docdbam o zdrowie
download 
Reklamacja Transkrypt
dbam o zdrowie
encyklopedia chorego Jasne, że warto! dbam o zdrowie Nr 1 (4) zima 2009 czasopismo pacjentów aptek Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka zbierać punkty, i odbierać super nagrody! sport to zdrowie Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie aktywny wypoczynek uroda i zdrowie Karta stałego klienta to stałe korzyści, prezenty i atrakcyjne oferty! Nowy Katalog Nagród! Już dostępny w aptekach Dbam o Zdrowie! 4 � Różnorodna i bogata oferta prezentów zarówno za mniejszą jak i większą ilość punktów. � Nowość! Każde 5 zł wydane w aptece premiowane punktami. Jak katalog nagrÓd str. 78-79 dbam o zdrowie niezimą utyć www.doz.pl www.doz.pl infolinia: 5 | 0-800 apteki | 278-354 encyklopedia chorego Nr 1 (4) ZIMA 2009 Encyklopedia Chorego Zapalenie płuc – co warto wiedzieć...������ 5 Zapalenie płuc jest chorobą groźną dla życia bez względu na to, jaka jest przyczyna jego wystąpienia. lek. med. Aniela Głowacz Nie z wlekaj! Lecz chore stawy!���������� 9 Reumatoidalne zapalenie stawów jest jednym z najczęstszych schorzeń reumatycznych. Grzegorz Guttman Rak piersi – przeciwnik do pokonania ���� 13 W Polsce co roku notuje się prawie 10 tysięcy nowych przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe sutka. lek. med. Aniela Głowacz Polacy ślepną przez jaskrę������������ 19 Jaskrę uważa się już za chorobę cywilizacyjną. Szacuje się, że w 2010 roku liczba chorych na nią wyniesie ponad 60 mln. osób! Agata Domańska Mononukleoza – choroba pocałunków ���� 25 Jedną z rzadziej rozpoznawanych chorób zakaźnych jest mononukleoza zakaźna. lek. med. Ewa Pakuła zdrowie dziecka Toksoplazmoza nie tylko kocia choroba���� 29 Zarażenie toksoplazmozą przez bezpośredni kontakt z kotem jest sporadyczne. lek. med. Aniela Głowacz Jak zadbać o prawidłowy oddech dziecka��� 37 Prawidłowe oddychanie dziecka to jeden z najważniejszych czynników jego właściwego rozwoju. Ewelina Gruszka sport to zdrowie Joga – pełen relaks w harmonii ciała i umysłu������������� 40 Joga cieszy się coraz większą popularnością na świecie, a i w Polsce zdobywa rzesze wielbicieli. Maria Bankiet Medycyna naturalna Leczniczy ucisk ������������������ 49 Żylaki kończyn dolnych to bardzo częsta dolegliwość w naszych czasach. lek. med. Ewa Pakuła kuchnia na zdrowie Kaszka nie tylko dla dzieci ������������ 55 Jest ulubionym posiłkiem maluchów, jednak starsze dzieci i dorośli nie jedzą jej już tak chętnie. Maria Bankiet Tłuszcze – jak i co wybrać?������������ 61 Słowo „tłuszcz” zazwyczaj wywołuje negatywne skojarzenia. Czy słusznie? Monika Mielus aktywny wypoczynek Bieszczady pozostają dzikie����������� 67 Raj dla wędrowców, ale nie tylko – piękne miejsca odkrzykują tu także narciarze... Katarzyna Pucek 6 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl czasopismo pacjentów aptek uroda i zdrowie Jak nie utyć zimą 73 Drodzy Czytelnicy Sezon zimowy wielu z nas kojarzy się ze wzmożonym apeW nowy rok wchodzimy z nadzieją tytem i mało ruchliwym trybem życia. Efekty takie widoczne na zmiany na lepsze. Także i nasze czasopismo doczekało się od stycznia 2009 roku zmian. Rezygnujemy z miesięcznego cyklu wydawania gazetki dla pacjentów aptek „Dbam o Zdrowie”, a dotychczasowy kwartalnik Dbam o Zdrowie staje się dwumiesięcznikiem. Z listów, które otrzymujemy od Państwa wiemy, jak istotną rolę odgrywają fachowe artysą po kilku miesiącach pod postacią większych obwodów kuły o zdrowiu, które publikujemy na brzucha i ciasnoty ubrań... lek. med. Ewa Pakuła łamach Dbam o Zdrowie, a które przybliżają naszym Czytelnikom najdbam o zdrowie częściej występujące choroby. Zapewkatalog nagród��������77–79 niamy, że ich jakość i liczba nie zmieNiedociśnienie krwi – hipotonia ������� 81 ni się, a dodatkowo więcej miejsca Pisząc o ciśnieniu krwi, najwięcej miejsca poświęca się poświęcimy propagowaniu zdrowego nadciśnieniu tętniczemu... lek. med. Ewa Pakuła stylu życia. Wszystkie informaFerie zimowe poza domem ����������� 85 cje przygotowane przez współpracuWyjazd dziecka na ferie zimowe jest zazwyczaj dużym jących z wydawnictwem specjalistów, wyzwaniem dla rodziców... lek. med. Ewa Pakuła opracowane są na najwyższym pozioJak kupować żywność?�������������� 89 mie edytorskim. Czy jesteś świadomym konsumentem. Monika Mielus Pierwszy numer w 2009 roku NIEZBĘDNIK DOZ: 10 przykazań w większości poświęciliśmy zdrowew profilaktyce nadciśnienia tętniczego ����� 93 mu odżywianiu. Przede wszystkim Nikogo chyba nie trzeba przekonywać, jak ważne jest mierze- radzimy, jak nie utyć w zimie – co nie ciśnienia tętniczego. lek. med. Ewa Pakuła roku bowiem każdy z nas przyrzeka To nic nie kosztuje, a można pomóc!������ 97 sobie, że tej zimy to już na pewno nie Rozmowa z Anną Cymmerman, solistką Teatru Wielkiego przybierze kilku kilogramów, a kończy w Łodzi, która wsparła Fundację DBAM O ZDROWIE się najczęściej właśnie wyłącznie na Maja Nowakowska, Elżbieta Łacina przyrzeczeniu. W zachowaniu dobrej Milion na pomoc w zakupie leków������ 102 sylwetki oraz zdrowia pomoże nam na Działająca już ponad rok Fundacja Dbam o Zdrowie pewno dieta łatwostrawna, którą szeprzekazała pomoc ponad 5000 osobom. roko opisuje specjalista dietetyk. PodLekarz radzi ������������������� 104 powiadamy również, jak używać Na pytania Pacjentów odpowiada lekarz medycyny i doktor w kuchni tłuszczów, aby było to najnauk farmaceutycznych Jacek Owczarek korzystniejsze dla naszego zdrowia. Farmaceuta radzi ��������������� 106 Życzymy miłej lektury. Porad udziela mgr n. farm. Łukasz Kirzyński Redakcja Księgarnia www.doz.pl ������������ 108 Trudności w nauce. Skuteczne sposoby pracy z dzieckiem����������������� 110 Pierwsze lata życia dziecka to okres niezmiernie ważny dla jego rozwoju. lek. med. Ewa Pakuła Ferie z Dozikiem ����������������� 112 Krzyżówka�������������������� 114 Listy laureatów����������������� 116 infolinia: 0-800 apteki | 278-354 | www.doz.pl Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego zdrowie matki i dziecka Zapalenie płuc – co warto wiedzieć... sport to zdrowie Medycyna naturalna Zapalenie płuc jest chorobą groźną dla życia bez względu na to, jaka jest przyczyna jego wystąpienia. Rocznie umiera na nie ok. 10 tys. osób, głównie starszych, a także z obniżoną odpornością. Dlatego nie wolno lekceważyć żadnego kaszlu ani bólu w klatce piersiowej, zwłaszcza jeśli pojawią się podczas infekcji górnych dróg oddechowych. lek. med. Aniela Głowacz infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Typowym objawem bakteryjnego zapalenia płuc jest suchy kaszel. gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus). W około 5–20 proc. przypadków przyczyną zapalenia płuc są wirusy. Wirusowe zapalenia płuc występują najczęściej w okresach epidemii grypy, a więc późną jesienią i zimą. Częstym, ale rzadko rozpoznawanym czynnikiem etiologicz- W Polsce corocznie na zapalenie płuc zapada kilkaset tysięcy osób. Czynnikami ryzyka tej choroby są: podeszły wiek; niedojrzały system odpornościowy (u dzieci); choroby układu odpornościowego (wrodzone i nabyte); leczenie immunosupresyjne (przeszczepy); palenie papierosów; niehigieniczny styl życia (brak snu, przemęczenie); niezdrowe odżywianie się, nadużywanie alkoholu; dbam o zdrowie 4 Co sprzyja zachorowaniu? uroda i zdrowie około 5–20 proc. przypadków przyczyną zapalenia płuc są wirusy. Wirusowe zapalenia płuc występują najczęściej w okresie epidemii grypy, a więc późną jesienią i zimą. nym są drobnoustroje atypowe, takie jak Mycoplasma pneumonie lub Legionella pneumophila. U osób z obniżoną odpornością (np. leczonych immunosupresyjnie) czynnikiem sprawczym zapalenia płuc mogą być również grzyby. aktywny wypoczynek W kuchnia na zdrowie D la ułatwienia zapalenie płuc może być dzielone w zależności od: wywołujący je zarazek na: bakteryjne, wirusowe, grzybicze lub atypowe; miejsca zachorowania na: szpitalne i pozaszpitalne; umiejscowienia w płucach na: ogniskowe (płacikowe), segmentalne, płatowe. Najczęstszą przyczyną zapalenia płuc jest dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae). Bakteria ta została wyizolowana w roku 1880 niezależnie przez Sternberga i Pasteura, do dzisiaj jest najczęściej stwierdzanym drobnoustrojem u osób z zapaleniem płuc i to bez względu na wiek. Uważa się, że jest ona przyczyną 70 proc. pozaszpitalnych zapaleń płuc. Następną co do częstości występowania bakterią odpowiedzialną za tę chorobę jest Haemophilus influenzae oraz 5 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego Bakteryjne zapalenie płuc Typowymi objawami bakteryjnego zapalenie płuc są: reklama Omega 3 120 kapsułek Po badaniu przedmiotowym lekarz zazwyczaj, podejrzewając zapalenie płuc, zleca wykonanie badania rentgenowskiego klatki piersiowej. W RTG widoczne są plamiste i zlewające się zacienienia, jednolite zacienienie płata lub obecność płynu w jamie opłucnej. Pomocne mogą być również badania laboratoryjne: w badaniu krwi stwierdza się podwyższone stężenia tzw. biał- Bakteryjnemu zapaleniu płuc może towarzyszyć bardzo wysoka gorączka. 6 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl dbam o zdrowie BioGarden Sp. z o.o. Zaleca się szczepienie przeciwko pneumokokom osób, u których istnieje zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia zakażenia S. pneumoniae lub jego ciężkiego przebiegu. Do grupy tej należą: 1. wszystkie osoby po 64. roku życia; 2. osoby w wieku 2–64 l.: z niedoborem odporności spowodowanym chorobą lub terapią, chorujący na przewlekłe choroby serca, nerek (zespół nerczycowy), układu oddechowego (POChP), cukrzycę lub niedokrwistość sierpowatokrwinkową, po usunięciu śledziony. Największe znaczenie w profilaktyce wirusowego zapalenia płuc ma stosowanie szczepionek przeciwgrypowych, których skuteczność sięga 75–90 proc. Są one przygotowywane co roku, a ich skład uzależnia się od zagrażających zakażeń. Szczepienie przeciwko grypie zaleca się u chorych obciążonych dużym ryzykiem zgonu z powodu grypy lub wikłającego ją zapalenia płuc. Grupy wysokiego ryzyka obejmują osoby z: przewlekłą chorobą płuc, serca, nerek lub wątroby; cukrzycą; immunosupresją spowodowaną chorobą lub leczeniem; osoby w wieku >65 lat. Szczepienie przeciwko grypie i przeciwko pneumokokom można wykonywać podczas jednej wizyty, wstrzykując szczepionki w różne miejsca. W odróżnieniu od szczepienia przeciwko pneumokokom, szczepienie przeciwko grypie należy powtarzać co rok. uroda i zdrowie Preparat naturalny zawiera olej rybi, który uodparnia organizm, zmniejszając ryzyko zachorowań. Szczególnie polecany w okresie jesienno -zimowym, w którym występuje najwięcej przeziębień. Preparat zmniejsza ryzyko występowania zawałów serca oraz reguluje ciśnienie krwi. Optymalna dawka Omega 3 w jednej kapsułce gwarantuje odpowiednią skuteczność. Do nabycia w aptekach w całym kraju. Jak diagnozuje się zapalenie płuc? Jak można zapobiegać zachorowaniu? aktywny wypoczynek Chroni serce, reguluje ciśnienie gorączka, nawet powyżej 400 C; dreszcze; zlewne poty; suchy kaszel; może również pojawić się duszność o różnym stopniu nasilenia. Wirusowe zapalenie płuc Dla wirusowego zapalenia płuc bardzo charakterystyczny jest dwufazowy przebieg choroby. W fazie pierwszej występuje wzrost temperatury ciała i objawy ogólnego rozbicia: złe samopoczucie, osłabienie, bóle głowy i bóle mięśniowe. W fazie drugiej, gdy dochodzi do zajęcia tkanki płucnej, pojawia się suchy kaszel, duszność i bóle w klatce piersiowej. Pacjent z bakteryjnym zapaleniem płuc o lekkim przebiegu, który był dotychczas zdrowy, może być leczony w warunkach domowych. Małe dzieci, osoby w podeszłym wieku oraz pacjenci chorujący przewlekle, a także pacjenci, u których zapalenie płuc przebiega z ciężkimi objawami powinni być skierowani do szpitala. Jeśli nie stwierdza się poprawy po 48 godzinach leczenia w warunkach ambulatoryjnych, pacjent również kierowany jest do szpitala. Chorym z zapaleniem płuc leczonym w domu zaleca się: przyjmowanie przepisanego przez lekarza antybiotyku co najmniej przez 7 dni; niepalenie tytoniu, odpoczynek i picie dużej ilości płynów; zwalczanie gorączki i bólu opłucnowego za pomocą leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych (paracetamolu, ibuprofenu lub metamizolu); wizytę kontrolną po 48 godzinach lub wcześniej, jeśli wystąpią wskazania. Leczenie zapalenia płuc o etiologii wirusowej nie wymaga podawania antybiotyku. kuchnia na zdrowie Pierwsze objawy osłabienie; nagła wysoka Leczenie Największe znaczenie w profilaktyce wirusowego zapalenia płuc ma stosowanie szczepionek przeciwgrypowych. Medycyna naturalna przewlekłe (cukrzyca, miażdżyca, niewydolność serca). Oczywiście zdarza się, że chorują także osoby dotychczas zdrowe. ka ostrej fazy – CRP oraz zwiększoną liczbę leukocytów. sport to zdrowie choroby Mykoplazmatyczne zapalenie płuc Jest łagodnie przebiegającym śródmiąższowym zapaleniem płuc wywołanym przez drobnoustrój Mycoplasma pneumoniae. Choroba przebiega łagodnie, ale przewlekle, trwa nawet kilka tygodni. Dotyczy głównie osób młodych. Niekiedy występuje epidemicznie w dużych skupiskach ludzi, np. w internatach. Okres wylęgania choroby wynosi 2–3 tyg. Objawy to: bóle mięśniowe; suchy kaszel, który może dominować w obrazie chorobowym; niewielkie podwyższenie temperatury ciała; ogólne osłabienie, nieproporcjonalne do objawów przedmiotowych. Choroba ustępuje po 3–4 tyg. W większości tego typu przypadków rozpoznaje się „przedłużającą się grypę”. zdrowie matki i dziecka Osoby w podeszłym wieku powinny być skierowane na leczenie do szpitala. U osób z przewleklymi chorobami układu oddechowego zapalenie płuc ma cięższy przebieg. 7 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego zdrowie matki i dziecka Nie z wlekaj! Lecz chore stawy! sport to zdrowie Medycyna naturalna Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest jednym z najczęstszych schorzeń reumatycznych i stanowi poważny problem, zarówno medyczny, jak i społeczno-ekonomiczny. Dotyczy ono ponad 21 mLN. ludzi na całym świecie. W Polsce na RZS choruje około 400 tysięcy osób. W wielu przypadkach choroba prowadzi do inwalidztwa, a niekiedy nawet do śmierci. kuchnia na zdrowie W infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego. Procesy zapalne mogą również obejmować takie narządy jak nerki, płuca, wątroba. Pokutuje wciąż przekonanie, że reumatoidalne zapalenie stawów, podobnie jak inne schorzenia reumatyczne, jest chorobą osób starszych (sprzyja temu też wcześniejsza nazwa schorzenia – gościec przewlekły postępujący), a tymczasem choroba najczęściej dotyczy osób młodych, w wieku 30-40 lat. Ocenia się, że reumatoidalne zapalenie stawów dotyczy dbam o zdrowie 8 R eumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą całego organizmu, która przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. RZS należy do grupy chorób zwanych autoimmunologicznymi, w których organizm z nieznanych przyczyn zwraca się przeciwko własnym tkankom. W rezultacie tego „ataku” układu immunologicznego na własne tkanki, u chorych z RZS dochodzi do przewlekłego procesu zapalnego w stawach, co doprowadza do ich nieodwracalnego zniszczenia - twierdzi prof. Witold Tłustochowicz, prezes uroda i zdrowie ciąż Pokutuje przekonanie, że reumatoidalne zapalenie stawów, podobnie jak inne schorzenia reumatyczne, jest chorobą osób starszych. tymczasem najczęściej dotyczy ona osób młodych, w wieku 30-40 lat aktywny wypoczynek Grzegorz Guttman 9 Objawy i skutki RZS Jeszcze do niedawna możliwości leczenia RZS były ograniczone. Dotychczas stosowane Ciekawe www.doz.pl dbam o zdrowie Nowy lek działa na układ immunologiczny w sposób ukierunkowany, powodując eliminację tylko jednego rodzaju komórek tego układu, a mianowicie limfocytów B, które pełnią kluczową rolę w procesie niszczenia stawów u chorych na RZS. W ponad 50 proc. przypadków pacjenci tracą z czasem nie tylko możliwość aktywności zawodowej, ale także zdolność do samodzielnego funkcjonowania. uroda i zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Nadzieja w lekach biologicznych aktywny wypoczynek 10 które może zapobiec wystąpieniu inwalidztwa chorego, powinien być jak najkrótszy (nie dłuższy niż 3 miesiące). Każdy miesiąc opóźnienia terapii oznacza większe uszkodzenia stawów i większe ryzyko niepełnosprawności. Jesienią 2008 roku zapoczątkowana została kampania społeczna „Chwytaj każdy dzień”. Jej celem jest popularyzacja wiedzy na temat reumatoidalnego zapalenia stawów, a zwłaszcza jego objawów, przebiegu, następstw i skutecznych metod leczenia. Kampania ma także zwrócić uwagę na konieczność wczesnej diagnostyki i szybkiego podjęcia leczenia. Tylko natychmiastowe działanie może skutecznie chronić przed konsekwencjami choroby i dlatego jest jedyną szansą dla chorych. Największy ubytek sprawności odnotowuje się bowiem w ciągu dwóch pierwszych lat od rozpoznania choroby. kuchnia na zdrowie Objawy charakterystyczne dla choroby to bardzo silny ból stawów, sztywność i obrzęki, które uniemożliwiają wykonywanie nawet najprostszych czynności takich jak mycie, ubieranie, swobodne poruszanie się. W wyniku przewlekłego procesu zapalnego dochodzi do nieodwracalnych zniszczeń stawów, które ulegają deformacji i trwałemu unieruchomieniu. W ponad 50 proc. przypadków pacjenci tracą nie tylko możliwość aktywności zawodowej, ale także zdolność do samodzielnego funkcjonowania. Upośledzona sprawność fizyczna pojawia się wcześnie w ciągu dwóch pierwszych lat choroby. Po 10-12 latach ponad 80 proc. pacjentów ma oznaki uszkodzeń i niestabilności stawów. Ocenia się, że Leki stosowane w tej chorobie można podzielić na dwie grupy: leki zmniejszające objawy choroby, tj. ból i obrzęk stawów, oraz leki, które spowolniają procesy niszczące stawy (tzw. Leki Modyfikujące Przebieg Choroby – LMPCh, w tym leki biologiczne). Wybór odpowiedniego leczenia jest w każdym przypadku indywidualny dla danego pacjenta. W celu osiągnięcia zamierzonego efektu często trzeba stosować kilka leków jednocześnie, zdarza się również, że po jakimś czasie stosowane leczenie danym lekiem przestaje być skuteczne. Ogromną rolę odgrywa również czas rozpoczęcia odpowiedniego leczenia, ponieważ w przypadku agresywnej postaci choroby w bardzo krótkim czasie dochodzi do nieodwracalnego uszkodzenia stawów. Dlatego czas od rozpoznania choroby do podjęcia odpowiedniego leczenia, Kampania informacyjna Medycyna naturalna Kiedy pacjent odczuwa uporczywy ból w jednym stawie, najczęściej w nocy, i niemożliwość ruszania nim, powinien natychmiast zgłosić się do lekarza – radzi prof. Witold Tłustochowicz. Pacjent, który odczuwa uporczywy ból choćby w jednym stawie powinien natychmiast zgłosić się do lekarza. leki nie zapewniały skutecznego leczenia u wielu chorych, co wiązało się z nieodwracalnym zniszczeniem stawów i trwałym kalectwem chorego nawet w wieku 30-40 lat. Przełomem w leczeniu tej groźnej choroby było wprowadzenie przed dziesięciu laty leków biologicznych, działających bezpośrednio na układ immunologiczny i osłabiających jego agresywne działanie na własne tkanki. Leki te wykazują wysoką skuteczność kliniczną i w odróżnieniu od wcześniej stosowanych hamują proces niszczenia stawów. Mimo obiecujących wyników stosowania leków biologicznych, istnieje nadal potrzeba poszukiwania kolejnych medykamentów na RZS, o jeszcze większej skuteczności zarówno w łagodzeniu objawów klinicznych choroby, jak również w hamowaniu procesu niszczenia stawów. Obecnie trwają prace nad kilkunastoma nowymi cząsteczkami. sport to zdrowie Uwaga! w Polsce już po 2 latach od rozpoznania co 3 pacjent nie jest zdolny do pracy. Przeciętna oczekiwana długość życia osoby z RZS jest krótsza o 3-7 lat, a pacjenci z ciężkim reumatoidalnym zapaleniem stawów mogą żyć krócej nawet o 10-15 lat. U chorych na RZS układ immunologiczny organizmu nieprawidłowo rozpoznaje własne tkanki jako obce. Skuteczne leczenie wymaga więc ingerencji w układ odpornościowy chorego. Ingerować należy w taki sposób, by ograniczyć jedynie jeden aspekt jego działania, w tym przypadku uszkadzanie własnych tkanek, a jednocześnie nie zaburzyć jego zdolności walki z groźnymi infekcjami. Najważniejszym celem leczenia RZS jest uzyskanie i utrzymanie pacjenta w okresie remisji - uważa prof. Tłustochowicz. zdrowie matki i dziecka 1 proc. społeczeństwa - uważa Justyna Kozakowska, członek Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Młodych z Zapalnymi Chorobami Tkanki łącznej „3majmy się razem”. Oznacza to, że w Polsce choroba doprowadzi do niepełnosprawności, utraty możliwości samodzielnego życia i utrzymania 400 tys. osób. 2/3 z nich to kobiety. Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego 11 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego czesne wykrycie zmian nowotworowych ma pierwszorzędne znaczenie dla powodzenia leczenia . zdrowie matki i dziecka Rak piersi W sport to zdrowie – przeciwnik do pokonania Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie W Polsce co roku notuje się prawie 10 tysięcy nowych przypadków zachorowań na nowotwory złośliwe sutka. Tylko w 20 proc. przypadków chorobę rozpoznaje się we wczesnym stadium zaawansowania, a wówczas szanse na wyleczenie są bardzo duże. lek. med. Aniela Głowacz www.doz.pl Jakie są objawy? Rak może wyglądać bardzo nietypowo, mogą to być: guz w obrębie gruczołu piersiowego: niebolesny, najczęściej nieruchomy wobec skóry i podłoża. U kilkunastu procent osób ze stwierdzonym rakiem piersi guz nie jest wyczuwalny; twarde lub powiększone węzły chłonne w dole pachowym; nagle pojawiająca się różnica w wielkości piersi, zmiana wielkości lub kształtu piersi oraz różne zachowywanie się piersi podczas unoszenia ramion. wciągnięcie skóry lub brodawki; dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | hormonalne, czyli: – wczesna pierwsza miesiączka (przed 12. rokiem życia) – późna pierwsza ciąża (po 30. roku życia) – późne klimakterium (po 55. roku życia) rasa (biali chorują częściej); nieprawidłowe odżywianie z dużą ilością tłuszczów, cholesterolu. uroda i zdrowie 12 czynniki aktywny wypoczynek N ieznana jest bezpośrednia przyczyna powstawania nowotworów złośliwych. Można tylko określić z pewnym prawdopodobieństwem, jaki wpływ na powstanie raka piersi mają określone czynniki ryzyka. Do poznanych czynników zaliczamy: wiek; czynniki genetyczne, czyli mutacje w obrębie genu BRCA1 lub BRCA2 (rak piersi uwarunkowany genetycznie stanowi około 10 proc. wszystkich jego postaci); otyłość (zwiększa ryzyko po menopauzie); 13 zaczerwienienie Jakie rokowanie? Badania laboratoryjne służą do oceny rozległości i zaawansowania zmian. Bierne palenie obniża płodność… W leczeniu raka sutka stosuje się te same metody co w przypadku każdego innego nowotworu. Leczenie chirurgiczne Polega na wycięciu gruczołu piersiowego. Przy okazji usuwa się lub nie mięśnie piersiowe i węzły chłonne (mastektomia radykalna). Coraz częściej stosuje się leczenie oszczędzające, czyli wycięcie segmentu lub kwadrantu piersi, wycięcie samego guza. Radioterapia Stosuje się napromienianie przed- i pooperacyjne. Napromienianie przedoperacyjne wykonuje się przy zaawansowanych posta- infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | … a brokuły zmniejszą ryzyko raka płuc u palaczy Jedzenie brokułów oraz innych spokrewnionych z nimi warzyw kapustnych, jak kalafior czy sama kapusta obniżało ryzyko raka płuc o 20–55 proc. − zależnie od postaci, w jakiej je spożywano oraz ilości wypalanych papierosów i czasu trwania nałogu. Takie wyniki badań przedstawili na American Association for Cancer Research – konferencji dotyczącej badań nad metodami prewencji raka – naukowcy z Roswell Park Cancer Institute w Buffalo. Szczegółowa analiza ujawniła, że dieta bogata w brokuły i inne kapustne najlepiej chroniła przed dwoma typami raka płuc – rakiem drobnokomórkowym oraz płaskonabłonkowym. Występują one przeważnie u osób palących duże ilości papierosów. Naukowcy podkreślają zarazem, że wyniki te nie mogą być na razie podstawą do formułowania zaleceń zdrowotnych. Najpierw trzeba je potwierdzić w innych badaniach. PAP, AP, EurekAlert, Reuters www.doz.pl dbam o zdrowie 14 Jak leczyć? Kobiety narażone na dym papierosowy znacznie częściej mają problemy z zajściem w ciążę i są narażone na poronienia − informuje pismo „Tobacco Control”, powołując się na badania naukowców z University of Rochester. Obliczyli oni, że kobiety, które jako dzieci lub osoby dorosłe paliły biernie przez 6 albo więcej godzin dziennie, były niemal o 70 proc. bardziej narażone na trudności z zajściem w ciążę i na ryzyko poronienia. Ogółem ponad 40 proc. tych kobiet miało problem z płodnością lub przeszło poronienie, czasem wielokrotnie. „Wdychanie dymu papierosowego wywiera trwały wpływ na kobiety w wieku rozrodczym, dlatego zanim sięgniesz po papierosa, pomyśl, że to może zmniejszyć twoje szanse na zostanie rodzicem albo dziadkiem” − podkreśla prowadzący badania dr Luke J. Peppone. uroda i zdrowie U każdej pacjentki z podejrzeniem nowotworu sutka wykonuje się RTG klatki piersiowej. Dodanie do tych symboli liczb dokładnie odzwierciedla stopień klinicznego zaawansowania procesu nowotworowego. Klasyfikacja TNM pomaga w planowaniu leczenia i w ocenie jego wyników, daje wskazówki co do rokowania. aktywny wypoczynek I tak nowotwory klasyfikuje się jako: dobrze zróżnicowane; umiarkowanie zróżnicowane; mało zróżnicowane; niezróżnicowane lub anaplastyczne. Klasyfikacja histologiczna nowotworu jest podstawową metodą wyboru sposobu leczenia, a także jest pomocna w planowaniu zakresu działań terapeutycznych i rokowania. Ocena zaawansowania nowotworu jest podstawowym warunkiem właściwego postępowania leczniczego. Klasyfikację tę oznacza się symbolem TNM, jest oparta na określeniu trzech elementów: T (tumor) – guz, N (nodulus) – węzły chłonne, M (metastasis) – przerzuty odległe. kuchnia na zdrowie Po rozpoznaniu nowotworu złośliwego należy ocenić stopień jego złośliwości oraz stopień zaawansowania choroby. Zwykle podziały uwzględniają trzy lub cztery stopnie złośliwości. Opryszczka a Alzheimer Wirus opryszczki wargowej (tzw. zimna) i zmian opryszczkowych na twarzy (HSV1) występuje w ok. 60 procentach osób chorujących na Alzheimera – donoszą naukowcy z Uniwersytetu z Manchesteru w publikacji w „Journal of Pathology”. Jeśli te badania się potwierdzą, może się okazać, że ogólnodostępne obecnie leki antywirusowe będą pomocne w powstrzymaniu postępów choroby Alzheimera Medycyna naturalna Wczesne wykrycie zmian nowotworowych ma pierwszorzędne znaczenie dla powodzenia leczenia. Istotną rolę w rozpoznaniu raka gruczołu piersiowego u mło dych kobiet (do 35 lat) pełni ultrasonografia (USG). Metoda ta jest również niezbędna dla prawidłowego wykonania biopsji i potwierdzenia ewentualnych zmian stwierdzonych badaniem palpacyjnym. Mammografia jest wykonywana u kobiet w wieku powyżej 35 lat. ciekawostki www sport to zdrowie Ważne wczesne wykrycie Badania laboratoryjne (morfologia, OB, fosfataza zasadowa, AspAT, LDH, kreatynina, markery nowotworowe, estrogeny, progesteron) nie są pomocne w rozpoznaniu nowotworu, służą do oceny rozległości i zaawansowania zmian. U każdej pacjentki z podejrzeniem nowotworu sutka wykonuje się również RTG klatki piersiowej i kręgosłupa oraz miednicy. Rozpoznanie ułatwia biopsja aspiracyjna cienkoigłowa oraz biopsja gruboigłowa. zdrowie matki i dziecka i zgrubienie skóry; płaskie zaczerwienienie skóry w przypadku zaawansowanego tzw. zapalnego raka sutka; wyciek z brodawki, zwłaszcza krwisty. Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego 15 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Życzymy Państwu udanych zakupów i zapraszamy do Sklepu DOZ – www.doz.pl www.doz.pl www.doz.pl dbam o zdrowie lekarza co 3 lata. Masz więcej niż 40 lat: samokontrola piersi co miesiąc; badanie piersi przez lekarza co rok; mammografia co rok. uroda i zdrowie 16 miesiąc; badanie piersi przez Oferta Sklepu DOZ jest stale uzupełniana, aby znalazło się w niej więcej towarów i produktów, którymi Państwo są zainteresowani. Sklep DOZ to nowa jakość zakupów przez Internet, bowiem szczególną uwagę zwróciliśmy na przyjazną klientowi formę przekazu, klarowny i przejrzysty interfejs sklepu. Powoduje to, że zakupy są proste jak nigdy dotąd. Ofertę Sklepu DOZ można przeglądać całą dobę, a gdy znajdą Państwo interesujący produkt – szybko i łatwo finalizują transakcję. Sklep DOZ zapewnia konkurencyjność towarów i cen oraz szybką dostawę produktów do domu klienta. DOZ.PL – to największa baza informacji o urodzie, zdrowiu i profilaktyce, dokładne opisy produktów, porady kosmetyczne i zdrowotne, najlepsze markowe produkty na rynku, bogaty asortyment, bezpieczna i szybka dostawa. Zaufało nam już wielu użytkowników – dołącz do nich już dziś! aktywny wypoczynek Wśród nieleczonych kobiet z rakiem gruczołu piersiowego 10 lat przeżywa 5 proc. Dla leczonej Masz 20–39 lat: samokontrola piersi co kuchnia na zdrowie Jakie są szanse? Samokontrole piersi powinno się wykonywać regularnie po zakończeniu miesiączki. PAMIĘTAJ! W odpowiedzi na oczekiwania naszych klientów portal internetowy DOZ.PL uruchomił na swojej stronie Sklep DOZ, który umożliwia Państwu zakup różnorodnych produktów – zaczynając od kosmetyków czy artykułów higienicznych po książki, suplementy diety, artykuły dla dzieci oraz wiele, wiele innych. Medycyna naturalna Chemioterapia Stosowane w chemioterapii cytostatyki hamują namnażanie się komórek szybko rosnących, w tym komórek nowotworowych. Leczenie hormonalne Jest stosowane przy raku sutka z przerzutami w przypadkach dobrze rokujących. U około 1/3 pacjentek po zastosowaniu tego typu leczenia stwierdza się zahamowanie wzrostu lub regresję nowotworu, poza tym jest to leczenie dobrze tolerowane. pacjentki szansa przeżycia następnych 5 lub 10 lat bez postępu lub wznowienia procesu chorobowego jest uzależniona od stopnia zaawansowania schorzenia przy rozpoczęciu leczenia. Średni wskaźnik 10-letnich przeżyć dla wszyst- zyku zachorowania na raka piersi zaleca się wykonywanie mammografii już od 30. roku życia; dodatkowo do diagnostyki włącza się rezonans magnetyczny; u kobiet z implantami piersi, w celu lepszego uwidocznienia tkanki, może być wskazane wykonanie więcej niż standardowych dwóch zdjęć. Rezonans magnetyczny piersi: coroczne wykonywanie rezonansu magnetycznego piersi wskazane jest u kobiet powyżej 30. roku życia, u których ryzyko zachorowania na raka piersi przekracza 20 proc.; u kobiet o mniejszym ryzyku (>15 proc.) decyzja jest zawsze podejmowana indywidualnie; według specjalistów połączenie wykonywania mammografii, rezonansu magnetycznego piersi, badania palpacyjnego piersi przez lekarza, jak i przez samą pacjentkę daje największą szansę zredukowania ryzyka śmierci z powodu raka piersi. sport to zdrowie ciach guzów, obrzękach, występowaniu dużych węzłów chłonnych pachowych. Konieczność wykonywania pooperacyjnej radioterapii jest tym większa, im mniej radykalna jest sama operacja. u kobiet o znacznym ry- zdrowie matki i dziecka Coraz częściej stosuje się leczenie oszczędzające, czyli wycięcie samego guza. kich stopni zaawansowania wynosi ok. 40 proc. Odpowiednio wczesne wykrycie zmiany w sutku poprawia odległe wyniki leczenia. Nowotwory piersi wykryte na podstawie badania palpacyjnego w odróżnieniu od guzów znalezionych podczas badań skriningowych są większe i statystycznie częściej towarzyszą im przerzuty odległe. Na tej podstawie na całym świecie namawia się kobiety do czynnego brania udziału w programach badań przesiewowych. Samokontrola piersi powinna być wykonywana przez kobiety od 20. roku życia do późnej starości; należy ją wykonywać jeden raz w miesiącu, bezpośrednio po zakończeniu miesiączki, a po menopauzie w stałym dniu miesiąca; każda kobieta, która sama chce wykonywać badanie piersi, powinna być przeszkolona przez swojego lekarza pierwszego kontaktu lub ginekologa. Badanie piersi przez lekarza: powinno być wykonywane u kobiet od 20. roku życia do późnej starości; u kobiet między 20. a 39. rokiem życia należy je wykonywać co 3 lata; od 40. roku życia wskazane jest coroczne lekarskie badanie piersi. Mammografia: powinna być wykonywana raz w roku u kobiet, które przekroczyły 40. rok życia; Encyklopedia Chorego Sklep DOZ encyklopedia chorego 17 Polacy ślepną przez jaskrę W www.doz.pl szym kraju tak niska, że nawet osoby wykształcone i inteligentne szukają pomocy u okulisty dopiero wtedy, kiedy nie widzą już na jedno oko. Efekt: spośród tych kilkuset tysięcy chorych na jaskrę leczy się tylko ok. 60 tys. Resztę – jeśli jakiś szczęśliwy przypadek nie zaprowadzi ich do gabinetu okulisty – czeka wspólny los: ślepota. dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Jaskra jest schorzeniem nerwu wzrokowego. Samą nazwę „jaskra” słyszało wielu z nas, ale niewielu potrafi powiedzieć, na czym ta choroba polega. Jaskra jest schorzeniem nerwu wzrokowego. Dochodzi do niego z powodu wzrostu ciśnienia w oku lub z powodu trwającego długo niedokrwienia nerwu wzrokowego. Nerw wzrokowy składa się z wielu włókien. Choroba niszczy po kolei poszczególne włókna, powodując stopniowe ubytki w polu widzenia. Kiedy objawy choroby stają się widoczne dla samego chorego, to znaczy ubytek w polu widzenia jest zauważalny (chorzy mówią, że pojawiają się czarne ubytki na widzianym obrazie), nerw wzrokowy jest już prawie całkowicie zniszczony. Na tym etapie choroby pa- uroda i zdrowie 18 Powolny proces aktywny wypoczynek iele się pisze o wirusie ptasiej grypy, choć na całym świecie na tę chorobę zmarło nieco ponad 200 osób. Jaskra jest mniej „modna” czy „medialna” – nie pisze się o niej prawie wcale, choć na świecie żyje ponad 7 milionów ludzi, którzy z powodu jaskry bezpowrotnie utracili wzrok! Szacuje się, że w Polsce choruje na jaskrę ok. 800 tysięcy osób – to tyle, ilu mieszkańców liczy sobie Kraków czy Łódź… Dramat jaskry polega na tym, że choroba ta może rozwijać się bezobjawowo – u ponad 80 proc. dotkniętych nią osób rozwija się bez najmniejszego ostrzeżenia ze strony organizmu. I to przez długie lata... Nikt nie ostrzega przed tym ludzi. Wiedza na temat jaskry i świadomość niesionego przez nią zagrożenia jest w na- kuchnia na zdrowie Agata Domańska Medycyna naturalna Jaskrę uważa się już za chorobę cywilizacyjną. Szacuje się, że w 2010 roku liczba chorych na nią wyniesie ponad 60 mlN. osób! Jest najczęstszą przyczyną ślepoty. W Polsce na tę chorobę cierpi ponad 800 tysięcy osób. A pół miliona spośród chorych nawet nie wie, że powoli ślepnie. sport to zdrowie ramat jaskry polega na tym, że choroba ta może rozwijać się bezobjawowo – u ponad 80 proc. dotkniętych nią osób rozwija się bez najmniejszego ostrzeżenia ze strony organizmu. I to przez długie lata... zdrowie matki i dziecka D Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego 19 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego Opak: 150 g syrop herbapol lublin Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu. 20 Kiedy ryzyko rośnie? Regularne badania diagnostyczne pod kątem jaskry powinni roinfolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl może jest to dowód na to, że mamy ogólnie słabsze naczynia i w coraz młodszym wieku zapadamy na jaskrę – uważa profesor Czajkowski. I ostrzega przed jeszcze jednym błędem: nie traktujmy zbyt poważnie badania, które można sobie zafundować w salonie optycznym. Nie jest to badanie okulistyczne! Choć tak jest często nazywane, to tylko chwyt reklamowy. W rzeczywistości jest to tylko badanie ostrości wzroku, nic więcej. Nowoczesna diagnostyka Na szczęście medycyna dysponuje już bardzo precyzyjnymi i nowoczesnymi aparatami, które umożliwiają dokładne badania i postawienie trafnej diagnozy. dbam o zdrowie Skład: płynny wyciąg z : Owocu głogu i korzenia kozłka (1:1) - 18 g. Przypadków jaskry młodzieńczej jest coraz więcej. Często są wykrywane przypadkiem, przy okazji rutynowej wizyty. Wbrew powszechnemu przekonaniu jaskra nie jest tylko chorobą ludzi starszych. uroda i zdrowie Wskazania: Zaburzenia samopoczucia na tle nerwowym, jak słabo nasilone stany napięcia i niepokoju, nadmierna nerwowość, trudności w zasypianiu oraz dolegliwości układu krążenia na tle nerwicowym. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na składniki preparatu. Lek nie może być stosowany u dzieci, kobiet w ciąży, a także w przypadkach uszkodzenia wątroby, alkoholizmie, padaczce, uszkodzeniu mózgu, chorób umysłowych W naszej świadomości pokutuje mit, że jaskra jest chorobą ludzi aktywny wypoczynek Syrop ziołowy o działaniu uspokajającym NEOSPASMINA I starzy, i młodzi… kuchnia na zdrowie reklama duje, iż problem wykrywany jest dopiero wtedy, gdy jedno oko praktycznie nie widzi, a funkcja drugiego jest mocno ograniczona. Jedynym „sposobem” na jaskrę jest wczesne wykrycie choroby i natychmiastowe podjęcie leczenia. Umożliwią to regularne badania diagnostyczne. Na samym początku kłopotów, kiedy destrukcyjny proces chorobowy dopiero się zaczyna, nie umiemy stwierdzić, czy została uszkodzona komórka jaskrowa w oku. Ale przez ponad połowę czasu trwania choroby (dodajmy, że choroba rozwija się przez 15–20 lat!), choć objawów nie ma żadnych, medycyna potrafi już jaskrę wykrywać, diagnozować i leczyć. I tylko wykrycie choroby we wczesnym etapie pozwala skutecznie zatrzymać jej rozwój prowadzący do rozpadu włókien nerwowych. starszych, że zapada się na nią po pięćdziesiątce. To nieprawda. Wprawdzie ryzyko zachorowania na jaskrę wzrasta po pięćdziesiątce aż pięć do dziesięciu razy, ale notuje się coraz częstsze przypadki jaskry u ludzi młodych. – Dawniej pomiary ciśnienia śródgałkowego wykonywano u osób po 40. roku życia, bo sądzono, że dopiero wtedy zaczyna się rozwijać jaskra. Na szczęście medycyna zauważyła swój błąd i dziś odkładanie badań po czterdziestce to już zamierzchłe czasy – mówi prof. dr hab. Janusz Czajkowski, kierownik Oddziału Klinicznego Okulistyki, Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, przewodniczący Sekcji Jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego. Jeśli jaskra zaczyna się u małego dziecka, objawy ze strony oczu są ewidentne: oko boli, dziecko je trze, płacze – widać, że coś się dzieje. Czasem gałka oczna ulega wyraźnemu rozdęciu, powiększa się, robi się wypukła – i rodzic pędzi z dzieckiem do okulisty. Natomiast w przypadku młodzieży paradoksalnie największym sprzymierzeńcem okulistów jest krótkowzroczność: kiedy młody człowiek zaczyna mieć problemy z widzeniem dali, idzie do okulisty. Dzięki temu specjalista ma okazję zbadać młode oko także pod kątem ciśnienia śródgałkowego. Przypadków jaskry dziecięcej i młodzieńczej jest coraz więcej. Być może wiąże się to z gwałtownym rozwojem krótkowzroczności obserwowanym w ostatnich 20 latach. Szybkość życia i stres powodują wzrost ciśnienia w całym organizmie, także w oku. Młodzież dziś stresuje się bardziej i częściej niż kiedykolwiek. – Kiedyś młodzi nie miewali zawałów, dziś to się zdarza – być Medycyna naturalna Jaskra może występować w dwóch postaciach: z otwartym i zamkniętym kątem przesączania. W przypadku kąta zamkniętego problem jest mniejszy: płyn gromadzi się w oku, ciśnienie rośnie i oko boli. Chory na tę postać jaskry bardzo szybko trafia do lekarza i jest poddawany terapii. W przypadku jaskry z otwartym kątem przesączania, a ta postać choroby stanowi w Polsce 75–80 proc. przypadków – choroba rozwija się bezobjawowo. Dramat polega na tym, że zupełnie bezobjawowy przebieg powo- Ponieważ rozwojowi jaskry sprzyjają wszelkie choroby naczyń krwionośnych, szczególną czujność powinny zachować osoby, w których rodzinach występowała miażdżyca i podwyższony poziom cholesterolu we krwi (lub u których zostały zdiagnozowane takie problemy). Jaskrze sprzyja też długotrwały stres i niskie ciśnienie krwi, niepokój powinny budzić częste bóle głowy, stale zimne stopy i dłonie i inne zaburzenia krążenia. Na czym polega badanie profilaktyczne? Każdy z nas, kto nie skończył jeszcze 35 lat, powinien raz na dwa lata poddać się badaniu dna oka. Ludzie starsi badanie powinni robić raz w roku. sport to zdrowie UWAGA! Nieleczona jaskra prowadzi nieodwracalnie do ślepoty bić wszyscy, jednak ludzie z grupy ryzyka szczególnie. Bądźmy czujni, zwłaszcza jeśli w naszej rodzinie ktoś cierpiał na jaskrę – choroba ta jest w 60–68 proc. dziedziczna. Odkryto także pewne związki pomiędzy jaskrą a krótkowzrocznością: każdy, kto cierpi na krótkowzroczność, powinien zachować czujność, przypadki jaskry pośród krótkowidzów są częstsze niż w grupie ludzi zdrowych. Ważne dla cukrzyków: kiedyś uważano, że jaskra i cukrzyca to choroby z „jednego pnia” (ze względu na retinopatię cukrzycową). Dziś już się tak nie uważa: wiemy już, że jedno schorzenie z drugim nie ma nic wspólnego. Ale jeśli współwystępują, cukrzyca uszkadza naczynia krwionośne i jaskra rozwija się szybciej. Dlatego diabetycy powinni regularnie badać oczy pod kątem jaskry. zdrowie matki i dziecka cjenci najczęściej zgłaszają się do okulisty. Niestety, jest to stadium, na którym cofnąć choroby już się nie da – utrata widzenia jest nieodwracalna. Co więcej, na tym etapie nawet zatrzymanie choroby może być niełatwe. 21 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego Apel do wszystkich To prawda, że do okulisty, choć skierowanie nie jest konieczne, niełatwo się dostać ze względu na długie kolejki. Ale trudno, trzeba odczekać nawet kilka miesięcy i odwiedzić gabinet specjalisty, domagając się badania dna oka i pomiaru ciśnienia śródgałkowego. Na koniec polecamy kilka stron internetowych, na których można dowiedzieć się więcej o jaskrze, metodach diagnostycznych i rodzajach terapii oraz ocenić, czy należy się do grupy ryzyka. Oto ich adresy: www.zbadajoczy.pl, www.instytutjaskry.pl, www.jaskraudzieci.pl Każdy, kto nie skończył 35 lat, powinien raz na dwa lata poddać się badaniu dna oka. dbam o zdrowie www.doz.pl Z reguły drugi zabieg daje nawet lepsze efekty niż pierwszy. U ludzi starszych SLT nie działa już tak rewelacyjnie jak u młodych, ale jednak wciąż daje dobre efekty. uroda i zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | letniej i starszej także mogę polecić ten zabieg, jeśli nie stosowała wcześniej farmakologii – mówi prof. Czechowicz-Janicka. – Jeśli jeden zabieg nie pomoże, wykonujemy drugi. Można go powtarzać, jest bowiem zupełnie nieinwazyjny: nic nie wypalamy, nic nie tniemy, tylko rozpychamy istniejące kanaliki. aktywny wypoczynek – Niskie ciśnienie śródgałkowe nie oznacza braku choroby – ok. 30 proc. przypadków jaskry z otwartym kątem to jaskra z niskim ciśnieniem. Kolejnym badaniem jest badanie dna oka. Zdaniem prof. Janickiej, jest ono furtką do wszystkiego. To właśnie to badanie powinno być wykonywane rutynowo w każdym gabinecie okulistycznym i podczas każdej kontrolnej wizyty. Wykonywane od lat badanie pola widzenia, czyli perymetria, jest wciąż dobrym badaniem diagnostycznym – jest bowiem niezbędne w monitoringu i diagnostyce chorych. Ale nie należy na nim polegać – aby pojawiły się w nim jakiekolwiek wyniki, musi dojść do zniszczenia 40–50 proc. włókien nerwowych, czyli choroba musi być już dość zaawansowana. Badaniem, które pozwala zdiagnozować typ jaskry, jest badanie kąta przesączania. Wykonuje się je na znieczulonym oku, za pomocą specjalnej soczewki, zwanej gonioskopem, nakładanej na gałkę oczną. Jeżeli kąt przesączania jest otwarty i szeroki albo Szybko wykrytą jaskrę można leczyć, by zatrzymać postęp choroby. Współczesne leczenie farmakologiczne polega na tzw. monoterapii. To oznacza, że oczy zakraplane są tylko jednym rodzajem kropli działających całą dobę. Jeżeli okaże się, że jeden preparat jest za słaby, by osłonić nerw wzrokowy, specjalista zleca stosowanie preparatu złożonego, składającego się np. z dwóch środków – ale wciąż leczenie polega na zapuszczaniu do oka jednej kropli leku dziennie. Dobra wiadomość: od niedawna mamy do dyspozycji nowe narzędzie umożliwiające leczenie jaskry za pomocą laserowego zabiegu, zwanego laserową selektywną trabekuloplastyką (SLT). – Laser ten, zastosowany w przypadku ludzi młodych (także czterdziestoletnich), pozwala zatrzymać rozwój choroby i daje doskonałe rezultaty – mówi prof. Krystyna Czechowicz-Janicka. – Jednak warunkiem sukcesu terapii jest przeprowadzenie zabiegu na młodym oku i to zanim jeszcze zostanie ono poddane leczeniu farmakologicznemu. Zabieg polega na poszerzeniu dróg, których zadaniem jest odprowadzenie cieczy w oku. Drogi te są rozpychane i udrażniane. Skutek? Ciecz może swobodnie odpływać i ciśnienie w oku maleje, destrukcyjne działanie na nerw wzrokowy zostaje zahamowane. W przypadku osób młodych, których gałki oczne są elastyczniejsze, odsetek wyleczonych sięga nawet 70 proc.! I leczenie farmakologiczne nie jest już potrzebne. – Osobie czterdziesto- kuchnia na zdrowie 22 Oczy zakraplane są tylko jednym rodzajem kropli działających całą dobę. Szybko leczyć zmiany Medycyna naturalna Jeśli jaskra zaczyna się u małego dziecka, objawy ze strony oczu są ewidentne: oko boli, dziecko je trze i płacze. zamknięty i wąski – może to być zapowiedzią jaskry. sport to zdrowie dobowe wahania. Trzeba też zbadać centralną grubość rogówki, wiemy już bowiem, że to jeden z parametrów, który ma bezpośredni wpływ na interpretację wyników pomiaru. Kiedy rogówka jest cienka, wartość pomiaru jest zaniżona. I odwrotnie, w przypadku grubej centralnej części rogówki pomiary mają zawyżoną wartość. Kiedyś nie brano tego pod uwagę i np. otrzymywano wyniki fałszywie prawidłowe pomimo rozwijającej się choroby. Nowy aparat, z którego korzystamy w Instytucie, uwzględnia wszystkie biomorfologiczne parametry oka, także grubość rogówki. Zanim postawi się diagnozę, trzeba wziąć pod uwagę wiele czynników. – Młody człowiek może mieć podwyższone ciśnienie śródgałkowe i mimo to nie mieć jaskry, podczas gdy starszy człowiek ciśnienie może mieć prawidłowe lub wręcz niskie, ale w stosunku do wieku, stanu naczyń i chorób współistniejących będzie wymagać leczenia – mówi prof. zw. dr hab. med. Krystyna Czechowicz-Janicka, dyrektor Instytutu Jaskry i Chorób Oka w Warszawie. zdrowie matki i dziecka W Warszawie działa Instytut Jaskry i Chorób Oka, który co roku wykonuje ponad 17 tys. specjalistycznych badań i opiekuje się ponad 12 tys. pacjentów z kraju i ze świata. – Mamy urządzenia, które pozwalają wykryć jaskrę na bardzo wczesnym etapie. W naszym Instytucie korzystamy z najnowszych światowych standardów. Znamy też wszystkie nowoczesne metody zatrzymania rozwoju choroby – mówi dr Małgorzata Krajewska, prezes Polskiego Towarzystwa Profilaktyki Jaskry. Najpopularniejszym badaniem jest pomiar ciśnienia śródgałkowego. – Ale niejednokrotny, tak jak robiono to do tej pory! – ostrzega dr Krajewska. – Ważne są jego 23 Encyklopedia Chorego encyklopedia chorego o zakażenia wirusem EBV dochodzi najczęściej przez bliski kontakt (pocałunek) osoby zdrowej z osobą wydalającą wirus w ślinie zdrowie matki i dziecka Mononukleoza D sport to zdrowie – choroba pocałunków Medycyna naturalna Jedną z rzadziej rozpoznawanych chorób zakaźnych jest mononukleoza zakaźna. Co za tym idzie, wiedza o niej wśród społeczeństwa nie jest zbyt duża, wzbudzając niepotrzebny niepokój, gdy lekarz ją wykryje. lek. med. Ewa Pakuła dbam o zdrowie www.doz.pl Czas wylęgania się choroby jest długi, gdyż wynosi od 30 do 50 dni. Choroba zaczyna się powoli, gorszym samopoczuciem trwającym od Uczucie osłabienia i zmę czenia utrzymuje się w czasie choroby i nasila się między 2. a 3. tygodniem infekcji. Zapalenie gardła wywołuje bardzo dokuczliwy ból. Węzły chłonne powiększają się symetrycznie i dotyczyć to może każdej grupy węzłów – choć najczęściej są to szyjne. Czasem jedynym objawem choroby jest powiększenie uroda i zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Objawy mononukleozy zakaźnej kilku dni do tygodnia. Następnie pojawia się typowa triada objawów: gorączka, zapalenie gardła i powiększenie węzłów chłonnych, głównie szyjnych. Zdarza się, że u niektórych chorych nie występują wszystkie objawy. Gorączka jest wysoka: do 39,5 – 40,5 st. C i może utrzymywać od 5 dni, a nawet do 3 tygodni ze szczytami wzrostu rano i po południu. aktywny wypoczynek 24 szenia się zakażenia. W ślinie wisusy EBV mogą utrzymywać się do 6 miesięcy od przechorowania, ale u niektórych osób wydalanie ich może utrzymywać się latami. Do zakażenia wirusem EBV dochodzi najczęściej przez bliski kontakt (pocałunek) osoby zdrowej z osobą wydalającą wirusa w ślinie lub przez picie ze wspólnych butelek albo innych naczyń mających kontakt ze śliną osoby wydalającej EBV. kuchnia na zdrowie M ononukleoza zakaźna jest ostrą chorobą wirusową wywoływaną przez wirusa Epsteina-Barr (tzw. EBV), który jest wirusem wszechobecnym. Do zakażenia nim dochodzi w połowie przypadków przed 5. rokiem życia – najczęściej wówczas bezobjawowo. Jeśli do zakażenia pierwotnego wirusem EBV dochodzi u młodzieży i dorosłych, u części z nich infekcja ujawnia się jako mononukleoza zakaźna, a u pozostałych przebiega bezobjawowo tak jak u dzieci. Po pierwotnym zakażeniu wirus EBV pozostaje na całe życie w organizmie człowieka – w limfocytach B oraz komórkach nabłonka jamy nosowo-gardłowej. Dlatego okresowo wirusy te pojawiają się w ślinie, co ma znaczenie dla przeno- 25 Mononukleoza zakaźna najczęściej ustępuje samoistnie, choć trwa dość długo. Podczas choroby zaleca się odpoczynek i powstrzymywanie od zajęć szczególnie sportowych i większych wysiłków. Wynika to z obawy o możliwość pęknięcia powiększonej śledziony. Dźwiganie i uprawianie sportów kontaktowych przeciwwskazane jest przez kolejne 2 miesiące po ustąpieniu objawów choroby, nawet jeśli nie stwierdza się powiększenia śledziony. Po ustąpieniu ostrej fazy jeszcze przez kilka tygodni może utrzymywać się uczu- Karta podarunkowa do wyboru z katalogu Pomysł na prezent dla całej rodziny W czasie gorączki należy podawać dużo płynów do picia oraz leki przeciwgorączkowe, np. paracetamol, metamizol, ibuprofen, naproksen. Pamiętajmy, żeby nie podawać dzieciom do lat 12 kwasu acetylosalicylowego, ponieważ może on wywołać u nich silne uszkodzenie wątroby. Ból gardła można łagodzić tabletkami do ssania zawierającymi środki odkażające czy przeciwzapalne, które działają miejscowo w obrębie błony śluzowej gardła. Drugą grupą popularnych leków na ból gardła są ziołowe mieszanki odkażające i ściągające stosowane jako płukanki. kuchnia na zdrowie aktywny wypoczynek Co po mononukleozie? Po przechorowaniu mononukleozy zakaźnej wirus EBV pozostaje w naszym organizmie do końca życia, ale zazwyczaj choroba już nie nawraca. Istniejące dowody na związek między obecnością wirusa EBV a nowotworem krwi tzw. chłoniakiem Burkitta, który występuje w Afryce, nie dotyczą przypadków zachorowań na mononukleozę zakaźną. Artykuły o tematyce zdrowotnej www.doz.pl w bezpłatnym czasopiśmie dla uczestników programu Tysiące pożytecznych informacji dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | uroda i zdrowie cie zmęczenia i osłabienia, choć u niektórych osób może trwać miesiącami. Leczenie mononukleozy zakaźnej jest tylko objawowe, czyli ma za zadanie łagodzić objawy choroby. Nie mamy leku przeciwko wirusowi EBV, natomiast antybiotyki, tak jak w przypadku innych wirusów i w tym zakażeniu nie działają. Warto tutaj wspomnieć, że podanie antybiotyku z grupy penicyliny w czasie mononukleozy zakaźnej wywołuje na skórze wysypkę trwającą kilka dni. Atrakcyjne nagrody Medycyna naturalna 26 badaniu morfologicznym krwi widoczny jest wzrost liczby białych krwinek z przewagą limfocytów. Pojawiają się również limfocyty nietypowe, tzw. mononukleary. Z innych badań umożliwiających rozpoznanie mononukleozy zakaźnej można wymienić przeciwciała heterofilne, które pojawiają się w naszym organizmie w trakcie zakażenia wirusem EBV, ale nie są one skierowane przeciwko niemu i nie chronią nas przed rozwojem infekcji. Świadczą jedynie o zakażeniu. Przeciwciała heterofilne wykrywa się testem krwi, tzw. odczynem Paul-Bunella-Dawidsona lub testami szkiełkowymi. Jeśli jednak badanie laboratoryjne nie wykryło przeciwciał heterofilnych, a podejrzenie mononukleozy jest poważne, można wykonać badanie krwi na obecność swoistych przeciwciał przeciwko wirusowi EBV. Są to jednak dość drogie badania. Leczenie sport to zdrowie Rozpoznanie mononukleozy zakaźnej U niektorych chorych można rozpoznać ją na podstawie badania. Tym niemniej zaleca się diagnostykę laboratoryjną dla potwierdzenia diagnozy. W zdrowie matki i dziecka pojedynczego węzła chłonnego lub grupy węzłów. Innym poważnym objawem jest występujące u około połowy chorych powiększenie śledziony. Sporadycznie może pojawić się plamisto-grudkowa wysypka, obrzęki oczu i wybroczyny na podniebieniu. Powikłania mononukleozy zakaźnej występują na szczęście rzadko i mogą to być: zaburzenia neurologiczne (np. zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, napady padaczkowe, porażenia nerwów); zmiany w morfologii krwi (niedokrwistość, obniżenie liczby granulocytów, małopłytkowość); wzrost aktywności enzy mów wątrobowych lub żółtaczka; duszność związana z uciśnięciem i zwężeniem dróg oddechowych przez powiększone węzły chłonne; nacieki w płucach. ogramu Encyklopedia Chorego stników pr Zaprasz amy do kręgu ucze encyklopedia chorego na największym portalu o zdrowiu doz.pl 27 sport to zdrowie Medycyna naturalna Zarażenie toksoplazmozą przez bezpośredni kontakt z kotem jest sporadyczne, a najczęściej następuje poprzez inne źródła, takie jak spożycie zanieczyszczonego pokarmu lub wody albo surowego mięsa pochodzącego od zwierząt zarażonych. Toksoplazmoza jest groźna jedynie dla kobiet w ciąży, gdyż może prowadzić do wad wrodzonych u dziecka, a także dla osób z obniżoną odpornością. zdrowie matki i dziecka Toksoplazmoza nie tylko kocia choroba Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka lek. med. Aniela Głowacz dbam o zdrowie www.doz.pl Jedna trzecia dorosłych osób w krajach rozwiniętych ma przeciwciała Toxoplasma gondii, co wskazuje, że mieli oni kontakt z pasożytem wywołującym toksoplazmozę. Można znaleźć go prawie u wszystkich ciepłokrwistych zwierząt. Zwierzęta jednak najczęściej zarażają się poprzez spożycie dzikich gryzoni (myszy, szczurów) i innych drobnych ssaków, ptaków, ryb będących głównym rezerwuarem T. gondii. Odsetek kotów wykazujących obecność przeciwciał przeciw T. gondii wynosi 9–95,2 proc., uroda i zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Jak często występuje? aktywny wypoczynek 28 28 U pozostałych gatunków zwierząt i człowieka toksoplazma lokalizuje się w różnych narządach wewnętrznych w postaci cyst osiągających średnicę do 0,2 mm. kuchnia na zdrowie T oksoplazmozę wywołuje niewielki, widoczny jedynie pod mikroskopem, wewnątrzkomórkowy pasożyt Toxoplasma gondii. Do pełnego rozwoju pasożyt potrzebuje dwóch żywicieli. U żywiciela pośredniego (człowiek, niektóre ssaki i ptaki) następuje tylko rozwój bezpłciowy – schizogonia. Rozwój płciowy – gametogonia może zachodzić tylko w komórkach nabłonkowych błony śluzowej jelita cienkiego kotowatych, w tym kota domowego, który jest żywicielem ostatecznym. W czasie pierwotnej infekcji kot może wydalać z kałem miliony oocyst dziennie przez 1–3 tygodnie. Oocysty po wydaleniu mogą pozostać zakaźne przez ponad rok, a w sprzyjających warunkach – przy odpowiedniej wilgotności i temperaturze mogą przebywać w glebie nawet ok. 2 lat. 29 (szczególnie młodych osób) powiększeniu ulegają węzły chłonne, najczęściej te szyjne i karkowe. Czasami występują: gorączka; uczucie osłabienia; bóle głowy i mięśni; stan zapalny gardła. Istnieją jednak dwie grupy osób, dla których zakażenie stanowi o wiele większe niebezpieczeństwo. Należą do nich kobiety w ciąży oraz osoby z obniżoną odpornością. Jak zaraża się człowiek? Toksoplazmoza wrodzona U 30–69 proc. kobiet, które po raz pierwszy zaraziły się Toxoplasma gondii w czasie ciąży, dochodzi do śródmacicznej inwazji płodu (toksoplazmoza wrodzona). uroda i zdrowie dbam o zdrowie Nabyta toksoplazmoza zazwyczaj przebiega u ludzi bezobjawowo. Jednak u około 10 proc. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | 20 proc.), ale jeżeli dojdzie do zarażenia – ciąża zwykle kończy się poronieniem. W drugim trymestrze zaraża się około 30 proc. płodów, a 25 proc. z nich rodzi się z objawami wodogłowia, aktywny wypoczynek Objawy choroby 30 Prawdopodobieństwo przeniknięcia pasożyta z krwi matki do płodu zmienia się w poszczególnych trymestrach ciąży. W pierwszym trymestrze jest najmniejsze ryzyko (wynosi 10– kuchnia na zdrowie Aby uniknąć zarażenia przez zanieczyszczoną glebę, prace ogrodowe najlepiej wykonywać w rękawicach. w wieprzowinie (10–24 proc.), rzadziej w baraninie (ok. 10 proc.) i wołowinie (1,7–5 proc.). Mięso drobiowe nie stanowi źródła zarażenia dla człowieka i zwierząt. Gotowanie mięsa w temperaturze minimum 58 st. C zabija cysty pasożyta w ciągu 10 minut, natomiast głębokie mrożenie temperaturze od -12 st. C do -20 st. C zabija je po 3 dniach. Pies nie stanowi dla człowieka żadnego zagrożenia, jeżeli chodzi o możliwość zarażenia się toksoplazmozą, kot natomiast tylko wtedy, gdy sieje oocysty. Należy pamiętać, że w przypadku, gdy kot zaraził się, zjadając surowe mięso zawierające cysty pasożyta, wydalanie oocyst następuje już między 3. a 10. dniem inwazji i zwykle nie towarzyszą mu żadne objawy kliniczne. Stwierdzenie u kota obecności oocyst w kale (badanie koproskopowe) jest wskazaniem do jego leczenia. Medycyna naturalna Człowiek zaraża się oocystami toksoplazmy przez: pożywienie, wodę lub przez zanieczyszczone glebą ręce (oocysty); spożywanie surowego mięsa (cysty); łożysko od matki (toksoplazmoza wrodzona); przypadkowy kontakt (przetoczenie krwi, transplantacja narządów, zakażenie laboratoryjne). Do infekcji najczęściej dochodzi w wyniku spożywania lub poprzez obróbkę surowego lub niedogotowanego mięsa pochodzącego z zarażonych zwierząt. Cysty T. gondii najczęściej stwierdzano Pies nie stanowi dla człowieka żadnego zagrożenia, kot natomiast tylko wtedy, gdy sieje oocysty. sport to zdrowie przy kolejnym kontakcie z pasożytem. Oznacza to, że niezwykle rzadko dochodzi do zakażenia poprzez oocysty z kału kota. Przeprowadzone na terenie Polski badania serologiczne ciężarnych kobiet w kierunku toksoplazmozy, połączone ze szczegółowym wywiadem środowiskowym, wykazały, że zdecydowana większość kobiet z dodatnimi wynikami (81 proc.) nie miała kota w domu. zdrowie matki i dziecka a psów 89 proc. Nie zaobserwowano wyraźnych różnic pomiędzy stopniem zarażenia kotów przebywających wyłącznie w domu a przebywających poza domem. Mimo wysokiego odsetka zarażonych kotów występowanie oocyst T. gondii w ich kale jest zjawiskiem bardzo rzadkim, obserwowanym jedynie u 0,8–1 proc. populacji tych zwierząt. Około 90 proc. kotów wytwarza trwałą odporność po pierwszym zarażeniu toksoplazmą, co skutkuje brakiem wysiewu oocyst Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka www.doz.pl 31 Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka Suplement diety 32 dbam o zdrowie vita care Toksoplazmoza u osób z obniżoną odpornością U osób z osłabioną odpornością (szczególnie zakażonych wirusem HIV, ale również chorych z ziarnicą złośliwą, białaczką i po uroda i zdrowie Regularne spożywanie w odpowiedniej ilości soku z żurawin amerykańskich wspomaga prawidłowe funkcjonowanie dróg moczowych. Vitabutin to suszony ekstrakt z żurawin standaryzowany na zawartość substancji czynnych. Dostępny bez recepty w aptekach w opakowaniach 30 i 100 kapsułek. Suplementy diety nie powinny być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety. Nie przekraczać zalecanej dawki dziennej 36mg PAC/6 kapsułek. Jeśli wynik badania będzie dodatni (mówimy wówczas, że są seropozytywne), to znaczy, że miały kontakt z pasożytem, ich organizm wytworzył przeciwciała i są odporne na zachorowanie. Natomiast jeżeli przeciwciał nie ma (czyli są seronegatywne), to muszą strzec się infekcji, a także powtórzyć badanie w czasie ciąży, aby mieć pewność, że nie doszło do zakażenia. aktywny wypoczynek Dbaj o drogi moczowe! Vitabutin UWAGA! Wszystkie kobiety przed zajściem w ciążę powinny mieć wykonane testy na obecność przeciwciał przeciwko Toxoplasma gondii. kuchnia na zdrowie reklama ce ocznej (toksoplazmoza oczna). Objawami takiej postaci choroby jest podwójne widzenie, zwiększona wrażliwość na światło oraz zaburzenia ostrości widzenia lub jego całkowita utrata. Rozpoznanie aktywnej postaci choroby jest trudne. Wynik badania serologicznego, czyli oznaczenie poziomu przeciwciał, jest badaniem pośrednim. To, że we krwi są obecne przeciwciała, nie świadczy zawsze o tym, że chorujemy na toksoplazmozę, bo może być to tylko fakt przebytej infekcji. O aktywnej toksoplazmozie świadczą: serokonwersja (czyli pojawienie się we krwi przeciwciał, których wcześniej nie było), bardzo wysokie miano przeciwciał klasy IgG lub obecność wysokiego poziomu przeciwciał IgM. Zdarzają się wyniki fałszywie dodatnie (są przeciwciała mimo braku choroby), co spowodowane jest występowaniem innych czynników immunolo- Medycyna naturalna zwapnienia mózgu i padaczki. W trzecim trymestrze może dochodzić do zarażenia aż 65 proc. płodów, u których po urodzeniu bardzo rzadko stwierdza się objawy inwazji toksoplazmy. Dopiero po 3–12 miesiącach życia u dziecka mogą wystąpić objawy ze strony centralnego układu nerwowego, a po kilku lub nawet kilkunastu latach zmiany w gał- Jak się rozpoznaje toksoplazmozę? sport to zdrowie Prawdopodobieństwo przeniknięcia pasożyta do płodu zmienia się w poszczególnych trymestrach ciąży. zdrowie matki i dziecka przeszczepieniu narządu) najczęściej dochodzi do uaktywnienia przebytego zarażenia. Mogą wówczas rozwinąć się zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, których efektem będą zaburzenia neurologiczne: drgawki, niedowład, śpiączka, a nawet śmierć. Zagrożeniem nie jest głaskanie kota, natomiast może nim być czyszczenie kuwety. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 33 Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka może być natomiast czyszczenie kuwety oraz kosza na śmieci. Warto robić to w gumowych rękawiczkach. Należy unikać prac, w których brudzimy ręce ziemią, a najlepiej pracować w rękawicach. Nie należy spożywać ani dotykać surowego lub niedogotowanego mięsa, bezpieczne jest mięso wcześniej zamrożone. Deski do krojenia, noże, zlew i blat kuchenny powinny być dokładnie umyte po przygotowaniu mięsnych posiłków. Jak uniknąć zarażenia? nia, będziemy mieli tylko wtedy, gdy wyeliminuje się z menu pupila surowe mięso. Jak już wspomniano, u kotów żywionych wyłącznie mięsem z puszek i saszetek oraz suchą karmą nie ma praktycznie szans na zarażenie. kuchnia na zdrowie Wielu właścicieli kotów zadaje sobie pytanie, w jaki sposób sprawdzić, czy ich pupil nie jest zarażony pasożytem Toxoplasma gondii. Należy w tym celu zbadać kał kota. Wystarczy pobrać jedną jego próbkę, ponieważ siewstwo oocyst toksoplazmy (jeżeli ma miejsce) przebiega w sposób regularny. Jeżeli wynik jest ujemny, to 100-procentową pewność, że kot nie będzie źródłem zaraże- Medycyna naturalna Wskazaniami do leczenia toksoplazmozy są: pierwotne zarażenie u ciężarnej, zakażenie wrodzone, nabyta uogólniona toksoplazmoza, toksoplazmoza oczna (wrodzona i nabyta), toksoplazmoza u osoby z niedoborem odporności. W przypadku osób z obniżoną odpornością często wykorzystuje się środki zapobiegawcze, aby nie dopuścić do rozwoju tej choroby. Leczenie kobiet w ciąży i noworodków prowadzone jest wyłącznie w specjalistycznych ośrodkach. Zarażenie przez głaskanie kota jest mało prawdopodobne. Zagrożeniem sport to zdrowie Leczenie JAK ZMNIEJSZYĆ RYZYKO TOKSOPLAZMOZY zdrowie matki i dziecka gicznych we krwi (np. przeciwciał przeciwjądrowych). Rozpoznanie toksoplazmozy wrodzonej wymaga bardzo wielu specjalistycznych badań, włącznie z tomografią komputerową i biopsją mózgu. W toksoplazmozie ocznej niezbędne jest oczywiście szczegółowe badanie dna oka. Rozpoznanie toksoplazmozy wrodzonej wymaga wykonania tomografii komputerowej mózgu. aktywny wypoczynek uroda i zdrowie dbam o zdrowie 34 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 35 Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka zdrowie matki i dziecka Jak zadbać o prawidłowy oddech dziecka sport to zdrowie Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie Prawidłowe oddychanie dziecka to jeden z najważniejszych czynników jego właściwego rozwoju. Rodzice często obserwują swoją pociechę, wsłuchując się w rytm jego oddechu, szczególnie w czasie snu. Obserwacja spokojnie śpiącego niemowlęcia bywa pasjonująca – zwłaszcza dla rodziców. Miarowy i prawidłowy oddech nowo narodzonego maluszka to prawdziwa radość dla mamy i taty. aktywny wypoczynek Ewelina Gruszka infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl jest swoistym cudem natury. Właśnie na potrzeby ssania dziecko odpowiednio modyfikuje oddech i równolegle dostosowuje do niego proces połykania. Prawidłowo przebiegające oddychanie w czasie karmienia powinno odbywać się tylko poprzez nos! Jak się okazuje, bardzo ważną funkcję i rolę speł- dbam o zdrowie 36 Ssanie w pierwszym półroczu życia dziecka nie tylko wpływa na wydolność oddechową dziecka, ale również stanowi bardzo ważny element rozwoju jamy ustnej. Jest ono przecież ściśle powiązanie z oddychaniem i połykaniem. Można zatem powiedzieć, że triada „ssanie – połykanie – oddychanie” uroda i zdrowie W arto wiedzieć, że fundamentalne znaczenie dla rozwoju aparatu oddechowego dziecka ma karmienie. Maluszek karmiony jest kilka razy dziennie, a każda sesja zajmuje średnio około pół godziny. To właśnie w czasie karmienia następuje intensywny trening jamy ustnej, aparatu mowy oraz właśnie aparatu oddechowego. 37 Encyklopedia Chorego zdrowie matki i dziecka macje na temat oddychania, ssania oraz połykania. Mamo i Tato, pamiętajcie! Czy wiesz, że: Prawidłowe ssanie promuje efektywne, dobrze koordynowane oddychanie. Tym samym podnosi wydolność oddechową Twojego dziecka; stymuluje intensywną pracę całego aparatu oddechowego i dotlenia niemowlę. Konsultacja: Aleksandra Łada, neurologopeda – specjalista NDT SLT. Wykładowca akademicki w dziedzinie neurologopedii klinicznej. Konsultant w zakresie zaburzeń rozwoju funkcji oralnych i komunikacyjnych u dzieci. Medycyna naturalna Istotne znaczenie dla prawidłowego przebiegu ssania i oddychania ma wyższa pozycja do karmienia. Pokarm jest wówczas swobodnie transportowany we wnętrzu jamy ustnej i dziecko może samo regulować tempo ssania. Niskie pozycje (np. leżące) wymuszają na niemowlęciu bardzo szybkie i intensywne połykanie, ponieważ płynny pokarm błyskawicznie przemieszcza się pod wpływem siły grawitacji w kierunku tylnej ściany jamy ustnej. sport to zdrowie kształtu piersi mamy, z odpowiednio twardą i szeroką podstawą. Maluszek powinien mieć możliwość szczelnego ułożenia warg na szerokiej podstawie smoczka, analogicznie jak na brodawce piersi mamy. Dzięki temu jego usta szczelnie przylegają do smoczka i w trakcie karmienia dziecko nie łyka powietrza. Jest to niezwykle ważne, gdyż drogi oddechowe oraz pokarmowe w czasie ssania nie mogą się mieszać! Prawidłowy oddech maluszka może śledzić każdy rodzic. Warto konsultować to z lekarzem neonatologiem lub pediatrą. W czasie wizyt kontrolnych lekarz powinien pytać o przebieg karmienia, tym samym uzyskując infor- zdrowie matki i dziecka niają tutaj akcesoria do karmienia. Kształt i rodzaj podawanego dziecku smoczka powinien spełniać określone parametry, które umożliwiają prawidłowe oddychanie w czasie karmienia. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby smoczek był: dynamiczny – tylko taki smoczek (którego końcówka rozciąga się w czasie ssania i po każdym takcie wraca do pozycji wyjściowej) ma szansę wspomagać dziecko w wytworzeniu i utrzymaniu podciśnienia wewnątrz jamy ustnej. Wówczas ryzyko ulewania i wypływania pokarmu kącikami ust będzie istotnie mniejsze; maksymalnie zbliżony do kuchnia na zdrowie aktywny wypoczynek uroda i zdrowie dbam o zdrowie Istotne znaczenie dla prawidłowego przebiegu ssania i oddychania ma wyższa pozycja do karmienia. 38 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 39 Encyklopedia Chorego sport to zdrowie zdrowie matki i dziecka Joga – pe łen relaks w harmonii ciała sport to zdrowie Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie i umysłu aktywny wypoczynek 40 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl chowych i medytacji. W języku starożytnego sanskrytu słowo „joga” oznacza łączenie, skupienie – i rzeczywiście uprawianie jogi to najlepszy sposób na zgłębienie sa- mego siebie. Korzenie jogi związane są z kulturą Indii, a jej pierwsze zapisane wersje pochodzą sprzed ponad 2500 lat. Olbrzymią popularnością cieszy się po dziś dzień, a naj- większe gwiazdy muzyki i srebrnego ekranu przyznają, że to właśnie joga jest sekretem ich szczupłej sylwetki i doskonałego wyglądu. Wśród ponad 3 milionów osób na świe- dbam o zdrowie Maria Bankiet J oga to nie tylko ćwiczenia fizyczne, ale także filozofia życiowa, której celem jest doskonalenie duchowe przez specjalnie dobrany system technik odde- uroda i zdrowie Joga cieszy się coraz większą popularnością na świecie, a i w Polsce zdobywa rzesze zagorzałych wielbicieli. Szybko stała się bardzo modna, a szkoły jogi wyrastają jak grzyby po deszczu. Czy jednak jest to najlepszy sposób na zdrowe samopoczucie i świetną, zgrabną sylwetkę? 41 sport to zdrowie cie, które regularnie ćwiczą, znajdują się między innymi takie sławy, jak: Madonna, Tina Turner, Jane Fonda czy Barbra Streisand. Czym jest joga? Podstawowym założeniem jogi jest to, że samopoczucie każdego z nas jest wypadkową stanu nie tylko ciała, ale także i umysłu. Joga uczy uzdrawiania ciała poprzez kombinację postaw, czyli asan, oraz technik oddechowych zwanych paranajamami. Tylko systematyczna praktyka i regularne ćwiczenia pomogą poprawić koncentrację, wzmogą kreatywność i pozwolą odkryć drzemiący w nas ogromny potencjał Joga uczy uzdrawiania ciała poprzez kombinację postaw, czyli asan. do działania. Co najważniejsze, uprawiać jogę może każdy niezależnie od wieku i sprawności fizycznej – słowem joga to relaks dla wszystkich. Znawcy wyróżniają aż osiem gałęzi, odmian jogi. Zdecydowanie najpopularniejszą z nich jest hatha joga, która ma najbogatszy zestaw asan (pozycji ciała) – jest ich aż kilkadziesiąt. Przez doskonale opanowaną asanę jogini rozumieją umiejętność pozostania w danej pozycji przez nieokreśloną ilość czasu i, co ważne, bez świadomości, że mięśnie są cały czas napięte. Mówi się, że to hatha joga jest podstawą, bez której niemożliwe jest osiągnięcie pełnego zjednoczenia ciała i umysłu. Pozostałe, mniej znane techniki, opierają się w zdecydowanej większości na medytacji oraz pracy nad samoświadomością i własną energią psychiczną. Dlaczego warto uprawiać jogę? Joga jest świetnym sposobem na poprawę samopoczucia i relaks. Nie tylko zwiększa witalność i ma wpływ na naszą odporność, ale także działa pozytywnie na ogólną kondycję organizmu. Usprawnia ciało, wycisza umysł – słowem działa jak cudowny lek. Dowiedziono naukowo, że uprawianie jogi przynosi ulgę w częstych bólach głowy i pleców, pomaga zwalczyć bezsenność 42 konieczne jest rytmiczne oddychanie, co powoduje, że komórki ciała są odpowiednio dotlenione. Przyspiesza to procesy metaboliczne, reguluje trawienie i pomaga w leczeniu zaparć. Regularne ćwiczenie niweluje także uporczywe bóle głowy, pleców czy stawów, wspomaga leczenie depresji i bezsenności. Jogę poleca się szczególnie kobietom w okresie przekwitania – ponieważ łagodzi większość przykrych dolegliwości. Warto uprawiać jogę zwłaszcza zimą, poprawiając odporność organizmu może się ona Codzienne uprawianie jogi pomaga odzyskać równowagę psychiczną. i znacznie łagodzi objawy stresu związanego z trybem życia. Większość z pozycji jogi jest prosta i nie wymaga dużego wysiłku, dlatego może być wykonywana przez osoby w różnym wieku. Aby zobaczyć pierwsze efekty ćwiczeń, warto postawić na systematyczność i ćwiczyć przynajmniej dwa razy dziennie przez miesiąc. Codzienne uprawianie jogi wpływa bardzo pozytywnie na sprawność mięśni i stawów oraz pomaga odzyskać równowagę psychiczną i fizyczną. Co ważne, asany można dostosować do własnych potrzeb – do poszczególnych części ciała, dolegliwości czy nastroju w danej chwili. Można także dopasować tempo wykonywania poszczególnych pozycji do umiejętności i zapasu energii. Już po kilku tygodniach regularnych ćwiczeń nasze ciało nabierze młodzieńczego wigoru, elastyczności i lekkości. Wszystko dzięki temu, że asany znacząco zwiększają siłę i wydajność systemu krążenia, układu oddechowego oraz ruchowego. Joga nie tylko stymuluje mięśnie, ale także działa wyciszająco i relaksuje. Koi nerwy, przywraca wewnętrzny spokój i harmonię oraz oczyszcza organizm z niebezpiecznych toksyn. Dzięki panowaniu nad oddechem można także nauczyć się kontrolowania własnych emocji. Przy wykonywaniu wszystkich tych ćwiczeń infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | przyczynić do zwalczenia uporczywych przeziębień i pomoże pokonać chroniczne przemęczenie. Joga a odchudzanie Specjalnie opracowane zestawy asan mogą także być pomocne przy odchudzaniu – modelują sylwetkę, wzmacniają i rzeźbią mięśnie, prowadząc tym samym do utraty wagi. W przeciwieństwie do aerobiku czy fitnessu joga przywraca równowagę psychiczną organizmu i działa na układ wydzielania wewnętrznego, dzię- Joga reguluje przemianę materii – dzięki czemu nasz organizm spala tłuszcz nawet wtedy, gdy odpoczywamy. www.doz.pl 43 Encyklopedia Chorego sport to zdrowie przykładowe asany Usztrasana – wielbłąd. Wzmacnia kręgosłup, otwiera klatkę piersiową, wzmacnia mięśnie karku. Wirus HIV groźny nawet przy zdrowej śluzówce infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl PAP, PU dbam o zdrowie MARICIASANA III - skręt Tonizuje wątrobę i śledzionę, usuwa bóle pleców i bioder. UPAVISTHA KONASANA – posadzony kąt. Otwiera biodra, rozciąga wewnętrzne nogi, stymuluje organy wewnętrzne, uwalnia pachwiny i uspokaja umysł. Mężczyzna może zarazić wirusem HIV kobietę mającą zdrową śluzówkę pochwy podczas stosunku płciowego – odkryli naukowcy z Northwestern University's Feinberg School of Medicine i Tulane University. Przez długi czas uważano, że normalna, zdrowa, nieuszkodzona śluzówka kobiecej pochwy stanowi barierę nie do pokonania dla wirusa HIV podczas stosunku płciowego. Sądzili, że wirus HIV jest zbyt duży, żeby przeniknąć przez warstwę tej tkanki. Jednak najnowsze badania po raz pierwszy dowiodły, że HIV penetruje normalną, zdrową tkankę pochwy i dróg rodnych, dzięki czemu dostaje się do głębszych warstw i prawdopodobnie infekuje swój główny cel – komórki układu odpornościowego. uroda i zdrowie 44 Paripurna Navasana – łódka. Oddziałuje na jelita, pomaga wzmacniać plecy Kobiety słabiej reagują na działanie środków przeciwbólowych – informują naukowcy z Loyd z Center for Behavioral Neuroscience w Georgii na łamach pisma „Journal of Neuroscience”. Ich zdaniem, przyczyną takiej różnicy jest mniejsza liczba receptorów opioidowych mu w rejonie mózgu odpowiedzialnym za odczuwanie bólu – tzw. istocie szarej okołowodociagowej (z ang. PAG). PAG jest zlokalizowany w śródmózgowiu i zawiera największą w całym mózgu populację neuronów z receptorami opioidowymi mu. Morfina i podobne lekarstwa wiążą się do receptorów mu i blokują przekazywanie sygnału bólowego przez komórki nerwowe, co skutkuje zmniejszeniem odczuwania bólu przez chorego. Naukowcy podkreślają konieczność przeprowadzenia dalszych badań nad tą kwestią i opracowania leków skutecznie pomagających kobietom. aktywny wypoczynek śirsasana – stanie na głowie. Zwiększa moc intelektu i jasność myślenia, regulują gospodarkę hormonalną i przemianę materii. Podstawowe zasady prawidłowego i bezpiecznego ćwiczenia Najważniejszym zaleceniem dla wszystkich osób uprawiających jogę jest to, by nigdy nie lekceważyć znaków, które daje nam nasze własne ciało. Jeśli poczujemy ból, powinniśmy natychmiast przerwać rozciąganie. Pamiętajmy, że ból to najpoważniejszy sygnał ostrzegawczy wysyłany przez mózg, który ma obronić organizm przed zbytnim nadwyrężeniem czy nawet uszkodzeniem i dlatego nie wolno go ignorować. Słabsze działanie leków przeciwbólowych HALASANA – pług. Korzystnie działa na narządy jamy brzusznej, pomaga uelastycznić kręgosłup, barki, łokcie, oraz palce rąk. Padmasana – kwiat lotosu. Pozycja medytacyjna Nowy sposób budzenia ze śpiączki Pionierskiej operacji wybudzenia z permanentnego stanu wegetatywnego dokonali neurochirurdzy z Turynu. Przy pomocy impulsów elektrycznych, emitowanych z płytek podłączonych do rozrusznika serca i umieszczonych między sklepieniem czaszki a oponami mózgowymi udało im się pobudzić pracę mózgu 20-letniej kobiety, która w styczniu 2006 roku zapadła w śpiączkę po ciężkim wypadku samochodowym. Ten, pierwszy tego rodzaju zabieg na świecie przeprowadzono w sierpniu 2007 roku. Poinformowano o nim dopiero teraz, gdy lekarze stwierdzili, że pacjentka odzyskała minimalną świadomość i zaczyna reagować na niektóre bodźce. Obecnie, ponad rok po operacji, pacjentka porusza ręką, jest w stanie gryźć i przełykać, wykonuje proste polecenia. kuchnia na zdrowie Jogę, w przeciwieństwie do ćwiczeń fitness, z powodzeniem można wykonywać samemu w domu. Trzeba tylko pamiętać o kilku prostych zasadach: Nigdy nie powinno się ćwiczyć wcześniej niż 2 godziny po ostatnim posiłku. Jeśli jesteśmy po obfitym obiedzie należy odczekać nawet do 3 godzin. Najważniejszym elementem w jodze jest odpowiedni oddech. Podczas wykonywania asan powinno się rytmicznie i miarowo oddychać nosem. Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy dobrze wywietrzyć pokój i przygotować sobie odpowiednią przestrzeń, by móc swobodnie wykonywać ruchy. Pamiętajmy, że łóżko czy materac nie są odpowiednim podłożem do prawidłowego wykonania ćwiczeń. Zain- UTTHITA- PARŚVAKONASANA – pozycja rozpostartego kąta. Otwiera biodra i górna część klatki piersiowej, odchudza okolice talii i bioder, uśmierza bóle kulszowe. Medycyna naturalna Od czego zacząć? Dhanurasana – łuk. Wygięcie w tył „otwiera”, pozytywnie nastawia do świata i zwiększa energię. sport to zdrowie ki czemu utrzymuje w równowadze poziom hormonów. Regularne ćwiczenie jogi reguluje łaknienie i gospodarkę wodną organizmu, powoduje to ograniczenie gwałtownych zmian nastroju i niepohamowanych napadów apetytu. Co najważniejsze, joga nie tylko rozwija muskulaturę, ale także reguluje przemianę materii – dzięki czemu nasz organizm spala tłuszcz nawet wtedy, gdy odpoczywamy. ciekawostki www zdrowie matki i dziecka Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy dobrze wywietrzyć pokój i przygotować sobie odpowiednią przestrzeń, by móc swobodnie wykonywać ruchy. 45 Encyklopedia Chorego sport to zdrowie Jogę zaleca się dzieciom, ponieważ wzmacnia ona elastyczność i wytrzymałość mięśni, kształtuje prawidłową postawę, zapobiega chorobom i dodaje witalności www.doz.pl Czy joga naprawdę jest taka zdrowa? Wraz ze wzrostem popularności jogi wzrasta także liczba osób kwestionujących dobroczynne działanie tych ćwiczeń. Coraz więcej ortopedów, fizjoterapeutów czy kręgarzy ma do czynienia z bardzo poważnymi, negatywnymi dla organizmu skutkami uprawiania jogi. Co ważne, główną przyczyną tego stanu rzeczy wydaje się być rosnąca liczba mało profesjonalnych szkół, w których zajęcia prowadzą źle wyszkoleni jogini. Nie istnieją żadne odgórne standardy, których owi nauczyciele musieliby przestrzegać, a ponieważ szkoła jogi to złoty interes, to założyć może ją praktycznie każdy. Dlatego przed zapisaniem się na zajęcia powinno się swoją szkołę i przyszłego mistrza dokładnie sprawdzić. Sen w walce z miażdżycą Zaledwie jedna dodatkowa godzina snu dziennie obniża ryzyko rozwoju miażdżycy tętnic wieńcowych – wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu w Chicago, opublikowanych na łamach „New Scientist”. Od dawna wiadomo, że sen ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a jego niedobór może prowadzić do cukrzycy, nadwagi czy nadciśnienia. Trwające 5 lat badania, w których wzięło udział 495 osób w wieku od 35 do 47 lat wykazały, że sen w dużej mierze zmniejsza ryzyko zwapnienia tętnic wieńcowych. Złogi wapnia w tętnicach są zwiastunem choroby wieńcowej. Choć, według badaczy, przyczyny takiej zależności nie są jeszcze do końca jasne, podejrzewają oni, że ma to związek z tym, że podczas snu obniża się ciśnienie krwi i spada poziom kortyzolu, tzw. hormonu stresowego Wino dla serca Kieliszek lub dwa wina dziennie wpływają korzystniej na serce niż dieta z ryb – wynika z eksperymentu, prowadzonego przez dr Giuseppe di Romina z Katolickiego Uniwersytetu we Włoszech. W badaniu wykazał on, że u ludzi, którzy wypijają szklankę wina dziennie, poziom kwasów omega-3 we krwi, które maja bardzo korzystny wpływ na serce jest wyższy, niezależnie od tego, jaką ilość ryb spożywają. Kwasy Omega-3 znajdują się w tłustych ryb, takich jak łosoś i makrela, ale jednak jak się okazuje, podobne właściwości zdrowotne ma wino. PAP, PU dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | laks po wyjąt kowo stresującym dniu w szkole. uroda i zdrowie 46 nowo narodzonym dzieckiem. Ćwiczenia mają na celu nawiązanie więzi z noworodkiem oraz zrelaksowanie się po trudach ciąży i porodu. Ich regularne ćwiczenie nie tylko sprawi przyjemność zarówno młodej mamie, jak i jej dziecku, ale także pomoże wzmocnić ich wzajemne przywiązanie do siebie. Po sesji jogi wszystkie maluchy będą spokojne i gotowe do snu. Ponieważ asany babyjogi wspomagają trawienie, to dziecko będzie rzadziej cierpiało z powodu kolki czy zaparcia. Starszym dzieciom zaleca się jogę, ponieważ wzmacnia elastyczność i wytrzymałość mięśni, kształtuje prawidłową postawę (pomaga zwalczyć tak częste jej wady), zapobiega chorobom i dodaje witalności. Dodatkowo korzystnie wpływa także na psychikę – wzmaga koncentrację, świadomość własnych stanów psychicznych, wycisza i uspokaja. Seans jogi jest szczególnie zalecany jako rodzinny re- aktywny wypoczynek osiągnięcia własnego poziomu doskonałości i nie należy do tego dążyć za wszelką cenę. Kluczem do sukcesu jest koncentracja na własnym ciele – pamiętajmy, żeby nie wykonywać asan mechanicznie, lecz dokładnie przemyśleć każdy swój ruch. Wczuć się we własne ciało i oddech, odpowiednio pobudzić mięśnie do efektywnej pracy i być gotowym na nowe doznania i niesamowite bodźce. Pozwoli to na dokładne poznanie samego siebie i uwrażliwienie na otoczenie, którego wcześniej nie dostrzegaliśmy. Winogronami w białaczkę Ekstrakt z nasion winogron powoduje, że komórki białaczki hodowane w laboratorium podlegają procesowi apoptozy, czyli popełniają samobójstwo - informują naukowcy z USA na łamach pisma „Clinical Cancer Research”. Dotychczas zaobserwowano wpływ wyciągu z nasion winogron na wiele hodowlanych linii komórek nowotworowych - raka skóry, sutka, jelita, płuc, żołądka i prostaty; ale nikt nie badał jeszcze działania nasion tych owoców na nowotwory krwi. Naukowcy pod kierownictwem Xianglin Shi z University of Kentucky dowiedli, że wyciąg z nasion winogron aktywuje w komórkach nowotworowych białko JNK, które kieruje komórki na drogę apoptozy. Badacze podkreślają jednak, że wyniki doświadczeń są na razie wstępne i jest stanowczo zbyt wcześnie, żeby skłaniać ludzi do jedzenia dużych ilości winogron, ich pestek czy skórek w celu zwalczenia raka. kuchnia na zdrowie – nie powinno się jednak oczekiwać gwałtownego postępu od razu. Pamiętajmy, że punktem odniesienia dla dzisiejszych ćwiczeń jest wczorajszy dzień. Bycie mistrzem jogi wymaga wielu lat codziennych zmagań z własnym ciałem i dlatego nie oczekujmy, że po tygodniu będziemy tak dobrzy jak nasz nauczyciel. Każdy ma indywidualne tempo robienia postępów i dlatego nie powinniśmy się frustrować, jeśli pewne ćwiczenia wychodzą nam gorzej niż osobie na macie obok. W uprawianiu jogi wszyscy mają równe szanse ciekawostki www Medycyna naturalna Joga polega na samodoskonaleniu i dlatego ważne są efekty ćwiczeń Doświadczony jogin chętnie odpowie na pytanie, gdzie się szkolił, ponieważ dla niego powinien to być powód do dumy. Przed rozpoczęciem ćwiczeń nauczyciel powinien dokładnie przepytać swoich uczniów, jakie schorzenia, urazy i choroby przechodzili w przeszłości i czy mieli już do czynienia z jogą. Dobry nauczyciel powinien być otwarty na głos swoich uczniów – jeśli masz wątpliwości, nie wahaj się go o wszystko pytać. Na początku można sobie zadać podstawowe pytanie – po co właściwie mojemu dziecku joga? Odpowiedź jest bardzo prosta – większość pociech spędza swój czas w pozycji siedzącej. Rano w szkolnej ławce, po południu w autobusie w drodze do domu, a wieczorem przed monitorem komputera czy ekranem telewizora. Tymczasem kręgosłup człowieka nie jest przyzwyczajony do pozycji siedzącej – to właśnie ruch pozwala na utrzymanie go w dobrej kondycji. Jeśli zatem dziecko cierpi na brak ruchu, to odpowiedzią może być właśnie joga. Są to bowiem ćwiczenia, które rozciągają ciało i wyciszają, likwidując tym samym stres, na który wbrew pozorom są narażone także nasze dzieci. Dla najmłodszych stworzona została specjalna odmiana jogi – babyjoga. Zaleca się w niej wykonywanie asan przez matkę wraz z jej Babyjoga – została stworzona dla matek i ich nowo narodzonych pociech. Dzięki ćwiczeniom wzmacnia się więź z noworodkiem, a matka ma możliwość zrelaksować się po porodzie i ciąży. sport to zdrowie Samodoskonalenie przez ćwiczenie Joga i dzieci Warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach: zdrowie matki i dziecka westujmy w odpowiednią matę do jogi, którą można kupić w każdym sklepie sportowym. Joga to także wyciszenie – warto zadbać, żeby nic nas w tym czasie nie rozpraszało i chociaż na godzinę wyłączyć telefon. Strój nie może krępować ruchów i utrudniać krążenia krwi. Koniecznie trzeba ćwiczyć boso, najlepiej w dość luźnym ubraniu. Warto także zdjąć zegarek i biżuterię. Rozluźnij całe ciało i nie zapominaj o mięśniach twarzy – nie napinaj ich i nie marszcz czoła. W każdej z pozycji powinno się wytrzymać minimum minutę, wtedy dopiero wykonywane ćwiczenie staje się najbardziej efektywne. 47 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Najważniejsze jest, aby nie bagatelizować pierwszych objawów choroby. Zaniedbanie tego może prowadzić do rozwoju zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych lub zakrzepowego zapalenia żył głębokich, które niszczą zastawki żylne i potęgują objawy niewydolności żylnej dbam o zdrowie 48 Powikłania przewlekłej niewydolności żylnej uroda i zdrowie ymptomy żylaków pojawiają się najczęściej jako uczucie ciężkości nóg występujące pod koniec dnia. Następnie dołączają się bóle nóg, pieczenie i kurcze stóp oraz łydek w czasie długiego stania, jak również obrzęki stóp. aktywny wypoczynek S Rozwojowi żylaków sprzyja: życia wymagający długotrwałej pracy stojącej lub siedzącej; skłonność do biernego odpoczynku; nadwaga i otyłość; zbyt obcisła odzież lub buty; nadmierna ekspozycja na ciepło (np. przebywanie w gorącym mikroklimacie, opalanie, solarium, gorące kąpiele, sauna); ciąża. styl kuchnia na zdrowie Ż ylaki kończyn dolnych częściej występują u kobiet niż u mężczyzn, a częstość ich pojawiania się wzrasta wraz z wiekiem. Są widocznym objawem tzw. przewlekłej niewydolności żylnej, która w początkowym okresie rozwoju dolegliwości nie daje. Symptomy pojawiają się później jako najczęściej uczucie ciężkości nóg występujące pod koniec dnia. Następnie dołączają się bóle nóg, pieczenie i kurcze stóp oraz łydek w czasie długiego stania, jak również obrzęki stóp. Na skórze można wówczas zaobserwować poszerzone, fioletowe żyłki przypominające miotełki lub pierwsze żylaki, które są trwałymi poszerzeniami żył powierzchownych kończyn dolnych w postaci wężowatych sznurów, splotów lub kłębków widocznych podskórnie. Niewydolność żylną jest w stanie rozpoznać każdy medyk – zazwyczaj jest to lekarz pierwszego kontaktu. Medycyna naturalna lek. med. Ewa Pakuła sport to zdrowie Żylaki kończyn dolnych to bardzo częsta dolegliwość w naszych czasach. Dlatego też warto zapoznać się z coraz popularniejszą metodą ich leczenia – uciskiem. zdrowie matki dziecka i dziecka Leczniczy ucisk Encyklopedia Chorego medycyna naturalna 49 Encyklopedia Chorego Encyklopedia Chorego medycyna naturalna Współczesny duet – tabletki i ucisk zdrowie dziecka sport to zdrowie Standardowe leczenie przewlekłej niewydolności żylnej i żylaków kończyn dolnych obejmuje długotrwałą farmakoterapię poprawiającą napięcie ścian naczyń krwionośnych, do których zaliczamy trokserutynę, diosminę, hesperydynę oraz pochodne kasztanowca (escynę i eskulinę). Warto uświadomić sobie, że współczesne leczenie przewlekłej niewydolności żylnej i żylaków kończyn dolnych to nie tylko zażywanie tabletek, ale także terapia kontrolowanym uciskiem nazywanym inaczej kompresjoterapią. To bardzo skuteczna metoda leczenia, która jest szcze- kuchnia na zdrowie wysokiej temperatury otoczenia: gorących kąpieli, sauny, długotrwałego opalania, depilacji gorącym woskiem, ogrzewania podłogowego, zwracanie uwagi na skład doustnego preparatu antykoncepcyjnego – zbyt wysokie dawki hormonów mogą sprzyjać powstawaniu zaburzeń krążenia żylnego, odpoczywanie z nogami uniesionymi do góry co najmniej 10 minut dziennie. Medycyna naturalna unikanie sączące choroby skóry; świeża zakrzepica żył głębokich; niewydolność krążenia; mikroangiopatia cukrzycowa. uroda i zdrowie z bólami po krótkim dystansie chodzenia; ostre zapalenie skóry i tkanki podskórnej; Medycyna naturalna Działania profilaktyczne obejmują wczesne wdrożenie korzystnych dla układu żylnego zmian w stylu życia tj.: unikanie długotrwałej pozycji stojącej oraz siedzącej, wprowadzenie aktywności ruchowej, którą w zależności od stanu zdrowia mogą być spacery, marsze, bieganie, gimnastyka, pływanie, jazda na rowerze lub taniec, przy nadwadze lub otyłości zrzucenie zbędnych kilogramów ciężaru ciała, unikanie zbyt obcisłej odzieży lub obuwia, które utrudniają krążenie krwi w kończynach dolnych, miażdżyca tętnic kończyn dolnych sport to zdrowie Profilaktyka Przeciwwskazania kompresjoterapii zdrowie matki i dziecka oraz nasilają powstawanie żylaków kończyn dolnych. Następstwem zakrzepowego zapalenia żył głębokich kończyn dolnych może być zespół pozakrzepowy z zanikiem i przebarwieniami skóry oraz przewlekłymi owrzodzeniami żylnymi, a także zatorowość płucna. aktywny wypoczynek aktywny wypoczynek Współczesne leczenie przewlekłej niewydolności żylnej i żylaków kończyn dolnych to nie tylko zażywanie tabletek, ale także terapia kontrolowanym uciskiem. dbam dbam o zdrowie o zdrowie kuchnia na zdrowie uroda i zdrowie 50 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 51 Encyklopedia Chorego medycyna naturalna ważne dla skuteczności leczenia uciskiem. Część firm produkujących artykuły do kompresjoterapii umożliwia pacjentowi samodzielne dobranie stopnia kompresji i rozmiaru wg oferty z katalogu. Nie jest to dobry sposób, ponieważ łatwo wówczas o pomyłkę. Tzw. rajstopy lub pończochy przeciwżylakowe można również kupić w zwykłych sklepach z bielizną, a nawet na straganach. Nie są to w ogóle artykuły lecznicze, a ich określenie jako „przeciwżylakowe” jest wyłącznie chwytem reklamowym i nadużyciem. Profesjonalne, lecznicze wyroby dobiera się indywidualnie – mierząc obwody i wysokości kończyny i określając przez lekarza stopień kompresji. Za artykułami z katalogów lub sklepów może przemawiać cena znacznie niższa od ceny specjalnych rajstop, pończoch lub podkolanówek uciskowych. Jednakże na swoim zdrowiu i dobrym samopoczuciu nie należy oszczędzać. Dzisiejsza troska o układ żylny zaprocentuje nam jego lepszym stanem za kilka lub kilkanaście lat. Medycyna naturalna kuchnia na zdrowie aktywny wypoczynek uroda i zdrowie Stopień ucisku specjalnych rajstop, pończoch lub podkolanówek jest dobierany przez lekarza w zależności od zaawansowania choroby. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | dbam o zdrowie 52 Kompresjoterapię warto propagować również wśród osób, które żylaków nie mają, ale z racji obciążeń dziedzicznych lub trybu życia są do nich predysponowane, np.: osoby, u których w rodzinie są przypadki żylaków kończyn dolnych; kobiety ciężarne; osoby pracujące w pozycji stojącej lub siedzącej; osoby podróżujące na długich dystansach (samochodem, autobusem, pociągiem lub samolotem). Najczęściej kompresjoterapią zajmują się lekarze chirurdzy oraz medycy specjalizujący się w chorobach naczyń. Tylko oni, po odpowiednim przeszkoleniu, dobiorą pacjentowi właściwy dla jego schorzenia stopień ucisku. Następnie pacjent, który otrzymał od lekarza zlecenie na rajstopy, pończochy lub podkolanówki uciskowe, zgłasza się z nim do firmowego punktu sprzedaży, gdzie wyszkolony personel dokonuje dokładnych pomiarów obwodów i wysokości kończyny dolnej. Jest to bardzo sport to zdrowie gólnie polecana w początkowym okresie przewlekłej niewydolności żylnej, ponieważ może hamować rozwój choroby. W przypadkach zaawansowanej choroby żylnej jest nie mniej ważna, gdyż może zapobiegać rozwojowi powikłań – zakrzepicy żylnej i zatorowości płucnej. Kompresjoterapia polega na zakładaniu rano (koniecznie przed opuszczeniem nóg z łóżka) specjalnych rajstop, pończoch lub podkolanówek uciskowych o określonym stopniu ucisku, który został wcześniej dobrany przez lekarza w zależności od zaawansowania choroby. Siła ucisku oddziaływuje na żylaki, zmniejszając ich światło, dzięki czemu nie dochodzi do zalegania krwi w żyłach i tworzenia się podskórnych obrzęków. W efekcie krążenie żylne jest sprawniejsze, a osoba nosząca rajstopy, pończochy lub podkolanówki uciskowe odczuwa lepszy komfort życia bez dolegliwości. Warto wspomnieć, że ucisk powinien być najsilniejszy w okolicy stopy i zmniejszać się wzdłuż kończyny dolnej w kierunku serca. Profilaktyczny ucisk zdrowie matki i dziecka W ramach profilaktyki należy unikać wysokiej temperatury np. gorących kąpieli czy sauny. www.doz.pl www.dbamozdrowie.pl 53 K Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie zdrowie dziecka Kaszka nie tylko dla dzieci sport to zdrowie asza jest bogatym źródłem białka potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Medycyna naturalna Jest ulubionym posiłkiem maluchów, jednak starsze dzieci i dorośli nie jedzą jej już tak chętnie. Dlaczego warto uzupełnić codzienną, zdrową dietę właśnie o kaszę? Maria Bankiet dbam o zdrowie www.doz.pl czasu. Tym samym potrawy z kaszy zaspokajają głód na długi czas i dzięki temu przerwy między poszczególnymi posiłkami mogą być znacznie dłuższe. Dlatego to właśnie kasza jest podstawą wielu popularnych diet odchudzających. Poza tym węglowodany doskonale wpływają na przemianę materii, ponieważ są bogatym źródłem błonnika, który regulując perystaltykę jelit i utrudniając przyswajanie tłuszczu, wspomaga trawienie. Błonnik pomaga także przy kłopotach z zaparciami, które często trapią osoby otyłe prowadzące siedzący tryb życia. Z kaszą jest podobnie jak z makaronem (o którym pisaliśmy w jednym z poprzednich nu- uroda i zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Potrawy z kaszy są nie tylko smaczne, ale i dostarczają dużo energii – dla przykładu 100 gramów kaszy gryczanej to aż trzy razy więcej kalorii niż kotlet cielęcy. Co ważne, zawierają niewielką ilość szkodliwego tłuszczu, sporą dawkę nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin z grupy B oraz magnezu (więcej jest go tylko w czekoladzie). Kasza jest także bogatym źródłem białka potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Mitem jest natomiast powszechne stwierdzenie, że kasza jest bardzo kaloryczna. Owszem, zawiera dużo węglowodanów, ale ich rozłożenie zajmuje organizmowi bardzo dużo aktywny wypoczynek 54 Kasza na zdrowie kuchnia na zdrowie P owodów można wymieniać wiele – począwszy do tego, że kasza to produkt mało przetworzony. Pamiętajmy, że w zbożu najcenniejsze substancje odżywcze i mikroelementy znajdują się w zarodkach ziaren i tuż pod łupiną. Jeśli ziarno w procesie obróbki zostanie starannie oczyszczone i zmielone, to tym samym traci ono swoje walory odżywcze. Produkcja większości z popularnych rodzajów kasz polega jedynie na obłuskaniu ziaren, dzięki czemu zachowują one wszystkie swoje walory zdrowotne – kasza, podobnie jak mąka, im grubsza i mniej przetworzona, tym zdrowsza i wartościowsza. 55 Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie Kasza gryczana ceniona jest w medycynie ludowej za swoje właściwości rozgrzewające. Kasza – z czym to się je? Na sklepowych półkach możemy znaleźć wiele rozmaitych kasz – jak zatem wybrać tę właściwą? Problemu nie ma, jeśli sięgamy po produkty porcjowane w torebkach. Mają one co prawda znacznie skrócony czas gotowania, ale zawierają o wiele mniej witamin. Dlatego warto kupować kaszę na wagę – jest to co prawda mniej wygodna postać dla zapracowanej gospodyni, ale ma więcej cennych składników odżywczych. Na co zwrócić uwagę, gdy kupujemy kaszę? Przede wszystkim na jej kolor – powinna być jasnoszara z żółtawym lub zielonkawym odcieniem. Nie powinna mieć zapachu pleśni czy stęchlizny, gorzkiego smaku czy pozostałości po zanieczyszczeniach pochodzących z procesu produkcji. Wszystko to może bowiem świadczyć o tym, że była ona przechowywana w nieodpowiednich warunkach i nie należy jej spożywać. aktywny wypoczynek uroda i zdrowie dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | kuchnia na zdrowie 56 bić delikatny kleik. Najlepiej gotować ją w wodzie zmieszanej z mlekiem – zyska wtedy bardziej delikatny smak. Jęczmienna W Polsce zdecydowanie najpopularniejsza, wytwarzana z jęczmienia. Ten rodzaj kaszy zachowuje sypkość po ugotowaniu i ze względu na większą zawartość białka ma wyższą wartość odżywczą niż pozostałe. Najpopularniejsze to pęczak, jęczmienna perłowa i jęczmienna łamana. Kukurydziana Jak sama nazwa wskazuje, produkuje się ją z kukurydzy. Ma postać drobnego grysiku o lekko gorzkawym smaku. Zawiera wartościowy dla organizmu błonnik, witaminy z grupy B oraz beta-karoten. Dodaje się ją do gęstych gulaszów i zup, zapiekanek, a szczególnie popularna jest w Ameryce Południowej i Środkowej, gdzie przyrządza się z niej tortillę. Manna Drobnoziarnista kasza wytwarzana z twardej pszenicy – jeden z najbardziej popularnych rodzajów. Najczę- Jak wybrać i odpowiednio ugotować kaszę? Medycyna naturalna Manna najlepiej smakuje na słodko. jest dodatkiem do wielu potraw nie tylko mięsnych, ale także wegetariańskich. Wprawna gospodyni wzbogacając kaszę sosem i zdrowymi surówkami, przygotuje z niej pełnowartościowy posiłek. Jaglana Bardzo zbliżona do jęczmiennej, produkowana z łuskanego ziarna prosa. Ze względu na dużą zawartość skrobi jest doskonałym źródłem energii. Nie zawiera glutenu i dlatego może być składnikiem diety nawet małych dzieci czy alergików. Ten rodzaj kaszy nadaje się świetnie do duszonych mięs, zapiekanek, słodkich owoców. Można nią zagęścić zupę i na jej bazie zro- sport to zdrowie Popularna kasza to nic innego jak jadalne nasiona zbóż, które od wieków stanowią składnik potraw w wielu kuchniach świata. W polskiej tradycji kulinarnej obecna jest ona już od czasów potopu szwedzkiego, kiedy to stanowiła podstawę wyżywienia większości mieszkańców naszego kraju. Dla mniej wtajemniczonych przedstawiamy krótki przewodnik po rodzajach kasz: Gryczana Wytwarzana z gryki, zawiera dużo węglowodanów, składników mineralnych i białka, które jest cenniejsze niż to zawarte w roślinach strączkowych. Szczególnie ceniona jest w medycynie ludowej jako potrawa o właściwościach rozgrzewających. Odwar z kaszy podawano także chorym przy obfitych biegunkach. Współcześnie ściej stosowana jest w żywieniu niemowląt i małych dzieci oraz osób z nadwrażliwością układu pokarmowego – nie jest jednak dozwolona w dietach bezglutenowych. Można z niej przygotować pełnowartościową potrawę, np. budyń czy zupę mleczną lub używać jako środka zagęszczającego do ciast czy zup. zdrowie dziecka merów) – należy po prostu jeść ją z umiarem i odpowiednimi, niskokalorycznymi dodatkami. www.doz.pl 57 58 być także pierś z kurczaka) 0,5 kg świeżego szpinaku (lub opakowanie mrożonego, w liściach) 1 duża cebula surowe żółtko jaja łyżka stołowa oliwy z oliwek dwa ząbki czosnku gałka muszkatołowa pieprz i sól do smaku Przygotowanie: Dokładnie umyć i sparzyć gorącą wodą liście kapusty tak, by były miękkie. W międzyczasie ugotować kaszę jaglaną w osolonej wodzie. Na patelni rozgrzać oliwę, zeszklić pokrojoną w drobną kostkę cebulę i dodać mięso (jeśli zamiast mięsa mielonego dodajemy pierś z kurczaka, to należy ją wcześniej ugotować i pokroić na mniejsze kawałki). Kiedy mięso się usmaży, zdejmujemy patelnię z ognia i odstawiamy do wystygnięcia. Na patelni ponownie rozgrzewamy oliwę z oliwek i wrzucamy na nią dokładnie umyty i osuszony świeży szpinak (lub mrożony). Można go doprawić czosnkiem – w zależności od upodobań, pieprzem oraz gałką muszkatołową. Gdy szpinak będzie już miękki, dodajemy go do mięsa z cebulą. Do farszu wbijamy żółtko i dokładnie mieszamy całość, doprawiając do smaku. Następnie wymieszany farsz nakładamy na liście i zawijamy jak tradycyjne gołąbki. Następnie pieczemy w piekarniku około 25 minut w temp. 120 stopni. Można podawać gołąbki z aromatycznym sosem ze świeżych pomidorów. Smacznego! infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Internautów g u ł d e w iu w o al o zdr Najlepszy port Webstar 2008 dy o r g a n t a e r u a L Tylko u nas: bogaty asortyment produktów najlepsze warunki i atrakcyjne rosnąca liczba promocji unikalny system odbioru zamówieceny szybka i sprawna dostawa pełny katalog nia w wybranej aptece wkrótce możliwość zamawiania nagród nagród programu doz setki artykułów o zdrowiu wyszukiwarka aptek doz z całego kraju codziennie najnowsze wieści ze świata zdrowia i medycyny pounikalne opisy leków i terminów merady farmaceutów i lekarzy katalog placówek medycznych encyklopedia wyjadycznych śniająca najtrudniejsze terminy medyczne wszystko to specjalnie dla ciebie Sprawdź na www.doz.pl www.doz.pl www.doz.pl dbam o zdrowie Herbapol Lublin S.A. Składniki: główka włoskiej kapusty 1,5 szklanki kaszy jaglanej 0,5 kg mięsa mielonego (może uroda i zdrowie - łagodzi dolegliwości w biegunkach i zaparciach, dzięki dużej zawartości błonnika - osłania dzięki substancjom śluzowym - przynoszi ulgę w nieżytach żołądka - reguluje przemianę materii, dzięki mikroelementom i lekkostrawnym białkom gołąbki z kaszą jaglaną i szpinakiem aktywny wypoczynek Suplement diety Opak: 200 g Smaczny przepis kuchnia na zdrowie LEN MIELONY Medycyna naturalna ULGA W DOLEGLIWOŚCIACH ŻOŁĄDKOWYCH Mimo że jest bardzo zdrowa i smaczna, to nie wszyscy za nią przepadają. Warto zachęcać domowników do potraw z kaszy, ale jeśli się to nie uda, to można zastąpić ją na przykład pełnoziarnistym pieczywem, które ma bardzo podobny skład. Małym niejadkom można podawać także niełuskany ryż, makaron z mąki z pełnego przemiału, muesli czy naturalne płatki zbożowe – w postaci owsianki, która jest boga- tym źródłem błonnika, witamin oraz magnezu. Należy jednak pamiętać o tym, że zboża wchodzące PORTAL doz.pl sport to zdrowie reklama Czy kaszę da się zastąpić? w skład gotowych płatków są poddawane tak licznym oczyszczającym procesom chemicznym, że nie powinny stanowić głównego elementu zbożowego w diecie dziecka. Zazwyczaj po tak wielu obróbkach tracą one swoje wartości odżywcze, a zyskują tylko szkodliwe cukry. Dlatego mimo wszystko powinno się przyzwyczajać dzieci od małego do jedzenia kaszy – nie powinno być z tym większych problemów, jeśli zaproponujemy ciekawe, kolorowe i smaczne potrawy. zdrowie dziecka Wiele potraw traci swoje zdrowotne właściwości, gdy poddaje się obróbce termicznej – w przypadku kaszy na szczęście tak nie jest. Jej gotowanie nie ma wpływu na ilość węglowodanów, białka, błonnika ani pierwiastków śladowych. Może natomiast znacznie obniżyć zawartość witamin – w szczególności dotyczy to wrażliwej na wysokie temperatury witaminy B1 (podczas gotowania traci się jej od 20 do nawet 50 proc.). Warto zatem pamiętać, by nie przygotowywać potraw z kaszy na zapas – jeśli będziemy ją kilkakrotnie odgrzewać, to straci już wszystkie wartości odżywcze. Nie warto także gotować jej w nadmiernej ilości wody, ponieważ wtedy wypłuczemy z niej wszystkie cenne dla naszego organizmu witaminy – uwaga ta nie dotyczy oczywiście krupniku, gdzie składniki odżywcze trafią do smacznego wywaru. Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie 59 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Jest wartościowym składnikiem odżywczym, spełniającym wiele istotnych funkcji: jest skoncentrowanym źródłem energii dla tkanek i narządów; ułatwia odczuwanie smaku i przełykanie pokarmu; umożliwia gromadzenie energii „na zapas”; Dla uproszczenia, można główne zadania tłuszczu odnaleźć w tabeli 1. dbam o zdrowie 60 Po co nam tłuszcz? uroda i zdrowie olejach roślinnych przeważają korzystne żywieniowo kwasy nienasycone. Natomiast w produktach pochodzenia zwierzęcego występuje znacząca ilość kwasów tłuszczowych nasyconych. tłuszcz podskórny chroni przed nadmierną utratą ciepła (szczególnie przydatne zimą); jako tłuszcz okołonarządowy stabilizuje narządy wewnątrz ciała; hamuje skurcze żołądka i wydzielanie soków żołądkowych; decyduje o sprawności układu krążenia; jest źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), z których powstają hormony tkankowe; jest nośnikiem witamin A, D, E, K ułatwiając ich przyswajanie; stanowi medium grzejne, dzięki czemu możliwe są takie techniki kulinarne, jak smażenie, pieczenie czy duszenie. aktywny wypoczynek W jako kuchnia na zdrowie W niektórych przypadkach może być to uzasadnione, ale bez tego składnika ani kuchnia, ani nasz organizm nie byłyby w stanie funkcjonować. Może warto wiedzieć, jaki rodzaj tłuszczu wybierać, jak go stosować i gdzie go możemy jeszcze znaleźć, zanim całkowicie przekreślimy tłuszcz w naszym codziennym gotowaniu i żywieniu. Medycyna naturalna Monika Mielus sport to zdrowie Słowo „tłuszcz” zazwyczaj wywołuje negatywne skojarzenia. Od niego tyjemy, mamy problemy z gospodarką lipidową, cierpimy na choroby serca, w których też jest jednym z „winowajców”. Jesteśmy straszeni, że tłuszcz to nasz wróg. Czy słusznie? zdrowie dziecka Tłuszcze – jak i co wybrać? Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie 61 mięso i przetwory mięsne (np. kiełbasy, pasztety) orzechy kokosowe Funkcja tłuszczu w żywieniu ŻYWIENIOWA TECHNOLOGICZNA ciepła NNKT Źródło: Cholesterolu Nośnik: Produktów utleniania Jednonienasycone oliwa z oliwek olej rzepakowy orzechy laskowe i pistacjowe orzeszki ziemne oliwki awokado tuńczyk np. ciasto francuskie np. bita śmietana smaku np. sosy witaminy np. w surówkach produkty przed zepsuciem Wielonienasycone Gdzie znaleźć? Nasycone: pełnotłustego margaryny twarde Omega-6: kiełki pszenicy ziarna sezamu i słonecznika olej kukurydziany orzechy włoskie Kwasy tłuszczowe typu trans utwardzany używany do wyrobu ciast, ciastek, herbatników tłuszcz mleka aktywny wypoczynek słonina olej palmowy masło sery żółte i pleśniowe mleko i przetwory z makrela, sola) orzechy włoskie olej rzepakowy niskoerukowy soja i olej sojowy len i olej lniany kuchnia na zdrowie Co najmniej 50 proc. tłuszczu spożywamy w formie „niewidocznej”, czyli w produktach spożywczych. uroda i zdrowie dbam o zdrowie 62 jów (w produkcji margaryn) powstają szkodliwe substancje, które nazywamy izomerami trans. Podobnie jak tłuszcze nasycone, podwyższają one stężenie cholesterolu w surowicy krwi. Dla łatwiejszego poruszania się w terminologii, poniższy podział pokazuje, w jakich produktach możemy znaleźć kwasy tłuszczowe: ...do smarowania... Długotrwały spór „masło czy margaryna” właściwie do końca nie zostanie jednoznacznie rozstrzygnięty. Zarówno jeden, jak i drugi produkt posiada swoje wady i zalety. Masło jest polecane dzieciom do 3. roku życia ze względu na zawarty w nim cholesterol niezbędny do produkcji hormonów i komórek nerwowych w mózgu oraz naturalnie występujące w nim witaminy A, D i E. Po 3. roku życia dzieciom można (choć nie trzeba) podawać wysokogatunkowe margaryny miękkie. Niestety, osoby, u których stwierdzono np. problem z cho- lesterolem, powinny do smarowania pieczywa używać „dobrych” margaryn miękkich. Margaryny, szczególnie te twarde, są natomiast źródłem transizomerów, które mają działanie kancerogenne. Tłuszcz ten nie zawiera tak jak masło witamin w naturalnej formie, margaryny bowiem są sztucznie wzbogacane. Jeżeli osoba dorosła nie ma problemów zdrowotnych związanych z układem krążenia czy gospodarką lipidową, może stosować zarówno masło, jak i margarynę. Należy jednak zwracać uwagę, czy faktycznie mamy do czynienia z masłem prawdziwym, gdyż na rynku pojawiło się wiele tłuszczów pod nazwą „masło”, które w swym składzie zawierają utwardzane oleje. Medycyna naturalna Tłuszcz najłatwiej odnaleźć w formie „widocznej”, czyli w olejach, maśle, margarynach, smalcu. Warto jednak wiedzieć, że co najmniej 50 proc. tłuszczu spożywamy w formie „niewidocznej”, czyli w produktach spożywczych (np. sery, mięso, jaja, mleko). Bogatym źródłem tłuszczu „niewidocznego” są nasiona słonecznika lub sezamu oraz orzechy. Ponieważ tłuszcz tłuszczowi nierówny, przyjrzyjmy się zatem, jakie rodzaje tłuszczów kryją się w poszczególnych produktach. W olejach roślinnych przeważają korzystne żywieniowo kwasy nienasycone (NNKT), które warunkują również płynną konsystencję olejów. Natomiast w produktach pochodzenia zwierzęcego występuje znacząca ilość kwasów tłuszczowych nasyconych, które sprawiają, że tłuszcze te posiadają twardą konsystencję. Z punktu widzenia żywieniowego kwasy te są niekorzystne, choć nie dla wszystkich. Poprzez pewne obróbki technologiczne olejów można uzyskać tłuszcz stały, czyli margarynę. Kwasy tłuszczowe wielonienasycone zawarte w olejach mogą występować w dwóch formach: „cis” oraz „trans”. Jednak w czasie utwardzania ole- omega-3: ryby (np. pstrąg, łosoś, śledzie, Co dla kogo...? Dla zdrowia należy przynajmniej raz w tygodniu jeść ryby, najlepiej morskie. sport to zdrowie Chroni: struktury smażenie margaryny twarde (patrz na etykiety) zdrowie dziecka Energii niektóre Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 63 Encyklopedia Chorego kuchnia na zdrowie Do sałatek warto dodawać orzechy. Tłuszcz w nich zawarty to porządny zastrzyk zdrowia. uroda i zdrowie Żadnego tłuszczu, który jest używany do smażenia czy duszenia, nie należy długo podgrzewać, tzn. unikać sytuacji, aby rozgrzany tłuszcz podczas smażenia zaczął dymić. aktywny wypoczynek UWAGA: Nie należy używać wielokrotnie raz podgrzanego tłuszczu, gdyż wydzielają się wtedy związki rakotwórcze. ...w codziennym menu Biorąc pod uwagę produkty, które zawierają tzw. tłuszcz „niewidocz- Nie taki tłuszcz straszny Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia aż 30 proc. energii powinno pochodzić z tłuszczu. Nie unikajmy więc na każdym kroku tego jakże ważnego dla zdrowia składnika. Pamiętajmy jedynie o prawidłowym doborze tłuszczu w codziennym przyrządzaniu posiłków oraz o komponowaniu posiłków ze szczególnym uwzględnieniem olejów, ryb i produktów roślinnych. kuchnia na zdrowie Do dłuższego smażenia, np. frytek, kawałków kurczaka, pączków, zaleca się korzystanie z: oliwy z oliwek oleju palmowego frytury (specjalnego tłuszczu do długotrwałego ogrzewania) (wszystkie rodzaje w naturalnej postaci, niesolone). Tłuszcz w nich zawarty to porządny zastrzyk, który przyczyni się do zdrowia serca, skóry, mózgu oraz poprawi nastrój w szare jesienne dni oraz wiosenne zmiany klimatu. Warto przy okazji pamiętać o ilości – w ciągu dnia wystarczy nieduża garść orzechów lub nasion słonecznika czy pestek dyni. Pamiętajmy, że przez dużą zawartość cennych dla zdrowia tłuszczów są to produkty kaloryczne. Medycyna naturalna UWAGA: Nie należy smażyć na olejach tłoczonych na zimno (virgin). Zawierają bowiem cenne żywieniowo i smakowo składniki, które pod wpływem temperatury ulegają zniszczeniu. Podczas smażenia nie należy dopuścić do zbytniego rozgrzania tłuszczu. sport to zdrowie Do krótkiego smażenia w małej ilości tłuszczu polecane są: olej słonecznikowy olej rzepakowy olej sojowy ny”, warto ograniczyć spożywanie produktów zwierzęcych ze względu na zawartość w nich nasyconych kwasów tłuszczowych. Korzystne dla zdrowia będzie włączenie przynajmniej raz w tygodniu ryb oraz zwiększenie ilości olejów zjadanych na surowo jako dodatek do surówek czy sałatek. Jest to źródło NNKT, czyli składnika, który musimy dostarczać do organizmu z pożywieniem, gdyż ten nie potrafi go sam wyprodukować. Unikajmy wyrobów cukierniczych oraz dużej ilości serów żółtych. Zalecane jest, aby w ogóle nie spożywać słoniny, smalcu oraz podrobów. zdrowie dziecka ... do smażenia... Dla tego rodzaju obróbki kulinarnej ważne jest, na czym smażymy, ponieważ tłuszcz jest wchłaniany przez produkt i w konsekwencji jest spożywany jako integralny składnik. Warto przeanalizować również długość obróbki termicznej. 64 dbam o zdrowie ...na surowo... Do sałatek i surówek najlepsze właściwości mają oliwy i oleje z pierwszego tłoczenia (virgin). Jako przekąska lub dodatek do dań warto sięgnąć po orzechy infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 65 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl dbam o zdrowie 66 Widok z połoniny na góry i lasy. uroda i zdrowie Owce. Najliczniejsi mieszkańcy Bieszczad. C harakterystyczne dla Bieszczad są tu liczne trudno dostępne i odcięte od świata schroniska, zarośnięte gąszczem ruiny spalonych wsi czy niesamowite widoki z połonin. Teren też jest słabo zabudowany, dzięki czemu możemy podziwiać niezniszczoną jeszcze naturę. W niektórych zakątkach można spotkać dawne cerkwie kuszące turystów swoją oryginalnością i urokiem. Panuje tu wielka cisza, a gdzieniegdzie można spotkać stada koni huculskich. Znajdziemy tu także olbrzymi sztuczny akwen – Jezioro Solińskie, wokół którego po- aktywny wypoczynek Cerkiew św. Michała zbudowana w 1902 r. Katarzyna Pucek kuchnia na zdrowie ą tu odcięte od świata schroniska. Słabo zabudowany i zamieszkany teren skrywa niezniszczoną przyrodę. Można spotkać stare cerkwie, a także ruiny dawnych wiosek. dech w piersi zatyka zaś widok z połonin. każdy tu znajdzie coś dla siebie. Medycyna naturalna S sport to zdrowie pozostają dzikie zdrowie matki i dziecka Bieszczady Najdalej wysunięta na wschód część polskich Karpat o dzikiej przyrodzie. Bieszczady – raj dla zagorzałych wędrowców. Ale nie tylko – piękne miejsca odkrzykują tu także narciarze, rowerzyści, a nawet żeglarze. Encyklopedia Chorego aktywny wypoczynek 67 Bieszczady idealnie nadają się dla początkujących narciarzy i dzieci Sporty zimowe w Bieszczadach Raj dla piechurów Na zimowy spacer ubierz ciepłą kurtkę i dobre buty czadzkim Parku Narodowym można się poruszać wyłącznie po wyznaczonych trasach i szlakach oraz po specjalnych ścieżkach przyrodniczych i przyrodniczo-historycznych. Żeglarstwo Jezioro Solińskie, a właściwie Zalew Soliński, jest największym sztucznym retencyjno-energetycznym zbiornikiem wodnym w Polsce. Powstał w połowie XX wieku w celu ochrony doliny Sanu przed powodziami. Dzięki jego budowie chronione jest naturalne środowisko tych okolic, a maniacy turystyki wodnej znajdą tu dla siebie wiele aktywności. Zalew jest otoczony górami, co gwarantuje cią- dbam o zdrowie www.doz.pl UWAGA! Należy pamiętać, iż w Biesz- uroda i zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | synagogi, pałace, dwory oraz zamki. Amatorzy fotografii na pewno znajdą niejeden obiekt pożądania. aktywny wypoczynek Jeśli ktoś uwielbia piesze wędrówki, to warto przyjechać zimą właśnie tutaj. Zmienne warunki pogodowe mogą sprawić, że wyprawa może być jeszcze orientacyjny czas powrotu. W razie zaginięcia odpowiednie służby zaczną poszukiwania. Także latem wędrówki po Bieszczadach mogą dostarczyć niezapomnianych wrażeń, mimo że nie trzeba tu pokonywać głębokich jarów, wąwozów czy wspinać się po wysokich i stromych ścianach skalnych. Do wędrówki wystarczą wygodne buty trekkingowe, odpowiednia odzież i dobry humor. Należy pamiętać, że nawet w niskich górach warunki pogodowe mogą się załamać – przyda się więc odzież przeciwdeszczowa i ciepły sweter. Szlaki wiodą zarówno przez tereny równinne, pogórza, jak i po górach. Miejsce to jest idealne na organizowanie obozów wędrownych lub dłuższych wycieczek pieszych. Oprócz wspaniałych widoków, różnorodnej fauny i flory na szlaku możemy podziwiać zabytki kulturowe i etniczne, np. kościoły, stare cerkwie, kuchnia na zdrowie lodowisk oraz miejsc, gdzie można pojeździć na sankach klasycznych i skandynawskich oraz na skuterach śnieżnych. Dla chętnych dodatkowo organizowane są kuligi z pochodniami. Medycyna naturalna 68 snowboardzie. Trasy biegowe prowadzą przez malownicze tereny parków krajobrazowych oraz przez Bieszczadzki Park Narodowy. Na nartach skitourowych można pokonywać duże odległości, wędrując połoninami oraz można zdobywać szczyty ze stromymi podejściami. Narty te sprawdzają się również na stokach bardziej oblodzonych. Dzieje się tak dlatego, że mają one możliwość przestawiania wiązań z pozycji zjazdowej na pozycję pozwalającą na odrywanie pięty od narty, co jest pomocne przy podchodzeniu. Same narty są nieco szersze i mają możliwość doczepiania do nich fok, czyli specjalnych pasków, które przyczepia się do spodu nart. Foki pozwalają na ślizg tylko do przodu. Aby uprawiać ten typ narciarstwa, minimalna grubość pokrywy śnieżnej powinna wynosić ok. 40 cm, a śnieg – uleżany i utwardzony. W Bieszczadach nie brakuje również Lato na jachcie? Czemu nie. Na Zalewie Solińskim jest to możliwe! sport to zdrowie Jak wiadomo, Bieszczady nie są zbyt wysokimi górami. Dlatego też trudno przewidzieć, jakie będą w danym sezonie zimowym warunki pogodowe i czy będą wystarczające do jazdy na nartach. Dodatkowym czynnikiem jest ocieplenie klimatu w ostatnich latach. Ogólnie mówiąc, sezon narciarski trwa tutaj od połowy grudnia do marca. Stąd też nie jest to raj dla narciarzy, zwłaszcza tych wyczynowych, przyzwyczajonych do licznych tras zjazdowych. Jest to natomiast dobre miejsce głównie dla początkujących. W Bieszczadach znajduje się kilkanaście wyciągów narciarskich, jednakże (ze względu na ocieplający się klimat) co roku działa tylko kilka z nich, m.in.: Ustrzyki Dolne, Weremień, Puławy, Karlików i Arłamów. Są to miejsca mające sztuczne naśnieżanie. Sporadycznie są uruchamiane dodatkowe 2 lub 3 wyciągi. Pozostałe niestety nie pracują ze względu na brak śniegu lub brak możliwości naśnieżania stoków. Można tu uprawiać narciarstwo zjazdowe, biegowe, śladowe i skitourowe. Można także jeździć na ciekawsza. Można szlaki pokonywać zarówno po jeszcze nieubitym, jak i po twardym i mocno zmrożonym śniegu. Wymaga to oczywiście odpowiedniego wcześniejszego przygotowania. Zdarza się także tak, że niestety wcześniej zaplanowana trasa jest nie do przebycia ze względu na panujące aktualnie warunki pogodowe i śniegowe – trzeba ją wtedy zmienić. W niektórych miejscach mogą nawet przydać się narty. Zimą niektóre szlaki mogą być zamknięte ze względu na zachowanie bezpieczeństwa turystów (zagrożenia lawinowe). Należy także pamiętać o bardzo ważnej zasadzie. Wybierając się zimą w góry na wędrówkę pieszą czy narciarską, trzeba zgłosić ten fakt do GOPR-u oraz w miejscu zamieszkania (hotel, pensjonat, schronisko, gospodarstwo agroturystyczne itp.). Należy także podać trasę, którą zamierzamy przebyć, oraz zdrowie matki i dziecka wstały liczne ośrodki wczasowe (stałe i sezonowe), a także rozwinęła się infrastruktura agroturystyczna. Encyklopedia Chorego aktywny wypoczynek 69 Nurkowanie Jezioro Solińskie zaprasza swą głębią. Do zobaczenia są zatopione wsie i lasy. Rowerem po górach dla skÓry, paznokci i wŁosÓw Revital Complex Opak.: 90 tabletek Odpowiednio dobrane składniki zawarte w preparacie Revital Complex korzystnie wpływają na poprawę wyglądu skóry oraz utrzymanie jej elastyczności, wzmocnienie paznokci i regenerację włosów. Regularne stosowanie preparatu pozwala utrzymać włosy, paznokcie i skórę w doskonałej kondycji. Preparat do nabycia w aptekach i sklepach zielarskich. biopharma 70 Trasy dla rowerzystów są bardzo dobrze oznakowane. Turystyka rowerowa staje się ostatnio popularna. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | UWAGA! Należy pamiętać, że na te- renie Bieszczadzkiego Parku Nawww.doz.pl Moda na jazdę konną po górach jest dużą szansą rozwoju gospodarstw agroturystycznych i stadnin z rejonu bieszczadzkiego. Olbrzymie tereny z dużymi odległościami idealnie nadają się do uprawiania tego rodzaju aktywnego wypoczynku. Można zorganizować sobie zarówno krótkie wycieczki po okolicy, jak i kilkudniowe konne rajdy dbam o zdrowie Skład: Preparat złożony W Jeziorze Solińskim istnieje możliwość nurkowania. Najlepsza widoczność pod wodą jest w czerwcu i we wrześniu. Pod wodą można zobaczyć m.in. zatopione wsie, lasy oraz strome skaliste ściany. Najatrakcyjniejsze miejsca do nurkowania to: Wyspa Okresowa, Cypel Polańczyka, Zatopiony Las, Ścianka Chrewt, Keja Energetyka. Coraz bardziej popularne stają się loty nad polskimi górami. Powstaje coraz więcej aeroklubów, które oferują szkolenia oraz loty szybowcami, na paralotniach (paragliding) oraz na motoparalotniach. Dodatkową atrakcję stanowią także loty balonem. Tego typu podróż pozostawia niezapomniane wrażenia, można podziwiać całą panoramę gór. Widok Bieszczad z lotu ptaka jest niesamowity, zapiera dech w piersiach i na długo pozostaje w pamięci. uroda i zdrowie suplement diety Jazda konna Paragliding, loty szybowcami czy balonowe. A może motolotnia? Niebo nad górami czeka, a widoki... na długo pozostają w pamięci. Bieszczady z lotu ptaka aktywny wypoczynek Inny sztuczny zbiornik wodny to zalew przy zaporze w Myczkowcach. Jest on dużo mniejszy niż Zalew Soliński, jednakże rodowego (według regulaminu parku) należy poruszać się rowerem wyłącznie po drogach publicznych, gdyż nie ma tam typowych tras rowerowych. Dodatkowo dyrekcja parku zezwala na przejazd rowerami po wybranych odcinkach utwardzonych dróg wewnętrznych. Przejazd nimi nie wymaga dodatkowych zezwoleń, jedynie należy wykupić bilet wstępu do parku na każdy dzień wedle cennika. Zabronione jest poruszanie się rowerami po pieszych i konnych szlakach turystycznych oraz po ścieżkach edukacyjnych. konie małopolskie lub ich pochodne. kuchnia na zdrowie Kajaki Coraz większym zainteresowaniem cieszą się trasy na terenach górskich. Rowerowe szlaki bieszczadzkie są bardzo dobrze oznakowane. Prowadzą przez zróżnicowany teren: przez góry (Bieszczady i Beskid Niski), pogórza (przemyskie, strzyżowsko-dynowskie) oraz przez tereny równinne regionu (Kotlina Sandomierska i Roztocze). Trasy te dają możliwość podziwiania przyrody oraz podkarpackiej kultury. Jedną z wielu cech Bieszczad jest błoto, które powstaje na szlakach po dłuższych opadach. Dla niektórych rowerzystów staje się udręką, dla innych dodatkową atrakcją wyprawy. Najlepszym okresem wyjazdu z rowerem w Bieszczady jest czas pomiędzy czerwcem a październikiem, czyli po wiosennych roztopach. terenowe (głównie w lipcu, sierpniu i we wrześniu). Dla nowicjuszy tego sportu stadniny i ośrodki jeździeckie przygotowały naukę jazdy konnej. Dla dzieci organizuje się obozy konne. Nie zapomniano również o hipoterapii dla dzieci chorych. W okresie zimowym organizowane są kuligi. Bieszczady to teren hodowli koni huculskich. Są one mniejsze, wykorzystywane głównie jako wierzchowe i juczne, rzadko zaprzęgane do wozu czy pracujące w polu. Największe ich hodowle znajdują się m.in. w Polanie, Seredniem, Wołosatem. Wiele stadnin w Bieszczadach hoduje również Medycyna naturalna reklama niej żegluje się wtedy w godzinach 10–18, a fale mogą osiągać wysokość 50–70 cm. Dodatkową atrakcję stanowią rejsy statkami bieszczadzkiej floty, które wypływają z Polańczyka i Soliny. Polańczyk położony nad Zalewem Solińskim uzyskał status uzdrowiska ze względu na występujące tu wody mineralne: wodorochlorkowo-sodowe, wodorowęglowo-chlorkowe i wodorowęglowo-chlorkowo-bromowo-jodowe. Dodatkowym atutem tego miejsca jest swoisty klimat, który pozwala na leczenie wielu schorzeń, np. chorób układu moczowego i układu oddechowego. Jazda konna staje się coraz popularniejsza. Bieszczady są idealne do jazdy dla zawodowców i dla nowicjuszy. sport to zdrowie głą zmienność wiatrów, a tym samym jest to nie lada wyzwanie dla żeglarzy. U brzegów jeziora znajduje się kilkanaście ośrodków żeglarskich wraz z wypożyczalniami sprzętu pływającego oraz liczne przystanie jachtowe. Sezon żeglarski trwa tu od maja do listopada. Najlepsze jednak żeglowanie jest w miesiącach maj–czerwiec oraz wrzesień–październik, gdyż wtedy jest najlepszy wiatr. Najkorzyst- Lecznicze wody mineralne zdrowie matki i dziecka można tu pływać kajakami czy rowerami wodnymi. Dodatkowe szlaki kajakowe zostały wyznaczone na wielu rzekach, m.in. na Sanie. Łączą one w sobie aktywne spędzenie czasu z pięknymi widokami i zabytkami dawnej kultury. Zakola i przełomy rzeki San oraz jej nizinne i górskie odcinki sprawiają, że spływ będzie ciekawy ze względu na różne stopnie trudności. Na zalewie w Myczkowcach można pływać kajakami czy rowerami wodnymi Encyklopedia Chorego aktywny wypoczynek 71 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl W celu sprawdzenia stopnia nadwagi czy otyłości wystarczy obliczyć prosty wskaźnik masy ciała (tzw. BMI). Wylicza się go, dzieląc aktualny ciężar ciała wyrażony w kg przez wzrost wyra- dbam o zdrowie 72 Prawidłowa waga i dieta uroda i zdrowie imą mało kto ma ochotę wyjść na spacer. Tymczasem REgularny wysiłek fizyczny wraz z racjonalną dietą sprzyjają utrzymaniu prawidłowej masy ciała. aktywny wypoczynek Z w ciągu trzech tygodni daje ten sam efekt. Niebezpieczne jest także słodzenie herbaty lub kawy. Pijąc codziennie 5 szklanek tych napojów i słodząc każdą szklankę dwiema łyżeczkami cukru, dodatkowo przyswajamy około 400 kcal. Dlatego korzystne jest stosowanie zastępczego słodziku, np. aspartamu lub sacharyny. kuchnia na zdrowie W iadomo, że łatwiej jest zapobiegać nadwadze i otyłości, niż ją leczyć. Dlatego przez cały rok warto odżywiać się racjonalnie i się nie przejadać. Tkanka tłuszczowa odkłada się powoli i dlatego, kiedy zauważamy, iż jest jej więcej na brzuchu lub biodrach, są to już 1, 2, a czasem i więcej dodatkowych kilogramów naszego ciała. Na rozwój 1 kilograma tkanki tłuszczowej konieczne jest spożycie dodatkowych 7000 kcal. Wydaje się to bardzo dużo, ale wystarczy przez 21 dni jeść codziennie małą 100-gramową paczkę chipsów, aby przybył nam kilogram wagi. Również 10 tabliczek czekolady zjedzonych Medycyna naturalna lek. med. Ewa Pakuła sport to zdrowie Sezon zimowy wielu z nas kojarzy się ze wzmożonym apetytem i mało ruchliwym trybem życia. Efekty takie stylu widoczne są po kilku miesiącach pod postacią większych obwodów brzucha czy bioder i ciasnoty ubrań kupionych latem. zdrowie dziecka Jak nie utyć zimą Encyklopedia Chorego uroda i zdrowie 73 Encyklopedia Chorego uroda i zdrowie jedzenie powoli i smakowanie każdego posiłku. Ułatwia to trawienie i daje lepsze poczucie sytości, niepojadanie między posiłkami, unikanie produktów z widocznym tłuszczem i tłustych potraw, tłustych sosów, śmietany, zawiesistych zup, gotowych przekąsek i dań obiadowych, dań typu fast food, słodyczy, cukru i alkoholu – bo są to produkty wysokokaloryczne, jedzenie warzyw i owoców, ciemnego pieczywa, ryżu, kaszy, makaronów, chudego nabiału, ryb i chudego mięsa, unikanie słodkości. A jeśli mamy chęć na słodycze, wybierajmy suszone owoce, np. figi, morele, śliwki. Są nie tylko naturalne i słodkie, ale zawierają też sole mineralne oraz błonnik niezbędny do prawidłowej pracy przewodu pokarmowego, picie wody mineralnej i herbaty niesłodzonej lub z dodatkiem słodzika zamiast słodkich soków owocowych. W ten aktywny wypoczynek uroda i zdrowie dbam o zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | kuchnia na zdrowie Prawidłowa dieta musi zawierać różnorodne produkty, do których zaliczamy: mleko i jego przetwory (chude), makaron, ryż, ziemniaki, dużo warzyw i owoców, ryby i mięso – również chude. Do potraw można używać niewielkiej ilości tłuszczu, przy czym najlepszy jest tłuszcz roślinny, np. oliwa z oliwek, olej słonecznikowy lub masło roślinne. Codzienna dieta nie powinna zawierać cukru i słodyczy, bo to one wraz z tłuszczami są bombą kaloryczną. Podstawowe zasady racjonalnej diety nie są trudne do realizacji, jeśli tylko wzbudzimy w sobie chęć troski o nasze odżywianie. Dlatego jesienią i zimą zwróćmy uwagę na swoje posiłki, dbając o: spożywanie 4–5 posiłków w ciągu dnia o stałych porach z przerwami między nimi nie dłuższymi niż 3 godziny, wielkość posiłków, które powinny być objętościowo nieduże, ale urozmaicone, spożywanie śniadania, które jest najważniejszym posiłkiem dnia, Medycyna naturalna 74 sport to zdrowie Zimą musimy pamiętać o jedzeniu warzyw. Składające się ze zdrowych składników śniadanie, jest najważniejszym posiłkiem dnia zdrowie dziecka żony w metrach podniesiony do kwadratu BMI = ciężar ciała (kg) : wzrost (m2 ). I tak BMI: poniżej 20 – to niedowaga 20-25 – to prawidłowa waga 25–30 – to nadwaga powyżej 30 – to otyłość. Nadwaga i otyłość stanowią zagrożenie dla naszego zdrowia, ponieważ są czynnikami ryzyka rozwoju zaburzeń lipidowych, cukrzycy, miażdżycy tętnic, nadciśnienia tętniczego, choroby zwyrodnieniowej stawów i innych. Jednocześnie błędne jest mniemanie, że kilka lub kilkanaście dni diety odchudzającej lub głodówki sprawi, że odzyskamy wcześniejszą figurę. Na skutek ograniczenia ilości pożywienia i często również ilości posiłków dochodzi do zwolnienia tempa przemiany materii i dlatego dłuższe stosowanie samej diety odchudzającej nie daje efektów w postaci dalszego spadku ciężaru ciała. Jednocześnie powrót do wcześniejszych nawyków żywieniowych wywołuje tzw. efekt jo-jo, czyli szybki wzrost ciężaru ciała po zakończeniu diety odchudzającej. www.doz.pl 75 Encyklopedia Chorego uroda i zdrowie reklama Opakowanie 200 ml Lekki krem nawilżający do codziennej pielęgnacji skóry twarzy. Zawiera m.in. ekstrakt z kwiatów lotosu, olej migdałowy oraz olej sezamowy. Kosmetyk przygotowany jest według receptury ajurwedycznej. Preparat nawilża i wygładza skórę twarzy. Zimą najlepiej zapisać się do fitnessclubu, gdzie jest szeroki wybór zajęć o różnym stopniu zaawansowania i trudności. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Nowy Katalog Nagród! Już dostępny w aptekach Dbam o Zdrowie! www.doz.pl dbam o zdrowie 76 Karta stałego klienta to stałe korzyści, prezenty i atrakcyjne oferty! uroda i zdrowie vitus zbierać punkty, i odbierać super nagrody! aktywny wypoczynek Ajurweda Gesichtscreme – Krem do twarzy warto! kuchnia na zdrowie Zimą mało kto ma ochotę wyjść na spacer lub poćwiczyć na sali. Tymczasem regularny wysiłek fizyczny Jasne, że Medycyna naturalna Ważny jest też ruch pewno i dla nich uda się wybrać optymalny rodzaj rekreacji. Dbanie o kondycję zimą może być przyjemnością i nie musi się wiązać z wielkim wysiłkiem. W słoneczne, pogodne dni warto spędzać jak najwięcej czasu na świeżym powietrzu. Długi spacer z psem po zaśnieżonym parku, wyprawa ze znajomymi na lodowisko czy zwykłe igraszki z dziećmi na śniegu, doskonale wpłyną na nasze samopoczucie i pomogą spalić trochę kalorii. sport to zdrowie sposób znacznie ograniczamy każdego dnia zbędne kalorie, które powoli, lecz konsekwentnie, prowadzą do odkładania tłuszczyku na brzuchu i biodrach. wraz z racjonalną dietą sprzyjają utrzymaniu prawidłowej masy ciała. Do uprawiania regularnej fizycznej aktywności potrzebne jest jednak wewnętrzne przekonanie, że wysiłek ten przyniesie nam korzyści. Najlepiej jest ćwiczyć co najmniej dwa–trzy razy w tygodniu. Ćwiczenia zawsze muszą być poprzedzone kilkuminutową rozgrzewką i muszą trwać co najmniej trzy kwadranse. Bo dopiero po pół godzinie intensywnego wysiłku zaczyna się spalanie tłuszczu. Jednak do samodzielnych ćwiczeń trudno się zmobilizować, a zbyt wolne tempo i przerwy podczas domowego treningu nie dają oczekiwanego efektu. Poza tym trenując samemu, istnieje możliwość niewłaściwego wykonywania ćwiczeń, co wiąże się z ryzykiem kontuzji. Dlatego najlepiej jest zapisać się do fitnessclubu, gdzie jest szeroki wybór zajęć fitness o różnym stopniu zaawansowania i trudności. Na zajęciach instruktorka ma pod opieką grupę 15-20 osób, z którymi ćwiczy i obserwuje, czy ćwiczenia są dobrze wykonywane. Osoby zdrowe, które prowadzą siedzący tryb życia, powinny przed przystąpieniem do zajęć porozmawiać z instruktorem o fitnessie i zacząć od ćwiczeń łatwych, i dopiero stopniowo, wraz z nabywaniem kondycji, przechodzić do treningów intensywniejszych. Osoby z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą, chorobą wieńcową serca, chorobami układu oddechowego i innymi przewlekłymi schorzeniami powinny przed rozpoczęciem ćwiczeń czy zapisaniem się do klubu porozmawiać o tym zamiarze ze swoim lekarzem. Na zdrowie dziecka Jazda na łyżwach jest dobrym sposobem na spalenie kalorii. � Różnorodna i bogata oferta prezentów zarówno za mniejszą jak i większą ilość punktów. � Nowość! Każde 5 zł wydane w aptece premiowane punktami. 77 Promocja Informujemy Państwa, że cały czas dostępne są nagrody z Katalogu 2008 r. Poniżej wybrane nagrody w obniżonej punktacji. uroda i zdrowie z życia fundacji Katalogu Nagród 2008 Oferta ważna do wyczerpania zapasów Krem pielęgnacyjny do twarzy 50 ml Peeling do ciała 100 ml 299 188 Punktów Punktów Żel pod oczy 15 ml 1332 399 700 Punktów 336 896 288 168 340 170 78 99 Punktów Punkty Petrole z azulenem do włosów jasnych (szampon 200 ml + balsam 200 ml + lotion 200 ml) Punktów Ginkgo Biloba 60 mg – suplement diety 100 tabl. 216 144 Punktów Punktów Nexcare First Aid Apteczka – zestaw plastrów Punktów Petrole z chlorofilem do włosów ciemnych (szampon 200 ml + balsam 200 ml + lotion 200 ml) 340 170 Punktów infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Krem regenerujący paznokcie i skórę rąk 40 ml 235 99 Punktów www.doz.pl Trachisept miód i cytryna 16 szt. 95 Punktów Pas lędźwiowy uniwersalny nr 10266 Sebiprox szampon przeciwłupieżowy 60 ml Oilatum Soft Szampon 150 ml NOWOŚĆ! AA Prestige Age Corrector: peeling, maseczka i krem 490 245 Punktów Naturalny stymulator wzrostu włosów 100 ml 672 299 Punktów 79 DOZ radzi z Życia fundacji omiar ciśnienia krwi, kiedyś zaniedbywany, dziś jest standardem podczas każdej wizyty lekarza okiem specjalisty P doz radzi Niedociśnienie krwi – hipotonia niezbędnik doz Pisząc o ciśnieniu krwi, najwięcej miejsca poświęca się nadciśnieniu tętniczemu, które jest jednym z najczęstszych schorzeń układu krążenia, prowadzącym do stopniowego uszkodzenia serca, nerek i samych tętnic. Ale oprócz nadciśnienia tętniczego, u człowieka może dochodzić do obniżenia ciśnienia krwi, czyli tzw. niedociśnienia lub hipotonii. lek. med. Ewa Pakuła www.doz.pl Niedociśnienie możemy podzielić na samoistne i ortostatyczne. Hipotonia samoistna jest to stan obniżonego ciśnienia skurczowego, które nie przekracza wysokości ok. 90–100 mmHg i ciśnienia rozkurczowego poniżej 60 mmHg. Jest to rzadka postać niedociśnie- czy wiesz, że... Niedociśnienie ortostatyczne jest to nadmierne obniżenie wartości ciśnienia krwi po przyjęciu pozycji stojącej – skurczowego co najmniej o 20 mmHg lub rozkurczowego co najmniej o 10 mmHg. W warunkach prawidłowych zmiana przez człowieka pozycji na pionową wywołuje bardzo szybkie odruchy nerwowe, które mają na celu utrzymanie właściwego ciśnienia i odpowiedniego przepływu krwi przez ważne dla życia narządy, takie jak: mózg, serce czy nerki. Upośledzenie adaptacji ciśnienia krwi do pozycji pionowej wyraża się objawami hipotonii ortostatycznej. Dlatego często pierwszym skutkiem niedociśnienia ortostatycznego jest upośledzony przepływ mózgowy i jego objawy. 81 krzyŻÓwka infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Co to jest niedociśnienie? nia, która dotyka głównie osoby szczupłe i utrzymuje się przewlekle. Nazywana jest samoistną, ponieważ do tej pory nie wyjaśniono jej przyczyny. Prawdopodobnie jest jednak związana z predyspozycją osobniczą. dozik 80 widłowe ciśnienie krwi, gdy ciśnienie skurczowe krwi jest w zakresie 130– 139 mmHg, a rozkurczowe w przedziale 85–89 mmHg. Nadciśnienie rozpoznaje się od wartości ciśnienia 140/90. ksiĘgarnia doz P omiar ciśnienia krwi, kiedyś zaniedbywany, dziś jest standardem podczas każdej wizyty u lekarza pierwszego kontaktu. Można je również mierzyć w automatach dostępnych w aptekach oraz samodzielnie w domu np. małym aparatem na rękę. Ta powszechność pomiarów ciśnienia ma uzasadnienie, gdyż jest to bardzo ważny parametr, który określa stan układu krążenia. Zgodnie z obowiązującą obecnie klasyfikacją ciśnienia krwi za prawidłowe uznaje się ciśnienie niższe od 130/85 mmHg. Oprócz tego wyróżnia się również tzw. wysokie pra- DOZ radzi Przyczyny niedociśnienia ortostatycznego Hipowolemia W praktyce jest to najczęstsza przyczyna niedociśnienia ortostatycznego, a jej tłem jest nadużycie leków prowadzące do zmniejszenia objętości krwi krążącej. Hipowolemia może być: bezwzględna w następstwie stosowania leków moczopędnych, takich jak: furosemid, kwas etakrynowy, hydrochlorotiazyd, amiloryd; względna w następstwie stosowania leków rozszerzających naczynia krwionośne, np.: azotany, blokery kanału wapniowego, inhibitory angiotensyny, alfablokery, wzodilatatory. Upośledzenie autonomicznych mechanizmów odruchowych Jest skutkiem działania poniższych grup leków: rzadko obecnie stosowanych leków hipotensyjnych: metyldopa, klonidyna, rezerpina i leki blokujące zwoje. Również alfa-blokery (zwłaszcza prazosyna) mogą wywoływać na początku leczenia niedociśnienie (jest tzw. efekt pierwszej dawki) i dlatego powinny być włączane do terapii w małych i stopniowo zwiększanych dawkach początkowych; stosowanych w psychiatrii, jak np.: inhibitory monoaminooksydazy (izokarboksazyd, fenelzyna), trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (nortryptylina, amitryptylina, imipra- mina,), czwórpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, pochodne fenotiazyny (chlorpromazyna, promazyna); barbituranów; przeciwparkinsonowskich; przeciwnowotworowej winkrystyny. Zaburzenia kardiologiczne do niemożności zwiększenia rzutu serca, np.: zawał serca, zaburzenia rytmu serca, zaawansowana niewydolność krążenia, ciężka kardomiopatia, wady serca. Prowadzą Alkohol Nadużycie alkoholu może prowadzić do nadmiernego spadku ciśnienia krwi na skutek odwodnienia prowadzącego do hipowolemii. Hipotonia może wystąpić w wyniku przyjmowania niektórych leków. serii zgięć stóp i kolan dla pobudzenia krążenia w obrębie kończyn dolnych. W ciągu dnia należy unikać skłonów i zastąpić je kucaniem, jeśli jest to konieczne. Niewskazane jest także dłuższe stanie. Osobom dotkniętym tą przypadłością poleca się systematyczne wykonywanie ćwiczeń fizycznych, lecz bez gwałtownych zmian pozycji ciała, ponieważ korzystnie działają na mechanizmy regulujące ciśnienie krwi. Osobom z hipotonią ortostatyczną zaleca się też niekiedy noszenie pończoch lub rajstop o kontrolowanym ucisku, które zwiększają dopływ krwi żylnej do serca. Dla hipotoników korzystna jest dieta bogata w sól kuchenną, gdyż zawarty w niej sód zwiększa objętość krwi krążącej. Gdy objawy hipotonii bardzo dokuczają, ulgę może przynieść przyjęcie pozycji leżącej, a także wypicie chłodnego płynu. W leczeniu hipotonii ortostatycznej stosuje się również leki, np. fludrokortyzon lub midodrynę, ale tylko i wyłącznie z przepisu lekarza. Rozpoznanie hipotonii ortostatycznej Hipotonię ortostatyczną można rozpoznać, jeśli przyjęcie pozycji stojącej wywołuje opisane powyżej objawy, a przyjęcie pozycji leżącej niweluje je oraz pomiary ciśnienia krwi w pozycji leżącej oraz stojącej wykazują duże różnice w jego wartości (>20/10 mmHg). Jest to tzw. próba pionizacji i przeprowadza ją lekarz. Leczenie niedociśnienia uzależnione jest od jego przyczyny. W części przypadków są to proste i oczywiste sposoby: infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | krzyŻÓwka 82 spowodowane przedawkowaniem leków łatwo opanować, korygując pod kontrolą lekarza dawki leków. U osób w podeszłym wieku należy pilnować, aby wypijały odpowiednią dla nich ilość płynów. Hipotonię spowodowaną wymiotami, biegunką, krwawieniem czy potami wyrównuje się, uzupełniając utracone płyny. Aby uniknąć niedociśnienia związanego z leżeniem w łóżku, warto układać głowę wysoko i stopniowo po obudzeniu pionizować się. Dodatkowo wskazane jest wykonanie dozik Z uwagi na osłabienie wrażliwości receptorów reagujących na zmiany ciśnienia krwi oraz stwardnienie tętnic, niedociśnienie często występuje u osób starszych. Podeszły wiek Niedociśnienie pojawia się dość często u osób w podeszłym wieku z uwagi na osłabienie wrażliwości receptorów reagujących na zmiany ciśnienia krwi oraz stwardnienie tętnic. Czynnikami predysponującymi do hipotonii w starszym wieku są także choroby, np. cukrzyca czy choroba Parkinsona, a także przyjmowanie leków oddziałujących na układ krążenia. Dominującym objawem hipotonii jest znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi w pozycji stojącej bez reakcji adaptacyjnej układu nerwowego, co prowadzi do upośledzenia przepływu mózgowego. Niedociśnienie ortostatyczne odbija się więc niekorzystnie na mózgowym przepływie krwi. Objawy te mogą nasilać się pod wpływem wysiłku fizycznego lub obfitego posiłku, ponieważ wtedy dochodzi do redystrybucji krwi do pracujących mięśni lub zajętego trawieniem przewodu pokarmowego. Mogą także nasilać się podczas upałów lub spadków ciśnienia atmosferycznego. Niedociśnienie ksiĘgarnia doz Długotrwałe leżenie w łóżku W czasie leżenia w łóżku dochodzi do obniżenia napięcia naczyń krwionośnych, co upośledza ich reaktywność przy zmianie pozycji ciała na pionową. Objawy niedociśnienia ortostatycznego www.doz.pl 83 encyklopedia DOZ radzi chorego niezbędnik doz Wyposażenie młodego narciarza dozik krzyŻÓwka Kupując lub wypożyczając buty narciarskie dla dziecka, należy mierzyć je na skarpety, w których dziecko będzie jeździć. Buty bowiem nie mogą być zbyt luźne, ponieważ stopy tracą wtedy z nimi kontakt. A but narciarski ma wymuszać prawidłową postawę narciarza z lekko ugiętymi kolanami i stawami skokowymi. Dobierając dziecku strój narciarski, zwracamy uwagę na to, że musi być wygodny i ciepły. Może to być kombinezon lub kurtka ze spodniami, ale wówczas powinny one mieć podwyższony stan i szelki, co zapobiegnie dostawaniu się śniegu pod ubranie. Kurtka powinna mieć obszerny kaptur, który ochroni przed wiatrem. Młody narciarz zakłada oczywiście pod spód kombinezonu ksiĘgarnia doz www.doz.pl kę”, czyli w kilka warstw odzieży, nie zapominając o czapce, szaliku, grubych rękawiczkach i nieprzemakalnym obuwiu na grubej podeszwie. Powietrze znajdujące się pomiędzy poszczególnymi elementami garderoby dodatkowo zabezpiecza organizm przed utratą ciepła. Najwięcej ciepła uchodzi przez skórę głowy, toteż ochrona jej pod postacią ciepłej czapki jest również niezmiernie istotna. z Życia fundacji Z imą zdecydowanie częściej wybieramy jako miejsce wypoczynku góry, gdyż dzieci mogą oddychać tam czystym i niezapylonym powietrzem oraz korzystać w pełni z uroków zimowych zabaw na śniegu – na sankach lub nartach. Również pobyt nad Morzem Bałtyckim jest korzystny dla dzieci, gdzie klimat jest zdecydowanie łagodniejszy od klimatu górskiego, a w powietrzu unoszą się rozpylone kropelki wody morskiej bogate w jod. Niezależnie od wybranego miejsca pobytu rodzice muszą pamiętać, że im młodsze jest dziecko, tym słabszą ma termoregulację, czyli zdolność do utrzymania stałej temperatury ciała. Zwiększone odczuwanie zimna i wychłodzenie organizmu pojawić się może nawet przy dodatniej temperaturze powietrza, kiedy dziecko jest w bezruchu, narażone na przenikliwy wiatr lub ma na sobie wilgotną odzież albo obuwie. Dlatego też trzeba zadbać o spakowanie dziecku bielizny, ciepłych ubrań i obuwia w ilości wystarczającej na cały okres wyjazdu. Pakując odzież, pamiętajmy, że zimą najlepiej jest ubierać dziecko „na cebulinfolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | okiem specjalisty lek. med. Ewa Pakuła Zapobieganie utracie ciepła 84 doz radzi Ferie zimowe poza domem Wyjazd dziecka na ferie zimowe, zwłaszcza pierwszy, jest zazwyczaj dużym wyzwaniem dla rodziców, którzy pakując bagaż swojej latorośli, nie mogą tylko ograniczać się do odzieży, ale powinni również spakować różne inne rzeczy przydatne na wyjeździe. 85 encyklopedia DOZ radzi chorego Kask – element obowiązkowy gogle –chronią przed oślepiającym słońcem Kombinezon – musi być wygodny i ciepły Ochrona skóry twarzy Opak: 150 g syrop przeciwkaszlowy herbapol lublin Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu. 86 Ochrona oczu Odbijające się od śniegu promienie słoneczne działają w bardzo dużym natężeniu na nasze oczy, co może wpływać na pogorsze- Przebywanie na dworze Niezależnie od wieku dziecka rodzice lub opiekunowie muszą dopilnować, aby zjadało ono regularne i pożywne posiłki, które pokryją zwiększone zapotrzebowanie energetyczne organizmu niezbędne do utrzymania stałej infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Starsze dziecko dodatkowo warto na wyjazd wyposażyć w: telefon komórkowy, dzięki któremu będzie w stałym kontakcie z rodzicami lub opiekunami. Warto podać mu numer te- Podczas zabaw na śniegu dzieci mogą łatwo przemoczyć ubrania i się przeziębić. lefonu ratunkowego 112, pod który można dzwonić w razie nagłej potrzeby; walkie-talkie, za pomocą którego może porozumiewać się w promieniu do kilku kilometrów z drugą osobą, np. rodzicem albo opiekunem; latarkę i komplet zapasowych baterii pomocne w razie awarii oświetlenia w miejscu pobytu; apteczkę pierwszej pomocy zawierającą podstawowe środki opatrunkowe: plaster z opatrunkiem, przylepiec, gaziki jałowe, opaski dziane, bandaż elastyczny, nożyczki, wodę utlenioną, altacet; Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego lub polisę ubezpieczeniową, jeśli wyjazd jest zaplanowany poza granicami Polski. krzyŻÓwka Skład: 5 ml syropu zawiera 6,5 mg bromowodoru dekstrometorfanu. Produkt złożony nie ostrości widzenia lub nawet uszkodzenie wzroku. Pierwszymi objawami tzw. olśnienia słonecznego jest ból i pieczenie oczu, łzawienie oraz światłowstręt. Żeby zapobiec tym przykrym doznaniom, należy koniecznie wyposażyć dziecko w okulary przeciwsłoneczne z filtrem anty-UV, a jeśli ma jeździć na nartach – w gogle zaopatrzone w przyciemnioną szybę. Na rynku są dostępne gogle z wymiennymi szybkami w zależności od panujących warunków pogodowych (duże nasłonecznienie lub zamglenie). Trzeba dziecku oczywiście wytłumaczyć, dlaczego powinno chronić swoje oczy na śniegu. dozik Wskazania: Syrop dla dzieci i dorosłych polecany w leczeniu suchego kaszlu, również w nocy. Syrop polecany jest w przebiegu grypy i stanów grypopodobnych, zapalenia oskrzeli, gardła i krtani. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na składniki leku, kaszel z dużą ilością wydzieliny, astma, ciężkie schorzenia wątroby, jednoczesne przyjmowanie inhibitorów MAO. Nie stosować jednocześnie z lekami mukolitycznymi. wana kremem. W ciągu dnia smarowanie twarzy i warg należy powtarzać, ponieważ krem i pomadka z filtrem może ulec ścieraniu przez szalik, czapkę czy dotykanie rękami. Krem rozsmarowany na skórze potrzebuje około piętnastu minut, zanim zacznie spełniać rolę blokera przed promieniami słonecznymi. Dlatego na dwór można wyjść dopiero po upływie kwadransa od chwili rozsmarowania preparatu na ciele. Przed wyjazdem sprawdźmy termin ważności kremu czy pomadki z filtrem anty-UV. Najczęściej są to 2–4 lata, ale pod warunkiem, że opakowanie jest fabrycznie zamknięte. Po otworzeniu i przetrzymywaniu opakowania w domu od czasu letnich wakacji filtry tracą swoją moc i mogą okazać się zupełnie bezwartościowe w sezonie zimowym. Jeśli dziecko zażywa na stałe leki, to należy przygotować ich odpowiedni zapas na wyjazd, a jeśli dziecko wyjeżdża bez rodziców, to dołączyć instrukcję, jak te leki powinien dawkować opiekun na wyjeździe. ksiĘgarnia doz dobranoc bez kaszlu DexaPini Wyposażenie młodego narciarza. W co jeszcze wyposażyć dziecko na ferie zimowe? niezbędnik doz reklama BUTY – dobrze dobrane, nie mogą być zbyt luźne z Życia fundacji Pakując dziecko na wyjazd, nie zapominajmy o ochronie skóry twarzy i warg przed słońcem oraz wysuszającym wiatrem. Dlatego w torbie musi znaleźć się krem tzw. ochronny z filtrem anty-UV o wysokim faktorze 25–30 i pomadka ochronna do ust również z filtrem anty-UV. Ale zakup dobrych kosmetyków ochronnych z filtrem anty-UV to dopiero początek ochrony skóry przed słońcem. Bardzo ważne jest to, w jaki sposób używa się tego kosmetyku. Przede wszystkim skóra twarzy musi być dobrze nasmaro- dojść do gwałtownego załamania pogody, a znaczny wysiłek fizyczny związany z marszem może spowodować nadmierną utratę sił. W czasie jazdy z dziećmi na sankach czy na nartach wskazane są przerwy (co 1–2 godz.) na krótki odpoczynek połączony z małym regeneracyjnym posiłkiem, jakim mogą być kanapki, herbatniki albo czekolada. Do picia najlepsza jest ciepła herbata. okiem specjalisty Rękawice – muszą być specjalne, narciarskie temperatury ciała podczas pobytu na mrozie. Czas przebywania maluchów na dworze zimą uzależniony jest od ich wieku i ruchliwości. Niemowlęta i małe dzieci w wózkach, których aktywność ruchowa jest niewielka, mogą zimą wychodzić na krótkie spacery, najlepiej w godzinach południowych. Starsze dzieci mogą spędzać na dworze do kilku godzin. Trzeba je wówczas bacznie obserwować, ponieważ podczas zabaw na śniegu lub uprawiania sportu mogą przemoczyć garderobę. Ręce w mokrych rękawiczkach oraz mokra od śniegu twarz są podatne na odmrożenia, a przechłodzenie w wilgotniej odzieży może skutkować przeziębieniem. Po przyjeździe do miejsca zimowego wypoczynku pierwsze 2–3 dni przeznaczamy na aklimatyzację, wysiłek fizyczny (np. jazdę na nartach lub piesze spacery) i zwiększamy stopniowo z dnia na dzień. Spacery należy zaplanować na 1–3 godz. znanymi i uczęszczanymi trasami, zawsze zostawiając wiadomość, dokąd się idzie. Zdecydowanie niebezpieczne są zimowe piesze wędrówki z dziećmi w wyższe partie gór, ponieważ: szlaki są tam nieprzetarte, może doz radzi bawełnianą bieliznę, bawełniany golf lub bluzkę z długim rękawem i ewentualnie sweterek. Konieczna jest również czapka, rękawice narciarskie i gogle, które chronią oczy przed wiatrem i promieniami słonecznymi. Na nartach trzeba jeździć w kasku ochronnym. Pod taki kask najlepsza jest cienka kominiarka. Starsze dziecko warto dodatkowo wyposażyć w apteczkę, latarkę, krem ochronny i telefon. www.doz.pl 87 DOZ radzi doz radzi okiem specjalisty Jak kupować żywność? z Życia fundacji niezbędnik doz Zakupy przez jedną grupę ludzi są uważane za przyjemność, dla innych z kolei jest to konieczność. Niezależnie, którą kategorię reprezentujesz, warto zastanowić się, czy jesteś świadomym konsumentem. Monika Mielus W E Estetycznie opakowany produkt bez wątpienia przyciąga naszą uwagę i bardzo często wygląd jest jednym z kryteriów wyboru. Nie powinniśmy jednak zapominać, że ze zdrowotnego punktu wiinfolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl Producent nie może wyłącznie sam decydować, co będzie widniało na opakowaniu. Regulacje prawne jasno precyzują, co musi znaleźć się na etykiecie. Jeżeli któryś z punktów zostanie pominięty, to znaczy, że producent nie jest godny zaufania nie tylko ze względu na nierzetelną informację, ale i na brak znajomości elementarnych i obowiązkowych przepisów. Co zatem ma być obowiązkowo umieszczone na opakowaniu i dlaczego? Oto lista: nazwa produktu – aby produkt był identyfikowalny i rozpoznawalny, co jest również potrzebne choćby w celach marketingowych; 89 krzyŻÓwka 88 Kolorowo, błyszcząco, kusząco...? Wymogi opakowania dozik stetycznie opakowany produkt bez wątpienia przyciąga naszą uwagę. Nie powinniśmy jednak zapominać, że ze zdrowotnego punktu widzenia ważniejszy jest sam produkt, a nie przepiękny kartonik. dzenia ważniejszy jest sam produkt, a nie przepiękny kartonik. Informacje podane bezpośrednio na opakowaniu lub na etykiecie powinny stanowić źródło wiedzy o produkcie, sposobie jego użytkowania oraz być dowodem jakości. Etykieta na produktach żywnościowych jest ważnym nośnikiem informacji dla konsumenta i powinna być swoistym „środkiem edukacyjnym”. Warto wziąć pod uwagę również to, że producenci pragną przedstawić swoje wyroby jako szczególnie atrakcyjne. Wykorzystują w tym celu opakowania i umieszczają na nich różne napisy, eksponujące korzystny wpływ produktu na zdrowie konsumenta. ksiĘgarnia doz ybór produktu zależy od wielu czynników, m.in.: wyglądu, smaku, zapachu, indywidualnych preferencji, czynników ekonomicznych czy też dostępności na rynku. Tym razem przyjrzyjmy się bliżej informacji na opakowaniu, czyli temu, co można wyczytać z etykiet. DOZ radzi nieobowiązkowe. Są to dane dotyczące zawartości składników odżywczych. Jednak w dobie coraz większego zainteresowania wartością odżywczą właściwie wszystkie produkty te dane posiadają. Opakowanie żywności „specjalnej”, np. dań dla niemowląt, musi zawierać dodatkowe informacje. Strzeżmy się przed... Informacje umieszczone na opakowaniu powinny zawierać rzetelne i prawdziwe informacje. Znakowanie opakowania nie może wprowadzać w błąd konsumenta co do właściwości lub wartości odżywczej produktu. Nie wolno środkom powszechnego użycia przypisywać właściwości prozdrowotnych lub nadawać takich określeń jak „zdrowy” czy „bezpieczny”. Niedopuszczal- ną praktyką byłoby sugerowanie np. przez producenta olejów, że są one BEZ CHOLESTEROLU, gdyż cała grupa asortymentowa olejów tego składnika po prostu nie zawiera! Nie kupujmy produktów żywnościowych, na których brakuje czytelnej, zrozumiałej informacji i nie jest ona podana w języku polskim. swoich wyrobów. Nie zawsze wykorzystują do tego celu uczciwe taktyki wobec konsumenta. Czytając etykietę, należy więc zachować umiar w ich interpretacji. Dla przykładu napis „czekolada bez cukru” nie oznacza, że jest ona wskazana dla osób dbających o linię. Co prawda, nie za- Informacje producenta nie zwalniają nas z myślenia. Napis „czekolada bez cukru” jest wskazówką dla diabetyków, nie oznacza jednak, że ten produkt nie jest tuczący. Bądźmy czujni! Choć standardy znakowania żywności dyktowane są przez akty prawne, to producenci chcąc zwabić klienta, wykorzystują opakowanie do promowania reklama Allerco® balsam do skóry skłonnej do podrażnień i alergii 150 ml Nowoczesny hipoalergiczny emolient. • działa łagodząco i chroni przed powstawaniem podrażnień • posiada właściwości nawilżające i natłuszczające • zmniejsza szorstkość i suchość skóry • ogranicza przeznaskórkową utratę wody • działa ochronnie na naturalną warstwę lipidową naskórka Polecany do stosowania bez ograniczeń wiekowych, również u dzieci. 200 ml Żel zapewnia skuteczne oczyszczenie i pielęgnację skóry wrażliwej, skłonnej do podrażnień i alergii. Jest produktem hipoalergicznym. Działa łagodząco i chroni naturalną warstwę lipidową naskórka. Posiada bardzo dobre własności myjące, delikatnie nawilża skórę i nie powoduje jej przesuszenia. Żel może być stosowany bez ograniczeń wiekowych, również u dzieci. 2399 krzyŻÓwka Robiąc zakupy, pamiętajmy, że środki spożywcze muszą być oznakowane w sposób zrozumiały dla konsumenta. 2649 Allerco® żel myjący do skóry skłonnej do podrażnień i alergii dozik 90 stancje dodatkowe znajdują się w produkcie. Środki spożywcze muszą być oznakowane w sposób zrozumiały dla konsumenta, napisy mają być wyraźne, czytelne i nieusuwalne, umieszczone w widocznym miejscu, a także nie mogą być w żaden sposób ukryte, zasłonięte lub przesłonięte innymi nadrukami lub obrazkami. Istnieje jedna informacja, która według przepisów dla „normalnych” produktów nie musi być umieszczana, gdyż jest to Inaczej rzecz wygląda w przypadku dietetycznych środków spożywczych czy żywności specjalnego przeznaczenia, do której zaliczamy: specjalną żywność dla niemowląt i dzieci; odżywki dla sportowców; produkty dla diabetyków czy dla innych jednostek chorobowych wymagających specjalnego pożywienia (np. produkty bezglutenowe dla chorych na celiakię); koncentraty obiadowe, desery i napoje – przeznaczone do szybkiego przygotowania posiłków. niża poziom cholesterolu. Musi to być jednak poparte wynikami badań naukowych. ksiĘgarnia doz – ważna informacja, abyśmy mogli złożyć np. reklamację czy uwagi odnośnie zakupionego towaru; lista składników – powinna być podana w porządku malejącym ze względu na użytą masę składników; data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia – informacja oczywista, czy dany produkt jest świeży; sposób przygotowania – jak przygotować produkt, aby był gotowy do użycia; masa netto produktu lub liczba sztuk; warunki przechowywania – jak należy „traktować” zakupiony produkt, aby zachował świeżość i był bezpieczny do spożycia; zawartość tłuszczu – dotyczy tylko wyrobów mlecznych; moc napoju zawierającego powyżej 1,2 proc. alkoholu; klasa jakości – dla produktów podlegających takowej klasyfikacji; napisy „syntetycznie barwione”, „konserwowane chemicznie” – jeżeli takie subadres producenta Żywność „specjalna” Dla wymienionych produktów, oprócz podanych obowiązkowych informacji, konieczne jest umieszczanie wartości odżywczej, która obejmuje: wartość kaloryczną, zawartość białka, skrobi, cukrów, błonnika pokarmowego, tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych i nienasyconych, sodu oraz w określonych przypadkach – składników mineralnych i witamin. Ale uwaga: zawartość składników mineralnych i witamin wolno deklarować na opakowaniu tylko wtedy, gdy są one zawarte w środku spożywczym w ilościach znaczących, tzn. 100 g dostarcza nie mniej niż 5 proc. zalecanego średniego dziennego spożycia. Na opakowaniu produktu dietetycznego mogą być umieszczone wskazania zdrowotne, np. że dany wyrób pomaga redukować ciśnienie tętnicze czy ob- PHARMENA infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 91 Kupując produkty spożywcze, zawsze sprawdzajmy datę ważności. Zwłaszcza w hipermarketach, w których niestety towar bywa przeterminowany. Jeżeli wyrób ma na opakowaniu napisane, że jest „ekologiczny”, musi być to potwierdzone odpowiednimi znakami i atestem W dobie zalewu informacji, co jest zdrowe, a co nie, etykiety mogą nam pomóc w wyborze produktów dla naszych potrzeb żywieniowych. Jednak aby dokonać niezbędnik doz wiera cukru, ale ma nadal zbyt dużo tłuszczu i to nasyconego, który nie jest dozwolony dla osób z otyłością i dla diabetyków. 10 przykazań w profilaktyce nadciśnienia tętniczego z Życia fundacji Dbajmy o siebie właściwego dla naszego zdrowia wyboru, musimy wiedzieć o pewnych zasadach, które są stosowane w oznaczaniu produktów. Planując i dokonując zakupów, pomyślmy o zasadach racjonalnego żywienia. Dzięki temu poprzez wybór odpowiednich produktów wpłyniemy na poprawę jakości naszego zdrowia. Wkładając do koszyka nasz ulubiony, codziennie spożywany produkt, zerknijmy bardziej wnikliwym i krytycznym wzrokiem na jego skład. Może lepiej będzie go zamienić na inny, bardziej cenny dla naszego zdrowia? Czasami, nawet kosztem wydania kilku złotych więcej, warto kupić produkty z gospodarstwa ekologicznego. okiem specjalisty potwierdzającym tej rodzaj produkcji. Brak takowych oznaczeń niestety dyskwalifikuje „ekologiczne” pochodzenie towaru. Kupując żywność dla dzieci starszych, np. herbatniki, cukierki, napoje, czytajmy uważniej etykiety, a w szczególności skład, pamiętając o tym, że składniki są zamieszczane w kolejności malejącej. Często bowiem na tych wyrobach drugie miejsce pod względem zawartości zajmuje cukier! doz radzi niezbędnik doz DOZ radzi Nikogo chyba nie trzeba przekonywać, jak ważne jest systematyczne mierzenie ciśnienia tętniczego. Poniżej przedstawiamy 10 przykazań świadomego pacjenta w profilaktyce nadciśnienia tętniczego. lek. med. Ewa Pakuła Szczęście jest zaraźliwe... Podczerwień przywraca słuch Podczerwień może pobudzać komórki nerwowe w uchu wewnętrznym równie precyzyjnie, co fale dźwiękowe – uważają naukowcy z Northwestern University w Chicago. Jak donosi „New Scientist”, w zdrowym uchu na dźwięk reagują komórki rzęsate, pobudzając neurony, które przekazują impulsy do mózgu. Jednak komórki rzęsate są delikatne – może je zniszczyć uraz, choroba, a nawet niektóre leki. Obecnie osobom, które w ten sposób straciły słuch, wszczepia się implanty ślimakowe, bezpośrednio pobudzające neurony. Tymczasem próbując „spawać” nerwy promieniem lasera, chirurdzy odkryli, że neurony mogą reagować na światło podczerwone. Zdaniem zjawisko można by wykorzystać, konstruując lepsze implanty ślimakowe dla osób głuchych. PAP, AP, EurekAlert, Reuters infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | O Po pierwsze – dieta Dla serca szczególnie groźna jest postać brzuszna otyłości (typu męskiego), w której tłuszcz odkłada się w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej. Natomiast postać otyłości biodrowo-udowa Po drugie – rozstanie (typu kobiecego), gdzie tłuszcz z papierosami magazynuje się w okolicy bioder, pośladków i ud nie jest tak groźna. Dla dobrego stanu serca niezbędna jest zdrowa dieta obfitująca w produkty pełnoziarniste (ciemne pieczywo, płatki, kasze), makarony lub ziemniaki, warzywa, owoce, ryby morskie, niskotłuszczowy nabiał i w ograniczo- krzyŻÓwka 92 Za kilka lat na rynek powinien trafić lek, który pozwala nastawić zegar biologiczny rozregulowany zmianą stref czasowych czy godzin pracy. Jak donosi pismo „The Lancet”, specyfik reguluje naturalne wydzielanie melatoniny – hormonu snu. Zdaniem ekspertów, lek mógłby być dobrą alternatywą dla uzależniających środków nasennych w rodzaju benzodiazepin. Może się okazać przydatny dla milionów ludzi – na przykład osób pracujących na zmiany, personelu lotniczego, drużyn piłkarskich grających na wyjeździe czy polityków lecących z ważną wizytą na drugi koniec świata. nej ilości chude mięso (kurczak i indyk bez skóry, chuda wołowina, dziczyzna). Polecanym tłuszczem są oleje roślinne (słonecznikowy, kukurydziany, rzepakowy) i oliwa oraz margaryny miękkie. dozik Szczęście, podobnie jak otyłość czy palenie papierosów, jest zjawiskiem zbiorowym, przenoszonym dzięki więziom społecznym – ogłosili amerykańscy naukowcy na łamach „British Medical Journal”. Naukowcy zauważyli, że osoba szczęśliwa jest zazwyczaj w centrum relacji społecznych i ma wielu szczęśliwych przyjaciół. Co więcej, poczucie szczęścia rozciąga się dalej, aż do trzeciego kręgu jej relacji: osób, które są przyjaciółmi przyjaciół jej przyjaciół. Lek ustawi zegar biologiczny d lat choroby krążenia są główną przyczyną śmierci zarówno w Polsce, jak i na świecie. Dlatego odkładanie troski o serce „na później” może w najmniej oczekiwanym momencie zaowocować jako zawał serca, udar mózgu czy nagły zgon. Warto więc zapoznać się ze sposobami na zdrowe serce jak najdłużej. ksiĘgarnia doz ciekawostki www W aptekach Dbam o Zdrowie można dokonać bezpłatnego pomiaru ciśnienia www.doz.pl 93 encyklopedia DOZ radzi chorego Stężenia cholesterolu i jego frakcji w surowicy krwi człowieka uznawane za prawidłowe wynoszą odpowiednio: Cholesterol całkowity (TChol) 150–200 mg/dl Ciśnienie skurczowe Ciśnienie rozkurczowe Ciśnienie optymalne <120 <80 <130 <85 130–139 85–89 Nadciśnienie I okres 140–159 90–99 Nadciśnienie II okres 160–179 100–109 Nadciśnienie III okres >180 >110 <90 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | W przebiegu cukrzycy dochodzi do zaburzeń gospodarki cholesterolowej oraz wielu innych, nie do końca poznanych zaburzeń metabolicznych, które ułatwiają rozwój miażdżycy tętnic. Dlatego konieczna jest okresowa kontrola poziomu cukru we krwi na czczo i jeśli jest on podwyższony, wymaga leczenia. Po ósme – kwas acetylosalicylowy Bez stresu nie byłoby życia, ponieważ to stres stymuluje nas do działania, poprzez wydzielane Osoby, które w danym roku kalendarzowym są w wieku 35, 40, 45, 50 lub 55 lat mogą skorzystać z bezpłatnego „Programu profilaktyki chorób układu krążenia NFZ” prowadzonego przez poradnie podstawowej opieki zdrowotnej na terenie całego kraju. Program ten umożliwia określenie indywidualnego zagrożenia chorobami układu krążenia i wdrożenie odpowiedniego postępowania profilaktycznego. krzyŻÓwka Ciśnienie prawidłowe Ciśnienie wysokie prawidłowe Po dziewiąte – nauka radzenia sobie ze stresem dozik Normy ciśnienia tętniczego Po dziesiąte - program profilaktyki chorób układu krążenia ksiĘgarnia doz Utrzymujące się podwyższone ciśnienie krwi prowadzi do zwężenia tętnic i rozwoju blaszek miażdżycowych. Dlatego bardzo ważne jest jak najwcześniejsze wykrywanie nadci- Bezpośrednią przyczyną zawału serca czy udaru mózgu jest często zakrzep powstający z płytek krwi w miejscu uszkodzenia śródbłonka naczyniowego i uniemożliwiający przepływ krwi. Nieocenioną przysługę daje nam tutaj znany od ponad stu lat i dostępny bez recepty kwas acetylosalicylowy, który hamuje agregację płytek krwi, zmniejszając w ten sposób skłonność do zakrzepów. Warto go polecać pacjentom apteki, o ile tylko nie ma doń przeciwwskazań, tj. choroby wrzodowej lub uczulenia na kwas acetylosalicylowy. hormony: adrenalinę i hormony kory nadnerczy. Hormony te działają na układ krążenia, przyspieszając rytm serca, podnosząc ciśnienie krwi i zwężając naczynia krwionośne. Im więcej stresów przeżywamy, tym bardziej nasze serce i naczynia są obciążone. Dlatego należy mierzyć zamiary na siły oraz podejmować działania rozładowujące stres i napięcie, np. nauczyć dystansować się od pracy, oddawać się relaksowi lub ulubionym zajęciom sportowym. niezbędnik doz 94 Po szóste – kontrola cholesterolu Izolowane nadciśnienie skurczowe >160 Podwyższony poziom cholesterolu i jego frakcji LDL sprzyjają rozwojowi miażdżycy. Dlatego ważne jest okresowe sprawdzanie lipidogramu i jeśli wykazuje on nieprawidłowości, konieczne staje się wprowadzenie zmian w codziennej diecie, o czym pisaliśmy wcześniej. Jeśli sama dieta nie skutkuje lub obecne są inne czynniki ryzyka miażdżycy, to konieczne staje się włączenie farmakoterapii przez lekarza. Po siódme – kontrola cukru Po piąte – kontrola ciśnienia krwi Stadium 66-130 mg/dl Cholesterol HDL (HDL-Chol) mężczyźni > 35 mg/dl Cholesterol HDL (HDL-Chol) kobiety > 40 mg/dl Trójglicerydy (TRG) 35–150 mg/dl. z Życia fundacji Niewielkie dawki alkoholu opóźniają rozwój miażdżycy, ponieważ podwyższają stężenie frakcji HDL cholesterolu, czyli tzw. dobrego cholesterolu. Korzyści te mają szansę ujawnić się wówczas, gdy tygodniowo mężczyzna wypija nie więcej niż 14 drinków, a kobieta nie więcej niż 9 drinków, przy założeniu, że drinki te są pite w ciągu całego tygodnia, a nie jednorazowo. Za standardowy drink przyjmuje się 360 ml piwa lub 150 ml wina lub 45 ml 40–procentowej wódki. Wysiłek fizyczny związany z rekreacją usprawnia pracę serca, poprawia przepływ krwi w naczyniach wieńcowych, ułatwia zwalczanie zaburzeń lipidowych, reguluje ciśnienie krwi i zapobiega otyłości, a więc działa antymiażdżycowo. Wybór aktywności powinien być dostosowany do kondycji i wydolności fizycznej. Może to być szybki marsz, nordic walking, czyli marsz z kijkami, bieganie, pływanie, jazda na rowerze, chodzenie na stepperze, zajęcia aerobiku. Cholesterol LDL (LDL-Chol) okiem specjalisty Po trzecie – ograniczenie alkoholu Po czwarte – ruch śnienia tętniczego i jego leczenie. Najlepiej jest mierzyć ciśnienie krwi rutynowo podczas każdej wizyty u lekarza. Coraz częściej także aparaty do samodzielnego pomiaru ciśnienia krwi pojawiają się w aptekach. Jeśli któraś z wartości pomiaru lub obie przekraczają 140/90 mm Hg, konieczna jest konsultacja lekarska. Badania naukowe wykazały, że nawet niewielkie obniżenie ciśnienia krwi może zmniejszyć ryzyko udaru o 35-45 proc., a ryzyko choroby niedokrwiennej serca o 20-25 proc. Więc i tu jest szansa na zdrowsze serce! doz radzi Rzucenie palenia tytoniu nie jest łatwe, ale przy odpowiedniej motywacji jest realne. Dodatkowo można proponować dostępne w aptekach bez recepty środki odzwyczajające od papierosa w postaci gumy do żucia, inhalatora i plastrów przezskórnych, które zawierają określoną dawkę nikotyny łagodzącą lub eliminującą objawy głodu nikotynowego. Argumentem za rzuceniem palenia niech będzie fakt, że po pięciu latach od ostatniego wypalonego papierosa ryzyko rozwoju chorób serca u byłego palacza obniża się do poziomu dla osoby nigdy niepalącej. Jest więc do czego zachęcać! W aptekach Dbam o Zdrowie można dokonać bezpłatnego pomiaru ciśnienia www.doz.pl 95 encyklopedia z Życia fundacji chorego akt posiadania przez Fundację Dbam o Zdrowie statusu „Organizacji Pożytku Publicznego” daje gwarancję jej rzetelności i przejrzystości. z Życia fundacji a można pomóc! okiem specjalisty To nic nie kosztuje, f doz radzi anna cymmerman wspiera fundację dbam o zdrowie niezbędnik doz rozmowa Z ANNĄ CYMMERMAN, SOLISTKĄ TEATRU WIELKIEGO W ŁODZI, KTÓRA WSPARŁA FUNDACJĘ DBAM O ZDROWIE Maja Nowakowska, Elżbieta Łacina – Chociażby takie, jak rezygnacja z wyjazdu na wymarzony urlop do Zakopanego? 96 – W marcu wspólnie z Iwoną Tober (sopran), Leszkiem Świdzińskim (tenor) i Tadeuszem Szlenkierem (tenor) wystąpiliśmy na koncercie w Shendzen – nowo powstałym supernowoczesnym mieście niedaleko Hongkongu. Nieskromnie powiem, że to właśnie sukces tamtego koncertu sprawił, – Po powrocie z Pekinu przepakowała Pani walizki i pojechała do Krynicy-Zdroju na Europejski Festiwal im. Jana Kiepury na zaproszenie dyrektora tegoż festiwalu Bogusława Kaczyńskiego. – W sierpniu Krynica staje się najbardziej rozśpiewanym miastem w Polsce. Miastem, nad którym unosi się duch Jana Kiepury. Od kilku już lat mam szczęście współpracować z panem Bogusławem i występować na festiwalu. W tym roku śpiewałam na uroczystym zakończeniu festiwalu w koncercie „Wielka sława to żart”, obok takich sław, jak Grażyna Brodzińska czy Dariusz Stachura. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | krzyŻÓwka – Nie zawsze trafia się taka okazja, jak występ w Pekinie w Ambasadzie RP dla ponad tysiąca przedstawicieli MKOl i PKOl, jaki w dniu 10 sierpnia przygotowała polska ambasada. Był to dla mnie wyjątkowy koncert. Śpiewaliśmy – Była Pani jedną z dwóch Polek, jakie zostały zaproszone do udziału w tym koncercie. To doprawdy wielkie wyróżnienie. Jak to się stało? że powierzono nam to prestiżowe zadanie na igrzyskach. dozik Anna Cymmerman: – Faktycznie, ostatnio żyję na walizkach, ale gdy mam ciekawą propozycję, jestem skłonna ponieść związane z tym wyrzeczenia (śmiech). nie tylko znane i popularne partie operowe, ale i lżejszy repertuar, jak chociażby popularną piosenkę Wiecheckiego z muzyką Wasowskiego „Warszawa da się lubić”, która tego dnia podbiła serca słuchaczy. ksiĘgarnia doz REDAKCJA: – Od razu na wstępie chciałyśmy Pani podziękować, że znalazła dla nas chwilkę czasu, bo wiemy, że jest Pani niesamowicie zapracowana. Anna Cymmerman, solistka Teatru Wielkiego w Łodzi www.doz.pl 97 encyklopedia z Życia fundacji chorego infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | Czy czytał(a) Pan/Pani ostatnie wydanie „Dbam o Zdrowie”? tak nie inne......….........................................................................… Jak często czyta Pan/Pani „Dbam o Zdrowie” Jak Pan/Pani ocenia „Dbam o Zdrowie” w nowej szacie graficznej? Skala ocen od 1 do 5, przy czym 5 to ocena bardzo dobra 1 2 tak czasem nie tak W jaki sposób na ogół czyta Pan/Pani „Dbam o Zdrowie”? nie tak mniej niż połowę nie przeglądam reklamy Czy ktoś inny w rodzinie czyta „Dbam o Zdrowie”? tak nie www.doz.pl Czy reklama pomaga Panu/Pani w wyborze produktu? ponad połowę wybrane artykuły 5 Czy czyta Pan/Pani treść zamieszczanych reklam? inne….........................................................................…...... cały numer 4 Czy zwraca Pan/Pani uwagę na reklamy w „Dbam o Zdrowie”? regularnie rzadko 3 Czy w ciągu ostatnich 4 miesięcy kupił(a) Pan/Pani produkt, który był reklamowany w „Dbam o Zdrowie”? krzyŻÓwka 98 Kolejne 50 osób otrzyma nagrody niespodzianki dozik Przy kompletowaniu garderoby od kilku lat korzystałam z pomocy Basi Śródki-Makówki (niestety, nieżyjącej już wspaniałej projektantki), a także z rad i talentu Moniki Onoszko (modelka w kostiumie z jej kolekcji pojawiła się na okładce ja- Dla pierwszych 11 osób, które nadeślą wypełnioną ankietę, przygotowaliśmy atrakcyjne nagrody: t Kino domowe PHILIPS x 3 szt. t Zegarek damski PIERRE LANNIER x 2 szt. t Komplet sztućców obiadowych 24 szt .GERLACH x 2 szt. t Miniwieża PANASONIC x 1 szt. t Telefon jednosłuchawkowy MAXCOM x 1 szt. t Telefon trzysłuchawkowy SIEMENS x 1 szt. t Dyktafon cyfrowy SONY x 1 szt. ksiĘgarnia doz – W Pekinie wystąpiłam w długiej sukni w tonacji różu, z czarną koronką, a także w sukni zaprojektowanej przez łódzką stylistkę Magdalenę Wojnę do baletowego przedstawienia Valentino z muzyką Krzesimira Dębskiego. W czerwcu 2008 roku zmieniliśmy szatę graf iczną Czasopisma Pacjentów Aptek „Dbam o Zdrowie”, które w 2009 roku będziemy wysyłać do Państwa w cyklu dwumiesięcznym. Jest to dobry moment na poznanie Państwa opinii na temat czasopisma, w związku z czym zapraszamy do wypełnienia poniższej ankiety. niezbędnik doz – Widać, że strój kocha Panią. W każdej kreacji wygląda Pani tak, jak by się w niej urodziła, a przecież występuje Pani w różnych kostiumach – w habicie i w stroju anioła, pięknych balowych sukniach. Podczas koncertu w Pekinie prócz głosu wszyscy uczestnicy podziwiali też Pani kreacje. Szanowni Czytelnicy! z Życia fundacji – Każdy rodzaj muzyki mnie fascynuje i pociąga. Lubię się sprawdzać w różnych repertuarach, bo każdy daje inne możliwości ćwiczenia i doskonalenia głosu, ale szczerze mówiąc – najbardziej kocham wielką scenę. To tutaj mogę najpełniej wczuć się w graną przeze mnie postać, a jednocześnie skryć się w kostiumie i schować pod maską tej postaci. ANKIETA okiem specjalisty – Ma Pani bardzo urozmaicony repertuar, co można wyczytać na Pani stronie internetowej (www.sopran.pl). Są to m.in. arie operowe i operetkowe, partie musicalowe, a także partie oratoryjne, arie i pieśni starowłoskie. Jak się Pani czuje w tak bogatym repertuarze i co jest Pani bliższe? doz radzi L eczenie kosztuje, a wielu osób nie stać na wykupienie leków. Nawet nie zdawałam sobie sprawy, jak wielkie są potrzeby... tak nie nie pamiętam 99 1 2 3 4 5 Jakie inne pisma o zdrowiu czyta Pan/Pani regularnie? „Zdrowie” „Samo Zdrowie” „Vita” „Moda na Zdrowie” Inne….................................................................................… częściej niż raz w tygodniu raz w tygodniu raz na dwa tygodnie rzadziej Co najczęściej kupuje Pan/Pani w aptece? Mężczyzna Proszę o podanie wieku: 18–25 lat 25–40 lat 40–60 lat Powyżej 60 lat Proszę o wybranie miejscowości, w której Pan/Pani mieszka: Do 10 tys. mieszkańców 10–50 tys. mieszkańców 50– 100 tys. mieszkańców 100–500 tys. mieszkańców Powyżej 500 tys. mieszkańców Proszę o podanie liczby osób zamieszkujących w Pana/Pani gospodarstwie domowym: leki na przeziębienie 1–2 osoby leki przeciwbólowe 3–4 osoby preparaty witaminowe 5 i powyżej Jakie są Pana/Pani miesięczne wydatki na leki? produkty rehabilitacyjne Poniżej 50 zł kosmetyki 50–100 zł leki przeciwalergiczne preparaty do pielęgnacji niemowląt środki uspokajające środki antykoncepcyjne leki homeopatyczne Część II Jakie jest dochód na jednego członka Pana/Pani rodziny? poniżej 1000 zł 1000–2000 zł Wypełnioną ankietę wytnij i wyślij na adres: DOZ SA, ul. Zbąszyńska 1, 91-342 Łódź, z dopiskiem „ANKIETA DOZ” Termin przesyłania ankiet upływa 28 lutego 2009 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | – Wystąpiła Pani m.in. w koncercie na rzecz jednego z podopiecznych Fundacji Gajusz? – Tak. Śpiewałam na koncercie, z którego dochód przeznaczony był dla chorego na nowotwór Łukasza. Niestety, po wieloletniej www.doz.pl – Łukasz przegrał z chorobą, ale wiele innych dzieci ma szanse wyzdrowieć. Potrzeba do tego jednak dużo determinacji, poświęcenia i wiary. Ale także potrzebne są leki, które nie tylko ratują życie, ale i dają siłę. Po kuracji trzeba przecież przyjmować dużo środków wzmacniających, witamin itp. Leczenie kosztuje, a wielu ludzi nie stać na wykupienie leków. Nawet nie zdawałam sobie sprawy, jak wielkie są potrzeby. Po rozmowie z pracownikami Fundacji, a właściwie wolontariuszami, bo wszyscy w niej „pracują” na zasadzie wolontariatu, dowiedziałam się, jaka jest to skala zjawiska i jak dużym problemem jest tzw. niewykupywanie leków ze względów na brak środków finansowych. Łukaszowi już nie mogę pomóc, ale pod opieką Fundacji jest już kilka osób – głównie dzieci, które mają szansę na poprawę zdrowia i właśnie im mogę i chcę pomóc. – Na czym będzie polegała Pani pomoc? – Na początku chciałabym zachęcić wszystkich do przekazywania posiadanych przez siebie punktów na karcie lojalnościowej, jaką mają uczestnicy programu „Dbam o Zdrowie” na rzecz podopiecznych Fundacji. To nic nie kosztuje, a zamiast kolejnej rzeczowej nagrody, jaką otrzymamy za uzbierane punkty, możemy pomóc konkretnym osobom, które tej pomocy bardzo potrzebują. To – W maju Fundacji Dbam o Zdrowie przyznano status Organizacji Pożytku Publicznego. Czy w tym zakresie też planowana jest jakaś współpraca? Chodzi oczywiście o pomoc w informowaniu o możliwości przekazywania na rzecz tejże Fundacji 1 proc. podatku. – Z pewnością tak, ale jestem otwarta na współpracę. Szczerze mówiąc, fakt posiadania przez Fundację Dbam o Zdrowie tego statusu, też wpłynął na moją decyzję podjęcia z nią współpracy. Posiadanie przez organizację statusu OPP daje gwarancję jej rzetelności i przejrzystości. – Dziękujemy za rozmowę. reklama W ELEGANCKIEJ PUSZCE NA KAŻDĄ OKAZJĘ ! DOPPELHERZ VITAL TONIK Opak.: płyn 750 ML Suplement diety • usprawnia pracę serca, kwiobiegu i układu krążenia • opóźnia procesy starzenia Skład: koncentrat czerwonego wina, wyciąg ze skórek winogron, głogu, melisy, witaminy z grupy B, żelazo i mikroelementy BEZ ALKOHOLU I BEZ CUKRU! krzyŻÓwka Odpowiedzi na pytania z tej części ankiety nie są warunkiem otrzymania nagrody Imię.......................................................................................... Nazwisko................................................................................... Adres zamieszkania..................................................................... ................................................................................................. Kod............................................. Miejscowość................................. Numer Karty Pacjenta................... Podanie danych osobowych nie jest wymagane, ale jest konieczne w przypadu znalezienia sie wśród osób uprawnionych do odbioru nagrody. – Trudno mi o tym mówić, bo nie powinno się chwalić tym, co robi się bezinteresownie, ale faktycznie – działalność charytatywna jest mi bliska. I jak tylko mogę i czas pozwoli pomagam z potrzeby serca. Z racji wykonywanego zawodu najłatwiej jest mi pomóc, wykorzystując go, czyli koncertując. – Czy dlatego zgodziła się Pani współpracować z Fundacją Dbam o Zdrowie i zachęcać do wsparcia Fundacji? dopiero początki naszej współpracy, ale już widzę, że zanosi się na ciężką pracę (uśmiech). Fundacja jest w trakcie przygotowywania dużego projektu, mnie uchylono na razie tylko rąbka tajemnicy. dozik środki odchudzające Powyżej 100 zł Prosimy o podanie danych osobowych – Była Pani Małgorzatą w „Fauście”, Elwirą w „Ernanim”, Sylwią w „Księżniczce czardasza”, Korynną w „Podroży do Remis”, Blanche w „Dialogach karmelitanek”, Wdową w „Zorbie”, Hanną w „Wesołej wdówce”, Adrianną w „Adrianie Lecouvreur”, Hrabiną w „Weselu Figara”. To wspaniałe, a zarazem bardzo różnorodne role, do tego grane w różnych teatrach i z różnymi reżyserami. Musi Pani poświęcać dużo czasu na przygotowanie do roli, na wyjazdy, a jednak znajduje Pani również chwilę na działalność charytatywną. walce przegrał z chorobą. Niedawno zmarł… miał tylko 11 lat. ksiĘgarnia doz materiały opatrunkowe i higieniczne 100 Kobieta pońskiego „Vogue’a”). Nie ukrywam, że moją słabością są suknie na scenę. W szafie wisi już kilkanaście eleganckich kreacji, do których jestem bardzo przywiązana. Ostatnio moja kolekcja wzbogaciła się o suknię z czarno-turkusowo-srebrnej koronki, w której wystąpiłam podczas festiwalu w Krynicy (autorstwa Magdaleny Wojny). niezbędnik doz raz w miesiącu Proszę podać swoją płeć: z Życia fundacji Jak często odwiedza Pan/Pani aptekę? Powyżej 3000 zł okiem specjalisty „Żyjmy Dłużej” 2000–3000 zł doz radzi encyklopedia chorego Jak ocenia Pan/Pani zawartość merytoryczną „Dbam o Zdrowie”? Skala ocen od 1 do 5, przy czym 5 to ocena bardzo dobra Queisser 101 encyklopedia z życia fundacji chorego infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | FUNDACJA DBAM O ZDROWIE Adres korespondencyjny: 91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3 www.fundacja.doz.pl tel. + 48 42 200 75 50 e-mail: [email protected] www.doz.pl W maju 2008 roku Fundacja Dbam o Zdrowie otrzymała status Organizacji Pożytku Publicznego (OPP). Każdy raz w roku może przekazać na cele Fundacji 1 proc. podatku. Jest to również duże wyróżnienie – status sprawia, że jesteśmy bardziej wiarygodni wśród darczyńców i wolontariuszy. Mamy większe możliwości i to mobilizuje do jeszcze większej pracy – mówi Elżbieta Łacina z zarządu Fundacji. krzyŻÓwka tysiąca złotych brutto – nie zdziwiły nas wyniki badań ankietowych, które pokazały, że co trzeciej osobie zdarzyło się nie wykupić leków z przyczyn finansowych – mówi o pomyśle powołania Fundacji Tomasz Kisiel, pre- Fundacja „DOZ” Organizacją Pożytku Publicznego dozik ceny leku, podczas gdy w Niemczech jest to tylko 30 proc., a w Irlandii zaledwie 10 proc. - Gdy nałożyliśmy na to statystyki mówiące o tym, że połowa emerytów i rencistów w kraju otrzymuje świadczenie poniżej Farmaceutycznej Fundacja przeznaczyła wówczas na dofinansowanie zakupów leków łącznie ok. 200 tys. zł. Na przełomie października i listopada trwała trzecia edycja inicjatywy „Podaruj Zdrowie”. Fundacja prowadziła ją jednocześnie w Małopolsce (Kraków, Tarnów, Dębica oraz Bochnia), a także w Opolu. – W grudniu byliśmy obecni na Podkarpaciu, tym razem aż w pięciu miastach. W 2008 roku akcja „Podaruj Zdrowie” obejęła łącznie 14 miast – mówi prezes Fundacji. Fundacja Dbam o Zdrowie działa od ponad roku. Dotychczas udzieliła pomocy ponad 5000 potrzebującym oraz 22 organizacjom działającym w sferze pożytku publicznego. Łączna wartość pomocy w 2008 roku sięgnęła aż 1 mln zł. Pod stałą opieką znajduje się także kilka ksiĘgarnia doz 102 Ludzie Fundacji DOZ, od lewej: Beata Włoch (koordynator projektów), Elżbieta Łacina (członek Zarządu), Tomasz Kisiel (prezes Zarządu), Karolina Dąbrowska (kontakty z mediami), Gosia Marchewka (koordynator projektów, biuro Fundacji). Akcja „Podaruj Zdrowie” w Tarnowie niezbędnik doz N ajwięcej prywatnych pieniędzy wydawanych na ochronę zdrowia polscy pacjenci przeznaczają na zakup leków – czytamy w Zielonej Księdze, dokumencie przygotowanym dla Ministerstwa Zdrowia. W przypadku osób pracujących na własny rachunek jest to 47 proc. łącznych wydatków na zdrowie, a w gospodarstwach emerytów aż 75 proc. Jak podkreślają eksperci, wysoki poziom dopłat do leków to efekt relatywnie niskiego udziału środków publicznych w wydatkach na farmaceutyki ogółem. Według Światowej Organizacji Zdrowia, jeśli współpłacenie przekracza 35 proc., to już jest to istotna bariera w dostępie do leków. W Europie to Polacy najwięcej dopłacają do zakupu farmaceutyków z własnej kieszeni - średnio aż 70 proc. Fundacja Dbam o Zdrowie jest pierwszą i jak na razie jedyną organizacją pożytku publicznego wspierającą na masową skalę osoby, których nie stać na zakup lekarstw. Największymi darczyńcami Fundacji są firmy prywatne, ale pomagać może każdy. – Wystarczy zrobić zakupy w jednej z Aptek „Dbam o Zdrowie”. Otrzymane punkty zamiast zbierać na nagrody, można przekazać Fundacji na pomoc chorym – tłumaczy Kisiel. W ten sposób organizacji udało się już zebrać kilkadziesiąt tysięcy punktów. Za zgromadzone w ten sposób środki Fundacja zorganizowała pierwszą w Polsce masową akcję „Podaruj Zdrowie”. Wsparcie otrzymało ponad 1100 łodzian, których nie stać było na zakup lekarstw. – Pilotażowa akcja „Podaruj Zdrowie”, przeprowadzona w Łodzi, udowodniła, iż wsparcie przy dofinansowaniu leków może być nie tylko domeną państwa, ale także każdego z nas – podsumowuje prezes Fundacji. Kolejne edycje akcji „Podaruj Zdrowie” zostały przeprowadzone w Ełku, Olsztynie, Elblągu. Dzięki pomocy i zaangażowaniu Zakładów Farmaceutycznych Polpharma oraz Polskiej Grupy z Życia fundacji Działająca już ponad rok Fundacja Dbam o Zdrowie przekazała pomoc ponad 5000 osobom. Karty „Podaruj zdrowie” zostały zrealizowane na terenie 57 miast w 183 aptekach. Akcja „Podaruj Zdrowie” w regionach osób, wymagających ciągłego i długoterminowego leczenia. – Mimo bardzo krótkiej działalności Fundacji, lista jej darczyńców jest długa. Znajdują się na niej producenci farmaceutyczni, firmy innych branż, apteki, osoby fizyczne – wymienia prezes Kisiel. Podczas organizacji akcji „Podaruj Zdrowie” w różnych regionach Polski Fundacja uzyskała duże wsparcie ze strony mediów oraz władz lokalnych. – Tego typu zaangażowanie jest dla nas równie ważne jak to pochodzące od darczyńców. Dzięki niemu z naszą akcją możemy dotrzeć do większej liczby osób, dla której problemem jest finansowanie zakupu leków. Możemy też nagłośnić sam problem niewykupywania leków w Polsce oraz jego skalę – podsumowuje. okiem specjalisty Milion na pomoc w zakupie leków Akcja „Podaruj Zdrowie” w Ełku doz radzi fundacja dbam o zdrowie • Akcja „Podaruj Zdrowie” zes zarządu. – Dlatego jako cel statutowy przyjęliśmy pomoc osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej i życiowej w zakupie leków – dodaje. KRS: 0000286305 Pomoc finansowa może zostać udzielona poprzez wpłatę bezpośrednią na rachunek bankowy Fundacji: 91 1050 0086 1000 0023 2186 3413 ING Bank Śląski S.A 103 encyklopedia okiem specjalisty chorego Jacek Owczarek z Zakładu Biofarmacji »» runkuje określoną strukturę snu. Naprzemiennie bowiem występują tzw. sen wolnofalowy (NREM) i faza REM (sen z szybkimi ruchami gałek ocznych). Sen zawsze zaczyna się od fazy NREM. Ten skomplikowany proces może ulec zaburzeniu przez wiele czynników: nadmierny stres, choroby somatyczne (napady duszności, dolegliwości bólowe), depresja, niektóre leki przeciwdepresyjne, zaburzenia lękowe, praca w systemie zmianowym, narkotyki (amfetamina, kokaina). Ocenia się, że zaburzenia snu dotyczą około 30–50 proc. osób dorosłych i najczęściej wynikają ze złej higieny snu. Leczenie farmakologiczne jest wtedy co najmniej zbędne. Poprawa higieny snu pomaga dużej części pacjentów samodzielnie uregulować proces snu. infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl ne. Obturacyjny bezdech senny jest dość częsty. Podaje się, że choruje na niego około 17 proc. mężczyzn i 6 proc. kobiet. 105 krzyŻÓwka 104 Jeśli mamy się dobrze wyspać, w sypialni nie powinno być telewizora ani komputera. Przy leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego dużą rolę odgrywa zmiana stylu życia: palenia zaprzestanie papierosów; unikanie leków nasennych i uspokajających; unikanie nadmiernego picia alkoholu; zmniejszenie masy ciała; unikanie spania na plecach (dlatego też na początek zaleca się wszywanie w piżamę na plecach piłek tenisowych). Gdy zmiana stylu życia jest nieskuteczna, metodą z wyboru jest zastosowanie na noc aparatu umożliwiającego utrzymanie stałego dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (CPAP). Często stosuje się aparaty wewnątrzust- dozik Szanowni Czytelnicy, odpowiedzi udzielane w Poradni DOZ mają jedynie charakter informacyjny i w żadnym wypadku nie stanowią ostatecznej diagnozy problemów naszych Czytelników. Staramy się tu opisywać problemy najczęściej poruszane przez Was w listach, jednak nie jesteśmy w stanie podać ostatecznej diagnozy. W celu jej postawienia w większości wypadków konieczna jest osobista wizyta u specjalisty. Z tego też względu nie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na wszystkie Wasze pytania. W przypadkach przewlekłych zaburzeń snu wymagana jest dość wnikliwa i trudna diagnostyka przeprowadzana przez lekarza. Wtedy być może będzie konieczność zastosowania leków nasennych. ksiĘgarnia doz Zaburzenia snu są dość ważnym problemem społecznym zwłaszcza u osób starszych. W każdym okresie wiekowym zapotrzebowanie na sen jest inne. Z reguły wynosi 7–8 godzin na dobę i jest krótsze w wieku starszym. Sen i czuwanie są regulowane przez liczne neuroprzekaźniki w ośrodkowym układzie nerwowym. Wzajemna „gra” tych przekaźników wa- O bezdechu w czasie snu możemy mówić, gdy przerwy w oddychaniu są dłuższe niż 10 s. Najczęstszą przyczyną tego objawu jest obturacyjny bezdech senny prowadzący do niedotlenienia organizmu. W konsekwencji zwiększa się ryzyko zachorowania na nadciśnienie tętnicze, chorobę niedokrwienną serca, zaburzenia rytmu serca, udar mózgu, depresję, refleks żołądkowo-przełykowy. Pacjenci chorujący na obturacyjny bezdech senny często są senni w ciągu dnia. Jednym z dość istotnych objawów obturacyjnego bezdechu sennego – oprócz bezdechów – jest chrapanie oraz wybudzanie się w nocy. Częściej chorują pacjenci z nadwagą i otyli. Jeżeli są wątpliwości co do rozpoznania, należy nie- niezbędnik doz Mam problemy z zaśnięciem. Zanim usnę, przewracam się w łóżku przynajmniej przez godzinę, czasem nawet trzy. Próbowałem już kłaść się znacznie później niż zazwyczaj, ale to nie pomogło. Nie chciałbym używać środków nasennych, stąd moje pytanie, czy można inaczej wyleczyć tę przypadłość? zwłocznie udać się do lekarza, aby wykonać specjalistyczne badania i ustalić sposób postępowania. Podstawowym badaniem rozstrzygającym jest polisomniografia. Polega ona na rejestracji szeregu przebiegów fizjologicznych podczas snu osoby badanej. W tym czasie zakres rejestrowanych parametrów obejmuje: elektroencefalogram, elektromiogram oraz elektrookulogram. Przy podejrzeniu zespołu zaburzeń oddychania niezbędne jest rozszerzenie podstawowego zestawu odprowadzeń o zapis przepływu powietrza przez drogi oddechowe, rejestrację ruchów oddechowych klatki piersiowej oraz brzucha oraz wysycenia krwi tętniczej tlenem. z Życia fundacji Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Lekarz radzi »» Mój mąż często w nocy na długo wstrzymuje oddech. Czy to jest bezdech i jak leczyć tę dolegliwość? okiem specjalisty na Wasze pytania odpowiada nasz ekspert: lekarz medycyny i doktor nauk farmaceutycznych Zachowania pomagające uregulować sen: ograniczyć ilość snu w ciągu dnia (jeżeli takie występują). Dobrze jest na początku prowadzić dzienniczek snu, gdzie zapisywane będą: długość snu i jego komfort; unikać przed snem picia alkoholu, kawy i palenia papierosów; jeżeli jest taka możliwość, to kłaść się spać i wstawać o stałej porze; w sypialni nie powinno być zbyt gorąco i zbyt zimno; sypialnię powinno się przed snem przewietrzyć; w czasie snu nie powinno być w sypialni włączonego telewizora i komputera. doz radzi Drodzy Czytelnicy, okiem specjalisty www.doz.pl krzyŻÓwka infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | dozik układu pokarmowego ( w tym wrzody, zgaga, biegunki) zaburzenia seksualne nowotwory Część z tych schorzeń może być na wczesnym etapie leczonych ogólnie dostępnymi środkami (biegunki, hemoroidy, łuszczyca). W doborze odpowiednich preparatów niezbędna jest pomoc farmaceuty, który potrafi ocenić, na ile możliwe ksiĘgarnia doz choroby Wstyd jest to stan naturalny, którego uniknąć się nie da. Jednak jeśli uniemożliwia kontakt ze specjalistą, jego skutki mogą być poważne. niezbędnik doz 106 cytologię zgłosiło się niecałe 6 proc.! Z powszechnych schorzeń, które są lekceważone, a skonsultowane na wczesnym etapie rozwoju mogłyby być wyleczone, można wymienić: hemoroidy żylaki łuszczyca niedowidzenie niedosłyszenie grzybice wyleczenie. Nie wszystkie przypadki są aż tak poważne czy przewlekłe, by szukać pomocy lekarskiej. Czasami wystarczy porada farmaceuty, ale z pewnością lepiej udać się do specjalisty, niż zażywać na własną rękę „100%” skutecznych preparatów z niewiadomego źródła lub stosować „sprawdzone kuracje”, ponieważ mogą one, paradoksalnie, pogłębić przyczyny powodujące powstałe schorzenie. z Życia fundacji Łukasz Kirzyński magister nauk farmaceutycznych Niektóre apteki posiadają pomieszczenia, w których możemy zasięgnąć porady farmaceuty na osobności. mnianych warunków w celu zapewnienia pacjentom komfortu i dyskrecji. Czy warto przełamać wstyd i udać się do specjalisty? Oczywiście, ponieważ problemy i związana z nimi frustracja mogą rzutować na jakość wielu dziedzin życia pacjenta, nie tylko na rozwój potencjalnego schorzenia, zaś umiejętnie dobrana terapia daje znacznie większe szanse na poprawę lub całkowite okiem specjalisty W styd jest zjawiskiem tak starym jak ludzkość. Według Patricii i Ronalda Po t t e r ó w – E f r o n ó w „Wstyd to bolesne przeświadczenie o własnej zasadniczej ułomności jako istoty ludzkiej”. Jest to stan naturalny, którego uniknąć się nie da. Co jednak wtedy, kiedy w wyniku poczucia wstydu coś tracimy (np. szansę na skuteczne przeciwdziałanie początkom choroby?). Wyniki badań i ankiet są alarmujące. Widać to na przykładzie profilaktyki nowotworu szyjki macicy. Pomimo iż rząd rezerwuje miliony na badania profilaktyczne, to w większości środki te pozostają niewykorzystane, bo kobiety nie przychodzą na badania cytologiczne. W 2007 roku NFZ wysłał imienne zaproszenia do prawie 6 mln pacjentek, a na bezpłatną się zdarzyć (efekt samoleczenia); postawa negacji wobec bliskich, którzy nalegają na leczenie. Jak przełamać barierę komunikacyjną? Na pewno nie pomaga w tym bariera szyby w aptece oraz obecność innych pacjentów w kolejce, która dodatkowo jest bardzo blisko i pacjent ma wrażenie, że w konsultacjach jego problemu uczestniczą wszyscy. Rozwiązania takiej sytuacji mogą być następujące: przedstawienie problemu, tak jakby dotyczył kogoś innego (np. siostra, brat, kuzyn); depersonifikacja problemu („czytałem ostatnio, że na biegunkę lepszy jest x od y, jak Pani/Pan sądzi?”); Jeżeli jednak nie czujemy się zbyt komfortowo, możemy wybrać: bardzo ruchliwe miejsce (supermarket, deptak itp.); aptekę o bardzo dużej powierzchni ekspedycji, gdzie przyjęte jest, że przy okienku przebywa tylko jedna osoba; poprosić farmaceutę o konsultację w warunkach zapewniających intymność i swobodę (o ile jest to możliwe, a apteka dysponuje specjalnie przeznaczonym do tego pomieszczeniem). Obecnie kładzie się szczególny nacisk na zagadnienia opieki farmaceutycznej, a ważnymi elementami jej programu jest tworzenie wspo- doz radzi Wstydzisz się? Nie bój się zapytać w aptece jest zastosowanie danego systemu terapeutycznego. Dodatkowo skorzystanie z pomocy farmaceuty w rozpoznaniu i leczeniu dolegliwości pozwala pacjentowi na wykorzystanie różnych sposobów leczenia, a także sprawdzenie, czy dolegliwość nie jest objawem poważniejszego schorzenia (jak np. pojawianie się zgagi w chorobach serca czy zaburzeń erekcji w rozroście prostaty). Jakie mogą być przyczyny oporu przed zasięgnięciem porady farmaceuty: wstyd lub zażenowanie związane z przyczyną problemu; lęk przed rozpoznaniem przez lekarza lub farmaceutę schorzenia, co może wyzwalać myśli o niepełnej wartości; lęk przed „ośmieszeniem się” przed farmaceutą lub innymi klientami w kolejce; lęk przed potwierdzeniem „wyroku”; lęk przed pytaniami; przekonanie o rzadkości podobnych schorzeń; szukanie rozwiązania problemów z pomocą „metod alternatywnych ”, które – jeśli okazują się nieskuteczne – zniechęcają do wizyty na zasadzie „i tak nic nie pomoże, a właściwie jest całkiem dobrze”; odradzanie wizyty przez znajome, które podsuwają domowe sposoby rozwiązania problemu; oczekiwanie na spontaniczną samoistną poprawę, która czasami może 107 encyklopedia ksiĘgarnia www.doz.pl chorego Jak żyć ze stymulatorem lub defibrylatorem serca Franciszek Walczak, Roman Kępski nr katalogowy: 072 21 Maria Szustakowska-Chojnacka Format B5, oprawa twarda nr katalogowy: 063 nr katalogowy: 076 nr katalogowy: 009 Płeć serca. O chorobach układu krążenia u kobiet Krystyna Rożnowska Jerzy Windyga Formularz bez numeru karty pacjenta i podpisu jest nieważny Menopauza to początek nowego etapu w życiu każdej kobiety. W Twoim organizmie zachodzi wiele zmian. Wiedza o tym, dlaczego nie masz już miesiączek, to za mało, byś nadal czuła się dobrze i mogła żyć pełnią życia. Choć nie powstrzymasz zegara biologicznego, możesz zrobić tysiące rzeczy, by zadbać o własne zdrowie. Brać hormony czy ich nie brać? Oto jest pytanie! A jeśli brać, to które? Nasz poradnik to kopalnia wiedzy na ten temat. Serce kobiety pracuje inaczej niż serce mężczyzny, co wynika z różnic w funkcjonowaniu układu hormonalnego. W naszej książce znajdziesz odpowiedzi na wiele pytań dotyczących przyczyn, objawów i przebiegu chorób serca oraz układu krążenia u kobiet, m.in.: O czym może świadczyć promieniujący ból w klatce piersiowej? Co to jest koronarografia? W jaki sposób można zapobiegać miażdżycy? Jaka dieta jest odpowiednia dla osób z nadciśnieniem tętniczym? Jak się ustrzec przed udarem mózgu? Skazy krwotoczne - wśród nich hemofilia - należą do chorób, które u pacjentów i ich rodzin budzą bardzo dużo obaw. Rozwój medycyny spowodował, że przy obecnych metodach terapii osoby cierpiące na skazę krwotoczną mają duże szanse na normalne życie. Nasz poradnik będzie im służyć pomocą w codziennych zmaganiach z chorobą. Autor omawia różne rodzaje skaz krwotocznych oraz ich leczenie. Odpowiada także na pytania najczęściej nurtujące pacjentów i ich rodziny. Numer karty pacjenta: .................................................................... Telefon kontaktowy: ....................................................................... Imię: .............................. Nazwisko: ................................................. Ulica: ......................................... Nr domu: ......... Nr lokalu: ........... Kod pocztowy: ................ Miejscowość: ......................................... Format 145x205 mm, oprawa broszurowa Oprawa broszurowa, format 145x205 mm Andrzej Lewiński (red.) 26 10 108 22 50 nr katalogowy: 044 nr katalogowy: 040 Skazy krwotoczne nr katalogowy: 060 Format: 145x205 mm, 156 stron, oprawa broszurowa nr katalogowy: 050 1980 ZAMAWIAM: Uwaga!!! Koszt wysyłki zgodny z cennikiem Poczty Polskiej Nr katalogowy Tytuł Cena Liczba Osteoporoza. Komu zagraża. Jak jej uniknąć Dysleksja Wojciech Brejnak Jeśli nauczyciele skarżą się na Twoje dziecko, że jest krnąbrne, nie chce czytać i ma trudności z pisaniem, nie czekaj, aż znienawidzi ono szkołę. Sprawdź, czy czasem przyczyną tych kłopotów nie jest „tajemnicza choroba”, zwana dysleksją. Wprawdzie na korygowanie tego typu zaburzeń nigdy nie jest za późno, ale wiadomo również, że im wcześniej zostanie podjęta terapia, tym lepsze jej wyniki. Natomiast nierozpoznanie tej dysfunkcji może mieć w przyszłości poważne konsekwencje. FORMULARZ ZAMÓWIENIA Ewa Marcinowska-Suchowierska (red.) 22 48 19 98 nr katalogowy: 015 Co roku wiele osób starszych i w wieku średnim niespodziewanie łamie kości w czasie normalnej aktywności życiowej. Większość tych złamań jest skutkiem choroby zwanej osteoporozą. Jak rozwija się ta choroba? Jak można jej zapobiec? Jak można ją leczyć? – to pytania, na które czytelnicy znajdą odpowiedź w tej książce. 132 strony, format 145x205 mm, oprawa miękka Jeżeli masz wątpliwości – zadzwoń pod bezpłatny numer infolinii 0 800 278 354 ………………………… ………………………… data podpis zamawiającego Oferta dla uczestników programu Dbam o Zdrowie infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl krzyŻÓwka nr katalogowy: 054 Pełna oferta księgarni na stronie www.doz.pl dozik 49 nr katalogowy: 026 Menopauza bez tajemnic Oprawa broszurowa, format 145x205 mm 96 26 10 ksiĘgarnia doz Jest to pierwsze wydanie poradnika przygotowanego przez doświadczonego technologa żywienia i dietetyka. Książka zawiera informacje o 100 popularnych roślinach, które mają zastosowanie w kuchni, ich właściwościach odżywczych i prozdrowotnych, a także praktyczne porady i przepisy kulinarne. 14 40 156 stron, oprawa broszurowa, format 145x205 mm Pełna oferta księgarni na stronie www.doz.pl 100 roślin w Twojej kuchni. Wykorzystaj moc natury! 240 stron, format 145x205 mm, oprawa miękka Format 145x205 mm , oprawa broszurowa Florian Huber, Christoph Neuschaffer To dziwne – książka o komputerach dla rodziców!!! Nie jest to jednak instrukcja obsługi, raczej poradnik – ABC komputera w pigułce dla zupełnie niezorientowanych dorosłych. Jeśli twoje dziecko spędza przed komputerem całe godziny, nie je, jest wymęczone i blade, a każdą złotówkę przeznacza na akcesoria komputerowe – to nie zamartwiaj się, tylko kup tę książkę! 60 Dzięki tej lekturze poznacie sposoby na zachowanie spokoju i zimnej krwi przy wprowadzeniu swoich stanowczych, ale jasnych ograniczeń. Autorka podpowiada rozwiązania, które wzmacniając więź między rodzicami i dziećmi, pozwolą uniknąć problemów w przyszłości.. niezbędnik doz Format: 145x205 mm, 156 stron, oprawa broszurowa 144 strony, oprawa miękka, format 145x205 mm Rodzice offline? Jak nawiązać kontakt ze skomputeryzowanym dzieckiem Cynthia Whitham z Życia fundacji Nasze serce nie zawsze pracuje sprawnie i wydajnie. Jeśli jego rytm ulega zakłóceniu i nie pomagają leki, to konieczna staje się pomoc urządzenia stymulującego, czyli stymulatora (popularnie zwanego rozrusznikiem) lub kardiowertera – defibrylatora. Na wiele szczegółowych pytań odpowiadają autorzy poradnika – prof. dr hab. med. Franciszek Walczak i dr inż. Roman Kępski, znani specjaliści z Instytutu Kardiologii w Warszawie, którzy od lat przywracają prawidłowy rytm tysiącom ludzkich serc. 2248 Celiakia jest poważnym problemem zdrowotnym, a jej powikłania mogą stanowić nawet zagrożenie dla życia. Jedynym sposobem na uniknięcie objawów chorobowych jest dieta bezglutenowa. Książka zawiera praktyczne porady i zalecenia specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. Mogą z niej korzystać zarówno pacjenci, jak i lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. okiem specjalisty Życzymy miłej lektury i dużo zdrowia. Zespół Księgarni Dbam o Zdrowie 24 30 Autor jest doświadczonym klinicystą. W swojej książce stara się rozwiać przesadne obawy związane z chorobami tarczycy. Uświadamia czytelnikowi, że schorzenia tego gruczołu w przeważającej części mogą być leczone skutecznie. Unikając trudnej terminologii medycznej, wyjaśnia, co to jest tarczyca i jak funkcjonuje. Umożliwia zrozumienie, na czym polegają choroby tarczycy, jak się je rozpoznaje i leczy. Jak powiedzieć dziecku NIE Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski Tadeusz Marcin Górowski doz radzi Drodzy Czytelnicy! Wiedząc, że łatwiej zapobiegać, niż leczyć, zapraszamy Państwa do zakupów w naszej Księgarni Wysyłkowej. Znajdą tu Państwo poradniki dotyczące profilaktyki i leczenia wielu chorób, jak i te pomagające prowadzić zdrowy tryb życia. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pacjentów, systematycznie wprowadzamy do naszej oferty nowe tytuły, które cieszą się Państwa zainteresowaniem i uznaniem. Pełna oferta księgarni znajduje się na stronie www.doz.pl Zamówienia można składać na stronie internetowej www.doz.pl lub wypełniając formularz zamówienia umieszczony na stronach czasopisma i wysyłając na adres: KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA DBAM O ZDROWIE, ul. Wielkopolska 53a, 91-026 Łódź. Prosimy również o wskazanie liczby zamawianych książek i złożenie podpisu na formularzu. Złożenie zamówienia na książki z określonej oferty nie obliguje do zamawiania książek w kolejnych wydaniach. Książki wysyłamy do Państwa za pośrednictwem Poczty Polskiej, zgodnie z obowiązującym cennikiem. Celiakia Chcę mieć zdrową tarczycę WIEDZA TO NAJWIĘKSZA BROŃ W WALCE Z KAŻDĄ CHOROBĄ! 109 encyklopedia ksiĘgarnia www.doz.pl chorego www.doz.pl ksiĘgarnia doz infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | niezbędnik doz 110 z Życia fundacji Lek. med. Ewa Pakuła okiem specjalisty Pierwsze lata życia dziecka to okres niezmiernie ważny dla jego rozwoju. Zauważenie w tym czasie nawet dyskretnych zaburzeń rozwojowych lub neurologicznych daje szansę na wczesne wspomaganie i korygowanie rozwoju dziecka, owocujące lepszym rozwojem pociechy. N iestety, dość często bagatelizowane są pierwsze oznaki wolniejszego i nieharmonijnego rozwoju. Dorośli sądzą często, iż malec „wyrośnie z tego” lub „dogoni rówieśników później”. Dlatego Polska Grupa Farmaceutyczna przygotowała w ofercie Księgarni Wysyłkowej Dbam o Zdrowie książkę pt. „Trudności w nauce. Skuteczne sposoby pracy z dzieckiem”, która może stać się świetnym narzędziem wsparcia wielu rodziców troszczących się o dobry rozwój dziecka. Autorzy, Gisling Binder i Richard Michaelis (matka dziecka z trudnościami w nauce i lekarz neurolog), opierając się na swej praktyce zawodowej i doświadczeniach rodziców wychowujących dzieci z nieharmonijnym rozwojem, stworzyli unikalny, praktyczny poradnik. Kanwą poradnika są historie trojga dzieci z zaburzeniami rozwoju psychomotorycznego i trudnościami w nauce. Autorzy opisują ich trudności na przestrzeni kolejnych lat życia i sposoby postępowania rodziców, a także nauczycieli i pe- nie tylko postępowania rodziców, ale także tego, czego mogą oni oczekiwać od nauczycieli. Poradypodparte są licznymi praktycznymi wskazówkami, jak skutecznie wspomagać u swojej pociechy rozwój mowy i wymowy, odbierania i analizowania wrażeń słuchowych, odbierania i analizowania wrażeń wzrokowych, orientacji przestrzennej, motoryki ręki i dalekosiężnego planowania. Wszystkie te działania, uzupełnianie pomocą ze strony nauczycieli i pedagogów, dają szansę na wyrównanie braków u dziecka i jego lepsze funkcjonowanie w rodzinie oraz środowisku szkolnym. Intencją autorów było, żeby ich książka stała się swoistym drogowskazem dla rodziców, jak pokazać dzieciom z trudnościami w nauce, że mają one liczne ukryte talenty i możliwości. W tym celu wystarczy tylko zagłębić się w lekturę poradnika „Trudności w nauce. Skuteczne sposoby pracy z dzieckiem”, a następnie korzystać z wiedzy w nim zawartej każdego dnia w kontaktach ze swoim dzieckiem. doz radzi Trudności w nauce. Skuteczne sposoby pracy z dzieckiem dagogów, aby dzieci te wyrosły na szczęśliwych i pełnowartościowych ludzi. Z dalszej części poradnika dowiadujemy się, na czym polegają wcześniej występujące trudności w nauce i jak dochodzi do ich rozwoju. Pomocą przy tym jest ankieta, którą można ocenić maluchy powyżej 3. roku życia, a także krótka interpretacja rysunków wykonywanych przez dzieci z trudnościami w nauce. Wsparciem dla rodziców jest 10 pomocnych zasad postępowania podpartych przykładami z historii życia trójki bohaterów książki. Na bazie tych zasad autorzy wyjaśniają w jaki sposób należy pracować i postępować z dzieckiem, żeby niwelować jego zaburzenia rozwojowe. Niezmiernie ważnym etapem rozwoju jest okres nauki szkolnej. Jest to ogromne wyzwanie dla dziecka z trudnościami w nauce, dlatego autorzy szkole poświęcają dużo uwagi. Opisują współczesny system edukacji i dokonują analizy jaka szkoła jest odpowiednia dla dziecka z wcześnie występującymi trudnościami w nauce. Rady dotyczą 111 encyklopedia chorego dozik okiem specjalisty Zima w pełni. Przed Wami ferie i zimowe zabawy na śniegu. Nie zapomnijcie jednak, że również zimą Wasze organizmy potrzebują witamin. Jedzcie więc owoce i warzywa, a w razie potrzeby poproście rodziców o specjalne preparaty witaminowe dla dzieci dostępne w aptekach DoZ z Życia fundacji Wiele ptaków, które mogliśmy oglądać latem, jesienią odleciało do ciepłych krajów. W Polsce pozostały tylko te najwytrwalsze i najbardziej wytrzymałe na mróz i wiatr. Czy potraficie nazwać ptaki na obrazku? Czy wiecie które z nich to gawrony, które wrony, a które kawki? Kawki przed zimnem chroni szary szalik, a wrony „ubrane” są w szare kamizelki. Ile wron widzicie na obrazku? Ile gawronów? Ile kawek? Ile ptaków patrzy w prawą, a ile w lewą stronę? POLICZ! doz radzi Ferie Z DOZIKIEM Ptaki niezbędnik doz lodowisko podczas treningu na lodowisku poplatały się linie rysowane płozami. Pomóż sportowcom odszukać właściwe łyżwy. Czy potrafisz nazwać różne sporty uprawiane na lodzie? ksiĘgarnia doz dozik Dozik jest bardzo ciekawy jakie zwierzę ukryło się na obrazku. Pokoloruj je według schematu. krzyŻÓwka Wśród dzieci, które przyślą rozwiązanie zadania o ptakach na adres redakcji: ul. Zbąszyńska 3, 91-342 Łódź (z dopiskiem DOZIK), rozlosujemy zestawy upominkowe. 112 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 113 encyklopedia krzyŻÓwka chorego doz radzi Dla dwudziestu pięciu osób, które przyślą na adres redakcji (91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3) prawidłowe rozwiązanie, sponsor krzyżówki przygotował nagrodę: okiem specjalisty z Życia fundacji komplet preparatów Allerco: balsam, żel myjący, krem i kostkę myjĄcą niezbędnik doz ksiĘgarnia doz dozik krzyŻÓwka 114 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 115 encyklopedia chorego Laureaci doz radzi Rozwiązaniem krzyżówki nr 1 z numeru 3(3) było hasło: Allerco - zdrowie i komfort wrażliwej skóry Upominki wylosowali pacjenci następujących aptek uczestniczących w programie „Dbam o Zdrowie”: Rozwiązaniem krzyżówki nr 2 z numeru 3(3) było hasło: Dbamy o zdrowe oczy Upominki wylosowali pacjenci następujących aptek uczestniczących w programie „Dbam o Zdrowie”: 1463309 Apteka DOZ, 98-220 Zduńska Wola, Kościelna 3 1539691 Apteka„MILENIUM”, 10-900 Olsztyn, Jagiellońska 33 1550207 Apteka„PHARMACJA”, 46-100 Namysłów, Reymonta 10 1557575 Apteka DOZ, 05-300 Mińsk Mazowiecki, Konstytucji 3 Maja nr. 7 1710666 Apteka„ELIXIR”, 06-300 Przasnysz, Rynek 19 2096822 Apteka„MAGNUS”, 85-861 Bydgoszcz, Magnuszewska 3 2363835 Apteka„HERBA”, 46-282 Lasowice Wielkie, Lasowice Wielkie 99A 2877491 Apteka MALWA, 96-514 Rybno k. Sochaczewa, Długa 8 A 2926698 Apteka„Citofarm”, 97-300 Piotrków Trybunalski, Słowackiego 77 3075721 Apteka„Św. Łukasza”, 64-000 Kościan, Szkolna 54 3367793 Apteka„KALISKA”, 98-400 Wieruszów, Warszawska 41 3423870 Apteka„Europejska”, 60-749 Poznań, Wyspiańskiego 26 3548848 Apteka DOZ, 32-400 Myślenice, Rynek 10 3566974 Apteka DOZ, 99-300 Kutno, Wilcza 1 3579608 Apteka DOZ, 41-500 Chorzów, Kościuszki 9 3608703 Apteka, 42-100 Kłobuck, 11 Listopada 44 3695135 Apteka,„Alfa” 82-400 Sztum, Sienkiewicza 10 dozik 0067823 Apteka„Ogólnodostępna”, 63-200 Jarocin, Wrocławska 46 A 0071024 Apteka DOZ„Bursztynowa”, 61-289 Poznań, os.Lecha 120 0605691 Apteka„Centrum”, 40-004 Katowice, al. W. Korfantego 2 0885842 Apteka„REMEDIUM”, 61-699 Poznań, os. Wichrowe Wzgórza paw. 105 0924977 Apteka„REMEDIUM”, 11-400 Kętrzyn, Sikorskiego 19 1150720 Apteka ESKULAP, 14-200 Iława, GRUNWALDZKA 1 1316770 Apteka„ARNICA”, 64-100 Kościan, os. Jagiellońskie 82 C 1391683 Apteka DOZ, 08-300 Sokołów Podlaski, Skłodowskiej-Curie M. 14 ksiĘgarnia doz Rozwiązanie konkursu z nr 3(3) „Śnieżki”. Dozik nagrodził upominkami dzieci pacjentów następujących aptek: Piotr 0632690 Apteka „Ogólnodostępna”, 63-200 Jarocin, Wrocławska 46 A Bartek 0726435 Apteka Dbam O Zdrowie, 81-355 Gdynia, Wójta Radtkiego 49/51 Paweł 0924558 Apteka „Pilula”, 11-200 Bartoszyce, Sikorskiego 27 A Małgorzata 1585879 Apteka, 26-300 Opoczno, Partyzantów 45 Aleksandra 1714643 Apteka, 07-300 Ostrów Mazowiecka, Partyzantów 15 Krzysztof 2368520 Apteka Dbam O Zdrowie, 21-400 Łuków, Przemysłowa 22 Joanna 2368520 Apteka Dbam O Zdrowie, 21-400 Łuków, Przemysłowa 22 krzyŻÓwka 116 niezbędnik doz Kwartalny dodatek do Czasopisma Pacjentów Aptek Dbam o Zdrowie 3143770 Apteka„Galenica”, 71-670 Szczecin, Przyjaciół Żołnierza 39/41 3372505 Apteka„Aksamitna”, 53-315 Wrocław, Powstańców Śląskich 146/1 3468676 Apteka„Salvia”, 37-700 Przemyśl, Bohaterow Getta 17a 3478949 Apteka Dbam O Zdrowie, 95-035 Ozorków, Lotnicza 1 3589400 Apteka„Łęczycka”, 99-100 Łęczyca, Jana Kilińskiego 14 3608540 Apteka„Centrum”, 40-004 Katowice, al. W. Korfantego 2 3631996 Apteka, 28-366 Małogoszcz, Jaszowskiego 2 z Życia fundacji Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Nie zwraca materiałów niezamówionych. Zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów redakcyjnych, nadawania tytułów i śródtytułów. Za treść opisów preparatów odpowie dzialność ponoszą Zleceniodawcy. 1140869 Apteka„Viola”, 15-297 Białystok, Żelazna 9 lok. 14 1148163 Apteka Eskulap, 14-200 Iława, Grunwaldzka 1 1337613 Apteka„W Starym Domu”, 62-041 Puszczykowo, Dworcowa 22 1398992 Apteka Prywatna, 11-015 Olsztynek, Chopina 2 1510605 Apteka Dbam O Zdrowie, 07-400 Ostrołęka, Kościuszki 16 1607524 Apteka Na Strzelców, 90-750 Łódź, 28 Płk Strz.Kaniowskich 6/10 1737248 Apteka„Św. Łukasza”, 64-600 Oborniki k. Poznania, Młyńska 8b 3020138 Apteka„Cito”, 87-100 Toruń, Chełmińska 11 3111456 Apt„Św. Maksymiliana”, 46-325 Jaworzno, Kolbego 11 okiem specjalisty Wydawca: Bez Recepty Sp. z o.o. (spółka Polskiej Grupy Farmaceutycznej), 91-342 Łódź, ul. Zbąszyńska 3, tel. (042) 613 34 44. Prezes wydawnictwa: Wojciech Rosicki. Redakcja: adres jak wyżej Redaguje zespół. Redaktor naczelny: Krzysztof Chrzanowski. Sekretarz redakcji: Grzegorz Dróżdż. Redaktor graficzny: Izabela Raduszewska. Dział reklamy: Sebastian Ciechomski, tel. (042) 613 35 86, 0 601 292 272, e-mail: [email protected], Katarzyna Kustra, tel. (042) 613 35 86, 0 723 691 965 e-mail: [email protected] Projekt graficzny i skład: Innova, 02-532 Warszawa, ul. Rakowiecka 36, tel.: (022) 606 39 65, (022) 606 39 66. Graficy: Dorota Jędrkiewicz, Robert Trojanowski (www.dr-graphic.eu) Nadzór farmaceutyczny: Jerzy Stasiak, Druk: RR Donnelley Europe Sp. z o.o. Zdjęcia: Flash Press Media, 123rf, Aldona Nawrot, Piotr Tomczyk 0022707 Apteka Prywatna, 46-040 Ozimek, Opolska 2 0024467 Apteka„Pod Eskulapem”, 59-700 Bolesławiec Śląski, Jana Pawła Ii 50 D 0096957 Apteka„Elixir ”, 06-300 Przasnysz, Rynek 19 0118751 Apteka Witaminka, 62-300 Września, Legii Wrzesińskiej 11 0186895 Apteka„Panaceum”, 64-600 Oborniki k. Poznania, Obrzycka 46 0240204 Apteka„Aksamitna”, 53-315 Wrocław, Powstańców Śląskich 146/1 0268202 Apteka Dbam O Zdrowie, 24-100 Puławy, Skłodowskiej 2 0654014 Apteka„Pod Borem”, 87-320 Górzno, Rynek 23 1114211 Apteka„Alfa”, 82-400 Sztum, Sienkiewicza 10 Maciej 3075721 Apteka „Św. Łukasza”, 64-000 Kościan, Szkolna 54 Tomasz 3230037 Apteka Dbam O Zdrowie, 20-219 Lublin, Odlewnicza 1 Natalia 3407673 Apteka „Sokrates”, 17-100 Bielsk Podlaski, Mickiewicza 31 infolinia: 0-800 APTEKI | 278-354 | www.doz.pl 117
