Szlak Dziesiątka Bogdaniecka

EKO Szlaki Nordic Walking
Szlaki powstałe z inicjatywy firmy Ragn-Sells Sp. z o.o., łączące przyjemnośd z edukacją zostały
utworzone na terenie Nadleśnictwa Bogdaniec w okolicach Gorzowa Wlkp.
EKO Szlaki Nordic Walking nawiązują do ekologii i ochrony środowiska, konkretnie do segregacji
odpadów, która z perspektywy większości z nas, jest punktem wyjścia do budowania świadomości
środowiskowej. O segregacji odpadów mówimy dużo, przychylnie odbieramy w mediach. Czym
innym jest jednak akceptacja, czym innym działanie. A to przecież od naszej wiedzy, nawyków i
zachowao zależy to, czy będzie nam się żyło lepiej i czy czyste środowisko przekażemy dalszym
pokoleniom.
EKO Szlaki Nordic Walking, na chwilę obecną posiadają wytyczone dwa szlaki, które można ze sobą
łaczyd, a odczytując z mapy drogi leśne można je również wydłużad lub skracad. Jest więc wiele opcji
maszerowania EKO Szlakami Nordic Walking, poniżej przedstawiamy dwa szlaki wytyczone:
Szlak Niebieski: Szlak Doliny Trzech Młynów
Szlak Czerwony: Dziesiątka Bogdaniecka
Szlak Dziesiątka Bogdaniecka
Szlak o długości 4,1 km, czas przejścia ok. 1 godz. Stopieo trudności: wymagający.
Szlak rozpoczyna się przy budynku Nadleśnictwa Bogdaniec i prowadzi nas po terenie
ukształtowanym pod wpływem działalności lądolodów trzech zlodowaceo. Trasa dla osób
ceniących liczne wzniesienia i wspaniałe widoki. Różnica wzniesieo na szlaku sięga nawet do
60 metrów. Na uwagę zasługuje 100-letnia lipa o wysokości około 20m, obok której
przebiega szlak.
Szlak przebiega częściowo przez Rezerwat Bogdaniec III, który został utworzony w 1995roku.
Jest to rezerwat krajobrazowo-leśny. Leży w powiecie gorzowskim, gmina Bogdaniec, 16 km
od Gorzowa Wlkp., 500 m od siedziby Nadleśnictwa Bogdaniec.
Powierzchnia rezerwatu – 11,23 ha.
Przedmiot ochrony: fragment naturalnego lasu o charakterze żyznej buczyny niżowej i
środkowoeuropejskiego lasu grądowego.
Drzewa: Klon jawor, grab pospolity, Buk zwyczajny, Dąb bezszypułkowy, Lipa drobnolistna,
Sosna pospolita.
Rzeźba terenu obszaru Nadleśnictwa Bogdaniec ukształtowała się pod wpływem działalności
lądolodów trzech zlodowaceo: południowopolskiego, środkowopolskiego i
północnopolskiego. Główne rysy rzeźby omawianego terenu zostały wykształcone pod
wpływem wytapiania lądolodu zlodowacenia północnopolskiego w fazach: poznaosko –
dobrzyoskiej i pomorskiej. Teren nadleśnictwa charakteryzuje się dużą świeżością form
geomorfologicznych, wśród których dominują pradoliny wód roztopowych, doliny rzeczne,
obniżenia rynnowe i wytopiskowe.
Teren podnosi się z północy na południe, stąd ukształtowanie terenu jest urozmaicone, w
części północnej równe i lekkofaliste przechodzące w części południowej w faliste i
pagórkowate z pojedynczymi większymi wzniesieniami tworząc pas wzgórz ułożonych
równoleżnikowo opadających stromo ku dolinie Warty.
Różnica wzniesieo w całym Nadleśnictwie wynosi około 125m.
Na obszarze nadleśnictwa występują trzy rodzaje rzeźby terenu:
- nizinny równy – obejmujący 66,3 % powierzchni,
- nizinny falisty - obejmujący 20,5 % powierzchni,
- nizinny pagórkowaty - obejmujący 13,2 % powierzchni.
Nadleśnictwo Bogdaniec w obecnych granicach zasięgu terytorialnego funkcjonuje od
1.10.1972 roku. Składa się z trzech obrębów: Bogdaniec, Wysoka i Mosina.
Przy Nadleśnictwie Bogdaniec znajduje się Izba Edukacji Leśnej im. prof. Józefa Rivolego,
która funkcjonuje w Nadleśnictwie od jesieni 2005 r. Powstała ona jako uzupełnienie Ścieżki
Dydaktycznej „Bogdaniec",na której jest jednym z trzech kluczowych elementów oprócz
Rezerwatu Bogdaniec III i Muzeum Kultury i Techniki Wiejskiej. W sali kominkowej odbywają
się zajęcia „zielonej szkoły", oraz prezentowane są okresowe wystawy organizowane we
współpracy z Muzeum i zaprzyjaźnionymi szkołami. W budynku Izby znajduje się aneks
kuchenny z zapleczem gospodarczym, a za budynkiem Izby umieszczona jest wiata z grillem
dla kilkudziesięciu osób.
Szlak Dolina Trzech Młynów
Szlak o długości 5km. Czas przejścia (średnie tempo) ok.1godz.20min. Stopieo trudności:
łatwy.
Szlak przebiegający tuż Muzeum Zagroda Młyoska, które obejmuje trzy zabytkowe obiekty
składające się na zagrodę młyoską: młyn, budynek gospodarczy, wozownia. Budynek młyoski
wzniesiony został w 1826 roku w konstrukcji szkieletowej (szachulcowej). Podstawowy
materiał budowlany to drewno oraz cegła. Obecnie w budynku można zwiedzid mieszkanie
młynarza, oryginalne wyposażenie młyna, obejrzed domowe narzędzia i maszyny związane z
przetwórstwem zboża (różnego rodzaju stępy i żarna, łuszczarkę do kaszy wraz z sortownicą,
czyszczarkę do gryki, wialnię), przedmioty związane z wypiekiem chleba (dzieże, niecki,
łopaty do wypieku chleba, pocioski). W budynkach gospodarczych i na podwórzu zostały
wyeksponowane narzędzia rolnicze, środki transportu wiejskiego (wozy bryczki, sanie,
uprząż) oraz inne przedmioty związane z gospodarzeniem na wsi.
Obok Muzeum przebiega leśna ścieżka edukacyjna łącząca swoją trasą Muzeum, dolinę
potoku Bogdanka oraz Rezerwat Przyrody Bogdaniec III. Ścieżka liczy 4 km długości.
Rezerwat Przyrody Bogdaniec III znajduje się około 2,5 km od początku ścieżki i obejmuje
pagórkowaty teren morenowy ze stromymi zboczami i kotlinkami, które porasta las dębowo
grabowy z domieszką buka.
Wnętrze młyna
W młynie zachowało się oryginalne wyposażenie. Szczególne wrażenie wzbudzają cztery
maszyny mielące - śrutownik firmy Eisengiesseren & Maschinenfabrik für Mühlenbau A.
Wetzig z Wittenbergu (okręg Halle), dwa mlewniki produkcji Hipkow & Co z Gassen oraz
śrutownik Gebhard & Sohn z Magdeburga Neustadt. Młyn był napędzany turbiną wodną,
wcześniej kołem wodnym poruszanym przez wody rzeczki Bogdanka. Krótko przed wojną
wprowadzono silnik spalinowy, a następnie elektryczny.
Młyn mielił wówczas 4000 kg zboża na dobę. Obecnie urządzenia w młynie nie są używane.
We młynie są prezentowane są również domowe urządzenia do obróbki ziarna - wialnia i
łuszczarki do kaszy z sortownicą oraz gilotyny do cięcia trzciny. Natomiast w korytarzu
łączącym częśd młyoską z mieszkalną są wyeksponowane sprzęty związane z wypiekiem
chleba, np. dzieża, niecki, formy do chleba, pocioski (kociuby) do wygarniania żaru, łopaty do
chleba, szufle do ziarna, różne naczynia zasobowe.
Mieszkanie Młynarza
Młynarz w dawnej społeczności należał do wiejskiej elity finansowej, jego zasoby materialne
były nieporównywalnie wyższe niż pozostałych mieszkaoców wsi. Gospodarstwo rolne,
podstawa utrzymania większości włościan, dla niego było dodatkowym źródłem dochodów.
Stąd też mieszkanie młynarza było zasobniejsze. Częśd mieszkalna górnego młyna w
Bogdaocu obejmowała siedem pomieszczeo. Obecnie w dwóch z nich znajduje się
pomieszczenie socjalne i biuro, trzy służą do organizacji wystaw.
Jedynie dwa pokoje funkcjonują jako wyobrażenie dawnego mieszkania młynarza z przełomu
XIX i XX w. w jednym zorganizowano pokój gościnny, w drugim sypialnię z przełomu
wieków. Szczególną uwagę zwraca krzesło weselne Anny Katariny Schmit z 1823 r.,
sekretarzyk z połowy XIX w., szafa z kooca XIX w, pochodząca z kooca XIX w. toaletka z
marmurowym blatem oraz secesyjny żyrandol naftowo-świecowy.
W Muzeum znajduje się piękna kolekcja młynków.
Wystawa obejmuje ponad 150 obiektów powstałych w większości na przełomie XIX i XX w.
Obiekty pochodzą ze zbiorów własnych Muzeum, z kolekcji Waldemara Wasiluka (użyczone
Muzeum Lubuskiemu w 1995 r.) oraz ze zbiorów innych osób prywatnych. Najwięcej
wyeksponowanych przedmiotów służyło do mielenia kawy, spośród których 24 miały
zastosowanie w sklepach. Prócz tego na wystawie znajdują się młynki do pieprzu, do
rozdrabniania warzyw i owoców, wyciskania soku, wirówki do śmietany...
Mielenie kawy jest czynnością bardzo starą. Jako pierwsi próbowali tego przy pomocy
moździerza i tłuczka Arabowie. W 1400 roku Turcy wynaleźli młynek, którego sposób
działania był podobny do działania młynków współczesnych. Tradycyjny młynek ręczny z
Bliskiego Wschodu składa się z cylindrycznej puszki, w której za pomocą korbki obraca się
coś, co stanowi odpowiednik kamieni młyoskich - dwa pofałdowane stalowe krążki
miażdżące ziarna kawy. Pięd tego typu mosiężnych młynków wyeksponowanych jest na
wystawie w Bogdaocu.
Imponujące wrażenie robi potężny młynek sklepowy "J.F. Rasor" o wymiarach 52 x 53 x 102
cm. Jednym z ciekawszych modeli jest młynek "Peugeot" o wymiarach 66 x 28 x 60 cm,
zielony, jak wszystkie modele tej firmy. Wyprodukowano go na początku XX w. Był typowym,
ręcznym sprzętem, ale z czasem korbkę zastąpiono niemieckim silnikiem z pasem
transmisyjnym. Warto wspomnied, iż od 1840 do 1975 r. "Peugeot" obecnie potentat
motoryzacyjny, produkował niezawodne młynki do kawy. Na wystawie znajduje się sześd
modeli firmy "Peugeot.
Na zakooczenie należy wspomnied o znajdujących się w Bogdaocu sprzętach do palenia
kawy. W klasycznym sposobie palenia kawy, bęben jest stopniowo podgrzewany od
zewnątrz, a ziarna są prażone w ciągłym ruchu przez 6 do 20 minut. Taka metoda jest
oczywiście bardzo pracochłonna. Na wystawie możemy zobaczyd młynki do palenia kawy
oraz długą na 83 cm łopatkę do palenia kawy.