GEOSYSTEMY WYBRANYCH OBSZARÓW GÓRSKICH ŚWIATA

GEOSYSTEMY WYBRANYCH OBSZARÓW GÓRSKICH ŚWIATA

GEOSYSTEMY WYBRANYCH
OBSZARÓW GÓRSKICH
ŚWIATA
Alpy Południowe
Nowa Zelandia
Nowa Zelandia - to państwo wyspiarskie
położone w południowo-zachodniej części
Oceanu Spokojnego, 1600 km na
południowy wschód od Australii.
Obejmuje 2 wyspy:
Południową (150,5 tys. km2) i
Północną (114,7 tys. km2), rozdzielone
Cieśniną Cooka, oraz szereg małych (m.in.:
Stewart, Kermadec, Chatham, Camplell).
Wyspy te są pochodzenia kontynentalnego.
Odkrywcą Nowej Zelandii był żeglarz
holenderski Abel Tasman.
Krainy geograficzne Nowej Zelandii - lokalizacja Alp Południowych
Rozciągłość Nowej Zelandii z północy na południe
wynosi ok. 1 500 km a ze wschodu na zachód około 200 km.
Nowa Zelandia jest krajem górzystym.
Obszary wyżynne i górskie wzniesione od 200 m do 1 000 m n
p.m. zajmują około 2/3 kraju.
Tereny wysokogórskie wzniesione ponad 1 000 m n.p.m.
zajmują około 8%, terytorium.
Obszary nizinne - głównie równiny nadbrzeżne około 25%
Większą część Wyspy Południowej zajmuje pasmo Alp
Południowych.
Na południe od gór rozciąga się kraina górska - Otago.
Wzdłuż wschodniego wybrzeża,
między Alpami Południowymi i Zatoką Canterbury
ciągnie się Nizina Canterbury - główny okręg rolniczy
Nowej Zelandii.
Nizina Westland - rozciąga się wzdłuż środkowej części
zachodniego wybrzeża
a Nizina Southland leży na południowym krańcu wyspy.
Łańcuch górski Alp Południowych - Nowozelandzkich
rozciąga się wzdłuż całej wyspy, z południowego zachodu na północny wschód
i osiąga długość ok. 370 km
Średnia wysokość masywu wynosi ok. 2 000 m n.p.m.
Ich kulminacja - Góra Cooka (3 764 m n.p.m.) - jest najwyższym wzniesieniem
Nowej Zelandii
Główne szczyty Wyspy Południowej w Alpach Nowozelandzkich
Mount Cook
3764
Mount Tasman 3497
Mount Dampier 3440
Mount Silberhorn 3279
Mount Aspiring 3135
Glacier Peak
3003
m n.p.m.
m n.p.m.
m n.p.m.
m n.p.m.
m n.p.m.
m n.p.m.
Najwyższe przełęcze:
Fitzgerald – ponad 2000 m n.p.m.,
Haast – 1716 m n.p.m.
Arthur - 530 m n.p.m. - jedyna przez którą przechodzi linia kolejowa
łącząca wschodnie wybrzeża wyspy z zachodnimi
Alpy Nowozelandzkie zbudowane są z łupków, szarogłazów i wapieni paleozoicznych oraz mezozoicznych
poprzecinanych licznymi intruzjami magmy i pokrytych wylewami lawy.
Zachodnie zbocza gór są strome z głęboko wciętymi dolinami,
natomiast wschodnie obniżają się łagodnie ku nizinie Canterbury .
Dzięki nagim , ostrym szczytom, urwiskom , cyrkom i głębokim dolinom oraz trudno dostępnym graniom
podobnym do krajobrazu Alp zyskały nazwę Alp Nowozelandzkich
Alpy Nowozelandzkie cechują się wysokogórską rzeźbą alpejską,
z licznymi formami polodowcowymi
- ostre urwiste ściany
- liczne kary polodowcowe
- żłoby lodowcowe
Pozostałością po wielkim glacjale są również
grube pokrywy morenowe i fluwioglacjalne
a także lessowe.
Granica wiecznego śniegu na zboczach zachodnich
przebiega na wysokości 2100 m n.p.m.
a na zboczach wschodnich na 2400 m n.p.m..
Liczne lodowce o łącznej powierzchni 1000 km2
stanowią pozostałość zlodowacenia plejstoceńskiego
kiedy to , występowały lodowce nie tylko dolinne ale i
podgórskie.
Teraz schodzą one swoimi językami na niewielkie
wysokości,
w krainę wiecznie zielonych lasów subtropikalnych.
Najdłuższy lodowiec to Lodowiec Tasmana
dochodzący do 29 km długości
Zimą śnieg leży już na wysokości 800 - 900 m n.p.m.
Opady na stokach zachodnich dochodzą
do 5000 mm rocznie
a na stokach wschodnich od 500 do 700 mm.
Tak wielka ilość opadów na stokach zachodnich
powoduje , ze w związku z dużą dostawą śniegu
jęzory lodowców przesuwają się z rekordowymi
prędkościami.
Czoło Lodowca Franciszka Józefa
poruszającego się z prędkością 5m na dobę
(porównywalną tylko z prędkością lodowców
na Alasce),
schodzi do wysokości około 215 m n.p.m.
i sąsiaduje bezpośrednio z wiecznie zielonym
lasem subtropikalnym.
W Alpach Nowozelandzkich występują liczne jeziora polodowcowe.
Jezioro Wanaka - powierzchnia 192 km2 , maksymalna głębokość 304 m.
Do Wanaka wpływają rzeki Makarora i Matukituki, a wypływa Clutha.
Zasoby wodne jeziora wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej.
Odkryte w 1853 przez N. Chalmersa.
Jezioro Rotorua
Alpy Południowe charakteryzują się
dobrze wykształconą piętrowością
środowiska przyrodniczego:
- do ok. 1100 m n.p.m. - lasy liściaste z przewagą
buka południowego,
- do ok. 1500 m n.p.m. - zarośla subalpejskie,
- do 1800 m n.p.m. - łąki alpejskie ze zbiorowiskami
trawiastymi typu tussock
- wyzej , pozbawione ciągłej roślinności rumowiska
skalne
W najwyższych partiach Alp Nowozelandzkich
utworzono kilka parków narodowych, m.in.
* Westland
* Mount Cook
* Mount Aspiring
* Fiordland - największy park narodowy na południowo - zachodnim
wybrzeżu
Park Westland powstał w 1960 roku. Jest to wysokogórski park z lodowcami,
lasami deszczowymi oraz obszarami rolniczymi.
Najbardziej znane są lodowce tego parku
(Fox Glacier - 13 km, Franc Josef Glacier - 11 km),
lodowcowe jeziora (np. Lake Mathiesen)
Park Narodowy
Mount Cook
Park Narodowy
Mount Aspiring
Park Narodowy Fiordland znajduje się na południowo zachodnim wybrzeżu
Wyspy Południowej (South Island), należy do największych parków na świecie.
Założony został w 1952 roku. Jest największym parkiem narodowym Nowej Zelandii.
Znajdują się tam: subtropikalne lasy, lasy bukowe, wysokie góry o alpejskim krajobrazie,
fiordy powstałe w wyniku wkraczania morza w głębokie doliny lodowcowe
oraz przylądki. Dwie trzecie parku porośnięte są południowymi bukami i drzewami,
z których niektóre mają nawet po 800 lat. Bardzo ciekawe są tam wodospady,
z najbardziej znanym Southerland Falls (wys. 580 m) na czele.
Na terenach parku spotkać można, oprócz kei, także kiwi oraz takahe.
Bibliografia:
Leszczycki S., Fleszar M.: Australia , Oceania, Antarktyka , WP, W-wa,1971
Australia , Oceania, Antarktyda : Encyklopedia Geograficzna Świata, Opres, Kraków 1995.
Geograficzny Atlas Świata: PPWK, 1995.
Zdjęcia pochodzą ze stron internetowych .
Opracowała:
Katarzyna Kwiatek-Grabarska