Co daje the DAO?

Co daje the DAO?
Agnieszka Kraińska
Pewien podmiot, który istnieje wyłącznie wirtualnie,
zebrał w internecie środki odpowiadające kwocie
132 milionów dolarów, by inwestować je z korzyścią
dla siebie i inwestorów. Chociaż zdanie to brzmi jak
początek historii SF, jest ono prawdziwe. Podmiot ten
nazywa się the DAO, a cała kwota została zebrana
w niespełna miesiąc (zbiórka zaczęła się 30 kwietnia,
a skończyła 28 maja 2016 r.).
Zdecentralizowana struktura autonomiczna
The DAO jest rodzajem DAO. Skrót DAO pochodzi
od słów decentralised autonomous organisation, czyli zdecentralizowana struktura autonomiczna. Działa ona
w oparciu o blockchain i funkcjonalności wykorzystujące inteligentne kontrakty.
Dla przypomnienia – blockchain jest zdecentralizowaną
bazą danych, których ilość ulega stałemu pomnożeniu
(o blockchainie pisaliśmy np. tutaj). Blockchain oparty
jest o zapis kolejnych bloków danych, z których każdy
zawiera informację o dokonanej operacji (wraz z datą
oraz rezultatem) i powiązany jest z poprzednim i kolejnym blokiem, jak ogniwa w łańcuchu. Operacje dokonywane w blockchainie są odporne na manipulacje
i oszustwa ze względu na to, że stale potwierdzane są
przez zdecentralizowaną sieć komputerów (system
peer to peer), która weryfikuje nowe zapisy na zasadzie
„głosowania większościowego”, odrzucając ewentualne
zapisy fałszywe. Aby więc zmanipulować dane zapisane
w blockchainie, należałoby kontrolować co najmniej
połowę mocy obliczeniowej całej sieci.
Inteligentne kontrakty zaś to stosunki prawne tworzone, monitorowane oraz egzekwowane w sposób zautomatyzowany za pośrednictwem protokołu blockchain
(pisaliśmy o tym w artykule „Smart contracts” – nadchodząca rewolucja dla prawa).
Faza kreacji
The DAO rozpoczęła zbiórkę środków 30 kwietnia
2016 r. Zgodnie z deklaracją zawartą na stronie
daohub.org (w zakładce Manifesto) „celem the DAO
jest wykorzystanie posiadanych przez organizację ETH
(Ethereums) do wsparcia przedsięwzięć, które przyniosą korzystny zwrot z inwestycji dla organizacji i jej
członków”.
Wspomniana kwota 132 milionów dolarów odzwierciedla wartość kryptowaluty ETH, która wpłynęła do
the DAO. Każdy inwestor, w zamian za wpłacone ETH,
otrzymuje proporcjonalną do wkładu liczbę tokenów,
dającą mu prawa głosu w organizacji. Specyfika projektu
polega bowiem na tym, że inwestorzy w drodze głosowania decydują, które przedsięwzięcia otrzymają finansowanie organizacji. W tym sensie the DAO przypomina platformę crowdfundingową.
Sposób działania
The DAO jest strukturą wpisaną w blockchain, która
jest zależna od działań podjętych przez cztery typy
podmiotów – twórców, inwestorów, kontrahentów
i kuratorów. Twórcy są autorami otwartego oprogramowania, dzięki któremu powstała platforma. Inwestorzy to osoby, które uzyskały prawa głosu w zamian za
wniesione ETH. Kontrahenci przedstawiają propozycje
przedsięwzięć, w które the DAO może zainwestować.
Kuratorzy zbierają, weryfikują i poddają pod głosowanie zgłoszone propozycje, nie oceniając przy tym zgłoszonych projektów.
Podjęcie decyzji o inwestycji wymaga większości głosów przy udziale minimum 20% tokenów powiększonej
o iloraz 1/3 wartości proponowanej inwestycji
i wszystkich środków the DAO. Przypisana do głosów
liczba ETH zostaje zamrożona do momentu podjęcia
decyzji dotyczącej danej inwestycji. Jeśli decyzja ta jest
pozytywna, ETH zostają przelane do kontrahenta,
a tokeny związane z inwestycją reprezentują prawa
nabyte inwestora.
Jak wspomnieliśmy powyżej, the DAO ma cechy inwestycyjnej platformy crowdfundingowej. Crowdfunding
inwestycyjny jest typem crowdfundingu, który budzi
największe wyzwania prawne, ponieważ na jego przykładzie jasno można stwierdzić nieadekwatność obowiązujących regulacji (więcej w raporcie o crowdfundingu). The DAO jest podmiotem sui generis, który
z założenia ma przynosić dochód z działalności o charakterze inwestycyjnym, przy wykorzystaniu instrumentów przypominających instrumenty finansowe. Ze
względu na innowacyjny charakter the DAO bardzo
trudno wskazać, kto jest odpowiedzialny za jej działania
i jakie przepisy mają zastosowanie do jej działania.
Reguły działania
Twórcy the DAO przedstawili reguły działania projektu, wyłączenia odpowiedzialności oraz zastrzeżenia na
swojej stronie internetowej (w zakładce Terms). Przede wszystkim wskazują, że zasady działania the DAO
oparte są o kod inteligentnych kontraktów w blockchainie Ethereum. Następnie zastrzegają, że tokeny
the DAO nie reprezentują akcji, udziałów ani ich odpowiedników w odniesieniu do żadnej spółki, korporacji lub innego podmiotu, w jakiejkolwiek jurysdykcji.
Zastrzegają również, że przedstawione przez nich dokumenty nie stanowią prospektu ani wezwania do inwestycji, jak też nie stanowią oferty nabycia papierów
wartościowych w żadnej jurysdykcji. Podkreślają również, że kod inteligentnych kontraktów the DAO oraz
wytworzone tokeny implikują znaczne ryzyko finansowe, w tym związane z użyciem eksperymentalnego
oprogramowania.
Akceptacja przedstawionych zasad działania the DAO
skutkuje między innymi zrzeczeniem się prawa do
wnoszenia pozwów zbiorowych lub wszczynania arbitrażu przeciwko jakiemukolwiek podmiotowi zaangażowanemu w stworzenie the DAO. Podmiot nabywający tokeny zobowiązuje się nie wykorzystywać ich do
spekulacji ani do żadnej niezgodnej z prawem działalności. Akceptuje również eksperymentalny charakter
the DAO, jak również ryzyko związane z testowaną
platformą blockchainową Ethereum oraz brakiem jakichkolwiek gwarancji dotyczącej tokenów.
Twórcy wskazują również, że technologia blockchainowa i Ethereum umożliwiają nowe formy komunikacji,
z których część pozostaje wciąż nieodkryta i nieimplementowana. Podobnie jak w przypadku Bitcoina pojawienie się nowej kryptowaluty może powodować powstawanie regulacji dotyczących blockchaina i DAO,
które mogą być niekorzystne, a nawet zakazywać jakichkolwiek interakcji z DAO.
Co dalej?
The DAO jest fascynującym innowacyjnym projektem,
który wpisuje się w szeroko rozumianą gospodarkę
współdzielenia (sharing economy) i może wprowadzić
nowy paradygmat dotyczący inwestycji i biznesu. Krytycy wskazują jednak, że jest również najdroższym
w historii sposobem testowania nowego oprogramowania, którego twórcy nie wzięli pod uwagę, że ewentualne niepowodzenie może poważnie skompromitować związaną z nim technologię.
Podnoszone są również wątpliwości dotyczące niejasnej roli kuratorów (ich lista znajduje się na stronie
the DAO). Potencjalnie mogą oni kontrolować wybory
organizacji, nie przedkładając pod głosowanie wszystkich projektów spełniających kryteria formalne.
Na zakończenie należy również wspomnieć, że po zamknięciu fazy kreacji, czyli 28 maja 2016 r., tokeny
the DAO stały się przedmiotem obrotu na giełdach
kryptowalut.