Etymologia słowa sekta Ujęcie językowe Łac. sequor
Transkrypt
Etymologia słowa sekta Ujęcie językowe Łac. sequor
Etymologia słowa sekta Ujęcie językowe Łac. sequor - iść, podąŜać za kimś, czyli sekta to droga, którą się podąŜa, sposób postępowania. Inni wywodzą słowo "sekta" od łac. secare (oddzielić, obcinać), sekta więc to grupa czy wspólnota, która oddzieliła się od większej, centralnej wspólnoty. Ujęcie socjologiczne Sekta to grupa społeczna izolująca się od reszty społeczeństwa, mającą własną hierarchię wartości i zespół norm zachowania się, z silnie akcentowaną rolą przywódcy Ujęcie religioznawcze Sekta to grupa czy ruch religijny, wyodrębniony z jakiejś religii lub związek wyznaniowy, który oderwał się od któregoś z kościołów czy wspólnot religijnych i przyjął własne zasady doktrynalne, kultyczne oraz struktury organizacyjne. CZYM JEST SEKTA? Sama etymologia tego słowa niewiele nam wyjaśnia. Sugeruje zaledwie pewien ruch: naleŜą do sekty ci, którzy idą za określoną osobą lub postępują z pewną doktryną ( z łacińskiego sequi = iść za postępować towarzyszyć) – jak na przykład pierwsi mormoni, którzy w dziewiętnastowiecznej Ameryce szli za Brighamem Youngiem w długim marszu na Zachód. Czasem powołujemy się błędnie na łacińskie secare (oddzielać, odcinać). W tym przypadku sekta byłaby – w odróŜnieniu od religii – grupą mniejszościową, odłączoną od macierzystego pnia. Ale rzeczywiście, wiele z nich powstało właśnie na takiej zasadzie, jak choćby Dzieci BoŜe, odłam macierzystego wyznania ewangelickiego. Trudności wypowiadania się na temat sekt na Zachodzie polega na tym, Ŝe określenie to postrzegane jako wartościujące. W istocie wchodzi ono w zakres słownictwa teologicznego. Powiedzieć o grupie, Ŝe jest „sektą”, to w rozumieniu wielu ludzi tyle, co wydać sąd ujemny, gdyŜ obiektywne określenie „sekta” identyfikowane jest z negatywną konotacją cechy „sekciarski”. Według Jana Seguy „w powszechnym rozumieniu słowo Kościół ma zawsze wydźwięk pozytywny, a kaŜda sekta (w znaczeniu socjologicznym) uwaŜa siebie za Kościół ( w znaczeniu teologicznym) i nazywa sektami ( w znaczeniu popularnym) Kościoły nie odpowiadające jej ideałowi. Lepiej zatem posługiwać się na co dzień słownictwem socjologicznym i stosować terminy Kościół i sekta po prostu jako określenie struktur społecznych, nie przesadzając o ich wartości. SEKTY PROBLEM WSPÓŁCZESNEGO ŚWIATA Charakterystyczną cechą dzisiejszego pejzaŜu religijnego na Zachodzie jest mnogość najróŜniejszych sekt. Zjawisko to stanowi kłopotliwy problem zarówno dla społeczeństwa jak i dla Kościołów. Treści proponowanych przez sekty nauk niewiele się dziś między sobą róŜnią. Jedne zapowiadają rychły koniec tego świata, a po nim tysiąc lat szczęśliwości na ziemi, oferują miejsce w Arce Zbawienia w obliczu nadciągającej katastrofy „apokaliptycznej”, głoszą powrót do właściwego rozumienia Biblii i do złotego wieku pierwotnego chrześcijaństwa. Wszystkie twierdzą, iŜ są w posiadaniu Prawdy. Inne zapewniają Ŝe są w stanie uzdrawiać chorych – nawet nieuleczalnie, czy ustanowić powszechny pokój i braterstwo. Albo teŜ nawołują do odkrywania meandrów Ŝycia duchowego za pomocą metod zapoŜyczonych ze Wschodu i mających zapewnić osiągnięcie harmonii wewnętrznej. Wyznawcy nowych religii urzekają siłą wiary, szczerym entuzjazmem, prostotą doktryny. Jednak równieŜ niepokoją, gdy zdają się poświęcać więcej uwagi sprawom finansowym niŜ duchowym, albo gdy przyczyniają się do rozłamu w rodzinach. Niektóre grupy zwracają się przede wszystkim do młodzieŜy. Trzeba stwierdzić, Ŝe wielu młodych przepłaca to utratą osobowości lub jej degradacją, a w kaŜdym razie zerwaniem z rodziną, porzuceniem studiów. Dlatego dzisiaj reakcje obronne wobec „nowych sekt” manifestuje całe społeczeństwo, podczas gdy w stosunku do dawniejszych przejawiały je tylko władze kościelne. Inne grupy, niewielkie i trudniej zauwaŜalne powstają na marginesie ruchów rozwoju potencjału ludzkiego przekształconych w sekty inicjacyjne, towarzystw ezoterycznych, koncepcji terapeutycznych, wynoszonych do rangi substytutu religii wokół rozlicznych guru proponujących metody „samorealizacji”. DEFINICJA SEKTY W OPOZYCJI DO KOŚCIOŁA Max Weber definiuje Kościół jako instytucje zbawienia, sektę zaś jako grupę opartą na umowie. Ernst Troeltsch przeciwstawia je sobie na gruncie dialektyki. Według niego sekta i Kościół przedstawiają dwa kierunki rozbieŜne juŜ w zaląŜkach, w samych początkach chrześcijaństwa: konserwatyzm (Kościół) i radykalizm (sekta). Pierwsza z tych tendencji sięga czasów świętego Pawła i jego towarzyszy. Tradycja paulińska byłaby więc fundamentem, na którym zbudowano scentralizowaną i uniwersalną instytucję, depozytariuszkę łaski BoŜej, udzielanej w sakramentach. Całość skutecznie spaja silna struktura i hierarchiczna kapłaństwa. Początków tendencji przeciwnej, czyli sekty, naleŜałoby poszukiwać u św. Jana. Tradycja Janowa była dobrze znana we wspólnocie miłości zgrupowanej wokół Jezusa, odrzucającej świat w oczekiwaniu powrotu Chrystusa na „Millenium” – dziesięciolecie szczęśliwości. Są to tematy poruszone w Ewangelii agape (miłości) oraz w profetycznych wizjach Apokalipsy. Takie wspólnoty – twierdzi Troeltsch – są z definicji mało liczebne przecinek poniewaŜ jako swych członków akceptują wyłącznie jednostki wybrane, cechujące się rygorystycznym ascetyzmem moralnym i indywidualną świętością. Sprawia to, iŜ stanowią one zamkniętą i spójną elitę. Dzisiejsze fundamentalistyczne grupy ewangelickie z łatwością zmieściłyby się w tym systemie funkcjonowania. Grupa typu „Kościół” nieuchronnie podtrzymuje istniejący porządek społeczny. Jest jego częścią jako posiadacz środków zbawienia i jednocześnie dystrybutor łaski. Człowiek zostaje członkiem kościoła z chwilą urodzenia, a przynaleŜność ta jest równoznaczna ze swego rodzaju stanem społecznym pozycja zaś jest ściśle zaleŜna od sprawowanej funkcji, od tego, czy dana osoba jest kapłanem czy wiernym, duchowym czy człowiekiem świeckim kościół przekazuje „ egzoteryczną” naukę Jezusa, tzn. tę, która jest przeznaczona dla wszystkich, natomiast nauka „ezoteryczna” zarezerwowana jest dla wtajemniczonych. KaŜdy z ruchów gnostycznych twierdzi, iŜ jest tejŜe wiedzy uwierzytelnionym depozytariuszem – jak Zakon RóŜy i KrzyŜa i powszechnie Białe Bractwo, Towarzystwo Teozoficzne i Zakon Graala. Z kolei grupa typu sekta jest wyrazem sprzeciwu typowym dla niŜszych warstw społecznych. Rodzi się z woli braterstwa, równości, wspólnoty i dzielenia się dobrami. Opiera się na osobistym zaangaŜowaniu, na wewnętrznej akceptacji etyki bardziej radykalniej niŜ ta, która obowiązuje członków Kościoła. Zielonoświątkowcy rekrutowali początkowo swych członków spośród niŜszych warstw klas średnich i mas ludowych, często spośród migrantów ich misja cygańska do dziś prowadzi intensywną działalność wśród cyganów. Dlaczego łatwo znajdują wyznawców? Odpowiedź na to pytanie jest prosta. Atrakcyjność sekt polega na tym, Ŝe obiecują swym potencjalnym członkom zaspokojenie potrzeb, których realizacja nie jest moŜliwa w najbliŜszym środowisku: potrzeba miłości, przynaleŜności i bycia akceptowanym bezwarunkowomłody człowiek odczuwa silną potrzebę przebywania w klimacie miłości, wspólnoty i akceptacji, a gdy nie znajduje jej zaspokojenia w najbliŜszym otoczeniu, poszukuje odpowiedzi na swoją samotność w innych wspólnotach. Brak doświadczenia bycia kochanym bezwarunkowo sprawia, Ŝe człowiek poszukujący akceptacji gotowy jest zrobić bardzo wiele dla jej zdobycia, wiele oddać w ręce kogoś, kto wreszcie mu powie "jesteś dla mnie waŜny". potrzeba kierownictwa i poczucia bezpieczeństwa- doświadczenie bycia pod opieką dorosłych, którzy stawiają młodemu człowiekowi wymagania, wyznaczają granice, mówią co dobre a co złe stanowi podstawę poczucia bezpieczeństwa i posiadania w dorosłych oparcia. Zadanie decydowania o tym co jest słuszne, co kto kiedy ma robić i dlaczego jest dla dziecka zadaniem przerastającym jego moŜliwości. Jest wtedy tak jakby dorośli zrzucali na jego barki to, co jest ich obowiązkiem. Psycholodzy uwaŜają, Ŝe za przynaleŜnością do sekt moŜe kryć się niezaspokojona potrzeba dyscypliny, wymagań i jasno stawianych reguł. potrzeba autonomii, samodzielności i stopniowego uniezaleŜniania się od rodziców- nawet najlepsze i najbardziej wartościowe prawdy nie mają mocy kształtującej Ŝycie młodego człowieka, jeśli są narzucone, a nie przyjęte na zasadzie "to jest moje", "to jest mój wybór", "ja uwaŜam to za słuszne i prawdziwe". Jeśli więc w rodzinie nie szanuje się niezaleŜności i autonomiczności, młody człowiek "zmienia rodzinę", system wartości, w którym nie moŜe juŜ wytrzymać na inny. potrzeba przynaleŜności i wspólnoty- człowiek utoŜsamia się z grupą, czuje się jej częścią. Brak więzi powoduje dyskomfort psychiczny z którego kaŜdy w jakiś sposób stara się wyjść. Dlatego teŜ sekty mają wielkie szanse u ludzi samotnych, nieakceptowanych przez otoczenie. potrzeba bycia rozpoznanym i wyróŜnionym - sekta mówi kaŜdemu nowemu członkowi, Ŝe jest kimś niezwykłym i wyjątkowym, a świadczyć ma o tym fakt dopuszczenia do grupy do której nie kaŜdemu dane jest naleŜeć. potrzeba duchowego kierownictwa – człowiek potrzebuje mistrza, autorytetu, na którym mógłby się oprzeć i do którego mógłby się odwoływać. potrzeba zaangaŜowania i włączenia - człowiek musi czuć się potrzebny, aby nadać swojemu Ŝyciu sens. Musi coś robić aby uwierzyć, Ŝe pozostawi po sobie ślad. Metody Rekrutacji Związane są zawsze z wywołaniem u jednostki potrzeby dalszych spotkań z członkami grupy. Podstawy ich oddziaływania stanowią: dezinformacja, czyli pomijanie istotnych informacji o grupie, wprowadzanie w błąd co do faktycznych celów i norm postępowania schlebianie, ofiarowanie przyjaźni i miłości, polegającej na okazywaniu troski, zrozumienia, pełnej akceptacji, co wiąŜe się z wykorzystywaną później regułą wzajemności, zobowiązującą do przyszłego rewanŜowania się perswazja, polega na tworzeniu złudzenia samodzielnego wyboru bycia w grupie oraz przekonywaniu, Ŝe nie wymaga ono porzucenia dotychczasowego trybu Ŝycia presja grupy, związana jest z mechanizmem "społecznego dowodu słuszności" zakładającego, Ŝe o prawdziwości idei świadczy ilość osób w nią wierzących angaŜowanie autorytetów, dotyczy wykorzystywania autorytetów naukowych, religijnych, politycznych i młodzieŜowych w celu zwiększenia wiarygodności grupy wśród osób werbowanych Guru Taktyka manipulacji wykorzystuje oszustwa dotyczące osobowości i zalet guru. Słowo „guru” pochodzi z sanskrytu i oznacza „czcigodny”, określenie to dotyczy duchowego mistrza w braminizmie. Guru uczy i prowadzi na drodze do boskiego objawienia. Guru opisywany jest teŜ jako psychopata, który cechuje się impulsywnością, amoralnością, mitomanią i niezdolnością do poprawy. Rzeczywiście, niektórzy spośród przywódców sekt odpowiadają tej skróconej klasyfikacji i opisowi chorób, na przykład Jim Jones, kapłan guru Świątyni Ludu z Gujany, L.R. Hubbard załoŜyciel scjentologii, albo teŜ Dawid Berg, animator Dzieci BoŜych („Rodzina miłości”). Inni jednak są zwykłymi prostakami, oszustami albo kierują się względami finansowymi i politycznymi. Na przykład Jim Jones kierujący Świątynią Ludu z Gujany doprowadził swoich uczniów do zbiorowego samobójstwa, w wyniku którego śmierć poniosło 914 osób. L.R. Hubbard został oskarŜony przez własną rodzinę o sadyzm, w tym zachowania seksualne typowe dla powaŜnych perwersji. Dawid Berg był świadomy swego sadyzmu wobec dzieci, jak równieŜ popełnianych czynów kazirodczych. W przeciwieństwie do tych drastycznych przykładów trudno uznać za chorego psychicznie twórcę innej sekty, Sun Yat Moona. Od wielu lat wiadomo, Ŝe korzystał ze wsparcia CIA w propagowaniu swojej sekty, zaszczepieniu jej w Korei i budowaniu tam bastionu oporu wobec komunizmu, organizując sprzedaŜ i produkcję broni. W grupie guru, moŜna zaliczyć Moona, szalony charakter wyznawanych doktryn ma utrudnić społeczną analizę sekty, poniewaŜ im bardziej bezsensowny wydaje się temat, tym bardziej pobłaŜliwie ocenia się sektę, a nawet się współczuje jej wyznawcom. Jeśli w ten właśnie sposób oceniać „profesjonalne” kursy Clauda Vorilhona albo Raela, okazuje się Ŝe nie mamy do czynienia z mitomanią, a raczej ze świadomym budowaniem pseudo szalonej historii. Metody wykorzystywania środków masowego przekazu przez sekty nie pozostawiają Ŝadnych wątpliwości: są to działania ludzi w pełni świadomych. Jeśli się przeanalizuje orędzie „przekazane przez istoty pozaziemskie z punktu widzenia związków finansowych Raela, to objawienie to mało ma wspólnego z szaleństwem czy jakimś czynnikiem duchowym… Modele organizacji sekty Sekta tworzy się wokół guru i pod jego przywództwem. Pozyskując adeptów, powiększa swoje szeregi niczym śniegowa kula. Nie wszyscy adepci mają jednak taki sam status. Nie utrzymują takiej samej relacji z guru i nie korzystają z takich samych przywilejów w sekcie. Adepci są podzieleni na dwie grupy: nieświadomych manipulowanych i świadomych manipulatorów. Pierwsza grupa funkcjonuje według modelu stadnego, wewnątrz struktury przypominającej kulę. Nie ma znaczenia, kim jest adept – jego status jest identyczny jak pozostałych z wyjątkiem osoby odpowiedzialnej, która odgrywa rolę pośrednika między „dołem” a „górą”. Ten odpowiedzialny moŜe być awansowany lub usunięty, w zaleŜności od swoich kompetencji. MoŜe być teŜ zmieniany. Pełni funkcję przekaźnika i bezpiecznika dla tych, którzy w rzeczywistości kierują grupą. W zasadzie w gronie manipulowanych nie ma Ŝadnej hierarchi. Obowiązuje tylko jedna reguła lub zasada: niepisany zakaz przejawiania indywidualnych odruchów, wyraŜany odrzuceniem niezaleŜnego zachowywania się. Świadomi manipulatorzy tworzą struktury na kształt piramidy. Im wyŜsze miejsce zajmują w hierarchii, tym jest ich mniej, więcej się jednak od nich wymaga i obdarza większym zaufaniem. Na wyŜszych szczeblach hierarchii nasila się poczucie bezkarności i lekcewaŜenie norm moralnych; na niŜszych poziomach natomiast wypaczane jest sumienie członków sekty. Struktura piramidy to struktura sekty przymuszającej. Poza tym, Ŝe gwarantuje ona zachowanie klimatu tajemniczości, jest przede wszystkim warunkiem sine qua non przymusu, poniewaŜ zakłada hierarchizację wiedzy, władzy i przywilejów. Porównując sytuację „dołów” i „góry” moŜna zaobserwować, Ŝe: - im wyŜej w hierarchii, tym większy stopień uprzywilejowania - im niŜej tym większe zniewolenie PrzewaŜnie osoba naleŜąca do sekty otrzymuje informacje tylko od swojego bezpośredniego przełoŜonego. Wstępowanie na wyŜszy poziom w strukturze grupy dokonuje się powoli, stopień po stopniu. Wejście na wyŜszy szczebel dowodzi awansu, moŜna jednak łatwo i dotkliwie zostać ukaranym przesunięciem na niŜszy poziom struktury grupy. Struktura pajęczyny polega na połączeniu struktur piramidalnych, spełniających róŜne funkcje. Taka struktura jest jeszcze bardziej surowa. Adept moŜe awansować w jednej piramidzie a być degradowany w innej. Zawsze jednak jest zaleŜny od hierarchii, bez względu na to ,na którym szczeblu się znajduje. Tego typu proces nie dotyczy tylko mniejszości – elity, która jest blisko samego guru. Model takiej pajęczyny reprezentuje scjentologia, w której przeplatają się struktury organizacyjne oparte na czynnikach pseudoreligijnych, auditingu, konieczności oczyszczania lub teŜ na nakazach OSA (tajna słuŜba sekty) i tym podobnych procedurach. Struktura gwiazdy struktura ta przypomina koło rowerowe, gdzie guru stanowi centrum a adepci – obręcz. Informacje przepływają z obrzeŜy do centrum i na odwrót. W ten sposób często działają grupy początkujące albo rozwijające się powoli, na przykład grupy mediumiczne, modlitewne czy uzdrowieńcze. Wszyscy członkowie grupy mają bezpośredni kontakt z guru, przywódcą albo medium, on zaś pobudza energię kaŜdego z nich. Zdarza się ze tego typu struktura występuje takŜe na jakimś szczeblu piramidy. KaŜdy szczebel ma wtedy wyznaczoną funkcję i skupia się wokół konkretnej osoby. DuŜym sektom lub grupom dynamicznie się rozwijającym taka struktura nie wystarcza. Nie daje ona bowiem guru władzy absolutnej, przeciwnie dzięki otwartej komunikacji naraŜa go na bezpośredni osąd adepta. Struktura kulista występuje raczej w grupach katartycznych, aniŜeli we właściwych systemach przymuszających. W komunikacji emocjonalnej i tworzeniu zaleŜności kaŜdy z uczestników odgrywa podobną rolę – nie ma hierarchizacji czy bezpośredniego przewodnictwa. Ten typ struktury nie pozwala na całkowite kontrolowanie grupy. MoŜe występować takŜe w klasycznej organizacji sekciarskiej, jednak zwiększa ryzyko niestałości grupy i uniemoŜliwia skuteczną kontrolę. Jeśli struktura kulista występuje wewnątrz sekty przymuszającej, to jest to tylko tymczasowy etap lub prosty element bardziej złoŜonej, piramidalnej struktury organizacji. Dynamika działania grupy NiezaleŜnie od struktury sekty moŜna wyodrębnić trzy zasady funkcjonowania psychicznego w grupie: - zasada wchłonięcia jednostki przez grupę: adept traci całą swoją autonomię istnienia i myślenia. UniemoŜliwia się wszelkie przejawy myślenia indywidualnego, nawet jeśli są zbieŜne z poglądami sekty. Adept funkcjonuje w myśli zgodnie z układem grupowym. Nie uczestniczy ani w Ŝyciu sekty, ani w opracowywaniu jej idei, jest jedynie nieautonomiczną cząstką tego Ŝycia i tej idei. Wszelkie próby indywidualizacji mogą się skończyć jedynie wykluczeniem adepta, poniewaŜ wystawia on sektę na niebezpieczeństwo. - zasada samowystarczalności grupy: to dzięki niej rozwija się psychotyczna dynamika sekty i właśnie ta zasada sprzyja postępującej izolacji, która charakteryzuje grupę sekciarską. W imię tej zasady buduje się granice miedzy grupą a światem zewnętrznym, początkowo postrzeganym jako zbędny, następnie niebezpieczny i wreszcie – jako agresywny. Zabrania się adeptom wszelkiego sprzeciwu i podawania w wątpliwość sekciarskiej logiki. -zasada rozgraniczania wszystkiego na to co się znajduje wewnątrz grupy i poza nią: dochodzi do wartościowania wydarzeń, myśli i czynów. Wszystkie wydarzenia wewnętrzne są oceniane jako pozytywne, przypisuje się im cechy konstruktywnej i Ŝywotnej dynamiki. Z kolei wszystko co się dzieje poza sektą, jest negatywne, niszczycielskie i śmiertelnie niebezpieczne. Zamiast brać pod uwagę osobistą świadomość poszczególnych uczestników, grupa analizuje zewnętrzną rzeczywistość i stara się osiągnąć kompromis miedzy nią a rzeczywistością wewnętrzną sekty. Psychologiczne techniki uzaleŜniania PODATNOŚĆ STOPIEŃ oporny 0 podatny na hipnozę 1 trans lekki trans średni OZNAKI I SYMPTOMY 2 relaksacja 3 tikowe zamykanie powiek 4 zamknięcie oczu 5 zupełna relaksacja fizyczna 6 Katalepsja oczna 7 Katalepsja kończyn 10 Katalepsja sztywna 11 Znieczulenie 13 Częściowa utrata świadomości 15 Znieczulenie post hipnotyczne 17 Zmiany osobowości 18 Sugestie post hipnotyczne proste 20 Iluzje zmysłowe, amnezja 21 MoŜliwość otwarcia oczu podczas transu 23 Sugestie post hipnotyczne złoŜone 25 Somnambulizm 26 Wizualne halucynacje post hipnotyczne 27 Słuchowe halucynacje post hipnotyczne 28 Amnezje post hipnotyczne usystematyzowane 29 Halucynacje słuchowe negatywne 30 Halucynacje wzrokowe negatywne Skutki przynaleŜności do sekt Skutki przynaleŜności do sekt, z jakimi borykają się byli ich członkowie, przejawiają się zarówno w sferze fizycznego, jak i psychicznego zdrowia człowieka. Byli członkowie sekt mają problemy natury poznawczej jak np. trudności z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem, czy tendencją do postrzegania rzeczywistości w białoczarnych kategoriach. Zaburzania przejawiają się równieŜ w sferze emocjonalnej poprzez występowanie stanów depresyjnych i lękowych, fobii, koszmarów nocnych, poczucia winy, izolacji, bezradności, zniechęcenia oraz braku sensu Ŝycia, a takŜe obniŜonej samooceny. Z kolei w aspekcie Ŝycia społecznego pojawiają się problemy w podejmowaniu samodzielnych decyzji, trudność w nawiązywaniu bliskich znajomości, zniszczone więzi rodzinne, utrata majątku, pracy oraz ogólna nieumiejętność Ŝycia w społeczeństwie i radzenia sobie z wymaganiami codziennego Ŝycia. Szkodliwość społeczna, bezprawne i niejednokrotnie kryminalne zachowania członków i sympatyków sekt znajdują swoje odzwierciedlenie w poczuciu zagroŜenia ze strony polskiego społeczeństwa, o czym świadczą wyniki przeprowadzonych badań opinii publicznej. O odczuciach społecznych wobec sekt świadczą wyniki badań przeprowadzone przez Demoskop (2000), zgodnie z którymi dla ponad trzech czwartych Polaków sekty stanowią powaŜne zagroŜenie, a według 65% działalność sekt powinna być prawnie zabroniona. 27% respondentów dopuszcza moŜliwość legalnej działalności sekt, ale pod warunkiem dokładnej ich kontroli ze strony władz państwowych. Podobne wyniki przyniósł sondaŜ przeprowadzony w lipcu 1999 r. przez OBOP. Zapobieganie- co robić, a czego nie robić ? W sytuacji spotkania na swojej drodze sympatycznych i spokojnych ludzi, którzy zapraszają na interesujące spotkanie, kaŜdy z nas ma prawo domagać się od nich konkretnych odpowiedzi na pytania o: podstawowe cele grupy NaleŜy tu zwrócić szczególną uwagę czy grupa ich nie ukrywa, czy są jakieś niezgodności między tym, co członkowie grupy twierdzili na początku, a tym, czego dowiedzieliśmy się później. Czy grupa oferująca pozareligijne cele, np. korepetycje, naukę języka obcego nie przekształciła się nagle w grupę religijną? pełną jej nazwę oraz imię i nazwisko przywódcy Wiele skompromitowanych grup celowo ukrywa podstawowe dane o sobie, czasami zmienia swoją nazwę, aby nie odstraszyć potencjalnych wyznawców. pozytywne i negatywne cechy organizacji Dobrze jest zapytać nowych znajomych o podanie 3 rzeczy, które się im podobają i trzech, które nie podobają się im w funkcjonowaniu grupy lub u jej lidera. Trudności z odpowiedzią na pytanie o negatywne strony mogą świadczyć o zaniku krytycznego myślenia w stosunku do własnej grupy. Bardziej wiarygodne są osoby, które dostrzegają zarówno silne jak i słabe strony grupy. Dopóki nie wiemy z kim mamy do czynienia, nie naleŜy zwierzać się nikomu z nowych znajomych ze swoich problemów ani podawać numeru telefonu oraz adresu.