Miesięcznik Ubezpieczeniowy, 04/2006. Czytaj cały artykuł

TEMAT MIESIÑCA
MIESI¢CZNIK UBEZPIECZENIOWY
RACHUNKOWOŚĆ I FINANSE UBEZPIECZYCIELI
Zalety business intelligence
W ostatnich latach rozwiązania klasy business intelligence stają się w zakładach ubezpieczeń coraz bardziej popularne.
Jednak wdrożenie skutecznego systemu wspomagającego podejmowanie decyzji wymaga głębszego zrozumienia potrzeb
zarządczych. – LESZEK CWYNAR
wanie prognoz i przeprowadzające eksplorację danych (ang. data-minig). Tak więc,
business intelligence staje się niezbędnym
narzędziem w rachunkowości zarządczej,
która z założenia koncentruje się na teraźniejszości i przyszłości (w odróżnieniu od
rachunkowości finansowej skupiającej się
na przeszłości).
W związku z powyższym wydaje się, że
z punktu widzenia procesów podejmo-
Od danych do decyzji
DECYZJA
Informacja
zarządcza
Narzędzia analityczne
Narzędzia
Informacja
analityczna
Hurtownia danych
Dane
Systemy transakcyjne
22
Dane źródłowe
W związku z tym zasadne staje się wdrożenie
rozwiązania business intelligence - systemu
informatycznego przekształcającego dane
transakcyjne na informację zarządczą, która
jest zrozumiała, użyteczna i wiarygodna dla
analityków i menedżerów. Elementami tego
rozwiązania są także aplikacje analityczne
oraz aplikacje wspomagające przygotowy-
jest konsultantem
firmy ATENA Usługi
Informatyczne
i Finansowe Sp. z o.o.,
specjalistą ds. hurtowni
danych i systemów klasy business
intelligence.
I N T E L L I G E N C E
ZROZUMIEĆ BUSINESS INTELLIGENCE
Współcześnie w każdym zakładzie ubezpieczeń istnieją systemy informatyczne
wspierające procesy biznesowe. Dzięki
nim, gromadzona jest znaczna ilość danych
dotyczących praktycznie każdej dziedziny,
którą zajmuje się zakład ubezpieczeń - są
to tzw. dane transakcyjne. Jednak istniejąca
na ogół mnogość rozwiązań informatycznych powoduje utrudnione korzystanie
z zebranych danych - nawet w przypadku
systemów zintegrowanych dane są rozproszone w wielu modułach i niełatwo z nich
skorzystać, jeśli celem jest uzyskanie przekrojowych sprawozdań zarządczych.
wania decyzji w zakładach ubezpieczeń
systemy business intelligence są bardzo
pożądane z co najmniej kilku powodów.
Kompletowanie informacji zarządczej
odbywa się w sposób zautomatyzowany,
jest ona składowana w jednym miejscu,
natomiast analitycy i menedżerowie mają
do dyspozycji wyspecjalizowane narzędzia
wspierające podejmowanie decyzji.
Leszek Cwynar
B U S I N E S S
D
Duże bezpieczeństwo finansowe i niezawodność funkcjonowania to jedne z kluczowych kwestii działalności zakładów
ubezpieczeń. Do spełnienia tego warunku
konieczne jest dobre zarządzanie finansami
i sprawne podejmowanie decyzji dotyczących przyszłości firmy. Rolę dostawcy
informacji dla potrzeb planowania i kontroli
procesów zachodzących wewnątrz firmy pełni
rachunkowość zarządcza. Pojawia się jednak
pytanie: jak spowodować, żeby w zakładzie ubezpieczeń pojawiały się użyteczne
i wiarygodne informacje wspomagające
podejmowanie decyzji? Odpowiedź może
być krótka: należy usprawnić procesy decyzyjne poprzez wdrożenie rozwiązań klasy
business intelligence.
Naturalnie, system informatyczny nie zastąpi całkowicie człowieka - decyzję musi
podejmować on sam. Business intelligence
pełni rolę wsparcia - przy pomocy wyrafinowanych algorytmów przetwarzających
znaczne ilości danych tworzona jest informacja oparta na faktach, nieodzowna
w procesie zarządzania. Dzięki temu decyzje mogą być podejmowane szybciej i są one
trafniejsze.
Świadomość czym jest business intelligence jest bardzo ważna, ale stanowi jedynie
punkt wyjścia. Wdrożenie skutecznego
systemu wspomagającego podejmowanie
decyzji w zakładzie ubezpieczeń jest możliwe, o ile dobrze są rozumiane potrzeby
z zakresu rachunkowości zarządczej, a należy podkreślić, że nie jest to dziedzina
ściśle zdefiniowana. O ile rachunkowość
finansowa wiąże się z dobrze ustalonymi
zasadami pomiaru i prezentacji danych,
o tyle w rachunkowości zarządczej stosuje się różne podejścia, mając na uwadze
cel nadrzędny - skuteczne decydowanie
o dalszych działaniach firmy. Ponieważ
podejścia są stosunkowo często modyfikowane, uwarunkowane potrzebami biznesu
ubezpieczeniowego, więc i rozwiązania
informatyczne wspierające zarządzanie
powinny być wysoce elastyczne.
OTRZYMAĆ INFORMACJĘ
Rozwiązania business intelligence są zwykle kojarzone ze specjalizowanym oprogramowaniem raportująco-analitycznym,
interfejsem, przy pomocy którego następuje przetwarzanie i wizualizacja informacji
na potrzeby wspomagania podejmowania
decyzji.
Natomiast bardzo istotne procesy zachodzą „wewnątrz”. Informacja zarządcza jest
tworzona w oparciu o dane transakcyjne
i, jak już wspomniano, jest ona składowana
w jednym miejscu - jest nim hurtownia danych. Pełni ona kluczową rolę w systemach
business intelligence; stanowi centralny
składnik, z którego korzystają analitycy
i menedżerowie.
Ponieważ przy podejmowaniu decyzji
istotne znaczenie ma szybkość, odradzane
jest bezpośrednie korzystanie z danych
TEMAT MIESIÑCA
KWIECIE¡ 2006
RACHUNKOWOŚĆ I FINANSE UBEZPIECZYCIELI
transakcyjnych, które oznaczałoby dłuższy
czas pozyskiwania danych i zwiększone
ryzyko popełnienia błędów w trakcie przetwarzania, a biorąc pod uwagę cel, jakiemu
służy zbieranie danych, błędy mogą być
bardzo kosztowne. Dlatego rozwiązania
wspomagające podejmowanie decyzji opierają
się na wcześniej przygotowanej, dobrze wyselekcjonowanej i wiarygodnej informacji.
Mimo dużej swobody działań w ramach rachunkowości zarządczej, hurtownie danych
wdrażane w różnych zakładach ubezpieczeń
powinny mieć wiele cech wspólnych. Wynika to ze zwykle szerszego ich zastosowania, gdyż stanowią one źródło danych m.in.
dla rachunkowości finansowej i dla sprawozdawczości obowiązkowej, w których
to obszarach istnieją ściślejsze regulacje dla
całego rynku ubezpieczeń. Hurtownie budowane dla wymienionych zastosowań są
także użyteczne dla rachunkowości zarządczej, która, jak wiadomo, korzysta z danych
rachunkowości finansowej.
Business intelligence -
rozwiązanie informatyczne tworzone
dla celów wspomagania procesów
podejmowania decyzji, na które składa
się oprogramowanie do pozyskiwania
i udostępniania informacji o firmie oraz
aplikacje raportujące i analityczne.
W związku z powyższym, obserwuje się na
rynku trend powstawania hurtowni dedykowanych dla ubezpieczeń. Posiadają one
gotowe modele danych, a także wszystkie
inne elementy, które nie zależą od otoczenia, w którym są wdrażane (zarządzanie
procesami aktualizacji hurtowni, zasady
dostępu do danych i, co bardzo istotne,
zasady rozbudowy).
Wdrażanie dedykowanej hurtowni jest
dobrym kierunkiem do obniżenia kosztów
i czasu uruchomienia systemu. Naturalnie,
do opracowania zawsze pozostanie zbiór
procesów przekształcających dane transakcyjne na informację wprowadzaną do
hurtowni, a także modele przetwarzania
tej informacji na potrzeby rachunkowości
zarządczej.
Początkowy zakres informacji przewidziany w dedykowanej hurtowni musi
obejmować wszystkie wskaźniki kluczowe
dla ubezpieczeń. W dużej mierze powinno
się to pokrywać z zakresem wymaganym
w sprawozdaniach obowiązkowych, które
każdy zakład ubezpieczeń jest zobowiązany przedkładać raz na kwartał do organu
nadzoru: rachunek techniczny, rezerwy,
rachunek ogólny, margines wypłacalności
i bilans, to tylko niektóre tytuły raportów,
pod którymi kryje się zbiór wielu informacji. Należy jednak podkreślić, że szczegółowość raportów obowiązkowych nie jest
wystarczająca dla wspomagania podejmowania decyzji, gdzie niejednokrotnie analizuje się informacje w rozbiciu na polisy,
szkody, ryzyka i ubezpieczonych - dobrze
zaprojektowana, dedykowana dla ubezpieczeń, hurtownia danych musi to uwzględniać. Dodatkowo, częstotliwość aktualizacji
danych w hurtowni musi uwzględniać fakt,
że zakład ubezpieczeń powinien być w stanie płynnie reagować na to, co się dzieje
na rynku, dlatego wymagane jest nawet
codzienne odświeżanie danych.
Sposób wykorzystania hurtowni danych,
szczególnie w takich obszarach, jak rachunkowość zarządcza, będzie ulegał zmianom
- niejednokrotnie pociągających za sobą
konieczność rozszerzenia zakresu przechowywanych informacji. Wspomniana
elastyczność rozwiązań business intelligence przejawia się między innymi w dobrze
określonych zasadach rozbudowy hurtowni, które powinny zapewnić sprawne
dopasowywanie systemu do zmieniających
się potrzeb.
PODJĄĆ DECYZJĘ
W zakładach ubezpieczeń decyzje są podejmowane w oparciu o znaczną liczbę
mierników - w przypadku rozwiązania
klasy business intelligence są one zgromadzone w hurtowni danych. Na proces
podejmowania decyzji składa się szeroka
analiza zgromadzonych informacji, przy
czym określenie „szeroka analiza” ma
podkreślać, że na te same informacje analitycy spoglądają na wiele sposobów w celu
wyciągnięcia wniosków i znalezienia
przyczyn uzyskania takich, a nie innych
wyników. Jest to całkowicie odmienne
podejście od przygotowywania zestawu
standardowych raportów, które jest typowe
dla rachunkowości finansowej. W ramach
rachunkowości zarządczej oczywiście
mogą być analogiczne zestawienia takie,
jak np. wynik techniczny, informacje o rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych,
wskaźniki szkodowości i wiele innych. Ale
jak już wcześniej wspomniano, zwykle są
to zestawienia bardziej szczegółowe, będące efektem szerokiej analizy. Poza tym w
analizach na potrzeby wspomagania podejmowania decyzji dokonuje się obserwacji
wielkości niefinansowych. Badanie liczby
polis, szkód, a także zestawienia największych albo najbardziej szkodowych klientów to tylko niektóre przykłady. W praktyce, zakres i tematyka opracowywanych
zestawień wynika z potrzeb menedżerów.
Nie ma tutaj ścisłych wytycznych i przez to
jest duża dowolność.
23
W związku z tak szerokimi możliwościami analizowania danych, w ramach rozwiązań business intelligence wdrażane są
aplikacje posiadające nie tylko duże możliwości analizy zgromadzonej informacji,
ale dające sporą samodzielność analitykom i menedżerom. W zarządzaniu liczy się
szybkość działania - analitycy nie mogą być
zdani wyłącznie na wytwórców oprogramowania
i czekać na kolejne wersje raportów, muszą być
w stanie sami tworzyć modele przetwarzania
dopasowane do pojawiających się wymogów.
Pozwoli to także na szybkie dostosowanie
się do zmian wymaganych przez organy
nadzoru, a wiadomo, że takie zmiany będą
się pojawiać, przykładem może koncepcja
nadzoru i oceny wypłacalności zakładów
ubezpieczeń Solvency II.
Wspomniane aplikacje to narzędzia do
przetwarzania analitycznego (ang. OnLine
Analytical Processing), narzędzia do przygotowywania prognoz, a także zaawansowane aplikacje do eksploracji danych - z racji
złożoności działalności ubezpieczeniowej
warto zwrócić uwagę na dwa ostatnie
rodzaje narzędzi. Do ich zastosowania
potrzebna jest wiedza specjalistyczna,
ale korzyści mogą być bardzo wymierne.
Szczególnie eksploracja danych jest jeszcze niedoceniana. Pozwala ona odkrywać
zjawiska, których nie sposób znaleźć wykonując obliczenia ręcznie, gdyż wiążą się
one ze skomplikowanymi algorytmami,
które dokonują przeglądu bardzo dużej
ilości danych. Popularnymi przykładami eksploracji są: znajdowanie przyczyn
przechodzenia klientów do innych firm
ubezpieczeniowych, stopnia satysfakcji
z obsługi ubezpieczeniowej oraz wykrywanie oszustw.
Mając do dyspozycji wymienione rodzaje
oprogramowania, z całą pewnością możliwe jest sprawniejsze podejmowanie trafnych decyzji.
DOKĄD ZMIERZAMY?
Rozwiązania klasy business intelligence
dostarczają informacji zarządczej i aplikacji wspomagających podejmowanie
decyzji. Wykorzystanie szerokiego zakresu
usług pozwala na poprawną ocenę tego, co
się aktualnie dzieje w zakładzie ubezpieczeń oraz jaka może być przyszłość.
Wdrożenie infrastruktury business intelligence wraz z ubezpieczeniową hurtownią danych posiadającą zintegrowaną
informację zarządczą to dobry kierunek
działań. W przyszłości na rynku będą się liczyć
gracze, którzy najszybciej i bezbłędnie dostosują się do rosnących wymogów. Business intelligence może skutecznie przyczynić się do
sukcesu firmy. ❏