ZNAcZeNie MięDZyNArODOWeJ WsPółPrAcy W reGiONie MOrZA

Wstęp
Bałtyk dla wszystkich
25
Šarūnas Adomavičius
Ambasador Litwy
w Rzeczypospolitej Polskiej
Znaczenie międzynarodowej
współpracy w regionie Morza
Bałtyckiego
Połączenia kolejowe
Litwa była pierwszym z krajów bałtyckich, które zintegrowały infrastrukturę kolejową z europejską siecią kolejową. W 2015 roku Litwa
zakończyła budowę odcinka torów o rozstawie 1435 mm pomiędzy
Kownem a granicą Polsko – Litewską. Powstała więc możliwość bezpośredniego dostępu kolejowego między Polską a Litwą. Był to pierwszy
etap międzynarodowego projektu „Rail Baltica”, który powinien być
ukończony we wszystkich trzech krajach bałtyckich do roku 2025. Po
zakończeniu realizacji całego projektu „Rail Baltica”, europejska sieć
kolejowa zapewni bezpośrednie połączenie kolejowe pomiędzy państwami bałtyckimi i Polską. „Rail Baltica” jest jednym z priorytetowych
projektów Unii Europejskiej, w związku z tym, w tym roku otrzymał
drugą dotację z instrumentu finansowania UE - Łącząc Europę (CEF).
Trzy kraje bałtyckie są aktywnie zaangażowane w prace przygotowawcze, obecnie trwają dyskusje na temat międzyrządowej umowy. Litwa
pozytywnie ocenia współpracę z Polską i oczekuje jej bardziej aktywnego udziału w projekcie „Rail Baltica”, który pobudzi integrację gospodarczą i społeczną pomiędzy wszystkimi krajami.
Bałtyckie Połączenia Energetyczne
Litwa zdecydowanie podąża drogą, która pozwoli stać jej się centrum
energetycznym w regionie Morza Bałtyckiego, ponieważ kontynuuje
rozwój zaawansowanej infrastruktury gazowej i elektroenergetycznej.
Litwa konsekwentnie realizuje projekty rozwijające infrastrukturę energetyczną. Poprzez zapewnienie dywersyfikacji źródeł. Utorują one drogę do niezależności energetycznej kraju.
Pod koniec 2014 roku Litwa zbudowała pierwsze nowe połączenia do Europy i sytuacja uległa znacznej zmianie. W 2016 roku uruchomiono na Litwie pierwszy w regionie terminal importu LNG
„Niepodległość”. Zwiększyło to bezpieczeństwo dostaw dla wszystkich
państw bałtyckich oraz dało impuls do rozwoju rynku gazu w regionie.
Litwa może teraz nie tylko teraz wybierać dostawców gazu, lecz także
zmniejszyć ceny gazu oferowane przez Gazprom. Terminal jest w stanie
pokryć całkowite zapotrzebowanie na gaz w krajach bałtyckich. Uruchomienie terminalu LNG oraz przewidywany początek pracy stacji
przeładunkowej LNG w 2017 roku, oznacza szerokie możliwości na
utworzenie partnerstwa biznesu i nauki, które wzmacniają możliwości
biznesowe związane z LNG w regionie nadmorskim. Oczekuje się, że
grupa zjednoczy w sobie potencjał badawczy i biznesowy, który będzie
współpracował w dziedzinie energetyki, edukacji i nauki i biznesu.
W grudniu 2015 roku uruchomiono pierwsze w historii połączenia elektroenergetyczne między Litwą i Europą- NordBalt ze Szwecją
i LitPol z Polską. Połączenia elektroenergetyczne mają wielkie znaczenie dla polityki bezpieczeństwa w regionie Morza Bałtyckiego oraz
dla większego bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do krajów
bałtyckich. Tworzą one alternatywne zaopatrzenie w energię związane
z rynkiem regionalnym, europejskim i globalnym. Połączenia uzupełniają regionalną platformę wymiany energii Nord Pool Spot.
Regionalne zagrożenia obawa o niebezpieczny
rozwój projektu jądrowego w Ostrowcu
Jednym z wyzwań regionu jest projekt utworzenia elektrowni jądrowej w Ostrowcu na Białorusi, który jest realizowany bez należytego
uwzględnienia międzynarodowych wymogów środowiskowych i bezpieczeństwa jądrowego. Litwa jest poważnie zaniepokojona projektem
elektrowni jądrowej, ponieważ największe miasta i najgęściej zaludnione obszary wokół elektrowni wchodzą w skłąd terytorium Litwy.
Elektrownia jądrowa w Ostrowcu leży zaledwie 20 km od granicy
zewnętrznej UE, a 40 km od stolicy Litwy Wilna. Mimo, że należy
szanować suwerenne prawo każdego kraju do własnego doboru źródeł energii, to jednak nie wolno zapominać o obowiązku przestrzegania międzynarodowych standardów dotyczących środowiska i bezpieczeństwa jądrowego oraz zasad otwartości i przejrzystości, które
powinny być minimalnymi wymaganiami dla krajów planujących
eksploatację i budowę elektrowni jądrowych w regionie. Ścisła współpraca z międzynarodowymi organizacjami bezpieczeństwa jądrowego i krajami sąsiednimi zapewnia nie tylko bezpieczeństwo, ale także
zwiększa wzajemne zaufanie.
Istnieje duża możliwość bliższej współpracy w ramach regionu
w promowaniu uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym norm
bezpieczeństwa jądrowego podczas całego cyklu funkcjonowania
obiektu jądrowego w celu uniknięcia potencjalnych zagrożeń nuklearnych, które mogą mieć negatywny wpływ na populację i środowisko w regionie Morza Bałtyckiego.