Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju i

Tomasz MATUSEWICZ 17
Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju i efektywności ekologicznej.
The twenty-first-century art and the pursuit of sustainable development and
environmental performance
Natura jako pretekst do uprawiania sztuki zazwyczaj stanowiła tło, rodzaj podkładu
na którym rozgrywały się „istotniejsze” zagadnienia związane z ludzką egzystencją. Odkąd jednak
eksploatacja zasobów ziemi i zbyt drastyczne zmiany w krajobrazie zaczęły zagrażać nam
bezpośrednio, odtąd w twórcach zmieniło się spojrzenie krytyczne na imperatyw „czynienia sobie
ziemi poddaną”18 i na wypaczoną i fałszywie pojmowaną działalność wobec naturalnego środowiska.
Realizacje z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. wpisane w nurt sztuki ziemi
ingerowały spektakularnie w naturę,„naśladując” prace inżynierskie, które w nieodwracalny sposób
zmieniały krajobraz. Intencjonalne działania niosły w sobie przesłanie co do nowych możliwości
dialogu człowieka z otoczeniem. Artystyczne zabiegi przedzielania, opakowywania, przypisane
czasowym ingerencją, symbolicznie sugerowały potencjalne możliwości naprawy przedmiotu działań.
Dzieła kwalifikujące się do OZEARTU19 XXI wieku można podzielić na dwie zasadnicze
kategorie: wykorzystujące naturalne siły natury np. wiatr do napędu kinetycznych form
poruszających się samodzielnie, i drugą która do zaistnienia potrzebuje nowych technologii.
W pierwszej kategorii forma artystycznego wyrazu jest użyteczną konstrukcją, która w najbardziej
efektywny sposób wykorzystuje te czynniki dla znaczenia synergicznego(techniczno – artystycznego),
zawiera w sobie wiele rozwiązań konstrukcyjnych, wskazań do dalszego rozwoju. W drugiej kategorii
powstają dzieła, jak również projekty, w których formalnym nośnikiem są zawansowane technologie
„zaprogramowane” na odbiór bodźców zewnętrznych i współdziałanie z potencjalnym odbiorcą.
Wartością sztuki OZEARTU jest jej edukacyjno-poznawczycharakter, mogący uzewnętrzniać
oczekiwania odbiorców, demonstrować „interaktywność” i społeczne zaangażowanie powiązane
z proekologiczną refleksją, której służą sympozja, konferencje, warsztaty i plenery.
17
Wydział Architektury, Politechnika Poznańska
Faulty of Architecture, Poznań University of Technology
18
Genezis, 1.28
19
Autor terminu: OZEART (Odnawialne Źródła Energii Sztuki)- Tomasz Matusewicz
97
Nature as a pretext to make art usually was a background, a kind of base on whichthe “more
important” matters associated with human existence took place. However, since the exploitation of
natural resources and too drastic landscape changes started to threaten us directly, the creators
have changed their views taking a critical look atthe imperative to“subdue the earth”20 and
atdistorted anderroneously understood activity concerning the environment.
The works of the sixties and seventies of the 20th century, as part of land art,addressed
nature explicitly, “copying” engineering work which irreversibly changed the landscape. Intentional
actions carrieda message about new opportunities for dialogue between the man and his
environment. Artistic methods, such as partitioning or packing, imputable to temporary
interferences, symbolically suggested the potentialofthe object of operations.
The twenty-first-century works qualifying for OZEART21 may be divided into two basic
categories: those using the natural forces of nature, such as wind, to drive kinetic formsthat run
unaided, and those that need new technologies to exist.In the former category, the form of artistic
expression is a useful structure, which most efficiently uses the factors forthe reason of synergy
(technological and artistic), andincludes a lot ofdesign technologies andreferences for further
development. The latter category includes works and projects where advanced technologies
“programed” to receive external stimuli and interact with a potential addressee are a formal
medium.
The OZEART art value lies in its educational and cognitive nature which may manifest
addressees’ expectations and demonstrate“interactivity” and social engagement associated withan
ecological reflexion, which is promoted during symposia, conferences, andindoor and plein air
workshops.
Słowa kluczowe: synergia, interaktywność, technika, ekologia, sztuka
Keywords: synergy, interactivity, technology, ecology, art
Bibliografia / References
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
Matusewicz T. W poszukiwaniu utraconej formy, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko 2009.
Kotula A., Krakowski P. Rzeźba Współczesna, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1985.
Moszynska A. Sculpture Now, Thames&Hudson world of art., London 2013.
Rocznik „Rzeźba Polska” t.IX: 1998-1999 Teatr miasta. Utopia i Wizja, Centrum Rzeźby Polskiej, Orońsko
2000.
Orońsko Kwartalnik Rzeźby, Tożsamość lokalna-ciągłość i zmiana. Rola rzeźby w otwartej przestrzeni
i sztuki krajobrazu w kształtowaniu tożsamości lokalnej i zrównoważonego rozwoju. Konferencja naukowa
Orońsko, 14-15 maja 2014 r.
20
Genesis 1:28
21
The term OZEART (Art Renewable Energy Sources) was coined by Tomasz Matusewicz
98
Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju (...)
The twenty-first-century art and the pursuit of sustainable development (...)
Tomasz MATUSEWICZ
1
2
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA I WYJAZD NAUKOWO - STUDIALNY - NIEMCY, HOLANDIA
PT. "NATURA - TECHNOLOGIA - KULTURA ZRÓWNOWAŻONE ŚRODOWISKO ŻYCIA."
THE CONFERENCE OF POLISH UNIVERSITIES AND RESEARCH TRIP – GERMANY, NETHERLANDS
‘NATURE – TECHNOLOGY – CULTURE – SUSTAINABLE LIVING ENVIRONMENT’
99
Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju (...)
The twenty-first-century art and the pursuit of sustainable development (...)
Tomasz MATUSEWICZ
3
4
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA I WYJAZD NAUKOWO - STUDIALNY - NIEMCY, HOLANDIA
PT. "NATURA - TECHNOLOGIA - KULTURA ZRÓWNOWAŻONE ŚRODOWISKO ŻYCIA."
THE CONFERENCE OF POLISH UNIVERSITIES AND RESEARCH TRIP – GERMANY, NETHERLANDS
‘NATURE – TECHNOLOGY – CULTURE – SUSTAINABLE LIVING ENVIRONMENT’
100
Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju (...)
The twenty-first-century art and the pursuit of sustainable development (...)
Tomasz MATUSEWICZ
5
6
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA I WYJAZD NAUKOWO - STUDIALNY - NIEMCY, HOLANDIA
PT. "NATURA - TECHNOLOGIA - KULTURA ZRÓWNOWAŻONE ŚRODOWISKO ŻYCIA."
THE CONFERENCE OF POLISH UNIVERSITIES AND RESEARCH TRIP – GERMANY, NETHERLANDS
‘NATURE – TECHNOLOGY – CULTURE – SUSTAINABLE LIVING ENVIRONMENT’
101
Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju (...)
The twenty-first-century art and the pursuit of sustainable development (...)
Tomasz MATUSEWICZ
7
8
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA I WYJAZD NAUKOWO - STUDIALNY - NIEMCY, HOLANDIA
PT. "NATURA - TECHNOLOGIA - KULTURA ZRÓWNOWAŻONE ŚRODOWISKO ŻYCIA."
THE CONFERENCE OF POLISH UNIVERSITIES AND RESEARCH TRIP – GERMANY, NETHERLANDS
‘NATURE – TECHNOLOGY – CULTURE – SUSTAINABLE LIVING ENVIRONMENT’
102
Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju (...)
The twenty-first-century art and the pursuit of sustainable development (...)
Tomasz MATUSEWICZ
9
10
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA I WYJAZD NAUKOWO - STUDIALNY - NIEMCY, HOLANDIA
PT. "NATURA - TECHNOLOGIA - KULTURA ZRÓWNOWAŻONE ŚRODOWISKO ŻYCIA."
THE CONFERENCE OF POLISH UNIVERSITIES AND RESEARCH TRIP – GERMANY, NETHERLANDS
‘NATURE – TECHNOLOGY – CULTURE – SUSTAINABLE LIVING ENVIRONMENT’
103
Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju (...)
The twenty-first-century art and the pursuit of sustainable development (...)
Tomasz MATUSEWICZ
11
OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA NAUKOWA I WYJAZD NAUKOWO - STUDIALNY - NIEMCY, HOLANDIA
PT. "NATURA - TECHNOLOGIA - KULTURA ZRÓWNOWAŻONE ŚRODOWISKO ŻYCIA."
THE CONFERENCE OF POLISH UNIVERSITIES AND RESEARCH TRIP – GERMANY, NETHERLANDS
‘NATURE – TECHNOLOGY – CULTURE – SUSTAINABLE LIVING ENVIRONMENT’
104