promieniowanie elektromagnetyczne

RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2006 ROKU
Kraków 2007
VI
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
Pomiary monitoringowe promieniowania
elektromagnetycznego
Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne w
postaci pól elektromagnetycznych (PEM) zawsze występowało w środowisku naturalnym. Pochodzi ono od naturalnych źródeł, jakimi są np.: Słońce, Ziemia, zjawiska atmosferyczne. Natomiast sztuczne pola elektromagnetyczne
zaczęły pojawiać się w środowisku ponad sto lat temu i
były związane z techniczną działalnością człowieka. Promieniowanie elektromagnetyczne występuje wszędzie.
Najważniejsze źródła promieniowania to:
– stacje i linie energetyczne,
– nadajniki radiowe i telewizyjne oraz CB-radio i radiostacje amatorskie;
– stacje bazowe telefonii komórkowej,
– wojskowe i cywilne urządzenia radionawigacji i radiolokacji,
– urządzenia powszechnego użytku: kuchenki mikrofalowe, monitory, aparaty komórkowe itp.
Rozwój techniki spowodował znaczy wzrost ilości nie
tylko nadajników radiowo telewizyjnych ale również ilości
stacji bazowych telefonii komórkowej i należy się spodziewać, że wzrost ten się zachowa, co wywołuje duże zainteresowanie ich oddziaływaniem na człowieka. W ostatnich
latach pojawiło się wiele publikacji związanych z tematem
szkodliwości promieniowania pochodzącego od stacji bazowych, monitorów czy linii wysokiego napięcia. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych na ludzi i środowisko
jest sprawą niezaprzeczalną.
Ustawa Prawo ochrony środowiska w dziale VI
określa obowiązki związane z ocenami i pomiarami poziomów pół elektromagnetycznych na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz w miejscach dostępnych dla ludności. Artykuł 123 ustawy nakłada na wojewódzki inspektorat ochrony środowiska obowiązek badania poziomów pół elektromagnetycznych w środowisku.
Laboratorium WIOŚ w Krakowie posiada akredytację
PCA na pomiary promieniowania elektromagnetycznego w
środowisku naturalnym w zakresie od 5 Hz do 40 GHz.
Do końca 2006 roku nie zostało wydane rozporządzenie dotyczące zakresu i sposobu prowadzenia badań monitoringowych pól elektromagnetycznych w środowisku
naturalnym. Chcąc być w zgodzie z artykułem 123 ustawy
„Prawo ochrony środowiska” opracowano i zrealizowano
własny program monitoringu promieniowania. Pomiary
przeprowadzono w następujący sposób:
– punkty pomiarowe wytypowano w tych miejscach, w
których w roku 2002 Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych wykonał pomiary poziomów pół elektromagnetycznych (tabela 1),
– w każdym punkcie wykonano pomiary następujących
wielkości pól:
−
–
–
natężenie pola magnetycznego w zakresie częstotliwości 5 Hz – 100 kHz - H50
− natężenie pola elektrycznego w zakresie częstotliwości 5 Hz – 100 kHz – E50
− natężenie pola elektrycznego w zakresie częstotliwości 100 kHz–1 GHz – Erad
− gęstość mocy mikrofalowej w zakresie częstotliwości 1MHz – 40 GHz – S
dla każdej wielkości mierzonej wykonano 600 rejestracji wartości skutecznej,
dla każdej wielkości mierzonej wybrano wartość minimalną, średnią i maksymalną z całego okresu rejestracji.
Pomiary wykonano na podstawie procedury pomiarowej PB – 03/LT „Promieniowanie elektromagnetyczne” wyd. 1.
Pomiary wykonano za pomocą uniwersalnego, szerokopasmowego miernika natężenia pola elektromagnetycznego typ PMM 8053 nr 142WK30126 oraz anten które
zapewniły następujące parametry:
– natężenie pola magnetycznego - H50
− antena EHP 50A
− zakres częstotliwości: 5 Hz – 100 kHz
155
Promieniowanie elektromagnetyczne
−
−
zakres pomiarowy: 0,008 A/m – 8000 A/m
niepewność pomiarów:+/- 5% (na podstawie świadectwa wzorcowania),
natężenie pola elektrycznego - E50
− antena EHP 50A
− zakres częstotliwości: 5 Hz – 100 kHz
− zakres pomiarowy: 0,1 V/m – 100 kV/m
− niepewność pomiarów:+/- 5% (na podstawie świadectwa wzorcowania),
natężenie pola elektrycznego – Erad
− antena EP- 105
− zakres częstotliwości: 100 kHz – 1000 MHz
− zakres pomiarowy: 0,05 V/m – 50 V/m
− niepewność pomiarów:+/- 7% (na podstawie świadectwa wzorcowania),
gęstość mocy mikrofalowej – S
− antena EP- 408
− zakres częstotliwości: 1 MHz – 40 GHz
− zakres pomiarowy: 1,7 mW/m2 – 1700 W/m2
− niepewność pomiarów:+/- 8% (na podstawie świadectwa wzorcowania).
–
–
–
Tabela 1. Lokalizacja punktów monitoringu promieniowania elektromagnetycznego
Nr
Współrzędne
geograficzne
Lokalizacja
N
0
50 03’,713
19 56’,172
2
Kopiec Kościuszki ul. Malczewskiego 50003’,170
19053’,528
3
miasteczko studenckie ul. Reymonta 50004’,088
19054’,026
4
ul. Władysława Łokietka
50005’,402
19055’,148
6
Al. Pokoju przy M1
0
20 01’,273
0
19059’,916
50 05’,628
50 03’,923
0
0
osiedle Bieżanów ul. Mała Góra
50 00’,523
20 01’,269
8
osiedle Nowy Prokocim Szpital
Dziecięcy
50000’,722
19059’,873
9
osiedle Piaski ul. Włoska
50001’,067
19058’,222
wartość
3
4
5
6
7
0,002387
0,34
PWM
0,005544
0,411
PWM
maksimum
0,9
0,007958
0,48
PWM
PWM
0,000796
0,31
PWM
średnia
0,103
0,000971
0,381
PWM
maksimum
1,2
0,001592
0,4
PWM
minimum
0,1
0,002387
0,41
PWM
średnia
0,745
0,004687
0,510
PWM
maksimum
2,2
0,007958
0,66
PWM
minimum
0,1
0,002387
0,08
PWM
średnia
0,100
0,003308
0,106
PWM
maksimum
0,1
0,005570
0,17
PWM
minimum
0,1
0,000796
0,66
PWM
średnia
0,100
0,001863
0,818
PWM
maksimum
0,1
0,002387
1,02
PWM
PWM
minimum
0,9
0,000796
0,98
średnia
0,951
0,000886
1,58
1,98
maksimum
1
0,019099
2,41
2,95
minimum
2,2
0,002387
0,2
PWM
średnia
2,200
0,004650
0,232
PWM
maksimum
2,2
0,006366
0,26
PWM
PWM
0,000796
0,52
PWM
średnia
0,099
0,000906
0,583
PWM
maksimum
0,3
0,001592
0,67
PWM
PWM
0,001592
0,84
średnia
0,002
0,003479
1,014
2,58
maksimum
0,1
0,005570
1,21
4,28
średnia
maksimum
minimum
11
S
[mW/m2]
0,2
minimum
10
Erad
[V/m]
0,321
minimum
9
H50
[A/m]
średnia
minimum
8
E50
[V/m]
minimum
minimum
2
0
7
0
1
E
Rynek Główny
Szpital Rydygiera
Nr
punktu
0
1
5
Tabela 2. Wyniki pomiarów monitoringu promieniowania elektromagnetycznego
PWM
PWM
0,000796
1,28
3,27
0,038
0,001448
1,557
4,46
0,1
0,001592
1,83
6,46
PWM
0,000245
0,95
PWM
średnia
0,845
0,000845
1,11
PWM
maksimum
1,4
0,001292
1,57
PWM
20
100
Wartości
dopuszczalne
1000
60
0
10
ul. Zakopiańska – CH Zakopianka
50 00’,867
19 55’,774
11
Tarnów – Pl. Kazimierza Wielkiego
50000’,752
20059’,201
PWM – poniżej wartości oznaczalności
Pomiary kontrolne promieniowania
elektromagnetycznego
Wyniki pomiarów przedstawiono w tabeli 2. W ostatnim wierszu tabeli podano, na podstawie załącznika do
rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30.10.2003.w
sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (D. U. 2003.192.1883.), wartości dopuszczalne poziomów pól elektromagnetycznych w
środowisku dla określonych zakresów częstotliwości.
Zmierzone w 11 punktach monitoringowych poziomy
pól elektromagnetycznych, kształtują się zdecydowanie
poniżej wartości dopuszczalnych.
Laboratorium WIOŚ w roku 2006 przeprowadziło kilkanaście pomiarów kontrolnych źródeł promieniowania
elektromagnetycznego. Powodem większości tych kontroli
były skargi, zazwyczaj na stacje bazowe telefonii komórkowej. W ramach każdej kontroli wykonano pomiary w
kilkudziesięciu pionach pomiarowych. Przeglądając kilkaset wyników pomiarów stwierdzić można, że tylko w pojedynczych przypadkach wielkości zarejestrowane osiągają
kilka procent wartości dopuszczalnych, w pozostałych
przypadkach są poniżej wartości oznaczalności (około 2%
wartości dopuszczalnych).