w numerze - Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku

Transkrypt

W NUMERZE:
WIEŚCI Z WOJEWÓDZTWA
4
5
Inspekcja Weterynaryjna Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w Gdańsku
nagrodzony!
Zapraszamy na szkolenia
Z ŻYCIA POMORSKIEGO OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO
7
9
10
10
11
12
14
O nas: Działalność doradcza w powiecie chojnickim
O produktach tradycyjnych i regionalnych
Konferencja zbożowa w Strzelinie
Ochrona środowiska w gospodarstwach rolnych położonych na OSN
Pomorski Stół Bożonarodzeniowy
Finał XIII Pomorskiej Olimpiady Wiedzy o BHP w Rolnictwie
Finał Wojewódzkiej Olimpiady Młodych Producentów Rolnych
POMORSKA IZBA ROLNICZA
16
17
18
21
21
22
22
23
23
V Walne Zgromadzenie Pomorskiej Izby Rolniczej
Posiedzenie Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej
Spotkania z Sekretarzem Stanu w MRiRW Panem Kazimierzem Plocke
Posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Kościerskiego
Posiedzenie Komisji Budżetowej PIR
Posiedzenie Komisji Rewizyjnej PIR
Posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu Chojnickiego
Wikliniarstwo i decoupage jako formy rękodzielnictwa
Działy specjalne produkcji
rolnej a obowiązek
podatkowy
str. 30
Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują nowe
normy szacunkowe dochodu rocznego dla działów specjalnych produkcji
rolnej.
DLA WSI I REGIONU
24
26
27
Dotacje z PO Ryby 2007-2013 nie tylko dla rybaków!
Sprzedaż bezpośrednia żywności w Polsce
Aktualne informacje prawne dla rolnictwa
ZARZĄDZANIE GOSPODARSTWEM ROLNYM
30
32
Działy specjalne produkcji rolnej a obowiązek podatkowy
Tendencje cenowe na rynku żywnościowym
NA POLACH I ŁĄKACH
34
35
36
GlobalG.A.P
Szkodniki w magazynach zbożowych
Przypominamy – styczeń
W CHLEWNI I OBORZE
37
39
40
42
44
45
Na co zwrócić uwagę w żywieniu bydła mięsnego?
Spotkanie hodowców
Sterowanie rozrodem
Coroczne spotkanie hodowców i producentów trzody chlewnej
Przypominamy - styczeń
Wykaz hodowców trzody chlewnej objętych oceną wartości użytkowej...
W TROSCE O ŚRODOWISKO
47
49
Wymogi obowiązujące rolników na OSN (cd.)
Warto przeczytać
Z WIZYTĄ U ROLNIKA
50
51
Gospodarstwo na Kociewiu
Zmiany legislacyjne - grupy producentów rolnych
DONIESIENIA
52
54
I Plebiscyt „Rolnik Roku 2012” w regionie słupskim
Targi EuroTier i BioEnergy Decentral w Hanowerze
W DOMU I ZAGRODZIE
55
Sterowanie rozrodem
str. 40
Wymogi dobrostanu zwierząt nakładają na hodowcę konieczność grupowego utrzymania loch i loszek
między 28. dniem po pokryciu a tygodniem przed przewidywanym dniem
wyproszenia, a więc i sterowania ich
rozrodem tak, aby grupka w jednakowym czasie wchodziła w ruję, była
pokryta i w jednakowym czasie prosiła się i karmiła prosięta.
Wymogi obowiązujące
rolników na OSN (cd.)
str. 47
Poprawa warunków przechowywania nawozów naturalnych na OSN jest
jednym z głównych założeń Programu
działań mających na celu ograniczenie
odpływu azotu ze źródeł rolniczych.
Wierni tradycji
OFERTY
ROZRYWKA DLA DOROSŁYCH I DLA DZIECI
RAPORT Z RYNKU
3
Wieści z województwa
Inspekcja Weterynaryjna Wojewódzki
Inspektorat Weterynarii w Gdańsku
nagrodzony!
W
Dnia 23 listopada 2012 r. w sali widowiskowej Domu Technika NOT
w Gdańsku odbyła się Gala Finałowa XVI edycji Konkursu o Pomorską
Nagrodę Jakości. Głównymi organizatorami konkursu jest Pomorska Rada
Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej Organizacji
Technicznej w Gdańsku oraz Polski Rejestr Statków S.A. Patronat Honorowy
nad konkursem objął Marszałek Województwa – Mieczysław Struk.
tegorocznej edycji kapituła konkursu przyznała następujące nagrody:
- w kategorii małych przedsiębiorstw (do
20 pracowników) Srebrny Laur Jakości otrzymała firma Temis & Spawmet, a Złoty Laur Jakości otrzymał
Zakład Hydrauliki Siłowej S.A.;
- w kategorii średnich przedsiębiorstw (do 250 pracowników) Srebrny Laur Jakości przypadł Przedsiębiorstwu Cemet Ltd. Sp. z o.o., a Złoty Laur Jakości otrzymała Inspekcja Weterynaryjna Wojewódzki Inspektorat
Weterynarii w Gdańsku;
NOT ufundował nagrodę dla firmy MGB Pompy i Instalacje, Marszałek Województwa Pomorskiego ufundował nagrodę dla Powiatowego Urzędu Pracy w Gdańsku,
Przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego
ufundował nagrodę dla Przedsiębiorstwa Energetyki
Cieplnej „PEC” Sp. z o. o., a Polski Rejestr Statków S.A.
ufundował nagrodę dla firmy Euro-Went Sp. z o.o.
Nagrody wręczali: Wiceprzewodniczący Sejmiku
Województwa Pomorskiego - Marek Biernacki, Członek Zarządu Województwa Pomorskiego - Ryszard
Świlski, Przewodniczący Rady FSNT - Jan Bogusławski i Jacek Papiński - Dyrektor Pionu Certyfikacji Polskiego Rejestru Statków S.A.
Złoty Laur Jakości w kategorii średnich przedsiębiorstw odbiera
lek. wet. Jacek Kucharski - przedstawiciel Inspekcji
Weterynaryjnej w Gdańsku
Laureaci XVI edycji Konkursu o Pomorską Nagrodę Jakości
- w kategorii dużych przedsiębiorstw (pow. 250 pracowników) laureatem Srebrnego Laura Jakości zostało Pomorskie Przedsiębiorstwo Mechaniczno-Torowe
Sp. z.o.o., a Złoty Laur Jakości otrzymało Okręgowe
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.
Przyznano również wyróżnienia i nagrody specjalne. Wyróżnienie otrzymała firma Barbor Sp. z o.o. oraz
Przedsiębiorstwo Robót Podwodnych i Hydrotechnicznych Marinex Sp. z o.o. Prezes Pomorskiej Rady FSNT
4
Gratulujemy nagrodzonym, a w szczególności Inspekcji Weterynaryjnej, którą od wielu lat zarządza
dr nauk wet. Włodzimierz Przewoski. Inspekcja Weterynaryjna jest pierwszą firmą z branży rolniczej, która
przystąpiła do konkursu i została nagrodzona.
Idea przyznawania przedsiębiorstwom Gdańskiej
Nagrody Jakości za wdrażanie filozofii TQM (Total Quality Management), co tłumaczone na język polski oznacza „kompleksowe zarządzanie jakością”, powstała
w 1996 roku w NOT, w Gdańsku. Podwaliny TQM
zostały stworzone na początku lat 40-tych ubiegłego
1/2013 • Pomorskie Wieści Rolnicze
Wieści z województwa
stulecia dzięki współpracy W. E. Deminga i J. Jurana
ze Związkiem Japońskich Naukowców i Inżynierów
(tzw. cykl Deminga).
Inicjatorami i twórcami pomorskiego konkursu
byli członkowie Komitetu Naukowo-Technicznego
ds. Jakości Rady Wojewódzkiej Federacji SNT NOT
w Gdańsku: wieloletni Dyrektor Biura NOT w Gdańsku Eugeniusz Murczkiewicz oraz Tadeusz Bartoszewski z Politechniki Gdańskiej. Komisję konkursową stanowili przedstawiciele organizacji wchodzących
w skład Federacji NOT m.in. Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Rolnictwa - SITR oraz Polskiego
Rejestru Statków S.A. - Biuro Certyfikacji w Gdańsku.
Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 1997 roku,
a w 1998 roku jego nazwa została przekształcona na
Pomorską Nagrodę Jakości.
Konkurs o Pomorską Nagrodę Jakości realizuje następujące cele:
- popularyzuje wśród pracowników firm projakościowy sposób myślenia oraz zwrócenie uwagi na potrzebę doskonalenia wyrobów i usług oraz osiągania
w tym zakresie poziomu europejskiego,
P
omorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku zaprasza rolników na szkolenia pt. „Szkolenia z zakresu dostosowania gospodarstw
rolnych Pomorza i Kujaw do wymogów wzajemnej
zgodności”, w ramach działania 111 „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”. Jest to już czwarta edycja szkoleń informujących
o wymogach wzajemnej zgodności.
W województwie pomorskim zorganizowanych
zostanie 61 dwudniowych szkoleń w terminie od
15 października 2012 r. do 31 października 2013 r.
Program szkolenia obejmuje m.in. następujące zagadnienia:
• produkcja roślinna i zwierzęca a ochrona środowiska naturalnego,
• Dobra Kultura Rolna zgodna z zachowaniem ochrony środowiska,
• zasady rejestracji i identyfikacji zwierząt,
- promuje nowoczesną filozofię zarządzania przez jakość (TQM),
- wprowadza do firm koncepcję ciągłego doskonalenia ich zarządzania,
- popularyzuje zasady uzyskiwania certyfikatów za
zgodność z normami ISO serii 9000:2000, 14000, 18000,
- promuje Polską Nagrodę Jakości.
Oceny firm zakwalifikowanych do konkursu dokonuje zespół ekspertów z Polskiego Rejestru Statków
w Gdańsku. O nagrodach i wyróżnieniach decyduje
Komitet Organizacyjny Pomorskiej Nagrody Jakości.
Eksperci biorą pod uwagę efekty przedsiębiorstwa
w realizacji kryteriów konkursowych, takich jak: przywództwo, polityka i strategia, zarządzanie ludźmi,
zasoby, procesy, satysfakcja klientów, satysfakcja pracowników, wpływ na otoczenie, efekt końcowy.
Nagrody wręczane są podczas uroczystej gali finałowej w listopadzie.
Organizatorzy zapraszają wszystkie zainteresowane
firmy do udziału w następnej, XVII edycji konkursu.
Andrzej Okrój
• zdrowie publiczne ludzi, zdrowie zwierząt i zdrowotność roślin,
• program zwalczania chorób zakaźnych u zwierząt
gospodarskich,
• dobrostan zwierząt,
• system sankcji stosowany w zakresie niespełnienia
wymogów wzajemnej zgodności.
W drugim dniu, w ramach wyjazdu studyjnego
do wybranych gospodarstw, uczestnicy będą mogli
w sposób praktyczny dokonać oceny dostosowania do
zasad wzajemnej zgodności. Omówione zostaną listy
sprawdzające oraz wykonane zostaną pomiary przy
pomocy specjalistycznej aparatury.
Udział w szkoleniu jest bezpłatny. Uczestnikom
zapewniamy materiały szkoleniowe i wyżywienie.
Szczegółowy program i terminarz szkoleń znajduje
się na stronie www.podr.pl oraz w BP ODR, które przyjmują zgłoszenia osób chętnych do udziału w szkoleniu.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania: „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie”
Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 w ramach operacji szkoleniowej – umowa nr 00002-6900-FA1900364/11.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Pomorskie Wieści Rolnicze • 1/2013
5
Z życia Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
O NAS
W ramach cyklu prezentującego jednostki organizacyjne
PODR w Gdańsku, przedstawiamy
Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego
w Chojnicach.
Działalność doradcza w powiecie chojnickim
W
Biurze Powiatowym Ośrodka Doradztwa
Rolniczego w Chojnicach (ul. 31 Stycznia 56),
zatrudnionych jest sześcioro pracowników
prowadzących działalność doradczą na rzecz rolnictwa powiatu chojnickiego i jego otoczenia.
Powiat chojnicki tworzy pięć gmin, w tym: jedna
miejska – Chojnice, dwie miejsko-wiejskie: Czersk i Brusy oraz dwie wiejskie: Chojnice i Konarzyny.
Na północ od Chojnic rozpościera się sandrowa
Równina Charzykowska poszyta ubogimi piaszczystymi glebami, które w dużej mierze (około 70%) pokrywają rozległe Bory Tucholskie. Dominuje tu krajobraz
pojezierny. Jeziora stanowią doskonałe zaplecze dla
ruchu wodniackiego rozwijającego się od kilku lat.
Powiat chojnicki jest powiatem o charakterze rolniczym. Jego powierzchnia wynosi 1,350 km2. Występuje tu duże zróżnicowanie gruntów pod względem
rolniczej przydatności – od III do VI klasy bonitacyjnej.
Grunty rolne niskiej jakości (klasa V, VI i VIz) stanowią
ponad 42% użytków rolnych na terenie powiatu, a występują głównie w gminach: Brusy i Czersk.
W powiecie chojnickim funkcjonuje ok. 4400 gospodarstw rolnych powyżej 1,00 ha, w tym powyżej
2,00 ha – 3220 gospodarstw.
Struktura użytkowania gruntów powiatu przedstawia się następująco: użytki rolne to 36% powierzchni
powiatu, użytki leśne i parki stanowią 52%, pozostałe
grunty zajmują 12% powierzchni powiatu.
W strukturze użytków rolnych grunty orne zajmują
80%, łąki trwałe 14%, pastwiska trwałe 5%, sady i ogrody zajmują zaledwie 1%.
Zboża w strukturze zasiewów stanowią 66,3%,
okopowe 3,2%, strączkowe ogółem 3,6%. Natomiast
pastewne ogółem zajmują 7,5%, a rzepak ok. 8 %.
Produkcja zbóż obejmuje przede wszystkim uprawę: żyta, które stanowi 20,2% udziału w strukturze zasiewów, mieszanki zbożowej – 9,2%, jęczmienia jarego –
8,5%, pszenżyta ozimego – 8,2%, pszenicy ozimej – 6,1%,
pszenicy jarej - 5,5%, owsa – 4,6%. Ziemniaki stanowią
2,8% powierzchni w strukturze zasiewów powiatu.
W powiecie chojnickim zarejestrowano 25 gospodarstw ekologicznych.
Warunki przyrodnicze powiatu umożliwiają rozwój turystyki i agroturystyki
6
W strukturze towarowej produkcji zwierzęcej
dominuje produkcja żywca rzeźnego (głównie żywca wieprzowego i wołowego) oraz produkcja mleka.
Trzoda chlewna skupowana jest przez Zrzeszenie Producentów Trzody Chlewnej „Hybryd” oraz Zrzeszenie Producentów Trzody Chlewnej Ziemi Chojnickiej
i Zaborskiej w Brusach.
Na terenie powiatu chojnickiego są dwie szkoły,
w których młodzi rolnicy mają możliwości podnoszenia swoich kwalifikacji: Technikum nr 2 w Chojnicach
oraz ZSP Malachin.
Działania doradcze BP ODR w Chojnicach wynikają ze specyfiki naszego powiatu, jak i zadań realizowanych w ramach priorytetów Pomorskiego
Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Działania te wpisują
się w trzy obszary: wspieranie restrukturyzacji, modernizacji i rozwoju rolnictwa oraz umacnianie ekonomiczne gospodarstw i podnoszenie ich konkurencyjności: upowszechnienie systemów produkcji rolniczej
z uwzględnieniem jakości, dobrych praktyk rolniczych
oraz dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów ochrony środowiska: oddziaływanie na przemiany i rozwój gospodarczy oraz społeczny obszarów
wiejskich. Realizując zadania doradcze, prowadzimy:
doradztwo indywidualne, grupowe, organizujemy
seminaria, wyjazdy szkoleniowe, konkursy, pokazy,
wystawy.
Dużą uwagę zwracamy na dostosowanie gospodarstw do wymogów wzajemnej zgodności, realizację
programów rolnośrodowiskowych (nasi rolnicy korzystają głównie z pakietów „Rolnictwo zrównoważone”, „Ochrona gleb i wód” i „Rolnictwo ekologiczne”)
oraz promocję odnawialnych źródeł energii. W ramach
doradztwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego
organizujemy m.in. kursy dotyczące stosowania środków ochrony roślin.
Przyroda chroniona na obszarze Natura 2000
Rolnicy na pokazie zbioru kukurydzy
Rezerwat przyrody Kręgi Kamienne
Jedno ze szkoleń dla mieszkańców obszarów wiejskich
Biuro Powiatowe Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Chojnicach, wspólnie z Technikum nr 2 w Chojnicach, corocznie organizuje Powiatową Olimpiadę
Młodych Producentów Rolnych i BHP. Uczestnikami
7
Olimpiady są młodzi producenci rolni, nasi obecni
i przyszli partnerzy, odbiorcy pracy doradczej.
Pomagamy tworzyć grupy producentów rolnych.
Przyczyniamy się do upiększenia zagród rolniczych
i posesji nierolniczych, uczestnicząc w komisjach konkursowych na najładniejszą posesję.
W naszym powiecie mamy również mistrzów i wicemistrzów krajowych konkursu Agroliga.
Doradcy BP ODR w Chojnicach stale podnoszą
swoje kwalifikacje, uczestnicząc w różnych szkoleniach i kursach, aby świadczone usługi doradcze były
jak najbardziej kompetentne i rzetelne.
Pracownicy BP ODR w Chojnicach:
mgr inż. Grażyna Wera-Malatyńska
kierownik BP ODR w Chojnicach
doradca rolny i rolnośrodowiskowy
tel. kom. 607 143 756
e-mail: [email protected]
mgr inż. Janusz Brzuchalski
doradca rolny
tel. kom. 797 010 662
Spotkanie dotyczące utworzenia LGR Morenka
Aktywizujemy mieszkańców obszarów wiejskich,
pomagając im zdobywać fundusze na tworzenie miejsc
pracy.
Szczególnie dobrze rozwija się na naszym terenie
agroturystyka i turystyka.
inż. Michał Ostrowski
tel. kom. 797 010 663
mgr inż. Krystyna Rajczyk
tel. kom. 797 010 664
mgr inż. Piotr Stoltman
tel. kom. 797 010 665
mgr inż. Waldemar Wrycza
tel. kom. 797 010 666
Jezioro Charzykowskie
8
Opracowali
pracownicy BP ODR w Chojnicach
O produktach tradycyjnych
i regionalnych
W
dniu 30 listopada ub.r.
w Oddziale Pomorskiego Ośrodka Doradztwa
Rolniczego w Strzelinie odbyła się
konferencja pt. „Produkty tradycyjne i regionalne narzędziem
promocji regionu”.
Konferencję otworzył Dyrektor Oddziału PODR w Strzelinie
Zdzisław Kołodziejski. Przywitał
przybyłych gości, wykładowców
i uczestników. Podkreślił, jak ważne
jest poszukiwanie tradycyjnych
produktów, które mogą stać się wizytówką naszego regionu. Mówił
również o zmianie zachowań konsumentów, co wyraża się zwiększonym popytem na artykuły spożywcze charakteryzujące się wysoką
jakością, wytwarzane tradycyjnymi
metodami, o wyjątkowym składzie
i określonym pochodzeniu.
W programie konferencji znalazł się między innymi wykład Pani
Barbary Chechłowskiej - Przewodniczacej Gdańskiego Stowarzyszenia
Agroturyzmu oraz Pani Agnieszki
Mróz – z Zarządu Słupskiego Stowarzyszenia
Agroturystycznego
„Pomorzanie i Kaszubi”. Panie
przedstawiły uczestnikom zagadnienia związane z produktami tradycyjnymi i regionalnymi. Opisały,
jak ważne są działania podejmowane w naszym regionie, mające na
celu wyszukiwanie i promocję produktów regionalnych. Zwracamy
bowiem coraz większą uwagę na to,
co jemy, na skład wybieranych produktów. Jesteśmy bardziej świadomi, jak ważne jest zdrowe żywienie.
Ponadto Pani Barbara Chechłowska
podkreśliła, że produkty regionalne
i tradycyjne, muszą być, jak wszystkie inne, wytwarzane i wprowadzane do obrotu zgodnie z obowiązującymi przepisami.
W drugiej części konferncji
uczestnicy spotkania mieli okazję poznać niektóre produkty regionalne z naszego terenu. Jako
pierwszy swoją ofertę przedstawił
Pan Feliks Karnicki z Głobina znany i ceniony w okolicy właściciel winnicy Anna de Croy, który
już od ośmiu lat uprawia winogrona. Z własnych owoców produkuje wina i soki. Jego wyroby trafiły
nawet do Francji, gdzie zostały
pozytywnie ocenione. Otrzymały
4 słoneczka na 5 możliwych (jak
pochwalił się Pan Karnicki).
Kolejnym gościem była Pani
Anna Powęzka z Bruskowa Wielkiego, która przedstawiła ofertę firmy
„Hubart”. Firma ta zajmuje się ubojem oraz rozbiorem i konfekcjonowaniem elementów drobiu. Posiada
także sieć własnych sklepów na terenie Słupska. Jak podkreśliła właścicielka, misją firmy jest spełnianie
oczekiwań klientów poprzez produkcję wyrobów zdrowych, wysokiej jakości oraz ciągłe rozszerzanie
i udoskonalanie oferty handlowej.
Na zakończenie konferencji
Pan Marek Brunka – właściciel Ekologicznego Gospodarstwa Sadowniczego w Pawłowie przedstawił
rodzinne doświadczenia w wieloletnim stosowaniu probiotyków.
Spotkaniu towarzyszyła degustacja produktów tradycyjnych oferowanych przez producentów regionalnych. Można było skosztować
pieczywa ze Staropolskiej Piekarni
Państwa Chorąży, smalcu przygotowanego przez panie z KGW,
soków z sadu ekologicznego Pana
F. Karnickiego i Pana M. Brunki
oraz wyrobów drobiowych z ubojni
„Hubart” Państwa Powęzków.
Konferencja w Strzelinie cieszyła się dużym zainteresowaniem,
o czym świadczyła wysoka frekwencja. W toku dyskusji, która wywiązała się na koniec spotkania, wszyscy
zgodzili się z twierdzeniem, że pielęgnowanie dziedzictwa kulinarnego w oparciu o produkty tradycyjne
i regionalne jest istotnym narzędziem rozwoju naszego regionu.
Alicja Staciwa
9
Konferencja zbożowa w Strzelinie
W
dniu 29 listopada ub.r., w Pomorskim
Ośrodku Doradztwa Rolniczego, Oddział w
Strzelinie odbyła się konferencja pt. „Wybrane
zagadnienia dotyczące łagodzenia skutków dużego
udziału zbóż w strukturze zasiewów”. Jest to temat
niezwykle istotny, gdyż problem dużego udziału zbóż
dotyka coraz więcej gospodarstw. Obecnie udział zbóż
w strukturze zasiewów waha się w granicach 70 - 75%,
a w niektórych gospodarstwach nawet więcej (80 - 100%).
Spotkanie otworzył Dyrektor Oddziału PODR
w Strzelinie Zdzisław Kołodziejski. Przedstawił istotne
kwestie dotyczące uprawy zbóż w naszym regionie.
Wykłady rozpoczęła Katarzyna Łyskawa, specjalista ds. produkcji roślinnej PODR, Oddział w Strzelinie.
Omówiła strukturę zasiewów zbóż względem innych roślin uprawnych na terenie kraju, województwa pomorskiego oraz podregionów województwa pomorskiego.
Następnie dr Jerzy Grabiński z IUNG w Puławach poruszył istotne kwestie dotyczące problemów
w uprawie zbóż związanych z dużym ich udziałem
w zmianowaniu w kontekście niekorzystnych warunków pogodowych. Nadmienił m.in., że w zmianowaniu roślin zbożowych istotne znaczenie ma uprawa
międzyplonów, odpowiedni wybór dopuszczalnego
następstwa zbóż po sobie, a także unikanie nadmiernych uproszczeń w uprawie roli.
Kolejny prelegent, dr Józef Mak z COBORU, podał
wyniki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego, dotyczące roślin zbożowych, a Pan
Jacek Wełniak ze Stacji Chemiczno-Rolniczej w Koszalinie, Oddział w Sławnie, skupił się głównie na tym,
jak ważne jest wapnowanie gleb.
Na zakończenie konferencji przedstawiciele firm
Bayer - p. Marcin Kośmider oraz Syngenta - p. Jarosław Rawski zaprezentowali program kompleksowej
ochrony zbóż.
Spotkanie w Strzelinie było bardzo udane, o czym
świadczyło duże zainteresowanie rolników prezentowanymi tematami oraz gorąca dyskusja.
Katarzyna Łyskawa
Ochrona środowiska w gospodarstwach rolnych
położonych na OSN
W
dniu 6 grudnia 2012 roku, w Centrum Wystawienniczo-Regionalnym „Fabryka Sztuk”
w Tczewie odbyła się konferencja nt. „Ochrony środowiska w gospodarstwach rolnych położonych
na obszarach szczególnie narażonych (OSN)”.
Konferencja została zorganizowana przez Samorząd Województwa Pomorskiego oraz Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku. Na spotkanie
przybyli rolnicy, przedstawiciele samorządów oraz
instytucji związanych z rolnictwem i ochroną środowiska z powiatu tczewskiego, sztumskiego oraz starogardzkiego, czyli z powiatów, w których wybrane
obręby geodezyjne zostały objęte zasięgiem OSN.
W trakcie spotkania rolnicy zostali poinformowani
o wymogach, jakie będą ich obowiązywać oraz o możliwościach uzyskania wsparcia finansowego na dostosowanie gospodarstw rolnych do tych wymogów.
Kolejne zaprezentowane tematy dotyczyły nawożenia w rolnictwie precyzyjnym oraz doglebowej aplikacji
gnojowicy. Zagadnienia te spotkały się z dużym zainteresowaniem, ponieważ związane były z nowoczesnymi
technikami nawożenia.
10
Najtrudniejsze zadanie przypadło przedstawicielom RZGW w Gdańsku, którzy w swoim wystąpieniu
skupili się na wyjaśnieniu, dlaczego właśnie obręby
geodezyjne w powiatach tczewskim, starogardzkim
i sztumskim objęte zostały OSN. Temat ten wywołał
dużo pytań wśród zebranych rolników, ale po długiej
dyskusji udało się uzyskać odpowiedzi na wiele z nich.
Małgorzata Huzior
Zastępca Dyrektora PODR w Gdańsku - Krzysztof Pałkowski
i uczestnicy konferencji
STARE POLE, 11 GRUDNIA 2012 ROKU
W związku z kultywowaniem tradycji dziedzictwa kulinarnego naszego regionu, Pomorski
Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Oddział w Starym Polu tradycyjnie już od lat przygotował
przegląd pn. ,,Pomorski Stół Bożonarodzeniowy”. W przeglądzie wzięło udział 29 kół gospodyń wiejskich z województwa pomorskiego.
P
anie z kół gospodyń wiejskich przygotowały odświętnie przybrane stoły, na których pojawiły się
charakterystyczne dla Świąt Bożego Narodzenia
potrawy, odznaczające się wyjątkowym smakiem i aromatem zapadającym długo w pamięci. Stoły zastawione
były smakowitymi rybami w różnych postaciach, pierogami z kapustą, wigilijnym barszczem z uszkami. Były
także pasztety, pieczenie, a także tradycyjne wypieki
– serniki, makowce, pierniczki, ciasteczka, torty.
nr 2 w Malborku. W ramach tegorocznego przeglądu panie z kół gospodyń wiejskich mogły wysłuchać
koncertu słowno-muzycznego pn. „Boże Narodzenie
w tradycji - kolędy i pastorałki”. Do udziału w koncercie zostały zaproszone amatorskie zespoły ludowe
z naszego województwa oraz Pan Zbigniew Irla - rolnik
ze wsi Niedźwiedzica (powiat nowodworski), który deklamował poezję związaną z Bożym Narodzeniem.
Pan Zbigniew Irla deklamował poezję o tematyce świątecznej
Po zakończeniu części artystycznej goście i uczestnicy przeglądu mogli podziwiać odświętnie udekorowane stoły i do woli rozkoszować się smakiem zaprezentowanych potraw. Wszyscy uczestnicy tegorocznego
przeglądu otrzymali nagrody grupowe ufundowane
przez Pomorską Izbę Rolniczą, Agencję Rynku Rolnego, Starostwo Powiatowe w Malborku oraz Pomorski
Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku.
Uczestnicy przeglądu bożonarodzeniowego i pyszności
przygotowane przez koła gospodyń wiejskich
Zaproszeni goście oraz uczestnicy przeglądu wysłuchali prelekcji pt. „Boże Narodzenie w tradycji - kolędy
i pastorałki”, którą wygłosił pan Roman Klofczyński
z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Malborku.
W uroczysty nastrój i niezwykły czas jasełkowym
przedstawieniem teatralnym wprowadziła nas młodzież licealna z Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych
Dyrektor
PODR
w Gdańsku
- Aleksander
Mach wręcza
dyplom
przedstawicielce KGW
w Jabłowie.
Nagrodę wręcza kierownik
BP ARiMR
w Starym Polu
- Gracjan
Kuryłowicz
Alina Ciesielska i Agnieszka Rojewska
11
Finał XIII Pomorskiej Olimpiady
Wiedzy o BHP w Rolnictwie
W dniu 5 grudnia br., w Słupsku odbył się finał wojewódzki
XIII Olimpiady Wiedzy o BHP w Rolnictwie. Tegoroczny
finał, zorganizowany przez Pomorski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego w Gdańsku, Oddział w Strzelinie wspólnie
ze Słupskim Oddziałem Państwowej Inspekcji Pracy
i Placówką Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
w Słupsku, przeprowadzono w sali konferencyjnej nowo
wybudowanego Słupskiego Inkubatora Technologicznego.
O
limpiadę otworzył Dyrektor PODR w Gdańsku
Aleksander Mach, który
podkreślił, że dbałość o bezpieczeństwo oraz podnoszenie świadomości w tym zakresie nabiera dużego znaczenia w związku z coraz
większą mechanizacją i złożonością
prac w rolnictwie, a organizowana
Olimpiada na pewno przyczynia
się do faktu, że w województwie
pomorskim zdarza się o wiele mniej
wypadków w rolnictwie niż w innych województwach.
W tym roku eliminacje powiatowe odbyły się we wszystkich
biurach powiatowych ODR w dniu
22 listopada. Uczestniczyło w nich
284 rolników. Do zmagań finałowych przystąpiło 34 rolników. Ta
grupa, w dniu 5 grudnia, o godz.
9.30, przystąpiła do egzaminu pisemnego, który miał formę testu.
Jego celem było wyłonienie uczest-
12
ników ścisłego finału. Wyłoniona
z eliminacji piątka losowała zestawy po 5 pytań, a każda odpowiedź
była oceniana przez jury w skali od
0 do 5 punktów. Komisji konkur-
sowej przewodniczył Adam Sasin
z Państwowej Inspekcji Pracy,
a w jej skład wchodzili: Małgorzata
Tokarska z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Zenona
Mazurczyk z Pomorskiej Izby Rolniczej i Jan Rozenek z Pomorskiego
Ośrodka Doradztwa Rolniczego
w Gdańsku, Oddział w Strzelinie.
XIII Finał Pomorskiej Olimpiady Wiedzy o BHP w Rolnictwie wygrał Rafał Skibiński
z Wojciechowa, pow. Lębork,
który otrzymał puchar Marszałka
Województwa Pomorskiego, wręczony przez Przewodniczącego
Komisji Rolnictwa Sejmiku Województwa Pomorskiego Mirosława Batrucha, oraz cenne nagrody
rzeczowe. Drugie miejsce zdobył
Dariusz Piankowski z Jamna,
pow. Bytów. Otrzymał on puchar
Dyrektora Pomorskiego Ośrodka
Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
Aleksandra Macha. Trzeci był Jakub Potulski z miejscowości Junkrowy, pow. Starogard Gdański,
nagrodzony pucharem Okręgowego Inspektora Pracy, który wręczył
zastępca Okręgowego Inspektora
Pracy Krzysztof Lisowski. Czwarte miejsce zajął Dariusz Wroń-
W egzaminie pisemnym wzięli udział wszyscy laureaci eliminacji powiatowych
Pięciu najlepszych zawodników eliminacji pisemnych uczestniczyło w finale ustnym
Zwycięzca XIII Pomorskiej Olimpiady Wiedzy o BHP w Rolnictwie - Rafał Skibiński
oraz zaproszeni goście
ski z Jamna, pow. Bytów. Puchar
Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego wręczył mu Kierownik Placówki w Słupsku - Marian
Matusewicz. Piąty był Mariusz
Milewski z miejscowości Jaroszewy, pow. Starogard Gdański.
Otrzymał za to puchar Prezesa Pomorskiej Izby Rolniczej, który wręczył Przewodniczący Rady Powiatowej PIR Zdzisław Kołodziejski.
Wszyscy finaliści otrzymali także
pamiątkowe dyplomy oraz cenne
nagrody rzeczowe ufundowane
przez sponsorów.
Tegorocznymi fundatorami nagród byli: Marszałek Województwa
Pomorskiego, Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego w Gdańsku,
KRUS, Państwowa Inspekcja Pracy, Pomorska Izba Rolnicza, SITR,
Starosta Słupski, Starosta Bytowski,
ARiMR oraz Wójtowie Gminy Kobylnica, Ustka i Słupsk. Wszystkim
sponsorom składam serdeczne podziękowania.
Na zakończenie imprezy głos
zabrał Przewodniczący Komisji
Rolnictwa Sejmiku Województwa
Pomorskiego - Mirosław Batruch,
który uznał inicjatywę organizowania Olimpiady Wiedzy o BHP
w Rolnictwie za niezwykle cenną
i wyraził zadowolenie, że bierze
w niej udział tak duża grupa młodych rolników.
O miłą atmosferę podczas konkursu zadbał zespół „Absolwent”.
Wszystkim laureatom Olimpiady Wiedzy o BHP serdecznie gratulujemy.
Jan Rozenek
Czy wiesz, że ...
Pięciu najlepszych zawodników XIII Pomorskiej Olimpiady Wiedzy o BHP w Rolnictwie
w towarzystwie zaproszonych gości i organizatorów
Sprzedaż ciągników w Polsce osiągnie w 2012 r. rekordową liczbę
19 tys. sztuk. W poprzednim roku
sprzedano ich 17 tys. Najwięcej
sprzedano ciągników New Holland.
Kolejne miejsca zajmują ciągniki
John Deree i Zetor. Ocenia się, że na
wzrost sprzedaży wpłynęły głównie
wysokie ceny produktów rolnych
oraz możliwość uzyskania funduszy
unijnych.
(Agra Europe 2012, nr 2532, s. 16)
13
Finał Wojewódzkiej Olimpiady Młodych
Producentów Rolnych
O
limpiada Młodych Producentów Rolnych jest
przedsięwzięciem, którego pomysłodawcą
i głównym inicjatorem był Zarząd Krajowy
Związku Młodzieży Wiejskiej. Od wielu lat cieszy się
ogromnym zainteresowaniem wśród młodych ludzi
związanych z rolnictwem. Jest współzawodnictwem
z zakresu szeroko rozumianej wiedzy rolniczej zarówno praktycznej, jak i teoretycznej. Olimpiada ma na
celu, m.in.: rozwijanie twórczych zainteresowań wśród
młodych producentów rolnych, rozbudzanie ambicji
dalszego doskonalenia zawodowego, wymianę doświadczeń i przekazywanie dobrych praktyk, popularyzację osiągnięć w rolnictwie i oczywiście zdrową rywalizację podczas jej trwania. Mogą brać w niej udział
młodzi producenci rolni oraz uczniowie posiadający
lub współgospodarujący w gospodarstwie rolnym.
Limit wiekowy uczestników mieści się w przedziale
17 - 40 lat. W celu wyłonienia najlepszego z najlepszych, Olimpiada przebiega w trzech etapach: powiatowym, wojewódzkim i krajowym.
Organizatorami tegorocznej Olimpiady Młodych
Producentów Rolnych w województwie pomorskim byli Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
w Gdańsku i Samorząd Województwa Pomorskiego Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich dla Województwa Pomorskiego.
W dniu 22 listopada 2012 r. Biura Powiatowe Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
przeprowadziły etap powiatowy Olimpiady. Uczestniczyły w nim 254 osoby z całego województwa. Do etapu wojewódzkiego, który odbył się 14 grudnia 2012 r.,
zakwalifikowało się 78 uczestników. Finał wojewódzki składał się z dwóch części. Pierwsza część, w której
uczestnicy pisali test składający się z 50 pytań, miała
miejsce w Pomorskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego
w Gdańsku. Test pozwolił na wyłonienie sześciu najlepszych zawodników. Uzyskali oni status finalistów
i przeszli do drugiej części rozgrywki. Ta część finału
wojewódzkiego odbyła się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego. Wybrana szóstka
odpowiadała przed komisją konkursową na cztery
pytania. Komisja konkursowa składająca się z pracowników Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego
w Gdańsku, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, Państwowej Inspekcji Pracy oraz
Banku BGŻ wyłoniła zdecydowanego zwycięzcę
14
Wojewódzkiej Olimpiady Młodych Producentów
Rolnych, którym został pan Michał Smentoch z powiatu kartuskiego. II miejsce zajął pan Adam Styn
z powiatu puckiego, III miejsce pan Rafał Ryngwelski
z powiatu chojnickiego, IV miejsce zajęła pani Natalia
Knapik z powiatu kościerskiego, V miejsce pan Andrzej
Turzyński z powiatu człuchowskiego, a VI miejsce pan
Karol Werachowski z powiatu człuchowskiego. Finaliści otrzymali cenne nagrody ufundowane przez sponsorów Olimpiady. Łączna pula nagród wyniosła ponad
21 tys. zł.
Komisja Wojewódzkiej Olimpiady Młodych Producentów Rolnych,
sponsorzy i przedstawiciele instytucji rolniczych
Finaliści Wojewódzkiej Olimpiady Młodych Producentów Rolnych,
sponsorzy i przedstawiciele instytucji rolniczych
Zgodnie z regulaminem, laureaci finału wojewódzkiego Olimpiady Młodych Producentów Rolnych będą
reprezentować województwo pomorskie w finale kra-
jowym, w Świętokrzyskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, w marcu 2013 r.
Wszystkim laureatom serdecznie gratulujemy i życzymy im powodzenia w finale krajowym.
Dyrektor PODR
w Gdańsku
- Aleksander Mach
wręcza nagrodę
Natalii Knapik
- laureatce
IV miejsca
(pierwszej
kobiecie w finale
wojewódzkim
OMPR
od kilkunastu lat)
Michał Smentoch - zwycięzca etapu wojewódzkiego Olimpiady
Młodych Producentów Rolnych. Nagrody wręcza Włodzimierz
Olszewski - Dyrektor Agencji Nieruchomości Rolnych
Zastępca Okręgowego Inspektora Pracy - Krzysztof Lisowski
gratuluje zdobywcy II miejsca - Adamowi Stynowi
Prezes Pomorskiej Izby Rolniczej - Zenon Bistram gratuluje
zdobywcy III miejsca - Rafałowi Ryngwelskiemu
Sponsorami Wojewódzkiej Olimpiady Młodych Producentów Rolnych w 2012 r. byli:
- Samorząd Województwa Pomorskiego,
- Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku,
- Pomorska Izba Rolnicza,
- Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Pomorski
Oddział Regionalny,
- Agencja Rynku Rolnego, Oddział Terenowy w Gdyni,
- Agencja Nieruchomości Rolnych, Oddział Terenowy w Gdańsku,
- Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Oddział Regionalny w Gdańsku,
- Państwowa Inspekcja Pracy, Okręgowy Inspektorat Pracy
w Gdańsku,
- Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w Gdańsku,
- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Gdańsku,
- Bank Gospodarki Żywnościowej SA, Oddział Operacyjny
w Gdańsku,
- PZU SA, Oddział Regionalny w Gdańsku,
- Credit Agricole,
- „Rënk” Pomorskie Centrum Hurtowe,
- Pomorskie Centrum Obsługi Rolnictwa Elewator Jabłowo
Sp. z o.o.,
- Wydawnictwo Agencja Rolna,
- Anwil S.A.,
- PPHU Pro-Lab Sp. z o.o.,
- Malteurop Polska Sp. z o.o.,
- P.P.H.U. Bogdan,
- ProCam Polska,
- Roltop Sp. z o.o.,
- DuPont Poland Sp. z o.o.,
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska „Maluta” w Nowym Dworze
Gdańskim.
Sylwia Ceglarska
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich:
Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
15
Pomorska Izba Rolnicza
W
V Walne Zgromadzenie
Pomorskiej Izby Rolniczej
dniu 12 grudnia 2012 roku, w Łęgowie odbyło się kolejne Walne Zgromadzenie Pomorskiej Izby Rolniczej. Przewodniczącym
obrad został wybrany jednomyślnie Prezes Zenon Bistram. Następnie przyjęto porządek obrad, regulamin,
powołano sekretarza i komisje: mandatowo-skrutacyjną oraz uchwał i wniosków. Przewodnictwo pierwszej
komisji powierzono Wiesławie Krugły, drugiej Janowi
Wiczling. Funkcję sekretarza pełnił Marek Hetko. Nad
stroną prawną czuwał mecenas Jan Woźnialis.
jest niezbędne do kontynuowania cieszących się bardzo dużym zainteresowaniem programów realizowanych przez PIR.
Po części proceduralnej posiedzenia, zaproszeni dyrektorzy: OT ANR - Włodzimierz Olszewski, OT ARR
- Radosław Szatkowski, PODR w Gdańsku - Aleksander Mach i Kierownik Biura ARiMR w Gdańsku - Waldemar Mik przekazali członkom WZ, reprezentujących
rolników ze wszystkich powiatów, aktualne informacje i najbliższe zamierzenia.
Po przyjęciu protokołu z poprzedniego Walnego
Zgromadzenia, stwierdzeniu prawomocności i zdolności do podejmowania uchwał, Wiceprezes Jan Michalski zaprezentował sprawozdanie z bieżącej działalności Zarządu. Następnie informacje przekazał
Delegat do KRIR Andrzej Tandek.
Na zakończenie Przewodniczący Komisji Uchwał
i Wniosków Jan Wiczling przedstawił zgłoszone wnioski, które dotyczyły:
- stworzenia możliwości przeszkoleń uprawniających do uboju gospodarczego we własnym gospodarstwie rolnym,
- wystąpienia za pośrednictwem PDOŚ do MRiRW
o rekompensaty dla rolników gospodarujących na
terenach Natura 2000,
- respektowania przez gminy obowiązku przedkładania do opinii właściwej terytorialnie izby rolniczej
projektów uchwał,
- zmiany ustawy o ubezpieczeniach społecznych rolników w zakresie podwójnego opłacania składek przez
współposiadaczy powyżej 50 ha przeliczeniowych,
- wyrażenia niezadowolenia rolników z wprowadzonych modulacji w płatnościach,
- uczestnictwa w zmianach organizacyjnych doradztwa rolniczego,
- poparcia działań Zachodniopomorskiej Izby Rolniczej dotyczących sprzedaży gruntów przez ANR.
Po przyjęciu w głosowaniu wniosków do realizacji, przewodniczący Zenon Bistram zakończył obrady
Walnego Zgromadzenia. Po oficjalnej części było spotkanie opłatkowe z udziałem pracowników oraz gości
i niekończące się miłe, serdeczne życzenia.
W kolejnym punkcie, po wysłuchaniu Przewodniczącego Komisji Budżetowej Władysława Sroki i dyskusji, Walne Zgromadzenie podjęło jednomyślnie uchwały w sprawie: przyjęcia prowizorium budżetowego PIR
na rok 2013 i upoważnienia Zarządu PIR do zaciągania
kredytów i zobowiązań.
Według wyjaśnień Dyrektora Jarosława Jelinka,
upoważnienie do zaciągania kredytów przez Zarząd
16
Zenona Mazurczyk
Posiedzenie Zarządu Pomorskiej Izby
Rolniczej
Dnia 30 listopada odbyło się w Kościerzynie posiedzenie Zarządu PIR z przewodniczącymi
rad powiatowych oraz powiatowymi lekarzami weterynarii.
P
odczas spotkania, które poprowadził Pomorski
Wojewódzki Lekarz Weterynarii - Włodzimierz
Przewoski, omówione zostały zasady wzajemnej zgodności (cross compliance) wchodzące w życie
1 stycznia 2013 r. Uczestnicy wysłuchali wykładów na
temat dobrostanu zwierząt, w tym dotyczących:
- przepisów związanych z grupowym utrzymaniem
loch i loszek,
- oświetlenia w budynkach inwentarskich,
- minimalnych norm ochrony cieląt,
- konsekwencji stresu u zwierząt.
Wysłuchano także informacji o bezpieczeństwie
i higienie pasz oraz programie zwalczania choroby
Aujeszkyego w województwie pomorskim.
Lekarze weterynarii przedstawili sytuację gospodarstw w kontekście wymogów wzajemnej zgodności
oraz problemy, z jakimi mają styczność na swoim terenie i najczęstsze nieprawidłowości stwierdzane podczas kontroli. Prelegenci odpowiadali także na liczne
pytania.
Przewodniczący Rad Powiatowych PIR apelowali
do inspektorów weterynarii o wyrozumiałość podczas
kontroli.
Prezes PIR, Zenon Bistram, dziękując za spotkanie
i ważne dla rolników informacje podkreślił, że Pomorska Izba Rolnicza jest otwarta na współpracę i organizację cyklicznych spotkań poświęconych wymogom
wterynaryjnym w hodowli zwierząt.
Anna Zelewska
17
Spotkania z Sekretarzem Stanu w MRiRW
Panem Kazimierzem Plocke
POWIAT STAROGARDZKI
Podobnie jak w latach ubiegłych, Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pan Kazimierz Plocke, przybył do Pączewa na spotkanie
z rolnikami i władzami samorządowymi powiatu starogardzkiego. Spotkanie odbyło się 19 listopada 2012
roku. Jego organizatorem była Pomorska Izba Rolnicza
reprezentowana przez Prezesa Pana Zenona Bistrama
i Członka Zarządu Pana Lecha Kolaskę, natomiast gospodarzem był Pan Sławomir Czechowski - Wójt Gminy Skórcz.
- szacowanie strat w uprawach,
- dobrostan zwierząt,
- elektrownie wiatrowe - uproszczenia procedur.
Po wyczerpaniu pytań i udzieleniu na wszystkie
odpowiedzi, uczestnicy spotkania podziękowali ministrowi Kazimierzowi Plocke gromkimi brawami. Podziękowania otrzymali również licznie zgromadzeni
rolnicy i goście.
Anna Zaworska
POWIAT GDAŃSKI
Podczas spotkania omówiono bieżącą sytuację
sektora rolnego województwa pomorskiego. Pan Kazimierz Plocke przedstawił plany budżetu Unii Europejskiej i zmiany w rolnictwie dla Polski na lata 2014
-2020. Negocjacje w tych sprawach trwają nadal.
Po przedstawieniu planów, minister odpowiadał
na pytania rolników. Rolnicy pytali m.in. o:
- zmiany w ubezpieczeniach w KRUS,
- zmiany w podatku rolnym – podatek dochodowy,
18
Dnia 26 listopada ub.r. w Pomorskim Ośrodku
Doradztwa Rolniczego w Gdańsku odbyła się kolejna
debata Sekretarza Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi - Pana Kazimierza Plocke z Radą Powiatową PIR Powiatu Gdańskiego, władzami samorządowymi oraz rolnikami z powiatu gdańskiego.
Wiceminister omówił przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej oraz dokonania w sektorze rolniczym w woj.
pomorskim. Po swoim wystąpieniu odpowiedział na
zadawane pytania oraz wysłuchał zgłaszanych problemów dotyczących m.in.:
- zniszczenia systemu melioracji w rejonie dzielnicy
Gdańsk-Olszynka podczas budowy południowej
obwodnicy Gdańska,
- zaniedbań melioracji Żuław,
- zachowanie śródpolnych pasów zadrzewień na Żuławach,
- przejmowania gruntów przez kapitał zagraniczny
poprzez wykup udziałów w spółkach będących
dzierżawcami gruntów od ANR,
- zmian w podatku rolnym i podatku dochodowym,
- zmian w ubezpieczeniach KRUS,
- szacowania szkód łowieckich,
- rynku trzody chlewnej.
nej zgodności w zakresie dobrostanu zwierząt, które zaczynają obowiązywać w styczniu 2013 roku
oraz ubojowi zwierząt gospodarskich przez rolnika. Powiatowy Lekarz Weterynarii mówił również
o najczęstszych nieprawidłowościach i problemach
stwierdzonych podczas kontroli.
Uroczystym wydarzeniem było wręczenie przez
Wiceministra Rolnictwa Kazimierza Plocke odznaczenia honorowego „Zasłużony dla rolnictwa” rolnikowi
z Mierzeszyna Panu Stanisławowi Kleps.
Renata Wiczling
POWIAT TCZEWSKI
W dniu 26 listopada br., w Domu Kultury w Subkowach (powiat tczewski) odbyło się spotkanie Sekretarza
Stanu w MRiRW Pana Kazimierza Plocke z przedstawicielami samorządów, agencji rolnych, Rady Powiatowej
PIR oraz rolnikami z powiatu tczewskiego.
Bezpośrednio po spotkaniu z Wiceministrem,
Rada Powiatowa PIR Powiatu Gdańskiego spotkała się
z Powiatowym Inspektorem Weterynarii w Pruszczu Gdańskim Panem Piotrem Jelińskim. Spotkanie
to poswięcone było omówieniu wymogów wzajem-
Sekretarz przedstawił plany i kierunki działań resortu rolnictwa na 2013 rok, m.in. mówił o stworzeniu
jednej instytucji odpowiedzialnej za kontrolę bezpieczeństwa żywności – PIBŻiW i powołaniu Funduszu
Gwarantowanych Świadczeń za Sprzedane Produkty
Rolne. Mówił też o przyszłości Wspólnej Polityki Rolnej, odpowiadał na pytania oraz wysłuchał zgłaszanych problemów.
Główne pytania i problemy poruszone podczas
spotkania dotyczyły:
- modulacji,
- wprowadzenia podatku dochodowego w rolnictwie,
19
- ustawy o prawie łowieckim,
- spadku pogłowia trzody chlewnej,
- kar za przekroczenie kwoty mlecznej,
- dotacji na wapnowanie gleb,
- zwrotu akcyzy na paliwo.
Anna Bełdycka
POWIAT KWIDZYN I SZTUM
W dniu 3 grudnia 2012 roku Sekretarz Stanu
w MRiRW – Pan Kazimierz Plocke spotkał się z rolnikami, władzami samorządowymi, przedstawicielami
agend rolniczych powiatu kwidzyńskiego i sztumskiego. Minister omówił najważniejsze cele strategii
rządu w kształtowaniu polityki rolnej.
W dyskusji wiodącymi tematami były:
- rynek trzody chlewnej, opłacalność produkcji,
- rynek owoców miękkich, opłacalność produkcji,
- sprzedaż gruntów rolnych,
- scalanie gruntów oraz ceny ziemi,
- odszkodowania łowieckie,
- kredyty klęskowe, preferencyjne,
- zmiany w ubezpieczeniach KRUS,
- zmiany w podatku rolnym – podatek dochodowy,
- kwoty cukrowe, kwoty mleczne, dopłaty do tytoniu,
- renty strukturalne,
- melioracje,
- biogazownie.
Marcin Piątek
20
Posiedzenie Rady Powiatowej
PIR Powiatu Kościerskiego
D
nia 17 grudnia 2012 r.
w Nowej Karczmie odbyło się posiedzenie Rady
Powiatowej PIR Powiatu Kościerskiego. W spotkaniu udział wzięli
delegaci Rady oraz goście: Beata
Wika-Czarnowska – Członek Zarządu PIR, Hanna Latoszewska
– Dyrektor BS Starogard Gdański,
Oddział Skarszewy, Dorota Żymierczykiewicz – Starostwo Powiatowe w Kościerzynie, Andrzej Pollak – Wójt Gminy Nowa Karczma,
Andrzej Kula – Komisja Rolnictwa
Rady Gminy Nowa Karczma, Grzegorz Świtała – Zastępca Wójta Gminy Kościerzyna, Maciej Filipkowski
– Kierownik BP ARiMR w Kościerzynie, Roman Knitter – ARiMR,
BP w Kościerzynie, Daniel Roszak
– PODR w Gdańsku, Maria Marcińska – Szkoła Języków Obcych Best
Choice, Jolanta Cybula, Bogumiła
Lis, Paulina Papke – BS Starogard
Gdański, Oddział Skarszewy.
Obrady poprowadził Przewodniczący Rady Powiatowej PIR
Powiatu Kościerskiego - Ryszard
Kleinszmidt. Zgromadzeni goście wysłuchali prelekcji Daniela
Roszaka z PODR w Gdańsku na
temat założeń Wspólnej Polityki
Rolnej na lata 2014-2020.
Aktualności z działań ARiMR
omówili Maciej Filipkowski i Roman Knitter z Biura Powiatowego
ARiMR w Kościerzynie.
Przedstawiciele BS w Starogardzie Gdańskim przedstawili ofertę
dla rolników i zaprosili do korzystania z usług Banku.
Maria Marcińska poinformowała o możliwości korzystania
z bezpłatnych kursów dla rolników i domowników w szkole Best
Choice, która ma swoją siedzibę
w Kościerzynie.
Wójt Andrzej Pollak podziękował przedstawicielom PIR za
owocną współpracę z Radą Gminy
Nowa Karczma. Przewodniczący
Rady Ryszard Kleinszmidt podziękował za udział w spotkaniu i zaprosił do tradycyjnego podzielenia
się opłatkiem.
Po życzeniach świąteczno-noworocznych, goście zasiedli do
suto zastawionego stołu i raczyli się
kulinarnymi
wspaniałościami,
dzięki uprzejmości Banku Spółdzielczego w Starogardzie Gdańskim, Oddział Skarszewy oraz
Wiesławy Mrówczyńskiej, właścicielki „Karczmy u Wiesi” w Nowej
Karczmie.
Anna Zelewska
Posiedzenie Komisji Budżetowej PIR
W
dniu 27 listopada 2012
roku w siedzibie PIR
w Pruszczu Gdańskim,
odbyło się posiedzenie członków
Komisji Budżetowej. W komisji
wzięli również udział: członkowie
Zarządu PIR, Pan Jarosław Jelinek
– Dyrektor Biura PIR oraz Główny
Księgowy - Pani Halina Stoduś.
Tematami posiedzenia było:
omówienie zmian do budżetu na
2012 r., realizacja i wykonanie budżetu PIR za trzy kwartały 2012 r.,
omówienie projektu budżetu PIR
na 2013 r.
Zmiany do budżetu na 2012 rok
przedstawił Dyrektor Biura – Pan Jarosław Jelinek, zaś realizację, wykonanie budżetu PIR za trzy kwartały
i projekt budżetu PIR na 2013 rok
omówiła Główna Księgowa – Pani
Halina Stoduś. Po długiej dyskusji
Komisja pozytywnie zaopiniowała
zmiany oraz wykonanie i projekt
budżetu na 2013 rok.
Renata Wiczling
21
Posiedzenie Komisji Rewizyjnej PIR
W
dniu 29 listopada 2012 r., w siedzibie PIR
w Pruszczu Gdańskim odbyło się posiedzenie Komisji Rewizyjnej.
W komisji także uczestniczył: Prezes Zarządu PIR
– Pan Zenon Bistram oraz Pan Jarosław Jelinek – Dyrektor Biura PIR.
Tematami posiedzenia było:
- sprawozdanie z działalności Zarządu PIR za 2012 rok,
- realizacja i wykonanie budżetu PIR za trzy kwartały
2012 roku,
- realizacja i wykonanie wniosków z III i IV WZ PIR
(IV kadencja).
Obszerne sprawozdanie z prac Zarządu za 2012
rok zdał Prezes Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej
– Pan Zenon Bistram. Odpowiadał na zadawane mu
pytania.
Komisja zapoznała się również z realizacją
i wykonaniem budżetu za trzy kwartały 2012 roku, nie
wniosła żadnych uwag ani zastrzeżeń co do legalności, gospodarności oraz działań finansowych izby.
Przewodniczący Komisji Pan Jan Wiczling, odczytał wszystkie wnioski i uchwały z III i IV WZ PIR, które zostały podjęte na ww. walnych zgromadzeniach.
Wnioski i uchwały zostały zrealizowane i wysłane do
odpowiednich instytucji.
Renata Wiczling
Posiedzenie Rady Powiatowej PIR
Powiatu Chojnickiego
W
dniu 14.12.2012 roku w Silnie odbyło się
posiedzenie Rady Powiatowej PIR Powiatu
Chojnickiego. Przewodniczący Dariusz Dąbrowski powitał przybyłych gości Panie Katarzynę
Falgowską i Alicję Krawczyk z Powiatowej Inspekcji
Weterynaryjnej w Chojnicach, Pana Marcina Goebela
– Kierownika Biura Powiatowego ARiMR w Chojnicach oraz przybyłych członków rady powiatowej.
Jako pierwsze wystapiły przedstawicielki PIW
i omówiły ostatni etap wdrażania wymogów wzajem-
22
nej zgodności, który będzie obowiązywał od 1 stycznia
2013 roku, czyli dobrostan zwierząt, a w szczególności: wymagania odnośnie trzody chlewnej (grupowe
utrzymanie loch powyżej 10 szt.) i cieląt (grupowe
utrzymanie powyżej 6 szt.).
Kierownik ARiMR przedstawił stan obsługi wniosków i etap zaawansowania wypłat płatności obszarowych, ONW i rolnośrodowiskowych. Omówił również, na czym polega modulacja.
Gabriela Łozowicka
W
dniu 11 grudnia 2012 roku, w Pomorskim
Ośrodku Doradztwa Rolniczego, Oddział
w Starym Polu po raz ósmy odbył się wojewódzki przegląd pn. „Pomorski Stół Bożonarodzeniowy”. Wzięły w nim udział koła gospodyń wiejskich oraz
zainteresowani mieszkańcy wsi.
W tym ważnym wydarzeniu uczestniczyła również
Pomorska Izba Rolnicza, która jak co roku ufundowała
nagrody rzeczowe dla uczestniczek przeglądu. Nagrody, w imieniu Prezesa Zarządu Pomorskiej Izby Rolniczej Pana Zenona Bistrama, wręczył Pan Władysław
Sroka - Przewodniczący Rady Powiatowej Pomorskiej
Izby Rolniczej z powiatu Malbork.
Marcin Piątek
Wikliniarstwo i decoupage jako formy
rękodzielnictwa
W
dniu 27 listopada 2012 roku w Stanisławce
(gmina Debrzno) rozpoczął się kurs pt. „Wikliniarstwo i decoupage jako formy rękodzielnictwa”.
Kurs prowadzony jest w ramach projektu pt. „Nie
tylko zboże zapełnia trzos – wsparcie dla osób chcących odejść z rolnictwa” realizowanego przez Pomorską Izbę Rolniczą oraz Bałtycką Agencję Rozwoju
Regionalnego Sp. z o.o., w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Projekt współfinansowany
jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego
Funduszu Społecznego. W kursie uczestniczy 15 pań
z gmin Debrzno i Człuchów.
Koordynator lokalny
Gabriela Łozowicka
23
Dla wsi i regionu
UNIA EUROPEJSKA
EUROPEJSKI
FUNDUSZ
RYBACKI
Dotacje z PO Ryby 2007-2013
nie tylko dla rybaków!
S
towarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka – Rybacka Brać Mierzei rozpoczyna nabór wniosków
o dofinansowanie operacji w ramach środka
„Podnoszenie wartości produktów rybactwa, rozwój
usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary
zależne od rybactwa”. O wsparcie mogą ubiegać się
podmioty z sektora gospodarczego i społecznego, które będą realizowały operacje na terenie gmin objętych
zasięgiem Lokalnej Strategii Rozwoju Obszarów Rybackich (LSROR), tj. Pruszcz Gdański, Cedry Wielkie,
Ostaszewo, Stegna, Nowy Dwór Gdański, Sztutowo,
Krynica Morska.
Aplikacje należy składać w terminie od 31 grudnia 2012 r. do 15 lutego 2013 r. w Biurze Lokalnej Grupy Rybackiej - Rybacka Brać Mierzei, od poniedziałku
do piątku.
Szczegóły konkursu, tzn. kwestie: kto może się
ubiegać o dofinansowanie, na jakie działania i o jakie kwoty reguluje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 15 października 2009 r. (ze zmianami)
w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania,
wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 4 — Zrównoważony rozwój
obszarów zależnych od rybactwa, zawarta w programie
operacyjnym „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa
i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”.
Oto fragment dotyczący ogłoszonego konkursu:
§ 5. 1. Pomoc na realizację operacji polegającej na
podnoszeniu wartości produktów rybactwa, rozwoju
zależne od rybactwa obejmuje:
1) tworzenie lub rozwój systemów sprzedaży produktów rybactwa, prowadzonej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia
zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz.U. z 2007 r. nr 5, poz. 38) lub rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia
8 czerwca 2010 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej
i ograniczonej (Dz.U. nr 113, poz. 753), lub
2) podejmowanie lub rozwój działalności gospodarczej
polegającej na produkcji lub świadczeniu usług na rzecz
lokalnej społeczności, w szczególności w zakresie:
24
a) konserwacji i naprawy pojazdów samochodowych lub
b) naprawy i konserwacji statków i łodzi, lub
c) handlu detalicznego, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi, lub
d) działalności usługowej związanej z wyżywieniem, lub
e) działalności związanej z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalności powiązanej, lub
f) działalności prawniczej, rachunkowo-księgowej
i doradztwa podatkowego, lub
g) działalności w zakresie architektury i inżynierii,
badań i analiz technicznych, lub
h) opieki zdrowotnej, lub
i) działalności sportowej, rozrywkowej i rekreacyjnej, lub
j) naprawy i konserwacji komputerów i artykułów
użytku osobistego i domowego, lub
k) wykonywania robót budowlanych wykończeniowych,
l) działalności związanej z zakwaterowaniem lub
usługami gastronomicznymi.
W ramach środka „Podnoszenie wartości produktów rybactwa,
rozwój usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary
zależne od rybactwa” może być podejmowana lub rozwijana
działalność związana m.in. z zakwaterowaniem
Dla wsi i regionu
1. Pomoc na realizację operacji polegającej na rozwoju
usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary zależne od rybactwa przyznaje się podmiotowi
prowadzącemu przedsiębiorstwo określone w art. 3,
lit. f rozporządzenia Rady (WE) nr 1198/2006 z dnia
27 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu
Rybackiego (Dz. Urz. UE L 223 z 15 sierpnia 2006 r., str.
1), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1198/2006”.
2. Pomoc na realizację operacji polegającej na podnoszeniu wartości produktów rybactwa, rozwoju
zależne od rybactwa przyznaje się w formie zwrotu kosztów kwalifikowalnych w wysokości do 60%
tych kosztów.
3. Pomoc na realizację operacji polegających na podnoszeniu wartości produktów rybactwa, rozwoju
usług na rzecz społeczności zamieszkującej obszary zależne od rybactwa przyznaje się do wysokości
limitu, który w okresie realizacji programu wynosi
600 000 zł na jednego beneficjenta, z tym że pomoc
na jedną operację nie może przekroczyć 300 000 zł.
Ogłoszenie o konkursie oraz informacje o wzorach
wniosków, załącznikach i kryteriach wyboru operacji są
dostępne na stronie internetowej: www.rybackabrac.pl
oraz na stronach Departamentu Programów Rozwoju
Obszarów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego:
www.pomorskie.eu/pl/dprow/poryby/nabory_l_g_r
Zapraszamy podmioty sektora pozapublicznego
(a także osoby planujące rozpoczęcie działalności
gospodarczej) do udziału w naborze. Limit środków
dostępnych w konkursie wynosi 1 500 000 zł.
LGR – Rybacka Brać Mierzei zachęca również do
zapisywania się na NEWSLETTER (poprzez stronę internetową), w którym regularnie informuje o swoich
działaniach oraz do kontaktowania się z biurem mailowo, telefonicznie i osobiście (w sprawie konkursu
i nie tylko):
Jantar, ul. Rybacka 10 A/2
82-103 Stegna
tel. (55) 628 09 42, e-mail: [email protected]
W ramach funkcjonowania biura LGR przez cały
rok prowadzone są bezpłatne konsultacje dotyczące
możliwości pozyskania dofinansowania w programie
operacyjnym „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007—
2013” (PO RYBY 2007-2013). Pracownicy biura chętnie
służą pomocą.
Agnieszka Piórko
Biuro LGR – Rybacka Brać Mierzei
Ogłoszenie
25
Dla wsi i regionu
PRZYKŁADY, INSPIRACJE, INICJATYWY
Sprzedaż bezpośrednia żywności
w Polsce
S
przedaż bezpośrednia żywności obejmuje: świeże warzywa, owoce, ziemniaki, przetwory zbożowe, w tym chleb wypiekany w domu, mleko
prosto z gospodarstwa, jaja, sery, mięso, wędliny, ale
również miód, ryby i runo leśne.
Korzyści z tej formy sprzedaży są następujące:
• gospodarz zamiast oddawać surowce po niskich
cenach do skupu, sprzedaje je konsumentom po cenach rynkowych (pomijając pośredników),
• żywność jest z wiadomego źródła pochodzenia,
• warzywa i owoce nie tracą swoich walorów na skutek długotrwałego przechowywania i dalekiego
transportu.
Sprzedaż bezpośrednia prowadzona jest z reguły
na: targowiskach, kiermaszach ekologicznych, jarmarkach, bazarach i w przygospodarskich sklepikach. Te
ostatnie często zawiązują się w spółdzielnie i grupy
konsumenckie. Zadaniem takich grup jest kupowanie
żywności ekologicznej prosto od rolników i nawiązywanie współpracy z odbiorcami.
Inną formą sprzedaży jest sprzedaż przez Internet.
Można też sprzedawać ekożywność prosto do domu
klienta, w formie ekopaczki - ze świeżymi ekoproduktami, niekoniecznie pochodzącymi tylko z jednego
gospodarstwa, np. może to być współpraca z 5 gospodarstwami.
We wszystkich formach sprzedaży ważna jest reklama danego sklepiku czy gospodarstwa i oferowanych produktów w formie ulotek, folderów i plakatów.
Jeżeli chodzi o działalność sklepików przy gospodarstwach to te, dla zachęty, mogą być np. czynne
w godzinach od 16.00 do 18.30, czyli w czasie najdogodniejszym dla klientów.
Bardzo ważny jest też tradycyjny wystrój sklepików, na przykład sklepik przy pasiece warto ozdobić
produktami z miodu z dodatkową fachową informacją.
Zadbać należy też o ciekawą nazwę sklepiku np. „Rolnik ekologiczny”, „Prosto z pola” itp.
Kryteria, jakie należy spełnić, by sprzedaż bezpośrednia była korzystna:
• produkt musi być dobry, smaczny i najwyższej jakości,
• produkt musi być oryginalny, o własnej i sprawdzonej recepturze,
• proste i estetyczne opakowanie produktów oraz
ładny oryginalny wystrój stoiska w myśl zasady klient kupuje oczami,
• umiejętne wyróżnienie się dla zapamiętania wyglądu sprzedawcy lub stoiska, np. wyjątkowy kapelusz na głowie sprzedawcy, kolorowe oryginalne
stoisko, ciekawe logo danego gospodarstwa.
26
Prawo a sprzedaż bezpośrednia
W polskim prawie kwestie sprzedaży i dostaw
bezpośrednich produktów spożywczych (pochodzenia roślinnego) regulowane są w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 roku, w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych
(Dziennik Ustaw z dnia 27 czerwca 2007 r. nr 112, poz.
774). Takie dostawy mogą realizować producenci rolni oraz zbieracze runa leśnego. Natomiast sprzedaż
bezpośrednią produktów pochodzenia zwierzęcego
mogą prowadzić producenci rolni, właściciele pasiek,
zbieracze ślimaków, rybacy oraz myśliwi. Dostawy
bezpośrednie mogą obejmować produkty produkcji
pierwotnej pochodzenia roślinnego, tj.: zboża, owoce,
warzywa, grzyby i zioła uprawne, pochodzące wyłącznie z własnych upraw oraz osobiście zebrane zioła
i runo leśne. Dostawy bezpośrednie obejmują również
środki spożywcze w postaci suszonej lub kiszonej,
pod warunkiem że pochodzą z wyżej wymienionych
surowców. Wszystkie dostawy mogą być realizowane
osobiście przez producenta produkcji pierwotnej lub
zbieracza runa leśnego, który dostarcza małe ilości
środka spożywczego konsumentowi finalnemu lub do
handlu detalicznego.
W przypadku produktów pochodzenia zwierzęcego, obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r., w sprawie
wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów
pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. z 2007 r. nr 5, poz. 38). Produktami przeznaczonymi do sprzedaży bezpośredniej
mogą być wyłącznie produkty wytworzone przez
rolnika w prowadzonym przez niego gospodarstwie.
W powyższych regulacjach znaleźć można szczegółowe informacje dotyczące wymagań weterynaryjnych,
wielkości, zakresu i obszaru produkcji.
Na pierwszy rzut oka prawo wygląda dość przyjaźnie. W praktyce jednak rolnicy muszą stawić czoła
wielu trudnościom. Prawo jest różnie interpretowane,
czasem przesadnie ostro, co paraliżuje i przeszkadza
w działaniu.
Andrzej Zemło
Dla wsi i regionu
Aktualne informacje prawne dla rolnictwa
Akt prawny
Rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 12 września 2012 r.
poz. 1246/2012
Ustawa
z dnia 10 października 2012 r.
poz. 1258/2012
Dotyczy
Istotne informacje
Gleboznawczej klasyfikacji gruntów
Data ogłoszenia:
14 listopada 2012 r.
Data wejścia w życie:
Zmiany ustawy o organizacji rynków owoców
i warzyw, rynku chmielu, rynku suszu
paszowego oraz rynków lnu i konopi
uprawianych na włókno
Data ogłoszenia:
z dniem ogłoszenia.
Rozporządzenie Ministra Finansów
Norm szacunkowych dochodu z działów
z dnia 13 listopada 2012 r.
specjalnych produkcji rolnej
poz. 1272/2012
Data ogłoszenia:
1 stycznia 2013 r.
Rozporządzenia Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
poz. 1280/2012
Wysokości krajowej rezerwy kwoty krajowej
w roku kwotowym 2012/2013
Data ogłoszenia:
Rozporządzenie Ministra
poz. 1287/2012
Zmiany rozporządzenie w sprawie rodzajów
roślin objętych płatnością uzupełniającą
oraz szczegółowych warunków i trybu
przyznawania oraz wypłaty płatności
w ramach systemów wsparcia bezpośredniego
Data ogłoszenia:
poz. 1290/2012
Współczynnika przydziału kwot indywidualnych
z krajowej rezerwy przeznaczonej
dla dostawców hurtowych w roku kwotowym
2012/2013
Data ogłoszenia:
poz. 1292/2012
Wykazu produktów i grup produktów,
dla których mogą być tworzone grupy
producentów rolnych, minimalnej rocznej
wielkości produkcji towarowej oraz minimalnej
liczby członków grupy producentów rolnych
Data ogłoszenia:
Rozporządzenie
Ministra Środowiska
poz. 1302/2012
Szczegółowych warunków i trybu
sporządzania planu urządzenia lasu,
uproszczonego planu urządzenia lasu oraz
inwentaryzacji stanu lasu
Data ogłoszenia:
10 grudnia 2012 r.
poz. 1304/2012
Data ogłoszenia:
Określenia wykazu chorób zakaźnych zwierząt 26 listopada 2012 r.
podlegających obowiązkowi rejestracji
10 grudnia 2012 r.
poz. 1306/2012
Stawki płatności cukrowej za 2012 r.
Data ogłoszenia:
z dniem następnym po
dniu ogłoszenia.
Stawka płatności cukrowej
za 2012 r. wynosi 52,44 zł na
1 tonę buraków cukrowych.
27
Dla wsi i regionu
Akt prawny
poz. 1307/2012
poz. 1308/2012
poz. 1309/2012
28
Dotyczy
Istotne informacje
Stawki płatności niezwiązanej do skrobi za
2012 r.
Data ogłoszenia:
dniu ogłoszenia.
Stawka płatności niezwiązanej do skrobi za 2012 r. wynosi 463,39 zł na 1 tonę skrobi
ziemniaczanej.
Stawki jednolitej płatności obszarowej za 2012 r.
Data ogłoszenia:
dniu ogłoszenia.
Stawka jednolitej płatności
obszarowej za 2012 r. wynosi 732,06 zł na 1 ha gruntów
rolnych.
Stawek płatności uzupełniających za 2012 r.
Data ogłoszenia:
dniu ogłoszenia.
Stawka płatności uzupełniającej
za 2012 r. na 1 ha powierzchni:
1) uprawy roślin określonych
w § 2, ust. 1 i 3 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz
szczegółowych warunków
i trybu przyznawania oraz
wypłaty płatności w ramach
systemów wsparcia bezpośredniego (Dz.U. nr 40, poz.
326, z późn. zm.) oraz powierzchni gruntów ornych
określonych w § 2 a wymienionego rozporządzenia
- wynosi 211,80 zł;
2) uprawy roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach
zielonych, określonych w
§ 2, ust. 2 rozporządzenia
wymienionego w pkt 1 wynosi 306,99 zł;
3) uprawy chmielu, o której mowa w art. 7, ust. 2 a
ustawy z dnia 26 stycznia
2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia
bezpośredniego - wynosi
1.276,38 zł.
Dla wsi i regionu
Akt prawny
Dotyczy
Istotne informacje
poz. 1310/2012
Stawki płatności niezwiązanej do tytoniu
za 2012 r.
Data ogłoszenia:
dniu ogłoszenia.
Stawka płatności niezwiązanej
do tytoniu za 2012 r. wynosi:
1) 5,62 zł na 1 kg tytoniu jasnego z grupy odmian Virginia;
2) 3,93 zł na 1 kg tytoniu jasnego odmian typu Burley,
tytoniu ciemnego suszonego powietrzem oraz tytoniu ciemnego suszonego
powietrzem z możliwością
dosuszenia i wędzenia.
poz. 1311/2012
Wysokości środków finansowych
przeznaczonych na płatność do tytoniu
w 2012 r.
Data ogłoszenia:
10 grudnia 2012 r.
poz. 1312/2012
Stawki płatności do pomidorów za 2012 r.
Data ogłoszenia:
dniu ogłoszenia.
Stawka płatności do pomidorów za 2012 r. wynosi 162,09 zł
na 1 tonę pomidorów.
poz. 1338/2012
Maksymalnych sum ubezpieczenia dla
poszczególnych upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich na 2013 r.
Data ogłoszenia:
14 grudnia 2012 r.
Stawek wsparcia specjalnego za 2012 r.
Data ogłoszenia:
po dniu ogłoszenia.
poz. 1340/2012
Stawki oddzielnej płatności do owoców
miękkich za 2012 r.
Data ogłoszenia:
po dniu ogłoszenia.
Stawka oddzielnej płatności
do owoców miękkich za 2012
rok wynosi 2.670,66 zł na 1 ha
powierzchni uprawy.
poz. 1354/2012
Terminu zamknięcia rejestru przychodu
i rozchodu wyrobów winiarskich
Data ogłoszenia:
3 grudnia 2012 r.
17 grudnia 2012 r.
poz. 1357/2012
Zmiany rozporządzenia w sprawie akredytacji
podmiotów świadczących usługi doradcze
w ramach działania „Korzystanie z usług
doradczych przez rolników i posiadaczy lasów”
objętego PROW na lata 2007-2013
Data ogłoszenia:
3 grudnia 2012 r.
17 grudnia 2012 r.
poz. 1339/2012
Na podstawie dostępnych materiałów opracowała Joanna Woźnica
29
Zarządzanie gospodarstwem rolnym
Działy specjalne produkcji rolnej
a obowiązek podatkowy
Ministerstwo Finasów szacuje, że podwyższenie podstawy opodatkowania działów
specjalnych produkcji rolnej, na skutek podniesienia norm szacunkowych, wpłynie
na zwiększenie dochodów sektora finansów publicznych w 2013 r. o ok. 7,2 mln zł, w tym
dochodów budżetu państwa o 3,7 mln zł, a dochodów jednostek samorządu terytorialnego
o 3,5 mln zł.
Z
godnie z obecnie obowiązującymi przepisami,
działalność rolnicza nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jedynym wyjątkiem są działy specjalne produkcji rolnej, do których
zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób
fizycznych (PIT) zalicza się: uprawy w szklarniach
i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów
i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro”, fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie
drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowlę dżdżownic, hodowlę entomofagów, hodowlę jedwabników, prowadzenie pasiek oraz
hodowlę i chów innych zwierząt poza gospodarstwem
rolnym. Rodzaje i rozmiary upraw, chowu i hodowli
zwierząt zaliczanych do działów specjalnych produkcji rolnej określone zostały w załączniku nr 2 do ustawy
o PIT. Gdy powierzchnia upraw lub wielkość hodowli
przekroczy ustawowe, minimalne rozmiary, określone w załączniku, opodatkowaniu podlegają dochody
uzyskane w roku podatkowym z całej powierzchni
upraw lub wszystkich jednostek produkcji.
Sposoby ustalania dochodu z działów
specjalnych
Osoby fizyczne prowadzące działy specjalne produkcji rolnej, mają możliwość wyboru jednego z dwóch
sposobów kalkulacji dochodów, w zależności od tego co
zostanie przyjęte za podstawę wyliczenia podatku od
tej działalności. Podstawą opodatkowania może być:
30
• dochód rzeczywisty - wyliczany na podstawie prowadzonej księgi przychodów i rozchodów lub ksiąg
rachunkowych lub
• dochód szacunkowy - ustalany przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej.
Dochód rzeczywisty to różnica pomiędzy uzyskanym przychodem z tytułu prowadzenia działów
specjalnych a poniesionymi kosztami uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na
koniec roku podatkowego w porównaniu ze stanem
na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków
w tym stadzie w ciągu roku podatkowego.
Dochód szacunkowy ustala się poprzez przemnożenie właściwej normy szacunkowej dla danego typu
produkcji rolnej przez powierzchnię upraw lub liczbę
zwierząt zadeklarowaną przez producenta.
Z uregulowań ustawy o PIT wynika, że jeżeli
w ciągu rocznego cyklu produkcji na tej samej powierzchni są prowadzone różne uprawy, dla których
ustalane są różne normy szacunkowe dochodu, a także jeśli podatnik rozpoczyna lub rezygnuje z prowadzenia działów specjalnych w trakcie roku podatkowego, wówczas dochód oblicza się przy zastosowaniu
właściwej normy proporcjonalnie do liczby miesięcy,
w których była prowadzona uprawa, wliczając również okres przygotowania do jej rozpoczęcia. Wyjątek
stanowią szklarnie nieogrzewane, gdzie zastosowanie
będzie miała norma roczna, bez względu na okres i rodzaj prowadzonej w niej uprawy.
Tak wyliczone dochody podlegają opodatkowaniu
według skali podatkowej, tj. 18% lub 32%, a w przypadku prowadzenia ksiąg podatkowych, dodatkowo
istnieje możliwość wyboru opodatkowania dochodu
19% podatkiem liniowym.
Myślę, że warto w tym miejscu przypomnieć, iż
Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia
17 stycznia 2011 r. (sygn. akt. II FPS 2/10) rozstrzygnął
wątpliwości dotyczące zasad opodatkowania działów
specjalnych produkcji rolnej, na którą to decyzję czekało wielu producentów rolnych. NSA uznał, że bez
względu na przekroczenie limitu przychodów (zgodnie z ustawą o rachunkowości jest to 1 200 000 euro),
obowiązek zaprowadzenia ksiąg rachunkowych nie
dotyczy osób prowadzących działy specjalne produk-
cji rolnej. Oznacza to, że jeżeli podatnik dobrowolnie
nie zgłosi zamiaru prowadzenia ksiąg rachunkowych
i nawet jeśli przekroczy limit przychodów, urząd skarbowy nie może zmusić i opodatkować jego działalności według zasad ogólnych. Podatnika obowiązują
wtedy wyłącznie normy szacunkowe dochodu.
W praktyce, dochód z działów specjalnych ustalany według norm szacunkowych jest często niższy niż
dochód ustalony na podstawie prowadzonych ksiąg,
stąd ta forma dla większości podatników jest zdecydowanie korzystniejsza i tym samym częściej wybierana,
poza tym odchodzi także cała uciążliwość związana
z prowadzeniem dokumentacji księgowej.
Deklaracje i zaliczki na podatek dochodowy
Podatnicy osiągający dochody z działów specjalnych produkcji rolnej są zobowiązani składać do urzędu skarbowego, właściwego wg miejsca zamieszkania,
do 30 listopada roku poprzedzającego rok podatkowy,
deklarację PIT-6/PIT-6L o rodzajach i rozmiarach planowanej w roku następnym produkcji, przy czym PIT-6L dotyczy osób, które wybrały tzw. podatek liniowy.
W przypadku rozpoczęcia prowadzenia działów
specjalnych w ciągu roku, deklarację tę należy złożyć w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia tego rodzaju
produkcji. Złożenie deklaracji jest konieczne, gdyż na
podstawie danych w niej zawartych, naczelnik urzędu
skarbowego wydaje decyzję określającą wysokość zaliczek na podatek dochodowy, które podatnik będzie
musiał płacić. Jeśli w trakcie roku dojdzie do zmiany
zadeklarowanej wielkości produkcji, wówczas podatnik ma obowiązek zawiadomić o tym fakcie urząd
skarbowy w terminie 7 dni.
Miesięczne zaliczki podatnik wpłaca do kasy lub
na rachunek urzędu skarbowego do 20 każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Po zakończeniu roku,
w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku
podatkowym, musi złożyć zeznanie podatkowe PIT-36,
a w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym
zeznanie PIT-36L.
Normy szacunkowe dochodu w 2013 r.
Normy szacunkowe dochodu ogłaszane są corocznie w drodze rozporządzenia, a ich wartość uzależniona jest od wskaźnika wzrostu cen towarowej produkcji
rolniczej.
Od 1 stycznia 2013 r. obowiązują nowe stawki,
które wynikają z rozporządzenia Ministra Finansów
z 13 listopada 2012 r. w sprawie norm szacunkowych
dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej Dz.U. z 20 listopada 2012 r. poz. 1272. Stawki te zostały zaktualizowane o wskaźnik wzrostu cen towarowej
produkcji rolniczej. Zgodnie z komunikatem prezesa
GUS z 31 maja 2012 r., wskaźnik ten w 2011 r. wzrósł
w stosunku do 2010 r. o 15,9%. Podwyżka stawek nie
obejmie tylko producentów prowadzących wylęgarnie
kurcząt i kaczek oraz hodowców białych myszy laboratoryjnych, co wynika z zasady zaokrąglania kwot.
Tabela rodzajów i rozmiarów działów specjalnych
produkcji rolnej oraz norm szacunkowych
dochodu rocznego na 2013 r.
Lp.
Rodzaje upraw
i produkcji
1
1.
Jednostka
powierzchni
upraw lub
rodzajów
produkcji
2
3
Norma
szacunkowa
dochodu
rocznego
zł
gr
4
5
Uprawy w szklarniach ogrzewanych powyżej 25 m2:
a) rośliny ozdobne
1 m2
11
74
b) pozostałe
1 m2
4
36
2.
Uprawy w szklarniach
nieogrzewanych
powyżej 25 m2
1m
2
69
3.
Uprawy w tunelach foliowych ogrzewanych powyżej 50 m2:
2
a) rośliny ozdobne
1 m2
8
75
b) pozostałe
1 m2
5
38
4.
Uprawy grzybów i ich
grzybni - powyżej 25 m2
powierzchni uprawowej
1m
5
04
5.
Drób rzeźny - powyżej 100 szt.:
6.
7.
8.
2
a) kurczęta
1 sztuka
b) gęsi
1 sztuka
15
c) kaczki
1 sztuka
35
d) indyki
1 sztuka
85
1
31
Drób nieśny powyżej 80 szt.:
a) kury nieśne (w stadzie
reprodukcyjnym)
1 sztuka
3
33
b) kury mięsne (w stadzie
reprodukcyjnym)
1 sztuka
2
79
c) gęsi (w stadzie reprodukcyjnym)
1 sztuka
1
84
d) kaczki (w stadzie
reprodukcyjnym)
1 sztuka
3
44
e) indyki (w stadzie
reprodukcyjnym)
1 sztuka
14
63
f ) kury (produkcja jaj
konsumpcyjnych)
1 sztuka
2
45
Wylęgarnie drobiu:
a) kurczęta
1 sztuka
01
b) gęsi
1 sztuka
09
c) kaczki
1 sztuka
02
d) indyki
1 sztuka
09
Zwierzęta futerkowe:
a) lisy i jenoty
od 1 samicy
stada podstawowego
46
30
b) norki
powyżej
2 sztuk samic
stada podstawowego
20
36
powyżej 2 sztuk
samic stada
podstawowego
15
76
c) tchórze
31
Lp.
Rodzaje upraw
i produkcji
1
9.
2
Jednostka
powierzchni
upraw lub
rodzajów
produkcji
Norma
szacunkowa
dochodu
rocznego
zł
gr
3
4
5
d) szynszyle
powyżej 2 sztuk
samic stada
podstawowego
24
07
e) nutrie
powyżej 50 sztuk samic
stada podstawowego
od 1 samicy
stada
podstawowego
5
55
f ) króliki
powyżej 50 sztuk samic
stada podstawowego
od 1 samicy
stada
podstawowego
5
55
Zwierzęta laboratoryjne:
a) szczury białe
1 sztuka
14
b) myszy białe
1 sztuka
02
1 dm
34
10.
Jedwabniki - produkcja
kokonów
11.
Pasieki powyżej 80 rodzin
12.
3
Rynek zbóż
Na rynku krajowym ceny skupu zbóż nadal wykazywały tendencję wzrostową. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej
MRiRW, w dniach od 19 do 25 listopada 2012 r. za pszenicę konsumpcyjną uzyskiwano w skupie przeciętnie
992 zł/t, tj. o 1,1% więcej niż w poprzednim tygodniu
i o ponad 5% więcej niż miesiąc wcześniej. W porównaniu z cenami sprzed roku, w analizowanym tygodniu
pszenica była o 26% droższa.
Średnia cena żyta konsumpcyjnego w krajowym
skupie wynosiła 719 zł/t. Była ona o 2,3% wyższa niż
w poprzednim tygodniu i o ponad 5% wyższa niż miesiąc wcześniej. Zboże to było jednak o 8% tańsze niż w
porównywalnym okresie 2011 r.
Za jęczmień paszowy przeciętnie płacono 877 zł/t,
wobec 876 zł/t tydzień wcześniej. Zboże to było o około 4% droższe niż przed miesiącem i o 18% droższe niż
w porównywalnym okresie 2011 r.
Podmioty rynkowe podwyższyły cenę skupu kukurydzy średnio do 891 zł/t, tj. o 1,6% w porównaniu
do ceny płaconej w poprzednim tygodniu. Cena ta
była o 6%wyższa niż przed miesiącem i o 28% wyższa
niż przed rokiem.
1 rodzina
3
35
Uprawy roślin in vitro
- powierzchnia półek
2
1m
201
48
13.
Hodowla entomofagów
- powierzchnia uprawy
roślin żywicielskich
1 m2
167
89
14.
Hodowla dżdżownic
- powierzchnia łoża
hodowlanego
1 m2
83
96
15.
Hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym:
pszenica konsumpcyjna
992
a) krowy
powyżej 5 sztuk
1 sztuka
335
76
żyto konsumpcyjne
719
b) cielęta
powyżej 10 sztuk
1 sztuka
70
53
jęczmień paszowy
877
kukurydza
891
c) bydło rzeźne powyżej
10 sztuk (z wyjątkiem
opasów)
1 sztuka
36
91
d) tuczniki
powyżej 50 sztuk
1 sztuka
41
98
e) prosięta i warchlaki
powyżej 50 sztuk
1 sztuka
16
79
od 1 matki
6
73
g) tucz owiec
powyżej 15 sztuk
1 sztuka
10
07
h) konie rzeźne
1 sztuka
503
69
1 sztuka stada
podstawowego
402
95
j) hodowla ryb akwariowych
powyżej 700 dm3 objętości
akwarium, obliczonej
według wewnętrznych
długości krawędzi
1 dm3
1
51
k) hodowla psów rasowych
1 sztuka stada
podstawowego
45
35
l) hodowla kotów rasowych
1 sztuka stada
podstawowego
16
79
f) chów i hodowla owiec
powyżej 10 sztuk
i) konie hodowlane
Cena bez VAT
w skupie
Jolanta Wesołowska
32
Towar
Według ZSRIR (MRiRW) w okresie od 19 do 25 listopada 2012 r.
na targowiskach
zł/t
zł/t
pszenica
962
żyto
748
Rynek mięsa
Ceny skupu żywca
Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej
Informacji Rynkowej MRiRW, w dniach od 19 do 25 listopada 2012 r. żywiec wieprzowy w Polsce skupowano
przeciętnie po 5,70 zł/kg, o 0,7% taniej niż w poprzednim
Tendencje cenowe na rynku
żywnościowym
tygodniu. Jednocześnie żywiec ten było 2% tańszy niż
miesiąc wcześniej, ale o 9% droższy niż przed rokiem.
W tym czasie (według danych Komisji Europejskiej)
krajowa cena wieprzowiny wyrażona w walucie unijnej kształtowała się na poziomie 184,19 EUR/100 kg
(wagi bitej schłodzonej kl. E). Cena w Polsce była wyższa od średniej ceny unijnej (179,70 EUR/100 kg) oraz
od cen płaconych m.in. we Francji, w Holandii, Belgii,
Danii, Hiszpanii, Niemczech i na Węgrzech.
Według danych ZSRIR MRiRW, w analizowanym
okresie zakłady mięsne w Polsce skupowały żywiec
wołowy przeciętnie po 6,36 zł/kg, wobec 6,31 zł/kg
w poprzednim tygodniu. Jednocześnie było to 1% taniej niż przed miesiącem, ale o 3% drożej niż w analogicznym okresie 2011 r.
Kurczęta brojlery były skupowane po 3,76 zł/kg,
o 0,6% drożej niż tydzień wcześniej. Średnia cena
kurcząt była o 2% niższa niż przed miesiącem, ale
o 3% wyższa od notowanej rok wcześniej.
Od trzech tygodni stabilne są ceny skupu indyków.
W dniach od 19 do 25 listopada 2012 r. zakłady drobiarskie płaciły za indyki 5,50 zł/kg wobec 5,49 zł/kg
w poprzednim tygodniu. Jednocześnie indyki były
o 1% droższe niż przed miesiącem, ale o 6% tańsze niż
w analogicznym okresie ubiegłego roku.
Gęsi tuczone były skupowane średnio po 9,15 zł/kg,
tj. o 1,6% taniej niż tydzień wcześniej, nieznacznie taniej
(o 0,2%) niż przed miesiącem i o 3% taniej niż w porównywalnym okresie 2011 r.
Towar
Cena bez VAT
w skupie
zł/kg
żywiec wieprzowy
5,70
żywiec wołowy
6,36
kurczęta typu brojler
3,76
indyki
5,50
w zbycie
zł/kg
półtusze wieprzowe
8,00
ćwierćtusze wołowe
13,50
tuszki kurcząt „65%”
5,41
tuszki indyków
8,64
na targowiskach
prosięta
zł/kg
184,82
Ceny zbytu mięsa
W dniach od 19 do 25 listopada 2012 r. półtusze
wieprzowe zbywano średnio po 8,00 zł/kg, tj. po cenie zbliżonej do notowanej tydzień wcześniej. Jedno-
cześnie cena tych półtusz była o 3% niższa niż przed
miesiącem, ale o 7% wyższa niż rok wcześniej.
W dniach od 19 do 25 listopada 2012 r. za kompensowane ćwierćtusze wołowe płacono 13,50 zł/kg,
o 0,5% mniej niż w poprzednim tygodniu, o 2% mniej
niż miesiąc wcześniej i o 2% mniej niż przed rokiem.
W analizowanym tygodniu cena zbytu tuszek kurcząt
patroszonych kształtowała się na poziomie 5,41 zł/kg,
o 2% wyższym niż w poprzednim tygodniu. Cena tych
tuszek była zbliżona do notowanej przed miesiącem,
ale była o 2% wyższa niż rok wcześniej.
Tuszki indyków zbywano po 8,64 zł/kg, tj. o 3,7%
taniej niż w poprzednim tygodniu, o 2% taniej niż miesiąc wcześniej i o 7% taniej niż przed rokiem.
Rynek produktów mleczarskich
W przedostatnim tygodniu listopada 2012 r. na
krajowym rynku, na skutek zwiększonego zainteresowania zakupem masła w blokach ze strony zagranicznych przedsiębiorców, znacząco wzrosła cena
tego produktu. W dniach od 19 do 25 listopada 2012 r.
w zakładach objętych Zintegrowanym Systemem Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW za masło w blokach
uzyskiwano przeciętnie 14,42 zł/kg, o 8,2% więcej niż
w poprzednim tygodniu. Masło konfekcjonowane podrożało w tym czasie o 0,7%, a jego cena ukształtowała
się na poziomie 14,96 zł/kg. W odniesieniu do notowań
sprzed miesiąca, masło w blokach i masło konfekcjonowane były droższe odpowiednio o 11% i o 4%, ale
o około 6 - 9% tańsze niż przed rokiem.
W dniach od 19 do 25 listopada 2012 r. ceny mleka
w proszku kształtowały się na poziomie z poprzedniego tygodnia. Za odtłuszczone mleko w proszku płacono średnio 10,78 zł/kg, a za pełne mleko w proszku
11,84 zł/kg. Cena OMP była zbliżona do notowanej
przed miesiącem, a cena PMP wzrosła o około 2%.
W analizowanym tygodniu OMP było o 9% droższe
niż przed rokiem, a PMP o 5% tańsze.
Towar
Cena bez VAT
w zbycie
zł/kg
Masło:
- w blokach
- konfekcjonowane
14,42
14,96
Mleko w proszku:
- odtłuszczone (OMP)
- pełne (PMP)
10,78
11,84
Na podstawie danych z Biura Analiz
i Programowania ARR opracował Tadeusz Plichta
33
Na polach i łąkach
SYSTEM ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI DLA PIERWOTNEJ PRODUKCJI ROLNEJ
GlobalG.A.P.
Podstawowe informacje o GlobalG.A.P.
GlobalG.A.P. powstał pierwotnie pod nazwą EUREPGAP (w 1997 roku) jako inicjatywa grupy roboczej
sieci handlu detalicznego zrzeszonych w organizacji EUREP (Euro-Retailer Produce Working Group),
w celu wypracowania wspólnych procedur oraz jednolitego standardu dla Dobrej Praktyki Rolniczej G.A.P.
(Good Agricultural Practice) i zapewnienia bezpieczeństwa żywności.
Certyfikat systemu GlobalG.A.P. jest certyfikatem
międzynarodowym, uznawanym zarówno w Polsce,
w Europie, jak i na świecie.
Standard GlobalG.A.P. obejmuje cały łańcuch produkcyjny: od wysiania lub wysadzenia roślin do gruntu, poprzez pielęgnację, zbiór płodów, aż do obsługi
produktu końcowego (np.: przechowywanie, pakowanie, konfekcjonowanie).
Jednym z głównych celów standardu jest ograniczenie do niezbędnego minimum stosowania nawozów i środków ochrony, aby przez to ograniczyć
niekorzystny wpływ rolnictwa na środowisko, a także
zapewnić jak najdłuższe użytkowanie terenów rolniczych. Standard ten reguluje obszary działalności
w gospodarstwie dotyczące:
- zapewnienia bezpieczeństwa produktów (owoców
i warzyw) pod względem zdrowotnym,
- ochrony środowiska i postępowanie z odpadami
i zanieczyszczeniami,
- zdrowia i bezpieczeństwa pracy personelu,
- środowiska naturalnego i bioróżnorodności,
- spełnienia wymagań przepisów prawnych poprzez
zastosowanie dobrych praktyk rolniczych (GAP),
- wdrożenie tych praktyk.
Okres ważności certyfikatu GlobalG.A.P.
Certyfikat GlobalG.A.P. jest ważny przez okres
trzech lat, ale co roku prowadzony jest audyt nadzoru.
Wyniki z audytu nadzoru są potwierdzeniem ważności certyfikatu i sprawdzeniem stosowania przyjętych
standardów. W przypadku stwierdzenia istotnych
odchyleń (niezgodności z normą) certyfikat może być
cofnięty.
Korzyści związane z certyfikowanym
standardem GlobalG.A.P.
Uzyskanie certyfikatu GlobalG.A.P. pozwala na
utrzymanie, rozwinięcie i nawiązanie współpracy
z dużymi sieciami handlowymi oraz odbiorcami z zagranicy. Posiadanie certyfikatu G.A.P. jest przepustką
do sprzedaży np. owoców i warzyw zarówno dla sieci
handlowych jak i przemysłu. Coraz więcej producentów żywności i dużych sieci handlowych chce współpracować wyłącznie z rolnikami, mogącymi potwierdzić jakość swoich wyrobów tego typu dokumentem.
Korzyści z wdrożenia GlobalG.A.P
• Uzyskanie obiektywnego obrazu stanu bezpieczeństwa upraw.
• Ułatwienie handlowcom oceny jakości dostawy i standardu dostawcy.
• Spełnienie wymagań stawianych przez sieci handlowe oraz pozostałych detalistów.
• Jednolita ocena dostawców.
• Uniknięcie audytów ze strony odbiorców (np. sieci
handlowych).
• Zmniejszenie ryzyka odpowiedzialności za skutki
wprowadzenia na rynek upraw zagrażających zdrowotnie konsumentom poprzez dobre przygotowanie do wycofania wadliwych upraw z rynku.
• Spełnienie unijnych wymagań prawnych w zakresie
bezpieczeństwa żywności.
Krzysztof Kozdemba
Jakie przedsiębiorstwa mogą skorzystać
z GlobalG.A.P.
System GlobalG.A.P. dotyczy producentów działających w produkcji pierwotnej. W praktyce, najczęściej
system wdrażany jest w grupach producenckich, zrzeszeniach producentów, hurtowniach wraz z ich dostawcami, a także w gospodarstwach indywidualnych.
34
Szkodniki w magazynach zbożowych
S
zkodniki magazynowe stanowią poważny problem dla przechowywanego ziarna, zwłaszcza
tam, gdzie ziarno przeznaczone jest do długotrwałego składowania. Istotnym czynnikiem, który
przyczynia się do występowania szkodników jest
wilgotność. Przy wilgotności 12% zwiększa się zagrożenie porażenia przez rozkruszki, a przy wilgotności
16% przez owady.
Szkodniki magazynowe pojawiające się najczęściej w przechowywanym zbożu to: roztocza - rozkruszek mączny, roztoczek domowy i owłosiony; owady,
a wśród nich wołek zbożowy, trojszyk ulec, spichrzel
surynamski, skórek zbożowy, mklik mączny, mól ziarniak oraz gryzonie - myszy i szczury.
Roztocza to niewielkie pajączki o dł. ok. 0,5 mm.
Ich obecność stwierdza się jedynie w badaniach mikroskopowych. W ziarnie żerują w zarodkach, uszkadzają
również warstwę aleuronową, dyskwalifikując ziarno
do siewu. Ponadto zanieczyszczają zboże odchodami,
wylinkami i trupami. Ziarno zanieczyszczone roztoczami nie nadaje się do spożycia przez ludzi i zwierzęta, gdyż może wywołać poważne dolegliwości układu
pokarmowego.
Najczęściej spotykanym szkodnikiem w naszych
warunkach jest wołek zbożowy. Jego rozwój przebiega
wewnątrz ziarniaków, dlatego jest trudno zauważalny w magazynie. Szacuje się, że szkodnik ten niszczy
ok. 5% przechowywanych zbóż. Ziarno zasiedlone
przez larwy wołka nie nadaje się do siewu.
Kolejnym równie często spotykanym szkodnikiem
jest trojszyk ulec. Szkody wyrządzają zarówno larwy,
jak i osobniki dorosłe, niszczą one zarodek ziarniaka.
Ziarno nie nadaje się na materiał siewny. Ponadto
szkodnik wydziela lotne związki zapachowe - chinony, które nadają ziarnu nieprzyjemny zapach.
Inne szkodniki magazynowe to spichrzel surynamski - ziarno, na którym żeruje chrząszcz nie nadaje się
do siewu; skórek zbożowy, którego larwy są często
przyczyną dolegliwości przewodu pokarmowego
u zwierząt (spożyte z paszą przyczyniają się do różnych stanów zapalnych, a czasami do zadławiania się
zwierzęcia; mól ziarniak szkodnik żeruje w ziarnie
zbóż, nasionach roślin strączkowych, orzechach, nasionach traw, suszonych owocach, grzybach czy mklik
mączny – poraża rozdrobnione produkty pochodzenia
zbożowego (mąka, płatki, kasze).
Spichrzel surynamski
Mól ziarniak
Chrząszcz wołka
zbożowego
i ziarno uszkodzone
przez larwy tego
szkodnika
Mklik mączny
35
Duże straty w magazynach zbożowych powodują
również gryzonie – szczury i myszy. Żerując, niszczą
przechowywane ziarno, rozsypują je i zanieczyszczają
odchodami.
Zwalczanie szkodników nie jest łatwe, zaś straty
ponoszone w okresie długotrwałego magazynowania
zbóż są duże. Najskuteczniejszą i najczęściej stosowaną metodą zwalczania szkodników magazynowych
jest metoda chemiczna. Zabieg można wykonać samemu lub zlecić go wyspecjalizowanej ekipie DDD. Należy jednak pamiętać, że do dezynsekcji mogą być użyte
tylko zarejestrowane środki ochrony roślin, zgodnie
z instrukcją ich stosowania.
Zabiegi zwalczające szkodniki magazynowe można wykonywać zarówno w pustych, jak i zapełnionych
obiektach, stosując jedną z metod:
- fumigacja – Delicia - Gastoxin 56 GE, Megtoxin 66 GE,
Metabrom 98 GE i preparaty z grupy Quickphos
(fumigację mogą wykonywać tylko specjalistyczne
ekipy);
- odymianie –Actellic 20 FU;
- opryskiwanie - Actellic 50 EC, K-Othrine 2,5 WP;
- opylanie – K-Obiol 02 DP.
Jednak najważniejszą rolę w walce ze szkodnikami magazynowymi powinna odgrywać profilaktyka:
przestrzeganie czystości, utrzymanie odpowiedniej
wilgotności i temperatury przechowywanych produktów. Istotne też jest, aby nie dopuścić lub przynajmniej
ograniczyć występowanie szkodników w magazynach
poprzez utrzymanie odpowiedniej temperatury i wilgotności w pomieszczeniach, gdzie jest składowane
ziarno, czyszczenie i odkażanie magazynów przed
składowaniem, dosuszanie i przegarniane składowanego ziarna.
Katarzyna Łyskawa
Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy
Styczeń
Produkcja roślinna zimą:
Przypominamy, że od 15 stycznia do 25 czerwca 2013 r. będzie można składać wnioski do OT ARR o przyznanie
dopłaty do materiału siewnego. W terminie tym, producenci rolni będą mogli składać wnioski o przyznanie dopłaty
z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany, mające charakter
pomocy de minimis w rolnictwie (zakupionego i wysianego/wysadzonego w okresie od 15 lipca 2012 r. do 15
czerwca 2013 r.), zbóż ozimych, zbóż jarych, roślin strączkowych, ziemniaka, mieszanek zbożowych i pastewnych
(sporządzonych z gatunków albo odmian gatunków objętych systemem dopłat, z wyłączeniem ziemniaka).
Styczeń to okres przerwy w pracach agrotechnicznych. Warto zatem, w tym czasie, sporządzić preliminarz nawożenia mineralnego na kolejny sezon, zwłaszcza nawozów azotowych i wieloskładnikowych „wiosennych”.
Zapraszamy wszystkich producentów rolnych do udziału w konferencjach organizowanych przez Pomorski Ośrodek
Doradztwa Rolniczego. Najbliższa, która odbędzie się w Oddziale PODR w Starym Polu, poświęcona będzie
między innymi integrowanej ochronie oraz nawożeniu zbóż i rzepaku (szczegóły w ogłoszeniu na str. 25).
Przed rozpoczęciem okresu wegetacyjnego, warto sprawdzić aktualność zaświadczeń uprawniających do wykonywania zabiegów środkami ochrony roślin. Wszystkie zaświadczenia są ważne od dnia ich wydania, przez okres
5 lat. W przypadku, gdy zaświadczenia utraciły swą ważność bądź nie posiadamy takich uprawnień, jest to właściwy
czas, aby ukończyć kurs chemizacyjny uprawniający do dokonywania zakupów toksycznych i bardzo toksycznych
środków ochrony roślin i wykonywania zabiegów ochrony roślin. Terminy szkoleń z zakresu stosowania środków
ochrony roślin, należy ustalać z Jarosławem Muzyką (Stare Pole), tel. 600-976-049 lub Jarosławem Cichockim (Lubań), tel. 797-010-602.
Zaleca się uzupełnienie wpisów do „Notatnika Ewidencji Zabiegów Ochrony Roślin”. Przypominamy, że ewidencja zabiegów jest wymogiem ustawowym zgodnie z artykułem 71 Ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin
(Dz.U. z 2004 r. nr 11, poz. 94 z późn. zm.). Ewidencję zabiegów należy przechowywać, co najmniej przez okres
3 lat od dnia wykonania zabiegu ochrony. Dzięki rzetelnie prowadzonej ewidencji możemy łatwiej dokonać oceny skuteczności wykonanych zabiegów, a także unikniemy dodatkowych, często niepotrzebnych kosztów.
Przypominamy także o możliwości korzystania z usług laboratorium PODR w Starym Polu, w którym można,
poprzez doradców, zlecić wykonanie określonych badań:
- gleb dla potrzeb doradztwa nawozowego w zakresie zakwaszenia (pH) i zawartości makroelementów tj. fosforu,
potasu i magnezu;
- poziomu azotu mineralnego w profilu glebowym, w celu uściślenia potrzeb wczesnowiosennego nawożenia azotowego ozimin;
- wartości energetycznej i mineralnej pasz gospodarskich, umożliwiającej układanie efektywnych dawek pokarmowych dla zwierząt gospodarskich.
Sebastian Zwierz
36
W chlewni i oborze
Na co zwrócic uwagę w żywieniu bydła
mięsnego?
H
odowla bydła mięsnego cieszy się coraz to
większą popularnością, zwłaszcza w gospodarstwach posiadających predyspozycje do
hodowli przeżuwaczy. Duże zasoby pasz objętościowych (łąki, pastwiska, tereny trudne do uprawy płużnej, nadające się tylko na pastwiska), wolne stanowiska w budynkach inwentarskich to idealne warunki
do produkcji wołowiny kulinarnej z udziałem ras mięsnych i ich krzyżówek.
Na opłacalność hodowli bydła mięsnego ma również wpływ zapłata za mięso według systemu EUROP,
czyli producenci otrzymają pieniądze za mięso w tuszy, a nie za kilogramy żywe.
Z drugiej strony konsumenci szukają wołowiny
smacznej, kruchej, soczystej nadającej się do krótkiej
obróbki termicznej. Tylko wołowina z ras mięsnych
i ich krzyżówek może posiadać pożądane cechy. Dobrze rozbudowane partie zadu, grzbietu i łopatki dają
możliwość pozyskania dużej ilości mięśni o wysokich
walorach dietetycznych.
Dodatkowe zalety hodowli bydła mięsnego to:
niska pracochłonność i kapitałochłonność. Ponieważ
krów się nie doi, więc odpada kosztowny i pracochłonny proces pozyskiwania i przechowywania mleka.
Wśród hodowców panuje przekonanie, że bydło mięsne jest łatwiejsze w hodowli niż mleczne
i to jest prawda. Musimy jednak mieć świadomość,
że same geny to nie wszystko. O ilości i jakości wo-
łowiny, oprócz genów, decyduje środowisko, czyli
żywienie i warunki utrzymania. Wprawdzie jedna
z teorii mówi, że można utrzymywać bydło mięsne bez
zabudowań, lecz wiadomo jest, że w sytuacji niskich
temperatur potrzeba więcej paszy na ogrzanie organizmu. Całą hodowlę należy prowadzić z kalkulatorem
i ołówkiem w ręku, poszukując opłacalnych rozwiązań. Wiedząc, że żywienie, obok genetyki, wpływa na
jakoś mięśni, należałoby poszukać najkorzystniejszych
rozwiązań technologicznych i wybrać najtańszą opcję
żywieniową, która umożliwia uzyskanie najlepszych
efektów produkcyjnych.
Pastwisko najlepsze
Stado podstawowe i jałówki reprodukcyjne należy żywić ekstensywnie, z maksymalnym wykorzystaniem użytków zielonych. W żywieniu krów mamek
z cielętami najważniejszą rolę powinno odgrywać pastwisko, które w ciągu roku może dostarczyć 65% potrzebnych składników pokarmowych dla tych zwierząt.
Jakość pastwiska i dostatek zielonki decyduje o wzroście
i rozwoju cieląt oraz zdrowiu i kondycji krów. Cielęta
4 - 5-miesięczne powinny, poza mlekiem matki, 40 - 50%
składników pokarmowych czerpać z runi pastwiskowej.
Jeżeli zielonki zawierają zbyt mało składników mineralnych, to może to wynikać z ich niskiej zawartości w glebie albo złej przyswajalności przez rośliny. Dlatego przy
37
W chlewni i oborze
żywieniu pastwiskowym należy zapewnić zwierzętom
dostęp do lizawek solnych z mikroelementami.
W celu zwiększenia przyrostów cieląt, należy dążyć do wzrostu mleczności krów poprzez zwiększenie
poziomu ich żywienia oraz stosować dokarmianie cieląt paszą treściwą i sianem.
Również pasze objętościowe do żywienia zimowego stada, najlepsze i najtańsze są, gdy pochodzą
z użytków zielonych. Cennym uzupełnieniem żywienia zimowego mogą być tanie pasze odpadowe z przemysłu rolno-spożywczego pod warunkiem pewności
ich pozyskania i dobrej jakości, bo łatwo tracą wartość
i pleśnieją.
Najczęstsze błędy żywieniowe
Należy pamiętać, że popełniane błędy żywieniowe
odbiją się na efektach produkcyjnych. Nadmiar energii w dawkach dla krów pod koniec laktacji i w okresie zasuszenia prowadzi do otłuszczenia krów, które
również może być przyczyną trudnych porodów,
a w konsekwencji słabych cieląt i zaburzeń w rozrodzie. Dlatego szczególną uwagę należy zwrócić na
ten problem przy dawkach z dużą ilością kiszonki
z kukurydzy. Niedożywienie krów w tym czasie będzie również przyczyną słabych cieląt, zatrzymań łożyska oraz niepełnowartościowej siary, co przyczyni
się do obniżenia odporności cieląt, a zwiększenia podatności na choroby wieku cielęcego, takich jak biegunki czy zapalenia płuc. Często hodowcy zastanawiają się: „Co jest? Wszystko w stadzie okej, zwierzęta
korzystają z pastwiska, mają ruch, a występują upadki. Dlaczego?”. Najczęściej przyczyną takiej sytuacji są
niedobory żywieniowe. Nie przeanalizowaliśmy wartości pokarmowej tego pastwiska, niedoborów białka
czy składników mineralno-witaminowych, a przecież
na ubogich glebach pasza też będzie słaba. Niedobory
białka w okresie przed i następnie po porodzie wpływają na pogorszenie wyników rozrodu i wydłużenie
okresu międzyciążowego.
Energia w paszach
Wyniki produkcyjne zwierząt zależą również od
poziomu energii w dawkach. Normy żywienia krów
karmiących cielęta uwzględniają możliwość wykorzystania w pewnych okresach rezerw energetycznych organizmu. Ważne jest jednak, żeby krowy w tym okresie były w odpowiedniej kondycji hodowlanej, aby
w razie potrzeby mogły korzystać z rezerw zgromadzonych w organizmie. Przy dużych niedoborach
energii w dawkach oraz złej kondycji krów, niedoborowe żywienie, zwłaszcza w ostatnim okresie ciąży,
prowadzi do obniżenia masy ciała cieląt przy urodzeniu, mniejszej produkcji mleka oraz pogarsza wyniki
rozrodu. Szczególnie wrażliwe na niedobory składników pokarmowych są krowy pierwiastki, które jeszcze rosną i składniki pokarmowe dawki wykorzystują
na rozwój płodu oraz własnego organizmu. Przy bar-
38
dzo niskiej jakości pasz objętościowych podawanych
w okresie największego zapotrzebowania na składniki pokarmowe, niezbędny jest dodatek paszy treściwej.
Należy przy tym pamiętać, że dla poprawy wykorzystania składników dawki wśród pasz treściwych powinny
być również te o wysokiej zawartości białka, które będzie stymulowało rozwój mikroflory żwacza. Z drugiej
strony należy również zwrócić uwagę na to, że u krów
będących w dobrej kondycji, wysoki poziom białka
i energii w dawkach może podnosić masę urodzeniową
cieląt, a to może prowadzić do ciężkich porodów.
Żywienie zimowe
Późną jesienią stado zwiększa apetyt i przygotowuje się do zimy, gromadząc rezerwy w organizmie, oraz
regeneruje okrycie włosowe gęstą i długą sierścią chroniącą przed zimnem i opadami. Krowy mięsne, gdy
zakończą sezon wypasu w dobrej kondycji, mogą być
żywione zimą wyłącznie paszami objętościowymi.
W tym okresie wskazane jest dokarmianie pierwiastek, ponieważ oprócz składników na produkcję mleka,
regenerację dróg rodnych do kolejnej ciąży, potrzebna
jest jeszcze pasza na przyrost masy ciała dorosłej krowy. Tymczasem pierwiastki są często odpędzane od
paszy przez starsze, mocniejsze krowy, zmniejszają
więc produkcję mleka, cielęta gorzej rosną, a matki tracą kondycję, którą jest trudno odbudować. Dlatego też
z takich pierwiastek należy stworzyć oddzielną grupę
do dokarmiania. W związku z tym w okresie okołoporodowym, w celu utrzymania kondycji hodowlanej
i wysokiej mleczności, braki w paszach objętościowych
należy uzupełnić paszami treściwymi.
Terminy wycieleń a efekty produkcyjne
Na efekty produkcyjne ma wpływ model produkcji podyktowany terminem wycieleń. Najlepsze są
wycielenia marzec – kwiecień. Wówczas szczyt laktacji oraz czas krycia przypada na początek wypasu.
Dostępna wtedy młoda zielonka, o wysokiej wartości
pokarmowej, pokrywa w pełni potrzeby pokarmowe
krów i dobrze wpływa na wyniki rozrodu oraz jest
dobrze wykorzystywana przez zaczynające pobierać
paszę stałą cielęta. Przy wycieleniach wczesnowiosennych intensywność żywienia stada podstawowego
w okresie zimowym może być trochę niższa (możliwość zastosowania pasz o niższej wartości pokarmowej lub w mniejszych ilościach) niż przy wycielaniach
jesiennych i zimowych, kiedy to największe zapotrzebowanie krów na składniki pokarmowe przypada na
czas żywienia zimowego. Przy wycieleniach wczesnowiosennych starsze cielęta, poza tym, że wychodząc
na pastwisko zaczynają pobierać młodą zielonkę, to
również lepiej wykorzystają zwiększoną produkcję
mleka stymulowaną pobraniem przez krowy zielonki.
U młodszych cieląt (późniejsze wycielania) pobranie
większej ilości mleka wynikające z wyższej jego produkcji przez krowy, może prowadzić do biegunek.
W chlewni i oborze
Pomorskie Stowarzyszenie
Hodowców Bydła Ras Mięsnych
Białko
Ten wzrost produkcji mleka po przejściu na żywienie pastwiskowe będzie szczególnie wyraźny
przy dobrej jakości pastwiskach, dostarczających białka wysokowartościowego. Zbyt niski poziom białka
w kg suchej masy dawki obniża wykorzystanie całej
dawki. Następuje gorsze wykorzystanie energii, nawet jeśli jest ona na właściwym poziomie. Zapewnienie odpowiedniej ilości białka jest szczególnie istotne
przy paszach objętościowych o niskiej jakości, z wysoką zawartością włókna. Białko jest wtedy czynnikiem
stymulującym rozwój mikroflory żwacza, która rozkłada składniki dawki. Niedobory białka w dawkach
dla krów w ostatnich tygodniach ciąży skutkują niższą
masą urodzonych cieląt oraz mogą być przyczyną zatrzymania łożyska oraz obniżenia jakości siary.
Żywienie krów a jakość siary
Zaraz po urodzeniu ogromnie ważną sprawą jest
jakość siary oraz czas, w jakim cielę ją pobierze, gdyż
pobrane z nią immunoglobuliny są dla niego ochroną do czasu, kiedy w pełni wykształci własny układ
odpornościowy. Poza immunoglobulinami, dla cieląt
ważne jest również pobranie z siarą energii, białka,
składników mineralnych oraz witamin. Rezerwy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach w organizmie
cieląt są bardzo niskie (ich transport przez łożysko był
ograniczony) i muszą być pobrane z siarą. Wpływ żywienia krów przed wycieleniem na problem pobrania
siary przez cielęta należy rozpatrywać przez pryzmat
jakości siary oraz czasu jej pobrania przez cielęta, który
będzie konsekwencją ich aktywności zaraz po urodzeniu oraz łatwości wycieleń. Pewien wpływ na jakość
siary wywierają również czynniki żywieniowe – żywienie krów w okresie przed wycieleniem. Wykazano,
że krowy niedożywione przed wycieleniem produkowały mniej siary. W wielu badaniach nie stwierdzano negatywnego wpływu niedoborów białka i energii
w dawkach na stężenie immunoglobulin w siarze albo
to obniżenie było niewielkie. Stwierdzano zaś gorszą
przyswajalność przez cielęta przeciwciał z siary krów
żywionych niedoborowo w składniki pokarmowe –
energię, białko, składniki mineralne i witaminy. Może
to wynikać z gorszego rozwoju u tych cieląt przewodu
pokarmowego. Niskie pobranie przez krowy witamin
(A, D, E) i karotenoidów oraz składników mineralnych
w ostatnim okresie ciąży przekłada się na mniejszą ich
zawartość w siarze. To prowadzi do osłabienia odporności cieląt i sprzyja występowaniu biegunek czy zapalenia płuc, ale również ogranicza rozwój cieląt, np. rozwój przewodu pokarmowego czy immunologicznego.
Hodowla bydła mięsnego może być łatwa, przyjemna i niskonakładowa, jeśli zadbamy o wysoką jakość pasz objętościowych i uwzględnimy potrzeby
pokarmowe zwierząt w poszczególnych okresach fizjologicznych.
Lubań, 83-422 Nowy Barkoczyn
tel. (58) 688 20 11, 688 21 50
fax (58) 688 22 52
Spotkanie hodowców
W
dniu 12 grudnia, członkowie Pomorskiego Stowarzyszenia Hodowców Bydła Ras
Mięsnych spotkali się po raz ostatni w roku
2012. Tematów było wiele. Omawiali m.in. aktualności
w hodowli i plany na 2013 rok.
Hodowcy z uwagą wysłuchali wykładu Pana Michała Laskowskiego z firmy Polsanders, który mówił
o możliwości uzupełniania makro- i mikroelementów
oraz witamin podczas żywienia zimowego. Wybór tego
tematu był związany z faktem, iż zimą (od stycznia do
kwietnia) w większości gospodarstw cielą się krowy
i jałówki. Pasze stosowane w żywieniu zimowym są
uboższe w minerały i witaminy, a tymczasem okres
okołoporodowy to czas, kiedy potrzeba tych składników więcej. Od żywienia w drugim miesiącu laktacji
zależy nie tylko siła witalna, przyrosty cielęcia, ale
i dalsza reprodukcja matki.
Duże zainteresowanie wzbudziła oferta eksportu
jałówek cielnych ras mięsnych, głównie rasy limousine, przedstawiona przez Panią Julię Augustyniak
z P.H. „Konrad”. Każda liczba jałówek cielnych znajdzie swoich nabywców, jednak muszą to być sztuki
objęte kontrolą użytkowości i posiadać rodowody najlepiej wielopokoleniowe.
Członkowie Pomorskiego Stowarzyszenia Hodowców Bydła Ras Mięsnych pracują razem już ósmy rok
i jak twierdzi Prezes Pan Jerzy Bałachowski, warto spotykać się, bo z każdego takiego spotkania hodowcy wynoszą coś nowego. Liczy się też wymiana doświadczeń,
wspólne zakupy, sprzedaże, doradztwo i integracja.
Można by wymieniać wiele korzyści płynących ze
wspólnych działań, ale najważniejszym ich efektem
jest dobry materiał rzeźny i hodowlany, przed którym
coraz to większe perspektywy.
Helena Artyszuk
Helena Artyszuk
39
W chlewni i oborze
PRZYGOTOWANIE LOCH I LOSZEK DO ROZRODU W NOWOCZESNEJ CHLEWNI
Sterowanie rozrodem
Wchodzące właśnie w życie zasady dobrostanu zwierząt wymagają od hodowcy,
utrzymującego w gospodarstwie 10 i więcej loch i loszek, ich grupowego utrzymania
w okresie między 28. dniem po pokryciu a tygodniem przed przewidywanym dniem
wyproszenia. Ten wymóg nakłada na producenta konieczność grupowania loch i loszek,
a więc i sterowania ich rozrodem tak, aby grupka w jednakowym czasie wchodziła w ruję,
była pokryta i w jednakowym czasie prosiła się i karmiła prosięta. O grupowaniu pisałam
już niejednokrotnie na łamach naszego poradnika (chociażby artykuł „Grupowanie loch
metodą polepszania efektywności produkcji w chlewni”, PWR 1/2011 r.). Omówię więc sposób
przygotowania loszek i loch do takiego systemu.
P
lanowa cykliczność reprodukcji jest jednym
z trudniejszych problemów. Niezbędna jest tu
bardzo dobra znajomość naturalnego cyklu płciowego loch, mechanizmów, które nim rządzą i możliwości interwencji w ten cykl człowieka. Cykl ten jest
sterowany poprzez hormony i, jak wszyscy hodowcy
wiedzą, u loch i loszek trwa przeciętnie 21 dni z wahaniami do 2,5 dnia. Dzieli się na dwie fazy – pęcherzykową i ciałka żółtego. U wchodzących w dojrzałość
rozpłodową loszek oraz u odsadzonych od prosiąt loch,
pod wpływem hormonów płciowych – gonadotropin
(wydzielanych przez przysadkę mózgową) dochodzi
do wzrostu i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych,
w których znajdują się komórki jajnikowe. Dojrzewające pęcherzyki jajnikowe produkują hormony zwane
gastrogenami, które warunkują z kolei występowanie
i intensywność zewnętrznych objawów rui i powodują
uwalnianie dojrzałych komórek jajowych, czyli owulację. Czas owulacji jest w sumie bardzo krótki - trwa
1 - 3 godzin.
Bezpośrednio po owulacji następuje druga faza cyklu zwana fazą ciałka żółtego. Ciałko żółte produkuje
hormon progesteron hamujący wydzielanie gonadotropin, zatem nie dopuszcza do dojrzewania następnych
pęcherzyków jajnikowych. Gdy doszło do zapłodnienia
to ciałko żółte pozostaje czynne przez cały okres ciąży
i laktacji. Jeśli komórki jajowe nie zostały zapłodnione i nie doszło w związku z tym do ich zagnieżdżenia
w macicy, ciałko żółte zanika po 14 - 15 dniach i wtedy
przysadka mózgowa ponownie produkuje i uwalnia
do krwi gonadotropiny i cykl zaczyna się od początku.
Schemat cyklu rujowego przedstawia rysunek (Aleksander Skoracki „Organizacja produkcji trzody chlewnej – sterowanie rozrodem” CDR w Brwinowie, Oddział w Poznaniu).
Rysunek
Cykl rujowy (hormonalny) loch i loszek
Dla hodowcy ważne jest, aby wszystkie lochy
z grupy, które mają trafić do jednego kojca, były
w tej samej fazie cyklu i aby jednocześnie miały ruję
i w przeciągu najlepiej 1 – 2 dni zostały skutecznie
pokryte. Synchronizacja rozrodu sprzyja ponadto
usprawnieniu organizacji pracy ze stadem, oszczędności czasu pracy i osiągnięciu większych grup jedno-
40
W chlewni i oborze
Tabela
litych prosiąt. Synchronizację tę można prowadzić za
pomocą działań organizacyjnych, czyli metod naturalnych, jak i stosowania preparatów farmakologicznych.
U loch naturalnym bodźcem do wejścia w cykl płciowy
i wywołania rui jest odsadzenie prosiąt. Z reguły po
4 - 7 dniach od odsadzenia prosiąt taka ruja się ujawnia i jeśli wybierze się właściwy moment pokrycia,
locha zachodzi w ciążę. Można to wspomóc poprzez
zmianę pomieszczenia, transport, zabezpieczenia kontaktu z knurem, rozpylenie feromonów knura itp. Dla
lepszego efektu można zastosować „flushing”, czyli
podawać lochom w pierwszych 5 - 6 dniach po odsadzeniu 320 gram dodatku złożonego z 150 g cukru,
150 g mączki rybnej i 20 g polfasolu E.
Problem pojawia się wówczas, gdy trzeba stworzyć grupę z loszek lub na skutek brakowań dołączyć
loszkę do istniejącej grupy. Takiej synchronizacji u loszek nie da się przeprowadzić tylko w oparciu o metody naturalne, które mogą tu być tylko pomocnicze.
W tej sytuacji koniecznością staje się synchronizacja
farmakologiczna, przy pomocy substancji czynnej,
jaką jest altrenogest działający podobnie jak naturalny
progesteron. Blokuje on, w okresie podawania, wzrost
i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych, a po zaprzestaniu jego podawania loszka wchodzi od razu w ten
okres.
Jak więc należy taką loszkę przygotować i kiedy
podawać odpowiednie preparaty? Najpierw musimy
stwierdzić, że dana loszka nadaje się już do rozrodu,
spełnia wymagania hodowcy (pochodzi od rodziców
z odpowiednimi parametrami rozrodczymi i użytkowymi, posiadała właściwe tempo wzrostu, prawidłowy
pokrój, odpowiednią liczbę sutków), ukończyła 7 miesięcy, waży powyżej 130 kg i przebyła co najmniej jedną
naturalną ruję. Następnie rozpoczynamy przygotowanie grupy loszek, które w określonym terminie chcemy
zaprosić i wprowadzić do stada, podając im z paszą
przez 18 dni preparat zawierający altrenogest. Po tym
czasie przestajemy podawać preparat. Gotowość do
krycia loszki osiągną po upływie 5 - 7 dni. Tak więc, jeśli
loszki chcemy włączyć do istniejącej grupy loch powinniśmy zacząć podawanie preparatu w 19. dniu przed
odsadzaniem prosiąt od loch, do których loszki chcemy dołączyć, tak aby ostatnią porcję podać na dzień
przed odsadzeniem prosiąt od loch. Przy założeniu,
środa
wtorek
poniedziałek
niedziela
sobota
piątek
środa
wtorek
poniedziałek
niedziela
sobota
Krycie
Odsadzenie czwartek
Karmienie prosiąt przez lochy
piątek
czwartek
środa
wtorek
poniedziałek
niedziela
sobota
piątek
czwartek
środa
wtorek
poniedziałek
niedziela
Podawanie loszkom altrenogestu
Krycie
że odsadzamy prosięta w czwartki, a krycia odbywają
się w poniedziałki, wtorki i środy, należy rozpocząć
podawanie altrenogestu w niedzielę, co obrazuje powyższa tabela.
Istnieją możliwości indukcji samej rui poprzez podanie lochom w dniu odsadzenia, a loszkom w następnym dniu po zaprzestaniu podawania altrenogestu,
preparatów zawierających hormony gonadotropowe
(FSH/LH) albo analogów uwalniających gonadotropiny otrzymywanych syntetycznie, np. peforeliny,
która oddziałowuje na jajnik, prowadzi do wzrostu
i dojrzewania pęcherzyków jajnikowych. Pozwala to
na jeszcze dokładniejszą synchronizację.
Metodę farmakologiczną synchronizacji rui u loch
i loszek może zalecić i prowadzić tylko lekarz weterynarii. Wybór właściwego czasu pokrycia - to temat
odrębny, być może na następny artykuł.
Niewątpliwymi korzyściami, jakie osiąga hodowca
z synchronizowania cyklu i grupowania stada loch są:
lepsza organizacja pracy, oszczędność czasu pracy ponieważ nie poświęcamy go każdej losze osobno, a całej
grupie jednocześnie i chyba najważniejsza to osiąganie
wyrównanych dużych grup jednakowych prosiąt, które łatwiej sprzedać, a jeśli również prowadzimy tucz,
to podporządkować pod pomieszczenia i wprowadzić
zasadę „całe pomieszczenie pełne, całe pomieszczenie
puste”. Pomaga nam zachować lepszą higienę, ułatwia
dezynfekcję, a przez to i profilaktykę stada.
Maria Gwizdała
Reklama
PPH „DOWO”
WOJCIECH DOBRZYCKI
73-110 Stargard
• nawóz wapniowo-magnezowy węglanowy – dolomit
CaO – 30%
MgO – 17%
• nawóz wapniowy węglanowy CaO – 50% = 90% CaCO3
• nawóz wapniowy tlenkowy CaO – 50% i 60%
tel./fax (91) 578 67 33, tel. kom. 601863937
www.dowo.pl
41
W chlewni i oborze
Coroczne spotkanie hodowców
i producentów trzody chlewnej
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku i Polski
Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „Polsus”
zorganizowali konferencję pt. „Aktualności i nowości
w produkcji i hodowli trzody chlewnej”, która odbyła się
21 listopada br. w siedzibie PODR w Gdańsku.
Z
ebranych na konferencji powitali: Pan Aleksander Mach
- Dyrektor PODR w Gdańsku,
Pan Ryszard Bogusławski - Kierownik Biura „Polsus” w Gdańsku oraz
Pan Józef Stolc - Prezes Okręgowego Związku Hodowców Zarodowej
Trzody Chlewnej w Gdańsku.
Jako pierwszy wystąpił Pan
Maciej Dragun z Wojewódzkiego
Inspektoratu Weterynaryjnego, który zapoznał uczestników z zaawansowaniem urzędowego uwalniania stad od choroby Aujeszkyego
i dalszym jej monitoringiem. Jest to
sprawa bardzo ważna ze względu
na możliwości handlu i przemieszczania sztuk ze stad. Prelegent
przedstawił i uzasadnił podział
województwa na poszczególne regiony. Poinformował zebranych,
że Wojewódzki Lekarz Weterynarii
w październiku 2012 r. przekazał
informację Głównemu Lekarzowi
Weterynarii, że wszystkie regiony
województwa pomorskiego uzyskały status wolnych od wirusa
choroby Aujeszkyego. Oczywiście
w stadach świń dalej będzie prowadzony monitoring tej choroby.
W przypadku, gdy w okresie następnych 24 miesięcy w regionie
nie zostanie zarejestrowany żaden
przypadek wystąpienia choroby,
Główny Lekarz Weterynarii może
wystąpić do Komisji Unii Europejskiej o uznanie tego regionu za
urzędowo wolny od wirusa choroby Aujeszkyego.
Następnie głos zabrał Pan Tadeusz Blicharski - Dyrektor Biura
„Polsus” Warszawa. Omówił aktualny stan hodowli trzody chlewnej. Powiedział między innymi,
że w województwie pomorskim,
w przeciągu ostatniego roku,
zwiększyła się prawie o 5% liczba
stad i loch pod oceną, co uważa za
sukces, gdyż w kraju w tym samym
okresie liczby te zmalały również
o około 5%. Określił, że najsłabszym punktem naszej produkcji jest
jej rozdrobnienie, a szczególnie brak
dużych chlewni produkujących
prosięta. To oczywiście powoduje
duże zainteresowanie producentów żywca warchlakami z zagranicy. Poza tym zapoznał zebranych
z aktualnym stanem pogłowia trzody chlewnej w Polsce oraz Unii Europejskiej, zwracając uwagę na fakt
zmniejszania liczebności loch w całej UE, oprócz Hiszpanii, gdzie następuje dynamiczny rozwój dużych
ferm trzody chlewnej, nierzadko
posiadających nawet po 10 tys.
i więcej loch w jednym stadzie.
Stan pogłowia trzody chlewnej
według stanu na lipiec 2012 r. i dynamikę zmian w ostatnich trzech latach przedstawia tabela. Natomiast
strukturę pogłowia prelegent przedstawił na poniższym wykresie.
Następnie dr Tadeusz Blicharski omówił pokrótce wykorzystanie Funduszu Promocji Mięsa
Wieprzowego, co zostało z niego
zrealizowane oraz zamierzenia na
następny rok.
Po tym wykładzie wywiązała
się dyskusja, w której uczestnicy
wskazali kilka czynników, które
stanowią duże zagrożenia dla rozwoju gospodarstw trzodowych. Są
to m.in. brak wsparcia z PROW,
bardzo długie i wciąż przeciągające się procedury związane z uzyskaniem pozwoleń na budowę czy
Tabela
Stan pogłowia trzody chlewnej w Polsce i dynamika zmian w ostatnich trzech latach
- stan z lipca 2012 r. (T. Blicharski)
Wyszczególnienie
a - 2010
b - 2011
c - 2012
Sektor
Ogółem
prywatny
publiczny
w tysiącach sztuk
Struktura
pogłowia
ogółem
w odsetkach
Dynamika
lipiec
ub.r. = 100
marzec
= 100
Trzoda chlewna
ogółem
a
b
c
14 865,4
13 508, 7
11 580,7
14 778,7
13 426,5
11 510,5
86,7
82,2
70,2
100,0
100,0
100,0
104,1
90,9
85,7
106,4
103,1
100,9
Lochy na chów
a
b
c
1 396,4
1 177,3
1 081,6
1 386,6
1 168,5
1 073,9
9,8
8,8
7,7
9,4
8,7
9,3
101,6
84,3
91,9
100,9
100,8
97,1
Trzoda chlewna
pozostała
a
b
c
13 469,0
12 331,4
10 499,1
13 392,1
12 258,0
10 436,6
76,9
73,4
62,5
90,6
91,3
90,7
104,4
91,6
85,1
106,9
103,3
101,3
42
W chlewni i oborze
Wykres
Struktura pogłowia trzody chlewnej w Polsce (T. Blicharski)
rozbudowę chlewni, rygorystyczne zapisy ustawy o ochronie środowiska naturalnego, szczególnie
te dotyczące gromadzenia i przechowywania gnojowicy, w tym
konieczność budowy zamkniętych
zbiorników oraz zagospodarowania gnojowicy na własnej ziemi, co
dodatkowo prowadzi do konieczności inwestycji w zakup ziemi. Pan
Andrzej Śnieg postulował wręcz
o wystąpienie do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wydzielenie w Polsce terenów typowo rolniczych, na których funkcjonowałyby
uproszczone procedury uzyskiwania pozwoleń na inwestycje rolnicze. Ludzie osiedlający się na takim
terenie byliby informowani, że tu
odbywa się produkcja rolna, która może czasami być uciążliwa,
choćby ze względu na rozprzestrzenianie się niezbyt przyjemnych zapachów.
Dużym zainteresowaniem cieszył się wykład Pana Piotra Kołodziejczyka z „Polsusa”, czynnego
lekarza weterynarii, który swoje
wystąpienie poświęcił coraz częściej występującej w polskich
chlewniach zarówno tych o śred-
niej wielkości, jak i fermach, streptokokozie. Wprawdzie choroba
nie powoduje licznych upadków,
ale zawsze jest powodem strat
materialnych, chociażby poprzez
znaczne obniżenie wyników produkcyjnych. Prelegent udowodnił
hodowcom, iż o wiele łatwiej zapobiegać streptokokozie, poprzez
stworzenie zwierzętom jak najlepszych warunków do ich rozwoju
i zapewnienie właściwej opieki, niż
przy zaniedbaniach ją wyleczyć.
W dalszej części spotkania
Pani Anna Czarnecka z firmy Polsanders omówiła efektywne wykorzystanie pasz z nową jakością
dodatków paszowych.
Podczas konferencji można było
również sporo dowiedzieć się na temat nowoczesnych systemów wentylacji oraz innych elementów wyposażenia budynków dla świń. Mówili
o tym przedstawiciele firm Hodowca oraz Inwest Agro, prezentujący
systemy wentylacji SKOV.
Z kolei Bank Gospodarki Żywnościowej oraz AGRO, EF i Grupa
Credit Agricole podpowiedziały,
skąd uzyskać pieniądze na inwestycje w gospodarstwie.
Ostatnim, poruszonym w trakcie konferencji, tematem były wymogi dobrostanu zwierząt w ramach
zasad wzajemnej zgodności, które
obowiązują od 1 stycznia 2013 r.
W dyskusji rolnicy podkreślali,
że przytłacza ich ilość dokumentacji wymaganej w gospodarstwie.
Duży problem widzą także w różnej interpretacji przepisów z zakresu bezpiecznej żywności. W czasie
kontroli spełniania zasad wzajemnej zgodności te interpretacje bywają różne - w zależności od powiatu.
Tak naprawdę dużo zależy od kontrolującego dane gospodarstwo lekarza PIW. Rolnicy mają również
bardzo dużo obaw co do przepisów
dobrostanu zwierząt, które zaczęły
obowiązywać od 1 stycznia 2013 r.,
ze względu na koszty koniecznych
inwestycji, jak również ze względu na interpretację tych przepisów
przez mające je kontrolować służby
weterynaryjne. Zdaniem zebranych
doprowadzi to do dalszej redukcji
pogłowia trzody chlewnej, szczególnie liczby loch. Pan Andrzej
Śnieg, po konsultacjach z firmami
budowlanymi i wyposażenia ferm,
wyliczył, że koszt stworzenia jednego stanowiska dla maciory to około
15 tys. zł. Bez stosownego wsparcia
z funduszy unijnych rolnicy nie
są w stanie inwestować w chlewnie dla macior, a co za tym idzie,
w produkcję prosiąt. Uczestnicy
konferencji wnioskowali o przekazanie ich postulatów do Ministerstwa
Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Do tego
zobowiązał się Pan Tadeusz Blicharski - Dyrektor Biura „Polsus”.
Konferencja była okazją do zapoznania się z aktualną sytuacją
na rynku świń, a także omówienia
istotnych problemów zdrowotnych
stad trzody chlewnej oraz związanych z dostosowaniem się hodowców i budynków do wymogów
dobrostanu zwierząt. Na jednej
sali spotkali się hodowcy, a więc ci
co produkują loszki i knurki oraz
potencjalni ich odbiorcy, czyli producenci żywca. Była więc również
możliwość nawiązania kontaktów
handlowych i wymiany poglądów
pomiędzy rolnikami.
Maria Gwizdała
43
W chlewni i oborze
Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy * Przypominamy
Styczeń
Bydło:
Przypominamy, że od 1 stycznia 2013 r. obowiązują w Polsce standardy wzajemnej zgodności (cross-compliance)
w zakresie dobrostanu zwierząt. Wymagania te powiązane są z płatnościami bezpośrednimi i należy je przestrzegać.
Producenci mleka zainteresowani oddaniem części swojej kwoty mlecznej w używanie innemu producentowi
(dzierżawa kwoty mlecznej) powinni pamiętać, że ostateczny termin składania wniosku w tej sprawie do ARR upływa 31 stycznia. Wielkość kwoty jaką chcemy przekazać nie może być wyższa niż 30% posiadanego limitu. Wiąże się to
z obowiązkiem wykorzystania przez producenta w ciągu roku przynajmniej 70% posiadanej kwoty, a kwota oddana
w używanie traktowana jest jako niewykorzystana. Umowa jest ważna w okresie jednego roku kwotowego i wygasa
automatycznie 31 marca.
Na wadliwe żywienie krów w stadzie mogą wskazywać między innymi następujące sygnały: spadek wydajności
mlecznej, pogorszenie jakości i składników mleka, zmiany masy ciała, konsystencja kału, zmiany w moczu, ograniczenie częstotliwości przeżuwania, nieprawidłowa kondycja krów (BCS), stan zdrowotny kończyn oraz zakłócenia
w rozrodzie.
Kontrolowanie poziomu mocznika w mleku pozwala między innymi w porę wychwycić błędy żywieniowe i dokonać
korekty dawek pokarmowych. Poziom mocznika w mleku świadczy o poziomie białka w dawce pokarmowej. Gdy
zawartość białka w mleku wynosi 3,2 – 3,6%, a poziom mocznika w 1 litrze mleka wynosi 150 – 300 mg, wówczas
możemy mówić o zbliżonym do prawidłowego zaopatrzeniu krowy w energię i białko.
Trzoda chlewna:
Okres zimy to szczególna pora roku pod względem utrzymania właściwego mikroklimatu w budynkach inwentarskich. Potrzeba wentylacji budynków i jednoczesne utrzymanie optymalnej temperatury nie zawsze dają się pogodzić, jednak taka wymiana powietrza jest niezbędna z wielu powodów:
Rosnący wraz z niedowentylowaniem poziom amoniaku i innych szkodliwych gazów, usypiające działanie dwutlenku węgla czy w końcu brak tlenu mają bezpośredni, negatywny wpływ przede wszystkim na układ oddechowy. Zapalenia płuc, kaszel nasilający się zwykle w okresie zimowym, to konsekwencja słabo wentylowanych budynków.
Wilgoć i niska temperatura również negatywnie wpływają na konstrukcję budynku. Przyczyniają się do zagrzybienia, korozji doprowadzających do szybkiego technicznego niszczenia obiektu.
Wzmożona wilgotność zwiększa uczucie chłodu u świń, przy czym zawsze bardziej narażone są na to zwierzęta
młode, a zwłaszcza prosięta, których system termoregulacji rozwija się wraz z wiekiem i tworzeniem się tkanki
tłuszczowej.
Człowiek w takim samym stopniu narażony jest na działanie niekorzystnych czynników środowiska. Zapylenie, wilgotność i obecność szkodliwych gazów w równym stopniu dotyczy zatem ludzi obsługujących zwierzęta, jak i same
zwierzęta.
Należy przyjąć, że w okresie zimowym minimum dotyczące wymiany powietrza to około 0,1 - 0,2 m³ w ciągu godziny i to na każdy kilogram żywej masy ciała w chlewni.
Wanda Barańska, Włodzimierz Sawirski
Sprzedam (cd. ze str. 60)
Brony 5-polowe średnie; rozdrabniacz Bąk, silnik
5,5 kW; rozdrabniacz do buraków, silnik 0,4 kW; klatkę zawieszaną i dwukółkę. Ceny do uzgodnienia.
Wiadomość: gm. Nowy Dwór Gd., tel. kom. 516269292.
Spawarkę Bester 500 A i skrzynię biegów do Stara 6 x 6.
Ceny do negocjacji.
Wiadomość: gm. Stegna tel. (55) 247 79 18.
Ciągnik C-385 z kompletem dokumentów.
Wiadomość: tel. kom. 605040088 (okolice Prabut).
44
Rozrzutnik jednoosiowy do obornika, sprawny technicznie. Cena do uzgodnienia.
Wiadomość: gm. Sztutowo tel. (55) 247 84 48.
Przyczepę ciągnikową rolniczą Kirowiec JPT S12
o ład. 12 t i agregat uprawowo-siewny Famarol o szer.
rob. 3 m. Stan techniczny dobry. Ceny do uzgodnienia. Wiadomość: tel. kom. 661757172.
Gospodarstwo rolne o pow. 18 ha w Starocinie wraz
z budynkiem mieszkalnym, oborą, stodołą i budynkami gospodarczymi oraz sprzętem rolniczym (ciągnik,
kombajn Z056). Wiadomość: tel. (55) 247 27 20, gm.
Nowy Dwór Gdański.
W chlewni i oborze
Trafnym doborem par rodzicielskich do kojarzeń
tworzysz rentowność produkcji trzody chlewnej w swoim gospodarstwie
OKRĘGOWY ZWIĄZEK HODOWCÓW ZARODOWEJ TRZODY CHLEWNEJ
80-874 Gdańsk, ul. Na Stoku 48
tel./fax (58) 530-04-27, 530-04-44, e-mail: [email protected]
Genetyka przynosi szybkie zwiększenie mięsności produkowanego żywca wieprzowego.
Wysoka jakość materiału matecznego – loszki „POLSUS”, Filia Gdańsk i knurków „POLSUS”, Filia Gdańsk
wnosi lepsze korzyści produkcji w Twojej hodowli
i gwarantuje wyższe dochody w momencie klasyfikacji w ubojniach.
Wykaz hodowców trzody chlewnej, objętych oceną wartości użytkowej i hodowlanej
przez Polski Związek Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”, Filia w Gdańsku
uprawnionych do sprzedaży materiału hodowlanego
Stan na dzień 13.12.2012 r.
Produkuje
Lp.
Hodowca
Miejscowość
Poczta
Gmina
Nr tel.
knurki
loszki
i loszki
krzyżówkowe
Rasa
1.
Błażek Zenon
Kamionka
86-171 Rychława
Skórcz
58 582-91-37
605852155
-
*
10
2.
Browarczyk Tadeusz
Smołdzino
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-36
*
*
20
3.
Burek Stanisław
Lubieszyn
83-420 Liniewo
Liniewo
58 687-80-63
-
*
10
4.
Cybulski Zbigniew
Ostrowite
89-662 Ostrowite
Chojnice
52 398-74-12
-
*
20
5.
Ebertowski Ryszard
Markubowo
83-400 Kościerzyna
Kościerzyna
58 686-57-27
*
*
10
6.
Godlewski Zdzisław
Czarlin
83-110 Tczew
Tczew
58 536-69-13
607600890
*
*
20, 80
7.
Gołecki Feliks
Mościska
83-240 Lubichowo
Lubichowo
58 588-56-03
604888543
*
*
20
8.
Graban Wiesław
Zelgoszcz
83-208 Zelgoszcz
Lubichowo
58 588-51-15
669354612
-
*
20
9.
Gumiński Ryszard
Miradowo
83-210 Zblewo
Zblewo
58 588-44-34
606937965
-
*
20
Rabacino
77-100 Bytów
Studzienice
59 821-47-89
*
*
10, 70
-
*
20
10. Hanasko Zenon
11. Pliszka Józef
Zelgoszcz
83-208 Zelgoszcz
Lubichowo
58 582-43-06
505956000
12. Hnatiuk Zenon
Rabacino
77-100 Bytów
Studzienice
59 821-47-93
504066467
*
*
10
13. Jurczyński Henryk
Wielgłowy
83-120 Subkowy
Subkowy
58 536-69-51
601937950
-
*
20
14. Koss Beata, Mirosław
Gnieżdżewo
84-121 Swarzewo
Puck
58 673-37-62
693302914
*
*
10, 70
Krawczykiewicz
Michał
Sternowo
89-641 Nowa Cerkiew Chojnice
52 398-73-84
-
*
20
Rabacino
77-100 Bytów
Studzienice
59 821-47-82
*
*
20
Skórcz
514471825
-
*
10
Lubichowo
58 560-95-26
606618096
*
*
20, 70
15.
16. Łoza Jarosław
17. Mazurowski Łukasz
18. Mazurowski Marek
Wielki Bukowiec 83-208 Zelgoszcz
Zelgoszcz
83-208 Zelgoszcz
45
W chlewni i oborze
Produkuje
Lp.
Hodowca
Miejscowość
19. Miąskowski Stanisław
20. Mokwa Maria
Załęże
Subkowy
Nowakowski
Mieczysław
Pałubin
22. Regliński Andrzej
Smołdzino
21.
23. Roskwitalski Andrzej
Wysoka
Poczta
Gmina
Nr tel.
knurki
loszki
i loszki
krzyżówkowe
Rasa
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-54
*
*
10
83-120 Subkowy
Subkowy
58 536-83-43
605346075
-
*
20
83-430 Stara Kiszewa
Stara Kiszewa 58 687-64-32
-
*
10
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-61
*
*
10
83-212 Bobowo
Bobowo
58 562-17-45
606703940
-
*
10
24. Skrzypkowski Szczepan
Smołdzino
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-30
603452481
*
*
20, 80
25. Stefański Marian
Skorzewo
83-400 Kościerzyna
Kościerzyna
58 687-12-11
665567114
*
*
20
Kartuzy
58 681-05-91
607658208
*
*
10, 20,
70
58 535-16-79
695940747
*
*
10
Miastko
502247997
*
*
10
Chojnice
52 397-09-54
-
*
20
26. Stolc Józef
Kiełpino
83-307 Kiełpino
27. Syldatk Elżbieta
Gronowo
83-122 W. Walichnowy Gniew
28. Szepel Edward
29. Szulc Bogdan
Węgorzyno
Miastko
77-200 Miastko
ul. Długa 12/40
Pawłowo
89-600 Chojnice
30. Szynszecki Mirosław
Lotyń
89-641 Nowa Cerkiew Chojnice
52 398-72-58
-
*
20
31. Śnieg Andrzej
Pastwa
82-500 Kwidzyn
Kwidzyn
55 275-74-70
602670505
*
*
20
89-650 Czersk
Czersk
52 398-44-74
603199648
*
*
10
32. Talewski Grzegorz
Czersk
ul. Łubianka 9
33. Terefenko Zbigniew
Michałowo
76-223 Stawęcino
Główczyce
59 811-66-78
880588100
-
*
20
34. Węsierski Jan
Smołdzino
83-304 Przodkowo
Przodkowo
58 681-96-74
*
*
20
Wolny Dwór
83-250 Skarszewy
Skarszewy
605665567
58 588-22-11
*
*
10
35. Megier Jarosław
* zakres produkcji oraz aktualna w miesiącu możliwość ilościowego zakupu materiału hodowlanego (knurki, loszki)
SYMBOLE RAS: 10 - WBP,
20 - BPZ, 50 - ZŁOTNICKA PSTRA, 60 - HAMPSHIRE, 70 - DUROC, 80 – PIETRAIN
Wykaz hodowców, którzy zrezygnowali z prowadzenia oceny użytkowości rozpłodowej loch i nieposiadających certyfikatu
oraz uprawnień do sprzedaży materiału hodowlanego trzody chlewnej (knurki i loszki):
1. Dahm Józef – Kranek, gmina Skórcz,
2. Cirocki Stanisław – Smołdzino, gmina Przodkowo,
3. Wrona Kazimierz – Łęgowo, gmina Pruszcz Gdański,
4. Wolski Bronisław – Bawernica, gmina Parchowo,
5. Toruńczak Ryszard – Załamkowo, gmina Kamienica Królewska,
6. Borkowski Zbigniew – Kościeleczki, gmina Malbork,
7. Nalikowski Piotr – Dubiel, gmina Kwidzyn,
8. Odya Czesław – Łąg Kolonia, gmina Czersk.
Wykaz telefonów komórkowych (służbowych) osób udzielających informacji na temat dostępnego materiału hodowlanego:
1. Ryszard Bogusławski - 507088394,
2. Andrzej Bułakowski - 507088396,
3. Arkadiusz Drewing - 507088398,
4. Krzysztof Żółć - 507088399,
5. Aleksandra Kopicka - 507088395.
46
W trosce o środowisko
Wymogi obowiązujące rolników
na OSN (cd.)
Poprawa warunków przechowywania nawozów naturalnych na OSN jest jednym z głównych
założeń Programu działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych.
W
ymogi dotyczące warunków przechowywania nawozów naturalnych na obszarach
OSN, określone w programie działań obowiązującym od 1 listopada 2012 r., zgodnie z Rozporządzeniem nr 6/2012 Dyrektora Regionalnego Zarządu
Gospodarki Wodnej w Gdańsku, wymagają dokładnego zapoznania się i spokojnego przeanalizowania aktualnego stanu własnego gospodarstwa oraz możliwości
dostosowania go do nowych, zaostrzonych wymogów,
wynikających z programu działań dla OSN.
W analizie należy rozważyć aktualną skalę produkcji zwierzęcej w swoim gospodarstwie, jak również plany na najbliższe lata (pozostanie na tym samym poziomie, czy planowane są zmiany w kierunku wzrostu lub
zmniejszenia stada zwierząt). Należy przeanalizować
planowane zmiany w systemach utrzymania zwierząt,
np. wprowadzenie głębokiej ściółki dla wybranej grupy
zwierząt, co zmienia potrzeby w zakresie pojemności
i powierzchni miejsc do przechowywania nawozów
naturalnych. Analizujemy posiadany aktualnie zasób
budowli proekologicznych, tj. płyt obornikowych/
miejsc do składowania obornika, zbiorników na gnojówkę/gnojowicę i oceniamy własne gospodarstwo
pod kątem spełniania wymogów w zakresie ochrony
środowiska oraz potrzeb gospodarstwa z uwagi na zaostrzone wymogi z tytułu wyznaczenia OSN.
Dla jednoznacznej interpretacji Programu działań,
przedstawiamy poniżej określenia używane w Programie i ich znaczenie:
• użytki rolne - grunty orne, sady, łąki trwałe, pastwiska trwałe, grunty rolne zabudowane, grunty
pod stawami i grunty pod rowami,
• nawozy naturalne - obornik, gnojówka i gnojowica
przeznaczone do rolniczego wykorzystania, w tym
również w formie przetworzonej, w tym pozostałości z biogazowni,
• gnojówka - płynny nawóz naturalny, odciek z obornika,
• gnojowica - płynny nawóz naturalny, mieszanina
kału i moczu zwierząt z domieszką wody,
• nawozy organiczne - nawozy wyprodukowane
z substancji organicznej lub z mieszanin substancji
organicznych, w tym komposty, a także komposty
wyprodukowane z wykorzystaniem dżdżownic,
• nawozy organiczno-mineralne - mieszaniny nawozów mineralnych i organicznych,
• miejsce przechowywania nawozów naturalnych
- zbiornik na płynne nawozy naturalne (gnojówkę
lub gnojowicę), płyta obornikowa lub inne miejsce
przechowywania obornika specjalnie przygotowane w tym celu z materiałów szczelnych i nieprzepuszczalnych, zabezpieczających przed przedostaniem się odcieków do wód lub do gruntu.
Określone ww. rozporządzeniem wymogi dotyczące warunków przechowywania nawozów naturalnych na obszarach OSN opierają się na aktualnie
obowiązujących, wszystkich rolników w całym kraju,
regulacjach prawnych w tym zakresie, tj. na Ustawie
o nawozach i nawożeniu z 10 lipca 2007 roku oraz
Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki
Żywnościowej z dnia 7 października 1997 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budowle rolnicze i ich usytuowanie. Dla rolników
prowadzących działalność rolniczą na OSN-ach zo-
47
stały one zaostrzone w zakresie wymogu powierzchni
i pojemności „miejsca przechowywania nawozów
naturalnych”. Jednakże zaostrzone wymogi w zakresie powierzchni i pojemności miejsc składowania
nawozów naturalnych stają się obowiązującymi na
koniec realizacji programu 2012-2016, zgodnie z harmonogramem planowanych działań, przedstawionym
w załączniku 7. do programu działań mających na celu
ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych dla
obszarów szczególnie narażonych (OSN).
W oparciu o Program działań dla OSN i załącznik
nr 7 do tego programu, możemy pogrupować wymogi w zakresie przechowywania nawozów naturalnych
w zależności od terminu obowiązywania danej regulacji (tabela).
Należy podkreślić, że gospodarstwa spełniające
obecne wymogi z zakresu stosowania i magazynowania nawozów naturalnych, określone w naszym
prawodawstwie krajowym, tzn. w Ustawie o nawozach i nawożeniu z 10 lipca 2007 r., są już w dużym
Tabela
Zakres regulacji
Początek
obowiązywania
poszczególnych
regulacji dla rolników
prowadzących
działalność na OSN
Wymogi wdrażane Programem Działań dla OSN
Płynne nawozy naturalne należy przechowywać w taki sposób, aby wycieki nie
przedostawały się do gruntu i wód (§ 16).
Dzień wejścia w życie
Programu 1 listopada 2012 r.
Pasze soczyste przechowuje się na zabezpieczonym gruncie w taki sposób, aby
wycieki nie przedostawały się do gruntu i wód, w szczególności w silosach, na
płytach lub na podkładzie z folii i sieczki oraz pod przykryciem foliowym (§ 25).
Kiszonki składuje się w odległości większej niż 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych oraz źródeł i ujęć wody (§ 26).
Obornik należy przechowywać w sposób zabezpieczający przed przenikaniem
odcieków do wód lub do gruntu, lub w przypadku utrzymywania zwierząt na
głębokiej ściółce, w budynku inwentarskim o nieprzepuszczalnym podłożu, za
wyjątkiem sytuacji, o której mowa w § 22 (§ 18).
Jeżeli prowadzący działalność rolniczą na OSN posiada nadmierną ilość nawozów naturalnych, w stosunku do rzeczywistej pojemności ich przechowywania,
musi on udokumentować, że nawozy usuwa w sposób nieszkodliwy dla środowiska (§ 20).
Warunki
przechowywania
nawozów naturalnych
oraz postępowanie
z odciekami
1 marca 2013 r.
Nawozy naturalne przechowuje się w odległości większej niż 20 m od studni,
od linii brzegu cieków i zbiorników wodnych, jeżeli obowiązujące przepisy nie
stanowią inaczej (§ 21).
W okresie od 1 marca do 31 października, jednak nie dłużej niż 12 tygodni, dopuszcza się złożenie obornika na pryzmie bezpośrednio na gruncie, przy zachowaniu następujących wymagań (§ 22):
1) pryzmy lokalizuje się poza zagłębieniami terenu, na możliwie płaskim terenie,
o dopuszczalnym spadku 3%, na terenie niepiaszczystym i niepodmokłym,
w odległości większej niż 20 m od linii brzegu wód powierzchniowych,
2) w przypadku potrzeby ponownego złożenia obornika na pryzmie w kolejnym
sezonie wegetacyjnym, pryzmy muszą być lokalizowane w innym miejscu,
3) lokalizację pryzmy oraz datę złożenia obornika w danym roku na danej działce prowadzący działalność rolniczą na OSN zaznacza na mapie lub szkicu
działki, które przechowuje przez okres obowiązywania Programu i rok po
jego zakończeniu.
Należy zapewnić pojemność zbiorników do przechowywania gnojówki i gnojowicy, przez okres, w którym rolnicze ich wykorzystanie nie jest możliwe, odpowiadającą co najmniej 6 miesięcznej produkcji tych nawozów (§ 17).
Koniec wdrażania
Programu (rok 2016)
Należy zapewnić możliwość gromadzenia i przechowywania obornika przez okres,
kiedy nie jest on rolniczo wykorzystywany, jednak nie krócej niż 6 miesięcy (§ 19).
Sposób obliczania minimalnej wielkości miejsc do przechowywania nawozów
naturalnych zawiera zał. nr 3 do Programu (§ 23).
Prowadzący działalność rolniczą na OSN jest zobowiązany do dostosowania powierzchni lub pojemności posiadanych miejsc do przechowywania nawozów
naturalnych do wymogów, o których mowa w § 17 i § 19 w terminie do końca
okresu obowiązywania Programu (§ 24).
48
stopniu przystosowane do wymogów zapisanych
w Programie działań dla OSN, wprowadzanych na
przestrzeni 4 lat realizacji Programu. Spełnienie jednego z najtrudniejszych wymogów – obowiązku
posiadania miejsc do gromadzenia i przechowywania nawozów naturalnych przez okres co najmniej
6 miesięcy, być może związane z potrzebą zwiększenia powierzchni/pojemności miejsc do składowania
nawozów naturalnych, będzie podlegało kontroli
w końcowym etapie wdrażania Programu. Stąd też
decyzje w sprawie zwiększania powierzchni/pojemności miejsc do składowania mogą być podejmowane
przez rolników gospodarujących na OSN w późniejszych latach, po dokładnym przeanalizowaniu potrzeb
w gospodarstwie. Należy dodać, że przy określaniu
potrzeb w tym zakresie można uwzględniać odliczenia
z tytułu wypasu pastwiskowego, stosowanego systemu
utrzymania oraz wyposażenia gospodarstwa w środki
techniczne (załącznik 3. do Programu działań).
i jaki to rodzaj uprawy. Z podanych informacji osoba
kontrolująca musi mieć możliwość wyliczenia zastosowanej dawki azotu na 1 ha danej uprawy, żeby ocenić
czy przestrzegane są zalecane dawki azotu, zgodnie
z podjętymi środkami zaradczymi w Programie działań dla OSN.
Rejestr działań agrotechnicznych powinien być prowadzony na bieżąco, gdyż jest zasadniczym dokumentem potwierdzającym realizację zaleceń wynikających
z Programu działań dla OSN. Do wglądu jednostek
kontrolujących powinien być dostępny plan nawożenia
wraz z bilansem azotu - jeśli jest obowiązującym, wszelkie umowy zbycia nawozów naturalnych - jeśli dotyczą,
mapy lub szkice działek z lokalizacją i datą składowania obornika bezpośrednio na gruncie – jeśli dotyczą,
wyliczenia dawki nawozów naturalnych zastosowanej w danym roku, która nie może przekroczyć 170 kg
azotu w czystym składniku na 1 ha UR. Obowiązująca
dokumentacja musi być przechowywana przez okres
obowiązywania programu i rok po jego zakończeniu.
Pamiętać należy, że dokumentacja prowadzona
w gospodarstwie rolnym stanowi materiał do oceny
stosowanych przez rolnika praktyk rolniczych na rzecz
ograniczenia negatywnego ich wpływu na jakość wód
uznanych za wrażliwe w tym rejonie.
Maria Sawirska
 Warto przeczytać
DO WALKI Z MSZYCAMI
Obowiązek posiadania miejsc do gromadzenia i przechowywania
nawozów naturalnych, wystarczających na okres co najmniej
6 miesięcy, będzie podlegał kontroli w końcowym etapie
wdrażania Programu (2016 r.)
Wszyscy rolnicy prowadzący działalność na terenach OSN zobowiązani są do prowadzenia dokumentacji przeprowadzonych zabiegów agrotechnicznych,
a w szczególności związanych z nawożeniem (termin,
rodzaj nawozu, zastosowana dawka pod daną uprawę). Należy rejestrować dawki nawozów mineralnych
i naturalnych oraz innych środków zastosowanych
pod uprawę, np. do użyźniania gleby, pamiętając
o maksymalnych dopuszczalnych dawkach azotu,
wynikających z planu nawożenia, w przypadku rolników zobowiązanych do jego opracowywania (gospodarujących na pow. powyżej 100 ha użytków rolnych
na OSN - § 37 Programu działań) bądź maksymalnych dawkach azotu określonych dla poszczególnych
upraw zgodnie z załącznikiem 5. do Programu działań, w przypadku rolników prowadzących działalność
rolniczą na powierzchni do 100 ha użytków rolnych na
OSN (§ 41 Programu).
Z zapisu w rejestrze działań agrotechnicznych musi
jasno wynikać, w jakim terminie zastosowano nawóz,
jaki nawóz i jaką dawkę, na jaką powierzchnię uprawy
Od stycznia 2014 roku w państwach zrzeszonych
w EU obowiązywać będzie integrowana ochrona
roślin. Do walki z chorobami i szkodnikami roślin
uprawnych w większym stopniu wykorzystywane
będą metody agrotechniczne i biologiczne oraz środki
możliwie najmniej szkodliwe dla zdrowia ludzi i środowiska. Jednym z takich testowanych środków – preparatów jest Afiks. Jako substancję aktywną zawiera
naturalne polisacharydy zdyspergowane w substancji powierzchniowo czynnej. Afiks nie jest środkiem
ochrony roślin. Jego działanie na szkodniki można
określić jako mechaniczne. Po spryskaniu rośliny, na
jej powierzchni tworzy się cienka warstwa kleju, który
powoduje zamknięcie tchawek stawonogów, a następnie ich śmierć. Środek ten jest zalecany do zwalczania
mszyc na roślinach rolniczych (stężenie 0,2%) oraz
sadowniczych i ozdobnych (stężenie 0,3%). Skutecznie zwalcza również mszyce na niektórych gatunkach
warzyw w uprawach gruntowych i szklarniowych.
Preparat likwiduje również przędziorka chmielowca,
przędziorka owocowca i wciornastki. Ogranicza występowanie mączlika szklarniowego.
Jan Narkiewicz-Jodko, Do walki z mszycami, Agrotechnika
nr 11/2012, str. 24
Do czytania zachęca Lucyna Lesińska
49
Z wizytą u rolnika
Gospodarstwo na Kociewiu
Kranek to niewielka wieś na terenie gminy Skórcz,
w powiecie starogardzkim. Mieszkają tutaj Państwo
Małgorzata i Roman Dahm. Wspólnie prowadzą rodzinne
gospodarstwo rolne.
- Panie Romanie, proszę krótko
scharakteryzować swoje gospodarstwo.
Wspólnie z żoną prowadzę
gospodarstwo rolne, które wraz
z łąkami zajmuje 40 ha. W produkcji roślinnej przeważają zboża
z przeznaczeniem na pasze dla
zwierząt. W gospodarstwie mam
obecnie 15 macior. Roczna sprzedaż
to ok. 250 - 300 tuczników oraz ok.
20 sztuk bydła opasowego. Cielęta
pochodzą z zakupu od okolicznych
rolników.
- Kiedy rozpoczął Pan samodzielne
gospodarowanie i jak przebiegał
rozwój gospodarstwa?
Gospodarstwo rolne odziedziczyłem po rodzicach w roku 1997.
Na początku było to ogółem 30 ha.
Przez te kilkanaście lat powiększyłem gospodarstwo do obecnego
stanu. Na początku brakowało mi
maszyn i podstawowego sprzętu.
Teraz mam praktycznie cały zestaw
niezbędnych urządzeń. Ostatnio
kupiłem nowy ciągnik marki Deutz
Fahr o mocy 99 KM. Ciągnik posiada ładowacz czołowy o udźwigu
1600 kg. Ładowacz ten znacznie
usprawni pracę w moim gospodarstwie, szczególnie przy załadunku
pasz, usuwaniu obornika, a także
pośrednio przy pracach polowych,
takich jak załadunek nawozów
czy materiału siewnego do skrzyni siewnika. Posiadam do niego
niezbędny sprzęt uprawowy, więc
będzie on w pełni wykorzystany
w gospodarstwie.
Wcześniej zajmowałem się hodowlą trzody chlewnej (loszek),
objętej oceną wartości użytkowej
i hodowlanej przez Polski Związek
Hodowców i Producentów Trzody Chlewnej „POLSUS”. Niestety
zrezygnowałem z tej działalności,
ponieważ na naszym terenie nie
50
było popytu na tego typu materiał
hodowlany.
- Czy inwestycje w gospodarstwie
realizował Pan za własne środki finansowe , czy też za środki unijne?
Inwestycje w gospodarstwie
rolnym realizowałem głównie za
własne środki finansowe. Podpierałem się oczywiście niskoprocentowym kredytem dla młodych rolników. Obecnie (oprócz płatności
bezpośrednich) korzystam z dwóch
pakietów rolnośrodowiskowych
„Ochrona gleb i wód” oraz „Rolnictwo zrównoważone”. Uważam,
że te programy są potrzebne, gdyż
pomagają utrzymać nasze gleby
w dobrej kulturze rolnej, a także
pozwalają na zachowanie urozmaiconego krajobrazu.
- Jakie uzyskujecie Państwo wyniki
produkcyjne?
Od lochy otrzymujemy rocznie
ok. 18 szt. prosiąt. Opas bydła trwa
ok. 20 - 24 miesiące. W tym wieku
byki osiągają wagę od 700 do 800
kg. Średni plon pszenicy to ok. 50 dt
z hektara.
- Państwa gospodarstwo było wielokrotnie wyróżniane i nagradzane. Proszę powiedzieć, które z tych
wyróżnień jest dla Państwa najcenniejsze?
Wszystkie wyróżnienia są dla
nas niezwykle ważne i cenne. Cieszymy się z każdej nagrody lub
dyplomu, ale do najważniejszych
naszych osiągnięć mogę na pewno
zaliczyć IV miejsce w etapie regionalnym konkursu „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne” w 2004 roku.
Konkurs ten, organizowany przez
Kasę Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego w Gdańsku, promuje zasady ochrony zdrowia i życia
w procesie pracy w gospodarstwach rolnych. Z kolei w 2005
roku nasze gospodarstwo zajęło
pierwsze miejsce w etapie gminnym, natomiast II miejsce w etapie
powiatowym konkursu pn. „Piękna Wieś”. W konkursie tym braliśmy również udział w 2007 roku.
Wówczas zajęliśmy pierwsze miejsce w etapie gminnym, a III miejsce
w etapie powiatowym.
Pan Roman prezentuje nowo zakupiony ciągnik Deutz Fahr
Z wizytą u rolnika
- Pani Małgorzato wiem, że należy
Pani do kilku organizacji. Jak udaje
się Pani pogodzić pracę w gospodarstwie z działalnością społeczną?
Owszem, jestem członkiem
Rady Powiatowej Pomorskiej Izby
Rolniczej w powiecie starogardzkim. Funkcję tę pełnię drugą kadencję. Ponadto jestem członkiem zarządu Zrzeszenia Producentów Trzody
Chlewnej „Kociewie”, które skupia
ponad 150 rolników. Lubię pracować
na rzecz rolnictwa, a co za tym idzie,
także na rzecz samych rolników.
Gospodarstwem zajmuje się głównie mąż, a ja - w miarę możliwości
- pomagam w pracach polowych,
takich jak zbiór ziemniaków, słomy,
siana itp. Dużo czasu poświęcam też
naszym synom. Mamy dwóch synów - bliźniaków: Kacpra i Michała,
w wieku 9 lat.
- Wiem, że wyróżniono Panią ważnym odznaczeniem.
Tak. W roku 2010 otrzymałam
odznakę honorową „Zasłużony dla
Rolnictwa”, którą wręczył mi ówczesny Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Pan Marek Sawicki.
- Jak Państwo widzicie przyszłość
swojego gospodarstwa?
Nasze gospodarstwo spełnia
wymogi w zakresie dobrostanu
zwierząt oraz ochrony środowiska.
Jedyne co nas trapi to opłacalność.
Zastanawiamy się, czy przy obecnej skali produkcji będziemy mogli
pozwolić sobie na dalsze inwestycje
związane z gospodarstwem i domem. Zdajemy sobie sprawę z tego,
że bez kolejnych inwestycji nie będziemy wkrótce w stanie podołać
konkurencji. Mamy jednak nadzieję, że w przyszłości gospodarstwo
przekażemy jednemu z naszych
synów.
- Dziękuję za rozmowę.
Rafał Lipiński
INFORMACJE Z MINISTERSTWA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI
Zmiany legislacyjne - grupy producentów rolnych
1 grudnia br. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu
produktów i grup produktów, dla
których mogą być tworzone grupy
producentów rolnych, minimalnej rocznej wielkości produkcji
towarowej oraz minimalnej liczby członków grupy producentów
rolnych.
Wprowadzone przepisy umożliwiają zmniejszenie wymaganego
limitu minimalnej rocznej wielkości
produkcji towarowej grupy producentów rolnych w przypadku wystąpienia w gospodarstwie członka lub członków grupy działania
o charakterze siły wyższej lub wyjątkowych okoliczności, mających
bezpośredni negatywny wpływ na
funkcjonowanie grupy.
Powyższe ułatwienie dotyczy
również grup producentów rolnych, których gospodarstwa członków ucierpiały na skutek wystąpienia okoliczności o charakterze
siły wyższej lub wyjątkowych okoliczności, mających miejsce przed
dniem wejścia w życie niniejszego
rozporządzenia, lecz nie wcześniej
niż w dniu 1 stycznia 2012 r.
Przepisy zostały opracowane
w wyniku stwierdzenia dużej liczby gospodarstw rolnych, w których wystąpiły, na początku tego
roku, szkody spowodowane przez
ujemne skutki przezimowania.
Rozporządzenie było opublikowane
23 listopada br. w Dzienniku Ustaw
2012, pozycja 1292.
Dofinansowanie przydomowych oczyszczalni
Departament Ochrony Wód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej informuje, że trwa
nabór wniosków o dofinansowanie w ramach programu priorytetowego„Dofinansowanie przydomowych oczyszczalni ścieków oraz podłączeń budynków do zbiorczego systemu kanalizacyjnego”.
Środki w ramach alokacji na rok 2012 są nadal dostępne.
Wsparcie udzielane jest w postaci bezzwrotnej w formie dopłat do oprocentowania kredytów oraz dopłat do ceny wykupu obligacji, a także w formie pożyczek inwestycyjnych z możliwością umorzenia do 30% kwoty udzielonej pożyczki.
Szczegóły dotyczące tych programów znajdują się pod adresem http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-priorytetowe/ochrona-wod.
51
Doniesienia
I Plebiscyt „Rolnik Roku 2012”
w regionie słupskim
Organizatorem I Plebiscytu „Rolnik Roku 2012” był wydawca „Głosu Pomorza” - Media
Regionalne, a patronat nad wydarzeniem objęli: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Pomorski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego, Oddział w Strzelinie.
P
ropozycje kandydatów do tytułu mogli zgłaszać
czytelnicy dziennika, oni też mogli głosować
przy pomocy SMS-ów lub tradycyjnie - na kuponach drukowanych w „Głosie Pomorza”, w dniach
od 1 września do 10 listopada 2012 r.
Konkurs odbywał się w dwóch kategoriach: „Rolnik Roku – hodowla zwierząt, uprawa zbóż, rzepaku,
ziemniaków” oraz „Rolnik Roku – agroturystyka”.
Do pierwszej kategorii zgłoszono 12 kandydatów.
Najwięcej głosów zdobyli: Zofia i Tadeusz Cymanowie z Komnina w gminie Smołdzino, którzy prowadzą 50-hektarowe gospodarstwo ekologiczne. Składa
się na nie sad oraz uprawa prosa i hodowla kur niosek.
W przyszłości gospodarze chcieliby uprawiać również
ekologiczne warzywa.
Drugie miejsce zajął Michał Duszkiewicz, prezes
Spółki Rolnej „Rędzina” z Wieszyna, gm. Słupsk, która uprawia ponad 2 tys. hektarów ziemi oraz prowadzi
nowoczesną hodowlę tuczników w cyklu zamkniętym.
Ich głównym odbiorcą są Zakłady Mięsne Sokołów
(rocznie prawie 9 tys. sztuk). Spółka zbiera co roku od
7 do 8 tysięcy ton zbóż - głównie rzepaku, pszenicy
i jęczmienia browarnego. Zatrudnia 36 pracowników.
Trzecie miejsce zajął Zbigniew Kędzior - rolnik
z Kończewa, gm. Kobylnica, który wraz z żoną Krystyną specjalizuje się w hodowli tradycyjnej rasy świń
- złotnickiej pstrej. Jest to hodowla zachowawcza. Poza
tym rolnik produkuje tuczniki w mieszance z knurami
rasy duroc, w celu poprawienia przyrostów i mięsności.
Z kolei w kategorii „Rolnik Roku – agroturystyka”, w której o zwycięstwo walczyło 11 kandydatów,
nagroda główna przypadła Krystynie Glinieckiej,
prowadzącej gospodarstwo agroturystyczne we wsi
Borzyszkowy, gm. Lipnica.
Pani Krystyna Gliniecka z miejscowości Borzyszkowy, gm. Lipnica
Państwo Zofia i Tadeusz Cymanowie z Komnina, gm. Smołdzino
52
Gospodarstwo otoczone jest lasami i jeziorami.
Goście mają tu do dyspozycji pięć pokoi. Każdy ma
kuchnię i łazienkę. Na zewnątrz jest m.in. plac zabaw
dla dzieci, miejsce na ognisko, wiata do biesiadowania.
Do Jeziora Borzyszkowskiego jest ok. 70 m, a z drugiej
strony, około 140 m od budynków, położone jest jezioro Kamieniczno. Jeziora to raj dla wędkarzy, którzy
często łowią tu okazałe szczupaki, okonie, płocie, liny,
leszcze i inne dorodne ryby. Pani Krystyna prowadzi
gospodarstwo agroturystyczne od 10 lat. Uczestniczy
we wszystkich szkoleniach organizowanych przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
Doniesienia
Na drugim miejscu w kategorii „Rolnik Roku
– agroturystyka” uplasowała się Elżbieta Michałek
z Damna – Młyna, gm. Damnica, która zaprasza swoich gości do leżącej nad rzeką Łupawą posesji ze starym stuletnim młynem. Mieszka tam wraz z mężem od
11 lat, a od 3 lat zajmuje się agroturystyką. Rodzina pracuje nad odrestaurowaniem młyna. W części
roboczej budynku powstaje stara stylowa jadalnia,
a w części dobudowanej znajdują się dwu- i czteroosobowe pokoje z kuchniami i łazienkami. Gospodarstwo
odwiedzają przede wszystkim wędkarze i kajakarze.
Poza noclegiem, w gospodarstwie można skorzystać
ze śniadań, obiadokolacji, a także z grillowania na
świeżym powietrzu.
Trzecie miejsce w tej kategorii zajęli Dorota i Artur Grabowscy, którzy swoją działalność agroturystyczną prowadzą w Białogardzie, gm. Wicko.
Do konkursu zgłoszonych zostało wiele znakomicie funkcjonujących gospodarstw rolnych i agroturystycznych. Wszystkim uczestnikom serdecznie gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów.
Laureatów trzech pierwszych miejsc w obu kategoriach organizatorzy plebiscytu zaprosili na uroczyste podsumowanie do restauracji Deja Vu w Słupsku,
gdzie w miłej atmosferze złożyli im gratulacje i wręczyli nagrody.
Zdobywcy I miejsca w kategorii „Rolnik Roku
– hodowla zwierząt, uprawa zbóż, rzepaku, ziemniaków” otrzymali dwuosobowy weekend w SPA, w Dolinie Charlotty, a laureatka I miejsca w kategorii „Rolnik Roku – agroturystyka” będzie mogła do 30 marca
przyszłego roku wykorzystać wartą 10 tysięcy złotych
kampanię reklamową na portalach Mediów Regionalnych. Laureaci plebiscytu otrzymali również nagrody
ufundowane przez: Pomorski Ośrodek Doradztwa
Rolniczego, Pomorską Izbę Rolniczą, Polski Związek
Pszczelarstwa oraz Wójta Gminy Dębnica Kaszubska.
Laureaci plebiscytu „Rolnik Roku 2012”
Trzeba przyznać, że był to ciekawy konkurs. Rolnicy mieli okazję do zaprezentowania swoich osiągnięć zmodernizowanych, nowoczesnych gospodarstw oraz
zapromowania ciekawych ofert agroturystycznych
z naszego regionu.
Reklama
Zdzisław Kołodziejski
53
Doniesienia
Targi EuroTier i BioEnergy Decentral
w Hanowerze
W Hanowerze, w dniach od 13 do 16 listopada
2012 r. odbyły się Targi EuroTier - największe
w Europie targi w dziedzinie nowych technologii
w rolnictwie i hodowli zwierząt oraz
BioEnergy Decentral, czyli międzynarodowa
specjalistyczna wystawa bioenergii
i zdecentralizowanego zaopatrzenia w energię.
W
yjazd na targi zorganizowała Politechnika
Koszalińska. Jego uczestnikami byli studenci kierunku Technika Rolnicza i Leśna
oraz wykładowcy uczelni. Wycieczka wyruszyła z Koszalina rano, 12 listopada. Po wielu godzinach jazdy
uczestnicy dotarli do miejscowości Celle, gdzie zarezerwowany był nocleg w schronisku młodzieżowym.
Pierwszego dnia studenci zwiedzali miasteczko, które
leży w północnej części Niemiec, w Dolnej Saksonii,
nad rzeką Allera. Celle to piękna miejscowość. Szczególne wrażenie robi wieczorem, czarując wszystkich
bajkową scenerią.
Drugiego dnia zwiedzane były tereny targowe.
W bieżącym roku urządzono 13 narodowych pawilonów, reprezentujących 8 różnych państw. Na powierzchni ponad 3.000 m2 wystawiało się 140 przedsiębiorstw. Wiele pawilonów zorganizowanych zostało
przez krajowe instytucje rządowe, jako sposób promowania eksportu innowacji i technologii z ich konkretnego kraju.
Na targach można było również zapoznać się
z techniką chowu i żywienia zwierząt gospodarskich,
z systemami klimatyzacji, budową budynków inwentarskich i hal, a także techniką hodowli i reprodukcji.
Przedstawiciele firm prezentowali pasze mieszane,
składniki i dodatki do pasz, produkty i sprzęt weterynaryjny oraz metody dezynfekcji. Interesujące były
stanowiska dotyczące techniki doju i chłodzenia mleka, magazynowania i peletowania pasz oraz urządzeń
do mielenia i mieszania mięsa. W jednym z pawilonów odbywała się prezentacja zwierząt.
W halach BioEnergy Decentral przedstawiano produkcję biogazu, biopaliw, pozyskiwanie energii wiatrowej oraz handel i rozdział prądu i ciepła. Zaprezentowane zostały również piłowanie, rąbanie, rozdrabnianie,
suszenie, magazynowanie i peletowanie drewna i słomy oraz plantacje drzew szybko rosnących.
Po całym dniu zwiedzania pawilonów targowych
uczestnicy wyjazdu wyruszyli w drogę powrotną do
Polski. Pomimo zmęczenia, wszyscy byli bardzo zadowoleni i cieszyli się dobrymi humorami.
Marta Kara
54
Na targach prezentowały się również polskie firmy
Prezentacja krów mlecznych
Urządzenia wystawianne w ramach BioEnergy Decentral
W domu i zagrodzie
Wierni tradycji
Zimowa kuchnia odznacza się bogactwem różnorodnych smaków i aromatów. Jeszcze
czujemy smak wigilijnych pierogów, ryb, kapusty z grzybami czy korzennego piernika, gdy
na scenę kuchenną wkraczają karnawałowe potrawy – soczyste pieczenie, bigosy, owocowe
sałatki, pączki i faworki. Karnawał, czyli staropolskie zapusty trwają od Trzech Króli
do wielkiego postu. Są okresem balów, zabaw i towarzyskich spotkań. Choć coraz trudniej
wygospodarować nam chwilę dla siebie i przyjaciół, to jednak staramy się być wierni tradycji
i karnawałowym zwyczajom. Poniżej podajemy Państwu kilka sprawdzonych przepisów
na zapustowe potrawy.
ROLADA Z ŁOSOSIA W SZYNCE PARMEŃSKIEJ
Na desce rozłożyć szynkę parmeńską tak, aby plasterki nachodziły na siebie, na środek położyć jeden
kawałek łososia, na wierzch ułożyć ciasno ryż, przykryć drugim filetem. Zawinąć końce filetów pod siebie, zwijając łososia w roladę. Zawinąć szynkę wokół
rolady i związać kawałkami sznurka w 6 miejscach.
Pod sznurek powciskać listki laurowe. Za pomocą pędzelka posmarować roladę 3 łyżkami oliwy z oliwek.
Roladę ułożyć na blaszce do pieczenia i wstawić do
nagrzanego do 195° C piekarnika. Piec przez 40 minut. Chwilę odczekać, posmarować pozostałą 1 łyżką
oliwy z oliwek i pokroić w plastry. Podawać z dodatkową oliwą z oliwek do smaku, sałatą z miodowym
sosem winegret lub warzywami z wody.
PIECZEŃ ZAWIJANA Z ŻÓŁTYM SEREM
1 kg filetu z łososia • 2 łyżki masła • 1 mała cebula, pokrojona w kosteczkę • 1,5 woreczka białego ryżu (150 g)
• 400 ml wrzącego bulionu jarzynowego • 1/2 łyżeczki przyprawy kurkumy • 2 łyżki posiekanej natki pietruszki • 2 łyżki posiekanego szczypiorku • sok i starta
skórka z 1/4 cytryny • 240 g cienko pokrojonej szynki
parmeńskiej (3 opakowania, każde po 80 g) lub szynki
parmeńskiej na wagę • 6 listków laurowych • 4 łyżki oliwy z oliwek extra virgin + dodatkowo do serwowania •
sól morska i świeżo zmielony czarny pieprz oraz: sznurek wędliniarski, 6 kawałków po około 30 cm każdy.
Dodatki: sałata z miodowym sosem winegret lub warzywa z wody.
Wyciąć nożem skórę z łososia, pesetą wyjąć ości.
Filety umyć, osuszyć i przekroić poziomo na 2 cieńsze płaty, posypać solą i świeżo zmielonym czarnym
pieprzem. Na patelni na maśle zeszklić cebulę, dodać
surowy ryż i smażyć przez minutę mieszając, aż ryż
pokryje się masłem. Wlać gorący bulion, wymieszać
i dusić pod przykryciem na małym ogniu przez
16 minut. Dodać kurkumę, natkę pietruszki, szczypiorek, sok i skórkę z cytryny, doprawić solą oraz świeżo
zmielonym czarnym pieprzem, wymieszać.
75 dag mielonego mięsa wołowego • 1 czerstwa bułka •
1 cebula • 1 jajko • 1 łyżeczka musztardy • 15 dag żółtego
sera (pikantny) • 1 pęczek kopru • 1 pęczek szczypioru •
4 łyżki śmietanki słodkiej • 1 łyżeczka soli • słodka papryka w proszku • oliwa do smarowania • 1 kostka rosołu.
Bułkę namoczyć. Cebulę obrać, posiekać. Mięso
połączyć z jajkiem, odciśniętą bułką, musztardą i cebulą, wyrobić rękami na jednolitą masę. Doprawić na
pikantnie. Żółty ser zetrzeć na tarce o dużych oczkach.
Zieleninę umyć osuszyć i drobno pokroić. Folię aluminiową (wymiary 30 x 40 cm) wysmarować oliwą. Przełożyć na nią wyrobione mięso, uformować prostokąt
(20 x 30 cm), wyrównać, posypać żółtym serem, a następnie koperkiem i szczypiorem. Mięso zrolować od
dłuższego boku (folię docisnąć szczelnie na bokach),
55
W domu i zagrodzie
przełożyć na blachę lub inne naczynie do pieczenia,
piec w temp. 190 - 200° C około 50 - 60 minut. Po upieczeniu usunąć delikatnie folię.
Jeżeli chcemy podać pieczeń na ciepło, to musimy
zrobić sos wg następującego przepisu: sos z pieczenia
przecedzić, dodać 1 szklankę wody, kostkę rosołową
i ponownie zagotować, zabielić śmietanką.
PIERSI KURCZAKA FASZEROWANE MOZARELLĄ
I OTULONE BOCZKIEM
Sos: 4 łyżki majonezu • łyżka soku z cytryny • 2 łyżki
gęstej śmietany • łyżeczka musztardy • łyżeczka miodu • łyżeczka octu winnego • 5 - 6 kropli sosu tabasco •
szczypta białego pieprzu • sól.
Składniki sosu dokładnie wymieszać, przykryć,
lekko schłodzić. Dobrze wyszorowany seler włożyć
do lekko osolonego wrzątku, gotować 5 - 7 minut,
osączyć, przestudzić, obrać, pokroić w słupki, skropić sokiem z cytryny. Około 3/4 brzoskwiń pokroić
w kostkę, wymieszać z selerem, pokrojoną w paseczki
szynką i połową orzechów, polać sosem, znów wymieszać, przykryć i na 1 - 2 godziny wstawić do lodówki.
Przed podaniem udekorować pokrojonymi pozostałymi połówkami brzoskwiń i posypać resztą orzechów.
TORT BEZOWO-CYTRYNOWY
4 piersi z kurczaka (bez polędwiczek) • 125 g mozarelli •
1 łyżka musztardy francuskiej • 4 duże lub 8 mniejszych
plastrów boczku • sól • świeżo mielony pieprz • tymianek • rozmaryn.
Piersi umyć i osuszyć. W każdym filecie zrobić kieszonkę, nacinając ją wzdłuż z boku. Mozarellę pokroić
w kosteczkę i wymieszać z musztardą. Tak powstałym
farszem napełnić kieszonki. Piersi oprószyć solą i pieprzem, zawinąć w plastry boczku i spiąć wykałaczkami. Ułożyć w naczyniu żaroodpornym (spinaniem do
góry). Całość posypać tymiankiem i rozmarynem i zapiekać około 25 - 35 minut w temp. 180 - 200° C.
SAŁATKA EGZOTYCZNA
8 połówek brzoskwiń z puszki • 25 dag chudej szynki •
nieduży seler • pół szklanki posiekanych orzechów włoskich • łyżka soku z cytryny.
56
Składniki na blaty bezowe: 6 białek • 1,5 szklanki drobnego cukru • 2 łyżki mąki ziemniaczanej • 1 łyżeczka
ekstraktu z wanilii • 2 łyżeczki soku z cytryny.
Składniki na krem: 1 1/4 szklanki cukru • 75 g masła •
1 łyżka otartej skórki z cytryny • 1 szklanka świeżo wyciśniętego soku z cytryny (potrzeba na to 5 cytryn) •
6 jajek • 1,5 szklanki kremówki.
Blaty bezowe: białka ubić na sztywną pianę. Pod
koniec ubijania dodawać stopniowo cukier, ciągle miksując. Wmiksować mąkę ziemniaczaną, wanilię i sok
z cytryny. Blachy wyłożyć papierem do pieczenia. Na
papierze narysować 4 kręgi o średnicy 22 cm. Wyłożyć ubite białka na narysowane kręgi, wyrównać. Piec
około 45 - 60 minut w 160˚ C (uwaga: blaty piec najlepiej w dwóch turach, na dwóch blachach, jedna wyżej,
druga niżej – ubicie białek też w dwóch turach).
Krem: masło, cukier, skórkę i sok z cytryny podgrzewać na wolnym ogniu. Mieszać do rozpuszczenia się
składników, natychmiast zdjąć z ognia. Lekko ostudzić. Ubić jajka, wlać ciepłą masę cytrynową, wymieszać i przelać do garnuszka. Masę zagotować, cały
czas mieszając. Pogotować około 1 minuty. Przelać
do miseczki i schłodzić. Najlepiej przygotować masę
dzień wcześniej. Kremówkę ubić na sztywno i delikatnie wymieszać z zimną masą cytrynową.
Tortownicę wyłożyć folią aluminiową. Na dno
włożyć blat bezowy, na to 1/3 masy cytrynowej. Czynność powtórzyć jeszcze dwa razy. Na wierzch pokruszyć 4 blat. Wstawić do zamrażalnika na minimum
W domu i zagrodzie
całą noc. Przed pokrojeniem wyłożyć tort na 45 minut
do temperatury pokojowej.
PĄCZKI
AUSZOGNE
Auszogne to tradycyjny wypiek niemieckiej kuchni. Są to zwyczajne pączki o charakterystycznym kształcie. Mają gruby,
brązowy brzeg i cienkie, jasne wnętrze. Formę tą uzyskuje się
w prosty sposób. Kulę ciasta rozciąga się w rękach w ten
sposób, aby ciasto w środku było bardzo cienkie, natomiast
brzeg pozostał grubszy. Podczas smażenia cienka warstwa
ciasta podnosi się do góry, dzięki czemu, z jednej strony, nie
jest smażona w tłuszczu i pozostaje jasna. Prawdopodobnie,
dawniej kobiety piekące te pączki rozciągały placki na kolanie. Stąd też ich nazwa (Auszogne- rozciągnięte). Auszogne
to bawarska nazwa. W innych regionach Niemiec pączki te
mają różnorakie nazwy. Kształt jest jednak niezmienny.
250 ml mleka • 500 g mąki pszennej • 25 g świeżych
drożdży • 1 łyżka cukru • 50 g miękkiego masła • 1 jajko
• szczypta soli.
Dodatkowo: 25 g masła • tłuszcz do smażenia (np. olej
rzepakowy) • cukier puder do posypania.
Mąkę wsypać do dużej miski, zrobić w środku
wgłębienie i wkruszyć drożdże. Dodać cukier i lekko ciepłe mleko. Składniki w środku lekko zamieszać
i przysypać lekko mąką z brzegów. Przykryć ściereczką
i odstawić w ciepłe miejsce na 10 - 15 minut do wyrośnięcia. Kolejno dodać jajko, miękkie masło i sól. Zagnieść
ciasto. Ciasto przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe
miejsce do wyrośnięcia na ok. 30 - 40 min. 25 g masła
roztopić. Pozostawić do ostygnięcia. Wyrośnięte ciasto
podzielić na 12 kawałków i uformować z nich okrągłe
kulki. Kule układać na lekko posypanym mąką blacie
(lub bez mąki na papierze do pieczenia), posmarować
roztopionym masłem, przykryć ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia na 15 minut.
Rozgrzać tłuszcz w garnku. Kulę ciasta wziąć do ręki
i rozciągać tak, aby powstał grubszy brzeg, a w środku
ciasto było bardzo cienkie. (Uwaga, nie zrobić dziury
w cieście. Jeśli się zdarzy, uformować kulkę ponownie
i od nowa rozciągać). Gotowy placek powinien mieć
ok. 10 – 12 cm średnicy. Smażyć na rozgrzanym tłuszczu z obu stron. Przewrócić ostrożnie przy pomocy
dwóch widelców. Pączki układać na ręcznikach papierowych, aby tłuszcz ociekł. Posypać cukrem pudrem.
3 szklanki mąki tortowej (do zaczynu i do wyrabiania) •
1 szklanka mąki krupczatki • 1 i 1/3 szklanki ciepłego
mleka • 3 - 4 łyżki cukru • 8 żółtek • 120 g masła • 3 łyżki
oleju • 40 g drożdży • ok. 50 - 100 ml spirytusu • szczypta
soli • marmolada do nadziewania • smalec do smażenia.
Mąki przesiać do miski. W 1/3 szklanki ciepłego
mleka rozpuścić drożdże, dodać 1 łyżeczkę cukru i 2 łyżki mąki. Wymieszać i odstawić do wyrastania. Żółtka posolić, dodać resztę cukru i ubić na puch. Dodać do mąki
wraz z zaczynem drożdżowym i pozostałym mlekiem.
Wyrabiać aż wszystkie składniki będą idealnie połączone. Rozpuścić masło wraz z olejem i lekko ciepłe dodawać porcjami do ciasta, ciągle wyrabiając. Na koniec
dodać kieliszek spirytusu. Wyrabiać tak długo aż ciasto
stanie się lśniące i będzie odchodzić od dłoni.
Miskę przykryć folią spożywczą i odstawić ciasto
do wyrastania. Powinno podwoić swoją objętość. Wyrośnięte ciasto wyłożyć na blat posypany 1 - 2 garstkami mąki i wyrobić razem. Następnie formować pączki.
Ciasto lekko rozwałkować i filiżanką wykrawać krążki,
na środek krążka nałożyć po łyżeczce marmolady, a następnie skleić i sklejoną stroną układać na blacie wyłożonym ściereczką. Uformowane pączki przykryć drugą
ściereczką i odstawić do wyrastania (ok. 30 minut).
W tym czasie rozgrzać smalec, dodać do zimnego
kieliszek spirytusu, sprawdzając końcem drewnianej
łyżki czy osiągnął odpowiednią temperaturę. Wkładać
po 3 pączki do rondla o średnicy 28 cm i natychmiast
przykryć pokrywką rondel. Po ok. 3 minutach, odwrócić
pączki i dosmażyć. Usmażone pączki wyłożyć na papierowy ręcznik kuchenny, aby nadmiar tłuszczu odciekł
(z tej porcji ciasta otrzymamy 20 ogromnych pączków).
MAKUSZEK
1 szklanka mąki pszennej • 1 szklanka maku suchego (nie trzeba mielić) • 1 szklanka białek (7 białek) •
1 szklanka cukru • 1/2 szklanki zimnego stopionego
masła • 1 łyżeczka proszku do pieczenia • 1 szklanka
bakalii (rodzynki, orzechy, kandyzowana skórka pomarańczowa) • kilka kropel ulubionego aromatu do
ciast (np. migdałowy).
Białka ubić na sztywno, dodać cukier i dalej ubijać.
Do otrzymanej masy dodać mąkę, mak, proszek do pie-
57
W domu i zagrodzie
czenia, bakalie, roztopione masło i aromat. Wymieszać.
Piec w keksówce około 50 minut (czasami krócej, zależy od piekarnika) w temperaturze 180° C. Można od
góry przykryć folią aluminiową, aby się za bardzo nie
spiekło. Sprawdzić patyczkiem czy jest upieczone.
Po upieczeniu można polać polewą czekoladową.
pieków (boków tortownicy nie wykładać papierem).
Wszystkie składniki masy serowej połączyć, dokładnie zmiksować. Masę serową wylać na ciasteczkowy spód. Sernik piec w temperaturze 160° C około
60 minut (z termoobiegiem). Studzić w piekarniku
z uchylonymi drzwiczkami. Sernik schłodzić przez
kilka godzin w lodówce, najlepiej całą noc. Na patelni
skarmelizować cukier (wymieszać go z odrobiną wody
(2 - 3 łyżki) i podgrzewać do momentu aż się skarmelizuje (temp. ok. 160° C, powinien być płynny, ale konsystencja nieco gęstsza niż na początku – jak syrop). Do
skarmelizowanego cukru dodawać powoli i stopniowo
śmietankę, stale mieszając. Sos odstawić w chłodne
miejsce, żeby ostygł, a gdy już będzie miał temperaturę
pokojową najlepiej wstawić go na ok. 15 - 30 minut do
lodówki (wtedy odpowiednio zgęstnieje). Serek utrzeć
z cukrem pudrem i wanilią. Rozsmarować go na wierzchu sernika, na całość wylać sos karmelowy.
AJERKONIAK CZEKOLADOWY
Makuszek
SERNIK KORZENNY Z KARMELEM
Spód: 70 - 100 g masła • 200 g ciasteczek korzennych.
Masa serowa: 800 g twarogu śmietankowego zmielonego trzykrotnie • 5 jajek • 1 i 1/2 szklanki cukru pudru
(lub mniej, wg upodobań smakowych) • 200 ml śmietany
kremówki, nieubitej (można zastąpić serkiem mascarpone) • skórka otarta z 1 dużej sparzonej pomarańczy
lub z 3 - 4 sparzonych mandarynek • 1 łyżeczka ekstraktu z pomarańczy (można zastąpić aromatem pomarańczowym) • 2 - 3 łyżki przyprawy do piernika.
Polewa: 5 - 6 łyżek brązowego cukru • 80 ml śmietanki
kremówki • 3 łyżki cukru pudru • 250 g serka kremowego lekko solonego, np. Philadelphia • 1/2 łyżeczki ekstraktu lub pasty z wanilii.
Uwaga: wszystkie składniki w temperaturze pokojowej
Ciasteczka rozdrobnić w malakserze/blenderze
lub rozwałkować przez folię na pył, przesypać do miski, dodać miękkie masło, zmiksować do połączenia
składników. Masą ciasteczkową wyłożyć spód tortownicy o średnicy 21 - 22 cm wyłożony papierem do wy-
58
Składniki (na ok 0,7 l ajerkoniaku): 6 żółtek • cukier waniliowy • szklanka cukru • szklanka spirytusu • puszka
mleka skondensowanego niesłodzonego.
Ponadto: tabliczka dobrej gorzkiej czekolady lub (do
wersji standartowej) tabliczka dobrej białej czekolady •
ziarenka z połowy laski wanilii (do białego ajerkoniaku).
Połamać czekoladę na małe kawałki i podgrzać
w rondelku razem z połową mleka skondensowanego.
W wersji białej dodać jeszcze ziarenka wanilii. Gdy czekolada całkowicie się rozpuści i połączy z mlekiem zdjąć
z ognia i dodać resztę mleka. Przestudzić, dodać spirytus. Żółtka utrzeć z cukrem na gładką, puszystą masę.
Przestawić mikser na najniższe obroty i ciągle ubijając
dolewać po trochu czekoladę roztopioną z mlekiem.
W trakcie miksowania cała masa stanie się dość rzadka,
ale w przeciągu doby znacznie tężeje, polecam więc przechowywanie ajerkoniaku w butelkach z szerszą szyjką.
Przepisy zebrała Lucyna Lesińska
Oferty
Usługi
Korekcja racic u bydła.
Wiadomość: tel. kom. 608868322.
Regeneracja części do maszyn rolniczych i budowlanych (sita otworowe, żaluzjowe, klepiska, posiewacze,
sprzęgła, sworznie, pompy hydrauliczne, siłowniki, rozdzielacze). Wiadomość: tel. (55) 619 80 85, (55) 231 25 30,
tel. kom. 509349400, Jegłownik.
Kowalstwo artystyczne. Produkcja i montaż kutych
ogrodzeń, bram i balustrad ozdobnych. Kompleksowe
wykonawstwo. Tanio i solidnie.
Punkt Unasieniania Zwierząt wykonuje inseminacje.
Oferuje nasienie buhajów ras mlecznych i mięsnych,
według potrzeb hodowców. Współpracuje ze Stacją
Hodowli i Unasieniania Zwierząt Sp. z o.o. w Bydgoszczy. Wiadomość: tel. kom. 601655772.
Wydzierżawię
Budynek, przy drodze powiatowej, o pow. 300 m2
na magazyn lub działalność gospodarczą.
Wiadomość: tel. kom. 668056776 (gm. Nowy Staw).
Kupię
Skóry królicze. Wiadomość: tel. kom. 602714793.
Ziemię lub gospodarstwo rolne w całości o powierzchni od 5 do 10 ha (mogą być nieużytki), w maksymalnej
odległości do 60 km od Gdańska.
Kombajn zbożowy Bizon Super lub Bizon Record oraz
przystawkę do kukurydzy.
Agregat uprawowy 4- lub 5-metrowy, bronę talerzową, sortownik, sadzarkę i kombajn do ziemniaków
oraz opony, felgi i silnik do kombajna Bizon.
Pług Kverneland, siewnik lub agregat uprawowo-siewny, opryskiwacz i rozsiewacz do nawozów dwutalerzowy oraz przyczepę rolniczą D55.
Sprzedam
Kombajn Bizon Record ze stołem do rzepaku i podbieraczem pokosów; przyczepę o ład. 10 t; przyczepę-wywrotkę o ład. 4,5 t i agregat ścierniskowy.
Działkę k. Chojnic o pow. 22 000 m2 na każdą działalność lub mniejszą, z przyłączami.
Siedlisko k. Chojnic o pow. 44 000 m2 lub 22 000 m2
z budynkami w stanie surowym.
Dmuchawę 7,5 KW oraz żmijkę dł. 6 m, 3 sita. Stan
b. dobry. Wiadomość: tel. kom. 664921744.
26 ha ziemi otoczonej lasami, budynek mieszkalny
(3 pokoje, 2 łazienki, kuchnia), stajnię z 5 boksami, silosy zbożowe (2 szt). Wiadomość: Boroszewo, gmina
Tczew, tel. kom. 664921744.
Jęczmień ozimy (20 t) oraz słomę w balotach okrągłych
owiniętych siatką (300 sztuk). Cena za 1 balot - 35 zł.
Wiadomość: gm. Cedry Wielkie, tel. kom. 504864220.
Przyczepę zbierającą Deutz Fahr, r. prod. 1989, ład.
8 t na tandemie, łamany dyszel, 33 noże na dwóch belkach z możliwością wyłączenia jednego lub dwóch,
wałki dozujące, panel sterowania z ciągnika - stan idealny. Wiadomość: tel. (58) 687 46 75, gm. Lipusz.
Przyczepę B-47 o ład. 4,5 t; przenośnik ślimakowy o dł.
8 m i wydajności 10 t/h; agregat uprawowy hydrauliczny, rozkładany o szer. rob. 5,2 m.
Gospodarstwo rolne o pow. 29 ha w gminie Sztum
(20 km do Malborka). Wiadomość: tel. kom. 512492698.
Przypominamy, że ogłoszenia drobne od rolników są zamieszczane bezpłatnie.
Ogłoszenia te można podawać telefonicznie: tel. (55) 270 11 32, 270 11 31 lub 270 11 30,
drogą elektroniczną: e-mail: [email protected] albo listownie na adres redakcji.
59
Oferty
Nasiona pomidorów z całego świata – odmiany amatorskie: niebieskie, szare, czekoladowe, białe, żółte,
czerwone, malinowe. Wiadomość: Jan Guz, Lipiany,
tel. (91) 564 55 76, e-mail: [email protected].
Gospodarstwo Ekologiczne Piotr Ostatek
Rosochy 26/44, 27-400 Ostrowiec Świętokrzyski,
tel. 507580964 lub 698695291
wysyła pocztą nasiona wspaniałych roślin: dynia Gigant, 100 szt. – 15 zł; dynia Hokkaido, 100 szt. – 20 zł;
dynia bezłuskowa Gleisdorf, 200 szt. – 20 zł; arbuz
gruntowy, 1 opak. - 7 zł; ogórki Bush Crop, 100 szt.
- 7 zł; ogórki Ruski Express, 100 szt. - 7 zł; pomidory
Victoria, Taliński, Mikado, Francuski Gigant, Faworyt, Super Marmande, Maskotka, Koralik - porcja –
5 zł; rzodkiewka Noba, 1 opak. – 5 zł; portulaka, 1 opak.
- 7 zł. Opłata przy odbiorze przesyłki. Do nasion dołączona jest instrukcja uprawy.
Klacz urodzoną 26 maja 2010 r. rasy sztumskiej zimnokrwistej, z obustronnym pochodzeniem, spokojną,
zaczipowaną.
Wiadomość: gmina Sztum, tel. kom. 512492698.
Ciągnik Ursus C-360 3P, stan dobry; brony hydraulicznie
rozkładane, zawieszane, 2 x 7 pól, ciężkie; zgrabiarko-roztrząsarkę 7-gwiazdową; 2 cysterny po 1000 l. Wiadomość: tel. kom. 724808124, Mikołajki Pomorskie.
Działki budowlane o pow. od 816 m2 do 2 ha, uzbrojone
we wszystkie media. Wiadomość: tel. kom. 883416739,
Kwidzyn.
Ciągnik rolniczy Same Silver 189 KM, rok prod. 2004
MTG, pierwszy właściciel, stan idealny z klimatyzacją,
przedni TUZ i WOM, ogumienie 90% (jak nowe), biegi
pełzające; przyczepę samozbierającą do sianokiszonki
z nożami tnącymi oraz zgrabiarkę Fela, dwukaruzelową o szer. rob. 6,3 m. Ceny do uzgodnienia.
Prasę rolującą Welger RP-200, r. prod. 1992, stan dobry,
sprawdzona, owijanie 2 x sznurek, centralne smarowanie. Cena - 18 700 zł. Wiadomość: tel. kom. 696914684.
Siewnik do nawozów hydrauliczny firmy Agromet
Brzeg, r. prod. 2007, cena do uzgodnienia.
Ładowarkę Bopcat, kombajn Bizon Z50, opryskiwacz
polowy o poj. 1000 l, szer. rob. 15 m oraz prasę rolującą. Wiadomość: tel. kom. 509658694.
Ciągnik C-355, rok prod. 1972.
Ciągnik C-360, rok prod. 1979.
Słomę owsianą (200 ton), okrągłe bele 180 cm oraz słomę żytnią (2800 ton) owiniętą siatką.
Ciągnik C -360, rok prod. 1983.
Kombajn buraczany Kleine 5002 automatic, cena do
uzgodnienia. Wiadomość tel. kom. 609378620.
Ciąg dalszy ofert sprzedaży na str. 39
Pomorskie Stowarzyszenie Hodowców Bydła Ras Mięsnych
Lubań, 83-422 Nowy Barkoczyn
tel. (58) 688 20 11, 688 21 50, fax (58) 688 22 52
KUPIĘ:
• Bydło rzeźne i hodowlane. Wiadomość: tel. kom. 731 000 079.
• Byczki rasy limousine odsadki (30 sztuk). Wiadomość: tel. kom. 509564134.
SPRZEDAM:
• Cielęta w wadze od 80 do 320 kg. Wiadomość: tel. kom. 731 000 079.
• Jałówki odsadki rasy limousine (60% czysto rasowe) oraz krzyżówki z rasami limousine (40%).
Razem 80 sztuk. Wiadomość: tel. kom. 509564134.
• Jałówki i krowy cielne rasy charolaise i simental (100%) oraz buhaja rasy charolaise (100%) w wieku 17 miesięcy.
• Importowane byczki rasy simental oraz jałówki hodowlane ras mlecznych i mięsnych.
• Byczki hodowlane rasy limousine (5 sztuk). Wiadomość: tel. kom. 500087588.
60
Rozrywka dla dorosłych i dla dzieci
1
2
3
4
5
6
7
8
9
A
10
11
KUPON 1
B
C
D
E
Styczeń 2013
F
G
H
I
J
K
Hasło:
K-2
J-8
A-2
C-1
F-5
I-6
H-11
E-2
G-7
H-1
K-3
A-5
G-1
E-8
I-2
G-5
POZIOMO:
A - 1) okres zabaw i balów
C - 1) ćwiczenie gimnastyczne
D - 6) najwyższa karta
E - 1) choroba wirusowa
F - 5) człowiek z doświadczeniem
G - 1) lamówka, obszywka
H - 7) stolica piernika
I - 1) czwarta część garnca
J - 6) postęp
K - 1) szkodnik roślin
PIONOWO:
1 - G) zbiornik na paliwo
2 - A) ogłoszenie
2 - I) atrybut Sarmaty
3 - E) „... w koronie”
4 - A) operator telefonii
5 - F) umowa, układ
6 - A) nagroda telewizyjna
6 - I) duża papuga
7 - F) część sztuki teatralnej
8 - A) młody łoś
8 - H) przepływa przez Cieszyn
9 - F) przodek bydła domowego
10 - H) mleko z dojenia
11 - F) szachowa figura
Wśród czytelników, którzy do 20 stycznia 2013 r. nadeślą do redakcji w Starym Polu prawidłowe rozwiązanie
krzyżówki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.
Rozwiązanie z nr. 12/2012 – HASŁO: „”.
Nagrodę wylosowała: Katarzyna Klingenberg z Trzciana. Nagrodę prześlemy pocztą.
Wykreślanka dla dzieci
Wykreślcie z diagramu podane słowa. Są one wpisane poziomo lub pionowo, a niektórych liter użyto dwukrotnie. Nieskreślone litery, czytane kolejno
rzędami, utworzą rozwiązanie.
S
C
H
R
O
N
I
S
K
O
Z
A W
I
E
J
A
Z
O
Z
A
B
M A
P
O
C M
L
L
A W
I
N
A
A
Z
I
Ś
I
Ł
I
E
G
I
Y
N
E
K W M M R
Ó
Z
T
E
O
S
A
N
I
E
K
R
Y
K
Ł
A
N
R
A
T
O W N
I
K
I
N
BAŁWAN
KOMINEK
LAWINA
MRÓZ
RATOWNIK
SANIE
SCHRONISKO
SZALIK
SZCZYT
ZAWIEJA
Poniżej znajduje się pierwsza
część rysunku składającego się
z 11 elementów. Wśród dzieci
(do lat 13), które do 20 grudnia
2013 roku nadeślą cały rysunek,
naklejony na karcie pocztowej,
rozlosujemy rower.
Laureata „Konkursu dla wytrwałych” roku 2012 podamy
w numerze lutowym.
KUPON 1
Styczeń 2013
Wśród dzieci, które do 20 stycznia 2013 r. nadeślą do redakcji prawidłowe
rozwiązanie wykreślanki wraz z kuponem, rozlosujemy nagrodę książkową.
Rozwiązanie z nr. 12/2012 – HASŁO: „BOŻE NARODZENIE”.
Nagrodę wylosował: Tomasz Rozkwitalski z Miradowa.
Nagrodę prześlemy pocztą.
Konkurs
dla wytrwałych
Rozwiązania krzyżówki i wykreślanki
należy przysyłać na adres:
PODR w Gdańsku, Oddział w Starym Polu
82-220 Stare Pole, ul. Marynarki Wojennej 21
61
POMORSKIE WIEŚCI ROLNICZE
POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W GDAŃSKU
80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293
tel. (58) 326 39 00, fax (58) 309 09 45
www.podr.pl
WYDAWCA:
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
Oddział w Starym Polu
82-220 Stare Pole, ul. Marynarki Wojennej 21
tel. (55) 270 11 11 lub 270 11 00, fax 270 11 62
REDAKCJA:
DZIAŁ REKLAMY I PRENUMERATY:
Lubań, tel. (58) 688 20 11, (58) 688 21 50,
fax (58) 688 22 52, e-mail: [email protected]
KOLEGIUM REDAKCYJNE:
ODDZIAŁY
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku
80-001 Gdańsk, ul. Trakt św. Wojciecha 293
tel. (55) 270 11 32, e-mail: [email protected]
mgr inż. Krzysztof Pałkowski (przewodniczący), mgr inż. Andrzej
Dolny, mgr inż. Antoni Hajdaczuk, Jarosław Jelinek (Pomorska
Izba Rolnicza), mgr inż. Zdzisław Kołodziejski, mgr inż. Bożena
Korzańska (red. naczelna), mgr inż. Andrzej Okrój, dr inż. Daniel
Roszak, mgr inż. Jan Rozenek, mgr inż. Ewa Szymańska,
mgr Beata Wójcik
SKŁAD KOMPUTEROWY:
RAPORT Z RYNKU - na podstawie danych z Biur Powiatowych
BP ODR Chojnice
ul. 31 Stycznia 56, 89-600 Chojnice, tel./fax (52) 397 41 12
ODR w Gdańsku oraz biuletynu „Rynek zbóż” MRiRW
zestawiła Barbara Kukowska
KOREKTA:
BP ODR Człuchów
Osiedle Młodych 9, 77-300 Człuchów, tel. (59) 834 24 34
mgr Lucyna Lesińska
DRUK:
Przedsiębiorstwo Prywatne „WiB”
ul. Sobieskiego 14, 80-216 Gdańsk, tel. (58) 522 30 29
BP ODR Gdańsk
ul. Trakt św. Wojciecha 293, 80-001 Gdańsk, tel. (58) 326 39 22
Wpłaty przyjmujemy na konto:
PODR w Gdańsku, Bank Millennium S.A.
Nr 77 1160 2202 0000 0002 28960837 - Rachunek PLN
CENA PRENUMERATY:
półroczna – 12,00 zł + 12,00 zł (koszty przesyłki) = 24,00 zł
roczna – 22,00 zł + 22,00 zł (koszty przesyłki) = 44,00 zł
Prenumeratę przyjmują również doradcy BP ODR.
CENNIK ODPŁATNOŚCI
ZA MATERIAŁY INFORMACYJNO-REKLAMOWE
Ogłoszenia, komunikaty i informacje handlowe,
artykuły sponsorowane:
cała strona - 800 zł + VAT; 1/2 strony - 480 zł + VAT;
1/4 strony - 300 zł + VAT; 1 cm2 - 1,60 zł + VAT
reklama kolorowa wewnątrz numeru - cała strona - 1200 zł + VAT
reklama kolorowa wewnątrz numeru - 1/2 strony - 720 zł + VAT
reklama kolorowa na okładce II i III - 1400 zł + VAT
reklama kolorowa na okładce IV - 1800 zł + VAT
zamieszczenie wkładki reklamowej - 500 zł + VAT
Drobne ogłoszenia od rolników są zamieszczane
bezpłatnie.
Ogłoszenia te można zgłaszać telefonicznie:
tel. (55) 270 11 32, 270 11 31 lub 270 11 30,
drogą elektroniczną: e-mail: [email protected]
albo listownie na adres redakcji.
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych i nie drukuje ich
bez podania przyczyny. Redakcja zastrzega sobie również prawo
redagowania i skracania nadesłanych materiałów.
Za treść ogłoszeń, tekstów sponsorowanych i reklam zleconych
Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku nie ponosi
odpowiedzialności. Ogłoszenia dla rolników indywidualnych są
bezpłatne. Przyjmują je doradcy BP ODR lub można je przesłać
pocztą.
Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, przetwarzanie
i rozpowszechnianie bez zgody PODR w Gdańsku
lub autora publikacji jest zabronione.
62
BIURA POWIATOWE OŚRODKA DORADZTWA ROLNICZEGO
NAKŁAD: 4 200 egz
PRENUMERATA:
Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych
i Doświadczalnictwa w Lubaniu
83-422 Nowy Barkoczyn
tel. (58) 688 20 11, (58) 688 21 50, fax (58) 688 22 52,
BP ODR Bytów
ul. Wojska Polskiego 33, 77-100 Bytów, tel. (59) 822 27 52
Wanda Ciecholewska i Bożena Korzańska
CENA 1 egz. - 2,00 zł
Oddział w Strzelinie
76-200 Słupsk 2
tel. (59) 847 12 88, fax (59) 847 12 81
BP ODR Kartuzy
ul. Hallera 1, 83-300 Kartuzy, tel./fax (58) 681 42 67
BP ODR Kościerzyna
ul. Wodna 14, 83-400 Kościerzyna, tel./fax (58) 686 66 23
BP ODR Kwidzyn
ul. Grudziądzka 8, 82-500 Kwidzyn, tel. (55) 261 34 59
BP ODR Lębork
ul. Czołgistów 5, 84-300 Lębork, tel. (59) 862 21 72
BP ODR Malbork
ul. Marynarki Wojennej 21, 82-220 Stare Pole, tel. (55) 270 11 19
BP ODR Nowy Dwór Gdański
Plac Wolności 1, 82-100 Nowy Dwór Gd., tel. (55) 247 28 68
BP ODR Puck
ul. Wejherowska 5, 84-100 Puck, tel. (58) 673 28 77
BP ODR Słupsk z siedzibą w Strzelinie
76-200 Słupsk 2, tel. (59) 847 12 81
BP ODR Starogard Gdański
Nowa Wieś Rzeczna, ul. Rzeczna 18, 83-200 Starogard Gd., tel. (58) 562 49 63
BP ODR Sztum
ul. Mickiewicza 39, 82-400 Sztum, tel. (55) 267 04 33
BP ODR Tczew
ul. Wojska Polskiego 6, 83-110 Tczew, tel. (58) 531 38 27
BP ODR Wejherowo
ul. Sobieskiego 241, 84-200 Wejherowo, tel. (58) 672 13 09

w numerze - Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku

Transkrypt

Podobne dokumenty

SZKOLENIE POWIATOWE „SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA W

,,SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA W PRODUKCYJNYM

PODSUMOWANIE (I+II) ........................ zł

www.lebork.pl - Sieć Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich

infonet - yongchunquan.eu

REGULAMIN KONKURSU WOJEWÓDZKIEGO „HUMOR PO

List motywacyjny

Zamówienie wyżywienia i noclegów