Żydowska obrączka ślubna - Wirtualne Muzea Małopolski

Żydowska obrączka ślubna
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Czas powstania XIX/XX w. Wymiary wysokość: 6 mm, średnica: 22 mm, waga: 2,49 g Numer inwentarzowy MNS/3655/S Muzeum Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu Tematy wielokulturowość, życie codzienne, religijność Technika niello, rytowanie Materiał złoto Prawa do obiektu Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu Prawa do wizerunków cyfrowych domena publiczna Digitalizacja RPD MIK, projekt Wirtualne Muzea Małopolski Tagi judaika, ślub, biżuteria, złotnictwo, Żydzi, 3D, wielokulturowość, obrzędy, 3D unity Obrączkę do zbiorów muzealnych zakupiono w 1998 roku, w jednym z sądeckich antykwariatów. Według przekazu właściciela sklepu, znajdowała się ona wśród przedmiotów schowanych podczas wojny w ścianie jednego z domów w Nowym Sączu.
Eksponat ma dużą wartość historyczną, niewiele podobnych obiektów znajduje się w polskich zbiorach muzealnych.
Obrączka wykonana jest z płaskiego paska złota, na przedniej części czterokrotnie załamanego. Powstałe w ten sposób prostokątne pola mają rytą dekorację w postaci gęstych, cienkich kreseczek w narożnikach. W polu środkowym znajdują się wygrawerowane litery hebrajskie: mem i tet, oznaczające w skrócie zwrot: Mazel tov, będący odpowiednikiem polskich życzeń „na szczęście”. W tylnej części pasek obrączki jest lekko uwypuklony po zewnętrznej stronie i oznaczony częściowo wybitą, nieczytelną sygnaturą.
Żydowskie obrączki ślubne, zgodnie z nakazami religijnymi, były skromne, bez szlachetnych kamieni. Panna młoda nie powinna była bowiem mieć wrażenia, że otrzymuje przedmiot dużej wartości, ponadto w ten sposób zacierane były między małżonkami różnice majątkowe. Obrączkę wkładano nie na palec serdeczny, lecz wskazujący prawej ręki, ponieważ palec ten uważany jest za najważniejszy. W trakcie zakładania obrączki na palec pan młody wypowiadał formułę zaślubin: „Tą obrączką zostajesz mi poświęcona zgodnie z prawem Mojżeszowym i Izraela”.
Opracowanie: Edyta Ross­Pazdyk (Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu), © wszystkie prawa zastrzeżone Pamiętając o Świątyni... „Mazel Tov!”
Motyw zdobienia żydowskiej obrączki ślubnej modelem budowli pojawił się już w średniowieczu. Zwieńczenie przybierało formę wyobrażenia wspólnego domu, w którym zamieszka para młoda, bądź też — jak w prezentowanym na naszym portalu pierścieniu
— symboliczne przedstawienie Świątyni Jerozolimskiej. Zburzenie Świątyni jest motywem, który przewija się przez cały ceremoniał zaślubin i to z nim jest też związany słynny zwyczaj rozbijania kieliszka przez pana młodego.
Okrzyk zebranych „Mazel Tov!” (hebr. ‫טוב‬ ‫מזל‬ — „Na szczęście!”) i brzęk tłuczonego szkła — oto pierwsze skojarzenia z żydowską ceremonią ślubną. W rzeczywistości tradycyjny ślub w kręgu kultury żydowskiej jest wydarzeniem bardzo podniosłym i niezwykle radosnym (radość z jego powodu jest dla religijnego Żyda micwą, a wiec jednym z nakazów religijnych), o głębokim znaczeniu duchowym. Składa się z dwóch najważniejszych etapów: erusin i nisuin, ma również charakter cywilno­prawny. Zwyczajowe rozbicie, a następnie podeptanie ślubnego kielicha przez pana młodego dokonuje się dla upamiętnienia zburzenia Świątyni. Akt ten przypomina, że nawet w chwili największego uniesienia nie wolno nam zapomnieć o zniszczeniu Jeruzalem i pragnieniu powrotu do Ziemi Obiecanej.
Opracowanie: Redakcja WMM, CC­BY 3.0 PL
Zobacz także: obrączkę ślubną w kolekcji Wirtualnych Muzeów Małopolski.
Tagi: judaika, Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich, biżuteria, ślub „Haraj et mekudeszet li ba­tabaat zu ke­dat Mosze we­Israel”
Ślubna obrączka — w zgodzie z tradycją — zakładana jest przez pana młodego pannie młodej, jako symboliczne poświadczenie umowy ślubnej (ketuby). Obrączka ta musi być skromna, bez szlachetnych kamieni, ponieważ panna młoda nie powinna mieć wrażenia, że otrzymuje przedmiot dużej wartości, w obawie, że wrażenie to może okazać się mylne. Obrączka ślubna — według antycznej tradycji — powinna mieć wartość jedynie nie mniejszą niż jedna peruta (najmniejsza moneta starożytności).
Obrączka nie jest wkładana na palec serdeczny, ale na palec wskazujący prawej ręki, ponieważ ten palec uważa się za najważniejszy.
Podczas wkładania obrączki pan młody wygłasza następującą formułę: Haraj et mekudeszet li ba­tabaat zu ke­dat Mosze we­Israel („Oto jesteś mi poślubiona tą obrączką zgodnie z prawem Mojżesza i Izraela”).
Od tego momentu małżeństwo uznaje się za zawarte i obowiązujące.
W ostatnich dziesięcioleciach coraz popularniejsze staje się wkładanie obrączki ślubnej panu młodemu przez pannę młodą (a dokładnie przez przed momentem poślubioną żonę mężowi). Niektórzy mają zastrzeżenia do tej ceremonii, bo dla osób niezorientowanych w zwyczajach może to wyglądać tak, jakby żona oddawała mężowi otrzymaną przed chwilą obrączkę, ale nie ma żadnych podstaw prawnych do zakazu tego nowego zwyczaju.
Z wyjątkiem ślubów zawieranych w nurcie judaizmu reformowanego, kobieta nie wypowiada w tym momencie słów, które wygłosił wcześniej mężczyzna.
Niekiedy kobieta wypowiada skróconą wersję formuły brzmiącą następująco: „Oto jesteś mi poślubiony tą obrączką”.
Ponadto, większość przedmiotów będących w posiadaniu męża lub żony wcześniej czy później staje się dorobkiem rodziny. Obrączka natomiast należy wyłącznie do małżonki.
Opracowanie: Kinga Kołodziejska (Redakcja WMM), CC­BY 3.0 PL
Zobacz także:
Żydowska obrączka ślubna
Żydowski pierścień zaślubinowy
Tagi: judaika, Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich, biżuteria, ślub