PROGRAM EDUKACYJNO - PROFILAKTYCZNY „WIEM, CO JEM”

PROGRAM
EDUKACYJNO - PROFILAKTYCZNY
„WIEM, CO JEM”
OPRACOWAŁY: KATARZYNA PATALITA I
JOANNA WÓJCIKIEWICZ
SPIS TREŚCI:
1. WSTĘP
2. CELE GŁÓWNE I CELE SZCZEGÓŁOWE
3. ZADANIA I TREŚCI PROGRAMOWE
4. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ NA ROK SZKOLNY 2013/2014
5. EWALUACJA
WSTĘP
Pomysł na stworzenie niniejszego programu ma swoje trzy źródła, które w oczywisty
sposób się ze sobą przenikają:
1. Raport UNICEF z I półrocza 2013 roku , w którym czytamy,że polskie dzieci
tyją najszybciej. Według opublikowanych danych az 17 % dzieci w wieku
11,13 i 15 lat ma nadwagę, a w ciągu dekady w Polsce liczba dzieci z nadwagą
podwoiła się.1
2. Wytyczne Małopolskiego Kuratora Oświaty w realizowanej polityce
oświatowej w roku szkolnym 2013/120142
3. Przeprowadzone ankiety wstępnej wśród uczniół klas IV- VI Szkoły
Podstawowej nr 2 dotyczącej sposobu odżywiania przez ankietowanych.
Nazwa programu edukacyjno -profilaktycznego celowo nawiązuje do tego znanego z
telewizji komercyjnej (TVN) , gdyż jak wykazały rozmowy z uczniami naszej
szkoły , program ten jest znany i rozpoznawalny. Sam tytuł zaś wpada w ucho i nie
pozostawia miejsca na niejasności, domysły czy inną luźną interpretację
merytoryczną.
Definicji czym jest profilaktyka jest mnóstwo. Niemniej jednak każda odnosi
się do tych samych obszarów w życiu człowieka związanych z podjęciem działań,
które zmierzają do ochrony zdrowia i życia. Profilaktyka w szerokim i ogólnym
rozumieniu to takie działania, które stwarzają człowiekowi okazje do aktywnego
gromadzenia różnych doświadczeń, a te z kolei powodują wzrost jego zdolności do
dokonywania wyborów i do radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
„SZLACHETNE ZDROWIE ,NIKT SIĘ NIE DOWIE, JAKO SMAKUJESZ, AŻ
SIĘ ZEPSUJESZ”
Według Światowej Organizacji Zdrowia WHO „Zdrowie jest to stan dobrego
fizycznego i psychicznego samopoczucia, a nie tylko brak choroby”3
Szkolne programy edukacyjne coraz częściej promują edukację zdrowotną
wśród najmłodszych uczniów. Wychowanie zdrowotne jako proces dydaktyczny
coraz częściej pojawia się w rozmaitych dyskusjach, rozważaniach i planch.W roku
szkolnym 2013/2014 nad problemem szczególnie pochyliło się Małopolskie
1 Cyt. Za Gazeta.pl :”Raport UNICEF – polskie dzieci tyja najszybciej w Europie”, 17. 04. 2013.
2 Strona internetowa Małopolskiego Kuratorium Oświaty , zakładka Plan nadzoru pedagogicznego w roku szkolnym
2013/2014.
3 B. Woynarowska , Zdrowie, edukacja do zdrowia, promocji zdrowia[w:]Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju
i wychowania, cz.II, A. Jaczewski (red.) , Warszawa 1998, WSiP, s. 107
Kuratorium Oświaty, które do podstawowych kierunków w realizowanym planie
polityki oświatowej uwzględniło DZIAŁANIA SZKOŁY NA RZECZ ZDROWIA I
BEZPIECZEŃSTWA. Szkoda tylko, że promowany na stronie internetowej
Kuratorium program edukacyjny”Żyj smacznie i zdrowo” adresowany jest do
uczniów ze szkół gimnazjalnych. Przecież świadomość wpływu spożywanych
produktów na życie i zdrowie człowieka należy budować od najmłodszych lat.
Idee promocji zdrowego odżywiania i zdrowego stylu zycia w ogóle w postaci
edukaji prozdrowotnej winny być wdrażane w życie w formie zorganizowanego
procesu dydaktyczno – wychowawczego. Według zreformowanego systemu oświaty,
w podstawie programowej nadrzędnym celem edukacji prozdrowotnej jest
kształtowanie umiejętności dbania o swoje zdrowie.4
Warunkiem skuteczności edukacji zdrowotnej jest stosowanie różnych metod
oraz form pracy.Charakterystyczną cechą współczesnej edukacji zdrowotnej jest
zmiana metod nauczania z tradycyjnych, preferujących gromadzenie wiedzy, do
takich, które umożliwiają uczniom praktyczne stosowanie zdobytej wiedzy w
różnorodnych sytuacjach. Do najważniejszych metod w edukacji zdrowotnej zalicza
się metody aktywne. Główny nacisk podczas pracy kładzie się na działanie ucznia i
zdobywanie przez niego doświadczeń. Osobowość ucznia rozwija się poprzez
stawianie mu wymagań z zakresu samodzielnego poszukiwania , wyrażania własnych
opinii, prezentacji własnej twórczości.5
Edukacja zdrowotna , a w szczególności obszar związany ze zdrowym
odżywianiem , winien być ważnym filarem edukacji ucznia w szkole. W procesie
tym ważne jest uświadomienie młodemu człowiekowi czym jest zdrowie i jak ono
kształtuje się choćby pod wpływem podejmowanych decyzji przy drobnych zakupach
spożywczych. A takich uczniowie dokonują dosyć często, wystarczy przyjrzeć się
długości kolejki przed szkolnym sklepikiem. Odkrywanie i docenienie związków
między zdrowiem a dokonywanymi wyborami ma szczególne znaczenie we
współczesnym świecie, w którym jesteśmy bombardowani kolorowymi reklamami
kolorowych produktów. Młodemu człowiekowi to wystarczy, by poczuć się
zachęconym do kupienia czy namówienia rodziców na taki zakup.Świat pędzi,
zmieniają się mody, ewuluują tredny, doskonalą technologie, jedzenie nabywa coraz
więcj barw i smaków. Tylko nasze zdrowie dane jest nam raz na całe życie.
Niezmiennie. I to od nas zależy, jak nim pokierujemy i jaką nadamy mu wartość.
Znane przysłowie mówi: JESTEŚ TYM, CO JESZ, dlatego warto naszym
uczniom przybliżyć i usystematyzować wiedzę z zakresu zdrowego odżywiania.
Szkoła jest ważnym środowiskiem dla młodego człowieka. Spędza w niej dużo czasu,
w niej też kształtuje swoje poglądy, zdobywa wiedzę na tema tego co dobre i złe.
Uczy się świata po prostu. Wobec tych oczywistych prawd znanych od pokoleń
przekazywanie wiedzy o zdrowiu i zdrowym odżywianiu oraz kształtowanie
świadomych i trwałych przyzwyczajeń żywieniowych powinno stać się dla
współczesnego nauczyciela pracującego we współczesnej szkole zadaniem
naturalnym. A może w ramach obowiązkowych zajęć dydaktycznych kiedyś w
4 Rozporządzenie MENiS w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół.
5 Z. Kubińska, J. Danielewicz, Metody aktywizujące ,”Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne” 2002, nr 11, s. 17.
przyszłości w ramowych planach nauczania pojawi się przedmiot: zajęcia zdrowotne?
Zanim jedank do tego dojdzie przybliżajmy młodemu pokoleniu idee zdrowego
bycia,życia i realizowania się poprzez nabywanie doświadczeń z zakresu zdrowego
odżywiania. Z myślą o tych celach powstał niniejszy program -”WIEM, CO JEM”.
CELE GŁÓWNE PROGRAMU:
1. Gromadzenie wiedzy z zakresu zdrowego odżywiania.
2. Budowanie świadomości w uczniu o wpływie spozywanych produktów na jego
codzienne życie.
3. Wspomaganie uczniów w dokonywaniu dobrych wyborów podczas zakupów
spozywczych.
4. Kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych w szkole, w domu
rodzinnym.
5. Promowanie zachowań prozdrowotnych, czyli aktywnego spędzania wolnego
czasu.
CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:
1. Rozwijanie umiejętności właściwego odczytywania etykiet na produktach
spożywczych.
2. Organizowanie różnorodnych konkursów tematycznych z zakresu wiedzy o
zdrowym odżywianiu się.
3. Uświadomienie uczniom czym jest indeks glikemiczny i jak jego wartość
wpływa na kaloryczność potraw.
4. Organizowanie spotkań ze specjalistami; dietetyk, pielęgniarka szkolna,
instruktorka fitnessu, i inne.
5. Uświadomienie uczniom jakich zasad zdrowego odżywiania powinni
przestrzegać, aby prawidłowo się rozwijać – stworzenie DEKALOGU
ZDROWEGO POŻERACZA
6. Kształtowanie dobrych nawyków podczas zakupów spożywczych –
uświadomienie, co warto wybierać ,a czego należy się absolutnie wystrzegać –
prowadzenie gazetki ściennej.
7. Współpraca z rodzicami i rada pedagogiczną.
8. Współpraca z kierownictwem szkolnej stołówki oraz z ajentami szkolnego
sklepiku.
HARMONOGRAM DZIAŁAN SZKOŁY NA ROK SZKOLNY 2013/2014
TREŚCI
1.Wykonujemy
logo projektu
2. Zapoznanie
uczniów z
zasadami
zdrowego
odżywiania:
● piramida
żywienia
● zasady
zdrowego
żywienia
● dzienne
zalecenia
żywieniow
e
● wartości
kaloryczne
produktów
● dzienne
zalecenia
żywieniow
e
METODY
●
●
●
●
●
●
EFEKTY
MIERZALNE
Konkurs
plastyczny
dla
uczniów z
klas IV-VI
●
Lekcje
przyrody
w klasach
IV- VI
Układanie
jadłospisu
przez
uczniów
co
najmniej 1
lekcja z
wychowaw
ca na temat
zdrowego
odżywiani
a
stworzenie
z uczniami
DEKALO
GU
ZDROWE
GO
POŻERAC
ZA
Kształtowa
nie
umiejętnoś
ci
właściweg
o
odczytywa
●
●
●
ODPOWIEDZIALNI TERMIN
Uczniowie
znają
założenia
szkoły
promujacej
zdrowie i
aktywnie
uczestnicza w
realizowaniu
zadań
●
Uczniowie
znaja zasady
zdrowego
odżywiania
Potrafia
stworzyć
prawidłowy
jadłospisuznaj
ą wartości
odżywcze
produktów
spozywczych
potrafia
czytac ze
zrozumieniem
etykiety
umieszczine
na produktach
spożywczych
●
●
●
●
●
●
●
Wychowawcy
nauczycielka
plastyki
nauczyciele
informatyki
IX- X
Wychowawcy
nauczyciele
przyrody
pielęgniarka
szkolna
opiekunowie
szkolnej
biblioteki
pedagog
IX-VI
●
3. Zapoznanie
uczniów z
zaburzeniami
zdrowia
● skutki
niewłaściw
ego
odżywiani
a
● choroby
wynikające
z
nieprawidł
owej diety
● wpływ
spozywany
ch
posiłków
na nasz
mózg i
zdolnośc
przyswajan
ia
wiadomośc
i
●
4. Uświadomienie
uczniom korzyści
wynikających ze
zdrowego
odżywiania
●
●
●
●
nia etykiet
na
opakowani
ach
Stworzenie
KĄCIKA
ZDROWI
Aw
bibliotece
szkolnej
(eksponow
anie
dostępnych
materiałów
o zdrowym
odżywiani
u)
Prelekcja
pielęgniark
i szkolnej
dla
uczniów
klas VI
Spotkanie
ze
specjalistą
ds.żywieni
a dla
uczniów
klas V-VI
Co
najmniej
jedna
lekcja z
wychowaw
ca w
klasach
IV-VI
●
Konkurs
wiedzy o
zdrowym
odżywiani
u dla
uczniów
klas IV-vi
przygotow
●
●
●
Uczniowie
potrafią
obliczyc
swoje BMI
Wiedza jakie
choroby
wynikają ze
złego
odzywiania
●
Wyniki
przeprowadzo
nych
konkursów
wiedzowych
testy wiedzy
dla uczniów
klas IV-VI
●
●
●
●
Wychowawcy
pielęgniarka
szkolna
II półrocze
Wychowacy
nauczyciele
języka
polskiego
nauczycielka
plastyki
IV- V
●
●
5. Uświadomienie
uczniom korzyści
wynikających z
dbałości o zdrowie
ze szczególnym
zwróceniem
uwagi na higienę
osobistą :
● mycie
owoców i
warzyw
● mycie rąk
po wyjściu
z toalety i
przed
posiłkiem
● higiena
jamy
ustnej
● nedzielenie
się piciem
z jednej
butelki
● zasady
higieny
podczas
kataru,
kichania i
kaszlu.
●
6. Propagowanie
zdrowych
nawyków
żywieniowych
●
●
●
●
anie
potraw z
wylosowan
ego
warzywa
lub owocu
wiersz o
wybranym
warzywie
lub owocu
konkurs na
plakat
promujący
zdrowe
odżywiani
e
●
Uczniowie
wiedzą jak
przygotować
zdrowy
posiłek
Spotkanie
ze
stomatolog
iem
uczniów
klas IV-V
udział
uczniów
we
fluoryzacji
lekcja
wychowan
ia do życia
w rodzinie
na temat
higieny
osobistej w
klasach VVI
spotkanie
ze szkolna
pielęgniark
ą nt
higieniczn
ego
zachowani
a w szkole
●
Uczniowie
wiedzą, że
należy myć
owoce i
warzywa
wiedzą ,że
należy myć
ręce po
wyjściu z
ubikacji
uczniowe
wiedzą jak
należy
prawidłowo
dbac o
higiena jamy
ustnej
●
Ogranicze
nie w
szkolny
sklepiku
niezdrowej
●
Uczniowie
częściej
sięgają po
owoce
świadomie
●
●
●
●
●
●
●
●
Pielęgniarka
IX - VI
szkolna
wychowawcy
lekarz
stomatologiem
nauczyciel
wychowania
do życia w
rodzinie
Wychowawcy
dzierżawca
sklepiku
szkolnego
Rada
IX - VI
●
●
żywności
rozszerzeni
e
asortyment
u sklepiku
o zdrowe
soki i
owoce
kiermasz
zdrowej
żywności
- KUP I
BĄDŹ
ZDRÓW!
rezygnują z
zakupowania
niezdrowej
żywności
Rodziców
EWALUACJA:
1. Ankiety uczestników programu
2. Wywiady z uczestnikami i osobami nadzorującymi poszczególne
etapy(konkursy)
3. Raport pisemny po zakończeniu realizacji projektu przygotowany przez osoby
zarządzające projektem