Scenariusz lekcji I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń

Scenariusz lekcji
I.
Cele lekcji
1) Wiadomości
Uczeń:
a) wie, co to jest piramida wieku;
b) wie, co to jest eksplozja demograficzna, przyrost kompensacyjny, echo demograficzne;
c) wie, jak wygląda piramida wieku dla społeczeństwa młodego, zastojowego i starego;
d) wie, jak kształtują się piramidy wieku w poszczególnych częściach świata;
e) zna podział ludności na trzy grupy: w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i
poprodukcyjnym;
f) wie, co to jest współczynnik feminizacji i maskulinizacji.
2) Umiejętności
Uczeń:
a) potrafi wskazać przyczyny zróżnicowania wyglądu piramid wieku w poszczególnych
częściach świata;
b) potrafi podać prawdopodobne tendencje zmian w wyglądzie piramid wieku w wybranych
krajach;
c) potrafi uzasadnić, że światu grozi duży wzrost liczby ludności.
II.
Metoda pracy
Wykład, dyskusja, praca z rocznikiem statystycznym.
III.
Środki dydaktyczne
Rzutnik, folie z przykładowymi piramidami wieku, roczniki statystyczne.
IV.
Przebieg lekcji
1) Faza przygotowawcza
a) Sprawy organizacyjno - porządkowe:
• sprawdzenie obecności;
• rozdanie roczników statystycznych.
b) Przypomnienie wiadomości i umiejętności z poprzednich lekcji:
• wskaźnik urodzeń i wskaźnik zgonów;
• przyrost naturalny;
• fazy cyklu demograficznego;
• wyż demograficzny i niż demograficzny.
c) Określenie celu i formy pracy na lekcji.
d) Podanie i zapisanie tematu lekcji.
2) Faza realizacyjna
a) Nauczyciel wprowadza w nowe zagadnienie przekazując podstawowe informacje na temat
struktury demograficznej ludności świata:
• wyjaśnia, co to jest piramida wieku i jak się z niej korzysta;
• wyjaśnia, na wyświetlonych rzutnikiem foliach z przykładowymi piramidami
wiekowymi, pojęcie eksplozji demograficznej, przyrostu kompensacyjnego i echa
demograficznego.
b) Nauczyciel razem z uczniami omawia przyczyny eksplozji demograficznej.
c) Nauczyciel poleca uczniom porównać wyświetlone rzutnikiem folie z piramidami wieku dla
społeczeństwa młodego, zastojowego i starego (albo umieszczone w podręczniku). W
efekcie, sformułować wnioski dotyczące ich kształtu w zależności od zamożności
społeczeństw, mentalności, itp.
d) Uczniowie porównują piramidy wieku i formułują wnioski.
e) Nauczyciel poleca zastanowić się uczniom, jak może zmienić się wygląd piramidy wieku w
wybranych krajach za 20–30 lat.
f) Uczniowie próbują rozwiązać problem, a następnie wybrani spośród nich przedstawiają
rozwiązanie na forum klasy – jest ono korygowane i uzupełniane przez nauczyciela.
g) Nauczyciel wprowadza podział ludności na trzy grupy: w wieku przedprodukcyjnym,
produkcyjnym i poprodukcyjnym.
h) Nauczyciel poleca uczniom odszukanie w rocznikach statystycznych przykładów krajów o
dużym odsetku ludności w wieku przedprodukcyjnym oraz o dużym odsetku ludności w
wieku poprodukcyjnym.
i) Uczniowie odnajdują odpowiednie kraje w roczniku i wynotowują je.
j) Nauczyciel wprowadza pojęcie współczynnika feminizacji oraz maskulinizacji i podaje
wartości dla wybranych krajów.
3) Faza podsumowująca
a) Nauczyciel podsumowuje lekcję zwracając uwagę na to, że dane statystyczne zawsze
uśredniają rzeczywistość.
b) Nauczyciel przedstawia pracę domową.
V.
Bibliografia
[1] T. Michalski, E. Sołohubiak - Borchert, Geografia 1, Nowa Era, Warszawa 2002.
[2] J. Korba, J. Mordawski, W. Wiecki, Geografia 2. Geografia i człowiek, Wydawnictwo
Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2005.
[3] D. Makowska (red.), Geografia, WSiP, Warszawa 2002.
[4] J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat, Geografia społeczno - ekonomiczna, Wydawnictwo
Szkolne PWN, Warszawa 2002.
[5] Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, GUS, Warszawa.
[6] D. Jędrzejczyk, Podstawy geografii ludności, Wydawnictwo Akademickie DIALOG,
Warszawa 2001.
[7] A. Jagielski, Geografia ludności, PWN, Warszawa 1977.
VI.
Załączniki
Zadanie domowe
Na podstawie wiedzy zdobytej na lekcji oraz dodatkowych źródeł uzasadnij, że światu grozi
duży wzrost liczby ludności.
VII.
Czas trwania lekcji
45 minut