Magazyn Biomasa Marzec 2016 - zobacz artykuł

Ma g a z y n
Opinie
| Analizy | K omentarze | Energia | Rynek | BIZNES | Prawo
Ogólnopolski miesięcznik KLASY BIZNES | NR 3 (21) marzec 2016 | www.magazynbiomasa.pl | ISSN 2353-9321
Biowęgiel.
Jeden materiał,
wiele zastosowań
Mariusz Stachowicz: Ważna jest nie tylko cena
marze c 2016
str. 18
Poradnik kuPca
i dostawcy biomas
Informator B
ranżowy
M a g a z y n
Rożnik przerośnięty źródłem biogazu i paszy
W numerze dodatek: „Poradnik kupca i dostawcy biomasy"
Przewodnik TGE po rynku
zielonych certy fikatów
Certy fikac ja a uwier zytel nienie
Wym ogi jakoś ciowe dla biom
*Struktura biowęgla w powiększeniu
- różni ce
asy
y
Cena to nie wszystko
N
iska cena to dzisiaj chyba największa bolączka firm działających w branży biomasowej.
Ceny, które w wielu elektrowniach osiągnęły
historycznie niski pułap 15 – 16 zł za GJ, stawiają pod
znakiem zapytania działalność wielu podmiotów. Bo
jak godziwie opłacić pracowników, zadbać o maszyny do pozyskiwania surowca i zainwestować w nowe,
jeśli działamy poniżej granicy opłacalności? W lutym miałem okazję rozmawiać z Mariuszem Stachowiczem, prezesem spółki Quercus z Pasymia (rozmowa na str. 18). Obaj doszliśmy do wniosku, że robienie
z ceny głównego, a często jedynego wyznacznika,
który decyduje o przyznaniu kontraktu, jest nieuczciwe względem przedsiębiorców dbających o swoich
pracowników. Często to również automatyczne wpędzanie w kłopoty podmiotów, które chcą uczciwie zarobić. „Granie ceną” sprawia, że umowy często podpisują firmy, które nie mają nic, a martwią się wyłącznie
o swoje „parę groszy” doliczone do każdego GJ. Efekt?
Nie będę operował nazwami, jednak jak szkodliwa
to praktyka przekonał się jeden ze znanych mi producentów zrębki. Współpraca z modelowym handlarzem typu „biuro w Warszawie i teczka pieniędzy na
początek”, skończyła się niezapłaconą od kilku miesięcy fakturą na kilkaset tysięcy złotych i realnym widmem bankructwa.
Dlatego chciałbym z tego miejsca postulować do rządzących: to Wy macie wpływ na postępowanie spółek Skarbu Państwa, a te nie powinny myśleć wyłącznie o tym jak – często wbrew wszelkiej logice – kupić najtańszy surowiec (przecież cena z czegoś wynika!) i to Wy powinniście zastanowić nad tym, jakie konsekwencje ma takie podejście. Bo na tym zawsze ktoś traci i niestety, najczęściej jest to szeregowy pracownik, który chce uczciwie zarobić.
W najnowszym wydaniu „Magazynu Biomasa” znajdą Państwo ostatni z cyklu materiałów o biowęglu. W artykule
„Biowęgiel – «nowy» materiał o licznych zastosowaniach”, pokazujemy w jak wielu dziedzinach gospodarki może
zostać wykorzystany ten surowiec. Znacznie więcej na ten temat będzie się można dowiedzieć na organizowanej
przez naszą redakcję konferencji „Biowęgiel w Polsce. Nauka, technologia, biznes”, podczas której będziemy chcieli
jak najszerzej pokazać wszystkie aspekty jego wykorzystania w energetyce i szeroko rozumianej gospodarce.
Na koniec chciałbym Państwa zachęcić do lektury naszego najnowszego dodatku – „Poradnika kupca i dostawcy biomasy”. Mam nadzieję, że znajdą w nim Państwo odpowiedzi na wiele pytań związanych z jakościowymi i dokumentacyjnymi wymogami, które musi spełniać biomasa, by dzięki temu współpraca z elektrowniami stała się łatwiejsza. •
Maciej Roik
redaktor naczelny
3
5 Aktualności Polska
6-7 Aktualności świat
8-10
14-17
18-21
spis
treści
Rynek pelletu
Linie do pelletowania
Energia z roślin
Rożnik przerośnięty źródłem biogazu i paszy
Biomasa leśna
Mariusz Stachowicz: Ważna jest nie tylko cena, ale też przejrzystość biznesu
Ma g a z y n
22-24
Biogazownia od A do Z
Kofermentacja kluczem do zwiększenia wydajności biogazowej
OGÓLNOPOLSKI MIESIĘCZNIK KLASY BIZNES
Wydawca:
26-30
32-33
Rynek biowęgla
Biowęgiel - ,,nowy” materiał o licznych zastosowaniach
Prawo i ubezpieczenia
Ubezpieczenie dla producentów biopaliw
Wasmar Marcin Wojtowicz
Wronczynek, ul. Smardzowa 4
62-010 Pobiedziska
Zespół redakcyjny:
Redaktor naczelny Maciej Roik
[email protected]
Redaktor prowadząca Jolanta Kamińska
34-35
36-37
Zarządzanie przedsiębiorstwem
Miękkie błędy – twarde problemy
Certyfikacja biomasy
Nowy standard, lepsza jakość biomasy
[email protected]
Sekretarz redakcji Joanna Wojtowicz
[email protected]
Dyrektor handlowy Przemysław Kostrzewa
[email protected], tel. 609 335 718
Marketing i biuro reklamy:
[email protected]
Korekta: Joanna Wojtowicz
Przegląd rynku
38-39 Prezentacja urządzeń i maszyn wykorzystywanych przy uprawach, pozyskiwaniu,
transportowaniu i spalaniu biomasy
Skład: Wojtek Szybisty
Druk: Zakład Poligraficzny Moś i Łuczak s.j.
Nakład: 4000 egzemplarzy
Issn 2353–9321
Adres redakcji: ul. Gdyńska 54, 61-016 Poznań
40-48 Wydarzenia
40-43
44-46
47
48
Ogień na Progetto Fuoco
O biogazie w Ministerstwie Rozwoju
Zielona energia w Poznaniu
Dyskusja na szkoleniu z zakresu biomasy
tel./fax 61 87 73 387
[email protected]
LUBIĘ TO
ZNAJDŹ NAS NA FACEBOOKU
www.facebook.com/magbiomasa
50
Felieton
Lech Ciurzyński: Pozytywnie, ale znów bez konkretów
www.magazynbiomasa.pl
Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treści
reklam i nie zwraca tekstów niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adjustacji tekstów, zmiany ich tytułów i doboru zdjęć.
M a g a z y n
Nr 3 (21) 2016 marzec 2016
Biowęgiel – „nowy” materiał
o licznych zastosowaniach
Biowęgiel to ciekawy materiał o wielu przydanych właściwościach. Strukturą i składem
chemicznym przypomina powszechnie znany węgiel drzewny. Można zatem powiedzieć,
że nie jest niczym nowym, bo przecież jego zastosowanie do poprawy żyzności gleb
w rolnictwie znane jest od dawna. Okazuje się jednak, że powstający podczas termicznego
przekształcania różnych substratów materiał posiada niezbadane wcześniej właściwości,
dzięki którym pojawiają się nowe możliwości jego zastosowania – zarówno w rolnictwie,
ochronie środowiska, jak i wielu innych gałęziach przemysłu.
dr inż. Patryk Weisser, Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych Oddział IPMB w Opolu
dr inż. Krystyna Malińska, Instytut Inżynierii Środowiska, Wydział Infrastruktury i Środowiska,
Politechnika Częstochowska
W
chemiczny, stabilność, znaczną powierzchnię właściwą, mikroporowatość
oraz obecność powierzchniowych grup
funkcjonalnych. To, co wyróżnia biowęgiel to jego stabilność i niewielka podatność na degradację i rozkład mikrobio-
logiczny. Obecność powierzchniowych
grup funkcyjnych (np. karboksylowej,
hydroksylowej, fenolowej) może decydować o przydatności biowęgla do usuwania zanieczyszczeń. Biowęgiel może
zawierać mikro- i makroelementy (m.in.
wapń, magnez, fosfor), ale też i mikrozanieczyszczenia, takie jak: wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
(WWA), dioksyny i furany oraz metale
ciężkie. Wymienione właściwości w dużej mierze decydują o zastosowaniach
biowęgla.
Zdjęcia: Krystyna Malińska, FLUID SA
łaściwości biowęgla w dużej
mierze zależą od właściwości substratów oraz parametrów procesu produkcyjnego. Dostępnych jest
wiele opracowań naukowych na ten
temat. Za przydatne wskazuje się: skład
26
M a g a z y n
Rynek biowęgla
Zastosowanie biowęgla
Poza wykorzystaniem na cele energetyczne, biowęgiel może być stosowany
w rolnictwie, ochronie środowiska i wybranych gałęziach przemysłu. W oparciu o dostępne dane wydaje się, że lista
zastosowań i potencjalnych produktów
na bazie biowęgla stale się powiększa
(Schmidt, 2012). Biowęgiel może być
składnikiem polepszaczy do gleb (np.
z dodatkiem gnojownicy) i nawozów,
suplementów do pasz i ściółki dla zwierząt. Dzięki swoim właściwościom można go stosować jak substrat do tworzenia zielonych dachów. W budownictwie
może stanowić dodatek do lekkich materiałów budowlanych i materiałów izolacyjnych, a także zapobiegać wilgoci
i zanieczyszczeniu powietrza. W przemyśle chemicznym, kosmetycznym
i farmaceutycznym jako składnik farb
i barwników, kosmetyków i farmaceutyków. Z uwagi na właściwości sorpcyjne
biowęgiel może stanowić alternatywę
dla węgli aktywnych i być stosowany
do usuwania zanieczyszczeń. Można
go również wykorzystywać do kontroli
emisji gazowych np. w budynkach gospodarskich dla zwierząt hodowlanych,
w kompostowniach jako wypełnienie
biofiltrów, a także jako pochłaniacz wilgoci i zapachów podczas przechowywania żywności. Biowęgiel może być
dodawany do tkanin, z których produkuje się odzież funkcjonalną oraz do
materiałów stanowiących wypełnienie
poduszek i materacy do spania. W produkcji tworzyw sztucznych biowęgiel może stanowić ciekawy zamien-
Zakład Odzysku Energii firmy FLUID z Sędziszowa produkujący biowęgiel z biomasy
nik wypełniaczy, poprawiający w wielu
przypadkach także parametry otrzymywanego kompozytu czy sam proces przetwórstwa polimerów termoplastycznych.
Wymagania jakościowe
dla biowęgla
Biowęgiel może być produkowany
z różnych substratów i w różnych warunkach procesu, tym samym może
charakteryzować się zróżnicowanymi
parametrami. Dotyczy to w szczególności składu chemicznego, w tym obecności metali ciężkich, wielopierścienio-
wych węglowodorów aromatycznych
(WWA), polichlorowanych bifenyli (PCB),
dioksyn i furanów, od których to w dużej mierze zależy dalsze zastosowanie
biowęgla. Z uwagi na różnorodność
otrzymywanych rodzajów biowęgla
i konieczność zapewnienia jego bezpiecznego stosowania, opracowane zostały standardy dotyczące wymagań jakościowych dla biowęgla. Standardy te
powstały z inicjatywy organizacji biowęglowych oraz środowisk naukowych
i obecnie mają charakter dobrowolny.
Wśród nich można wskazać na opracowane przez międzynarodową orga-
REKLAMA
Podstawową działalnością spółki Poli Trade Polska od początku jej istnienia jest pozyskiwanie,
przetwarzanie oraz produkcja biomasy do celów energetycznych.
Oferujemy dostawy biomasy w postaci:
- pelletu z łuski słonecznika,
- wytłoków z oliwek,
- Palm Kernell Shell (PKS) - jesteśmy bezpośrednim importerem tego rodzaju
biomasy od największych światowych producentów.
Ponadto Poli Trade Polska zajmuje się produkcją
oraz sprzedażą pelletu drewnianego klasy premium.
Poli Trade Polska Sp. z o.o. ul. P. Kołodzieja 2, 40-749 Katowice tel./fax 32 292 10 41, 32 353 01 27
27
M a g a z y n
marzec 2016
Tab. 1. Zalecenia Europejskiego Certyfikatu Biowęgla (EBC)
dla biowęgla wprowadzanego do gleb
Lp.
Parametry
Wymagane wartości
1
Zawartość węgla
organicznego
> 50 proc. s.m.*
2
H/Corg
< 0,7
3
O/Corg
< 0,4
4
Węgiel amorficzny
> 10 proc. całkowitego węgla organicznego
Metale ciężkie
Dla biowęgla typu “basic”:
Pb<150, Cd<1,5, Cu<100, Ni<50, Hg<1,
Zn<400, Cr<90 (g/t s.m.)
Dla biowęgla typu “premium”:
Pb<120, Cd<1, Cu<100, Ni<30, Hg<1,
Zn<400, Cr<80 (g/t s.m.)
5
6
Wielopierścieniowe
węglowodory aromatyczne
(WWA)
Dla biowęgla typu “basic”:
WWA<12 (mg/kg s.m.)
Dla biowęgla typu “premium”:
WWA<4 (mg/kg s.m.)
7
Polichlorowane bifenyle (PCB),
dioksyny i furany
PCB<0,2 (mg/kg s.m.)
Dioksyny i furany<20 (ng/kg)
*s.m. – sucha masa
nizację International Biochar Inititative
(IBI) zalecenia dla biowęgla wprowadzanego do gleb – IBI Biochar Standards.
W Europie opracowano szczegółowe
wskazówki i zalecenia (ang. Guidelines
for sustainable production of biochar)
m.in. dla substratów do produkcji biowęgla i jego parametrów, ale również
dla procesu produkcyjnego. Spełnienie
tych zaleceń może pozwolić na uzyskanie tzw. Europejskiego Certyfikatu Biowęgla – European Biochar Certificate
(EBC). Z inicjatywy British Biochar Foundation we współpracy z ośrodkami badawczymi powstał tzw. Mandat Jakości Biowęgla – Biochar Quality Mandate.
Standardy te przede wszystkim mają zapewnić bezpieczne wprowadzanie biowęgla do gleb. Według Europejskiego
Certyfikatu Biowęgla (EBC) wprowadzany do gleb produkt powinien charakteryzować się parametrami dla biowęgla typu „premium” (tab. 1). Zalecenia te
są dobrowolne, z wyjątkiem Szwajcarii,
gdzie biowęgiel może być stosowany
w rolnictwie pod warunkiem, że spełnia
on wymagania Europejskiego Certyfikatu Biowęgla.
W Instytucie Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Opolu bada się jakość
biowęgla otrzymywanego z różnych
substratów w oparciu o zalecenia Europejskiego Certyfikatu Biowęgla (ang.
28
European Biochar Certificate, EBC). Laboratorium Innowacyjnych Materiałów
i Monitorowania Środowiska od kwietnia br., w swoim zakresie badań akredy-
Struktura biowęgla w powiększeniu
towanych dla matrycy Biowęgiel będzie
w stanie wykonać badania parametrów
ważnych z punktu widzenia certyfikacji
biowęgla. Oczywiście kolejnym krokiem
jest także wykazanie właściwego procesu produkcji biowęgla. W całym tym zakresie Instytut współpracuje z europejską organizacją certyfikacyjną European
Biochar Certificate. Jej przedstawiciele pojawią się na I Konferencji Biowęgiel
w Polsce – nauka, technologia, biznes,
która odbędzie się w dniach 30-31 maja
2016 r. w Serocku.
Kierunki badań
nad zastosowaniami dla biowęgla
W oparciu o dostępne doniesienia literaturowe można stwierdzić, że w wielu krajowych ośrodkach badawczo-rozwojowych, w jednostkach naukowych,
jak i przedsiębiorstwach prowadzone
są intensywne prace nad zastosowaniami dla biowęgla i produktów na bazie biowęgla. Pierwotnie podstawowym
i głównym kierunkiem tych prac było
wykorzystanie biowęgla na cele energetyczne. W tym zakresie prace prowadzone były na Politechnice Częstochowskiej
w Katedrze Inżynierii Energii Politechniki Częstochowskiej oraz we współpracy z firmą FLUID S.A., która jako pierwsza w kraju podjęła działania w kierunku
uruchomienia przemysłowej technologii produkcji biowęgla. Obecnie w dużej mierze badania i prace rozwojowe ukierunkowane są na zastosowania
inne niż energetyczne, głównie dla rolnictwa i wybranych gałęzi przemysłu.
I tak prace nad wykorzystaniem biowęgla do poprawy właściwości gleb oraz
sekwestracji CO2 prowadzone są w Katedrze Inżynierii Energii Politechniki Częstochowskiej (Bis, 2012; Kobyłecki, 2014;
Ścisłowska i in., 2015), na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie
(Radawiec i in., 2014), w Instytucie Chemicznej Przeróbki Węgla (Zuwała i in.,
2016). Badania nad wpływem biowęgla
na właściwości gleby oraz plonowanie
roślin prowadzone są w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach, w Głównej Szkole Gospodarstwa
Wiejskiego w Warszawie, na Politechnice Opolskiej (Królczyk, 2014; Szwedziak,
2014), na Uniwersytecie Przyrodniczym
we Wrocławiu (Spiak, 2013; Medyńska-Juraszek i in., 2015), w Instytucie Agro-
Zdjęcie: Krystyna Malińska
Nr 3 (21) 2016 M a g a z y n
Nr 3 (21) 2016 marzec 2016
fizyki Polskiej Akademii Nauk (Usowicz
i in., 2015) i wielu innych. Warto podkreślić, że na Uniwersytecie Przyrodniczym
we Wrocławiu opracowywane jest innowacyjne podłoże organiczne na bazie biowęgla (Medyńska-Juraszek i in.,
2015) we współpracy ze Świdnicką Fabryką Urządzeń Przemysłowych i spółką
ŚFUP Agro. Prace badawcze w jednostkach naukowych w większości prowadzone są przy znaczącym udziale partnerów przemysłowych. Z dostępnych
materiałów informacyjnych wynika, że
firma FLUID S.A. wraz z firmą POSTEOR
Poznań sp. z o.o. realizują projekt dotyczący innowacyjnej na skalę światową
technologii produkcji nawozów na bazie biowęgla. Również firma Fluid Środa Śląska sp. z o.o. prowadzi prace nad
budową instalacji i wdrożeniem technologii do produkcji naturalnego nawozu
z biowęgla. Prace badawcze dotyczące
możliwości wykorzystania biowęgla do
bioremediacji terenów zanieczyszczonych substancjami organicznymi i nieorganicznym prowadzone są na Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie
(Oleszczuk i in., 2015). Na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu oraz Politechnice Częstochowskiej badane są
z kolei możliwości wykorzystania biowęgla w procesie kompostowania (Czekała i in., 2016; Malińska i in., 2016). Naukowcy poszukują także zastosowań dla
biowęgla w wybranych gałęziach przemysłu, np. w produkcji tworzyw sztucz-
Biowęgiel może znaleźć zastosowanie jako zrównoważony i trwały użyźniacz gleby, znacząco zwiększający plony
nych jako materiału wypełniającego. Takie badania prowadzone są m.in
w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia” w Zakładzie Tworzyw
Sztucznych.
Obiecująca przyszłość
Z całą pewnością w najbliższym czasie
pojawią się doniesienia o kolejnych nowych zastosowaniach dla biowęgla i produktów na bazie biowęgla, które obecnie opracowywane są w laboratoriach
jednostek naukowych, jak i centrach badawczo-rozwojowych przedsiębiorstw.
Zainteresowani tą tematyką naukow-
cy, przedsiębiorcy, rolnicy i przedstawiciele administracji publicznej będą mogli wziąć udział w I Konferencji Biowęgiel
w Polsce – nauka, technologia, biznes (3031 maja 2016 r. w Serocku) organizowanej przez „Magazyn Biomasa” i Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych
w Opolu oraz w piątej międzynarodowej
konferencji Advances in Sustainable Sewage Sludge Management: the biodegradable waste in circular economy (18-21 września 2016 r. w Krakowie) organizowanej
przez Instytut Inżynierii Środowiska Wydziału Infrastruktury i Środowiska Politechniki Częstochowskiej. •
REKLAMA
BioPaliwa
dla Twojego domu
Produkcja
i sprzedaż
pelletu
drzewnego
Sprzedaż
i skup
urządzeń do
produkcji
pelletu oraz
brykietu
W ofercie
granulatory
CPm,
Kahl,
Buhler
ul. Łabędzia 7, 15-539 Białystok, tel. 501 873 019, e-mail: [email protected], www.bio-technik.pl
30
biowęgiel i osady ściekowe
– nowy horyzont
30-31 maja 2016 r.
Patronat
merytoryczny:
Organizatorzy:
www.polskibiowegiel.pl
M a g a z y n