plan szkolnego doradcy zawodowego

Plan pracy
szkolnego doradcy
zawodowego
w Gimnazjum nr 10
im. J. Kukuczki w Katowicach
rok szkolny 2012/2013
Opracowała
Agnieszka Filak
1
PODSTAWOWE PRZEPISY PRAWA POLSKIEGO I
UNIJNEGO DOTYCZĄCE DORADZTWA ZAWODOWEGOregulujące kwestie udzielania pomocy w wyborze zawodu, kierunku kształcenia
oraz wprowadzające doradztwo zawodowe do szkół:
• Memorandum dotyczące kształcenia ustawicznego, uchwalone przez
Komisję Europejską
w 2000 r. jako jedno z 6 głównych założeń
wymienia zalecenie dotyczące profesjonalnej pomocy doradczej dla
uczniów w zakresie planowania kariery zawodowej. Zdecydowana
większość państw Unii Europejskiej już od dawna stosuje to zalecenie w
praktyce.
• Rezolucja Rady Unii Europejskiej z 18 Maja 2004 - 9286/04 jest to
najważniejszy do tej pory dokument wydany przez Unię Europejską
dotyczący poradnictwa zawodowego. „wszyscy obywatele Europy
powinni mieć dostęp do usług związanych z poradnictwem, informacją
zawodową i planowaniem kariery na każdym etapie swojego życia
zawodowego oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i
zawodu”.
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity:
Dz. U. z 1996 r., Nr 67, poz. 329 ze zm.)
zobowiązuje placówki oświatowe do "przygotowania uczniów do
wyboru zawodu i kierunku kształcenia". Również ramowe statuty szkół
2
ponadpodstawowych nakładają na dyrektorów i rady pedagogiczne
"obowiązek organizacji wewnątrzszkolnego systemu poradnictwa
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada
2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy
psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,
szkołach i placówkach
Założenia Doradztwa Zawodowego
• wybór zawodu nie jest pojedynczym, świadomym aktem decyzyjnym ale
procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na
przestrzeni wielu lat życia,
• preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i
rozwijają się wraz z upływem czasu,
• na wybór zawodu wpływają głównie wartości, czynniki emocjonalne,
rodzaj i poziom wykształcenia oraz wpływ środowiska.
Obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i
nauczycielami (Radą Pedagogiczną).
Ma charakter planowych działań.
Koordynowany jest przez szkolnego doradcę zawodowego.
3
Zadania doradcy zawodowego :
• systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania poszczególnych
uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w
planowaniu kształcenia i kariery zawodowej,
• gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i
zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia,
• prowadzenie zajęć przygotowujących uczniów do świadomego
planowania kariery i podjęcia kariery zawodowej,
• koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej
przez szkołę i placówkę,
• współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu
ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno- zawodowego,
• wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieży, rodzicom,
nauczycielom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na poziomie
regionalnym, ogólnokrajowym, europejskim na temat:
o rynku pracy,
o trendów rozwojowych w świecie zawodów i zatrudnienia,
o wykorzystania posiadanych uzdolnień i talentów w różnych obszarach
o świata pracy,
o instytucji i organizacji wspierających funkcjonowanie osób
niepełnosprawnych w życiu codziennym i zawodowym,
o alternatywnych możliwości kształcenia dla młodzieży z problemami
o programów edukacyjnych Unii Europejskiej.
• udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i
ich rodzicom,
• prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, wspierających uczniów w
świadomym planowaniu kariery i podjęciu roli zawodowej poprzez
4
przygotowanie ich do aktywnego poszukiwania pracy, prezentowania się
na rynku pracy oraz wyposażenie ich w wiedzę na temat reguł i trendów
rządzących rynkiem pracy,
• kierowanie w sprawach trudnych, do specjalistów: doradców
zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych , lekarzy itp.
• współpraca z Radą Pedagogiczną w zakresie:
o realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi
zawodowej,
• wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji
(internet, CD, wideo itp.) oraz udostępnianie ich osobom
zainteresowanym,
•
współpraca z instytucjami wspierającymi wewnątrzszkolny system
doradztwa.
Cele edukacyjne:
• przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego
kształcenia oraz opracowania indywidualnego planu kariery
edukacyjnej i zawodowej,
• przygotowanie ucznia do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takich
jak:
o
bezrobocie,
o
problemy zdrowotne,
o
adaptacja do nowych warunków pracy i mobilności zawodowej,
• przygotowanie ucznia do roli pracownika,
• przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w
podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych,
5
• pomoc nauczycielom w realizacji tematów związanych z wyborem
zawodu w ramach lekcji przedmiotowych.
Zadania:
Udzielanie pomocy uczniom w osiąganiu umiejętności podejmowania decyzji o
wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia , a zwłaszcza:
1.Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny,
2.Modyfikacja samooceny w przypadku , gdy odbiega ona od realnych
możliwości ( zawyżona lub zaniżona),
3. Pomoc uczniom w pogłębianiu wiedzy o interesujących ich zawodach,
4.Kształtowanie potrzeby konfrontowania oceny swego stanu zdrowia z
wymaganiami wybieranego zawodu,
5. Kształtowanie odpowiedzialności za własny rozwój zawodowy,
6.Uświadomienie uczniom konieczności konfrontowania wiedzy o zawodach z
wiedzą o sobie i aktualnymi trendami na rynku pracy,
7.Wyrobienie w uczniach pozytywnych postaw wobec pracy,
8.Współdziałanie z rodzicami w realizacji powyższych zadań,
9. Gromadzenie i udostępnianie informacji edukacyjno-zawodowej (o
zawodach, o rynku pracy, o możliwościach kształcenia i zatrudnienia, o planach
rekrutacyjnych lokalnych szkół) w postaci prasy, informatorów, programów
multimedialnych.
Treści
1.Zainteresowania i skłonności zawodowe przejawiające się w toku działalności
w szkole i domu, w chwilach wolnych od zajęć.
Samoobserwacja,
2.Uzdolnienia i umiejętności niezbędne w pracy z drugim człowiekiem, w
kontakcie z rzeczami- techniką, pracy z danymi- symbolami, przyrodą i
działalnością artystyczną,
6
3.Cechy usposobienia i temperamentu , ich znaczenie w wyborze zawodu,
4. Stan fizyczny i zdrowotny a wybór zawodu,
5. Samoocena- ustalenie swoich mocnych stron ( osiągnięcia, sukcesy, zalety
osobiste ),
6. Wiedza o zawodach. Istota zawodu, rodzaje spotykanych zawodów,
Charakterystyka poszczególnych zawodów:
- wymagania,
- poznanie środowiska pracy,
- zadania i czynności,
- szanse zatrudnienia,
- placówki zajmujące się kształceniem w poszczególnych zawodach,
- spotkania z przedstawicielami różnych zawodów, spotkania z
przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców i stowarzyszeń pracodawców
(praktyki zawodowe, oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia),
7.Kierunki dalszego kształcenia- drogi prowadzące do zdobycia zawodu, wybór
szkoły. Jak podjąć decyzję o wyborze szkoły,
8.Zapoznanie uczniów z różnymi typami szkół ponadgimnazjalnych, warunki
przyjęć,
9. Zajęcia warsztatowe kształcące umiejętności redagowania dokumentów
aplikacyjnych (CV, list motywacyjny),
10.Zajęcia warsztatowe służące rozwijaniu i doskonaleniu umiejętności
autoprezentacji,
Szczegółowy plan prowadzenia zajęć:
I Psychologiczne aspekty aktywizacji zawodowej
Tematy w tym obszarze:
1. Moje uzdolnienia i predyspozycje
2. Określenie własnych zainteresowań
7
3. Moje cechy osobowościowe
4. Moje aspiracje, dążenia, ambicje
5. Mój warsztat pracy
6. Predyspozycje zdrowotne i ich wpływ na wybór zawodu
7. Znaczenie ciągłego kształcenia się i jego wpływ na wybór zawodu i
utrzymanie pracy
8. Co to znaczy być elastycznym i sprawnym, czyli mobilność zawodowa
Treści w tym obszarze:
Uzdolnienia i predyspozycje związane z funkcją mózgu
Jakie predyspozycje są potrzebne w jakim zawodzie
Określenie swoich zainteresowań
Moje zainteresowania – ćwiczenia
Moje mocne i słabe strony- ćwiczenia -analiza
Cechy osobowości i ich znaczenie przy wyborze zawodu
Predyspozycje zdrowotne i ich znaczenie przy wyborze zawodu
Czy warto uczyć się i dlaczego warto się uczyć – ćwiczenia
Mobilność zawodowa – ćwiczenia
II Poznaj zawody
Tematy w tym obszarze
1. Rodzaje spotykanych zawodów: związanych z ludźmi, danymi, zwierzętami,
roślinami, przedmiotami
2. Charakterystyka poszczególnych zawodów
- poznanie wymagań
- poznanie środowiska pracy
- poznanie zadań i czynności
- szanse zatrudnienia w poszczególnych zawodach
- placówki zajmujące się kształceniem w poszczególnych zawodach
Treści w tym obszarze:
Zawody związane z przedmiotami, ludźmi, roślinami, zwierzętami i danymi –
charakterystyka
Przedstawienie wymagań, środowiska pracy oraz zadań i czynności w
poszczególnych
8
grupach zawodów
Omówienie szans zatrudnienia w poszczególnych zawodach (zawody
przyszłości)
Gdzie można się kształcić w określonych zawodach
Jak naleźć właściwy zawód – ćwiczenia
Poszukiwanie właściwego zawodu – ćwiczenia
Opracowanie teczek tematycznych o zawodach
Spotkania z przedstawicielami różnych zawodów, spotkania z
przedstawicielami lokalnych firm, pracodawców i stowarzyszeń pracodawców
(praktyki zawodowe, oczekiwania pracodawców, lokalny rynek zatrudnienia).
III Kierunki dalszego kształcenia- przygotowanie uczniów do poruszania się po
rynku szkół ponadgimnazjalnych
Tematy w tym obszarze:
I . Dokumenty przy przyjęciu do szkoły:
1.Podanie o przyjęcie do szkoły
2 Kopia świadectwa ukończenia gimnazjum poświadczona przez dyrektora
gimnazjum, które kandydat ukończył
3. Kopia zaświadczenia o szczegółowych wynikach egzaminu gimnazjalnego
poświadczona przez dyrektora gimnazjum, które kandydat ukończył
4.Karta zdrowia
5 Trzy fotografie
6. Karta informacyjna
7. Inne dokumenty wymagane przez szkolę: cv, kwestionariusz osobowy
8. Umiejętności autoprezentacji
9. Czym kierujemy się przy wyborze szkoły
Treści w tym obszarze:
Zasady pisania podania o przyjęcie do szkoły- ćwiczenia –
Sporządzanie cv, kwestionariusza osobowego-ćwiczenia
Sporządzanie listu motywacyjnego – ćwiczenia
Zasady autoprezentacji– ćwiczenia
Przedstawienie struktury i profili kształcenia ponadgimnazjalnego
Moja kariera zawodowa w dzisiejszych czasach
9
Osiągnięcia / umiejętności
1.Znajomosć czynników niezbędnych do podjęcia prawidłowej decyzji o
wyborze zawodu: wiedza o zawodach, szkołach, własnych predyspozycjach ,
rynku pracy,
2.Możliwie najpełniejsza znajomość siebie, swoich upodobań, mocnych i
słabych stron oraz predyspozycji do wykonywania zawodów,
3.Rozeznanie w strukturze szkolnictwa ponadgimnazjalnego,
4.Znajomosć kryteriów przyjęć do profilowanych liceów, techników i szkół
zawodowych.
Formy Pracy
1.Poradnictwo indywidualne- praca indywidualna z uczniem i jego rodziną,
2. Poradnictwo grupowe- zajęcia z grupą, klasą.
3. Stworzenie tablicy informacyjnej.
4. Stworzenie Szkolnego Ośrodka Kariery- SzOK.
Metody/ Techniki
1.Poradnictwo indywidualne:
- wywiad, obserwacja,
- rozmowa doradcza / diagnoza problemu /,
- metody testowe,
- udzielanie informacji.
2.Poradnictwo grupowe:
- prezentacja,
- dyskusja grupowa, dyskusja w parach,
- burza mózgów,
- praca w małych grupach,
- ankiety, kwestionariusze, metody testowe,
- inscenizacja i odgrywanie ról.
10
Korzyści:
1.Dla ucznia i rodzica:
- łatwość dostępu do informacji edukacyjnej i zawodowej,
- poszerzenie perspektyw,
- świadomość zmian,
- zmniejszona liczba niepowodzeń,
- ułatwione wejście na rynek szkół ponadgimnazjalnych.
2. Dla szkoły:
- ciągłość działań edukacyjno- doradczych,
- zapewnienie wsparcia uczniom i ich rodzicom co wpływa na jakość
pracy szkoły.
11
Bibliografia
1.Rogacz-Paszkowska,Anna. Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery
zawodowej. Warszawa: KOWEZiU, 2002
2.Rogacz-Paszkowska, Anna. Doradztwo zawodowe w systemach szkolnych
krajów Unii Europejskiej. Warszawa: KOWEZiU, 2001
3.Sołtysińska, Grażyna; Żywiec-Dąbrowska, Elżbieta. Moja przyszła praca:
materiały metodyczne do pracy z uczniami szkół zawodowych. Warszawa:
KOWEZiU, 2003
4.Szkolny doradca zawodowy. Warszawa: KOWEZiU, 2003
Przygotowanie uczniów gimnazjum do wyboru zawodu. Pod red .Grażyny
Sołtysińskiej i Julii Woronieckiej. Warszawa: KOWEZiU, 2003
5.Bolles, Richard Nelson. Spadochron: praktyczny poradnik dla osób
planujących karierę, szukających pracy i zmieniających zawód. Warszawa:
Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, 2000
6.Barret, Jim. Testy niezbędne przy wyborze zawodu i kierunku studiów.
Warszawa: Wydaw. Amber, 2002
7.Taylor, Jeff; Hardy Doug. Jak efektywnie poszukiwać pracy. Karków: Oficyna
Ekonomiczna, 2006
12