Ziemniak lubi nawadnianie

Nr 07/2009 (59)
www.wrp.pl
Dr Cezary Trawczyński
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji
Roślin, Oddział Jadwisin
Strona Głównymi problemami produkcji ziemniaka w Polsce są duże wahania wielkości plonu w latach i niewystarczająco dobra jakość plonu. Są one spowodowane zmiennymi warunkami pogody w okresie wegetacji, głównie
zmienną ilością opadów i ich nierównomiernym rozkładem w okresie wegetacji. Uzupełnianie ilości opadów i
wyrównywanie ich rozkładu stosownie do potrzeb roślin rozwiązuje problem wielkości i niektórych cech jakości
plonu. Metodą jest wprowadzenie nawadniania plantacji.
Ziemniak lubi nawadnianie
W
badaniach porównawczych
wrażliwości różnych gatunków roślin uprawnych na niedobór wody określa się ziemniak jako gatunek
wrażliwy. Wrażliwość roślin
ziemniaka na niedobór wody
występuje w dość szerokim
przedziale czasowym. Okres
od zwarcia rzędów do początku kwitnienia roślin na
ogół odpowiada okresowi
wiązania bulw (tuberyzacja)
i jest początkiem okresu dużych potrzeb wodnych roślin
i dużej ich wrażliwości na suszę. Susza w okresie okołotuberyzacyjnym (od około
największe i największa jest
wrażliwość roślin na suszę
(zapotrzebowanie dzienne
roślin może wynosić wtedy
ponad 3 mm opadu). Jeżeli
w tym czasie wystąpi okres
suszy lub opady są nierównomierne, to niekorzystnie
odbija się to na wielkości i
jakości bulw. Ogólny plon
bulw jest niski i główną
masę plonu stanowią wówczas bulwy małe i średniej
wielkości. Okres suszy powoduje zahamowanie przyrostu bulw, a gdy po suszy
następują większe opady, to
bulwy ponownie zaczynają
rosnąć. Nierównomierność
Na plantacji, gdzie prowadzone będzie nawadnianie
wszystkie czynniki agrotechniczne powinny być w
optimum, obliczone na uzyskanie wysokiego plonu.
Szczególną uwagę należy zwrócić na wybór pola, nawożenie, walkę z chwastami i chorobami, ale także
rozstawę rzędów, kształt redlin oraz gęstość i głębokość sadzenia.
1 tygodnia przed rozpoczęciem tuberyzacji przez okres
3-4 tygodni) może spowodować zawiązanie mniejszej
liczby bulw oraz wzrost porażenia bulw parchem zwykłym.
Jeżeli w tym czasie występuje niedobór opadów powodujący spadek wilgotności gleby poniżej 60% polowej pojemności wodnej,
to należy zastosować nawadnianie plantacji. Z kolei okres od początku kwitnienia do żółknięcia roślin
jest okresem, w którym rośliny ziemniaka gromadzą
plon, czyli bulwy powiększają swoją wielkość i masę.
Pożądane jest wtedy utrzymanie wilgotności gleby na
poziomie około 70% polowej pojemności wodnej. Potrzeby wodne roślin są wtedy
wzrostu jest przyczyną powstawania m.in. deformacji
bulw (lalkowatość, paciorkowatość, spękania). Przesuszenie redlin po wcześniejszym dużym uwilgotnieniu
gleby powodować może ich
spękanie i zielenienie bulw.
Niekorzystne zmiany uwilgotnienia gleby mogą być
także przyczyną powstawania wad wewnętrznych miąższu (pustowatość, rdzawa
plamistość, szklistość), a
także dotyczyć zmian składu
chemicznego bulw, między
innymi wzrostu zawartości
azotanów i glikoalkaloidów
oraz niestabilności poziomu
cukrów, co pogarsza wartość
konsumpcyjną i technologiczną surowca, a w niektórych przypadkach dyskwalifikować może taki towar z
obrotu rynkowego. Nieko-
Tabela 2. Zalecane dawki azoty (kg/ha) pod ziemniaki
jadalne i skrobiowe uprawiane na oborniku lub przyorywanych poplonach*.
Rodzaj
Odmiany o wymaganiach
gleby
małych
średnich
dużych
Lekka
około 100
około 120
około 140
Średnia
około 130
około 150
około 170
* - Uprawiając ziemniaki bez nawożenia organicznego
dawki te należy zwiększyć o 20-40 kg/ha N
rzystny wpływ suszy na wielkość plonu, a zwłaszcza na
jakość, powoduje, że coraz
większą uwagę przywiązuje
się do nawadniania plantacji.
Dotyczy to głównie plantacji surowcowych dla przemysłu przetwórczego, ale również plantacji ziemniaków
jadalnych.
Pole najlepiej żeby było
zlokalizowane na terenie
płaskim i wyrównane. W
warunkach kiedy plantacja zlokalizowana jest na
terenie nachylonym, to redliny należy formować w
poprzek stoku, aby ograniczyć spływ wody. Na plantacjach nawadnianych redliny
powinny być uformowane w
sposób umożliwiający pomieszczenie dużego plonu i
pomimo rozmywania, które
jest do pewnego stopnia nieuniknione, mogły zabezpieczyć bulwy przed zazielenieniem. Rozstawa rzędów
powinna wynosić co najmniej 75 cm, a głębokość
sadzenia zwiększyć należy
o około 3 cm w stosunku
do tradycyjnego – bez nawadniania. Kształt redlin
powinien być taki, aby w
ograniczonym stopniu ulegały rozmywaniu, a więc nie
strome, ale trapezowe lub
lekko zaokrąglone. Obsada
roślin powinna być dobrana
w zależności od przeznaczenia bulw. Z uwagi na to, że
nawadnianie na ogół zwiększa udział bulw dużych w
plonie, przy produkcji bulw
z przeznaczeniem na sadzeniaki należy zwiększyć obsadę roślin o około 10%,
aby uzyskać większy udział
frakcji sadzeniakowej. Przy
uprawie na cele konsumpcyjne należy obsadę roślin
zwiększyć o około 10%, aby
uzyskać większy udział frakcji bulw dużych.
Pole powinno być wolne
od uciążliwych chwastów
wieloletnich, a zwłaszcza
perzu i ostrożnia, które na
polu nawadnianym mogą
być bardzo groźne. Ważne
jest utrzymanie plantacji w
okresie do zwarcia łanu w
Nawadnianie, jako zabieg drogi z powodu zakupu deszczowni oraz jej instalacji, powinno być ostatnim ogniwem
poprawiającym warunki wzrostu roślin.
stanie wolnym od chwastów,
gdyż nawadnianie uaktywnia rozwój chwastów pozostawionych w wyniku nieskutecznej pielęgnacji. Nawadnianie powoduje wzrost
mineralizacji substancji organicznej gleby, intensywniejsze uwalnianie składników z cząstek mineralnych
i kompleksu sorpcyjnego
gleby, a przez to poprawia
się efektywność zastosowanego nawożenia. Równo-
cześnie należy się liczyć w
warunkach wysokiej kumulacji biomasy ze zwiększonym zapotrzebowaniem na
składniki pokarmowe oraz
zagrożeniem wystąpienia
częściowych strat składników spowodowane wymywaniem w głąb profilu glebowego. Stąd na plantacjach
nawadnianych stosować należy nawożenie większe niż
na plantacjach bez nawadniania. Ustalając wielkości
dawek fosforu i potasu należy uwzględnić zasobność
gleby w przyswajalne formy
tych składników, wykorzystanie składników z zastosowanego nawozu naturalnego czy organicznego oraz
potrzeby pokarmowe ziemniaka przy określonym plonie bulw (tabela 1).
Ustalone w ten sposób potrzeby nawozowe ziemniaka
przy plonie bulw 30 t z ha w
stosunku do fosforu i potasu
wynoszą: fosfor - 30 t x 1,5
kg P2O5 (pobranie fosforu
z 1 t bulw) = 45 kg/ha P2O5
x współczynnik - 1,0 (średnia zawartość fosforu w glebie plus obornik) = 45 kg/
ha P2O5; potas - 30 t x 7,0
kg K2O (pobranie potasu z
1 t bulw) = 210 kg/ha K2O
x współczynnik - 0,6 (średnia zawartość potasu w glebie plus obornik) = 126 kg/
ha K2O.
Dawki nawożenia azotem
powinny być dostosowane
do rodzaju gleby i uprawianej odmiany (tabela 2).
Cały materiał na www.wrp.pl
%KONOMICZNYISKUTECZNY
%KONOM‹70JESTyRODKIEMGRZYBOBÐJCZYMODZIAANIU
UKADOWYMIKONTAKTOWYM
:AWIERADWIESUBSTANCJEAKTYWNEMANKOZEBIMETALAKSYL
0RZEZNACZONYJESTDOSTOSOWANIAZAPOBIEGAWCZEGO
WOCHRONIEZIEMNIAKAPRZEDALTERNARIOZ–IZARAZ–
ZIEMNIAKAORAZROyLINWARZYWNYCHPRZED
ZARAZ–ZIEMNIAKAIM–CZNIAKIEMRZEKOMYM
Tabela 1. Współczynniki* do przeliczenia ilości składników pobieranych z plonem
bulw ziemniaka na dawki nawozów fosforowych i potasowych.
Nawożenie organiczne
Na oborniku
Bez obornika
Składniki
Klasa zasobności gleby
bardzo niska
niska
średnia
wysoka
bardzo wysoka
fosfor
2,8
1,8
1,0
0,5
0,3
potas
0,9
0,8
0,6
0,4
0,2
fosfor
3,0
2,0
1,2
0,7
0,5
potas
1,3
1,2
1,0
0,7
0,5
* - ilość składnika pobranego z oczekiwanym plonem należy pomnożyć przez określony współczynnik.
:AKADY#HEMICZNEa/RGANIKA3ARZYNAq3!
UL#HEMIKÐW.OWA3ARZYNA
TELFAKS
ZCH ZCHSARZYNAPLWWWZCHSARZYNAPL
wr-098/09