Pobierz tekst - Akademia Bajki Kaszubskiej

Najpiękniejsze bajki i baśnie kaszubskie
część 3
Czyta: Kazimierz Jastrzębski
Jerzy Samp Pòłómóné skrzidła anioła
Gduńsk òb czas òstatny swiatowi wòjnë stracył wielënã wôrtnëch òbrazów i rzezbów. Przódë dôwałë òne leżnotã do bùsznieniô sã nima. Niejedne, pòschòwóné w rozmajitëch môlach, nié leno w miesce, ùretałë sã. Tej-sej jich zaòstałoscë wëszlachùją
różny sznëprownicë. To, co donëchczas ùchôdało za znikwioné, narôz chtos nalôżô na
pòdùstrzechach kòscołów, jaczima cëdã ùdało sã ùńc cało ze spôleniô miasta.
Tim spòsobã ùdało sã zrekònstruòwac niejedne drewniané kôzalnice i całé òbzdobë
wiôldżich òrganów. Zdôrzô sã równak i tak, że jaczégòs dzéleka nie dô sã do niczegò
dopasowac. Westrzód sznëprowników panëje przekònanié, że na tëch, co taczé stôrodôwnotë nalézą, zwôlają sã same nieszczesca. Cãżkò rozsądzëc wiele w tim je prôwdë,
a wiele leno jeleżnoscowëch przëtrôfków. Jednak taczé òpòwiescë chòdzą ò dwùch,
wieczi temù wëkùmónëch w drzewie, pòłómónëch skrzidłach anioła.
Bëłë taczé czasë, że czej królowie przëjéżdżelë do miasta, dlô jich ùtczeniô bëłë
szëkòwóné wiôldżé widzawiszcza i ògniowé pòkôzczi. Rzeczmë jesz, że jedinym królã,
jaczi we Gduńskù òd wiedna miôł swòjã sedzbã je panownik mòrzów i òceanów –
Neptun (dlô Kaszëbów Krësztof). Na głowie nie nosy òn kòronë, a miast berła w rãce
trzimô trzëzãbnik, dlô niejednëch wëzdrzący jak widłë, (stąd zwóny widłama Krësztofa). Tak jak za dôwnëch czasów, wcyg przëstrojiwô stôrą fòntanã przë Dłudżim
Targù. Na dodôwk, to widzëc gòłim òkã – król je nadżi.
Prôwdzëwëch mònarchów gduńskô wëszëzna witała przë bramach miasta, a szlach,
jaczim cygnãlë dali – Królewskô Droga – béł widzało wëkùstrzony w artisticzné
triumfalné łãczi. Panownicë razã ze swòjima familiama i dwòrską służbą co nômni
pôrã dni zabôwielë nad Mòtławą. Bëła stara, bë na wszelejaczé spòsobë zajëmac
jima czas.
Z ti leżnoscë bëłë wëstôwióné teatrowé szpëtôkle, bijatëczi mòcarzów, a nawetka
mòrsczé biôtczi. Na nen czas przë Dłudżim Targù béł wëszëkòwóny baro wiôldżi basen, a w nim płiwałë na wòdze môłé bôtë i czôłna.
Jednégò razu òdbiwôł sã czësto apartny pòkôzk jaczégòs linoskòczka. Leno miast
jidzeniô pò rozcygłi na szréj targù linie, kôzelë mù wëlézc na galerijkã Rôtësza
Głównégò Miasta, wëżi chtërny bëło ju le blós wëkùńczenié wieżë. Lina przëwiązónô
do pòrãczë mia swój kùńc niedalek Zelony Brómë, gdze na pùrpùrowim trónie sedzôł
król.
Linoskòczk, przërzeszony żelôznym ògniwã do linë, w rãkach trzimôł wiôldżi herb
Pòlsczi z królewsczima inicjałama. Nen młodi, szlank bëniel béł całi pòmalowóny
złotą farbą, a do remionów miôł przëpiãté dwa wiôldżé, farwné skrzidła.
Czej méster ceremóniów dôł znak, ritmiczno rozbrzëmiałë głosné bãbenczi i bãbnë.
Tak mòcny béł jich zwãk, że w sąsednëch bùdinkach zadërgòtałë rutë w òknach.
www.akademiabajkikaszubskiej.pl
11
Najpiękniejsze bajki i baśnie kaszubskie
część 3
Westrzód kłãbów farwnégò, sztucznégò dëmù linoskòczk miôł sã zesënąc pò linie
na szréj rozcygłi z rôtëszowi galerijczi prosto do nogów króla. Jegò szerok rozłożoné
skrzidła miałë gò zascëgac. Równak gwësno cos bëło lëchò òbrechòwóné, bò nié leno,
że mù nie pòmôgałë, to jesz wnetka òdpadłë òd pleców złotégò linoskòczka. Żelôzné
ògniwò widzec téż za mòcno nacyskało na linã szlachùjącą za tima, jaczé wëzwëskùją
marinowie, bò szłë òd niegò skrë, a za sztót pòkôzôł sã dim. To ju nick dobrégò nie
zwiastowało i leno stôri lëdze mòrza i pòwrózkôrze wiedzelë, jak jesz mòże temù zaradzëc nieszczesny linoskòczk.
Czej béł tak w pòłowie swòji lecbë z dołu doszłë gò krzikania tëch, co chcelë mù
ùretac żëcé.
– Pùscë że tã cãżką herbòwą znakã – wòłelë.
Dejadë òn na to nie zwôżôł. Sygło, że ju ùtracył òba skrzidła i terô chùtkò, jak czejbë wiater, nëkôł w dół przërzeszony do linë. Przed królã nie chcôł dac na se, a tim
barżi znikwic znankã jegò zawòłaniô i rzucëc kòmù na głowã trzimóną w rãkach
òdczidnicã. Nié, tegò zrobic ni mógł.
To wszëtkò dzejało sã jakbë na pòstojenim. Terô ju nicht ni mógł nic pòmòc
zuchternymù knôpù. Król téż ju sã doznôł, co sã za sztót stónie. Nie miescëło mù sã
w głowie, że linoskòczk pòkôże sã jaż tak dzyrzczim. Ùcëchłë bãbnë, a wtim złocëstô
pòstacjô z herbã w rãkach i ùrzasã w òczach rozbiła sã ò królewską zdrzadniã.
Nieszczestnikã zajãlë sã z wiôlgą starą nôlepszi môleczny chirurgòwie. Pòskłôdelë
mù pòłómóné gnôtë. Szczescé, że delë radã ùretac mù żëcé, jednak ju nigdë nie béł
w sztãdze wlezc na linã, ani téż pò ni zjeżdżac. Gwësno ni mógłbë nawetka sã lékarzëc, bò to słono kòształo, leno szczero wspòmôgôł gò dobri król.
Ti, co przëzérelë sã temù widzawiszczu òfiarowelë òkaléczonémù bëńlowi òba
pòłómóné skrzidła, chtërnë w tak wôżnym mòmence nie dopòmògłë mù. Òn, chtëren
mdącë tak wësok nad gardã chòc bez sztërk mógł sã pòczëc jak aniół, dobrze wiedzôł,
co zrobic z przëniosłim mù darënkã. Czej béł ju tëli zdrów, że zaczął stawiać pierszé
òd ùpôdkù kroczi, rëgnął za miasto.
W nëch czasach przë drodze do Wrzeszcza stojôł môlëchny kòscółk, jaczémù jakno
dôr za cëdowné ùretanié òfiarowôł òba pòsklejóné skrzidła. Kòscółk béł pòd wezwanim Wszëtczich Swiãtëch Aniołów. Pòsługùjący w nim przëjãlë bez zastrzedżi taczi
darënk. Skrzidła ùstawilë bliskò chrzcelnicë, bò linoskòczk w nym nieszczesnym
dniu dostôł jakbë nowé żëcé.
Równak nie wiedzelë, że za nyma skrzidłama chòdzy nieszczescé. Wejle, za jaczis
czas nen kòscółk przëszedł do rëjinë. Westrzód ùretónëch zachów nalazłë sã téż òba
www.akademiabajkikaszubskiej.pl
11
Najpiękniejsze bajki i baśnie kaszubskie
część 3
dwa skrzydła. Bëłë òne jesz tak snôżé, że przëùważił je jeden z gduńsczich szniclôrzów.
W jegò warkòwni bëłë prawie twòrzoné pòstacje dwóch aniołów, chtërne òbstalowelë
jezuitowie z kòscoła w Stôrëch Szkòtach. Artista wëzwëskôł ùretóné z gruzgòtu skrzidła dlô jedny z anielsczich pòstacjów, a dlô drëdżi dorobił skrzidła dëcht szlachującé za nima. Òstatną wòjnã przedërchałë òne bez szkòdë. Jednak czësto niedôwno
òba aniołë òstałë bez skrzidłów. Czemùż to? Równak nicht nie pòtrafi, abò nie chce
pòwiedzec, co sã stało z òbiema pôrama anielsczich skrzidłów. Prôwdã gwësno znôł
slédny gòspòdôrz kòscoła w Stôrëch Szkòtach, ale ten wzął nã krëjamnotã ze sobą
do krôjnë aniołów, dżinąc z mòrdarzczich rãków w baro òsoblëwëch jeleżnoscach...
www.akademiabajkikaszubskiej.pl
11