Spawacz - WUP Kraków

Załącznik 1
Informacja o zawodzie
SPAWACZ
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
Definicja i opis zawodu
Spawacz jest to pracownik, który spawa (lub przecina) części i elementy
konstrukcyjne wykonane ze stali, Ŝeliwa, metali nieŜelaznych i ich stopów,
wchodzące w skład maszyn, urządzeń, środków transportu, konstrukcji mostów,
budynków. Dokonuje tego przez stopienie brzegów elementów w miejscu łączenia
ciepłem, które zazwyczaj pochodzi ze spalania gazu palnego w atmosferze
dostarczonego tlenu lub z łuku elektrycznego, który powstaje między materiałem
elementu spawanego a elektrodą.
MoŜe wykonywać zadania zawodowe polegające na spawaniu i cięciu metali i
ich stopów róŜnymi metodami oraz lutowaniu palnikiem gazowym. W zaleŜności od
technologii procesu spawa elementy bez dodawania lub dodając spoiwo. O
umiejętnościach spawacza świadczy przy tym jakość wykonywanej przez niego
spoiny – ocenia się jej grubość, szerokość, stopień wygładzenia. Dlatego waŜne jest
w tym zawodzie zarówno przygotowanie teoretyczne jak i doskonała praktyka
zawodowa.
Stanowisko pracy spawacza jest najczęściej samodzielnym miejscem
działalności. W
duŜych zakładach przemysłowych praca jest zespołowa i
zorganizowanych jest kilka lub kilkanaście stanowisk spawalniczych.
Podstawowy stosowany sprzęt
Podczas wykonywania czynności zawodowych spawacze posługują się róŜnymi
materiałami i urządzeniami.
•
W spawaniu gazowym są to gazy techniczne – głównie mieszanka gazowa
acetylenu z tlenem, butle stalowe z gazem – w postaci rozpuszczonej lub
spręŜonej pod ciśnieniem. Wymienne do butli
stanowisko do spawania
gazowego moŜe być wyposaŜone w wytwornicę acetylenową. Główne
narzędzia pracy to palniki gazowe, przewody i węŜe, które słuŜą do połączenia
butli z palnikiem. Obsługiwane narzędzia to wspomniane wytwornice i
reduktory ciśnienia.
•
W spawaniu elektrycznym wykorzystuje się elektrody, topniki, i drut
spawalniczy.
Urządzeniami
stosowanymi
są
spawarki
(wirujące,
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
transformatorowe,
prostownikowe),
przetwornice
prądu,
prostowniki,
transformatory spawalnicze, automaty i półautomaty spawalnicze, młotki,
pilniki,
przecinaki,
szlifierki,
szczotki,
przyrządy
kontrolno-pomiarowe,
elektrody, druty, spawarki.
Ponadto spawacze w swojej pracy często korzystają z urządzeń do cięcia i
zgrzewania metali. Posługują się równieŜ przyrządami kontrolno-pomiarowymi
takimi jak: spoinomierze, suwmiarki, termometry.
Warunki i środowisko pracy
Prace spawalnicze wykonywane są w róŜnych pomieszczeniach - zarówno w
wielkich halach produkcyjnych i spawalniach, jak i w małych warsztatach
rzemieślniczych i usługowych, a takŜe na wolnym powietrzu: często na wysokości, na
terenach budów, budowach rurociągów i innych instalacji zewnętrznych oraz w
kopalniach, wnętrzu urządzeń technicznych czy w kanałach.
MoŜliwe miejsca pracy:
•
Przedsiębiorstwa
produkcyjne
pojazdów
mechanicznych,
maszyn
przemysłowych, maszyn rolniczych, taboru kolejowego,
•
Usługi
spawalniczo-ślusarskie,
instalacyjno-montaŜowe,
naprawczo-
konserwatorskie,
•
Górnictwo, przemysł metalowy,
•
Stocznie, przedsiębiorstwa produkujące sprzęt wodny,
•
Zakłady naprawcze infrastruktury transportowej,
•
Zakłady rzemieślnicze.
Przykładowe ścieŜki kariery – praca w kraju:
•
Praca w zakładzie ślusarskim, blacharskim, rzemieślniczym,
•
Praca w warsztatach samochodowych,
•
Praca w zakładzie specjalizującym się w produkcji maszyn rolniczych,
usługach spawalniczych i obróbce plastycznej,
•
Praca w przedsiębiorstwie robót zmechanizowanych i maszyn budowlanych
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
•
Praca
przedsiębiorstwie
produkującym
spawarki
i
inne
urządzenia
spawalnicze,
•
Praca w przedsiębiorstwie wielobranŜowym specjalizującym się m.in. w
sprzedaŜy elementów budowlanych i usługach spawalniczych,
•
Praca
w
przedsiębiorstwie
zajmującym
się
usługami
instalacyjno-
montaŜowymi, spawaniem metali,
•
Praca w zakładach specjalizujących się w kowalstwie artystycznym,
•
Praca w zakładach naprawczych infrastruktury kolejowej,
•
Praca w stoczniach – Gdańsk, Gdynia, Szczecin, Świnoujście,
•
Praca w zakładach mechanicznych, motoryzacyjnych,
•
Praca w przedsiębiorstwie specjalizującym się w budowie i montaŜu maszyn i
urządzeń przemysłowych,
•
Praca w zakładzie usług ciepłowniczych, elektrociepłowniach na terenie
całego kraju,
•
Praca w ośrodku badawczo-szkoleniowym, dokształcania zawodowego,
•
Praca w zakładach naprawy infrastruktury kolejowej,
•
Praca w przemyśle naftowym – Gdańska, Płock, Krosno.
Przykładowe ścieŜki kariery – praca za granicą:
•
Praca w zakładach przetwórstwa tworzyw sztucznych
•
Praca w stoczniach – Norwegia, Niemcy, Dania, Rosja, Grecja
•
Praca w zakładach mechanicznych – Wielka Brytania, Holandia, Hiszpania,
Słowenia
•
Praca w przemyśle naftowym – Norwegia, Irak, Arabia Saudyjska
•
Praca przy budowie rurociągów – Ukraina, Niemcy, Rosja (Kamczatka)
ZagroŜenia związane z wykonywaniem zawodu
•
Naprawy i remonty zbiorników oraz instalacji uŜywanych do materiałów
palnych stwarzają moŜliwość zagroŜenia poŜarem i wybuchem.
•
NaraŜenie na poparzenia odpryskującymi, gorącymi kawałkami metalu.
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
•
Ryzyko upadu przy pracy na wysokości - praca w tych warunkach wymaga
przejścia w wynikiem pozytywnym specjalistycznych badań lekarskich oraz
duŜej odpowiedzialności wykonawcy.
•
Wysokie temperatury przy procesie spawania stanowią źródło promieniowania
cieplnego
i ultrafioletowego, które moŜe mieć niekorzystny wpływ na
pracownika.
•
NaraŜenie na emitowane gazy i dymy spawalnicze podczas wykonywania
prac powoduje skutki zdrowotne (moŜliwe zatrucia).
•
Praca spawacza/przecinacza odbywa się często w wymuszonej pozycji ciała
(spawanie w podwójnych zbiornikach itp.), co moŜe powodować bóle pleców,
ramion, rąk i nóg.
•
Praca spawacza/przecinacza często wymaga przenoszenia cięŜkich narzędzi i
elementów, co moŜe być przyczyną urazów kręgosłupa.
Szczegółową charakterystykę zagroŜeń związanych z wykonywaniem zawodu
znaleźć na stronie internetowej Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego
Instytutu Badawczego: www.ciop.pl .
Warunki wykonywania zawodu
•
Prace spawalnicze moŜe wykonywać osoba, która ukończyła 18 rok Ŝycia.
•
Od kandydata do pracy wymaga się co najmniej wykształcenia zawodowego.
Coraz częściej jednak od przyszłego spawacza wymaga się ukończenia
szkoły średniej – technikum albo liceum zawodowego. Ostatecznie o
moŜliwości zatrudnienia decyduje posiadanie tzw. ksiąŜki spawacza. Aby ją
uzyskać naleŜy ukończyć specjalny kurs zawodowy i zdać egzamin prze
komisją kwalifikacyjną. Kursy te organizują m.in. działające we wszystkich
większych miastach zakłady doskonalenia zawodowego.
•
Istotnym kryterium decydującym o moŜliwości kształcenia i zatrudnienia jest
posiadanie dobrego stanu zdrowia i zadawalającej kondycji fizycznej. Ze
względu na warunki pracy (w tym praca na wysokościach, pod wodą)
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
wymagana jest duŜa siła fizyczna, w pełni sprawny układ kostno-stawowy i
mięśniowy. Ze względu na naraŜanie na opary gazów technicznych
wdychanych w trakcie spawania zawód nie jest wskazany dla alergików czy
astmatyków. Przeciwwskazaniem są równieŜ wady wzroku nie poddające się
korekcji, zaćma, zaburzenia równowagi i padaczka. Raczej nie jest to zawód
dla osób niepełnosprawnych.
•
Według Krajowego Standardu Kwalifikacji Zawodowych opracowanego przez
MPiPS (2006) dla zawodu wymagane są następujące cechy psychofizyczne:
koordynacja wzrokowo-ruchowa
zręczność rąk
ostrość wzroku
uzdolnienia do wykonywania zadań praktycznych
zdolność myślenia technicznego
rozróŜnianie barw
zdolność dokładnego powtarzania ruchu rąk
dokładne postrzeganie przedmiotów
zdolność koncentracji uwagi
zdolność doskonalenia form bezpiecznego zachowania
Wykonywane czynności
•
Zapoznanie się z dokumentacją spawanego elementu /konstrukcji/ i z samym
materiałem,
•
przygotowywanie powierzchni do spawania przez ich cięcie, prostowanie,
ukosowanie, czyszczenie i sczepienie,
•
określenie i wybór technologii spawania,
•
wykonywanie operacji spawania,
•
obsługiwanie i konserwacja narzędzi, maszyn i urządzeń wykorzystywanych
podczas spawania,
•
sprawdzenie jakości i wykończenie wykonywanego spawu.
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
Dodatkowo spawacz zobowiązany jest do:
•
przestrzegania technologii procesów i doboru parametrów spawania w
zaleŜności od rodzaju konstrukcji,
•
określenia wad spawania i przyczyn ich powstania,
•
sprawdzania jakości wykonywanych prac spawalniczych na podstawie
wyglądu zewnętrznego oraz na podstawie pomiarów za pomocą przyrządów i
narzędzi do kontroli złącz spawanych,
•
organizowania
stanowiska
pracy,
utrzymywania
go
w
czystości
z
uwzględnieniem zasad racjonalnej organizacji pracy i przepisów bhp i ppoŜ.
Zawody pokrewne
Zawody, w których wykorzystywane są niektóre techniki spawania/cięcia: blacharz,
blacharz-dekarz,
tokarz,
kowal,
lutowacz,
zgrzewacz,
technik
technologii
budownictwa, operator maszyn do produkcji wyrobów metalowych.
Ośrodki szkolenia spawaczy z atestem Instytutu Spawalnictwa
Wykaz na www.is.gliwice.pl
Sytuacja na rynku pracy
ChociaŜ w porównaniu z rokiem 2007, w 2008 roku w Małopolsce zmniejszyła się
liczba ofert pracy dla spawaczy, to jednak wzrosła przeciętna liczba ofert na 1
bezrobotnego, a zawód od kilku lat zaliczany jest do grupy zawodów deficytowych w
regionie. Szczegółowe dane przedstawia poniŜsza tabela.
Oferty pracy dla spawaczy w latach 2007-2008 w Małopolsce.
Kod
Nazwa
Ilość
grupy
zawodu
pracy
2007
r.
zgłoszonych
ofert Liczba ofert pracy na 1
bezrobotnego
2008
Zmiana
r.
2008-2007
2007 r.
2008 r.
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
7212
Spawacze
i 1052
968
-84
3,69
3,89
pokrewni
Źródło:http://www.wup-krakow.pl/attach/Wup/Informacje_badania_i_analizy/mzdin_2008_malopolska.pdf
Wykaz typowych stanowisk pracy
Kod stanowiska Nazwa stanowiska
7212.01
Spawacz ręczny gazowy
7212.02
Spawacz ręczny elektrodą otuloną
7212.03
Przecinacz ręczny palnikiem gazowym
7212.04
Przecinacz zmechanizowaną przecinarką tlenową
7212.05
Lutowacz gazowy
7212.06
Spawacz łukowy w osłonie gazów ochronnych metodą MIG
7212.07
Spawacz łukowy w osłonie gazów ochronnych metodą MAG
7212.08
Spawacz łukowy elektrodą wolframową
w osłonie
gazów
ochronnych metodą TIG
7212.09
Spawacz-operator urządzeń spawalniczych
7212.10
Brygadzista robót spawalniczych
Składowe Kwalifikacji
Kod
kwalifikacji
Nazwa kwalifikacji cząstkowej
7212.01
Spawanie ręczne gazowe.
7212.02
Przecinanie ręczne tlenowe.
7212.03
Lutowanie gazowe.
7212.04
Przecinanie ręczne przecinarką częściowo zmechanizowaną (półautomatem).
7212.05
Spawanie ręczne łukowe elektrodą otuloną.
7212.06
Spawanie elektrodą topliwą w osłonie gazów aktywnych - metodą MAG.
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.
7212.07
Spawanie elektrodą topliwą w osłonie gazów obojętnych - metodą MIG.
7212.08
Spawanie elektrodą nietopliwą w osłonie argonu - metodą TIG.
7212.09
Spawanie urządzeniami spawalniczymi.
Podstawy prawne wykonywania zawodu
1.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych (Dz. U. Nr 40, poz.
470)
2.
Zarządzenie nr 7/74 Komendanta Głównego StraŜy PoŜarnej z dnia 7 sierpnia
1974
r.
w
sprawie
przeciwpoŜarowego
wprowadzenia
procesów
spawalniczych
wytycznych
podczas
zabezpieczenia
prac
remontowo-
budowlanych
Źródła:
1. Krajowy Standard Kwalifikacji Zawodowych – Spawacz (7212). Ministerstwo
Pracy i Polityki Społecznej, Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji –
PIB, Radom 2006 .
2. Przewodnik po zawodach. Tom IV, wydanie II. Ministerstwo Pracy i Polityki
Społecznej, Warszawa 2003.
3. Bazy danych standardów kwalifikacji zawodowych i modułowych programów
szkolenia: /www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl/
4. www.is.gliwice.pl
5. Ranking zawodów deficytowych oraz nadwyŜkowych w województwie
małopolskim w 2008 r., WUP Kraków, kwiecień 2009 r. : http://www.wupkrakow.pl/attach/Wup/Informacje_badania_i_analizy/mzdin_2008_malopolska.
pdf
6. www.ciop.pl
Opracowano w CIiPKZ w Nowym Sączu
Data opracowania: 28.09.2009 r.