dociszy II/2011 - Polski Związek Głuchych
download 
Reklamacja Transkrypt
iszy II/2011 - Polski Związek Głuchych
iszy II/2011 ISSN 1509-5472 czasopismo niesłyszących i nie tylko... Małgorzata Sypniewska 4 Wywiad z autorką bajeczek do naszego magazynu Jak się tworzy napisy dla niesłyszących? 9 Opracowywanie napisów dla niesłyszących to niełatwe zadanie Telewizja cyfrowa dla wszystkich 14 Poznań Media Expo 2011 GŁUSI W KULTURZE | KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH | NASZE SPRAWY | KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI Kajetana Maciejska-Roczan prezes ZG PZG Drodzy Czytelnicy! Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce drugi już w tym roku numer naszego kwartalnika, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wydarzenie artystyczne – priorytet 5 – Czasopisma. W bieżącym numerze prezentujemy twórczość Małgorzaty Sypniewskiej, autorki ilustrowanych bajek do naszego kwartalnika. Informujemy o rozpoczęciu realizacji projektu „Magiczna Europa” w 2011 r., objętego patronatem medialnym przez „Świat Ciszy”. W ramach tego wydarzenia planowane są m.in. warsztaty europejskie, eurolekcje oraz konkurs fotograficzno-dziennikarski dla uczniów z wadami słuchu. Na łamach naszego czasopisma przedstawiamy również proces tworzenia napisów dostosowanych do potrzeb niesłyszących. W bieżącym numerze zamieszczamy informacje o wydarzeniach związanych z działalnością kulturalną w okresie wakacyjnym – obozie artystycznym organizowanym przez Polską Sekcję Młodzieży Głuchej (PSMG) i letnich warsztatach Galerii Kredens w Łodzi. W kąciku dla rodziców i dzieci informujemy o prawach w sferach edukacji i kultury, przysługujących dzieciom niesłyszącym. Życzymy miłej lektury! iszy Kwartalnik „Świat Ciszy” w 2011 r. jest dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 2 iszy II/2011 Prezes Polskiego Związku Głuchych Kajetana Maciejska-Roczan Wydawca: Polski Związek Głuchych Zarząd Główny ul. Białostocka 4, 03-741 Warszawa www.swiatciszy.pl, www.pzg.org.pl Redaktor naczelna: Kajetana Maciejska-Roczan Zespół redakcji: Pracownicy, wolontariusze i przyjaciele PZG Grafika i DTP: Michał Jaromin - www.creativy.com Materiałów redakcyjnych wydawnictwo nie wysyła do autoryzacji. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skracania i adjustacji tekstów, a także zmiany tytułów. Wszelkie prawa zastrzeżone. Przedruk materiałów lub ich część tylko za pisemną zgodą redakcji. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń. Artykuły te nie muszą odzwierciedlać poglądów wydawnictwa. © Wszelkie prawa zastrzeżone przez ŚWIAT CISZY. Małgorzata Sypniewska i jej twórczość 4 Jak się tworzy napisy dla niesłyszących? Warsztaty scenicznego tłumaczenia GŁUSI W KULTURZE 4 Małgorzata Sypniewska i jej twórczość Laureaci konkursu Magiczna Europa 7 Zwiedzaj Magiczną Europę 8 Warsztaty teatralne dla niesłyszących w Muzeum w Wilanowie 6 ULTURA OTWARTA K NA GŁUCHYCH - KRAJ 9 Jak się tworzy napisy dla niesłyszących? 12Konferencja o przekładzie audiowizualnym 13 Projekt „Kultura bez barier” 14Poznań Media Expo 2011 Telewizja cyfrowa dla wszystkich 18Projekt „Poza Ciszą i Ciemnością” z wizytą u niesłyszących KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - ŚWIAT 21 Rosyjski kanał z napisami dla niesłyszących 21 Międzynarodowy obóz dla niesłyszących w Niemczech 22 Warsztaty scenicznego tłumaczenia w ramach zimowej szkoły EFSLI w 2011 r. 23 T V5MONDE telewizyjny kanał francuskojęzyczny z polskimi napisami NASZE SPRAWY 24 Równe szanse niepełnosprawni obywatele w Polsce i w krajach UE 9 22 24 Międzynarodowa Konferencja Lingwistyka Migowa w Polsce 25 Projekt eFESTO 26 Wzmacniamy sieć (nowy projekt PFON) KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI 27 Ogólnopolska konferencja naukowa Edukacja niesłyszących 27 Film rysunkowy „Len” z napisami, audiodeskrypcją i językiem migowym 28 Poznaj prawa dziecka z wadą słuchu w Polsce Kultura, Edukacja - I część 29 Zajęcia choreoterapii w Poradni Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci z Wadą słuchu w Warszawie 30 Ślimak Gutek II/2011 iszy 3 GŁUSI W KULTURZE Małgorzata Bezubik Małgorzata Sypniewska I JEJ TWÓRCZOŚĆ Wywiad z Małgorzatą Sypniewską, autorką bajeczek do naszego magazynu, pedagogiem prowadzącym zajęcia plastyczne dla dzieci z wadą słuchu w Fundacji „Echo” przeprowadziła Małgorzata Bezubik M.B. Od kiedy nie słyszysz? M.S. Jestem osobą niedosłyszącą od szóstego roku życia, nieznana jest przyczyna mojej utraty słuchu. INFORMACJA Autorką bajek pt. „Powitanie wiosny” (pierwszy numer Świata Ciszy w 2011) oraz pt. „Ślimak Gutek” do drugiego numeru kwartalnika „Świat Ciszy” jest Małgorzata Sypniewska. 4 iszy II/2011 M.B. Kiedy odkryłaś w sobie talent plastyczny? M.S. Myślę, że dopiero w trakcie studiów pedagogicznych uświadomiłam sobie, że jestem uzdolniona plastycznie; wcześniej swoich prac nie traktowałam poważnie - tworzenie było dla mnie czymś naturalnym, sposobem wyrażenia swoich emocji, postrzegania otaczającego świata. Rysunek towarzyszył mi właściwie od zawsze, więc któregoś dnia przyszła refleksja, czy warto bagatelizować swoją twórczość, lekceważyć ją... Postanowiłam więc rozwijać swój talent, ukończyć jakieś kursy, studium z zakresu rysunku i malarstwa, bardzo interesowała mnie też grafika komputerowa. M.B. Czy doskonaliłaś swoje umiejętności na specjalistycznych szkoleniach? M.S. Tak, ukończyłam Aktywne Studium Technik Teatralnych i Filmowych (ASPTTiF) w Warszawie, które trwało 2 lata, o specjalności animacja i grafika komputerowa. Wybrałam ten kierunek nie tylko ze względu na moje zainteresowania, ale także z tego powodu, że w dzisiejszych czasach animacja oraz grafika, ilustracja komputerowa są właściwie wszędzie – w reklamach tv, na ekranach kin w postaci efektów specjalnych, billboardach, plakatach, grach komputerowych, a także w książkach oraz w prasie kolorowej. Na ASPTTiF bardzo dużo się nauczyłam, szczególnie z zakresu animacji poklatkowej oraz rysunku, tam również zaczęła się moja przygoda z tworzeniem ilustracji na tablecie. Dodam, że nie byłam jedyną niesłyszącą osobą na ASPTTiF, poznałam tam drugą studentkę z wadą słuchu, koleżankę Anię Solik, która również postanowiła rozwijać swój talent malarski i rysunkowy. M.B. Jaka jest Twoja ulubiona dziedzina sztuki? M.S. Ilustracja komputerowa, w szczególności tzw. digital GŁUSI W KULTURZE painting, czyli malarstwo za pomocą tabletu, przy wykorzystaniu narzędzi dostępnych w programie graficznym np. farb olejnych czy pasteli. Lubię także technikę zwaną matte painting, która polega na dorysowaniu poszczególnych elementów do zdjęć, scenerii, krajobrazów. Technika ta wykorzystywana jest w filmach, grach oraz w grafice 3D. M.B. W jaki sposób tworzysz rysunki? M.S. Najczęściej tworzę ilustracje na tablecie, w programie openCanvas i Adobe Photoshop. Obecnie programy graficzne umożliwiają jak najbardziej realistyczne malowanie, zbliżone do tradycyjnych technik artystycznych. Również sam proces tworzenia jest podobny, zaczynam od naniesienia szkicu, podstawowych kolorów, zaznaczenia konturów. W openCanvas rysuję głównie farbami wodnymi (water colors) oraz ołówkiem, stosuję technikę stopniowego przenikania się kolorów, którą można też spotkać w tradycyjnym malarstwie olejnym. Posługuję się głównie barwną plamą oraz nakładaniem później kolejnych warstw komputerowej „farby”. Jeśli zaś chodzi o rysunek tradycyjny, to najchętniej tworzę piórkiem, copic markerami, kredkami, pastelą, czasem stosuje także technikę mieszaną np. łączę rysunek tuszem z akwarelą. M.B. Czy w środowisku niesłyszących dostrzegasz dużo talentów w dziedzinie sztuki? M.S. Na podstawie pracy z dziećmi, a także patrząc wśród moich przyjaciół z wadą słuchu, myślę, że wiele osób niesłyszących jest uzdolnionych artystycznie. Dzieci bardzo chętnie tworzą, malują, mają bardzo dobre wyczucie koloru, interesują się także nawet mało znanymi technikami plastycznymi np. papercraft - trójwymiarowa technika origami. Natomiast dorosłe osoby z wadą słuchu to często osoby, które są już świadome swojego talentu, pełne pasji, nieobawiające się sięgać po własne marzenia; będące na studiach magisterskich oraz doktoranckich Akademii Sztuk Pięknych, udzielające się na różnego rodzaju plenerach malarskich, organizujące wystawy swoich prac. M.B. Jaki masz plany na przyszłość ? M.S. Jestem w trakcie przygotowywania swojej pierwszej, indywidualnej wystawy, która ukaże się wczesną jesienią, w planach mam również wydanie autorskiego tomiku poezji. Chciałabym także móc dalej realizować się jako grafik i pedagog, a w bliżej nieokreślonej przyszłości prowadzić pracownio-świetlicę artystyczną dla dzieci oraz młodzieży, w tym także dla osób niesłyszących. Avatarka Wikingowie Wojowniczka II/2011 iszy 5 Laureaci konkursu GŁUSI W KULTURZE Magiczna Europa W poprzednim numerze pisaliśmy o wyjeździe do Parlamentu Europejskiego laureatów konkursu „Magiczna Europa”. Na łamach bieżącego kwartalnika prezentujemy prace nagrodzonych uczniów oraz ich zainteresowania, pasje, a także plany na przyszłość Karolina Zięba ma 17 lat, interesuje się fotografią, lubi czytać książki. Jest wolontariuszką Fundacji Echo, pod której opieką jest od 5 roku życia. Bardzo lubi pomagać innym, dlatego chętnie angażuje się w działania społeczne. Uczy się w Liceum Ogólnokształcącym w Instytucie Głuchoniemych w Warszawie. Po maturze chciałaby studiować psychologię, pedagogikę lub pracę socjalną. Konkurs wygrała zdjęciem pt. „Takie niebo, że Rembrandt zazdrości”. Krzysztof Steckiewicz ma 18 lat i jest uzdolniony w przedmiotach ścisłych. Lubi komputery, ale zawsze był też dobry z plastyki. W wolnych chwilach układa artystyczne mozaiki. W tym roku kończy Liceum Ogólnokształcące w Instytucie Głuchoniemych w Warszawie. W imieniu swoich kolegów sygnował petycję do Parlamentu Europejskiego w sprawie napisów. Do konkursu zgłosił zdjęcie zamku na piasku pt. „Nie ma to jak solidna budowla”. 6 iszy II/2011 GŁUSI W KULTURZE Zwiedzaj Magiczną Europę J uż po raz drugi europoseł Rafał Trzaskowski oraz Fundacja Widzialni organizują projekt „Magiczna Europa”, skierowany do młodzieży z dysfunkcjami wzroku i słuchu uczącej się na terenie aglomeracji warszawskiej. Sukces pierwszej edycji konkursu, w którym PZG jako patron miał swój udział oraz udany wyjazd młodzieży i partnerów projektu do Brukseli wiosną 2011 r. zachęcił do rozszerzenia formuły projektu. W tym roku do udziału w konkursie fotograficzno-dziennikarskim zaproszeni są nie tylko uczniowie szkół średnich, ale również gimnazjaliści (powyżej 14 r. ż.) i osoby uczęszczające do szkół policealnych lub uczniowie szkół średnich , ale również szkół policealnych i gimnazjaliści (powyżej 14 r. ż.). Kwartalnik „Świat Ciszy” obejmuje patronat medialny nad tym wydarzeniem. Cele Projektu: • skierowanie uwagi publicznej na dostępności Internetu dla osób nie- pełnosprawnych i walkę z wykluczeniem cyfrowym • zainteresowanie młodzieży z wadami wzroku i słuchu tematyką europejską i umożliwienie jej wizyty w Parlamencie Europejskim • kształtowanie postaw obywatelskich wśród uczestników projektu Projekt obejmuje: • ”Magiczna Europa” – konkurs fotograficzno-dziennikarski na najlepsze wspomnienia z wakacji spędzonych w Unii Europejskiej, uwiecznione w formie zdjęcia, reportażu lub nagrania. Zwycięzcy konkursu wyjadą na wycieczkę do Brukseli, gdzie odwiedzą m.in. Parlament Europejski. • Eurolekcje „Parlament Europejski z przymrużeniem oka” w szkołach uczestniczących w projekcie prowadzone przez warszawskiego europosła Rafała Trzaskowskiego, wykładowcę akademickiego m.in. w Collegium Civitas, eksperta ds. europejskich, wiceprzewodniczącego Komisji Konstytucyjnej Parlamentu Europejskiego. •W arsztaty europejskie m.in. filmowe, których efektem będzie film instruktażowy przygotowany z udziałem młodych aktorów niesłyszących na temat inicjatywy obywatelskiej w Parlamencie Europejskim. Film prezentowany będzie na e-dostępnej stronie www.trzaskowski.pl. W razie zainteresowania uczestników możliwa będzie także organizacja warsztatów: teatralnych, fotograficznych czy radiowych. Harmonogram projektu: Konkurs trwa od 20 czerwca do 15 listopada 2011 r. Ostateczny termin nadsyłania prac mija 10 października 2011 r. Zwycięzcy zostaną wyłonieni w głosowaniu internetowym. Towarzyszące konkursowi eurolekcje i warsztaty europejskie odbędą się jesienią 2011 r., zaś wyjazd do Brukseli wiosną 2012 r. Regulamin konkursu jest dostępny na stronie: www.trzaskowski.pl. II/2011 iszy 7 dla niesłyszących w Muzeum w Wilanowie Warsztaty teatralne GŁUSI W KULTURZE 8 iszy II/2011 Z Moniką Buraczyńską, z Działu Edukacji Muzeum w Wilanowie o trwających warsztatach teatralnych dla niesłyszących, rozmawiała Małgorzata Bezubik ŚC: Skąd narodził się pomysł na warsztaty? M.B. Pomysł zrodził się z potrzeby aktywizacji środowiska osób niesłyszących i zainteresowania ich tak szeroką przecież i różnorodną działalnością Muzeum Pałacu w Wilanowie. Jest wyraźnym sygnałem otwartości muzeum na różne potrzeby odbiorców i dostosowanie się do tych potrzeb. Pomysłodawczyniami były Joanna Korczak i Małgorzata Bielak, związane ze środowiskiem osób niesłyszących, od kilku lat współpracujące z Muzeum Pałacem w Wilanowie, które zwróciły moją uwagę na brak podobnych inicjatyw w stołecznej kulturze. ŚC: Jaki jest cel warsztatów? M.B. Celem warsztatów jest umożliwienie osobom niesłyszącym aktywnego udziału w kulturze. Nisza w tej dziedzinie jest szczególnie dotkliwa dla młodych niesłyszących, którzy borykają się z trudnościami w realizacji zainteresowań, nie mają możliwości twórczego spędzenia czasu wolnego. ŚC: J ak duże jest zainteresowanie tą formą rozwoju artystycznego? M.B. Zainteresowanie było całkiem spore, dużo osób pytało o pomysł, o formę realizacji, o plany. Przedsięwzięciem zainteresowała się też prasa. ŚC: Kto prowadzi warsztaty? M.B. Bartłomiej Ostapczuk -aktor-mim, reżyser przedstawień teatru pantomimy, autor choreografii, ruchu scenicznego, konsultacji ruchowych i działań pantomimicznych w przedstawieniach teatrów dramatycznych, nauczyciel. Od 2005 r. Dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Mimu odbywającego się w Teatrze Na Woli w Warszawie. Pomysłodawca i założyciel Teatru Pantomimy Mimo oraz Warszawskiego Centrum Pantomimy w Teatrze Na Woli. Prezes Fundacji Centrum Pantomimy. Współtwórca projektów i produkcji artystycznych w zakresie teatru pantomimy oraz teatru ruchu. Od 2005 roku prowadzi on w Warszawie Studio Pantomimy. Wykładowca teatru pantomimy w ramach projektu „Inspiracje” Mazowieckiego Centrum Kultury i Sztuki. ŚC: Jak duża liczba osób uczestniczy w projekcie? M.B. Do udziału w projekcie wybraliśmy kilkanaście młodych osób. Najpierw wezmą one udział w warsztatach pantomimy, a następnie przygotują i wystawią spektakl teatralny, który będzie wystawiany w Królewskim Teatrze Muzeum Pałacu w Wilanowie. Premierę planujemy na lipiec, na którą już teraz serdecznie zapraszamy! KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Jak się tworzy napisy dla niesłyszących? II/2011 iszy 9 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Opracowywanie napisów dla niesłyszących to niełatwe zadanie. Wyzwaniem może być słownictwo specjalistyczne, szybkość wypowiedzi aktorów w sztuce teatralnej czy na planie filmowym. Izabela Künstler, redaktorka napisów dla niesłyszących, opowiada o procesie tworzenia napisów 10 iszy II/2011 Jak przebiega proces przygotowywania napisów dla niesłyszących? Z jakich etapów się składa? Jeśli są to napisy do filmu, teoretycznie pierwszy jest etap przygotowania tekstu, a po nim łączenia go z filmem, czyli tak zwanego rozstawiania napisów. W praktyce, oba etapy łączą się. Warto tekst od razu opracować tak, by był gotowy do rozstawienia bez większych zmian i poprawek. Samo przygotowanie tekstu również może różnie przebiegać. Możemy dostać spisane dialogi filmu lub komentarz filmu dokumentalnego w postaci pliku tekstowego, ale bardzo często tekst trzeba spisać ze słuchu. Wbrew pozorom może to być naprawdę trudne zadanie, bo ścieżka dźwiękowa nie zawsze jest dobrej jakości i wielu słów trzeba się domyślać. W przypadku filmów dokumentalnych lub innych, zawierających specjalistyczne słownictwo, wszelkie wątpliwości trzeba rozstrzygać, sprawdzając w wiarygodnym źródle. Nie zapominajmy, że napisy mogą pełnić rolę edukacyjną i zapis powinien być wzorowy pod każdym względem. Tu wspomnę o często lekceważonej interpunkcji. Dobrze postawione znaki przestankowe ułatwiają czytanie. Jeśli oglądając film z napisami widzowie mają poczucie, że nie wszystko rozumieją i muszą się specjalnie koncentrować na tekście, może to być wina nieprzemyślanej interpunkcji. Wracając do funkcji edukacyjnej, mając do czynienia z tekstem literackim – przykładem ekranizacje „Zemsty” lub „Pana Tadeusza” – porównujemy zapis z oryginałem. Etap rozstawiania napisów polega na ich dokładnym zsynchronizowaniu z obrazem. Trzeba przy tym uwzględnić montaż filmu. Gdy napisy pojawiają się i znikają jednocześnie ze zmianami kadrów, czyli cięciami – napisy czyta się wygodnie, nie migają na ekranie. Jest to żmudna i czasochłonna praca. Na wszystkich etapach celem jest takie przygotowanie napisów, by czytanie nie sprawiało trudności, było naturalne i automatyczne. Oglądając film z dobrze zrobionymi napisami, nie powinniśmy na nie w ogóle zwracać uwagi. Zadania i etapy pracy mogą być różne, zależnie od miejsca, gdzie napisy mają się pojawić. Jeśli są to napisy teatralne – po przygotowaniu tekstu będą wyświetlane na żywo. To drugi etap, ważny i emocjonujący. W teatrze nic nie dzieje się dwa razy jednakowo. Osoba wyświetlająca napisy musi być przygotowana na różne niespodzianki – pauzy w innych miejscach, zmianę kolejności tekstu, brak jakiegoś fragmentu albo nawet improwizację aktorów. O ile w teatrze nie mamy już szansy niczego dopisać, to w przypadku programów telewizyjnych nadawanych na żywo teksty można i często trzeba dopisywać na bieżąco. W Polsce takie napisy emituje tylko TVP, w dodatku tylko do jednego programu. Przykładowo w telewizji BBC napisy są dodawane do wszystkich programów, również tych na żywo. Niezależnie od tego, do jakiego materiału napisy będą dodane, powinny nad nimi pracować dwie osoby - autor i redaktor. Bardzo mi zależy na jakości napisów, druga osoba nie tylko może wyłapać ewentualne błędy, pomaga też podjąć decyzje, na przykład w kwestii KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Urszula Butkiewicz i Izabela Künstler - autorki napisów - przy pracy nad napisami do „Och, Karol 2” opisu dźwięków. Stale współpracuję z moją koleżanką Urszulą Butkiewicz, z którą przez wiele lat pracowałyśmy razem w Redakcji Napisów dla Niesłyszących. Na zmianę – jedna z nas pisze, a druga redaguje. Jak długo trwało przygotowanie napisów do filmu „Och Karol 2”? Opracowanie napisów do filmu fabularnego, pełnometrażowego trwa zwykle cztery dni, już z etapem redagowania przez drugą osobę. W przypadku tego najnowszego filmu z napisami wydanymi na DVD, z powodów technicznych trwało nieco dłużej. Najpierw przygotowałyśmy napisy z treścią dialogów. W tym czasie trwała praca nad dźwiękiem filmu. Pełną wersję – z muzyką i innymi dźwiękami – przekazano nam po kilku dniach i dopiero wtedy mogłyśmy uzupełnić gotowy zapis dialogów o inne informacje. W rezultacie praca trwała o dzień dłużej. Czym napisy dla niesłyszących różnią się od zwykłych napisów dla słyszących do filmów obcojęzycznych? Różnią się przede wszystkim treścią. Jak już wspominałam, oprócz zapisu tekstu zawierają informacje o dźwiękach i muzyce, równie ważne dla zrozumienia i pełnego odbioru filmu. Są też bogatsze od bardzo skrótowych napisów, będących tłumaczeniem z innego języka. W przeciwieństwie do nich zawierają imiona bohaterów, różnego rodzaju zawołania, okrzyki. Jeśli jednak w filmie jest dużo dialogów, w dodatku mówionych bardzo szybko, skróty są konieczne. Wiem, że nasi odbiorcy oczekują jak najpełniejszego zapisu tekstu, ale pamiętajmy, że film to przede wszystkim obraz. Zbyt wiele tekstu na ekranie przeszkadza w oglądaniu. Napisy dla niesłyszących od zwykłych mogą się różnić także formą – dla ułatwienia rozpoznawania bohaterów filmu, mają różne kolory i są odpowiednio rozmieszczane na ekranie. W sytuacji, gdy jakieś względy techniczne nie pozwalają na wykorzystanie kolorów, osoby mówiące przedstawiamy dopisując ich imiona lub przydomki. Oczywiście dotyczy to scen, w których nie widać osób mówiących. Czy istnieje jakaś baza informacyjna o filmach z napisami dostępnych dla osób niesłyszących? Dotychczas nie. To bardzo dobry pomysł. Warto nim zainteresować któryś z portali, stworzyć specjalną stronę. Informacje o wychodzących płytach są teraz rozproszone, nawet nie wszyscy wydawcy dbają o to, by przygotowując płytę z napisami, pochwalić się tym. Jak widać, byłaby to nie tylko forma promocji, ale po prostu udostępnienia informacji zainteresowanym. O inicjatywach, w których bierzemy udział ja i Urszula Butkiewicz, piszemy na stronie www.napisydlanieslyszacych.pl. Mogę też polecić stronę http://www. uslyszecteatr.waw.pl – gdzie są wiadomości o przedstawieniach z napisami, organizowanych w ramach projektu „Poza ciszą i ciemnością”. Projekt Fundacji Dzieciom „Zdążyć z pomocą” to jedyna tego rodzaju inicjatywa w Polsce – istniejąca nieprzerwanie od 2008 roku. W ramach projektu przygotowujemy opracowania dla osób z dysfunkcjami słuchu i wzroku, umożliwiające odbiór przedstawień teatralnych, filmów i ekspozycji muzealnych. Czy w związku ze znowelizowaną ustawą o radiofonii i telewizji możemy spodziewać się zwiększenia liczby napisów dla niesłyszących do 10%? Ustawa wchodzi w życie 23 maja br., zatem o jej skuteczności przekonamy się już niedługo. Zobowiązuje nadawców do udostępnienia 10% programu osobom niepełnosprawnym. Napisów musi więc być więcej niż teraz, bo jak na razie specjalne napisy dla niesłyszących nadają tylko dwie telewizje: Telewizja Polska i od czasu do czasu Canal +. Ale czy II/2011 iszy 11 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ w każdej telewizji będzie 10%? Ustawa tego nie obiecuje. Poza napisami, na wspomniane 10% mają się składać także programy tłumaczone na język migowy i programy z audiodeskrypcją dla niewidomych. Czyli zapewne nie będzie 10% napisów, przynajmniej dopóki nie zmieni się treść ustawy. Chyba że nadawcy postanowią przygotowywać tylko napisy, nie uwzględniając innych przekazów. Innych scenariuszy nie chcę brać pod uwagę, ale - jeśli mam być szczera nie jestem optymistką. Po licznych rozmowach z przedstawicielami różnych telewizji, mogę powiedzieć, że nadawców nie cieszy wiadomość o obowiązku, który oznacza dla nich dodatkowe koszty. Telewizje kierują się wyłącznie rachunkiem ekonomicznym, liczą na zyski z reklam. Z niezrozumiałych dla mnie powodów do potencjalnych widzów reklam nie zaliczają odbiorców napisów. Gdyby ktoś podejmował się rozmowy z nadawcami, sugeruję, by zwracał im uwagę nie tylko na aspekty społeczne, ale także ekonomiczne. Te argumenty mogą być bardziej skuteczne. Gdzie obecnie można uczyć się opracowywania napisów dla niesłyszących? Takie zajęcia prowadzone są w ramach studiów dla tłumaczy między innymi na Uniwersytecie Warszawskim i w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. To jeden z przedmiotów kierunku tłumaczeń audiowizualnych. Niektórzy odbiorcy napisów oczekują skróconej formy z pominięciem np. wyrażeń staropolskich, zaś inni preferują jak najwierniejsze napisy. Z pewnością pogodzenie tak zróżnicowanych potrzeb odbiorców tłumaczenia jest trudne. Zawsze powinniśmy dokładnie wiedzieć, dla kogo przygotowujemy opracowanie i zależnie od tego odpowiednio dobierać słowa. Oczekiwania osób niesłyszących od urodzenia, które od dziecka posługują się PJM, a język polski poznały jako drugi, bardzo się różnią od potrzeb niedosłyszących lub tych, którzy stracili słuch jako dorośli. Pogodzenie tych potrzeb jest w zasadzie niemożliwe, a jednak musimy to robić. Gdy napisów jest wciąż niewiele, trudno oczekiwać, że będą powstawały dwie różne wersje. Tak różne potrzeby odbiorców powodują nieporozumienia, a nawet rodzą sytuacje konfliktowe. Przez wiele lat pracowałam w TVP, w Redakcji Napisów dla Niesłyszących. W początkowym okresie istnienia redakcji z założenia przygotowywano napisy mocno redagowane. Objaśniała to tabliczka, zamieszczana na końcu filmu: Napisy dla niesłyszących posługujących się językiem migowym. Redagowane napisy przygotowano między innymi do filmowych adaptacji Trylogii Henryka Sienkiewicza. Wywołało to polemikę prasową. Czytelnik Gazety Telewizyjnej zaprotestował przeciwko upraszczaniu składni, pomijaniu wyrazów archaicznych i innym zmianom. Po jakimś czasie inny czytelnik podziękował nam właśnie za takie opracowanie, pisząc, że dzięki niemu osoba niesłysząca od urodzenia mogła z pełnym zrozumieniem obejrzeć film. To była ogromna radość i satysfakcja. Zresztą takie poczucie, że robię coś pożytecznego, towarzyszy mi w pracy zawsze. Dlatego mogę z czystym sumieniem powiedzieć, że lubię robić napisy dla niesłyszących i chętnie robiłabym ich dużo, dużo więcej. Życzę tego czytelnikom i sobie. Konferencja o przekładzie audiowizualnym 14-15 październik 2011 r., Kraków M iędzynarodowa konferencja organizowana przez UNESCO w Krakowie, dotycząca tłumaczenia audiowizualnego, jest odpowiedzią na rosnące potrzeby badawcze w tej dziedzinie, ze szczególnym uwzględnieniem 12 iszy II/2011 zapotrzebowania na usługi tłumaczeniowe. Najwięcej uwagi zostanie poświęcone rozwojowi teorii przekładu audiowizualnego oraz jej praktycznym zastosowaniom - wersji lektorskiej, dubbingowi, audiodeskrypcji oraz napisom dla nie- słyszących, ale także technice flash, grom (komputerowe i video), lokalizacji stron internetowych i oprogramowaniu. Więcej informacji na stronie: http://www.pointsofview.pl KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Projekt u t l u „K ” r e i r a b z e b ra Wywiad z koordynatorką projektu „Kultura bez barier” – Aldoną Machnowską-Góra przeprowadziła Małgorzata Bezubik Czy mogłaby Pani przybliżyć naszym czytelnikom projekt Kultura bez barier? Projekt „Kultura bez barier” ma na celu likwidowanie barier - nie tylko tych architektonicznych, ale także mentalnych i społecznych, które utrudniają dostęp do wydarzeń kulturalnych osobom niepełnosprawnym. Tylko z pozoru dotyczy to niewielkiej grupy społecznej. Kiedy mówię o trudnościach, jakie mają ludzie niesłyszący lub niepełnosprawni motorycznie, często podaję przykład: uraz kolana na nartach na długo sprawi, że nie pójdziesz do teatru, bo nie będziesz mógł tam dojść, a słabnący z wiekiem słuch wyeliminuje cię z grona teatromanów. Założeniem pracy nad projektem było stworzenie koalicji na rzecz zmian: środowisk wspierających osoby niepełnosprawne, instytucji kultury i urzędów. Jaka jest obecnie oferta kulturalna teatrów i kin dla niesłyszących? W Warszawie w zasadzie nie ma stałej oferty. Dwa teatry - Polski i Polonia - podają, ze posiadają pętle indukcyjne i słuchawki wzmacniające dźwięk, ale praktycznie są one nieużyteczne. Na szczęście realizowany jest od lat projekt „Poza ciszą i ciemnością”, w którym kolejne spektakle teatralne zostają przystosowane i prezentowane. Nasz projekt „Usłyszeć teatr” dotyczy tylko spektakli Teatru Konsekwentnego. Czy projekt „Usłyszeć Teatr” cieszył się dużym zainteresowaniem wśród niesłyszących? Projekt „Usłyszeć teatr” cieszył się zainteresowaniem, głównie wśród grup zorganizowanych z ośrodków na Łuckiej i Placu Trzech Krzyży. Z repertuaru wybraliśmy spektakl „Zaliczenie. Lekcja”, który od lat cieszy się niezmiennym powodzeniem wśród warszawskiej młodzieży. Przedstawienia z tłumaczem języka migowego obejrzało przez 3 lata kilkanaście klas ze szkół ponadpodstawowych Czy polskie teatry i kina są zainteresowane dostosowaniem swojej oferty do potrzeb osób z wadą słuchu? Problemem dostosowania teatrów i kin do potrzeb osób niesłyszących jest brak wiedzy na ten temat. Na konferencji, na której razem z Biurem Kultury miasta ST. Warszawy zgromadziliśmy dyrektorów warszawskich teatrów, najwięcej czasu poświęciliśmy mówieniu o tym, jakie są możliwości przystosowania spektaklu teatralnego dla percepcji osób niesłyszących - tłumacz, napisy, słuchawki i pętle indukcyjne. Oczywiście problemem jest także brak finansów. Biuro Kultury m. ST. Warszawy zobowiązało się do przeprowadzenia raportu z przystosowania i możliwości warszawskich teatrów Spotkanie, na które Biuro Kultury oficjalnie zaprosiło dyrektorów miejskich instytucji kulturalnych, miało na celu poinformowanie kadr zarządzających instytucjami kulturalnymi o programie, tj. przeprowadzenie audytu w ich placówkach, szkoleniach i możliwości realizacji adaptacji wydarzeń/ekspozycji/spektakli w ich instytucjach. Stworzenie szczegółowego raportu z przystosowania obiektów miejskich instytucji kultury w Warszawie do realizacji oferty kulturalnej dla osób z niepełnosprawnością sensoryczną. Jaki jest obecny stan budynków, scen i sal, jakie są możliwości inwestowania w systemy do audiodeskrypcji, napisów etc. Kolejnym etapem miał być cykl szkoleń, a wreszcie praktyczne działania: stworzenie stałej oferty kulturalnej Warszawy dla osób z niepełnosprawnością sensoryczną. Na razie czekamy. II/2011 iszy 13 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ 14 iszy II/2011 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Krystyna Rosłan-Kuhn Poznań Media Expo 2011 Telewizja cyfrowa dla wszystkich II/2011 iszy 15 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ T egoroczne targi Poznań Media Expo 2011 zostały zaprojektowane w nieco innej formule niż dwie edycje poprzednie z 2009 i 2010 roku. Zarówno część targowa, jak i konferencyjna poświęcone były jednemu tematowi: wdrażaniu naziemnej telewizji cyfrowej w kontekście korzyści i zagrożeń, które niesie ona dla odbiorcy – telewidza. Również formuła organizacyjna odbiegała od dotychczasowej praktyki. Bowiem w dniu 4 marca br. Przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Jan Dworak, oraz Prezes Zarządu Międzynarodowych Targów Poznańskich, dr Andrzej Byrt, zawarli porozumienie w sprawie współpracy przy organizacji Poznań Media Expo 2011, na mocy którego Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wzięła na siebie w merytoryczne przygotowanie części konferencyjnej, natomiast udostępnienie niezbędnej infrastruktury, organizację wystawy sprzętu oraz szeroką promocję tego wydarzenia zapewniły Międzynarodowe Targi Poznańskie. „Telewizja cyfrowa dla wszystkich”, hasło, wokół którego koncentrowały się wszystkie wydarzenia targów, było omawiane w trzech głównych aspektach. Po pierwsze, całkowite wyłączenie w połowie 2013 roku telewizji analogowej postawi ok. 30% polskich gospodarstw domowych, odbierających telewizję wyłącznie z nadajników naziemnych, wobec konieczności zakupu i zainstalowania odpowiedniego urządzenia odbiorczego, a także nabycia umiejętności niezbędnych do jego obsługi. Dla uboższej części społeczeń- 16 iszy II/2011 stwa, a także dla osób starszych i niezaradnych będzie to zarówno problem ekonomiczny, jak i praktyczny. To właśnie ta grupa jest potencjalnie zagrożona wykluczeniem, może bowiem stracić dostęp do telewizji w ogóle. Po drugie, dla osób niepełnosprawnych z upośledzeniami wzroku i słuchu telewizja cyfrowa wprowadza możliwości dodatkowych funkcji i usług, których realizacja w telewizji analogowej była niemożliwa lub bardzo ograniczona. Chodzi tu w pierwszym rzędzie o udostępnianie przez nadawców w szerszym niż dotąd zakresie przekazów telewizyjnych z napisami dla osób z dysfunkcją słuchu oraz przekazów uzupełnionych o tzw. audiodeskrypcję, czyli szczegółowy opis sytuacji i akcji dziejących się na ekranie dla osób niewidzących lub z poważnym ograniczeniem widzenia. Ta grupa obywateli (a jest ich w Polsce około 5 milionów) może dzięki telewizji cyfrowej uniknąć wykluczenia, pod warunkiem posiadania odpowiedniego sprzętu i dostępności dedykowanych dla nich usług. Po trzecie, wiedza na temat cyfryzacji, a przede wszystkim o terminach wyłączenia telewizji analogowej i sposobach zabezpieczenia się przed utratą dostępu do telewizji, jest w społeczeństwie bardzo ograniczona. Sposób przygotowania obywateli, uświadomienie im konieczności i korzyści konwersji analogowo-cyfrowej stanowić będzie o powodzeniu tego procesu. Pierwsza konferencja targowa, w dniu 15 kwietnia poświęcona była zapobie- ganiu wykluczeniu cyfrowemu osób ubogich, niezaradnych i niepełnosprawnych. Wśród prelegentów znaleźli się przedstawiciele największych polskich organizacji społecznych sprawujących opiekę nad osobami niepełnosprawnymi i będącymi w trudnej sytuacji materialnej i życiowej. Ich wystąpienia były niezwykle poruszające i pouczające. Na co dzień nie zdajemy sobie sprawy jak wielkie trudności muszą pokonywać niepełnosprawni, aby uczestniczyć w życiu społecznym. Ogół społeczeństwa powinien im w tym pomóc przez akceptację ich odmienności oraz zapewnienie dostępu do ułatwień umożliwiających niepełnosprawnym w miarę normalne funkcjonowanie. W trakcie konferencji zostały przedstawione sposoby realizacji tych ułatwień, polegające miedzy innymi na oferowaniu nie tylko takich usług, jak napisy i audiodeskrypcja, a także urządzeń pozwalających na dostęp do nich. Równie znaczący problem stanowi brak możliwości zakupu przez gospodarstwa żyjące w ubóstwie lub na jego granicy urządzeń do odbioru telewizji cyfrowej. W trakcie konferencji podano przykłady rozwiązań zastosowanych w innych krajach europejskich oraz zwrócono uwagę na konieczność opracowania w naszym kraju kompleksowych i systemowych rozwiązań zapobiegających temu typowi wykluczenia. Należy bowiem pamiętać, że dla większości osób znajdujących się w tej grupie telewizja stanowi jedyne źródło informacji i rozrywki. KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Wystąpienie członka ZG PZG na konferencji „Telewizja cyfrowa dla wszystkich” w Poznaniu Kolejny problem poruszony w tej części konferencji to polityka informacyjno-edukacyjna i jej rola w procesie konwersji analogowo-cyfrowej. Na tym polu nie notujemy w naszym kraju sukcesów, a społeczeństwo niecierpliwie oczekuje rozpoczęcia „na serio” organizowanej przez Ministerstwo Infrastruktury kampanii promującej telewizję cyfrową . Z wielką satysfakcją odnotować należy udział w konferencji przedstawicielki Komisji Europejskiej, która przywiązuje wielka wagę do problemu zagrożeń wykluczeniem cyfrowym obywateli Europy. Świadczy o tym przyjęty niedawno dokument pod nazwą Cyfrowa Agenda dla Europy. Z wystąpienia przedstawicielki Biura Rzecznika Praw Obywatelskich zebrani dowiedzieli się o działaniach tego organu na rzecz niepełnosprawnych, przede wszystkim w dziedzinie doskonalenia prawa. Pierwszy dzień targów i konferencji zebrani ocenili jako niezwykle interesujący i potrzebny, poruszający istotnie problemy społeczne. Można by go uznać za w pełni udany, gdyby nie absolutny brak zainteresowania, mimo szeroko zakrojonej akcji promocyjnej, ze strony parlamentarzystów i przedstawicieli resortów, które z racji swoich kompetencji powinny być w Poznaniu obecne. Być może dokument końcowy konferencji, który został rozesłany do Komisji Sejmowych i senacki, a także do Ministerstw i urzędów centralnych, spotka się w nieco większym zainteresowaniem. Elementem promocji naziemnej telewizji cyfrowej, której na co dzień zdecydowanie brakuje, był drugi dzień targów. Jak słuszny był wybór tego tematu, świadczy fakt olbrzymiego zainteresowania ze strony mieszkańców Poznania, i to zarówno na wystawie sprzętu, jak i na odbywających się równolegle prolekcjach. Odwiedzający mieli okazję dowiedzieć od ekspertów o zaletach telewizji cyfrowej, o harmonogramie jej wdrażania, a także uzyskać poradę na temat tego, na co należy zwrócić uwagę przy zakupie odbiornika czy dekodera cyfrowego. Na demonstrowanych obok stoiskach targowych można było zapoznać się z konkretną ofertą znanych producentów odbiorników, anten i osprzętu instalacyjnego. Najbardziej zaawansowane technologicznie urządzenia demonstrowane na targach zostały wyróżnione nagrodą PME 2011 pod nazwą Cyfrowy Super Produkt. Promocję naziemnej telewizji Cyfrowej zakończono sesją informacyjną i pokazem sprzętu radiofonii cyfrowej, która czeka na swój wielki dzień po zakończeniu konwersji analogowo-cyfrowej w telewizji. Oceniając przebieg tegorocznych targów Poznań Media Expo należy stwierdzić, że przyjęta formuła skoncentrowania się na jednym wybranym temacie zdecydowanie się obroniła. Sprawdziła się również formuła ścisłej współpracy z krajowym regulatorem mediów – KRRiT. Należy mieć nadzieję, że przyszła edycja, PME 2012, będzie równie udana jak tegoroczna oraz zostanie skoncentrowana na równie ważnym społecznie temacie przy udziale kompetentnych prelegentów oraz dzięki wsparciu hojnych sponsorów. Przedstawiciel Zarządu Głównego PZG – Piotr Nowak – przedstawił krótko informacje dotyczące Polskiego Związku Głuchych: rys historyczny, działalność rehabilitacyjną i wielokierunkową pomoc osobom z wadą słuchu na terenie całego kraju. Na podstawie sprawozdania statutowego omówił strukturę wiekową osób zarejestrowanych w tym stowarzyszeniu. Zaznaczył, że w Polsce może być około 1 miliona osób z wadami słuchu. W kolejnej części swego wystąpienia, prelegent przywołał akty prawne obowiązujące w Polsce - Konstytucję RP-art.69, Kartę Praw Osób Niepełnosprawnych, Uchwałę Sejmu RP z 1 sierpnia 1997 art. &1 pkt. 8, Europejską Strategię dotyczącą osób niepełnosprawnych na lata 2010-2020 - Karta Praw Podstawowych - art. 1; 21; 26. Przedstawiciel Polskiego Związku Głuchych przedstawił problem osób niesłyszących w odbiorze programów TV (napisy, tłumacz j. migowego) oraz ogromne możliwości telewizji cyfrowej dla środowiska osób niesłyszących. Prelegent zaprezentował dane o napisach w TVP, gdzie emituje się zaledwie 8% programów z napisami dla niesłyszących, wobec BBC, która od kwietnia 2008 r. nadaje 100% napisów. Wspomniał również o trudnościach finansowych niesłyszących i prosił o bezpłatne dekodery dla nich. Piotr Nowak II/2011 iszy 17 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Projekt Anna Żórawska Poza Ciszą i Ciemnością To dla osób niewidomych i niesłyszących możliwość uczestniczenia w życiu kulturalnym F ilmy, spektakle, wystawy… – osoby zdrowe mogą przebierać w ofertach kulturalnych. Tej możliwości nie mają niepełnosprawni sensorycznie. Niesłyszący nie znają polskich filmów, przedstawień, bo w kinach, teatrach i na wydawanych w Polsce DVD nie ma polskich napisów. Wyjątki można policzyć na palcach. Jeśli do kina lub teatru wybierze się ktoś niewidomy, musi prosić siedzących obok znajomych, by opowiadali, co dzieje się na scenie i jak wyglądają bohaterowie. W muzeum – zadanie widzącego znajomego jest jeszcze trudniejsze. Polskie instytucje kulturalne najczęściej nie wiedzą, jak niewiele trzeba, by z ich oferty mogli skorzystać wszyscy, także niewidomi i niesłyszący. Potrzebne są: napisy dla niesłyszących, tłumacz języka migowego, audiode- 18 iszy II/2011 skrypcja oraz materiały wspomagające dla niewidomych. Projekt „Poza Ciszą i Ciemnością” jest jedyną w Polsce inicjatywą, stale zajmującą się ułatwianiem dostępu do kultury osobom z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Projekt od 2008 r. systematycznie w różnych odsłonach udowadnia, że warto inwestować w nowe rozwiązania, by móc dać radość z odbioru sztuk teatralnych, polskiej kinematografii oraz ekspozycji muzealnych osobom z dysfunkcją słuchu i wzroku. Osoby niewidome i niesłyszące mają szansę rozmiłować się w kulturze tylko dzięki systematycznie organizowanym adaptacjom wydarzeń kulturalnych, co stanowi główne założenie projektu. Organizatorzy starają się również, by powstające opracowania były dla odbiorców atrakcyjne. Cel edukacyjny i popularyzatorski jest ważny, ale nie może przysłonić i zdominować idei kontaktu ze sztuką jako celu samego w sobie. Wyjście do teatru, spotkanie ze sztuką za pośrednictwem specjalnie przygotowanych opracowań, powinno być dla naszych odbiorców źródłem radości, przeżyć estetycznych i duchowych. Dlatego przygotowując wydarzenia współpracujemy z doświadczonymi autorkami tekstów, tłumaczkami materiałów audiowizualnych. Nasze partnerki, pisząc skrypty audiodeskrypcji i opracowania tekstu dla niesłyszących, zwracają uwagę na walory języka i odpowiedni dobór środków językowych po to, by choć w najmniejszym stopniu zastąpić doznania, do których niewidzący i niesłyszący nie mają dostępu. KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Kino „Poza Ciszą i Ciemnością” F undacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą” zainicjowała pierwszy w Warszawie cykl pokazów filmowych z audiodeskrypcją dla osób niewidomych i napisami dla niesłyszących. Honorowy patronat nad projektem objęła Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz oraz Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Pierwszy pokaz odbył się 7 października 2008 roku w Kinie Muranów. Inaugurację poprowadziła Grażyna Wolszczak. Efekty przedsięwzięcia to: • Zorganizowanie 35 seansów; • Współpraca z kinami warszawskimi: Alchemia, Muranów, Femina, Rejs; • Opracowanie z audiodeskrypcją 4 filmów dokumentalnych Instytutu Pamięci Narodowej – Festiwal Filmowy ECHA KATYNIA – 13-16 kwietnia 2010 r.; • 21 opracowanych filmów z audiodeskrypcją dla niewidomych i napisami dla niesłyszących: „Rewers”, „Enen”, „Afonia i pszczoły”, „Epidemia miło- ści”, „Dzieci Wehrmachtu”, „Tatarak”, „Jeszcze nie wieczór”, „Gwiazda Kopernika”, „Janosik. Prawdziwa historia”, „Ostatnia akcja”, „U Pana Boga w ogródku”, „Madagaskar 2”, „Wino truskawkowe”, „33 sceny z życia”, „Popiełuszko. Wolność jest w nas”, „Parę osób, mały czas”, „U Pana Boga za piecem”, „Horton słyszy Ktosia”, „Boisko bezdomnych”, „Wszystko będzie dobrze”, „Ogród Luizy”. Od października 2008 r. w pokazach wzięło udział ponad 2600 osób. Teatr ”Poza Ciszą i Ciemnością” W maju 2009 r. Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą” rozpoczęła nowy projekt – Teatr „Poza Ciszą i Ciemnością” przy współpracy z Teatrem Narodowym w Warszawie. Do tej pory dla niepełnosprawnych sensorycznie przystosowano 15 spektakli. Dzięki projektowi Teatr „Poza Ciszą i Ciemnością” dla niewidomych i niesłyszących przygotowano 15 spektakli z audiodeskrypcją i napisami: • Teatr Narodowy w Warszawie: Opowiadania dla dzieci Isaaca Bashevisa Singera, Iwanow Antona Czechowa, Tartuffe Moliera, Umowa, czyli Łajdak ukarany Pierre’a de Marivaux, Balladyna Juliusza Słowackiego, Kazimierz i Karolina Ödöna von Horvátha, Księżniczka na opak wywrócona Pedra Calderóna de la Barca, Miłość na Krymie Sławomira Mrożka, Wiele hałasu o nic Williama Shakespeare’a; • Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu: Kwartet Ronalda Harwooda Ożenek Nikołaja Gogola • Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie: Lot nad kukułczym gniazdem Kena Keseya • Teatr Rampa na Targówku w Warszawie: Pińska szlachta Wincentego Dunin-Marcinkiewicza Nie uchodzi, nie uchodzi...czyli Damy i Huzary Aleksandra Fredry • Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Płocku (współpraca ze Stowarzyszeniem De Facto z Płocka): Opowieść wigilijna Charlesa Dickensa. II/2011 iszy 19 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - KRAJ Wydawnictwa DVD S tarania Fundacji sprawiły, że do wydań polskich filmów na DVD z katalogu Gutek Film i Focus Producers zostały dodane ścieżki dźwiękowe z audiodeskrypcją dla nie- widomych i napisy dla niesłyszących. Tytuły Wino truskawkowe Dariusza Jabłońskiego oraz Popiełuszko. Wolność jest w nas. Rafała Wieczyńskiego są dostępny w sprzedaży. W paź- dzierniku 2009 r. z adaptacją wydano również występy taneczno-wokalne Zespołu Mazowsze przy współpracy Agencji Artsytycznej MTJ i Mazowieckiego Sioła Julianówki. Muzeum “Poza Ciszą i Ciemnością” W Kontakt: spółpraca z Muzeum Powstania Warszawskiego – marzec – grudzień 2010 r. Zwiedzający Muzeum Powstania Warszawskiego otrzymali książkę reliefową z opisami brajlowskimi, zawierającą symbole związane z II Wojną Światową i Powstaniem Warszawskim. Do dyspozycji są także ilustracje reliefowe m.in. krzyża harcerskiego, bagnetu, pistoletu czy granatu, również opatrzone komentarzem. Nowością projektu są tzw. pocztówki dźwiękowe, także dostępne w Muzeum. Znajdują się na nich specjalnego rodzaju pliki dźwiękowe w formacie 20 iszy WAV, zawierające nagrania wybranych miejsc i tras. Dzięki nim wiernie zapisywany jest dźwięk, jaki odbierałby słuchacz znajdując się w miejscu, w którym nagranie było dokonywane. W sprawnym poruszaniu się po Muzeum pomagają zwiedzającym specjalnie opracowane także przez Fundację i jej partnerów audio przewodniki. Dzięki profesjonalnemu opisowi przygotowanemu zgodnie z zasadą „od ogółu do szczegółu”, osoba niewidząca może wyobrazić sobie konkretny przedmiot lub eksponat. Materiał zawiera opis 23 stacji spośród wszystkich dostępnych w Muzeum Powstania. Jeśli chcą Państwo poszerzyć ofertę kulturalną Waszych miast oraz instytucji dla osób niewidomych i niesłyszących, jesteśmy gotowi podzielić się naszą wiedzą i doświadczeniem. Zachęcamy do kontaktu: II/2011 Anna Żórawska koordynatorka projektów „Poza Ciszą i Ciemnością” rzecznik współpracy i rozwoju tel. (22) 890 20 77 e-mail: [email protected] Do materiałów filmowych, które są dostępne w Muzeum, a które zawierają komentarz lektora, zostały dołączone napisy przygotowane z myślą o osobach z dysfunkcją słuchu. Dodatkowo grupom osób niesłyszących, zwiedzającym Muzeum i korzystającym z pomocy przewodnika, towarzyszył tłumacz języka migowego. Realizację projektów „Poza Ciszą i Ciemnością” wspierają: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polski Instytut Sztuki Filmowej, PFRON, GlaxoSmithKline Consumer Healthcare. Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą” ul. Łomiańska 5 01-685 Warszawa tel. (22) 833 88 88 www.dzieciom.pl KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - ŚWIAT Rosyjski kanał z napisami dla niesłyszących W Rosji powstanie kanał z napisami dla osób niesłyszących. Nowy projekt medialny zatytułowany IDEA Premium Channel będzie nadawany w technologii wysokiej rozdzielczości (HDTV) w pakietach różnych operatorów. filmów fabularnych, pojawią się również seriale i dokumenty. Kanał telewizyjny zapowiada emisję ponad 100 filmów miesięcznie, z czego 30 stanowić będą premiery. Oprócz źródło: http://satkurier.pl/news/64695/ rosyjski-kanal-z-napisami-dla-nieslyszacych.html Międzynarodowy obóz dla niesłyszących w Niemczech więciodniowy, międzynarodowy obóz dla niesłyszących. W Niemczech, w dniach od 30 lipca – 7 sierpnia 2011 r. odbędzie się dzie- Organizatorzy zapewniają wiele ciekawych atrakcji m.in. imprezy z potrawami niemieckimi, Go-Kart, podróż do Kolonii z przewodnikiem posługującym się językiem migowym, bilety na DTM oraz wiele ciekawych gier i niespodzianek Przedstawiciele poszczególnych krajów będą prezentować stroje narodowe, flagi swoich państw oraz gotować dania narodowe i świętować kulturę. Organizatorzy zapewniają bezpłatne napoje. Istnieje możliwość zorganizowania także zajęć sportowych. Codziennie będą odbywały się wyścigi Relay. źródło: http://dfce9.jimdo.com II/2011 iszy 21 KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - ŚWIAT w ramach zimowej szkoły EFSLI w 2011 r. O Marinella Salami/EFSLI 22 iszy II/2011 Źródło: Efsli newsletter Spring Edition2011 d 21-23 stycznia 2011 r. piętnastu tłumaczy z całej Europy brało udział w warsztatach scenicznego tłumaczenia na Słowacji prowadzonych przez doświadczonego eksperta-tłumacza, Zane Hemę organizowanych przez EFSLI (pol. Europejskie Forum Tłumaczy Języków Migowych) Zajęcia obejmowały dyskusję nad tłumaczeniem poezji, utworów muzycznych, spektakli teatralnych. Kolejna szkoła EFSLI planowana jest w następnym roku. scenicznego tłumaczenia Warsztaty KULTURA OTWARTA NA GŁUCHYCH - ŚWIAT TV5MONDE telewizyjny kanał francuskojęzyczny z polskimi napisami S tacja TV5MONDE, obecna w Polsce od ponad 20 lat, jest jedną z pierwszych zagranicznych stacji telewizyjnych dostępnych w kraju. Dzisiaj, ten międzynarodowy kanał francuskojęzyczny, nadawany w ofercie podstawowej większości telewizji kablowych, satelitarnych i przez IPTV, dostępny jest w ponad 11 milionach gospodarstw domowych. Oznacza to, że Polska jest trzecim krajem w Europie pod względem dystrybucji. Od 24 marca 2011, TV5MONDE wprowadziło polskie napisy dostępne w godzinach największej oglądalności przez prawie 10 godzin dziennie. Każdy widz znajdzie coś dla siebie: najlepsze francuskojęzyczne produkcje kinowe i telewizyjne, programy dokumentalne (np. magazyn podróżniczy Thalassa w każdą sobotę o 18.30), magazyny informacyjne i publicystyczne (Mise au point w czwartki o 17.05) oraz programy rozrywkowe, takie jak ulubiony przez Polaków teleturniej Question pour un champion (od niedzieli do piątku o 16.30). TV5MONDE emituje średnio 250 godzin FILMÓW FABULARNYCH rocznie. Zaprasza swych widzów na sześć seansów filmowych tygodniowo. Wybiera produkcje skierowane do różnych grup widzów: dramaty, komedie, klasyki kina i nowości filmowe. Prezentuje również retrospektywy największych francuskich reżyserów i aktorów, którzy na zawsze zapisali się w pamięci światowej kinematografii. W czerwcu, na przykład, TV5MONDE zaprasza na cykl poświęcony wielkiemu reżyserowi Alain’owi Resnais i wyświetla jego największe dzieła (miedzy innymi Wujaszek z Ameryki z Gerard’em Depardieu w roli głównej). W maju natomiast, z okazji festiwalu w Cannes, stacja pokazywała największe produkcje kinowe, które na zawsze zapisały się w pamięci francuskiej kinematografii, jak na przykład Les quatre cents coups François Truffaut. Obok francuskojęzycznych filmów, TV5MONDE emituje seriale. W czerwcu stacja przygotowała dla widzów poruszający serial Un village français, śledzący losy mieszkańców małej francuskiej wioski Villeneuve pod niemiecką okupacją podczas Drugiej Wojny Światowej (Środy o 18.35, czwartki o 14.04 oraz piątki o 23.50) Kanał oferuje filmy podróżnicze (En voyage w środy o 9.05), społeczne (Questions à la une, środy o 17.05), artystyczne (Le plus grand musée du monde, piątki o 10.05) i ekologiczne (Coup de pouce pour la planète, soboty o 13.05). Dzięki nim mogą odkrywać nieznane miejsca, poznać życie wielkich “400 batów” reż. François Truffaut Od 24 marca 2011 r. nadaje programy telewizyjne z napisami w języku polskim umożliwiając dostęp do informacji, kultury, stylu życia, a także najlepszych produkcji filmowych krajów francuskojęzycznych ludzi; pozwalają zbliżyć się do miejsc, w których nigdy nie byli oraz rozumieć zagadnienia otaczającego świata. Ponadto, zaprasza na regularne cykle magazynów z polskimi napisami: podróżniczych (Thalassa , soboty o 18.35, GEO-360 , soboty o 14.00 i poniedziałki o 22.00, L’Amérique dans tous ses états, niedziele o 19.00), filmowych (Cinémas, piątki o 17.05), literackich (La Grande Librairie, czwartki o 23.50) oraz informacyjnych i publicystycznych (Le point w poniedziałki o 17.05, Mise Au point w czwartki o 17.05). Szczegółowe informacje programowe są publikowane między innymi w dodatku Gazety Wyborczej (Gazeta Telewizyjna), tygodniku To i Owo oraz na stronie internetowej Cyfrowego Polsatu http://www.cyfrowypolsat.pl/ program-tv/tv-5-europe-pl. TV5MONDE jest dostępne w pakietach podstawowych operatorów kablowych np. w UPC, Vectrze, Multimediach, Aster, w sieci Toya, Stream, Inea i u wielu innych. Kanał znajduje się także w ofercie platform cyfrowych: Cyfrowym Polsacie, Cyfrze +, n i TPSA. Właściciele indywidualnych anten satelitarnych mogą odbierać niekodowany sygnał TV5Monde z polskimi napisami na pozycji 19,2 E. II/2011 iszy 23 NASZE SPRAWY Konferencja Równe szanse - niepełnosprawni obywatele w Polsce i w krajach UE 27 kwietnia 2011 r. w Sejmie RP odbyła się konferencja „Równe szanse w pracy – niepełnosprawni obywatele w Polsce i w krajach UE”. Celem konferencji było podkreślenie konieczności dostosowania prawodawstwa w Polsce, tak aby zwiększyć szanse osób z niepełnosprawnością na rynku pracy F unkcję organizatorów konferencji pełnili: Parlamentarny Zespół ds. Osób Niepełnosprawnych, Koalicja na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością, Europejskie Stowarzyszenie Świadczeniodawców Usług dla Osób Niepełnosprawnych, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji. Patronat honorowy nad tym wydarzeniem objęli posłowie na Sejm RP – Sławomir Piechota i Marek Plura – oraz Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Jarosław Duda. Wśród zaproszonych gości byli Przedstawiciele Europejskiego Stowarzyszenia Świadczeniodawców Usług dla Osób Niepełnosprawnych – Franz Wolmayr oraz Luk Zelderoo, którzy zaprezentowali najlepsze modele rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych na tle systemu orzekania o niepełnosprawności w wybranych krajach Unii Europejskiej, a także strategie UE wobec osób niepełnosprawnych. Podczas konferencji przedstawione zostały przez posłów RP – Sławomira Piechotę oraz Marka Plurę – działania legislacyjne Sejmu, dotyczące proponowanych zmian systemu wspierania rehabilitacji społeczno-zawodowej osób niepełnosprawnych. Uczestnicy konferencji mieli również okazję dowiedzieć się, jak wygląda polska droga do ratyfikacji Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Małgorzata Bezubik 15 maja 2011 r. Pracownia Lingwistyki Migowej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowała międzynarodową konferencję „Lingwistyka Migowa w Polsce” / „Sign Linguistics in Poland” Międzynarodowa Konferencja Lingwistyka Migowa w Polsce T ematyka pierwszych wykładów oscylowała wokół zagadnień związanych z sytuacją polskiego języka migowego w naszym kraju. Omówiono genezę badań językoznawczych nad naturalnym językiem migowym w Polsce. Dokonano również podsumowania dotychczasowej działalności oraz przedstawiono plany dalszych badań naukowych Pracowni Lingwistyki Migowej. Językoznawcy z Niemiec przedstawili piętnastoletni, autorski projekt opracowania Korpusu DGS (pol. niemiecki język migowy). Profesor Christaian Rathman z Uniwersytetu w Hamburgu uwypuklił znaczą- 24 iszy II/2011 cą różnicę między językiem fonicznym a migowym – przestrzeń. Prelegent omówił znaczenie gestów w językach migowych i podkreślił, że mogą one występować równoważnie z językiem. Dokonał również klasyfikacji mimiki ze względu na funkcje - emocjonalną i językoznawczą. Podczas konferencji prelegenci z Niemiec dokonali prezentacji portalu internetowego dla niesłyszących w Niemczech i zaproponowali swoje wsparcie w realizacji podobnych projektów w Polsce. Ostatnie trzy przemówienia prezentowane przez polskich badaczy dotyczyły badań nad językami migowymi w świetle zagranicznych źródeł. Zostały omówione również zagadnienia związane z relacjami przestrzennymi w języku migowym – statystycznymi i dynamicznymi oraz takie pojęcia, jak: „ramy odniesienia”, klasyfikatory, ikoniczność. Zdefiniowano pojęcie dwujęzyczności dwumodalnej w ramach której omówiono – code-witching, code-mixing, code-blending. Przedstawiono również teorię „grupy zagłuszonej” oraz charakterystykę mowy egocentrycznej. Konferencja stanowiła znakomitą platformę do wymiany doświadczeń związanych z badaniami lingwistycznymi nad naturalnymi językami migowymi w Polsce i na świecie. NASZE SPRAWY Projekt S eFESTO ystem wspierania zatrudnienia osób głuchych na wolnym rynku w Polsce jest słabo rozwinięty na tle innych krajów europejskich, a przez wiele lat w miejscach pracy brakowało doradców zawodowych, którzy mogliby wspomagać pracowników z wadą słuchu. Analizy w naszym kraju wykazały, że największa liczba osób niepełnosprawnych jest zatrudniana w rolnictwie, leśnictwie oraz w produkcji (odpowiednio 30% i 19% wszystkich zatrudnionych niepełnosprawnych). Głównym wskazywanym powodem takiej sytuacji jest niski poziom wykształcenia oraz nieodpowiednie kwalifikacje zawodowe. Innymi słowy, niepełnosprawni obywatele nie mają możliwości nabywania i rozwijania bardziej specyficznych umiejętności związanych z elektryką, informatyką i technologiami cyfrowymi. Tym samym nie mają dostępu do wielu możliwości rynku pracy, związanego z wykorzystaniem zaawansowanych rozwiązań technologicznych. Projekt eFESTO jest projektem międzynarodowym, w ramach którego zostanie stworzona platforma e-learningowa - środowisko kształcenia na odległość, którego celem będzie dostarczanie usług edukacyjnych osobom niesłyszącym (uczniom i osobom pracujących) umożliwiając im nabycie kompetencji adekwatnych do potrzeb współczesnego rynku pracy. Do kompetencji tych zalicza się miedzy innymi umiejętność obsługi nowoczesnych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. W szczególności projekt ma pozwolić na transfer innowacyjnych rezultatów z systemu akademickiego do systemu kształcenia zawodowego oraz metodologii, narzędzi, infrastruktury IT i treści szkoleniowych. Ma także przyczynić się do transferu podpatrzonych działań ukierunkowanych na wsparcie młodych niepełnosprawnych obywateli w procesie efektywnego rozwoju społecznego i profesjonalnego. Podstawowym zadaniem projektu jest włączenie do rynku pracy i zatrudnienie osób niesłyszących w poszczególnych obszarach i sektorach zawodowych, takich, jak: laboratoria biomedyczne, telekomunikacja czy przemysł i środowiska wdrożeniowe. Planowane rezultaty projektu to portal internetowy, przez który dostępny będzie system e-learningowy opracowany w trakcie projektu. Owocem będą także podnoszące kwalifikacje kursy teoretyczne, dotyczące obsługi aparatury elektronicznej oraz języka angielskiego. Projekt eFESTO będzie bazował na doświadczeniach z dwóch innych projektów – PSELDA i LA.DI.RE dotyczących kształcenia na odległość realizowanych przez Uniwersytet Sannio we Włoszech: LA.DI.RE jest innowacyjnym projektem nauczania na odległość. Działa on poprzez sieć laboratoriów, które stanowią integralną część interaktywnych narzędzi nauczania w wirtualnych klasach kierujących systemem nauki. PSELDA jest drugim projektem, na technologii i metodologii którego ma opierać się projekt eFESTO. Jest projektem eksperymentalnym. Środowisko e-learningowe dla niepełnosprawnych uczniów Projekt eFESTO rozpoczął się 2 listopada 2009 roku. Pierwszym głównym rezultatem projektu było opracowanie raportu z Analizy Potrzeb dla zbadania sytuacji głuchych obywateli Polski. Kolejnym raportem był dokument przedstawiający stan faktyczny w Polsce, który pomoże oszacować możliwości osób głuchych na rynku pracy oraz zbudować istotną analizę, która posłuży lepszemu zrozumieniu obecnej sytuacji wraz z kierunkiem jej poprawy. Obecnie trwają pracę nad opracowaniem treści kursów oraz ich dostosowania do potrzeb osób Głuchych tj. tłumaczeń na Polski Język Migowy oraz International Sign. Zakończenie projektu przewidziane jest na październik 2011 roku. Jednakże już teraz można śledzić postępy prac na stronie www.efestoproject.eu. Koordynatorem projektu jest firma Techin Sp. z o.o. , a jego partnerem ze strony Polski jest Polski Związek Głuchych. Ponadto partnerami projektu są: • TIME Foundation „This Is My Environment” – Bułgaria • Corvinno Technology Transfer Center Non Profit Ltd. Węgry • Hungarian Deaf Sport Association – Węgry • Dida Network S.r.l. – Włochy • Instituto Canossiano Scuola Audiofonetica – Włochy • Universita` degli Studi del Sannio – Włochy Projekt został wybrany przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji, jako jeden z przykładów dobrych praktyk, które są realizowane w programie kształcenia ustawicznego Leonardo da Vinci. II/2011 iszy 25 NASZE SPRAWY Wzmacniamy sieć Joanna Wojtyńska (nowy projekt PFON) O d 1 września 2010 roku Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych realizuje projekt „Wsparcie dla rozwoju działalności PFON służącej aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych”. Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Działanie 7.2 Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej, Poddziałanie 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Projekt realizowany jest na terenie województwa mazowieckiego i potrwa do 29 lutego 2012 roku. Projekt zaadresowany jest do terenowych ogniw organizacji zrzeszonych w PFON: Polskiego Związku Niewidomych, Polskiego Związku Głuchych, Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Osób Niepełnosprawnych Ruchowo. „Kontekstem intelektualnym” realizowanego projektu są dwa, obecnie kluczowe, międzynarodowe dokumenty dotyczące położenia osób niepełnosprawnych we współczesnym społeczeństwie: „Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych” oraz „Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010-2020: Odnowione zobowiązanie do budowania Europy bez barier”. 26 iszy II/2011 Główne zadania projektu •P rzeprowadzenie badań socjologicznych, służących identyfikacji potrzeb uczestnictwa w życiu zawodowym i społecznym czterech środowisk osób z niepełnosprawnością, dla których działają lokalne ogniwa każdej organizacji zrzeszonej w PFON. Badania zostaną przeprowadzone wśród osób z niepełnosprawnością, ich opiekunów oraz osób z otoczenia. •W ykonanie ekspertyz dotyczących lokalnych ogniw organizacji zrzeszonych w PFON, w celu zdiagnozowania ich potencjału programowego i organizacyjnego na lokalnym szczeblu funkcjonowania, relacji z otoczeniem instytucjonalnym, stopnia przygotowania pracowników do stosowanych form i metod aktywnej integracji, a także ich potrzeb szkoleniowych w tym zakresie. • Przeprowadzenie seminariów doradczo-warsztatowych na temat przygotowania nowoczesnej oferty programowej. • Przeprowadzenie konferencji poświęconej dyskusji na temat wspierającej roli PFON w rozwijaniu działalności lokalnych ogniw organizacji zrzeszonych w PFON. •P rzeprowadzenie szkoleń na temat sposobów wdrażania procesu aktywnej integracji. Szkolenia zostaną dostosowane do środowiskowej specyfiki każdej z organizacji. Programy i treści szkoleń skonkretyzowane zostaną w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań własnych oraz innych dostępnych badań organizacji pozarządowych. • Przeprowadzenie kampanii informacyjno-promocyjnych. Po przygotowaniu nowej oferty programowej zostaną przeprowadzone kampanie informacyjne promujące w środowisku osób z niepełnosprawnością postawy aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym oraz nowe relacje pomiędzy organizacjami pozarządowymi a środowiskami ich działania. • Przeprowadzenie w powiatach i gminach spotkań partnerskich, służących rozwijaniu współpracy z władzami i administracją samorządową. W trakcie spotkań przedstawiana i dyskutowana będzie nowa oferta programowa lokalnych ogniw organizacji pozarządowych oraz zasady i formy współpracy. • Opracowanie i wydanie publikacji książkowej poświęconej zagadnieniom rozwoju organizacji pozarządowych oraz współpracy lokalnych instytucji pomocy i integracji społecznej w procesie wdrażania polityki aktywnej integracji. Publikacja przedstawi dorobek i doświadczenie projektu. KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI Ogólnopolska konferencja naukowa Edukacja niesłyszących O gólnopolska konferencja naukowa – „Edukacja niesłyszących” w dniach 15-17 września 2011 roku organizowana przez: Polski Związek Głuchych Oddział w Łodzi. Miejsce konferencji: Hotel Centrum, ul. Kilińskiego 59/63, 90-118 Łódź I. Celem konferencji jest stworzenie przestrzeni dla wymiany poglądów oraz doświadczeń z zakresu edukacji niesłyszących. Złożoność i wielowątkowość problematyki powoduje, że do dyskusji zapraszamy przedstawicieli wielu środowisk, w tym m. in. pedagogów, psychologów, socjologów, językoznawców. Interdyscyplinarne podejście do tematu umożliwi bardziej skuteczne i szerokie przyjrzenie się nie tylko potrzebom i problemom, lecz także osiągnięciom w wyżej wymienionym zakresie. Dlatego też do udziału w konferencji zapraszamy naukowców oraz praktyków (nauczycieli, działaczy organizacji pozarządowych, urzędników itp.). II. Problematyka konferencji obejmuje następujące bloki tematyczne: Dzień 1 (15 września, czwartek): Edukacja niesłyszących w Polsce – stan faktyczny. Dzień 2 (16 września, piątek): Edukacja włączająca: nadzieja czy zagrożenie dla przyszłości edukacji niesłyszących? Dzień 3 (17 września, sobota): Język migowy w edukacji niesłyszących. Komitet organizacyjny: Małgorzata Kowalska [email protected], (42) 231 30 36, fax. (42) 674 44 54 Ewa Twardowska [email protected], (42) 231 39 24, fax. (42) 674 44 54. Ustalenia organizacyjne: 1. Zgłoszenia udziału w konferencji należy przesłać drogą e-mailową na adres [email protected] lub na nr fax: (42) 674 44 54 do dnia 10.09.2011 r. 2. Zgłoszenia prelegentów należy przesłać drogą e-mailową na adres [email protected] lub na nr fax: (42) 674 44 54 do dnia 15.06.2011 r. 3. Do zgłoszenia chęci prezentowania wykładu podczas konferencji należy dołączyć abstrakt – maksymalnie 1/2 strony formatu A4. Objętość referatów napisanych nie powinna przekraczać 15 stron maszynopisu. Prosimy o nadsyłanie referatów do 20 lipca 2011 r. Publikacja zawierająca wygłaszane referaty przygotowana będzie na konferencji. 4. Szczegółowy program konferencji wraz z dodatkowymi informacjami organizacyjnymi będzie aktualizowany na stronie www.edukacjanieslyszacych.pl oraz www.pzg.lodz.pl. Zostanie on także wysłany osobom zgłaszającym chęć udziału w konferencji. Konferencja „Edukacja Niesłyszących” została objęta patronatem medialnym przez kwartalnik „Świat Ciszy”. Film rysunkowy „Len” z napisami, audiodeskrypcją i językiem migowym F ilm „Len” zawiera tłumaczenie narracji na język migowy, stworzone w całości przez młodzież niesłyszącą. Została również opracowana wersja z adudiodeskrypcją dla dzieci niewidomych i niedowidzących. W ten sposób film „Len” stał się pierw- szą w Polsce produkcją audiowizualną udostępnioną przez dzieci dla dzieci niesłyszących oraz z wadami wzroku. Za zgodą TV Studio Filmów Animowanych Sp. z o.o. w Poznaniu, producenta i dystrybutora filmu „Len”, nagranie filmu z audiodeskrypcją, napisami i językiem migowym, zostało udostępnione wszystkim użytkownikom Internetu: http://www.youtube. com/watch?v=liwzCJh1JRQ Źródło: www.audiodeskrypcja.pl II/2011 iszy 27 KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI POZNAJ PRAWA DZIECKA Z WADĄ SŁUCHU W POLSCE Kultura, Edukacja – I CZĘŚĆ 1. Moje dziecko nie słyszy. Czy przysługują jemu jakieś specjalne uprawnienia z powodu jego niepełnosprawności? Gdzie mogę znaleźć informacje na ten temat? W Polsce nie ma odrębnego aktu prawnego, który w sposób kompleksowy regulowałby sytuację dziecka z wadą słuchu. Aby przekonać się, jakie prawa ma Twoje dziecko, musisz sięgnąć do szeregu ustaw i rozporządzeń, które w sposób szczegółowy omawiają wybrane aspekty prawne. Pamiętaj, że niezwykle rzadko ustawodawca wyodrębnia sytuację dziecka niesłyszącego – w zdecydowanej większości przypadków dziecko z wadą słuchu traktowane jest na równi z dzieckiem niewidomym, z niepełnosprawnością ruchową czy inną niepełnosprawnością – ujmowane jest ono wtedy jako dziecko niepełnosprawne. Prawa dziecka niepełnosprawnego są ujęte m.in. w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych, Konwencji Praw Dziecka uchwalonej przez ONZ w 1989 oraz w Konstytucji RP – najważniejszym akcie prawnym w Polsce. Wszystkie wymienione wyżej dokumenty, choć o różnym statusie prawnym, podkreślają prawa dziecka z niepełnosprawnością do edukacji, wyrównania jego szans, równego traktowania oraz dostępu do kultury. Ważnym źródłem informacji jest także wielokrotnie nowelizowana ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. 2. Niedawno dowiedziałam się, że moje dziecko ma poważną wadę słuchu. Czy musi ono mieć wyrobioną „grupę inwalidzką”, aby móc 28 iszy II/2011 korzystać z uprawnień przewidzianych dla osób niepełnosprawnych? Czy może wystarczy sam audiogram stwierdzający jego głęboki ubytek słuchu? Sama wada słuchu Twojego dziecka, nawet potwierdzona audiogramem, nie wystarczy do uznania go w świetle obowiązującego prawa za osobę niepełnosprawną. A co za tym idzie nie uzyska ono możliwości ulg przysługujących osobom niepełnosprawnym (takich jak np. ulgi podatkowe – pozwalające m.in. na odliczenie od podatku sprzętu służącego do rehabilitacji). Musisz więc najpierw wystąpić o przyznanie orzeczenia dla Twojego dziecka oraz przedstawić stosowną dokumentację medyczną – w tym także audiogram. Pamiętaj, iż w przypadku dzieci do 16 lat przyznawane jest orzeczenie o niepełnosprawności – ale bez orzekania o stopniu niepełnosprawności. Przyznawane jest ono zawsze na czas określony. Po ukończeniu 16 lat trzeba ponownie starać się o uzyskanie orzeczenia – tym razem z określeniem stopnia – lekki, umiarkowany bądź znaczny. Jeżeli stan zdrowia nie rokuje zmiany na lepsze, może ono być przyznane bezterminowo. Z orzeczeniem o niepełnosprawności związane jest świadczenie pieniężne tzw. zasiłek pielęgnacyjny, przyznawany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w przypadku dziecka z orzeczoną niepełnosprawnością do 16 roku życia oraz osobie niepełnosprawnej powyżej 16 lat w przypadku orzeczenia niepełno- sprawności o znacznym stopniu. Ponadto gdy niepełnosprawność została orzeczona przed ukończeniem 21 roku życia, zasiłek opiekuńczy przysługuje także w przypadku orzeczenia stopnia umiarkowanego. Pamiętaj, iż zasiłek pielęgnacyjny przysługuje Twojemu dziecku tak długo, jak jest ważne jego orzeczenie o niepełnosprawności bądź orzeczenie o niepełnosprawności z jednoczesnym orzeczeniem o stopniu. Obecnie wysokość zasiłku wynosi 186,71zł (po waloryzacji w marcu 2011 r.). Płatny jest on co miesiąc. 3. Chciałabym, aby moje dziecko uczęszczało do szkoły specjalnej, gdzie mogłoby swobodnie komunikować się w języku migowym, ale niestety w mojej miejscowości nie ma takiej placówki edukacyjnej. Czy przysługuje mi możliwość bezpłatnego dowozu dziecka do szkoły? Gmina musi zapewnić Twojemu niepełnosprawnemu dziecku bezpłatny transport i opiekę w czasie przewozu do najbliższej szkoły przystosowanej do jego warunków psychofizycznych albo zwrócić koszt przejazdu ucznia i opiekuna, jeżeli dowóz zapewniają rodzice – na podstawie umowy zawartej z wójtem, burmistrzem bądź prezydentem miasta (zgodnie z art. 17 ust. 3a ustawy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.). Pamiętaj jednak, iż w przypadku dziecka z wadą słuchu (niebędącego dodatkowo niepełnosprawnym ruchowo lub umysłowo) takie uprawnienie przysługuje wyłącznie do momentu gdy uczęszcza ono do szkoły podstawowej lub gimnazjum. Jeżeli Twoje niesłyszące dziecko będzie chciało kontynuować naukę KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI w szkole ponadgimnazjalnej – gmina nie jest już zobowiązana do zapewnienia mu transportu do placówki. Dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne mają również prawo do ulgi 78% przy przejazdach środkami transportu zbiorowego kolejowego oraz autobusowego na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych (zgodnie z ustawą z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego). Uprawnienie przysługuje także jednemu z rodziców lub opiekunowi podróżującemu z osobą niepełnosprawną – na podstawie biletu jednorazowego. Zwróć jednak uwagę, iż prawo do ulgowego przejazdu obejmuje wyłącznie sytuacje takie, jak: przejazd do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, ośrodka rehabilitacji i wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej czy poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz turnusy rehabilitacyjne. Ulgą objęte są przejazdy z miejsca zamieszkania (lub aktualnego pobytu) oraz powrót. W niektórych miastach istnieje możliwość bezpłatnych lub ulgowych przejazdów komunikacją miejską po okazaniu aktualnej i opłaconej legitymacji Polskiego Związku Głuchych zarówno dla głuchego dziecka, jak i jego opiekuna. Zanim skorzystasz z tej ulgi upewnij się czy na pewno możesz ją wykorzystać w danym środku transportu. W Warszawie bezpłatny przejazd komunikacją miejską obowiązuje aż do ukończenia 26 roku życia – i to bez względu na to, czy jest się osobą pracującą czy jeszcze uczącą się. Bezpłatny przejazd nie obejmuje jednak np. Warszawskiej Kolejki Dojazdowej ani Szybkiej Kolei Miejskiej. Jeżeli chcesz sprawdzić, jak wyglądają ulgi w transporcie miejskim, poszukaj informacji na stronach internetowych Twojego przewoźnika lub na oficjalnych stronach Twojej miejscowości. Możesz też dowiedzieć się o tym w lokalnym oddziale Polskiego Związku Głuchych. 4. Moje słabosłyszące dziecko jest uczniem II klasy liceum w szkole masowej. Uczy się ono dwóch języków – angielskiego i hiszpańskiego. Niestety pojawił się teraz problem z nowym nauczycielem od języka hiszpańskiego. Nauczyciel bowiem uczy głównie poprzez „puszczanie” z płyty Cd „rozmówek”, filmów hiszpańskojęzycznych (bez napisów) oraz poprawne mówienie w języku hiszpańskim wraz z prawidłowym akcentem. Słyszałam, że jest możliwe zwolnienie z nauki drugiego języka obcego, gdy uczeń ma wadę słuchu. Czy to prawda? Jeśli tak, to gdzie mogę znaleźć więcej informacji na ten temat? Dyrektor szkoły, na wniosek rodziców (lub prawnych opiekunów) oraz na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej (w tym publicznej poradni specjalistycznej albo niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej), zwalnia ucznia z wadą słuchu z nauki drugiego języka obcego. Zwolnienie może dotyczyć części lub całego okresu w danym typie szkoły. W związku z sukcesywnym wprowadzaniem od 2009 r. do gimnazjów obowiązku nauczania drugiego języka, zwolnienie z tego obowiązku dla niesłyszącego ucznia jest obecnie możliwe także w gimnazjum. Podstawą prawną tego rodzaju zwolnienia jest art. 10 ust. 1 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych. 5. Mam dziecko z wadą słuchu, które większość wolnego czasu spędza przed komputerem. Mieszkam w Warszawie i chciałabym skorzystać z możliwości kulturalnych, jakie oferuje stolica dla rodzica wraz z dzieckiem. Podobno osoba niepełnosprawna wraz z opiekunem ma prawo do kupna ulgowych biletów w muzeum? Czy także mogę odliczyć od podatku bilety? Tak, wiele muzeów oferuje ulgowe bilety także dla opiekunów niepełnosprawnego dziecka - jak np. niedawno otwarte Centrum Nauki Kopernika przy ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 20. Warto także wiedzieć, iż w Ogrodzie Zoologicznym w Warszawie osoba niepełnosprawna wraz z opiekunem ma prawo do darmowego zwiedzania. Jeśli chodzi o odliczanie od podatku biletów do muzeum, kina, teatru oraz różnego rodzaju zajęć dodatkowych – takich, jak np. zajęcia plastyczne, lekcje tańca czy muzyki, to niestety obecne przepisy podatkowe nie pozwalają na takie ulgi. Możesz za to odliczyć sprzęt wspomagający funkcjonowanie osoby z niepełnosprawnością – w przypadku Twojego dziecka będą to aparaty słuchowe. Autor: Justyna Sak Prawnik z wieloletnim doświadczeniem, Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Zajęcia choreoterapii w Poradni Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci z Wadą Słuchu w Warszawie CHOREOTERAPIA – taniec + terapia. Metoda leczenia różnego rodzaju schorzeń np. układu nerwowego, narządów ruchu i innych za pomocą wykonywania ruchów tanecznych w takt muzy- ki. Terapia przez taniec ma ogromne znaczenie w procesie rozwoju dzieci i młodzieży. Uwzględnia różne zestawy ćwiczeń – od prostych ruchów wyrazowych do zaawansowanych działań artystycznych (np. nauka walca, poloneza itp.), rozwijających aktywność Pacjenta i integrujących grupę. Choreoterapia spełnia funkcje relaksacyjne i rehabilitacyjne. II/2011 iszy 29 Małgorzata Sypniewska KĄCIK DLA RODZICÓW I DZIECI 30 iszy II/2011 y r u t l u Wokół kultury k ł Wokó Konferencja Głusi Mają Głos 3 27-28 sierpnia 2011 roku na kampusie centralnym Uniwersytetu Warszawskiego odbędzie się konferencja Głusi Mają Głos 3: Ja - my - oni. Jak poczuć siłę we wspólnym działaniu? Tematem przewodnim konferencji jest społeczność Głuchych i jej działania, a także relacje z innymi społecznościami źródło: www.facebook.com/Głusi-Mają-Głos Obóz artystyczny PSMG Polska Sekcja Młodzieży Głuchej organizuje letni obóz artystyczny od 7 - 14 sierpnia 2011 r. Miejsce obozu to Ośrodek Szkolno - Wychowawczy Dzieci Niesłyszących i Słabosłyszących we Wrocławiu. Tematem obozu jest „Podróż w głąb siebie”. Uczestnikami obozu mogą być zarówno artyści, jak i osoby, które nie próbowały jeszcze wyrazić siebie przez sztukę. Na tym obozie młodzież będzie miała możliwość „wyruszenia” w podróż w głąb siebie, dzięki której mogą odkryć swoją pasję, umiejętności. Ten obóz jest również adresowany do młodych artystów, którzy pragną wciąż odkrywać w sobie coś nowego - nową zainteresowania, umiejętności. Poza tym PSMG chce pokazać młodzieży, jak mogą wyrażać swoje uczucia, emocje, myśli i wyobraźnię. Podczas obozu odbędą się wykłady i warsztaty. Zgłoszenia będą przyjmowane do 30 czerwca 2011 r. na adres: [email protected] źródło: http://www.facebook.com/Polska-Sekcja-Młodzieży-Głuchej Wystawa malarstwa i warsztaty artystyczne w Galerii Kredens „inTRO” Maja Koman malarstwo & performens muzyczny 1 lipca 2011, start 20 Galeria Kredens, ul. Piotrkowska 17, wejście D, II p. Łódź W okresie wakacyjnym zostaną zorganizowane letnie warsztaty artystyczne (m.in. projektowanie biżuterii, plastyczne). źródło: www.kredens.pzg.lodz.pl O nowych spektaklach teatralnych z napisami w Warszawie 15 maja w Teatrze Powszechnym im. Zygmunta HÜBNERA wystawiono nowy spektakl pt. „Zły” z audiodeskrypcją i napisami w ramach projektu „Poza Ciszą i Ciemnością”. Kolejny spektakl z napisami pn. „Księżniczka na opak wywrócona” Pedra Calderóna de la Barki został wystawiony 4 czerwca przez Teatr Narodowy . O nowych spektaklach z napisami można się dowiedzieć pod adresem: źródło: www.uslyszecteatr.waw.pl/index. php?p=m&idg=mg,2,14 w następnym numerze: • Uczestnictwo osób niesłyszących w kulturze w świetle Konwencji Osób Niepełnosprawnych ONZ • Relacja z konferencji niesłyszących • O dostępności stron internetowych dla niesłyszących • O Narodowym Instytucie Audiowizualnym II/2011 iszy 31 „Choć jedną..” to tylko jesień co liśćmi jak rdza strąca z chmur ciszę i deszcz, to tylko ta jesień- kołysze miasta w burgund, pustkę, zmierzch gdybym wiedziała, gdybym umiała odczytać co gwiazdy swym błyskiem niosą, tą srebrzystość, która niebiosa wypala i wplata się w oczy przedziwną tęsknotą.. nad ulicami szarą winoroślą ciemnieje niebo, obłoków taniec płynie coraz niżej- dotknąć kałuży granatowych jak atrament wieczorem, gdy zmierzch już na polach układa nostalgie wstęgami zbóż.. zaglądają w rozmodlone świetliście okna firanki prósząc garściami snów.. przechodnie gasną- w białej mgle nutą wrzosów rozkojarzeni to tylko ta jesień, to tylko chwile pełne akwarelowych odcieni.. i drzewa zielone im kołyszą pieśni magią legend, które zna starodawny czas.. rzeźbiąc zapomniane już opowieści, wyszeptane przez niespokojny nocą las.. „Miasto” o piątej rano niebiosa ciemnieją -jeszcze w nich noc zanurza swoje ręce po raz ostatni... szybko, bo już dnieją arterie dróg, placów szare serce kiedy dzień gaśnie czarem liliowym słowa układam- Boże, pozwól ten jeden raz na firmamencie skrzyć się perłowym i być choć jedną z najmniejszych gwiazd.. „Czas deszczu” tramwaje płyną jak duchy ulicami przecinając mgłę gdy miedziane światła drżą ciepłym złotem, żółtymi lampami by czerń smolista już minęła, zgasła tylko o tej porze roku można usłyszeć zbłąkane topól samotne etiudy jak grają ogrodom w błękitnej liryce jak kołyszą łąki, jesienne ułudy i nagle przedświt jakby o oktawę wyżej wzniósł ton- krople deszczu senne rozdzwoniły się srebrnym krajobrazem pieśni bulwarów rzeźbiąc tajemne to jest czas deszczu. kiedy ziemia coraz bardziej zapomina o wstędze zbóż płynąc szarugą, smugą cierpienia i wrzosem liliowiejącym u polnych dróg w kamienicach pośpiech, czyjeś głosy szklą się w białych o poranku ścianach -to domy wplatają w swoje smutne oczy ziarnistość czasu, nieba zabłąkania powietrze szorstkie od srebrnej słoty i bledną dni, matowieją, gasną a ciemny śpiew topól zabarwia obłoki zmęczonemu niebu nie dając zasnąć pod którym skwery w bramie cienistej próbują sięgnąć chodnikowych granic gdzie neony reklam jasnym rozbłyskiem już budzą miasto.. z murów organizm to jest czas deszczu. cichy, smutny w którego kropli zamyka się biała mgła wychłodłego świata, iluzji ulotnych -spojrzałam- po szybie okna spłynęła łza autor: Małgorzata Sypniewska „Chwile”
Podobne dokumenty
Co słychać...?
Wizyta odbyła się w ramach International Visitors Leadership Program (Program Departamentu Stanu realizowany we współpracy z Ambasadą Amerykańską w Polsce). International Visitors Program, prowadzo...
Poczuj muzykę i migiem na majka
Oddziałów Polskiego Związku Głuchych.
Życzymy miłej lektury!
