49. Metody komunikacji alternatywnej i wspomagającej

49. Metody komunikacji alternatywnej i wspomagającej

OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
1.
Nazwa przedmiotu / modułu w języku polskim
2.
Metody komunikacji alternatywnej i wspomagającej
Nazwa przedmiotu / modułu w języku angielskim
4.
Methods of auxiliary and alternative communication
Jednostka prowadząca przedmiot
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Edukacji Osób z
Niepełnosprawnością
Kod przedmiotu / modułu
5.
Rodzaj przedmiotu / modułu (obowiązkowy lub fakultatywny)
3.
7.
Obowiązkowy
Kierunek studiów
Pedagogika specjalna
Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną
Poziom studiów (I lub II stopień)
8.
I stopień
Rok studiów
9.
III rok
Semestr (zimowy lub letni)
10.
semestr letni/zimowy
Forma zajęć i liczba godzin
11.
Ćwiczenia, 30 godzin
Imię, nazwisko, tytuł / stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
6.
12.
13.
14.
Agnieszka Jędrzejowska, mgr
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych
dla przedmiotu / modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Brak wymagań
Cele przedmiotu:
C-1 poznanie terminologii używanej w komunikacji alternatywnej i wspomagającej, jej istoty oraz
klasyfikacji metod,
C-2 poznanie metod i środków wykorzystywanych w komunikacji alternatywnej i wspomagającej
w edukacji i terapii osób z niepełnosprawnością intelektualną,
C-3 kształtowanie umiejętności dokonywania diagnozy potrzeb i możliwości komunikacyjnych osób
z niepełnosprawnością intelektualną,
C-4 rozwijanie świadomości indywidualizacji doboru metod komunikacji alternatywnej i wspomagającej
do możliwości psychofizycznych osób z niepełnosprawnością intelektualną,
C-5 kształtowanie postawy wrażliwości zawodowej zarówno w odniesieniu do osób z
niepełnosprawnością intelektualną, jak i gotowości współpracy z ich rodziną oraz innymi specjalistami
Zakładane efekty kształcenia:
EK_01 - zna podstawową terminologię używaną w pedagogice i pedagogice
Symbole
kierunkowych
efektów kształcenia:
K_W01
EK_02
EK_03
EK_04
EK_05
EK_06
EK_07
EK_08
EK_09
EK_10
15.
specjalnej, rozumie jej źródła i zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin
naukowych
- ma elementarną wiedzę dotyczącą procesów komunikacji interpersonalnej i
społecznej oraz ich prawidłowości i zakłóceń, zna specyfikę komunikowania się
osób z różnymi formami i stopniami niepełnosprawności
- ma elementarną wiedzę o metodyce wykonywania typowych zadań, normach,
procedurach stosowanych w różnych obszarach działalności pedagogiki
specjalnej
- potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne
umiejętności, korzystając z różnych źródeł i nowoczesnych technologii
- ma rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, potrafi
używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny i
spójny przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami
w zakresie pedagogiki specjalnej, jak i z odbiorcami spoza grona specjalistów
- potrafi animować prace nad rozwojem uczestników procesów edukacyjnych,
rehabilitacyjnych, wychowawczych i resocjalizacyjnych oraz wspierać ich
samodzielność w zdobywaniu wiedzy, a także inspirować do działań na rzecz
uczenia się przez całe życie
- potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki
specjalnej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów rehabilitacyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych,
resocjalizacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, pomocowych
- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę
ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje
samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki
własnego rozwoju i kształcenia
- jest wrażliwy na problemy osób niepełnosprawnych i niedostosowanych
społecznie, ich edukację i rozwój społeczny, gotowy do komunikowania się i
współpracy z otoczeniem, w tym z osobami niebędącymi specjalistami w danej
dziedzinie
- uznaje autonomię i podmiotowość wychowanka/ucznia/podopiecznego w
podejmowanych działaniach z zakresu pedagogiki specjalnej, docenia
znaczenie procesów normalizacyjnych w środowisku osób z
niepełnosprawnością
K_W08
K_W21
K_U01
K_U06
K_U07
K_U10
K_K01
K_K03
K_K04
Treści programowe:
Terminologia związana z pojęciem komunikacji alternatywnej i wspomagającej (alternative and
augmentativa communication – AAC). Definicje wyjaśniające, istota AAC, klasyfikacja.
Rys historyczny komunikacji alternatywnej i wspomagającej na świecie i w Polsce.
Rozwój kompetencji komunikacyjnej u dziecka w normie rozwojowej. Określenie profilu
porozumiewania się dziecka. Zachowania sprzyjające porozumiewaniu się. Funkcje zachowań
komunikacyjnych. Cele oddziaływań AAC na poszczególnych etapach umiejętności porozumiewania
się. Systemy znaków (manualne - język migowy, Makaton, GUK – Gebarden unterstutze
Komunikation), graficzne – Piktogram Ideogram Communication, Picture Communication Symbols,
przestrzenno-dotykowe). Użytkownicy AAC i dobór systemu znaków do ich możliwości
psychofizycznych. Inne elementy metod komunikacji alternatywnej: Fonogesty, Tadoma- metoda
wibracyjna, Alfabet punktowy. Pomoce komunikacyjne (tradycyjne i komputerowe).
Strategie nauczania rozumienia i posługiwania się znakami. Rola grupy rówieśniczej dla dzieci z
zaburzoną umiejętnością porozumiewania się (warsztaty – budowanie scenariuszy zajęć
prowadzonych z całą grupą z wykorzystaniem AAC). Przygotowanie planu aktywności, tablic
komunikacyjnych; folderu osobistego użytkownika AAC oraz dobór słownictwa.
16.
17.
18.
19.
Zalecana literatura (podręczniki):
J. J. Błeszyński (red.), Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Oficyna Wydawnicza
„Impuls”, Kraków 2006.
M. Grycman, A. Smyczek (red.), Wiem, czego chcę! Doświadczenia polskich terapeutów i
użytkowników wspomagających sposobów porozumiewania się (AAC), Stowarzyszenie Mówić bez
słów, Kraków 2004.
M. Grycman, Sprawdź, jak się porozumiewam, Stowarzyszenie Rehabilitacyjne Centrum Rozwoju
Porozumiewania, Kraków 2009.
A. Lechowicz, Komputerowe wspomaganie procesu komunikacji niewerbalnej dzieci z wieloraką
niepełnosprawnością, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2005.
A. Smyczek, B. Bolon, A. Bobińska-Domżał, J. Guzik, Twoje znaki, moje słowa i zabawa już gotowa!
Projekt edukacyjny dla rodzin dzieci niepełnosprawnych niemówiących, używających komunikacji
alternatywnej i wspomagającej, Stowarzyszenie Mówić bez słów, Kraków 2006.
S. Tetzchner, H. Martinsen (przekł. W. Loebl, A. Smyczek, A. Loebl-Wysocka, J. Gałka-Jadziewicz),
Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Wyd.
Stowarzyszenie na Rzecz Propagowania Wspomagających Sposobów Porozumiewania się „MÓWIĆ
BEZ SŁÓW”, Warszawa 2002.
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu / modułu,
sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
praca kontrolna
Język wykładowy
Polski
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba godzin
na zrealizowanie aktywności
Godziny zajęć (według planu studiów) z nauczycielem:
- wykład:
- ćwiczenia:
30
Praca własna studenta
- przygotowanie do zajęć:
1
- czytanie wskazanej literatury:
05
- przygotowanie pracy kontrolnej:
10
Suma godzin
60
Liczba punktów ECTS
2