69. rocznica wybuchu II Wojny ¦wiatowej

69. rocznica wybuchu II Wojny ¦wiatowej
Dnia 1 wrze¶nia - w 69 rocznicê wybuchu II Wojny ¦wiatowej w Malborku uczczona zostanie pamiêæ pomordowanych
przez hitlerowców. Z³o¿one zostan± kwiaty na cmentarzach wojennych oraz komunalnym, oddaj±c tym samym ho³d,
wszystkim poleg³ym bohaterom II wojny ¶wiatowej, pochowanym w Malborku.
Szukajcie prawdy jasnego p³omienia!
Szukajcie nowych, nie odkrytych dróg...
Za ka¿dym krokiem w tajniki stworzenia,
coraz siê dusza ludzka rozprzestrzenia
i wiêkszym staje siê Bóg!
Ka¿da epoka ma swoje cele
i zapomina o wczorajszych snach...
Nie¶cie wiêc wiedzy pochodniê na czele
i nowy udzia³ bierzcie w wieków dziele.
Przysz³o¶ci podnie¶cie gmach!
Ale nie depczcie przesz³o¶ci o³tarzy,
choæ macie sami doskonalsze wznie¶æ.
Na nich siê jeszcze ¶wiêty ogieñ ¿arzy
i mi³o¶æ ludzka stoi tam na stra¿y.
I Wy winni¶cie im cze¶æ!
(A. Asnyk, "Do m³odych")
Fot. Archiwum Urzêdu Miasta Malborka
G³ówne uroczysto¶ci odbêd± siê pod Pomnikiem Celników Polskich w Malborku Ka³dowie, a nastêpnie pod
Pomnikiem Pomordowanych Kolejarzy i Inspektorów Celnych w Szymankowie, których program przedstawia siê
nastêpuj±co:
Malbork KA£DOWO:
09:45 - Wyjazd na malborskie Cmentarze autobusem MZK z parkingu przed Urzêdem Miasta Malborka (autobus
bêdzie podstawiony o godz. 09:30). Kolejno¶æ sk³adania kwiatów: Cmentarz Komunalny (Pomnik ¯o³nierzy Armii
Krajowej i Pomnik Kombatantów), Cmentarz ¯o³nierzy Radzieckich, Cmentarz ¯o³nierzy Wspólnoty Brytyjskiej.
10:30 - Zbiórka pod Pomnikiem Celników Polskich w Ka³dowie.11:00 - Rozpoczêcie uroczysto¶ci Sygna³ Uwaga:
- Hymn pañstwowy,
- Wyst±pienia okoliczno¶ciowe,
- Narracja historyczna,
- Modlitwa za poleg³ych celników,
- Apel poleg³ych, salwa honorowa,
- Sk³adanie wieñców, kwiatów pod Pomnikiem.
11:45 - Zakoñczenie uroczysto¶ci i przejazd do Szymankowa (oznaczony autokar odjedzie spod Pomnika).
UWAGA! Dla wszystkich chêtnych osób pragn±cych uczestniczyæ w uroczysto¶ciach w Szymankowie bêdzie
podstawiony autobus MZK na pocz±tku ul. Solskiego od strony Pomnika Celników Polskich.
SZYMANKOWO:
12:50 - Zbiórka w ko¶ciele parafialnym w Szymankowie.
13:00 - Msza ¦w.
http://www.malbork.pl/um/ - Malbork, Urz±d Miasta
Page created by www.kraszewski.pl
Generated: 2 March, 2017, 13:37
14:00 - Przemarsz uczestników uroczysto¶ci z ko¶cio³a pod tablicê pami±tkow± na Dworcu PKP z³o¿enie kwiatów.
14:20 - Przemarsz uczestników uroczysto¶ci od dworca PKP pod Pomnik Pomordowanych Kolejarzy i Inspektorów Celnych.
14:40 - Uroczysto¶ci przy Pomniku oraz sk³adanie kwiatów.
15:40 - Zakoñczenie uroczysto¶ci, przemarsz na boisko sportowe, rozwi±zanie kolumny marszowej, poczêstunek dla
wszystkich uczestników bior±cych udzia³ w obchodach.
16:00-16:30 Powrót do Malborka.
ZWIEDZANIE IZBY PAMIÊCI W GODZ. 10:00 12:00, 14:00 16:00
Na uroczysto¶ci serdecznie zapraszaj±:
Burmistrz Miasta Malborka Andrzej Rych³owski
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Szef S³u¿by Celnej Jacek Kapica
Dyrektor Izby Celnej w Gdyni Artur Badeñski
Dyrektor Izby Celnej w Olsztynie Robert Torenc
Wójt Gminy Lichnowy Waldemar Lamkowski
Wiceprzewodnicz±cy Okrêgowej Sekcji Kolejarzy NSZZ Solidarno¶æ w Gdañsku Jacek Prêtki
Jak co roku, w tym dniu zapraszamy wszystkie poczty sztandarowe do u¶wietnienia uroczysto¶ci swoj± obecno¶ci±.
Fot. Archiwum Urzêdu Miasta Malborka
Trochê historii&
II wojna ¶wiatowa najwiêkszy konflikt zbrojny w historii ¶wiata, trwaj±cy miêdzy 1 wrze¶nia 1939 r., a 2 wrze¶nia 1945
r. (w Europie trwa³ do 8 maja 1945 r.), obejmuj±cy zasiêgiem dzia³añ wojennych prawie ca³± Europê, czê¶æ Azji,
pó³nocn± Afrykê i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywa³y siê nawet w Antarktyce. Poza prawie
wszystkimi pañstwami europejskimi, bra³y w niej udzia³ g³ówne pañstwa Ameryki Pó³nocnej i Azji. G³ównymi stronami
konfliktu by³y pañstwa osi i pañstwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). Zapowiedzi± nadchodz±cego konfliktu by³ atak
faszystowskich W³och na Abisyniê (wojna w³osko-abisyñska 1935-1936), hiszpañska wojna domowa, wojna
japoñsko-chiñska 1938 r. (któr± czê¶æ historyków uwa¿a za czê¶æ II wojny ¶wiatowej) oraz rozbiór Czechos³owacji
(pa¼dziernik 1938 r.). II wojnê ¶wiatow± poprzedzi³y te¿ takie agresywne zachowania ze strony III Rzeszy, jak:
zajêcie Nadrenii w 1936 r., Anschluss Austrii (marzec 1938 r. marzec 1939 r.) oraz aneksja K³ajpedy. Ze strony W³och
przyk³adem z³amania prawa miêdzynarodowego by³o zajêcie Albanii wiosn± 1939 r.
1 wrze¶nia 1939 o 4:45, bez wypowiedzenia wojny, wojska niemieckie zgodnie z planem Fall Weiss, uderzy³y na
Polskê na ca³ej d³ugo¶ci polsko-niemieckiej granicy oraz z terytorium S³owacji. Pierwszym polskim miastem, na które
spad³y niemieckie bomby by³ Wieluñ, o 4:40 rozpocz±³ siê niemiecki nalot dywanowy. Zginê³o prawie 1200 osób,
ofiarami by³a ludno¶æ cywilna. Miasto zosta³o zniszczone w prawie 75%. Symbolem ataku Niemiec sta³ siê atak na
polsk± sk³adnicê tranzytow± Westerplatte w Wolnym Mie¶cie Gdañsku o godzinie 4:45, wsparty przez ostrza³
pancernika "Schleswig-Holstein". Jednocze¶nie z Niemcami ruszy³a przeciw Polsce s³owacka Armia Polowa
"Bernolak". Niemcy skoncentrowali przeciwko Polsce 1,8 miliona ¿o³nierzy uzbrojonych w 2800 czo³gów, oko³o 3000
samolotów i 10 000 dzia³, ich dzia³ania wewn±trz Polski wspomaga³o tak¿e oko³o 80-100 tysiêcy cz³onków
Selbstschutz. S³owacja wystawi³a trzy dywizje piechoty, grupê szybk± i nieliczne lotnictwo. Polska zmobilizowa³a
milion ¿o³nierzy, 880 czo³gów, 400 samolotów i 4300 dzia³. Polska linia obrony bieg³a wzd³u¿ granic Polski. Mimo
zaciêtego oporu Niemcom ju¿ w pierwszych dniach wrze¶nia uda³o siê prze³amaæ polskie linie oporu i zaj±æ Pomorze,
czê¶æ Wielkopolski i ¦l±sk. By³o to mo¿liwe dziêki ogromnej przewadze technicznej wojsk niemieckich i
skoncentrowaniu jednostek pancernych na g³ównych kierunkach natarcia, zgodnie z doktryn± Blitzkriegu (wojny
b³yskawicznej).
Trochê historii o tym, co dzia³o siê na ziemi malborskiej...
Inspektorzy celni mieli swoje siedziby w Sztutowie, Nowym Dworze, Szymankowie, Piekle i Ka³dowie. T± ostatni±
http://www.malbork.pl/um/ - Malbork, Urz±d Miasta
Page created by www.kraszewski.pl
Generated: 2 March, 2017, 13:37
placówkê szczególnie dotknê³y prowokacje inspirowane przez hitlerowskie bojówki. Usytuowana by³a w centrum wsi w
odleg³o¶ci oko³o 1 km od przej¶cia granicznego, w s±siedztwie tzw. korytarza, na g³ównym szlaku z Królewca do Berlina.
30 sierpnia 1939 r. polski rz±d og³osi³ mobilizacjê. Tym samym polscy inspektorzy celni stali siê czê¶ci± si³
zbrojnych pañstwa. Powierzono im nowe zdania. Razem z kolejarzami mieli pilnowaæ wêz³ów kolejowych i informowaæ o
wszystkich nietypowych zaj¶ciach. Do zadañ placówki w Ka³dowie oraz w pobliskim Szymankowie nale¿a³o przede
wszystkim przesy³anie informacji do 2 Batalionu Strzelców stacjonuj±cego w Tczewie, który w razie konieczno¶ci mia³
wysadziæ most na Wi¶le, blokuj±c tym samym wkroczenie naje¼d¼cy do Polski.
W nocy z 31 sierpnia na 1 wrze¶nia 1939 r. dowódca inspektorów w Szymankowie Stanis³aw Józef Szarek, na sygna³
otrzymany od funkcjonariuszy z Ka³dowa, wszcz±³ alarm, który spowodowa³ pó³godzinne opó¼nienie ataku wroga na
Tczew zawiadowca stacji Pawe³ Szczeciñski skierowa³ poci±g nr 963 pe³en ¿o³nierzy Selbstschutz-u i SS-manów na
boczny tor. Natomiast przekazanie informacji przez dy¿urnego ruchu w Szymankowie Alfonsa Runowskiego na stacjê
w Tczewie, spowodowa³o, ¿e ¿o³nierze 2 Batalionu Strzelców w Tczewie zd±¿yli wysadziæ w powietrze most na Wi¶le.
Wed³ug lokalnych ¼róde³, pierwsz± ofiar± II wojny ¶wiatowej by³ Eugeniusz Jarszyñski, kierowca Inspektoratu Ce³,
który zgin±³ 1 wrze¶nia 1939 r. o godz. 2.00. Dwie godziny pó¼niej Niemcy zamordowali 21 polskich celników, kolejarzy
oraz cz³onków ich rodzin. Ofiary mordu pochowano wieczorem we wspólnej mogile.
Opisane wydarzenia upamiêtnia obelisk postawiony dziêki zbiórce celników z Gdañska w 1969 r. w Ka³dowie, który od
trzech lat z inicjatywy Dyrektora Izby Celnej w Gdyni oraz Naczelnika Urzêdu Celnego w Elbl±gu stoi w pobli¿u miejsca,
w którym przed wojn± by³o przej¶cie graniczne i sta³y wagony stanowi±ce tymczasow± siedzibê inspektorów. Stoi w
pobli¿u miejsca, gdzie zginêli.
Fot. Archiwum Urzêdu Miasta Malborka
Na podstawie: www.pl.wikipedia.org, www.kprm.gov.pl, www.mf.gov.pl, materia³y w³asne.
http://www.malbork.pl/um/ - Malbork, Urz±d Miasta
Page created by www.kraszewski.pl
Generated: 2 March, 2017, 13:37