docTydzien inny niz wszystkie
download 
Reklamacja Transkrypt
Tydzien inny niz wszystkie
Tydzień inny niż wszystkie EKSPERYMENT NO IMPACT – TYGODNIOWY PLAN WYZEROWANIA EMISJI CO2 Czy chcesz zaoszczędzić pieniądze? Stracić zbędne kilogramy? Mieć więcej wolnego czasu? Żyć zdrowo i radośnie? Mamy nadzieję, że przewodnik, który właśnie czytasz razowego wolontariatu na rzecz wybranej przez Ciebie pokaże Ci jak to wszystko osiągnąć w ciągu tygodnia. inicjatywy. Nie będziemy Cię zasypywać faktami i danymi na temat Twojego negatywnego wpływu na środowisko naturalne. towaliśmy kilka narzędzi, które umożliwią Ci wymianę Od tego są tysiące stron internetowych i książek, które wrażeń i poglądów z innymi uczestnikami Eksperymentu, 1 pokazują, w jaki sposób ograniczyć swój ślad węglowy . odnotowanie swoich sukcesów, a także znalezienie odpo- Nasz przewodnik jest inny. Jest o Tobie oraz Twoim wiedzi na nurtujące Cię pytania. Odwiedź stronę inter- codziennym życiu, które może być jeszcze lepsze – dla netową poświęconą projektowi <link> i blog <link>, na Ciebie i dla środowiska naturalnego. Potraktuj go jak którym każdy uczestnik po wcześniejszym zarejestrowa- osobistego trenera, który przez tydzień będzie organi- niu, może umieszczać notki dotyczące swoich doświad- zował Twój dzień. W rezultacie: od niedzieli przestaniesz czeń związanych z udziałem w Eksperymencie. Na koniec kupować nowe rzeczy, od poniedziałku – nie będziesz każdego dnia otrzymasz również ankietę ewaluacyjną na produkować odpadów, od wtorku – zaczniesz używać adres e-mail podany nam przed rozpoczęciem Ekspery- środków transportu bardziej przyjaznych środowisku mentu. Uruchomiliśmy również stronę na facebooku, na itd. Każdy kolejny dzień będzie bazował na Twoich której możesz uzyskać informacje o najnowszych dzia- doświadczeniach z poprzedniego, więc w najbliższy łaniach w ramach Eksperymentu <link>. By wesprzeć Twoją motywację i postępy, przygo- piątek nie kupisz już żadnej nowej rzeczy, nie wyprodukujesz odpadów, skorzystasz ze zrównoważonego Powodzenia! środka transportu, skomponujesz swój posiłek z lokalnych produktów, a także zużyjesz mniej energii i wody. Proszę pomyśl o ochronie środowiska Brzmi obiecująco, prawda? By udało Ci się to osiągnąć – zanim wydrukujesz ten przewodnik przeczytaj przewodnik i spróbuj przygotować się do jego poszczególnych kroków już tydzień przed planowanym SPIS TREŚCI Eksperymentem. Na kolejnych stronach znajdziesz podstawowe zasady i reguły, którymi powinnaś/powinieneś się kierować w ciągu tygodnia, ale nie musisz się nimi ograniczać. WSTĘP 1 KONSUMPCJA 3 ODPADY 5 PRZEMIESZCZANIE SIĘ 7 PODEJMIJ WYZWANIE WOLONTARIAT 9 niedziela: poniedziałek: wtorek: Jeśli masz inny ciekawy pomysł, jak zredukować swój negatywny wpływ na środowisko spróbuj go zrealizować i podzielić się tutaj <link> wrażeniami z innymi osobami biorącymi udział w Eksperymencie. Eksperyment skupia się też na Twoim wpływie na siebie samą/samego, Twoje otoczenie i Twój kraj. Dlatego będziemy Cię również zachęcać do co najmniej jedno- środa: czwartek: piątek: sobota: niedziela: 1 Carbon footprint – tzw. ślad węglowy – całość wyemitowanego dwutlenku węgla przez określony podmiot w określonym czasie, np. przez jedną osobę rocznie. JEDZENIE 11 ENERGIA 14 WODA 17 PODZIEL SIĘ 19 EKO-LABA 21 Tydzień inny niż wszystkie ORGANIZATORZY COLIN BEAVAN I NO IMPACT PROJECT Colin Beavan (aka No Impact projekty edukacyjne, badawcze Man) jest amerykańskim dziennika- i praktyczne mające na celu roz- rzem, autorem książek oraz posta- wiązywanie złożonych problemów środowiskowych, cią medialną. Popularność zyskał gospodarczych i społecznych. Współpracuje z firmami, dzięki eksperymentowi opisanemu samorządami, organizacjami pozarządowymi oraz spo- w książce No Impact Man, w któ- łecznościami, uczestnicząc w inicjatywach lokalnych, FUNDACJA SENDZIMIRA Fundacja inicjuje i wspiera rym przez rok starał się ograniczyć ślad ekologiczny swój ogólnopolskich i międzynarodowych. i swojej rodziny, przez m.in. zrezygnowanie z używania papieru i jednorazowych opakowań, radykalne ograni- jest edukacja dla zrównoważonego rozwoju. Fundacja od czenie konsumpcji, korzystanie wyłącznie z produktów 15 lat organizuje Akademię Letnią Wyzwania Zrównowa- lokalnych, rezygnację z transportu indywidualnego itp. żonego Rozwoju w Polsce, której kolejne edycje cieszą Eksperyment stał się kanwą książki (przetłumaczonej na się coraz większym zainteresowaniem. Prowadzi rów- 15 języków) oraz filmu dokumentalnego, a roczne zma- nież projekt Usługi ekosystemów dla zrównoważonego gania autora i jego rodziny można było śledzić na blogu, rozwoju miast, który przyczynia się do wypracowania który szybko zyskał znaczną popularność. modelowych praktyk wykorzystania usług ekosystemów Odkrycie, że zmiana stylu życia na poziomie indywi- oraz popularyzuje tę koncepcję wśród szerokiego grona dualnym może nie tylko pomóc zadbać o przyszłość całej odbiorców. Publikacje, wydawane przez Fundację, w tym planety, ale też uczynić nas po prostu szczęśliwszymi podręcznik Wyzwania Zrównoważonego Rozwoju w Pol- ludźmi skłonił go do założenia organizacji No Impact sce, a także wydawnictwa z serii Zrównoważony Rozwój Project. Do jej flagowych projektów należy tygodniowy - Zastosowania dostępne są nieodpłatnie na stronach Głównym obszarem działalności Fundacji Sendzimira Eksperyment No Impact (w którego polskiej edycji wła- Fundacji w polskiej i angielskiej wersji językowej. śnie uczestniczysz), w którym wzięło już udział blisko 50 000 osób oraz działania edukacyjne, prowadzone związanych z wykładami Colina Beavana w Polsce, głównie w Stanach Zjednoczonych. a także projektem Tydzień inny niż wszystkie. Fundacja Sendzimira jest organizatorem wydarzeń Colin Beavan przyjedzie na cykl wykładów do War- szawy, Krakowa oraz Łodzi w maju 2013 roku. Linki: Linki: Strona Fundacji Sendzimira Strona No Impact Project Strona projektu Usługi ekosystemów dla zrównoważo- Blog prowadzony przez Colina Beavana nego rozwoju miast Fanpage na facebooku Fanpage na facebooku PARTNERZY W turze pilotażowej Eksperymentu udział wzięli m.in. Autorzy: Wolnym Być <link>, ekomania <link>, rosa-robi-to <link>, 3 poziomy <link>, Zielona wśród ludzi <link>, Ekscentryczny Parowar <link>, Z tworzonka <link>, Pasja vs. Praca <link>. <ND> PON WT ŚR CZW PT SOB niedziela: POD ZNAKIEM [OGRANICZANIA] KONSUMPCJI TWOJE WYZWANIE: Żyć pełnią życia kupując mniej Ludzie na całym świecie zaczynają odkrywać, że zdecydowanie wolą spędzać swój czas na zacieśnianiu więzi niż kupowaniu kolejnych rzeczy. By zrozumieć, dlaczego jest to tak istotna kwestia Twojego Tygodnia innego niż wszystkie obejrzeć film The story of Stuff. Eksperyment, który właśnie zaczynasz realizować to skrócona wersja rocznego Eksperymentu Colina Beavana. Po pierwszych trzech miesiącach, rodzina Beavenów przestała kupować nowe produkty (poza żywnością). Żona Colina – Michelle, szybko odkryła, że pozwoliło im to zaoszczędzić pieniądze, znaleźć więcej czasu na spotkania z rodziną i przyjaciółmi, stworzyć więcej wolnej przestrzeni we własnym domu i uświadomić sobie, że czasami – choć nie zawsze – mniej oznacza więcej. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... 99%, czyli niemal wszystkie produkty oraz surowce, 1 Stwórz listę wszystkich rzeczy, które planujesz kupić w ciągu nadchodzącego tygodnia. Usuń te które zbieramy z pól, wydobywamy, produkujemy produkty, bez których możesz się przez ten tydzień i transportujemy, staje się odpadami w ciągu sześciu obyć. Resztę listy sprawdź pod kątem przedmiotów, miesięcy. które możesz kupić w sklepie z używanymi rzeczami, Annie Leonard, The story of Stuff pożyczyć lub zrobić samodzielnie. 2 Wybierz miejsce w mieszkaniu, w którym rano zostawisz 3 biodegradowalne worki: na odpady recyklingowale, nierecyklingowalne i organiczne. Postaraj się wrzucać tam wszystkie odpady, które będziesz potrzebował/a wyrzucić w ciągu dnia – wyprodukowane zarówno w domu, jak i poza domem. Upewnij się, że tylko Ty wyrzucasz do nich swoje odpady. To ćwiczenie przyda Ci się w poniedziałkowej części 3 Eksperymentu. Spróbuj przez cały tydzień nie kupić żadnej rzeczy i zaobserwować, czy znajdziesz lepszy sposób na To jest błędne koło wykorzystanie zaoszczędzonych przez to pieniędzy Z niepokojem myślę o modzie na posiadanie coraz i czasu. Może będą to spotkania z rodziną i przyja- to nowszych i „lepszych” rzeczy, ponieważ ta obsesyjna potrzeba konsumpcji sprawia, że coraz więcej surowców będziemy musieli przetworzyć po to tylko, by wyprodu- 4 ciółmi? Zaobserwuj co okazało się najtrudniejszą do pokonania przeszkodą w ograniczaniu konsumpcji. Jeśli kować jeszcze więcej zanieczyszczeń wody, powietrza chcesz, możesz <tutaj>na naszej stronie interne- i ziemi. To co dotyka najbardziej to fakt, że często zbyt towej i na naszym fanpage’u na facebooku <tutaj> późno odkrywamy, że posiadanie kolejnych przedmiotów podzielić się swoimi doświadczeniami, pomysłami wcale nie sprawia, że stajemy się szczęśliwsi. i odczuciami z innymi osobami przeprowadzającymi Blog No impact Man, 9.08.2007 Eksperyment. 3 | Tydzień inny niż wszystkie <ND> PON WT ŚR CZW PT SOB Inspirujące przykłady PRZESTAŃ KUPOWAĆ: <link> lub skorzystaj z którejś z internetowych platform, np. Wymiennika Warszawskiego <link>. • Znajdź motywację do rezygnacji z zakupów np. oglądając jeden z filmów poświęconych tematyce nie- • Stwórz ze swoimi znajomymi własny system wymie- zrównoważonej konsumpcji takich jak: Spisek żarówkowy niania się rzeczami - ustalcie podstawowe zasady (kto - nieznana historia zaplanowanej nieprzydatności <link>. może pożyczyć, na jak długo i jaka ciąży na pożyczającym/ ej odpowiedzialność) oraz harmonogram (raz w tygodniu, PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 • Połącz przy- raz w miesiącu) i przy okazji… dobrze się bawcie łącząc jemne z pożytecz- wymianę rzeczy np. ze wspólnym oglądaniem filmu czy w artykule „Why buying nothing, nym turniejem gier planszowych. Doing Less and Being Lazy Can Save spędzić kolejne kilka the Planet” <link> leniuchowanie godzin na zakupach, • O d w i e d ź PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 zrób coś co sprawi, okoliczne sklepy że rezygnacja z zaku- z używaną odzieżą, <link> lub DIY (Do It Yourself) <link>? Wiele pomysłów sprawdzonych pów będzie Ci się w których znaj- Jeśli poświęcisz chwilę na interne- w polskich warunkach znajdziesz przyjemnie koja- dziesz wiele ubrań na blogu Nie kupuję tego <link>. rzyć – idź na basen, w dobrym stanie Jak twierdzi Matt Dermott i nic-nie-robienie oraz ograniczenie zakupów do zera mogą pomóc ocalić naszą planetę. – zamiast poczytaj książkę, spotkaj się ze znajomymi. (także tych mar- Słyszeliście już o ruchu Trashion towe poszukiwania, możesz natrafić na świetne pomysły, jak odmienić rzeczy zalegające w Twojej szafie, które już miałeś/aś zamiar wyrzucić. kowych) i dobrej • Spróbuj przygotować własne kosmetyki i środki cenie. czyszczące – wiele osób jest zaskoczonych, jak bardzo potrafią być one proste, tanie i skuteczne. Chemia • A może postanowisz też sam/a wyprodukować ... żyw- „domowej roboty” wraca do łask i bez problemu znaj- ność i wzbogacić swój jadłospis o produkty z rzeczywiście dziesz na nią „przepisy” w internecie, np. <link>, <link>. pierwszej ręki <link>. • Spójrzmy prawdzie w oczy – wielu zakupów można A JEŚLI JUŻ MUSISZ COŚ KUPIĆ:… byłoby uniknąć, naprawiając starsze sprzęty zamiast od razu wymieniać je na nowe. Wiele porad i rozwiązań • Staraj się wybierać podmioty ekonomii społecznej dotyczących naprawiania można znaleźć w internecie. <link> oraz lokalne marki i zakłady produkcyjne. Do bardziej zaawansowanych napraw przyda się pro- PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 fesjonalna pomoc – jeśli dobrze poszukasz na pewno • Kupuj świadomie znajdziesz w swojej okolicy małe zakłady specjalizujące i odpowiedzialnie – się w naprawianiu sprzętów domowych, ubrań, czy drob- pomóc Ci w tym mogą pozwala dowiedzieć się więcej na nych remontach. internetowe wyszuki- temat tego, jak różne amerykań- warki takie jak: Dobre Zakupy <link> lub ZROBIONE WŁASNORĘCZNIE (i z drugiej ręki): Good Guide <link>. Strona Climate Counts <link> skie firmy (z których wiele obecnych jest polskim rynku) starają się przyczynić do ograniczania negatywnego wpływu na zmiany klimatu. Zainteresowanych ryn- • Kupuj w koope- kiem polskim i szerzej pojętym • Zacznij zmiany od… swojej szafy – na pewno znaj- ratywie taniej CSRem z pewnością zainteresują dziesz tam rzeczy, o których już dawno zapomniałeś. i bezpośrednio od publikacje Forum Odpowiedzial- Zrób z nich pożytek – oddaj organizacji pomagającej producentów <link> osobom ubogim, weź udział w lokalnym wydarzeniu lub na eko-bazarach <link>. niedziela: POD ZNAKIEM [OGRANICZANIA] KONSUMPCJI – nego Biznesu <link>.. ND <PON> WT ŚR CZW PT SOB poniedziałek: ODPADY TWOJE WYZWANIE: Mniej odpadów i życie staje się lepsze Poniedziałek to czas na porządki w… śmietniku. Colin rozpoczął swój Eksperyment od zgromadzenia wszystkich odpadów, które jego rodzina „wyprodukowała” w ciągu tygodnia. Chciał sprawdzić, których przedmiotów można byłoby się pozbyć tak by ograniczyć ilość odpadów, nie ograniczając jednocześnie komfortu życia. Gdy udało się zrezygnować z tych produktów, rodzina odkryła, że poziom wygody i zadowolenia z życia wyraźnie wzrósł… Zastanawiasz się, jak to możliwe? Sprawdź na własnym przykładzie! Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Szacunkowa ilość wytworzonych odpadów komunal- 1 Opróżnij worki ze zgromadzonymi dzień wcześniej odpadami. Podziel je na dwie grupy: rzeczy, których nych w roku 2010 wyniosła w Polsce 12 038 tyś. ton, używałeś przed wyrzuceniem przynajmniej przez 10 co stanowi ok. 315 kg na jednego mieszkańca. minut i rzeczy, których zużycie zajęło Ci krócej niż Dane GUS „Ochrona środowiska 2011” z 30.11.2011 10 minut. Zanotuj swoje pierwsze refleksje i odstaw worki na bok, by „kolekcjonować” swoje odpady przez cały tydzień Eksperymentu. Możesz ograni- 2 czyć się do zbierania odpadów nieorganiczncyh. Przygotuj swój anty–śmieciowy zestaw, który pomoże Ci w ciągu tygodnia: pojemnik na zimne i gorące napoje (np. termos, butelka z filtrem, kubek termiczny), pudełko do przechowywania żywności, 3 Idealne eko – opakowania? Wyobraźmy sobie wafelek do lodów. Jest ich „opa- Przestań produkować odpady – spróbuj wykorzystywać przedmioty w myśl zasady redukuj, używaj ponownie, odzyskuj (tzw. ang. 3R: Reduce, Reuse, Zastanów się nad tym co i w jakich ilościach wyrzucasz. W jaki sposób możesz ograniczyć ilość wytwarzanych odpadów? zestaw sztućców oraz torbę wielokrotnego użytku. Recycle). Zbieraj w oddzielnej torbie rzeczy, które 4 mogą być jeszcze użyte. Pod koniec dnia podziel się z nami swoją refleksją. Zastanów się, co znalazło się w Twoich koszach „do kowaniem” – biodegradowalnym i dostarczającym kalo- zadań specjalnych”? Jak poradziłeś/aś sobie z ogra- rii. Innymi słowy, sam w sobie stanowi wartość. Jeśli niczaniem śmiecenia? Czy było łatwo? Czy myślisz, już musimy używać opakowań, dlaczego nie możemy że istnieje taki styl życia, który pozwala zupełnie korzystać z właśnie tak skonstruowanych? Czy nie lepiej zaprzestać generowania odpadów? byłoby wykorzystywać surowce naturalne w taki sposób, by produkty z nich zrobione były czymś więcej niż tylko przedmiotem przeznaczonym do wyrzucenia? Blog No Impact Man, 12.03.2009 5 | Tydzień inny niż wszystkie ND <PON> WT ŚR CZW PT SOB Inspirujące przykłady PODCZAS ZAKUPÓW: • Zapomnij o jedzeniu na telefon – zaproponuj znajomym wspólne gotowanie lub dzielenie się samodzielnie przygo- • Wybieraj produkty niepakowane („na wagę”) i pakuj je od towanym lunchem w pracy. razu do własnego opakowania (torba wielokrotnego użytku, • pojemnik na żywność) – jeśli jest cięższe, możesz je wcześniej razowych opakowaniach (kuchnia azjatycka, ryże i makarony zważyć, tak by przy kasie można było obliczyć wagę samych z warzywami etc.) – spróbuj znaleźć sklepy, w których ulu- produktów. bione dania możesz kupić „na wagę” lub używaj opakowań • Do noszenia zakupów użyj torby wielokrotnego użytku, po tych produktach, np. do noszenia kanapek. Do miłośników i miłośniczek dań serwowanych w jedno- paragonów użyj jako karteczki na notatki, czy listy zakupów. ŚWIĘTUJĄC: PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 • Omijaj towary, DIY to nie tylko własnoręcznie które są zapakowane • Papier prezentowy to właśnie przykład opakowania, wykonane ubrania. Pomyśl o tym, w jednorazowe opa- które zostało stworzone tylko po to by go jednorazowo użyć jak pożytecznie zadaptować już nie- kowania, plastikowe i wyrzucić, dlatego potrzebne sprzęty. Elementy deko- pudełka, czy puszki. myśląc o prezen- tach spróbuj znaleźć jednorazowego opakowania czy racyjne, a może efektowna torebka? <link> UTRZYMUJĄC CZYSTOŚĆ: PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 Pomyśl nad alternatywą dla takie, które opako- torebki – może warto zapakować wania nie potrze- podarunek w materiał, który póź- bują, np. masaż, lekcja salsy, bilet do niej właściciel może wykorzystać ponownie <link>? • Uwolnij się od papierowych ręczników. Pocięty na kina itp. kawałki stary, ale czysty i bawełniany podkoszulek świet- • Użyj swojej kreatywności i „zapakuj” swój prezent bez nie poradzi sobie jako szmatka do czyszczenia, czy ścierka produkowania niepotrzebnych odpadów. Inspirację znaj- w kuchni. dziesz np. tutaj: <link>. • Kobiece sprawy: zamiast bardzo negatywnie oddziałujących na środowisko tamponów i podpasek, rozważ zakup PRACUJĄC: tzw. kubeczka menstruacyjnego <link>. • Zamiast jednorazowych maszynek do golenia, wybieraj • Zapomnij o karteczkach typu Post-it. Do robienia nota- te wielorazowego użytku, z wymiennym ostrzem. tek zużytych skrawków papieru i paragonów lub ścieralnej • Wróć do pomysłu z niedzieli na detergenty i proste tablicy. kosmetyki domowej roboty – pozwoli Ci to ograniczyć zuży- • Jeśli w Twoim miejscu pracy nie ma koszy do recyklingu, cie opakowań po tego typu produktach oraz zaśmiecania przynieś własne z domu lub zaproponuj pracodawcy wdro- środowiska chemią. żenie systemu recy- • Nie wiesz, gdzie oddać odpady problemowe lub surowce klingowego, np. wtórne? Jeśli mieszkasz w Warszawie, zajrzyj do Ekostacji w ramach pro- <link>. gramu Ekobiuro <link>. JEDZĄC: • Zamiast korzy- PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 Użytkownicy systemu Windows – słyszeliście o oprogramowaniu GreenPrint <link> ? Najwyższa pora ograniczyć zużycie papieru i atramentu w Waszej firmie, a także zaoszczędzić trochę pieniędzy! stać z plastikowych • Używaj własnych przedmiotów wielokrotnego użytku kubeczków (przy automatach, saturatorach z wodą), – talerzy, sztućców, bawełnianej serwetki, czy opakowań na korzystaj z własnego kubka (najlepiej szklanki) i zachę- żywność. caj do tego innych. • W wolnej chwili obejrzyj film Jestem z plastiku <link>. poniedziałek: ODPADY ND PON <WT> ŚR CZW PT SOB wtorek: PRZEMIESZCZANIE SIĘ TWOJE WYZWANIE: Lepiej spalać kalorie niż paliwo Dziś skupisz się na wyborze odpowiedniego środka transportu, co może okazać się świetnym sposobem na obni- żenie własnej emisji CO2 oraz przyjemniejsze spędzanie czasu. Pamiętaj, że obowiązują Cię także zasady z dwóch poprzednich dni: postaraj się ograniczać zakupy i generowanie odpadów. Po dwóch miesiącach Eksperymentu, rodzina Beavenów zaczęła stopniowo wycofywać się z używania wszelkich form zmechanizowanego przemieszczania się – samolotów, samochodów, metra, tramwajów i autobusów, taksówek, a nawet wind. Gdy zaczęli chodzić, biegać i jeździć rowerami stwierdzili z zaskoczeniem, że nie tylko obniżają swoją emisję CO2, ale także stres (cudowne życie bez korków na drogach), wydatki na komunikację miejską i wagę (spalając kalorie). Poprawili też kondycję i zaczęli spędzać więcej czasu razem. Czy Ty też chcesz podjąć wyzwanie? Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Z powodu korków i robót drogowych w dużych mia- 1 Podsumuj swoje dotychczasowe przyzwyczajenia: zrób listę miejsc, do których się dziś wybierasz oraz stach 13% osób spędza w samochodzie codzien- wypisz środki transportu, z których przeważnie nie ponad godzinę dłużej, 18% od pół godziny do korzystałaś/eś by tam dotrzeć. Zastanów się, jakie godziny, a blisko połowa z nas traci każdego dnia do alternatywne środki transportu (spacer, rower, pół godziny. komunikacja miejska, wspólna jazda ze znajomymi Badanie „Barometr Ubezpieczeniowy Link4” przy jednym samochodem tzw. carpooling) możesz dziś współpracy Polskiej Izby Motoryzacji, styczeń 2012. wykorzystać? W zaplanowaniu trasy pomogą Ci strony internetowe transportu publicznego w Twoim W końcu wyciągnęłam rower z piwnicy i od kilku dni łapię się na tym, że nie mogę się doczekać kolejnego dnia 2 mieście <link>. W ciągu dnia spisuj miejsca, w których się stołowałaś/eś oraz te, w których robiłaś/eś zakupy, a także i kolejnego wiatru we włosach złapanego na jednośladzie. kupione i zjedzone produkty. Ta lista przyda Ci się Zielona wśród ludzi, 17.04.2013 w kolejnym dniu Eksperymentu. Dziś przyjechałam do redakcji Business Week moją trzykołową rikszą... Robiąc to przeprojektowuję swoje życie i to dosłow- 3 4 Rusz się! Przespaceruj się, pobiegaj, użyj rolek i roweru, skorzystaj z komunikacji miejskiej i carpoolingu. Znajdź czas na krótką refleksję. Co okazało się najtrudniejsze, a co najłatwiejsze tego dnia? Jakie nie: zmieniam swój rutynowy i pozbawiony wartości sie- dostrzegłaś/eś plusy i minusy? Co chciałbyś/łabyś dzący tryb życia w codzienną, mini – kontemplacyjną poprawić w swoim dzisiejszym zachowaniu? Podziel sesję. Darmowy transport + spalone kalorie + szybsze się swoją opinią i zobacz, jak ten dzień spędzały inne przemieszczanie = czysty zysk. osoby biorące udział w Eksperymencie. Blog BusinessWeek „The Case for Optimism”, 02.06.2009 7 | Tydzień inny niż wszystkie ND <WT> PON ŚR CZW PT SOB Inspirujące przykłady O WŁASNYCH SIŁACH PODZIEL SIĘ • Badania wskazują, że ok. 30% ruchu ulicznego jest • Wydawało Ci się, że nie znasz osób w okolicy, z któ- wynikiem dowożenia dzieci do szkół i przedszkoli. Jeśli rymi możesz np. dojeżdżać do pracy. Prawdopodobnie stosuje sie też do Ciebie, spróbuj zmienić swoje przy- się mylisz. Wywieś ogłoszenie we własnej okolicy lub zwyczajenia i wykorzystać ten czas na wspólny spacer skorzystaj z wyspecjalizowanych portali takich jak: Oto do szkoły. Być może uda Ci się też zachęcić szkołę/przed- Dojazd <link>, Carpooling.pl <link> i przekonaj się, że szkole swoich pociech do projektów takich jak ten <link>. carpooling to nic trudnego. • Przesiądź się na ekologiczne kółka. Załóż kask oraz • Jeśli nie korzy- ochraniacze, wyciągnij z piwnicy rower/wrotki/rolki/ stasz ze swojego deskorolkę i ruszaj w trasę. Kręgosłup, stawy, płuca, ale auta codziennie w łańcuch roweru w czasie wyprawy? także Twoja druga połówka na pewno Ci za to podziękują. – udostępnij go Wystarczy klamra lub gumka do innym, w zamian włosów, by skutecznie powstrzy- • 50% wszystkich otrzymasz mać nogawkę przed osuwaniem się. PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 moż- PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 Jak uniknąć wkręcenia nogawek Jak przesiąść się z samochodu tras, które poko- liwość używania W ostateczności możesz też użyć na rower, gdy ma się małe dziecko? nujemy na co dzień samochodu innych własnej skarpetki. Rozwiązań jest bez liku, ich przegląd nie przekracza 3,5 osób (który na przy- znajdziesz tu <link>. km. Naprawdę nie kład jest właśnie w Twoje okolicy), a także obniżysz potrzebujesz samo koszty serwisu, utrzymania i parkowania samochodu. chodu, by pokonać ten dystans. Dowiedz się więcej Tzw. kluby samochodowe działają już w Europie Zachod- o różnych inicjatywach w wielu polskich i europejskich niej – w Polsce też niedługo powinny się pojawić, oto miastach przeprowadzonych w ramach Europejskiego jeden z nich w fazie pilotażowej <link>. Tygodnia Zrównoważonego Transportu <link>. POLUBIĆ KOMUNIKACJĘ MIEJSKĄ JEŚLI JUŻ MUSISZ SKORZYSTAĆ Z SAMOCHODU… • Wykorzystuj czas spędzony w tramwaju czy autobu- • Łącz obowiązki, do których wykonania potrzebujesz sie robiąc to co lubisz – czytaj, rysuj albo … dosypiaj. samochodu i staraj się maksymalnie skracać swoje samochodowe trasy. PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 • Bądź poinformowany Chcesz podzielić się z innymi swoimi rowerowymi osiągami? A może poszukać pomysłu na ciekawą trasę rowerową lub pieszą? Istnieje już wiele portali, które mogą Ci w tym pomóc. Jednym z nich jest MapMyRide <link>. – dobrze sprawdzaj, jak komunikacja miej- • Upewnij się, że wykorzystujesz paliwo w możliwie najbardziej efektywny i ekologiczny sposób – zapoznaj się z zasadami ekodrivingu <link>. ska Twojego miasta jest zarządzana, • Nie czekaj na tzw. luzie. Jeśli samochód się nie poru- bierz udział w kon- sza, najlepiej zgasić silnik. W wielu miastach europej- sultacjach nowych, skich za niedostosowanie się do tego nakazu można tras i inwestycji, pytaj o jej wpływ na środowisko. wtorek: PRZEMIESZCZANIE SIĘ nawet dostać mandat. Podejmij wyzwanie - wolontariat TWOJE WYZWANIE: Pozytywny wpływ To w jaki sposób jesteś w stanie zmienić swoje życie, zależy także od otoczenia, w którym funkcjonujesz – społecz- ności lokalnej, miasta, kraju. Dlatego zachęcamy Cię, byś spróbował/a wolontariatu i wziął/ęła udział w co najmniej jednym projekcie lub wydarzeniu organizacji z Twojej okolicy. Jeśli nie czujesz się na siłach, by zrobić to właśnie teraz – na początku Eksperymentu, możesz poczekać do jego końca i sprawdzić, czy kolejne wyzwania związane z ograniczaniem swojego wpływu na środowisko pomogą Ci w podjęciu takiej decyzji. Zadania na dziś: AUTORSKIE INICJATYWY 1 Postanów, że zaangażujesz się w przynajmniej jedną • To zadanie dla najbardziej ambitnych – spróbuj z akcji opisanych obok i że zrobisz to do końca tego sam zorganizować inicjatywę, w którym włączysz tygodnia. znajomych, rodzinę i inne osoby ze swojego oto- Wyszukaj przynajmniej jedną akcję, do której czenia. Nie musi być to od razu akcja ogólnopolska! potrzebna i poszukiwana jest pomoc wolontariu- Zorganizowanie zbiórki elektroodpadów lub baterii, szy i napisz o niej na naszym blogu lub, w wersji dla wykładu na temat zrównoważonego rozwoju w osie- bardziej nieśmiałych, w ankiecie ewaluacyjnej. dlowym Domu Kultury, albo rowerowego rajdu dla Zachęć innych do przyłączenia się do wybranej przez dzieci to dobre pomysły na początek. Koniecznie Ciebie akcji – opowiedz o niej znajomym, wciągnij podziel się Twoim pomysłem i doświadczeniami rodzinę. z jego realizacji na naszym blogu! 2 3 4 Opisz na blogu swoje doświadczenia ze zrealizowanego projektu. • A może zacząć od małych kroczków – np. od wyboru informacji, które czytamy co rano. Planeta Globalnych Zależności <link> to wybór informacji Moją wersją tego zadania jest zatem postanowienie z Polski i ze świata, które mogą zainspirować do zwielokrotnienia odwiedzania pewnej starszej znajomej większego zaangażowania w kształtowanie naszego z którą zaprzyjaźniłam się jeszcze przed maturą. otoczenia. Planeta Neonawyków <link> natomiast 3 poziomy, 10.04.2013 do oszczędzania energii. • Masz pomysł na inicjatywę, ale brakuje Ci funduszy na jej realizację? Weź pod uwagę crowdfunding. Sugerowanie, Spróbuj opisać swoje przedsięwzięcie na stronach że akcje społeczne i te podejmowane indywidual- StartSomeGood <link>, IndieGoGo <link> lub Peer- nie się wykluczają jest pozbawione podstaw i niebez- Backers <link>. Koniecznie sprawdź Polak Potrafi pieczne. Przecież samodzielne działania nie wykluczają <link> lub poszukaj inicjatyw, które sam chciałbyś zaangażowania w projekty o szerszym zakresie, a akcje wesprzeć. społeczne nie są niczym innym niż połączeniem wielu indywidualnych wysiłków. Oba podejścia są nam dziś • A może zgłosisz niepokojący Cię problem na niezbędne i należy umieć je łączyć. Naprawmy To <link> lub sam podejmiesz się pokie- No impact Man, s. 220 rowania inicjatywą, która jakiś problem rozwiąże? 9 | Tydzień inny niż wszystkie Podejmij wyzwanie - wolontariat WOLONTARIAT I WSPÓŁPRACA ZDALNA ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ I DZIECI • Masz dzieci w wieku szkolnym? Twoim wkładem • Szukasz opcji zaangażowania dla siebie, ale nie wiesz może być zachęcenie nauczyciela prowadzącego klasę od czego zacząć? Odwiedź Twoje regionalne Centrum Twojej pociechy by włączył się do programów wspie- Wolontariatu <link> lub odpowiedz na jedną z ofert na rających zrównoważony rozwój np. programu Szkoły stronie ngo.pl <link>. Możesz też napisać bezpośrednio Pełnej Zasobów <link> Centrum Edukacji Obywatelskiej, do organizacji, której działalność jest Ci bliska. Szkoły dla Ekorozwoju <link> Partnerstwa dla Środowiska, Programu Globe <link>, projektów Ośrodka Działań • Banki Żywności zbierają nieodpłatnie darowizny Ekologicznych „Źródła” <link>, czy innych podobnych z pełnowartościowej żywności, by następnie przekazać inicjatyw. ją biednym i potrzebującym. W lodówce pozostały produkty, których nie zjesz, a ich termin przydatności jeszcze • Podpisz petycję dotyczącą papieru na jakim druko- nie minął? Możesz przekazać je w ramach publicznych wane są podręczniki szkolne <link>. Podręczniki o wyso- zbiórek żywności np. Akcji Podziel Się Posiłkiem. Banki kiej gramaturze to nie tylko większe zużycie papieru, Żywności poszukują również wolontariuszy – zarówno ale również cięższe plecaki! Wpisując w wyszukiwarkę do współpracy stałej, jak i akcyjnej; na miejscu, jak i zdal- słowo „petycja/petycje” możesz znaleźć wiele innych nej <link>. inicjatyw, które być może bardziej odpowiadają Twoim przekonaniom. • Dysponujesz bardzo niewielką ilością czasu i ciężko Ci podjąć zobowiązanie, które wymagałoby dojazdów? • Rodzice mają jeszcze większe pole do popisu! Kupuj Nie znalazłeś/aś organizacji, w której działania chciałbyś Odpowiedzialnie Zabawki daje Wam dostęp do dwóch się włączyć? Rozważ e-wolontariat, czyli wolontariat inspirujących publikacji dla konsumentów <link> i akty- zdalny: pomoc przy tłumaczeniach, pisaniu artykułów, wistów <link> pełnych wskazówek, które ułatwią Wam edycji stron internetowych, poszukiwaniu informacji, włączenie się w działania na rzecz odpowiedzialnych tworzeniu grafiki lub robieniu zdjęć itp. Sprawdź <link>! zabawek: podpisując petycję, organizując wydarzenie lub po prostu bawiąc się z własnymi dziećmi. • Możesz również rozważyć wsparcie finansowe. Wiele organizacji pozarządowych przyjmuje datki od TRANSPORT indywidualnych darczyńców. Samodzielnie zdecyduj jaka inicjatywa jest Tobie najbliższa: pomoc humanitarna, • Rowery dla Afryki to akcja Polskiej Akcji Humanitarnej. ochrona przyrody, edukacja, wsparcie dla osób niepeł- Dlaczego rowery i dlaczego dla Afryki? O tym przeczy- nosprawnych, starszych, ubogich, kobiet, uchodźców tasz na stronie tutaj <link>. Tam też znajdziesz informację lub dzieci? Chcesz zaangażować swoją rodzinę – razem o tym, jak możesz pomóc. wybierzcie organizację, którą chcielibyście wesprzeć, porozmawiajcie o powodach, dlaczego jej działania są dla • Podpisz petycję lub napisz do wybranego polityka każdego z Was istotne. Włączcie w tą rozmowę swoje w ramach akcji Tiry na Tory <link>. Dlaczego? Przeniesie- dzieci lub rodziców, mo że być to okazja do konstruktyw- nie części transportu drogowego na kolejowy nie tylko nej rozmowy o Waszych wartościach. zwiększa bezpieczeństwo na drogach i wpływa na dłuższą trwałość nawierzchni, pomaga też zmniejszyć ilość produkowanych spalin i hałas. • Zabierz swój rower i wybierz się na najbliższą Masę Krytyczną <link> lub włącz się w działania Warszawskiej Kampanii Rowerowej <link>. PODEJMIJ WYZWANIE - WOLONTARIAT ND PON <ŚR> WT CZW PT SOB środa: JEDZENIE TWOJE WYZWANIE: Ochrona środowiska na widelcu Mamy środę! Jesteś głodna/y? Pewnie będziesz, jeśli wcześniej nie zaplanowałaś/eś odpowiednio swoich posiłków. Mimo, że masz już za sobą doświadczenia w zmianie swoich nawyków co do odpadów i transportu – uprzedzamy, że dzisiejszy dzień będzie prawdziwym wyzwaniem. Nadszedł czas na to, żeby skupić się na jedzeniu. Na początek, dobre wieści –zdrowe i świadome odżywianie, wybieranie produktów lokalnych czy pielęgnowanych we własnym ogródku, a także wegetarianizm to trendy konsumenckie, których popularność na całym świecie rośnie i tym samym poprawiają zdrowie oraz samopoczucie coraz większej liczbie osób. Przekonała się o tym, podczas rocznego Eksperymentu (No Impact Year), rodzina Beavenów, która przeanalizowała i zmieniła nawyki żywieniowe, odkrywając, że zdrowe odżywianie jest przyjemne i przy okazji zmniejsza ich negatywny wpływ na środowisko. Jak tego dokonali? Zaczęli wybierać produkty lokalne i sezonowe, a przetworzone i pakowane pożywienie zniknęło z listy ich zakupów. Szybko zorientowali się, że te zmiany nie tylko pozytywnie wpływają na środowisko naturalne, ale też pomagają im schudnąć i poprawić samopoczucie. Nowy styl na talerzu sprawił też, że mogli spędzać więcej czasu z rodziną i znajomymi poszukując odpowiednich produktów i wspólnie przygotowując posiłki. Ciekawe, co będzie Twoim najciekawszym odkryciem dzisiejszego dnia. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Zastanawialiście się kiedyś, jaką średnią 1 Jak myślisz, ile produktów z Twojej listy miało sezonowe i lokalne pochodzenie (rosły w obrębie maks. 500 km od Two- odległość przebywa jedzenie zanim dotrze jego miejsca zamieszkania)? Zrób listę i spróbuj to sprawdzić, na Wasz talerz? Ponad 2,4 tyś. km. korzystając z informacji o ich pochodzeniu na opakowaniach. John Hendrikson, Energy use in the US Food Wybierz pięć produktów nielokalnych i spróbuj zastąpić je System: A summary of existing research and lokalnymi/sezonowymi <link>. analysis. 2 Sprawdź czym się różni żywność ekologiczna od lokalnej, a czym organiczna od zrównoważonej. Krótki przewodnik znajdziesz tutaj: <link>. Lista sklepów z ekologiczną żywnością znajdziesz tu: <link>. 3 Wyznacz swój cel na nadchodzący tydzień. Przykładowo, może to być wybór produktów sezonowych/lokalnych (np. tylko polskich lub rosnących w obrębie maks. 500 km od Istotnym założeniem projektu No Impact było jedzenie wyłącznie produktów lokalnych, sezonowych i niepakowanych. twojego miejsca zamieszkania), dieta wegetariańska lub W praktyce oznacza to wzbogacenie jadło- wiaj ze znajomymi wegetarianami i weganami. Wiesz jak spisu o dużą ilość świeżych warzyw. Dzięki temu ja przyrządzić takie rośliny, jak topinambur, jarmuż, fenkuł czy i Michelle straciliśmy sporo kilogramów. (…) Na targu brukiew? Poeksperymentuj z nowymi przepisami i produk- warzywnym żaden z rolników, z którymi rozmawiali- tami. śmy, nie faszeruje swoich produktów solą, tłuszczem czy cukrem po to, żeby nas od nich uzależnić. Blog No Impact Man, 7 maja 2009 11 | Tydzień inny niż wszystkie wegańska albo rezygnacja z żywności pakowanej i wysoko przetworzonej (tzw. dania gotowe). Szukaj inspiracji w swoim otoczeniu. Wybierz się na bazar lub lokalny targ, porozma- 4 Sprawdź, jakie aspekty zmiany dotychczasowych nawyków żywieniowych są dla ciebie najtrudniejsze. Co mogłoby się zmienić w Twoim otoczeniu, żeby zmiany były prostsze? ND PON WT <ŚR> CZW PT SOB Inspirujące przykłady ZAKUPY: produkty z gospodarstw, które starają się je produkować • Wybieraj produkty lokalne i sezonowe <link> na tar- w sposób jak najbardziej ekologiczny i zrównoważony. gach warzywnych lub kupuj je prosto od rolnika (w ramach Po więcej informacji zajrzyj na Zaplonuj Zmiany <link>. kooperatyw spożywczych <link> , poszukaj – kooperatywy spożywcze są PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 Czy wiesz, co wkładasz do GOTOWANIE: w wielu miastach Polski). W sklepie szukaj • Przede wszystkim, znajdź czas na gotowanie i ekspe- produktów ekologicz- rymentowanie z nowymi przepisami. Sprawdź czy w Two- nych, organicznych jej okolicy nie odbywają się kursy zdrowego gotowania lub z innymi certyfika – może łatwiej będzie Ci znaleźć inspirację i motywację tami świadczącymi gotując w grupie. Rozejrzyj się też za książką kucharską o ich jakości. Listę certyfikatów możesz znaleźć tutaj: (np. Przemytnicy marchewki, groszku, soczewicy) i zaanga- <link>. żuj do wspólnego gotowania i odrywania nowych sma- koszyka? Zapytaj sprzedawcę, skąd pochodzą sprzedawane przez niego warzywa i owoce, zwracaj uwagę na etykiety. Co odkryłeś/aś? ków całą rodzinę. • Książka Marchewka z groszkiem Aleksandry Woldańskiej-Płocińskiej w przystępny sposób o produktach • Sałatka z pokrzywy? Kotleciki z mniszka lekarskiego? lokalnych opowiada najmłodszym, a i rodzice mogą się Chwasty na stół! <link> czegoś nowego dowiedzieć <link>. • Wykorzystuj kuchnię w sposób ekologiczny – • W Twojej diecie na pewno pojawi się wiele produk- potrawy gotuj pod przykrywką; używaj ostudzonej wody tów (np. kawa, herbata, cukier, oliwa z oliwek), które nie po gotowanych warzywach np. do podlewania kwia- mają lokalnych odpowiedników – spróbuj z nich zrezy- tów; nie wkładaj gorących potraw do lodówki. Potrze- gnować, zastępować produktami o podobnych właściwo- buje ona wtedy więcej energii na ich ochłodzenie; ściach (np. herbaty ziołowe, masło zamiast oliwy, miód wyłączaj piekarnik na zamiast cukru) lub kupować odpowiedzialnie (produkty 5-10 min przed koń- z certyfikatem fair trade) <link>; sklepy on-line: <link>. cem czasu pieczenia – nim ostygnie potrawa • Jeśli mówimy o ochronie środowiska to bez wąt- zdąży się upiec, a Ty pienia najlepsza jest dieta wegetariańska i wegańskaw, zaoszczędzisz także dlatego warto spróbować ograniczyć spożywanie pro- energię. duktów odzwierzęcych (np. do jednego posiłku dziennie) PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 Zrób ocet z resztek żywie- niowych. Wymieszaj resztki sezonowych owoców i pokrój je w większe kawałki. Rozpuść ¼ filiżanki miodu w ¼ wody. Wrzuć tu resztki owoców i przykryj ściereczką. Pozwól im fermentować lub całkowicie z nich zrezygnować na czas Eksperymentu. • Produkty lokalne przez dwa, trzy tygodnie, miesza- Szczególnie, że bez trudu można znaleźć ciekawe książki i sezonowe będą słu- jąc od czasu do czasu. kucharskie i strony internetowe, które podpowiedzą jak żyły Ci dłużej jeśli zdrowo i smacznie odżywiać się w jarski sposób <link>, będzie je przecho- <link>. wywał w pasteryzowanej formie. Dżemy, Resztki warzyw i owoców to doskonały materiał na domowe octy i nalewki, na które przepisy można znaleźć np. tutaj: <link>. • Jeśli nie potrafisz zrezygnować z produktów odzwie- pasty, sałatki, kiszonki – niemal każdy owoc czy warzywo rzęcych, takich jak: mięso, ryby czy jajka to warto zwrócić można przechowywać w ten sposób. Spróbuj je przygoto- uwagę na ich pochodzenie. W Polsce są już dostępne wać razem z rodziną <link>. środa: JEDZENIE ND PON <ŚR> WT CZW PT SOB Inspirujące przykłady JEDZENIE POZA DOMEM: • Wróć do szkolnych czasów i przygotuj sobie drugie • W restauracji poproś o spakowanie niedojedzonych śniadanie – oszczędzisz na posiłku w ciągu dnia i zyskasz resztek do pojemnika, który przyniosłeś/aś ze sobą– twój pewność, że wiesz co jesz. Pamiętaj, by nie pakować jedzenia w plastikową pies/kot będzie wniebowzięty. PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 torebkę czy folię aluminiową, a pojem- Wybieraj miejsca, które pro- • Odwiedź stronę NieMarnuje. nik wielokrotnego użytku. mują lokalne i regionalne produkty, pl i dowiedz się więcej o tym, jak np. targi produktów regionalnych, uniknąć marnowania żywności. To • Zachęć do drugiego śniadania pozostałych domowników, szczególnie tych najmłodszych, Stołówki i sklepiki eko – bazary, giełdy rolne. Pomocne mogę być portale internetowe takie jak: Lokalna Żywność <link>, Eko dobre nie tylko dla środowiska, ale i dla Twojego portfela <link>. Targ <link> czy Dolina Eko <link>. szkolne w Polsce niestety niezbyt często zwracają uwagę na jakość serwowanego jedzenia. • Jeśli często zdarza Ci się jadać na mieście, spróbuj Może zainteresują Cię takie akcje jak: Szkoła na Widelcu znaleźć i wybierać miejsca, które specjalizują się w zdro- <link>. wej żywności, np. restauracje wegetariańskie i wegańskie lub wykorzystujące produkty lokalne/ekologiczne/orga- • Już raz o tym wspominaliśmy, ale przypomnijmy: niczne <link>. możemy wyhodować własne warzywa i owoce. Warto przy tej okazji zapoznać się z pojęciem „permakultury”, • Spróbuj odkryć w jedzeniu… filozofię. Jednym z przy- jesli dotychczas było Ci ono obce. kładów jest tzw. ruch slow food, który uczy jak cieszyć się zdrowym i smacznym jedzeniem. Informacje o jego • Jeśli wybierasz się do baru lub restauracji - poproś działaniach w Polsce znajdziesz tutaj: <link>. o podanie wody z kranu, a nie z butelki. Woda w polskich wodociągach jest coraz lepszej jakości i w przeważającej większości miejsc można ją pić prosto z kranu. Woda butelkowana jest dużym obciążeniem dla środowiska, choćby ze względu na odpady w postaci plastikowych butelek. Dowiedz się więcej o kranówce tutaj <link>. Sięgnij po produkty lokalne. Czy wiesz z jak daleka przyjechało jedzenie, które spożywasz? środa: JEDZENIE Plastikowe butelki, w których sprzedawana jest woda mineralna trzeba później wyrzucić. Może znajdziesz alternatywę dla butelkowej wody? <ND> ND <PON> PON <WT> WT ŚR <CZW> PT SOB czwartek: ENERGIA TWOJE WYZWANIE: Sprytna energia– alternatywne kilowaty na co dzień Możesz sobie pogratulować – to już piąty dzień Twojego Eksperymentu, podczas którego zmierzyłeś/aś się z takimi problemami jak: ograniczenie zakupów i produkcji odpadów, korzystanie z bardziej przyjaznego środowisku transportu, czy zmiana nawyków żywieniowych na zdrowsze. Dziś czas na obniżenie zużycia energii elektrycznej. Nie zniechęcaj się jeśli życie bez elektryczności brzmi jak ogromne wyzwanie – faktycznie, bywa to trudne. Rodzina Beavenów podczas Eksperymentu też się o tym przekonała, gdy przyszło im się rozstać m.in. z pralką. Jednak co ciekawe stwierdzili też, że rezygnacja z wielu innych sprzętów okazała się łatwiejsza niż im się na początku wydawało. Życie bez telewizji stało się świetnym sposobem na pogłębianie więzi rodzinnych i wspólne poszukiwanie ciekawych form spędzania wolnego czasu. Brak światła elektrycznego sprawił, że zaczęli żyć w zgodzie z naturalnym rytmem wschodu i zachodu słońca, a rezygnacja z lodówki nauczyła ich zdrowych metod przechowywania żywności. Dziś będziesz miał/a okazję przekonać się w praktyce o własnych wyzwaniach i korzyściach z ograniczania energii elektrycznej. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Przestawienie się na „zielone” źródła energii to jeden 1 Oceń swoje nawyki w używaniu energii elektrycznej: przejdź się po mieszkaniu i wypisz wszystkie sprzęty, z najprostszych sposobów na ograniczenie własnej które zużywają energię elektryczną (także w postaci emisji dwutlenku węgla. Możesz w ten sposób zre- baterii lub paliwa). Następnie zaznacz gwiazdką te dukować nawet do 35% tej emisji. przedmioty, z których chcesz korzystać przez kolejne 2 dni Eksperymentu. Każdy przedmiot oznaczony gwiazdką odpowiednio opisz, zgodnie z tym co zamierzasz zrobić by zmniej- Ponieważ w ramach naszego Eksperymentu No Impact zrezygnowaliśmy z elektryczności, nie mamy również telewizora. Zastanów się, jak zastąpić jego właściwości w spo- W zeszłym tygodniu ktoś mnie zapytał, jak w takiej wykorzystać wolny czas, który się pojawi jeśli z niego sytuacji zabawiamy Isabellę. Przypadkiem tego wła- zupełnie zrezygnujesz. Podziel się swoimi przemy- śnie dnia mój przyjaciel Mayer, któremu pomagam na śleniami i szukaj inspiracji tutaj <link>. działce, zadzwonił i powiedział, że w jego ogrodzie pojawiły się świetliki i żebym w związku z tym przyprowadził szyć lub całkowicie zredukować jego wykorzystanie. sób bardziej przyjazny środowisku lub w jaki sposób 3 W każdej możliwej sytuacji postaraj się zmniejszać swoje zużycie energii – ograniczać do minimum uży- o zmroku Isabellę. Zatem poszliśmy, a kiedy wokół nas wanie sprzętów elektrycznych, w tym telefonu i kom- krążyło z sześć świetlików, Isabella nagle popatrzyła na putera. Wersja dla odważnych: całkowicie zrezygnuj mnie i powiedziała „Tato, jestem taka szczęśliwa”. Tele- z korzystania z energii i zobacz, co się zmieni. wizja nigdy nie wywoła w niej takiej reakcji. Blog No Impact Man, 19.07.2007 14 | Tydzień inny niż wszystkie 4 Podziel się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami z dzisiejszego dnia. ND PON WT <CZW> ŚR PT SOB Inspirujące przykłady TEMPERATURA I OŚWIETLENIE GOTOWANIE I SPRZĄTANIE: • Robi się za gorąco? Połóż sobie wilgotną chusteczkę • Energia elektryczna to nie jedyny rodzaj energii, na karku lub weź 30-sekundowy prysznic (spróbuj zebrać który możesz znaleźć w swoim otoczeniu – równie wykorzystaną wodę i wykorzystać ją potem do podla- dobrymi „zasobami” są: wiatr, który np. może wysuszyć nia kwiatów na parapecie lub zostaw ją do ponownego Twoje ubrania, czy naturalna temperatura pokojowa, namoczenia chusteczki). która pomoże rozmrozić produkty na obiad. Spróbuj wykorzystywać ich potencjał jak najczęściej. • Jeśli temperatura na zewnątrz jest niska, ogrzewanie domu jest sporym wyzwaniem dla środowiska. Podejmij • Spróbuj ograniczyć pieczenie i długie gotowanie zdecydowane kroki, przykręć grzejniki i spróbuj zwal- – taki sposób przygotowywania potraw przeważnie czyć domowy chłód sposobami, które działają na dworze, odbiera im walory odżywcze. Spróbuj diety witariańskiej, czyli wykorzystując ciepłe ubrania i dodatkowe okrycie. która proponuje produktu w jak najmniej przetworzonej postaci. O diecie i przepisach możesz poczytać tutaj: <link>. By promować tą tzw. surową • Najlepszym oświetleniem do PRAKTYCZNY POMYSŁ #1 pracy i codziennego funkcjonowa- dietę (ang. raw food) powstał projekt nia jest naturalne światło słoneczne. Sprawdź propozycje Trevora, jak Cook it Raw, w którym znani szefowie Spróbuj się do niego dostosować, ugotować makaron bez podgrzewania i szefowe kuchni podróżują po Europie, ograniczając aktywności, wyma- wody lub jak przygotować herbatę przy przyrządzając dania w duchu tej diety gające sztucznego oświetlenia do niezbędnego minimum. pomocy samodzielnie zrobionego podgrzewacza do wody napędzanego energią słoneczną <link>. z lokalnych produktów. We wrześniu 2012 projekt miał swoją polską odsłonę, o której można przeczytać tutaj: <link>. • Jeśli Twoje codzienne obowiązki wymagają korzystania ze sztucznego światła spróbuj korzystać z cieplej- • Przypomnij sobie czasy szkolnych wycieczek i biwa- szego i bardziej przyjaznego środowisku światła świec ków: przechowuj pożywienie w najchłodniejszych miej- (możesz wybrać te produkowane lokalnie) lub dowiedz scach domu/mieszkania, zbuduj własną ekologiczną się czy w Twoim mieście jest możliwość korzystania „lodówkę” (tzw. zeer: <link>). Nie wszystkie warzywa z bardziej ekologicznych źródeł energii takich jaki: kolek- i owoce wymagają przechowywania w lodówce. Pomi- tory słoneczne, czy energia wiatrowa. Informacje na ten dory, ogórki i banany lepiej przechowywać w tempe- temat znajdziesz na portalach takich jak: Rynek Energii raturze pokojowej, cytrusy można po prostu wrzucić Odnawialnej <link> oraz Odnawialne Źródła Energii do dzbanka z chłodną wodą, a pietruszka, dymka czy <link>. seler naciowy zachowają świeżość częściowo zanurzone w wodzie. Romantyczna kolacja przy świecach co wieczór? Czemu nie... czwartek: ENERGIA ND PON WT ŚR <CZW> PT SOB Inspirujące przykłady OGRANICZANIE ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ • Przez jeden dzień spróbuj korzystać z laptopa tylko w godzinach pracy (nadliczbowe godziny się nie liczą!). Powstały w ten sposób czas wolny wykorzystaj na spo- • Podłącz komputer i wszystkie jego akcesoria (dru- tkanie z bliskimi lub dawno planowaną i odkładaną lek- karki, skanery itp.) do listwy przeciwprzepięciowej. Gdy turę ciekawej książki. tylko zakończysz pracę, wystarczy wyłączyć listwę, by mieć pewność, że wszystkie sprzęty zostały wyłączone • A może postanowisz sam/a wyprodukować część i nie pobierają prądu niepotrzebnie. zużywanej energii, stając się użytkownikiem jednego z tych pomysłowych wynalazków <link>. • Zrezygnuj z telewizora nie tylko go wyłączając, ale też usuwając z pola widzenia tak by Cię nie kusił. Możesz • Słyszałaś/eś o domach plus energetycznych <link>? zapakować go do kartonu lub zasłonić ciekawym elemen- PRAKTYCZNY POMYSŁ #3 tem wystroju, np. parawanem, czy dużą rośliną donicz kową. Jak oszczędzać energię w domu? Więcej dowiesz się z poradnika WWF, PRAKTYCZNY POMYSŁ #2 Zabawy bez prądu? A może „odku- rzyć zabawy”, które odeszły już do lamusa? W co bawili się nasi dziadkowie i babcie jako dzieci? Podwórkowe Wspomnienia <link> wspominają, przypominają i inspirują. Ile niepotrzebnych urządzeń jest stale podłączonych do prądu w Twoim domu? możesz go ściągnąć w wersji elektronicznej bezpłatnie <link>. A jeśli lubisz być naprawdę dobrze poinformowany/a i zrozumieć, czemu właściwie energię miałbyś oszczędzać zajrzyj do publikacji Ziemi Na Rozdrożu dostępnej tu <link> i na stronę Więcej tlenu <link>. Zakryty telewizor nie kusi, ale przypomina o tym, by poszukać alternatywnych form rozrywki bez prądu. Długo dokładana lektura zamiast telewizji? A może pora odkurzyć nieużywane od dawna gry planszowe? Lub zaprosić znajomych na brydża albo kalambury? W ten weekend będziesz pracował dla potrzeb swojej lokalnej społeczności, więc już dzisiaj rozejrzyj się za możliwościami zaangażowania w formie wolontariatu. Swoje poszukiwania możesz rozpocząć od portalu ngo.pl <link> lub lokalnego Centrum Wolontariatu w Twoim mieście <link>. Możesz też poszukać organizacji, której działalność Ci odpowiada i zapytać o możliwość włączenia się w jej działania. czwartek: ENERGIA <ND> ND <PON> PON <WT> WT ŚR <CZW> CZW <PT> PT SOB piątek: WODA TWOJE WYZWANIE: Koniec z niepotrzebnym laniem wody Odpady, konsumpcja, transport, pożywienie, energia – wiele istotnych spraw znajdowało się przez ostatnie dni w centrum Twojej uwagi. Pozostaje jeszcze jedna, ale zasadnicza kwestia – woda. Jej oszczędne i racjonalne wykorzystywanie może pozytywnie wpłynąć nie tylko na środowisko, ale także na wysokość Twoich rachunków. Zmniejszające się zasoby wody sprawiają, że staje się ona coraz droższa więc oszczędzać ją nie tylko trzeba, ale i warto. Sprawdź, jak możesz to robić na co dzień. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego za 1 By obniżyć swoje zużycie wody warto je najpierw… poznać. Spróbuj oszacować ile wody dziennie zuży- 2011 rok, średnie zużycie wody w gospodarstwach wasz i oblicz swój tzw. ślad wodny przy pomocy tego domowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca, kalkulatora: <link>. Pamiętaj by uwzględnić też ślad wynosiło w polskich miastach blisko 100 l dzien- wodny Twojego pożywienia (patrz: rozdział poświę- nie. Odpowiednio zmieniając swoje nawyki pod- cony nawykom żywieniowym). czas mycia zębów, podlewania trawnika, zmywania naczyń, czy korzystając z urządzeń oszczędzających 2 Zastanów się, gdzie jeszcze używasz wodę (praca, szkoła, podróże i transport) i jak to zużycie możesz ograniczyć. Wypisz sobie najbardziej „wodochłonne” wodę, możesz zmniejszyć jej zużycie nawet o 25%. czynności i zastanów się, jak możesz je wykonywać w sposób bardziej przyjazny środowisku (np. do podlewania trawnika, czy mycia samochodu można 3 Prysznice zamiast kapieli to podstawa w ekodeka- logu. Wyzwanie to zmieścić się w 30 sekund z myciem. Bo wiecie-rozumiecie, 20 minutowe stanie pod strumie- 4 zebrać wodę deszczową). Jak najrzadziej odkręcaj kran, a jeśli już to robisz to wykorzystuj całą wypływającą wodę, np. nalewaj ją do pojemnika. Znalazłeś/ aś własny sposób na ograniczanie zużycia wody? Podziel się z innymi i zainspiruj ich do poszu- niem wody to nic innego jak pionowa eko-katastroficzna kiwania kolejnych, ciekawych rozwiązań. Napisz kąpiel... o swoich przemyśleniach i dzisiejszych działaniach 3 poziomy, 13.04.2013 na blogu. Odkąd jesteśmy na etapie oszczędzania wody, zmieniliśmy swoje codzienne nawyki. Po pierwsze, myjemy zęby sodą kuchenną i płuczemy usta wodą z kubka (zamiast strumienia wody z kranu). Co więcej, kąpiemy się raz w tygodniu i to w taki sposób, by wykorzystywać wodę po poprzedniej osobie. Blog No Impact Man, 10.10.2007 Ile wody tracimy przez nieszczelny, cieknący kran lub niedokręcony kurek? 17 | Tydzień inny niż wszystkie ND PON WT ŚR CZW <PT> SOB Inspirujące przykłady W KUCHNI: PRANIE: • Jeśli masz zmywarkę do naczyń – używaj jej tylko • Włączaj pralkę wtedy, gdy jest pełna i wykorzystuj wtedy, gdy jest pełna i wybieraj program oszczędza- te programy do prania, które ograniczają zużycie wody. jący wodę. Jeśli jej nie posiadasz, myj naczynia w zlewie (napełniając jedną komorę wodą) zamiast korzystać • W pralkach dwukomorowych zużyj wodę do płukania z bieżącego strumienia. Ponownie wykorzystaj zago- do kilku prań. towaną w czajniku wodę, np. do zup i innych dań oraz płukania żywności, podlewania roślin i utrzymywania • Jeśli twoja pralka odprowadza wodę do zlewu, wyko- higieny zwierząt domowych. rzystaj ją do spłukiwania ubikacji. • Staraj się korzystać nie z kilku, a z jednej szklanki czy POZA DOMEM: kubka przez cały dzień. • W restauracji poproś o wodę z kranu zamiast zama- W ŁAZIENCE: wiać wodę butelkowaną. • Bierz krótszy prysznic, zakręcaj wodę podczas namy- • Jeśli już wybierasz coś do picia – wybierz wodę dlania ciała. zamiast soków czy napojów, których wpływ na środowisko jest dużo większy, ponieważ podlegają obróbce • Bierz chłodniejsze prysznice – są zdrowsze dla krą- chemicznej i składniki do nich są często transportowane żenia, poprawiają stan skóry i działają o poranku bardziej z dużych odległości. pobudzająco niż najmocniejsza kawa. • Noś ze sobą butelkę wielokrotnego użytku i zachęcaj • Myj się gąbką i korzystaj z myjki. To dobry sposób na do tego innych. oszczędzanie wody i poprawę stanu skóry. • Nie wykorzystuj toalety, jak kosza na odpady – by DZIAŁANIA NA RZECZ WODY: pozbyć się wacika do twarzy, czy zużytej chusteczki higienicznej nie potrzebujesz 6-9 l wody (tyle średnio • Włącz się w akcję dotyczącą wody. Może postano- zużywamy za każdym razem, gdy spuszczamy wodę wisz „zaadoptować rzekę” z Klubem Gaja <link> albo w toalecie). wesprzeć Kampanię Wodną Polskiej Akcji Humanitarnej związaną z budowaniem studni w Sudanie Południowym • Zakręć kran przy goleniu lub myciu zębów. uczestnicząc w maratonie <link>? • Spuszczaj wodę tylko wtedy gdy faktycznie musisz – • Podpisz petycję WWF dotyczącą wód morskich, możesz też wykorzystać do tego celu wodę zebraną do zwłaszcza jeśli lubisz polskie nadmorskie kurorty <link>. wanny/brodzika podczas prysznica. piątek: WODA <ND> ND <PON> PON <WT> WT <CZW> CZW ŚR PT <SOB> SOB sobota: PODZIEL SIĘ! TWOJE WYZWANIE: Pomagaj innym zmieniać się na lepsze To już siódmy i przedostatni dzień Eksperymentu. Czas na krótkie podsumowanie. Przez ostatnie dni dzielnie zmagałeś/aś się z: ograniczaniem zakupów, odpadów, zużywania wody i energii, a także zmieniałeś/aś swoje nawyki żywieniowe i w kwestii transportu. Gdyby inni brali z Ciebie przykład, środowisko naturalne miałoby się dużo lepiej. Spróbuj więc podzielić się swoją nową wiedzą i doświadczeniami ostatnich dni, by zmiany jakie próbujesz wprowadzić w swoje życia były trwalsze. Nie da się dbać o środowisko naturalne samodzielnie i jednostkowo. Do rzeczywistej zmiany potrzebna jest społeczność, która chce wspólnie działać dążąc do ważnego dla niej celu. Dlatego, oprócz zmiany własnych nawyków, warto też poczuć się częścią większej całości poprzez pracę na rzecz swojego otoczenia. Szczególnie, że wiele osób zaangażowanych w działania społeczne i wolontariackie podkreśla, że ci którzy ofiarują innym czas i umiejętności, często otrzymują w zamian o wiele więcej – poczucie spełnienia, nowe możliwości, szczerą przyjaźń i wdzięczność drugiej osoby. Zadania na dziś: CZY WIESZ, ŻE... Badania wskazują, że praca wolontariacka ma pozy- 1 Zrób listę tych działań, przez które pozytywnie wpływasz na swoje otoczenie. Pomagasz starszej sąsiadce tywny wpływ na zdrowe i długie życie oraz przeciw- w zakupach? Przykazujesz pieniądze na lokalne dzia- działa depresji. łania edukacyjne dla dzieci? Pielęgnujesz ogródek pod blokiem? Świetnie, ale może jesteś w stanie 2 zaangażować się jeszcze bardziej? Zrób listę składającą się z trzech kolumn: 1) wszystkie organizacje, w których chciałbyś/ałabyś pomagać 2) powody, dla których uważasz, że nie możesz tam To właśnie ostatni etap Eksperymentu okazał się dla mnie najważniejszy. do tych powodów i usunąć wypisane przez siebie W ramach dzielenia się z innymi swoim czasem przeszkody. Czy przeszkody – niezależnie od tego, i umiejętnościami, zgłosiłem się jako wolontariusz jak bardzo są uzasadnione – są ważniejsze niż sens do organizacji ekologicznej. To pozwoliło mi nie tylko samego uczestnictwa? Pamiętaj nie musisz koniecz- wzmocnić moje nowe nawyki, ale też znaleźć inspira- nie od razu wziąć na siebie zadania koordynowania cję do kolejnych zmian. Podczas pracy wolontariackiej jakieś inicjatywy, zaangażowanie społeczne ma wiele spotkałem wiele wspaniałych osób, które traktowały twarzy! swoją pracę, jak prawdziwą pasję. Dzięki nim zrozumiałem, że w naszych całorocznych działaniach nie cho- pomagać; 3) jak możesz konstruktywnie odnieść się 3 Wcielaj w życie zasady, które poznałeś/aś w ciągu ostatniego tygodnia i zachęcaj do tego innych. Może dziło wyłącznie o ograniczanie negatywnego wpływu na ciekawym pomysłem będzie zaangażowanie się otoczenie, a raczej o zwiększanie naszego pozytywnego w działania pro-ekologiczne? z nim kontaktu. To pozwoliło mi też spojrzeć na dotychczasowe wyzwania jak na nowe możliwości, a nie tylko 4 Podziel się swoimi doświadczeniami z innymi na blogu. Może działania innych osób też Cię zainspi- uciążliwe ograniczenia. rują, albo spróbujecie połączyć wysiłki i wspólnie Blog No Impact Man, 22.07.2008 zrealizować jakiś projekt? Na następnej stronie znajduje się narzędzie przypominające piramidę, które pomoże Ci ocenić Twoje społeczne zaangażowanie. Sprawdź, w którym jej miejscu się teraz znajdujesz? 19 | Tydzień inny niż wszystkie ND PON WT ŚR CZW PT <SOB> ZAWÓD np. pracuję na rzecz pożytku społecznego LIDER np. kieruję projektem na rzecz mojej lokalnej społeczności TYGODNIOWO np. przeznaczam przynajmniej kilka godzin na rzecz jednej lub wielu inicjatyw społecznych MIESIĘCZNIE np. pracuję jako wolontariusz ROCZNIE np. ofiaruję pieniądze PIRAMIDA ZAANGAŻOWANIA SPOŁECZNEGO Inspirujące przykłady • Dziel się swoim czasem i umiejętnościami, ale także • Bądź „dla innych” na co dzień – będąc uprzejmym/ finansami. Często nawet niewielka kwota może pomóc mą i służąc pomocą oraz wyręczając innych w drobnych w realizacji ciekawych projektów. Możesz wesprzesz sprawach możesz pomóc bardziej niż myślisz. czyjś pomysł na Polak Potrafi <link> lub udzielisz mikropożyczki, która pozwoli komuś stanąć na nogi <link>? • Pamiętaj, że Dzień Ziemi jest co dzień – zaangażuj swoją rodzinę i znajomych w segregowanie odpadów, • Spróbuj zaangażować też swoje otoczenie w pracy. utrzymywanie przydomowego ogródka, sadzenie drzew W Polsce coraz więcej firm proponuje programy wolon- i pielęgnowanie roślin. Znajdź osoby, które mają podobne tariatu pracowniczego. Sprawdź czy takie projekty są poglądy i spróbuj wspólnie działać na rzecz tych wartości, realizowane w Twoim miejscu pracy, a jeśli nie są – spró- które są dla Ciebie ważne. Sprawdź np. portal ngo.pl <link>. buj nimi zainteresować swojego pracodawcę. sobota: PODZIEL SIĘ! <ND> <ND> <PON> PON <WT> WT <CZW> CZW ŚR PT SOB niedziela: EKO-LABA TWOJE WYZWANIE: Wykorzystaj wszystko czego się nauczyłeś/aś Ten tydzień wymagał od Ciebie wielu wyzwań i za pewne skłonił Cię do wielu przemyśleń na temat Twojego wpływu na otoczenie i środowisko naturalne. Niedzielę spróbuj więc przeznaczyć na odpoczynek i uporządkowanie własnych myśli. Zrezygnuj więc w tego, co może Cię rozpraszać – internetu, telefonu i telewizji. Wykorzystaj ten czas na refleksję, kontakt z naturą, a także spotkania i rozmowy z najbliższymi. Zastanów się, co podczas Eksperymentu okazało się najtrudniejsze, a co dało Ci najwięcej do myślenia. Pomyśl, które zmiany jesteś w stanie i chcesz realizować na co dzień, a co raczej pozostanie niezmienione. Czy jesteś zadowolony/a ze swojego Eksperymentu? Może jest coś co chciałbyś/ałabyś powtórzyć, poprawić, zmienić? Nic nie stoi na przeszkodzie, by to zrobić. Ten Eksperyment powstał dla Ciebie więc to Ty możesz decydować, jak będą wyglądać jego efekty. CZY WIESZ, ŻE... EKOLOGIA – wzajemne powiązania pomiędzy organizmami a ich środowiskiem; LABA – czas odpoczynku; EKO-LABA – Czas na Twoją własną refleksję nad Twoją rolą w środowisku naturalnym. Pierwszy dzień [eksperymentu] przyniósł 150 zł + Zadania na dziś: 1 Jak zazwyczaj spędzasz wolny czas? Zastanów się, jak ten dzień może na stałe wejść do Twojego rytmu i odpoczynku? 2 Zaplanuj go i sprawdź, jak musisz się przygotować się do dnia, w którym nie posługujesz się żadnym sprzętem, elektroniką, transportem, czy pieniędzmi. 3 Pod koniec dnia nie mierz swojego śladu ekologicznego! Jest to dzień na relaks, refleksję i wyłącze- 125 zł + 50 zł + 50zł = 375 zł oszczędności jednora- nie się. Nie skupiaj się więc na tym, jak podzielić się zowych, oraz jeszcze większe przekonanie o słuszności tymi doświadczeniami z innymi. Jeśli chcesz, możesz kupowania rzeczy używanych, jeśli to tylko możliwe. Do zachować je tylko dla siebie. tej pory patrzyłem na to tylko przez pryzmat oszczędności – teraz mam większą świadomość i wiem, że 4 Opróżnij torbę ze odpadami, które zebrałeś podczas pierwszego dnia Eksperymentu oraz tę, w której oszczędzam nie tylko własne pieniądze, ale również zbierałeś odpady z całego tygodnia. Czy świadome – pośrednio – zasoby naszej planety. działania na rzecz ich ograniczania przyniosły rezul- Wolnym Być, 13.04.2013 taty? Przez jeden dzień, jedno popołudnie, a nawet jedną godzinę w tygodniu niczego nie kupuj, nie używaj I CO DALEJ... żadnych urządzeń, nie włączaj elektryczności, nie gotuj, Zachęć innych do wzięcia udziału w Eksperymencie. nie odbieraj telefonu i, zasadniczo, nie wykorzystuj Przyjdź na warsztaty lub wykład Colina w Polsce <link>. żadnych zasobów. Innymi słowy regularnie daj sobie Eksperymentuj z innymi nowymi, zrównoważonymi i planecie odetchnąć. Przestrzegaj systematycznie Eko- nawykami <link>. -szabatu przez miesiąc. Odkryjesz, że ten narzucony czas odpoczynku wzbogaci Twoje życie. Blog No Impact Man, 29.05.2009 21 | Tydzień inny niż wszystkie Dowiedz się więcej o zrównoważonym rozwoju <link>. ...
