30 LAT INSTYTUTU PLASTYKI SZTUKA, NAUKA, EDUKACJA

Transkrypt

30
LAT INSTYTUTU PLASTYKI
AKADEMII im. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE
1977/1978
2007/2008
SZTUKA, NAUKA, EDUKACJA
2
30
1
2
30
1977/1978
2007/2008
PATRONAT HONOROWY
JM Rektor Akademii im. Jana Długosza w Częstochowiie
prof. dr hab. Zygmunt Bą
ąk
KOMITET ORGANIZACYJNY OBCHODÓW
Krystyna Szwajkowska / przewodnicząca
3
Grzegorz Banaszkiewicz, Andrzej Desperak,
Włodzimierz Karankiewicz, Włodzimierz Kulej, Janusz Pacuda,
Jerzy Piwowarski, Zdzisław Wiatr, Katarzyna Winczek
4
30
3
0
Grafika Warsztatowa
Komunikacja Wizualna
Fotografia
Struktury Wizualne
Kształtowanie Przestrzeni
Metodyka Edukacji Plastycznej
256
257
Wystawa 30 lat Instytutu Plastyki. Sztuka, Nauka, Edukacja
Andrzej Desperak, O wystawie 30 lat Instytutu Plastyki.
Sztuka, Nauka, Edukacja
Dokumentacja fotograficzna wystawy
258
267
Absolwenci kierunku Wychowanie plastyczne
/Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych
w latach 1981-2008
5
129
167
213
221
245
251
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Spis treści
SPIS TREŚCI
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • K. Szwajkowska, Przedmowa
6
30
W bieżącym roku akademickim mija
lat od utworzenia kierunku Wychowanie plastyczne, którego pierwsi słuchacze rozpoczęli
studia w październiku 1977 r. w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej. Rocznica ta jest okazją do podsumowania, analizy oraz prezentacji dorobku
naukowego, artystycznego i dydaktycznego Instytutu Plastyki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Na przestrzeni trzydziestu lat nastąpiło wiele
zmian, zarówno organizacyjnych, jak i dydaktycznych. Niewielki, bo tworzony zaledwie przez kilku pracowników Zakład Wychowania Plastycznego
przekształcił się następnie w Instytut Wychowania Artystycznego; a w 1990 roku – po utworzeniu w naszej uczelni Wydziału Wychowania Artystycznego
– powstał wchodzący w jego skład Instytut Plastyki. Dzięki wysiłkowi i ambicjom jego pracowników dokonano wielu zmian programowych w obszarze
dydaktyki, rozbudowano programy nauczania poprzez wprowadzanie nowych przedmiotów, poszerzając ofertę kształcenia artystycznego; uruchomiono
pracownie specjalistyczne i obowiązek realizacji dyplomu artystycznego stanowiącego integralną cześć dyplomu ukończenia uczelni. Od 2001 roku
Wychowanie plastyczne zmieniło nazwę na Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych, a nasi absolwenci legitymują się dyplomem magistra
sztuki.
Z okazji 30-lecia wspomnianego kierunku, w Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie zaprezentowana została od 25 października
do 16 listopada 2008 r. okolicznościowa wystawa. Przygotowana dla szerokiej publiczności ekspozycja zawierała prace artystów zatrudnionych w Instytucie Plastyki, a także współpracowników oraz twórców już nieżyjących. Integralną częścią wystawy był pokaz prac semestralnych oraz dyplomowych
naszych studentów i absolwentów. Obchodom 30-lecia asystuje również niniejsza publikacja, w której okolicznościowym artykułom towarzyszy bogata
dokumentacja dorobku artystycznego i naukowego pracowników, a także wybrane prace dyplomowe i semestralne studentów obrazujące osiągnięcia
dydaktyczne poszczególnych zakładów.
Składam serdeczne podziękowania wszystkim, których twórczy intelekt i praca przyczyniły się do realizacji całokształtu przedsięwzięcia
– 30-lecia Instytutu Plastyki.
Krystyna Szwajkowska
Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Obchodów 30-lecia
Dyrektor Instytutu Plastyki w kadencji 2005–2008
Prezentacja nastąpiła w kolejności wynikającej z wspomnianego spisu, jednak dwukrotnie zasady tej nie zastosowano. Stało się tak w przypadku prof. Andrzeja Desperaka i prof. Janusza Pacudy, którzy – mimo kierowania w roku jubileuszowym zakładami Wychowania przez Sztukę oraz
Rzeźby – umieszczeni zostali w gronie pracowników macierzystego Zakładu Komunikacji Wizualnej.
Bardzo istotną częścią opracowania jest dokumentacja dorobku dydaktycznego, w której przedstawione zostały wybrane dokonania semestralne i dyplomowe studentów kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznychh. Uzupełniają je prace autorów z kierunku Malarstwo,
których zaproszenie jest naturalną konsekwencją poszerzenia wydziałowej oferty dydaktycznej w oparciu o kadrę Instytutu Plastyki.
Publikację uzupełnia fotograficzna relacja z jubileuszowej ekspozycji w częstochowskiej Miejskiej Galerii Sztuki, a także spis absolwentów
z lat 1981–2008.
Dopełniając informacji o zawartości opracowania, chciałbym także przeprosić część PT Autorów, że – z uwagi na wspomniane ograniczone
możliwości wydawnicze – nie wszystkie dostarczone przez nich materiały zostały wykorzystane. Bez wątpienia wzbogacą one kolejną monografię.
Życząc Szanownym Czytelnikom interesującej lektury, pragnę równocześnie podziękować wszystkim osobom, których praca pozwoliła przygotować
niniejszą publikację.
Jerzy Piwowarski
Redaktor
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • J. Piwowarski, Od redaktora
Następnie znajduje się spis pracowników zatrudnionych w Instytucie Plastyki w roku akademickim 2007/2008, po którym zaprezentowano
także sylwetki poszczególnych twórców. W każdym przypadku podano informacje biograficzne oraz elementy dorobku artystyczno-naukowego istotnego
z punktu widzenia Uczelni. Zważywszy na ograniczoną ilość miejsca, zamieszczono przede wszystkim wybory ważniejszych działań wystawienniczych
oraz realizacji np. projektowych, a także bibliografię recenzowanych publikacji i spis nagród uzyskanych za twórczość.
7
30
Publikacja „
lat Instytutu Plastyki. Sztuka, nauka, edukacja” towarzyszy kolejnej rocznicy funkcjonowania kierunku Wychowanie
plastyczne / Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznychh w Wyższej Szkole Pedagogicznej, a następnie Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Z tej okazji został w niej zamieszczony artykuł sytuujący kształcenie estetyczne – i działalność m.in. PT Pracowników Instytutu Plastyki – w trwającym
od prehistorii rozwoju kulturowym, a także omówiono przykłady funkcjonowania naszych studentów i absolwentów w Świecie Sztuki. Przedstawiono
także status quoo częstochowskiej placówki.
8
Tak Ryszard Kapuściński, zmarły w styczniu 2007 roku wybitny pisarz, poeta, fotograf, dziennikarz nazywany „cesarzem reportażu” rozpoczyna swoją refleksję o fascynujących odkryciach końca XX wieku, odkryciach dotyczących prapoczątków ludzkiej kultury.
Pisze: W grudniu 1994 francuski badacz Jean-Marie Chauvet natrafił
w pobliżu ujścia Rodanu na jaskinię, w której znalazł, jak to natychmiast
uznano - najstarsze malowidło świata, bo mające około 32 tysięcy lat.
Wydany wkrótce potem album fotografii tych rysunków, nosi tytuł „Świt
sztuki: Jaskinia Chauveta. Najstarsze malowidła świata”. Ledwie jednak
album Chauveta pojawił się w księgarniach Paryża, a później Nowego
Jorku i Londynu, a już świat obiegła wiadomość, że w innej części naszej planety - w Australii – odkryto znacznie, znacznie wcześniejsze ślady
sztuki. A mianowicie Richard Fullagar i grupa australijskich archeologów
znaleźli w północno-zachodniej Australii wykute w skałach sylwetki
zwierząt – kangurów i krokodyli, a także podobizny duchów. Ustalono,
że dzieła te powstały 75 tysięcy lat temu, to znaczy, że są co najmniej
dwukrotnie starsze niż malowidła z jaskini Chauveta. Ale to nie wszystko,
bo jednocześnie znaleziono resztki ochry i narzędzi kamiennych służących
do malowania na skałach, mających 116 tysięcy lat, a przy dokładniejszych badaniach ich wiek będzie można określić prawdopodobnie na
176 tysięcy lat 2. Oznacza to największą rewolucję w naukach historycznych od czasów Homera i Tukidydesa. Trzeba będzie od nowa pisać
zupełnie inną, niż wszystkie dotychczasowe, historię rodzaju ludzkiego,
historię świata. Ale paradoks nauki polega na tym, że im więcej odkryć,
tym więcej pytań, im więcej mamy danych, tym więcej napotykamy niewiadomych 3.
Datowania wizerunków zwierząt z Groty Chauveta zostały w pełni potwierdzone za pomocą metody węgla C-14, co stanowi logiczną
przesłankę do „przepisania” całej historii sztuki i zrewidowania jej utrwalonych już hipotez i teorii. Ryszard Kapuściński, który tak kategorycznie
podkreśla rewolucyjną doniosłość tego odkrycia, wydaje się być w mniejszości, zdającej sobie sprawę z wagi i znaczenia obrazów, które wyłoniły
się z głębi dziejów. Nie wtórują mu, niestety, inni polscy intelektualiści,
zwłaszcza historycy sztuki 4. Pomimo upływu ponad 14 lat od odkrycia
w Vallon-Pont d’Arc we Francji kilkuset niezwykłych, fenomenalnych wręcz
rysunków, malowideł i rytów, starszych dwukrotnie od Groty Lascaux, fakt
ten pozostaje poza zbiorową świadomością twórców, studentów szkół
artystycznych, ludzi kultury. Czy to nie zadziwiające?
Jedynie Andrzej M. Kobos 5 poruszony odkryciem, podejmuje, jak
sam pisze, próbę niezwykle skróconego opisu sztuki jaskiniowej i najnowszego stanu jej interpretacji, jak również zasygnalizowania pewnych problemów poznawczych w najwcześniejszej historii ludzkiej sztuki i wierzeń 6. Analizując metodologię i rezultaty datowania odkrytych
w Grocie Chauveta rysunków i malowideł oraz nawiązując do przytoczonej na wstępie refleksji Ryszarda Kapuścińskiego, Andrzej Kobos nazywa sztukę prehistoryczną najdłuższym artystycznym okresem ludzkości 7.
W artykule pod tym właśnie tytułem pisze: Określenie sztuka prehistoryczna jest bardzo płynne. Wystarczy powiedzieć, że w ciągu ostatnich
około 60 lat, historię tej sztuki przepisywano co najmniej trzykrotnie
a zanosi się na pisanie jej po raz czwartyy. I dalej: (...) niewiele pewnego
wiemy o motywacjach tej sztuki, jej symbolice i znaczeniu, powodach nagromadzenia malowideł i rytów w pewnych tylko jaskiniach, o ówczesnej
„sztuce dla sztuki. Czy te dekorowane w tak trudnych warunkach jaskinie były świątyniami kultowymi? „galeriami sztuki”? „szkołami sztuki”? 8.
Są to zasadnicze pytania, które Andrzej M. Kobos – racjonalista o ścisłym
wykształceniu – stawia, znając przecież dobrze odpowiedzi udzielane
dotychczas przez historyków i badaczy tej sztuki, opisujące jej powolny
i mozolny rozwój, „style” i „epoki” oraz „praktyczne” zastosowania. Teorie
te wydają się być raczej projekcją kultury, której produktem są ci badacze
– a nie logicznymi wnioskami, wyprowadzonymi z dostępnych przesłanek, czyli odkrytych dotąd i zbadanych śladów przeszłości.
Budząca niedowierzanie, wręcz szokująca, zwłaszcza w zestawieniu
z ustalonymi datowaniami, jest biegłość, z jaką rysunki zwierząt w Grocie
Chauveta zostały wykonane oraz ich dokumentalny obiektywizm; precyzja i różnorodność obserwacji; bogactwo użytych technik plastycznych.
Gdzie tu jest miejsce na rozwój? Jaki – i od kiedy? Co było wcześniej?
Podręcznikowe interpretacje, mówiące o magicznej, obrzędowej funkcji
sztuki paleolitycznej, skonfrontowane z realizmem wizerunków zwierząt,
sportretowanych w Grocie Chauveta – i to w większości tych gatunków,
na które twórca tego bestiarium nie polował! – domagają się ponow-
nego przemyślenia. Jak mogłyby one służyć za swego rodzaju dekorację
„miejsca kultu” czy ilustrację dla „magicznych obrzędów myśliwskich”,
skoro nie znaleziono śladów takich praktyk? Jak wyobrazić sobie tę grotę
jako „sanktuarium”, skoro nie ma w niej żadnego wyróżnionego, centralnego miejsca, w którym mogliby gromadzić się uczestnicy obrządku? Czy
za takie „centrum” można uznać ustawioną na kamiennym bloku czaszkę
niedźwiedzia jaskiniowego? Jak wytłumaczyć fakt, że paleolityczni twórcy
umieścili swe rysunki i ryty nie w największej, imponującej powierzchnią (ok. 2500 m²) Sali Legowisk Niedźwiedzi 9 w Grocie Chauveta, ale
w jej niskich i ciasnych „ramionach”, które nie mogły pomieścić większej
grupy widzów? Jak należałoby interpretować śladową ledwie obecność
przedstawień człowieka, zredukowanego do odcisków dłoni i atrybutów
płci żeńskiej, wobec tak dużej liczby i niewiarygodnej perfekcji wizerunków zwierząt i zdumiewającej rozmaitości reprezentowanych przez nie
gatunków?
Stawiam te pytania z pozycji obserwatora, skazanego na świadectwa „z drugiej ręki” – na publikacje i fotografie profesjonalnych badaczy
prehistorii, wśród nich jednego z pierwszych, szczególnie dla sztuki prehistorycznej zasłużonego – niezwykłego księdza Hénri Breuila, przy tym
utalentowanego i wykształconego rysownika 10. Wystawa 11, poświęcona
temu niestrudzonemu odkrywcy, którą zaprezentowano w lecie 2006
roku w muzeum w L’Isle-Adam, uświadomiła mi, że był on pierwszym
współczesnym człowiekiem, który za pomocą języka wizualnego nawiązał kontakt z twórcami sprzed tysiącleci. Sporządzając naukową dokumentację swoich odkryć, Henri Breuil rysował, odrysowywał, malował,
kalkował i interpretował za pomocą różnorodnych technik plastycznych
to, co widział na ścianach grot, w miejscach trudno dostępnych i słabo
oświetlonych. Czynił to z prawdziwą pasją badacza-artysty, świadomego
siły i znaczenia przekazu wizualnego, artysty, który swój własny talent
plastyczny wykorzystał jako narzędzie dla upowszechnienia odkrywanych
przez siebie dzieł paleolitycznych twórców. Powstały w ten sposób prace
zadziwiające: jako dokumenty naukowe konkurują z istniejącą już przecież fotografią, lepiej niż ta technika oddając istotę „skopiowanych” przez
Breuila obrazów; jako samoistne dzieła o niewątpliwie artystycznym charakterze urzekają prostotą, z jaką odzwierciedlają ducha i piękno swoich pierwowzorów, sporządzonych przed tysiącleciami na ścianach grot.
Na współczesnym, papierowym podłożu, ponad oceanem czasu artystabadacz Henri Breuil stworzył pomost i wzorzec dialogu ludzi-twórców,
9
Coraz trudniej przewidzieć przyszłość, natomiast coraz lepsze wyniki
przynosi nam odkrywanie przeszłości. Zdumiewające, jak dzięki najnowszym technikom i badaniom moment pojawienia się człowieka twórczego, człowieka artysty, przesuwa się coraz głębiej w przeszłość 1.
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • G. Banaszkiewicz, Laboratorium Sztuki
Laboratorium Sztuki
10
posługujących się uniwersalnym, odwiecznym językiem rysunku; ukształtował również swoisty kanon „relevés” 12 – konturowych, graficznych
„wyciągów” z malowideł naskalnych, do dziś obecny w publikacjach na
temat sztuki prehistorycznej. Chociaż teorie i hipotezy Breuila, tak istotne
dla rozwoju badań nad kulturą i sztuką paleolitu, dziś sam autor musiałby
zapewne zrewidować w świetle najnowszych odkryć, to wizualny zapis
jego pracy naukowej – rysunki – pozostają dziełami, których wartość estetyczna i kulturowa wykracza poza pierwotną intencję „obiektywnego”,
dokumentalnego zapisu, będąc niezwykłym świadectwem trwania duchowej więzi łączącej nas z przeszłością.
Czyż nie dzieje się tak od wieków, że rejestracja poprzedza kreację?
Że wnikliwa obserwacja i „wierne kopiowanie” rzeczywistości prowadzi
nieuchronnie do jej interpretacji, wydobywania z niej najbardziej skrytych, tajemnych aspektów? I że – w konsekwencji – ten proces rejestracji
i interpretacji jest istotnym dla człowieka sposobem i narzędziem poznania świata, a także samego siebie?
Przywilej i przyjemność „kopiowania rzeczywistości” odebrała artystom fotografia – mechaniczne, perfekcyjne i niezmordowane medium,
pozwalające człowiekowi nie tylko rejestrować, zapisywać to, co widzą
oczy, ale też sięgać „tam, gdzie wzrok nie sięga”. Jej powstaniu towarzyszyła obawa o los sztuki uwolnionej od rzemieślniczej powinności
tworzenia wizerunku świata, obawa o przyszłość malarstwa, któremu
wyrosła zabójcza konkurencja. Dziś wiemy, że dzięki postępowi nauki
i techniki sztuka poszerzyła swój obszar, wciągając i wykorzystując nie
tylko fotografię, lecz wszelkie techniki i procesy, którymi zawładnąć może
wyobraźnia człowieka – a więc twórcy.
Fotografia „wyręczyła” Daguerre’a 13 i innych malarzy obrazów
w stwarzaniu iluzji i szybko trafiła do szerokiej publiczności; wkrótce pojawiły się kolejne wynalazki – stereoskopia i kinematografia. Powstało
kino, telewizja, a wreszcie cyfrowy zapis obrazu. Konfrontacja malarstwa
i fotografii, a ściślej manualnych i fotomechanicznych technik obrazowania przebiegła zadziwiająco pokojowo. Sztuka, której przepowiadano
rychły koniec, oswoiła i przyswoiła sobie tzw. nowe media a artyści do
swych warsztatów włączyli kamery fotograficzne i filmowe, komputery,
drukarki, projektory. Nie porzucili przy tym bynajmniej węgla drzewnego,
pędzli z włosia, rylców i dłut, farb i barwników naturalnych, czyli narzędzi
i materiałów używanych od tysiącleci; zmianie uległy jedynie cele i zakresy stosowania coraz liczniejszych, coraz wydajniejszych, precyzyjnych
i bardziej „wścibskich” technik obrazowania.
W epokach „przedfotograficznych”, gdy odręczny rysunek był jedynym możliwym zapisem wizualnym, istniała swoista „unia personalna”
pomiędzy artystą – twórcą dzieła sztuki, a artystą – wnikliwym obser-r
watorem Natury. Jej ucieleśnieniem i niedoścignionym reprezentantem –
wręcz jedności artystycznego i naukowego spojrzenia na świat, pozostaje
oczywiście Leonardo da Vinci, którego zapiski rysunkowe z kilkusetletnim
wyprzedzeniem antycypują dzisiejsze standardy i techniki rejestracji oraz
dokumentacji obrazu, w tym najnowsze, jak rentgenogramy czy tomografię komputerową 14. Nowożytnym echem (jeśli możemy tak mówić
o obrazach!) odwiecznej pasji człowieka, by zarejestrować, zapisać, narysować, namalować WSZYSTKO – wszystko, co ważne – są i od kilku
stuleci pozostają niezmiennie efektowne wydawnictwa encyklopedyczne;
bogato ilustrowane, drukowane od czasów Diderota i d’Alemberta 15,
a współcześnie coraz częściej również „multimedialne”, na płytach CD
czy DVD. Patronują im nie tylko wielcy Leonardo da Vinci, czy Albrecht
Dürer, bardziej znany jako malarz i grafik niż matematyk-geometra 16,
autor własnoręcznie ilustrowanych traktatów naukowych, lecz także
anonimowi twórcy z Groty Chauveta, autorzy pierwszego Tierlebenn 17
w dziejach ludzkości, których sukcesorami i graficznymi kontynuatorami są „młodsi” od nich o ponad 15 tysiącleci słynni malarze i rysownicy
z Groty Lascaux oraz mniej znani rytownicy z Groty Combarelles 18. To, co
dziś wydaje się nam oczywiste – wszechobecność obrazu – nie wydaje się
być pewnikiem w rozwoju ludzkiego gatunku; raczej zadziwiającą aberracją, mutacją genetyczną, która nagle uzyskała możliwość ekspresji i tym
samym przesądziła o kierunku zmian, kształtujących podstawowe, głębokie struktury naszego mózgu. Mózgu człowieka, zdolnego do tworzenia
pojęć i obrazów, posiadającego przy tym umiejętność ich zapisywania
i odczytywania. Słowo, Obraz – i dużo później Pismo – przypuszczalnie
w takiej właśnie kolejności chronologicznej powstałe – są stworzonymi
przez nas nośnikami informacji, którymi się posługujemy. Czy te specyficzne sposoby gromadzenia, przetwarzania i przekazywania informacji nie
są tym właśnie, co najbardziej odróżnia nas od zwierząt?
Ian Tattersall w książce I stał się człowiek. Ewolucja i wyjątkowość
człowiekaa, w jej ostatnim rozdziale zatytułowanym Być człowiekiem
m pisze: Może wydać się dziwne, lecz po omówieniu pięciu milionów lat naszej ewolucji, dochodzimy w końcu do wniosku, że wszystko, co wiemy,
nie daje nam szerszych podstaw do wnioskowania o pochodzeniu naszej
natury i naszej wyjątkowości. (...) Istoty ludzkie są tak niezwykłe i tak
„bezprecedensowe”, że tylko introspekcja pozwoli nam poznać samych
siebie. W tym celu musimy zacząć od świadomości, z której wszystko inne
bierze początek 19. I dalej: Jest czymś frustrującym, że doszedłszy do koń-
Wiarygodny i uniwersalny, logiczny i trwały, przekraczający miarę
pojedynczego ludzkiego życia, międzypokoleniowy komunikat wizualny
był osiągnięciem, wpływającym zasadniczo na możliwości poznawcze
człowieka i jego stosunek do otaczającej rzeczywistości. Obraz był zarówno aktem zmysłowego i świadomego poznania reprezentowanego
przezeń obiektu, jak i odzwierciedleniem wiedzy i pamięci o nim, wyrażonej w stworzonym wizerunku. Istota, która go sporządziła, miała
niewątpliwie świadomość swej odrębności oraz rozwinięte potrzeby
i umiejętności intelektualne. Zostawiła nam przecież przekonujący tego
dowód: realistyczny, kompetentny zapis swej wiedzy o otaczającym ją
świecie 22. Wcześniejsze „wynalazki” hominidów, w tym człowieka neandertalskiego, przez tysiąclecia współistniejącego z naszym przodkiem,
takiego jasnego, oczywistego dowodu świadomości nam nie dostarczyły.
Opanowanie ognia, wspólne polowania, organizacja społeczna, udoskonalane przez tysiące lat kamienne i kościane narzędzia, zdobienie ciała
i uroczyste grzebanie zmarłych nie zapowiadają przecież tego „wielkiego
wybuchu” intelektualnego, paleolitycznej „rewolucji kulturalnej”, której
przejawem jest masowe sporządzanie przez naszego przodka realistycznych wizerunków innych istot oraz (chociaż znacznie rzadziej!) swoich
pobratymców. Wynalazek obrazu oraz metod jego jakże trwałego zapisu
jest – moim zdaniem – przejawem i równocześnie motorem nowego etapu ewolucji, w którym mechanizm doboru naturalnego zastąpi kultura
– zbiorowe dzieło ludzi, powiązanych unikalną, niezwykłą umiejętnością
gromadzenia i wymiany informacji o otaczającej ich rzeczywistości.
Nie wiemy, czy pierwszy obraz, rysunek, rzeźba powstały przez dostrzeżenie znajomego kształtu w gotowej, istniejącej wcześniej w naturze
formie cienia, chmury, kamienia czy korzenia – czy był raczej mozolnym
Wkrótce po zasiedleniu Europy nasz praprzodek począł systematycznie tworzyć, wypełniać, kompletować swoją pinakotekę. Ten wielce
kreatywny analfabeta pozostawił zapisy swej obecności i swojej wiedzy
w postaci niezliczonych rysunków, rytów, płaskorzeźb, figur i malowideł
w ponad 500 miejscach, rozsianych od Półwyspu Iberyjskiego aż po Ural.
Swoje dzieło ukrywał w trudno dostępnych miejscach, uzupełniał i wzbogacał przez następne 20 tysięcy lat, lub dłużej, do czasu wynalezienia
pisma. My, jego dzisiejsi sukcesorzy, inwentaryzowaniem, opisywaniem
i interpretowaniem europejskiej części tego gigantycznego zasobu infor-r
macji wizualnej zajmujemy się świadomie dopiero od około 120 lat 23.
To doprawdy zbyt mało, byśmy mogli w pełni zrozumieć zawarte w nim
przesłanie, zważywszy, że również na innych kontynentach znajdują się
tysiące podobnych miejsc. Trudno jednak nie dostrzec, że autor tego zbiorowego dzieła udowodnił swoją odrębność od wszelkich innych stworzeń
i intelektualną nad nimi przewagę. Ciekawe, że pierwszych odkryć prehistorycznych dzieł sztuk plastycznych dokonano w tym samym niemal
czasie, gdy powstawał współczesny instrument rejestracji obrazów – fotografia 24.
Dlaczego nasz przodek, zajęty „walką o byt” wykonywał pracochłonne wizerunki zwierząt, w tym bardzo często takich, na które nie
polował i których nie jadał? Po co je gromadził?
Raz sporządzony, obraz mógł być nazywany, opisywany w oderwaniu od realnej sytuacji, do której się odnosił; mógł być po wielekroć „odczytywany”, komentowany i przeżywany na nowo. Wizerunek zwierzęcia
– sąsiada, konkurenta, istoty od człowieka niezależnej i odrębnej – dzięki
swej ważności, złożoności i precyzji, stymulował powstanie nowych słów,
pojęć i nowych związków pomiędzy nimi. Domagał się szczegółowego
opisu, wyjaśnienia, komentarza. To właśnie obraz w powiązaniu ze słowem stworzył nową jakość w zakresie gromadzenia i przetwarzania informacji, a jego odkrywca i użytkownik zyskał nieznaną wcześniejszym
hominidom sprawność intelektualną – a wraz z nią specyficznie ludzkie
możliwości zdobywania i utrwalania wiedzy o świecie. Czy obraz, ryt nie
był więc – toutes les proportions gardéess – najstarszym ilustrowanym
wykładem, prehistorycznym pierwowzorem artykułu encyklopedycznego,
przez wieki „na żywo” komentowanym i uzupełnianym – i przez wieki
z należnym pietyzmem chronionym i przechowywanym w Grocie? Opar-r
ta jedynie na kontemplacji obrazu i jego oczywistych właściwości, moja
„amatorska” hipoteza zakłada, że rozwój złożonego, wyrafinowanego
języka wizualnego nastąpił na długo przed powstaniem języka pisanego, kształtując i wzbogacając język mówiony, a wraz z nim umysły istot,
które się nim posługiwały. Dzięki umiejętności tworzenia i zapisywania
obrazów człowiek paleolitu skutecznie i wytrwale budował wizerunek
swojego świata, podobnie jak człowiek współczesny czyni to dzisiaj za
pomocą mediów fotomechanicznych. Czy hipoteza ta może zostać łatwo
obalona?
Znany fakt, że dzieci rysują i uczą się mowy tak samo chętnie i sprawnie, i w tym samym okresie swojego indywidualnego rozwoju, powinien
budzić uwagę organizatorów systemów oświatowych oraz pedagogów.
Czy ta powszechna zdolność nie zasługiwałaby na więcej przychylności?
Skoro dzieci emigrantów tak łatwo stają się dwujęzyczne, jeśli tylko się
im na to pozwoli lub umożliwi, to czy nie można byłoby zaryzykować
hipotezy, że również język obrazów dzieci opanowałyby w równym stopniu, gdyby były do tego zachęcane przez wychowanie i szkołę? Że ucząc
się języka swych rodziców i społeczeństwa, w którym się wychowują,
mogłyby również przyswoić uniwersalny język wizualnej komunikacji, aby
w przyszłości móc się nim posługiwać równie biegle i tak powszechnie,
jak dziś angielskim? A może w zamierzchłej przeszłości tak właśnie było?
Może sztuka, której obiekty występują w zastanawiającej „nadreprezentacji” pośród zachowanych przedmiotów codziennego użytku należących
do naszych praprzodków i dominują nad nimi wyrafinowaniem formy,
była przywilejem młodzieży i jej nauczycieli, specjalistów rysunku, rytu
i rzeźby? Kto wykonywał te rysunki i malowidła w warunkach wymagających nie tylko dobrego oka i „fotograficznej” pamięci, ale również
fizycznej wytrzymałości, cierpliwego znoszenia wielogodzinnej pracy
w niewygodnej pozycji? Czyje palce i dłonie zostały tak licznie odbite
w tak wielu grotach? A może do„edukacji plastycznej w zakresie sztuk
plastycznych” nasi przodkowie przywiązywali szczególną wagę, widząc
Zachęcony przez eksperta 21 tak jednoznacznym zaproszeniem do
umysłowych spekulacji, przyglądam się niezliczonym rysunkom, obrazom,
rytom, płaskorzeźbom, figurom i znakom sprzed tysiącleci z narastającym
podziwem, ale i z przeświadczeniem, że w nich ukryte jest rozwiązanie
zagadki „rewolucji intelektualnej” człowieka przed kilkoma dziesiątkami
tysięcy lat. Patrząc na dzieła artystów paleolitu, dochodzę do wniosku,
że to właśnie przez nich dokonany niezwykły „wynalazek” obrazu odegrał
rolę szczególną w rozwoju umysłu, języka i inteligencji naszych praprzodków, na wiele tysięcy lat przed wynalezieniem pisma.
poszukiwaniem przez tysiąclecia sposobu na „opisanie świata”, ciągiem
wielu prób i błędów. Widzimy jednak, że nauka „komunikacji wizualnej”
nie trwała zbyt długo, jak na wymogi ewolucji gatunku. Zapis wizualny
wydaje się pojawiać od razu w dojrzałej, wyrafinowanej i skończonej postaci; nie potrafimy wskazać jego form pierwotnych czy przejściowych.
Dzięki wiarygodnym metodom datowania wiemy, że 15 tysięcy lat, które
dzielą Grotę Chauveta od Groty Lascaux, dla rozwoju sztuki obrazowania
nie mają większego znaczenia; widzimy, że dzieła obu tych „szkół” są
równie biegle i porywające, mimo dających się dostrzec warsztatowych
i stylistycznych odrębności. Jeśli odrzucimy pokusę, by Kosmitom przypisać przekazanie naszym przodkom tajemnicy rysunku, musimy uznać,
że odkryliśmy go sami – w sobie i w otaczającym nas świecie. Tak rozpoczęła się najważniejsza w dziejach rewolucja intelektualna.
11
ca naszej opowieści, musimy przyznać, że wciąż nie wiemy zbyt dobrze,
jak, gdzie i kiedy, i w jaki sposób człowiek zdobył świadomość, która tak
bardzo wyróżnia go spośród milionów innych stworzeń 20.
12
w niej, jak na dobrych rodziców przystało, szansę rozwoju dla swoich
dzieci?
Sztuka człowieka, który zasiedlił Europę i był naszym bezpośrednim,
choć jakże dalekim przodkiem, jest bezspornym dowodem jego inteligencji, zdolności do wnikliwej obserwacji, zdumiewającej pamięci, manualnej sprawności; stanowi przy tym informację, zapisaną zrozumiałym dla
nas językiem, którą dziś możemy odczytać i poddać analizie. Jakie więc
niesie nam ona przesłanie? O czym nas informuje?
Grota Lascaux, której obrazy rozpoczynają każdy niemal podręcznikowy wykład historii sztuki, nazywana bywa często „Kaplicą Sykstyńską
Prehistorii”. W tej nazwie zawarta jest „transcendentalna” interpretacja
zjawiska i kulturowe uwarunkowania badaczy. Niech tak pozostanie,
siłą tradycji. Na własny użytek, Grotę Chauveta pozwalam sobie określać tytułem „Akademii Nauki i Sztuki Paleolitu”. Nazwa ta wydaje mi
się dobrze odzwierciedlać „uniwersytecki” charakter tej fenomenalnej,
prehistorycznej pinakoteki, której obiektywizm, naukowa wiarygodność
i wysoce prawdopodobna funkcja edukacyjna narzucają się nieodparcie
mojej wyobraźni. Artystycznej – dodam – wyobraźni, która posługuje się
okiem, nie szkiełkiem – chociaż nie widzę sprzeczności moich wyobrażeń
ze znalezionymi tam, w Grocie, śladami i dokonanymi dotąd ustaleniami.
W Grocie Chauveta widzę więcej racjonalizmu niż magii czy szamanizmu,
tak chętnie przywoływanych dla wyjaśnienia fenomenu sztuki paleolitu.
Widzę w niej pracownię i galerię sztuk plastycznych; najstarsze archiwum, bibliotekę i szkołę; funkcjonującą przez całe tysiąclecia instytucję
„użyteczności publicznej”.
W fascynującej „przygodzie obrazu” uczestniczy od lat trzydziestu
– czyli przez ~1 promil dotychczas ustalonego czasu jej trwania – Instytut Plastyki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, nasze skromne
Laboratorium Sztuki. W jego Pracowniach wraz z naszymi studentami
uprawiamy starożytny proceder tworzenia i interpretowania wizerunku
świata. Zaczynamy od najprostszych ćwiczeń rysunkowych: sporządzania
szkicowych zapisów, odręcznych notatek otaczającej rzeczywistości; przechodzimy przez kolejne etapy wtajemniczenia w warsztatowe procesy,
prowadzące do stworzenia Obrazu. Stosowane przez nas techniki obrazowania obejmują zarówno tradycyjne narzędzia, materiały i technologie,
których zalążki widzimy już w Grocie Chauveta 25, jak też wynalazki ostatnich stuleci – fotografię, video, techniki cyfrowej rejestracji i przetwarzania
materiałów wizualnych. Gdzieś pomiędzy tak wyznaczonymi biegunami
technologicznymi naszego Laboratorium plasują się liczne techniki malar-r
skie i rzeźbiarskie, ceramika, oraz techniki graficzne, w których powstające matryce – wypukłe, wklęsłe, płaskie, ażurowe, transparentne i wirtualne 26 „rodzą” i powielają obrazy w procesie druku. Niezwykła jest przy
tym współzależność, komplementarność i nieustająca aktualność tego tak
zróżnicowanego „zaplecza technologicznego” sztuki, która nie pozbywa
się niemal żadnego ze swoich technicznych wynalazków, pozwalając
z nich twórczo korzystać kolejnym pokoleniom. Choć zmieniają się sposoby widzenia, mody, style i kierunki w sztuce, jej adepci i mistrzowie spotykają się we wciąż tych samych warsztatach, nazywanych pracowniami,
w których zachodzi proces przekazywania wiedzy o obrazie oraz o metodach i sposobach jego wytwarzania. Przy obrazie – i w rozmowach za
jego pośrednictwem odbywanych, dyskusjach i korektach kształtowana
jest świadomość i umiejętność profesjonalnego operowania przekazem
informacji wizualnej oraz twórczego stosowania jej nieustannie zmieniających się form.
Jako praktyk tej profesji, od 30 już lat zdumiewam się, jak skuteczny
jest ten rodzaj edukacji, jak gruntowna, pozytywna przemiana dokonuje
się w naszych studentach w ciągu niewielu lat studiów. Przyrost kompetencji i umiejętności adeptów sztuk wizualnych w dużym stopniu przypisuję stymulującej i dyscyplinującej roli, jaką odgrywa w Sztuce warsztat.
Techniki artystyczne, angażujące ręce, oczy i mózg, a przy tym stosunkowo proste – zwłaszcza w relacji do efektów, jakie przynoszą – wydają się
być szczególnie udanym konglomeratem czynności, pobudzających rozwój manualnych i intelektualnych zdolności człowieka i dostarczających
mu przy tym satysfakcji tworzenia. Bowiem nie sam nauczyciel kształtuje
osobowość studenta, adepta, dyplomanta studiów artystycznych, lecz
w równym stopniu warsztat, technika, którą się obaj posługują. Połączenie, współistnienie i współzależność tych elementów jest dla mnie najstarszym, historycznie udokumentowanym modelem kształcenia 27. Model ten, składający się z nauczyciela – artysty oraz warsztatu – pracowni,
służącej do pracy i nauki, to historyczny fenomen „edukacji artystycznej
w zakresie sztuk plastycznych” 28, w której słowo i obraz wspierają się
wzajemnie i wzmacniają w wydajnym, przez wieki wypraktykowanym,
twórczym procesie. Dzięki wyposażeniu naszego niewielkiego Laboratorium w podstawowe, sprawdzone technologie, wyselekcjonowane
przez wieki praktyki artystycznej, nasi studenci mają „pełne ręce” roboty,
a obiekty, które wytwarzają w pracowniach, stają się w naturalny sposób
cząstką historii wizualnego opisania świata. Po opuszczeniu szkoły nasi
absolwenci znajdują, mimo wielu przeszkód, swoje miejsca i samodzielne
role w społecznym otoczeniu – jako nauczyciele plastyki, animatorzy różnych przedsięwzięć artystycznych, pracownicy instytucji kultury, agencji
Ryszard Kapuściński, Lapidarium III, [w:] Lapidaria I – III;; wyd. Biblioteka „Gazety Wyborczej”,
Warszawa 2008, s. 262.
Do wspomnianych w cytacie datowań australijskich znalezisk należy podchodzić z dystansem, bowiem
nie zostały one dotąd potwierdzone (gb).
Ryszard Kapuściński, Lapidarium III, [w:] Lapidaria I – III;; wyd. Biblioteka „Gazety Wyborczej”,
Warszawa 2008, s. 263.
Nie są mi znane, poza artykułem w „National Geographic” (Nr 1 [28] ze stycznia 2002 r.) oraz pracą
Janusza K. Kozłowskiego (Świat przed Rewolucją Neolityczną, Encyklopedia Historyczna Świata,
tom I, 2004) żadne istotne publikacje, przybliżające polskiemu czytelnikowi Grotę Chauveta.
Polski fizyk mieszkający od 1981 r. za granicą. Niezależny wydawca i publicysta, a także redaktor
graficzny i ilustrator unikalnego internetowego periodyku kulturalnego „Zwoje”.
Andrzej M. Kobos, Najdłuższy artystyczny okres ludzkości, internetowy periodyk kulturalny „Zwoje”
2/27, 2001, http://www.zwoje-scrolls.com/zwoje27/text02_1p.htm.
Tamże.
Tamże.
Salle des Bauges. Tłumaczenie: autor.
Sur les chemins de la préhistoire. L’abbé Breuil du Périgord à l’Afrique du Sud, Smogy édition d’art,
Paris, 2006. (Na ścieżkach prehistorii. Ksiądz Breuil, od Perigord do Afryki Południowej;; tłumaczenie:
autor).
Sur les chemins de la préhistoire. L’abbé Breuil du Périgord à l’Afrique du Sud, Musée d’art
et d’histoire Louis Senlecq, 07.05 – 17.09.2006, L’Isle-Adam - Val d’Oise, Francja.
Takie „relevés” graficzne sporządzali również XIX-wieczni ilustratorzy – sztycharze popularnonaukowego, francuskiego wydawnictwa „La Nature”, którzy swymi finezyjnymi drzeworytami
sztorcowymi tworzyli zapis ówczesnych, najświeższych odkryć dzieł sztuki prehistorycznej,
interpretując językiem grafiki sporządzone przez Breuila i innych odkrywców rysunki i fotografie
(http://cnum.cnam.fr/CGI/fpage.cgi?4KY28.58/232/100/532/0/0;
http://cnum.cnam.fr/CGI/fpage.cgi?4KY28.58/233/100/532/0/0;
http://cnum.cnam.fr/CGI/sresrech.cgi?4KY28.45/0309).
Louis Jacques Mandé Daguerre, nim wynalazł technikę utrwalania parami rtęci obrazu
„narysowanego światłem” na srebrnej płytce, był uzdolnionym malarzem – hiperrealistą (jak
byśmy to dziś mogli powiedzieć), zafascynowanym iluzją, jaką może stwarzać obraz. Jest on także
uważany za wynalazcę dioramyy, czyli malowanych na półprzejrzystym podłożu gigantycznych, realistycznych malowideł. W dioramiee obraz stanowi główny element „instalacji”, w której gra świateł
oraz użyte elementy przestrzenne tworzą iluzjonistyczną kompozycję, dającą przed oczami widzów
złudzenie rzeczywistości wykreowanej przez artystę.
Por. Leonardo da Vinci Szkice i zapiski, opr.: H. Anna Suh, wyd. Black Dog and Leven Hall
Publishers, Inc., polska edycja: 2006 Paragon Books Ltd.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Wielka_encyklopedia_francuska#Geneza_powstania;
w Bibliotece Głównej AJD w Częstochowie znajduje się ok. 450 rycin z tej encyklopedii.
Unterweisung der Messung mit dem Zirkel und Richtscheitt, Albrecht Dürer, 1525.
Tierlebenn – Życie Zwierząt (1864–1869) popularne, wielotomowe i tłumaczone na wiele języków
wydawnictwo, bogato ilustrowane drzeworytami sztorcowymi. Jest dziełem zoologa i pisarza
Alfreda Edmunda Brehma, który studiował rysunek w Szkole Sztuki i Rzemiosła w Altenburgu
i architekturę w Dreźnie. Nadano mu przydomek Tiervater (niem. „ojciec zwierząt”).
Młodsi o ok. 19 000 lat. Por. Les Combarelless, Monique et Claude Archambeau, wyd. Pierre
Fanlac,1989; oraz http://www.hominides.com/html/lieux/grotte-combarelles.htm.
Odpowiedzi poszukuję w odległej o ponad 30 000 lat przeszłości,
w „Akademii Nauki i Sztuki Paleolitu”, Grocie Chauveta – i w setkach
podobnych jej miejsc, rozprzestrzenionych po całej Ziemi; w rysunkach,
rytach i malowidłach naszych pierwszych „kolegów po fachu”. W spełnionym marzeniu malarza Daguerre’a – odkrywcy „malowanego światłem”
obrazu, dostrzegam współczesne potwierdzenie wówczas wytyczonej
drogi; odnajduję odpowiedź na to pytanie w wielu zakamarkach starożytnej profesji, której się oddajemy, jako kontynuatorzy naszych wielkich
poprzedników. I odpowiadam: na początku był Obraz.
Grzegorz Banaszkiewicz
Kraków, 30 września 2008 roku
Laboratorium Sztuki • Przypisy
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Ian Tattersall, I stał się człowiek. Ewolucja i wyjątkowość człowieka, Wyd. WAB, Warszawa 2001,
s. 213, 215.
Tamże, s. 259.
Ian Tattersall jest antropologiem, biologiem ewolucyjnym, badaczem naczelnych oraz kuratorem
wydziału antropologii Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku.
Czy dziś postępujemy inaczej? W sondach kosmicznych Pionieer 10 i 11, które opuściły Układ
Słoneczny, umieściliśmy grawerowane plakietki, zawierające obrazkowe przesłanie o nas – dla
innych cywilizacji.
Michel Brezillon, Encyklopedia kultur pradziejowychh, PWN, Warszawa 2001, s. 186.
1837 – w grocie Le Chaffaud we Francji znaleziono kość zwierzęcą z wyrytymi na niej dwiema
sarnami; jednak przez dziesiątki lat przypisywano jej autorstwo Celtom, nim kolejne odkrycia obaliły
ten pogląd. W dwa lata później ogłoszono wynalazek dagerotypii.
Rysunek węglem drzewnym, ochrą, ryt, prószenie (rozpylanie) farby.
Grzegorz Banaszkiewicz, Pojęcia grafikii, „Rocznik Katedry Sztuki Wydziału Nauczycielskiego Politechniki Radomskiej” 2006, nr 4.
Grota Chauveta jest wspaniałym tego przykładem: wyrabiano tam węgiel drzewny używany
do rysowania, rytowano i rysowano, odbijano dłonie, eksperymentowano różne techniki artystyczne
na przestrzeni tysięcy lat.
Nazwa naszego kierunku, choć rozwlekła, dobrze odpowiada istocie tego modelu i procesu
kształcenia.
Sprzeczność pomiędzy „elitarna mniejszością” a „uniwersalnym językiem przekazu wizualnego”
jest pozorna i zasługuje na odrębne omówienie (gb).
Na kartach tej publikacji znajdziecie Państwo prace studentów
i ich nauczycieli z naszego częstochowskiego Laboratorium Sztuki. Będą
to obrazy, rzeźby, grafiki – wizualne komunikaty i wizualne kreacje oraz
towarzyszące im słowa komentarza, w odwiecznym dialogu. Ten dwugłos, którego początek niknie we wciąż mało znanej i słabo rozumianej
przeszłości, doprowadził do zbudowania przez człowieka bibliotek, archiwów, muzeów i galerii, tych współczesnych odpowiedników Grot, w których dziś przechowywany jest zapisany przez człowieka wizerunek jego
świata. Zarejestrowany lub wykreowany obraz oraz pisany komentarz;
opis i zapis wszystkiego, co kiedykolwiek człowiekowi zdało się ważne,
w tym Sztuka – to ludzki sposób na pokonanie czasu, na zachowanie
w zbiorowej pamięci gatunku więzi z naszą przeszłością i wyznaczenie
drogi w przyszłość. W trzydziestym roku historii Instytutu Plastyki, w którym mam zaszczyt od początku pracować, pozwalam sobie na refleksję
– i ponownie zadaję pytanie, co leży u podstaw unikalnych wśród żywych
istot intelektualnych umiejętności człowieka? Jaka szczególna cecha, jakie
zachowanie czy zdolność pozwalają mówić o naszej, ludzi rozumnych,
wyjątkowości? Co wyróżnia spośród innych Hominidów – i co odróżnia
nas w sposób niepodważalny od Neandertalczyka? Co nadało rewolucyjny impuls ludzkim zdolnościom poznawczym i zadecydowało o powstaniu i rozwoju kultury, wynalezieniu pisma, co spowodowało dominację
i terytorialną ekspansję gatunku Homo sapienss na Ziemi? Co było na
początku?
13
reklamowych, niezależni twórcy. Stają się przy tym członkami tej elitarnej
mniejszości rodzaju ludzkiego, która sprawnie posługuje się najbardziej
uniwersalnym, najstarszym, międzynarodowym językiem przekazu wizualnego 29.
14
Likwidacja Galerii oraz trudne warunki lokalowe na Uczelni sprawiły,
że eksponowanie studenckiej twórczości stało się możliwe tylko w miejscowych galeriach. Przykładem takiej współpracy jest nieistniejąca już Galeria Towarzystwa Fotograficznego w Częstochowie, gdzie w latach 1986,
1987 i 1988 pokazywano studenckie prace zaliczeniowe z fotografii.
Tradycję wyżej wspomnianej studenckiej galerii kontynuowała
dopiero działająca w II połowie lat 90. Galeria „Bez Tynku” z siedzibą
w podziemiach Muzeum Częstochowskiego oraz funkcjonująca od kilku lat Galeria „Japko” w gmachu głównym Akademii im. J. Długosza.
Jej działalność wspierają inne lokalne galerie: Miejska Galeria Sztuki
(d. Biuro Wystaw Artystycznych), Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”,
a także Teatr Dramatyczny im. A. Mickiewicza oraz kluby jazzowe „Paradoks” i „ASK” oraz „Rue de Foche” (Klub Środowisk Twórczych), „SPOKO”,
„Piwnice Margeaux” i „U Belga”. Na studenckich wystawach prezentowane są głównie prace dyplomowe, co powoduje, że ekspozycje te od lat są
stałym elementem programowym galerii oraz częstochowskiego życia ar-r
tystycznego. Przykładowo, od ok. 1996 r. OPK „Gaude Mater” rezerwuje
na tego typu pokazy czerwiec, podczas którego – w systemie dwuletnim,
wymiennie – umieszcza się dyplomy z zakresu grafiki i malarstwa.
Działalność studentów prezentowana była także poza Częstochową, nie tylko w pobliskich miastach, jak Lubliniec (MDK), Radomsko
(MDK), czy Tarnowskie Góry (Galeria „Nad-Pod”), ale i Katowicach (Muzeum Archidiecezjalne, Górnośląskie Centrum Kultury, „Na żywo” – Galeria Polskiego Radia), Krakowie (Nowohuckie Centrum Kultury, Galeria
„Pod Ręką”, Galeria Kanonicza 1), Czeladzi (Galeria „Odeon”), Warszawie (Muzeum Plakatu), Poznaniu (ASP), Gdańsku (ASP), oraz Zakopanem
(Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Tatrzańskiego Parku Narodowego).
Bilansując wystawiennicze dokonania ostatnich lat, za jedną
z najbardziej spektakularnych prezentacji należy uznać wystawę litografii
studentów Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Antwerpii i Pracowni
Litografii Instytutu Plastyki WSP w Częstochowie ph. „Spotkanie – Ontmoeting” (Muzeum Częstochowskie, 1997), która zaistniała dzięki aktywności Grzegorza Banaszkiewicza i Krystyny Szwajkowskiej. Podobnie interesującą była wystawa przygotowana przez Ewę Zawadzką, która pokazała
w 2001 r. twórczość własną oraz swoich studentów w XYLON-Museum
+Werkstatten w Schwetzingen (Niemcy). Równie licznie prace studentów
zaprezentowane zostały podczas wystaw Andrzeja Desperaka: „Struktury
wizualne” (Częstochowa 2001) i „O projektowaniu” (Częstochowa 2006)
oraz przygotowanej przez niego ekspozycji „25 lat kierunku Wychowanie
Plastyczne” (Częstochowa 2003). Z satysfakcją obserwowaliśmy także
działania realizowane z inicjatywy studentów. Przykładem jest, funkcjonująca pod opieką Włodzimierza Karankiewicza w latach 2000–2005,
formacja duchowo-artystyczna „Grupart 2. My Rano”. Należeli do niej:
Ewelina Bodzioch, Jakub Jakubowski, Maja Janiec, Adam Knop, Anna
Korbel, Karolina Kosińska, Elwira Kubińska, Katarzyna Lizurej i Anna Rak,
którzy sześciokrotnie prezentowali swe prace na ekspozycjach zbiorowych
w Częstochowie i Tarnowskich Górach. W ostatnich latach stałym miejscem obecności naszych studentów były regionalne projekty: katowicki
Festiwal Młodej Sztuki / Festiwal Uczelni Artystycznych / „ARTERIE” (2003,
2004, 2005, 2006), gdzie swą twórczość wspólnie pokazywali pracownicy i studenci, „4 Rybnicki Festiwal Fotografii” (2007) podczas którego
zaprezentowali się adepci specjalności: Fotografia, a także lokalne „Noce
Kulturalne” odbywające się w Częstochowie od 2004 r. Podobnie aktywny udział bierze młodzież (wraz ze swymi nauczycielami) w regionalnym
„Festiwalu Sztuki Wysokiej” (2003, 2004, 2005, 2006, 2008) organizowanym przez bytomską Galerię „Stalowe Anioły”.
Poza działaniami pozostającymi w relacji z Instytutem Plastyki, na
uwagę zasługuje fakt, iż walory jakościowe prac pozwalają studentom na
uczestnictwo w kierowanych do nich konkursach, np. „Biennale Grafiki
Studenckiej” (Poznań 1999, 2001, 2003), czy „Nadzieje plastyczne Częstochowy” (Miejska Galeria Sztuki), gdzie w 2006 r. w gronie 30 twórców
znalazło się 25 studentów i absolwentów Wydziału Wychowania Artystycznego AJD. Przyznano im wszystkie 6 przewidzianych regulaminem
nagród.
Studenci uczestniczą także w konkursach plastycznych dla profesjonalistów, gdzie ich prace otrzymują nagrody, czego przykładem jest Izabela Cichy, której plakat „Z tobą widzę” został nagrodzony w ogólnopolskim
konkursie „Integracja osób niepełnosprawnych w środowisku pracy i życia” (2003), czy Luiza Grabda – zdobywczyni wyróżnienia honorowego
i II nagrody w kolejnych edycjach Festiwalu Sztuki Sakralnej (Wadowice
2003, 2005). Podczas IX Międzynarodowego Festiwalu Rysowania (Zabrze 2006) III miejsce oraz wyróżnienie (w kategorii wyższych uczelni)
przyznano studentkom: Monice Pawłowskiej i Katarzynie Zasadzie. W bieżącym roku wyróżnienie w konkursie „Tarnowskie Klimaty 2008” – „Pan
Cogito – nowe wizualizacje” otrzymała Marta Baryczko. Nie mniejszym
powodem do zadowolenia jest sam udział w ekspozycji np. „Bezpieczni
na drodze” (patronat: ASP Warszawa; Muzeum Plakatu, 2007), czy Quadriennale Drzeworytu Polskiego (Olsztyn, 2007), gdzie zakwalifikowana
została Magdalena Piwońska i Patrycja Ryl.
Szczególną satysfakcją okazał się udział studentów z pracowni
Andrzeja Desperaka, Zdzisława Wiatra i Agnieszki Półroli w Biennale
Studenckiej Grafiki Projektowej „AGRAFA” (Katowice, 2007). W gronie
uczestników z uczelni krajowych i zagranicznych kwalifikowanych przez
międzynarodowe jury reprezentacja AJD w Częstochowie (25 studentów
i 2 dydaktyków) była drugą, co do liczebności, po ASP w Poznaniu. Wspomniane działania wystawiennicze i sukcesy naszych studentów stanowią
naturalną konsekwencję charakteru realizowanego programu nauczania.
O jego walorach świadczą również indywidualne, i zróżnicowane, zawodowe losy absolwentów.
15
Powołanie w 1977 r. w częstochowskiej Wyższej Szkole Pedagogicznej kierunku Wychowanie Plastycznee związane było z ówczesnymi
potrzebami szkolnictwa ogólnokształcącego wymagającego nauczyciela o odpowiednich kompetencjach. Mimo jednoznacznego określenia
drogi zawodowej przyszłych absolwentów, w programie dydaktycznym
zwracano uwagę na pozyskanie przez studentów wiedzy praktycznej z zakresu wszystkich dyscyplin sztuk pięknych, a także rozbudzenie
w nich świadomości artysty oraz odbiorcy sztuki. Dzięki temu kierunek
o proweniencji nauczycielskiej nabierał charakteru artystycznego, stając
się jednym z elementów Świata Sztuki. Służyć temu miało m.in. programowe wprowadzenie dyplomów artystycznych z malarstwa, grafiki, rzeźby, a także zainicjowanie w rodzimym środowisku życia artystycznego.
W pierwszych latach istnienia kierunku stało się to możliwe dzięki działalności aktywnej na początku lat 80. Galerii „U Macieja”. Mieściła się ona
w piwnicach budynku Wyższej Szkoły Pedagogicznej przy ul. Jasnogór-r
skiej 62, a jej założycielem i prowadzącym był obecny prof. AJD Leon Maciej. Prezentowano tam głównie wystawy, choć w 1982 r. odbył się także
studencki „Open Art Festiwal”, podczas którego ekspozycjom zawierającym tradycyjne media towarzyszyły autorskie działania typu performance
oraz koncert Krzysztofa Ścierańskiego.
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • J. Piwowarski, Studenci i absolwenci kierunku...
Studenci i absolwenci kierunku Wychowanie plastyczne
/ Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych
w Świecie Sztuki
16
Pierwszą próbą określenia, jak funkcjonują w Świecie Sztuki, była
ekspozycja zbiorowa „Absolwenci – dzisiaj” (BWA, Częstochowa 1994).
Zaproszono do niej 36 osób 1, które ukończyły studia w latach 1981–1994
i działały w najbliższym środowisku. Już wtedy zauważalne okazało się
zróżnicowanie zawodowych biografii: wśród uczestników wystawy byli
nauczyciele, czynni artyści i projektanci działający w kraju i za granicą.
Potwierdzają to dostępne informacje o kolejnych absolwentach, którzy
– dzięki uzyskanym podczas studiów kompetencjom – zostali zatrudnieni na uczelni (macierzystej lub innych). Spełniając wymagania Ustawy
o szkolnictwie wyższym realizowali następnie przewody artystyczne
I i II stopnia, których obecnymi odpowiednikami są doktoraty i habilitacje
z zakresu sztuki.
W Instytucie Plastyki od roku 1982 pracowało 22 absolwentów na
etacie asystenta. W chwili obecnej jest to 11 osób 2 (na 40 zatrudnionych
w Instytucie Plastyki w pełnym wymiarze godzin), w których gronie Włodzimierz Kulej, Jerzy Piwowarski, Magdalena Snarska, Krystyna Szwajkowska i Katarzyna Winczek uzyskali stopień doktora habilitowanego (lub
kwalifikacje II st.), Marzena Bogus, Ewa Kozłowska, Marek Mielczarek,
Dariusz Pleśniak zatrudnieni są na etacie adiunkta (po realizacji przewodu
kwalifikacyjnego I st. lub doktoratów w zakresie sztuki lub nauk humanistycznych), a Joanna Brzezińska i Edyta Cieślik - Moczek są asystentkami.
Z żalem należy odnotować, że na zawsze odszedł z naszego grona
pierwszy absolwent, który został zatrudniony na uczelni jako asystent,
a następnie zrealizował przewód kwalifikacyjny I st. – Leszek Wieluński.
Zmarł, mając w niedalekiej perspektywie realizację przewodu habilitacyjnego...
Absolwentkami naszego kierunku są również: Ewa Piwowarska,
Jolanta Wdowczyk oraz Teresa Ślusarek i Katarzyna Ziołowicz, zatrudnione na etatach adiunktów odpowiednio w: Akademii im. Jana Długosza (Wydział Pedagogiczny), Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza
(Wydział Pedagogiczno-Artystyczny) w Kaliszu i Uniwersytecie Humanistyczno-Pedagogicznym im. Jana Kochanowskiego (Instytut Edukacji Plastycznej) w Kielcach, a także Joanna Banek-Chudy, asystentka
w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Z Uczelnią wiążą swe losy także kolejni absolwenci. Jednym z nich jest Witold Zaręba, który 6 czerwca 2007 r. sfinalizował przewód doktorski z grafiki w katowickiej ASP.
Zajmując się rysunkiem i grafiką warsztatową (linorytem), od 1996 roku
prezentuje swoje prace na licznych wystawach zbiorowych krajowych
i zagranicznych, m.in. I Biennale Grafiki Studenckiej (Galeria Miejska
„Arsenał”, Poznań 1999), X i XI Konkursie Graficznym im. J. Gielniaka
(Muzeum Okręgowe, Jelenia Góra 2000,2003), VI i VII Międzynarodowym Triennale Sztuki Majdanek (Muzeum na Majdanku, Lublin 2000,
2003), Międzynarodowym Biennale Pasteli (BWA, Nowy Sącz 2002),
5 Triennale Grafiki Polskiej (BWA, Katowice 2003), International Mini Print
Salon (Timiszoara, Rumunia 2004), 13 International Print Biennal Varna
2005 (Varna, Bułgaria 2005), 11 Biennale Internationale de la Gravure
(Sarcelles, Francja 2005). Artysta do chwili obecnej zrealizował 9 wystaw
indywidualnych, a w konkursach uzyskał kilka wyróżnień i jedną nagrodę
główną. Realizację przewodu doktorskiego w krakowskiej ASP planuje
także Bartosz Frączek – czterokrotny stypendysta Prezydenta Miasta oraz
inicjator i komisarz częstochowskiego Międzynarodowego Biennale Miniatury. Jeszcze podczas studiów rozpoczął działalność wystawienniczą,
biorąc udział w konkursie dla studentów ostatnich lat szkół artystycznych
(ASP, Warszawa 1997), gdzie uzyskał III miejsce. W następnym, 1998
roku, zdobył II nagrodę w Internazionale Biennale di Arte-Citta di Locri
we Włoszech oraz wyróżnienie honorowe w VIII Biennale Sztuki Religijnej
„Sacrum” w Gorzowie Wlkp. W 1999 r., podczas Biennale Internazionale
di Mini Grafica e Pittura – Pisa otrzymał wyróżnienie honorowe. Swój
związek z uczelnią podtrzymuje także Jakub Jakubowski, stypendysta
Prezydenta Miasta Częstochowy (2006, 2004, 2003), a także zdobywca wyróżnień w konkursach „Nadzieje Plastyczne Częstochowy” (2006)
i „Obraz i rysunek o tematyce biblijnej” podczas VII Konfrontacji Artystycznych Sacrum (Wadowice 2007). Jest on także, od 2007 r., członkiem Rady
Kultury przy Prezydencie Miasta Częstochowy. Podobnie trwa współpraca
z dynamicznie działającym Łukaszem Kasperczykiem, laureatem konkur-r
su „Nadzieje Plastyczne Częstochowy” (2006). Kilkuletni staż asystencki
w Pracowni Litografii odbyła także Dorota Reterska, stypendystka
– podobnie jak wcześniejsi absolwenci – Prezydenta Miasta Częstochowy. Otrzymała ona wyróżnienia w konkursie fotograficznym „Kobieta
w oczach kobiety” (Łódź 2000) oraz podczas IV Triennale Autoportretu
(Radom 2003), a także II nagrodę na VII Jesiennym Salonie Sztuki „Homo
Quadratus Ostroviensis” (Ostrowiec Świetokrzyski 2004).
Z grona pozostałych absolwentów pragnę zwrócić uwagę na osoby, których dobór wynika z różnorodności podejmowanych działań oraz
życiowych osiągnięć. Pierwszym przykładem jest Wojciech Kołsut, malarz
prowadzący również uliczny „Teatr Wojtka Kołsuta”, w którym zajmuje
się reżyserią i choreografią przygotowywanych autorskich projektów. Jednym
z ostatnich sukcesów działającego od 10 lat teatru plastycznego jest nagroda
XXX Tyskich Spotkań Teatralnych (z udziałem teatrów zagranicznych) uzyskana za spektakl „Życie według Vincenta” (2003).
Wzajemne, bliskie kontakty studentów z okresu nauki przenoszone
są na lata późniejsze, czemu służy np. założona w 2005 roku z inicjatywy
Ewy Kozłowskiej grupa „Naciapane”, z którą związani są absolwenci 6
roczników 2000–2005 kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuk
plastycznychh oraz zaproszeni goście. Uprawiają oni malarstwo, grafikę
warsztatową i komputerową oraz fotografię, a swe prace zaprezentowali
na kolejnych wystawach: „Co robią kobiety” (Częstochowa 2005), „Pejzaż
miejski” (Częstochowa 2006), „Włoskie smaki” (Częstochowa 2006), instalacja „Parasolki” (Częstochowa 2006), „Białe, czarne, czerwone” (Augustów 2006) oraz „Ornament” (Częstochowa 2007).
Oprócz przejawiania własnej aktywności twórczej, nasi absolwenci są także animatorami życia artystycznego. W przypadku Częstochowy
promocją sztuki, poprzez organizację wystaw, zajmuje się wspomniany
B. Frączek, a także malarz Marek Czarnołęski, autor cyklu ekspozycji monograficznych organizowanych ph. „W kręgu koloryzmu”. Był on także
autorem prasowych recenzji, w których omawiał lokalne wydarzenia.
Absolwenci kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych
zaangażowani są także w życie instytucji należących do Świata Sztuki,
np. prowadzą własne galerie. Są to: Katarzyna Maciej („Art Galeria”;
obecnie Galeria Matschay, Częstochowa), Sebastian Króliszewski (Galeria „Seba”, Zakopane), Jolanta Janda (Galeria „Steel Forest”, Warszawa)
i Ewa Kořan („Galerie 9”, Praga Czechy). Podobnie funkcjonują osoby
zatrudnione w instytucjach samorządowych: Robert Sękiewicz (kierownik Galerii w Ośrodku Promocji Kultury „Gaude Mater”), Barbara Szyc
(kierownik Działu Realizacji Wystaw w Miejskiej Galerii Sztuki) i Elżbieta
Łydżba (główny specjalista Wydział Kultury i Sztuki UM oraz pełnomocnik
Prezydenta Częstochowy ds. estetyki miasta), czy Anna Tarczyńska, dyrektor Samorządowego Ośrodka Kultury w pobliskim Janowie.
Reasumując: kierunek Wychowanie Plastyczne, mimo założonego
pedagogicznego profilu, poprzez realizowany program nabrał charakteru artystycznego, co potwierdzają przedstawione wyżej wybrane 7 infor-r
macje na temat naszych studentów i absolwentów. Uzyskane podczas
studiów kompetencje zawodowe sprawiły, że znaleźli oni zatrudnienie
nie tylko w szkolnictwie, ale także w instytucjach zajmujących się sztuką lub/i zostali artystami. Z powodzeniem funkcjonują tak w kraju, jak
i za granicą. Jednym z efektów opisanego stanu rzeczy, obserwowanego
także w innych ośrodkach, stała się zmiana nazwy kierunku na Edukacja
artystyczna w zakresie sztuk plastycznychh oraz przyznanie absolwentom
tytułu zawodowego magister sztuki. Sytuacja ta stanowi źródło satysfakcji dla nauczycieli akademickich, którzy zyskali potwierdzenie jakości
realizowanych programów autorskich oraz skuteczności wspólnej pracy
ze studentami.
Jerzy Piwowarski
Studenci i absolwenci kierunku... • Przypisy
1
2
3
4
5
6
W gronie wystawców znajdował się absolwent kierunku Pedagogika Przedszkolna z Plastyką – Jerzy
Jędrzejak.
Dane z dnia 1. 10. 2007 r.
www.lubaszka.art.pl
www.setowski.art.pl, www.setowski.com
www.seweryn.artist.pl, www.seweryn.zanet.pl
W składzie grupy znajdują się: wspomniana Ewa Kozłowska (opiekun merytoryczny), Iwona Kręciwilk
(komisarz wystaw), Ryszard Baranowski (layout), Monika Biblis, Monika Bogdanowicz, Elżbieta
Bożek, Ewa Chudy, Marcin Chudy, Dorota Cieślik, Dorota Gąsiorowska, Urszula Gębuś, Robert
Gołąbek, Agnieszka Jurczyk, Iwona Kasprzycka, Magdalena Kmieć-Zalewska, Katarzyna Kłębek,
7
Magdalena Komorowska-Misiewicz, Małgorzata Kozioł, Marta Kramer, Wojtek Kulesza, Jakub
Morkowski, Ilona Nawrot, Agnieszka Nowojska, Małgorzata Okrzesik, Anna Pączko, Agata
Prochaska, Dominika Radkowska, Justyna Rybak, Lidia Sawińska-Micińska, Elżbieta Siwik, Agnieszka
Słodkowska, Joanna Stępień, Bartek Stypka, Anna Tarczyńska, Agnieszka Tworek, Piotr Wachecki,
Małgorzata Wiktorowicz, Przemysław Woźniak, Anna Wójcik.
Wśród absolwentów pominięto np. designerów zatrudnionych – bądź prowadzących – własne
agencje reklamowe. Ponadto w środowisku Częstochowy (lub jego pobliżu) działają: Sabina
Andrzejewska, Janusz Burzyński, Jacek Cichoń (zm. 2004), Elżbieta Chodorowska, Lidia Dąbrowska,
Agnieszka Drogosz, Joanna Jeżewska-Desperak, Grażyna Kabzińska-Frankiewicz, Izabela Kita, Piotr
Kosiński, Sebastian Króliszewski, Jadwiga Łapińska, Arkadiusz Maciej, Piotr Makowski, Jakub
Morkowski, Andrzej Piątkowski, Łukasz Podlewski, Wojciech Pruś, Aldona Smoląg, Elżbieta Sowa, Olga
Stanisławska, Piotr Staszczyk, Joanna Stępień, Elżbieta Stępniak, Rafał Stępniak i Stanisław Śledziński.
W innych ośrodkach tworzą: Anna Chaszczyńska, Bartosz Franek, Elżbieta Helbin, Roma Hylaszek, Izabela
Gienc, Wojciech Gurawski, Joanna Knop, Janusz Kokot, Sylwia Kokot-Jurkiewicz (zm. 2007), Agnieszka
Leśniak, Paweł Lizurek, Grażyna Lubaszka, Halina Mielczarek, Ewa Pomorska, Magdalena Skirzewska,
Dagmara Sobolewska, Tomasz Starzyński, Piotr Stempka, Marek Szroniak i Tomasz Zieliński.
oraz nagrodę Rektora Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.
Nabyte podczas studiów umiejętności pozwalają naszym absolwentom funkcjonować także w środowiskach artystycznych za granicą.
Do pierwszych emigrantów należą prawdopodobnie uczestniczki wystawy „Absolwenci – dzisiaj”, zamieszkałe w Kanadzie Anna Boroń oraz
Ilona Ciesielska-Jurkiewicz, która w 1989 r. otrzymała dyplom z wyróżnieniem na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Ottawie. Kolejnym przykładem jest Włodzimierz Łatanik, który opracowuje graficznie
Polish Catholic Review (Miesięcznik Polskiej Misji Katolickiej) w Australii.
Do młodszego pokolenia absolwentów należy Agnieszka Kołek, która po
uzyskaniu dyplomu w 2002 r. wyjechała do Anglii, gdzie wzięła udział
w 8 wystawach zbiorowych uzyskując 1st Prize at “Challenge the Nail”
annual exhibition, Salon des Arts (London 2004) oraz przygotowała
4 indywidualne pokazy, a także uczestniczyła w dwóch projektach artystycznych: June Grand Designs Live CHAPLINS London (2006) i “Enter
the French Quarter” CHAPLINS London (2004).Decyzje o wyjeździe i życiu
za granicą podjęli także: malarka – Blanka Łyszczarz (Szwajcaria) i graficy
– Tomasz Rzepecki (Szwecja) i Sławomir Bala (USA).
17
Do nieco młodszych artystów należy artysta malarz Tomasz Lubaszka 3, który w latach 1986–2001 uczestniczył w 50 wystawach zbiorowych
(w tym 6 zagranicznych) i zorganizował 33 ekspozycje indywidualne
(w tym 12 zagranicznych). Kolejnym, znanym twórcą jest Tomasz Sętowski 4, autor prac pokazywanych na wystawach zbiorowych (m.in. „Sur-r
realiści polscy”, Triennale „Sacrum”) i indywidualnych w polskich oraz
zagranicznych galeriach, m.in. Katarzyny Napiórkowskiej w Warszawie
i Anny Kareńskiej w Poznaniu, Stricoff Fine Art Ltd. i InterArt w Nowym
Jorku. Jego obrazy były przedstawiane także na łamach czasopism – m.in.
wielokrotnie w miesięczniku „Fantastyka”. Prace Sętowskiego znajdują
się w kolekcjach Teresy Żylis-Gary i Bogusława Kaczyńskiego, a jedna z
nich zdobiła okładkę książki Waldemara Łysiaka Statek. Niezwykle bogatym dorobkiem wystawienniczym może się pochwalić Jacek Frąckiewicz,
malarz i grafik, zdobywca blisko 40 nagród i wyróżnień, m.in. legnickiego
„Satyrykonu” (1990, 1991, 1992), stypendysta Ministra Kultury i Sztuki
(1997/98) oraz uczestnik ponad 450 wystaw (zbiorowych i indywidualnych). Swe prace publikował w „Polityce” i „Wprost”, „Wiadomościach
Kulturalnych”, „Jazz Magazine” , „Dialogu” oraz „Wiener Journal”. Interesującym twórcą jest Arkadiusz Zając, który w latach 90. uzyskał III
miejsce na XVI Ogólnopolskim Konkursie Plastycznym „Konfrontacje ‘97”
(Leszno) oraz wyróżnienie podczas kolejnej edycji tegoż konkursu, a także
srebrny medal i nagrodę z Darmstadt (wspólnie z artystą fotografem Januszem Mielczarkiem) podczas X Biennale Plakatu Fotograficznego (Płock
1999). Przedstawiając powyższe przykłady, należy także wspomnieć
o Barbarze Czapor, której prace (grafiki) były eksponowane podczas
Konkursu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Najlepszy Dyplom
Ukończenia Studiów w Zakresie Sztuk Pięknych i Sztuk Projektowych
(Warszawa 2003), oraz Małgorzatę Seweryn 5, naszą absolwentkę i stypendystkę Wspólnoty Flamandzkiej w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych
w Antwerpii. W latach 1998–2007 zrealizowała ona 36 wystaw indywidualnych (w tym 13 zagranicznych) oraz wzięła udział w 126 ekspozycjach zbiorowych (w tym 51 zagranicznych). Uczestnicząc w konkursach,
zdobyła 7 nagród i wyróżnień (w tym 4 o wymiarze międzynarodowym)
18
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • W. Karankiewicz, Instytut Plastyki
Instytut Plastyki
W roku akademickim 1977/78, w ówczesnej Wyższej Szkole Pedagogicznej Częstochowie, w ramach Wydziału Humanistyczno-Pedagogicznego powstał z inicjatywy prof. Andrzeja Niekrasza nowy kierunek
pięcioletnich studiów magisterskich – Wychowanie plastycznee. W roku
1990, w wyniku reorganizacji uczelni, utworzony został Wydział Wychowania Artystycznego, w obrębie którego zaczęły funkcjonować dwa instytuty: Instytut Plastyki i Instytut Muzyki, gdzie kształcono odpowiednio
nauczycieli plastyki i muzyki. Dziesięć lat później, w roku 2000, w wyniku reformy oświaty wprowadzone zostały nowe standardy nauczania,
a dawna nazwa kierunku zmieniona została na: Edukacja artystyczna
w zakresie sztuk plastycznych. Od tej pory nasi absolwenci po ukończeniu
studiów otrzymują tytuł magistra sztuki (wcześniej – magister wychowania plastycznego). W roku 2004 zmieniony został również status uczelni
– Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Częstochowie przekształcona została
w Akademię im. Jana Długosza.
Od samych początków istnienia Instytut Plastyki (i jego wcześniejsze
formy organizacyjne) charakteryzował się dużą dynamiką rozwoju kadry
naukowo-dydaktycznej. W połączeniu z pracownikami Instytutu Muzyki
stanowimy wydział będącym mocnym filarem Akademii. W ciągu ostatnich pięciu lat (czyli od jubileuszu 25. lecia powstania kierunku) pięciu
naszych pracowników uzyskało stopień doktora, a dziesięciu sfinalizowało przewody habilitacyjne. Aktualnie w Instytucie Plastyki zatrudnionych
jest 38 pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym: trzech profesorów
zwyczajnych, trzynastu profesorów AJD i doktorów habilitowanych, dziewiętnastu adiunktów, jeden starszy wykładowca oraz dwóch asystentów. Równocześnie należy zaznaczyć, że w ostatnich latach odeszli na
emeryturę: Aleksandra Banek (2007), Ryszard Osadczy (2002), Tadeusz
Kapałka (2005), Wincenty Maszkowski (2002), Jacek Ojrzyński (2006)
i Krystyna Sztuka (2006). Przed wiekiem emerytalnym z powodu stanu
zdrowia odszedł Andrzej Niekrasz (2002). Przestali także pracować: Joanna Brzezińska (2008), Alojzy Gryt (2006), Eugeniusz Józefowski (2007),
Wiesław Karolak (2004), Anna Stępnik (2007), Jerzy Filip Sztuka (2005)
i Aleksander Żakowicz (2008). Bardzo znaczącą stratą było odejście od
nas na zawsze Leszka Wieluńskiego (zm. 2006).
Dorobek naukowy i artystyczny pracowników Instytutu Plastyki,
a także jakość realizowanego procesu dydaktycznego sprawiły, że kierunek Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznychh otrzymał
w 2004 roku pozytywną ocenę Państwowej Komisji Akredytacyjnej.
• Pracownia kreacji wizualnych,
• Pracownia kreacji graficznych,
• Pracownia kreacji malarskich.
Oprócz wspomnianych kierunków, Instytut Plastyki oferuje Studia
podyplomowe: Wiedza o kulturze, Książka i plakat, Studium scenografii teatralnej, filmowej i telewizyjnej, Komputerowa grafika wydawnicza
oraz Terapia pedagogiczna z arteterapią, a także zajęcia dla studentów
Uniwersytetu Trzeciego Wieku i pokazy dla lokalnych szkół. Odbywają się
one w oparciu o następujące zakłady:
•
•
•
•
•
Zakład Malarstwa i Rysunku,
Zakład Grafiki Warsztatowej,
Zakład Komunikacji Wizualnej,
Zakład Rzeźby,
Zakład Wychowania przez Sztukę.
Ich PT Pracownicy posiadają znaczący dorobek w zakresie poszczególnych dyscyplin sztuk pięknych i użytkowych, a także historii sztuki
i metodyki plastyki. Na uwagę zasługuje fakt, że w ramach Zakładu Ko-
Istotnym elementem jakościowym Instytutu Plastyki jest współpraca
z innymi uczelniami. Wśród ośrodków zagranicznych znajduje się:
• Państwowy Uniwersytet Chersoński w Chersoniu (Ukraina),
• Uniwersytet Katolicki w Rużomberoku (Słowacja),
• Uniwersytet w Koblenz-Landau (Niemcy).
Dzięki dwustronnym umowom w 2007 i 2008 r. prof. AJD Werner
Lubos (malarstwo), prof. AJD Krystyna Szwajkowska (grafika) i ad. Marek
Mielczarek (rzeźba) zrealizowali cykl zajęć na Uniwersytecie w Rużomberoku, a mgr Rastislav Biariniec (rzeźba) i doc. Pavol Rusko (malarstwo,
rysunek) w AJD. Gościem Instytutu był także artysta malarz i scenograf
prof. Jan Kudlička. Możliwość wymiany dotyczy także studentów: w latach 2004–2007 do wszystkich wymienionych uczelni wyjechało łącznie
10 osób, zaś w AJD przebywały studentki z Uniwersytetu Katolickiego
i Państwowego Uniwersytetu w Chersoniu. Efektem wzajemnych kontaktów są także wspólne działania dydaktyczne, np. w 2004 r. odbył się
plener studentów i pracowników z uniwersytetów w Rużomberoku, Koblenz-Landau i AJD (organizator: AJD). Następnie przygotowano wspólną
wystawę, którą kolejno prezentowano we wszystkich trzech ośrodkach.
Podobnie interesującym wydarzeniem było I Międzynarodowe Sympozjum
„Pigmenty i spoiwa naturalne” (Hucisko 2006), w którym wzięli udział
artyści z ASP w Krakowie, Uniwersytetu w Rużomberoku, Państwowej
Wyższej Szkoły Zawodowej w Głogowie i AJD, a także Międzynarodowe
Spotkanie Naukowe „Natura – Zapis – Dzieło” zrealizowane w bieżącym
roku także w Hucisku.
Instytut Plastyki współpracuje również z uczelniami krajowymi.
W zakresie programowym mamy kontakty z wszystkimi ośrodkami prowadzącymi kierunek Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych,
które należą do Ogólnopolskiej Międzyuczelnianej Rady Edukacji Artystycznej. Ponadto ściślejsze relacje wiążą nas z:
• Akademią Sztuk Pięknych w Krakowie,
• Akademią Sztuk Pięknych w Poznaniu,
• Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach,
• Uniwersytetem Śląskim (Wydział Radia i TV).
W gronie naszych współpracowników są ponadto organy władzy
samorządowej: Urząd Miasta Częstochowy i Starostwo Powiatowe,
a także: Galeria „Pod-Nad” (Tarnowskie Góry), Galeria „Stalowe Anioły”
(Bytom) oraz lokalne instytucje: Miejska Galeria Sztuki, Muzeum Częstochowskie, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych „ZACHĘTA”, Związek Polskich Artystów Plastyków,
Galeria Biblioteki Głównej Akademii im. Jana Długosza, Filharmonia
Częstochowska, Młodzieżowy Dom Kultury, Stowarzyszenie Historyków
Sztuki o. Warszawa (Sekcja częstochowska), Fundacja na rzecz Promocji
Sztuki Polskiej „ARGO”, Fundacja na rzecz Promocji Sztuki Polskiej oraz
Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób Upośledzonych Umysłowo (Koło
w Częstochowie). Podejmowane wraz z nimi wspólne (personalne lub
instytucjonalne) działania służą rozwojowi kultury i sztuki w wymiarze
co najmniej środowiskowym. Aktywność twórcza pracowników Instytutu
Plastyki sprawia także, że są oni stale obecni w istotnych wydarzeniach
artystycznych naszego regionu, kraju, a także za granicą, m. in. w Słowacji, Węgrzech, Austrii, Kanadzie, USA, Arabii Saudyjskiej etc.
Włodzimierz Karankiewicz
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • W. Karankiewicz, Instytut Plastyki
Od tego samego roku akademickiego zmianom uległ również proces
kształcenia na kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych:: dotychczasowy system pięcioletni zastąpiony został przez studia I
i II stopnia. W czasie pierwszych trzech lat nauki nasi studenci otrzymują
gruntowne wykształcenie ogólnoplastyczne, które kończy obrona pracy licencjackiej i dyplomu artystycznego realizowanego w jednej z pięciu pracowni kierunkowych (do wyboru: Rysunek, Malarstwo, Grafika, Rzeźba
lub Fotografia). Na studiach II st. realizujemy kształcenie w specjalności
Kreacja wizualna i multimedialna, gdzie Studenci mają do wyboru trzy
multimedialne oraz intermedialne pracownie dyplomowe:
munikacji Wizualnej prowadzone są od początku lat 80. systematyczne
badania naukowe z zakresu historii polskiej fotografii artystycznej, czego
efektem są liczne publikacje pracowników, a także specjalistyczne prace
magisterskie studentów.
19
Akceptację uzyskały także wnioski o otwarcie nowych kierunków studiów. W roku 2005 utworzone zostało Malarstwoo, ze specjalizacją: Malarstwo sztalugowe (specjalizacja dodatkowa: Scenografia lub Litografia).
Są to 7-semestralne studia stacjonarne pierwszego stopnia, realizowane w oparciu o bazę lokalową i kadrę naukowo-dydaktyczną Instytutu
Plastyki. W roku akademickim 2007/2008 uruchomiony został kolejny
kierunek studiów stacjonarnych pierwszego stopnia: Grafikaa, ze specjalizacjami: Grafika warsztatowa oraz Grafika użytkowa.
20
pracownicy
P L A S T Y K I
21
I N S T Y T U T U
22
Zakład Rzeźby
prof. AJD Janusz Pacuda – Kierownik Zakładu Rzeźby
ad. Artur Lubos
ad. Marek Mielczarek
ad. Anna Stawiarska
st. wykładowca Edmund Muc
Zakład Grafiki Warsztatowej
prof. zw. Grzegorz Banaszkiewicz
prof. zw. Ewa Zawadzka
prof. AJD Tomasz Chudzik
prof. AJD Krystyna Szwajkowska
prof. AJD Zdzisław Wiatr – Kierownik Zakładu Grafiki Warsztatowej
prof. AJD Katarzyna Winczek
Godz. zlecone:
prof. AJD Ryszard Osadczy
as. Witold Zaręba
as. Łukasz Kasperczyk
Zakład Komunikacji Wizualnej
prof. AJD Jerzy Piwowarski – Kierownik Zakładu Komunikacji Wizualnej
(od lutego 2008 r.)
prof. AJD Aleksander Żakowicz – Kierownik Zakładu (do lutego 2008 r.,
następnie-godz. zlecone)
prof. AJD Zdzisław Żmudziński
ad. Ewa Kozłowska
ad. Jacek Łydżba
ad. Barbara Najwer
ad. Dariusz Pleśniak
ad. Agnieszka Półrola-Koćwin
ad. Agnieszka Żmudzińska
Godz. zlecone:
as. Kazimierz Gajewski
as. Marcin Wieczorek
Zakład Wychowania przez Sztukę
prof. AJD Andrzej Desperak – Kierownik Zakładu Wychowania
przez Sztukę
ad. Dorota Berezińska
ad. Marzena Bogus
ad. Adam Organisty
as. Joanna Brzezińska
as. Edyta Cieślik-Moczek
Godz. zlecone:
st. wykładowca Maria Drzewiecka
as. Hanna Szczerbak
Obsługa administracyjno – techniczna
Ewelina Woźniak – Sekretariat
Adam Domowicz – Zakład Rzeźby
mgr inż. Marcin Wieczorek – Zakład Komunikacji Wizualnej
23
Zakład Malarstwa i Rysunku
prof. zw. AJD Werner Lubos
prof. AJD Marian Jarzemski
prof. AJD Włodzimierz Kulej – Kierownik Zakładu Malarstwa i Rysunku
prof. AJD Jarosław Kweclich
prof. AJD Leon Maciej
prof. AJD Magdalena Snarska
ad. Beata Bebel-Karankiewicz
ad. Janusz Głowacki
ad. Włodzimierz Karankiewicz
ad. Marian Panek
ad. Dariusz Słota
ad. Zenon Windak
ad. Jolanta Winiszewska
as. Bartosz Frączek
Godz. zlecone:
as. Aleksander Harkawy
as. Jakub Jakubowski
as. Tadeusz Kosela
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Pracownicy Instytutu Plastyki...
PRACOWNICY INSTY
TYTUTU PLASTY
T KI
W ROKU AKADEMICKIM 2007/2008
24
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Zakład Malarstwa i Rysunku
Relacje UCZEŃ–MISTRZ, MISTRZ–UCZEŃ
Moje rozważania na temat pracy artystyczno-pedagogicznej
Myślę, że należy budować relacje między studentem a profesorem
na indywidualnym programie zaproponowanym przez profesora lub odwrotnie – na programie (pomyśle) studenta, gdzie profesor jest podmiotem ustawiającym „tor przeszkód” przez „strajk” w „obrazie i z obrazem”,
aby uruchomić konsekwentną postawę studenta (szanując jego wolność
twórczą). Jedna i druga postawa programowa prowadzi do tego, iż nie da
się ominąć problemów światła, formy, przestrzeni, skoro zaczynamy mówić
„o głębi” (malarstwo opiera się na planach wszerz i w głąb). Edukacja
artystyczna to nie są wiadomości. To musi być pogłębiona wiedza, oparta
„o mur”. Po co? Aby poznać, zrozumieć od korzenia, od rdzenia, od jądra
sprawy – aby być nauczycielem, artystą (nie papugą powtarzającą cudze
dźwięki). Uświadamiamy sobie, że malarstwo to proces, który pozornie
powstaje jakoby z niczego (trochę ziemi spod stopy, czyli pigmentu, gruda gliny, przeniesione „ku światłu”, stać się mogą dziełem za sprawą
naszej wrażliwości, zadziwienia, obdarowania inspiracją (obdarowania,
w którym często nie mamy udziału), wiedzy. Tu dochodzimy do sedna
sprawy: malarstwo jest doskonałym i skomplikowanym poligonem dla
zrozumienia, proporcji, formy światła, koloru, przestrzeni i materii malarskiej. To nieograniczone pole „wolności” na odkrywanie tego, co „nieodgadnione”. To pragnienie dotknięcia tajemnicy tworzenia. To uświadomienie sobie dialogu w sprawie „obdarowania” i dziękowania za dar oka,
pogłębionego wejrzenia (proces spojrzenia, a wejrzenia). Malarstwo uczy
pokory wobec złożoności piękna, uświadamia możliwości przekraczania
ram programowych, dążąc ku indywidualności widzenia, obrazowania,
przekazu (jest to cecha człowieczej kondycji Stwórczego planu).Malarstwo
to droga od farby do koloru. Według mojego doświadczenia to najtrudniejszy proces, niewielu dochodzi do tej możliwości, czyli od układu farb
na płaszczyźnie, do obrazu, gdzie już nie należy lub nie można pytać, czy
został napisany, czy namalowany (należy pytać, kto jest twórcą, a kto odtwórcą?). Zgadzam się z wypowiedzią prof. Leszka Misiaka w katalogu pt.
„Mistrz i uczniowie”: „Zależy mi na kształtowaniu alternatywnych postaw
artystycznych młodych ludzi. Uważam za bardzo ważne – w czasach dezorientacji, medialnego szumu, rynkowego szalbierstwa – to, że student
musi być świadomy ponoszonego ryzyka, bo jest odpowiedzialny za swój
rozwój w tym samym stopniu jak nauczyciel.” Przyjmując te kryteria, jako
pedagog jestem co pewien czas nagradzany „tłustymi latami”, „tłustymi
dniami”, tak było np. w 2007 roku. Po dniach chudych pojawił się dyplom
bardzo kreatywny, pełen ciekawych prac malarskich. Czułem się obdarowany pięknem, siłą i radością. Nie potrafię tego zdefiniować, mogę tylko
życzyć obecnym studentom takich chwil uniesienia w obecnej, przyszłej
pracy artystycznej i edukacyjnej. Liczę, że tegoroczne zbiory będą obfite.
Werner Lubos
profesor
Urodził się 2 maja 1941 r. w Tarnowskich Górach. W latach 1960–1966 studiował
w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uzyskał dyplom w Pracowni Malarstwa
prof. Wacława Taranczewskiego. Od 1983 r. zatrudniony w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, gdzie od wielu lat
prowadzi pracownię specjalizacji malarstwa, także w zakresie malarstwa ściennego.
W 1990 r. uzyskał na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie kwalifikacje II st. w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malarstwo, a w 1993 r. został zatrudniony na
stanowisku profesora WSP w Częstochowie. Od 1960 r. jest członkiem Stowarzyszenia
Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (od 1975 w Zarządzie), a także Komitetu Odbudowy
Kopalni Zabytkowej Rud Srebronośnych oraz komisji artystycznej przy Kurii Biskupiej
w Bielsku-Białej (1993–1998) i komisji programowej Galerii „Fra Angelico” w Katowicach (1994). Prowadzi Interdyscyplinarną Galerię Autorską „POD-NAD” w Tarnowskich Górach. Członek stowarzyszenia polsko-francuskiego WITRAŻ 2000. Zajmuje się
malarstwem sztalugowym i architektonicznym oraz witrażem. Autor licznych wystaw
indywidualnych i uczestnik wielu prezentacji zbiorowych w kraju i za granicą.
Ważniejsze wystawy indywidualne:
• 2001 – „LUMEN CHRISTI”, Galeria „St. Eberhard”, Stuttgart (Niemcy) • 2004 – Wystawa malarstwa, IHK, Offenbach am Main (Niemcy) • 2004 – „Pane e Luce”, wystawa
malarstwa dedykowana Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II w 26. rocznicę pontyfikatu, Ambasada Polska, Watykan • 2004 – I Plener Bytomski „Skojarzenia”, Zabytkowa
Elektrociepłownia, Szombierki • 2005 – „Chleb – Światło”, OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 2006 – „Ku światłu”, Martin Luther-Haus, Herzogenaurach; Galeria Parker,
Herzogenaurach (Niemcy) • 2007 – pokaz instalacji witrażowych, Zabytkowa Kopalnia
Srebra, Tarnowskie Góry.
Ważniejsze wystawy zbiorowe:
• 2004 – Wystawa witrażu polskiego, Galeria Les Colonnes, Burg La Reine (Francja)
• 2004 – Międzynarodowa wystawa „Begegnungen – Spotkania”, Pałac Sztuki, Kraków • 2004–2007 – projekty kartonów witrażowych „Światło zwiastowania”, „Światło
narodzenia” do kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Lasowice • 2007 – Międzynarodowa wystawa „Lumen, Lumen II”. Europejska współczesna sztuka szkła i witraży
(Francja, Polska, Węgry, Czechy, Słowacja), Klasztor OO Dominikanów, Kraków.
25
Ważniejsze realizacje:
• 1998–2003 – projekt pięciu witraży do kościoła pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Lasowicach • 2002 – projekt polichromii do kaplicy św. Maksymiliana
Kolbe w Tarnowskich Górach • 2003 – projekt polichromii do kościoła św. Antoniego
w Rybniku.
WERNER LUBOS
„Światło Narodzenia”, witraż, Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Lasowicach, projekt 2007, realizacja 2008
profesor
Urodził się 8 czerwca 1951 roku w Radomiu. Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły
Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu, gdzie w 1980 roku
uzyskał w Pracowni prof. Konrada Jarodzkiego dyplom z malarstwa (praca dyplomowa prezentowana była w warszawskiej „Zachęcie”). W 1980 roku rozpoczął pracę dydaktyczną
w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im Jana Długosza) w Częstochowie.
W 1990 roku zrealizował na Wydziale Malarstwa, Grafiki i Rzeźby PWSSP we Wrocławiu
przewód kwalifikacyjny I stopnia z dziedziny: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malarstwo. Rok
później zatrudniony został na stanowisku adiunkta i objął pracownię malarstwa. W 1999
roku obronił przewód kwalifikacyjny II stopnia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, a następnie został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego WSP. W swojej twórczości uprawia malarstwo sztalugowe i architektoniczne realizując je
we własnych technikach strukturalnych – emalii na blasze, mozaice i witrażu.
• 1990–1996 – Galeria ZPAP „Bon-Art”, Częstochowa • 1995 – Polish Art Gallery, Nowy
Jork (USA) • 2002 – Galeria Kunen-Dulmen (Niemcy) • 2004 – Katedra w Brandenburgu
oraz wystawa poplenerowa w Kaplicy św. Patryka, Brandenburg (Niemcy) • 2005 – Galeria
SD, Warszawa.
• 1993 – ART POLONAIS CONTEMPORAIN, Palais des Kongres, Lourdes (Francja) • 2001–
2004 – Międzynarodowe Festiwale Sztuki oraz malarskie plenery, Galeria MIRO, Snina
(Słowacja) • 2004–2005 – wystawy poplenerowe, RUSALKA – Galeria Panew, (Bułgaria)
• 2005 – „Modlitwa w sztuce”, wystawa towarzysząca Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Uniwersytet Mateia Bela, Banska Bystrzyca (Słowacja) • 2005 – Polsko-Saudyjska wystawa malarstwa, Centrum Fundacji Króla Fajsala w Riyadh oraz w Jeddah (Arabia
Saudyjska) • 2005 – Wystawa poplenerowa, Galeria Laurier, Toronto (Kanada) • 2005
– ,,Absolwenci – 60 lat Liceum Plastycznego w Kielcach”, BWA, Kielce • 2006–2007
– Międzynarodowe wystawy poplenerowe, Muzeum Miejskie, Żywiec • 2006–2007 Międzynarodowy Art Festiwal, Basenowa (Słowacja) • 2006–2007 – Międzynarodowe Sympozjum – AMBIENT EXTERIOR, Bratysława; wystawa INCHEBA EXPO Bratysława (Słowacja)
• 2007 – Międzynarodowe Malarskie Sympozjum 27 artystów z krajów Unii Europejskiej, pod patronatem Parlamentu Europejskiego i Prezydenta Słowacji; wystawa – Galeria
A. Smolak, Bratysława (Słowacja) • 2008 – ,,Pallete of freedom – 2008”, Jałta (Ukraina),
wystawa Centrum Kultury ,,Art-line”, Kijów (Ukraina) • 2008 – wystawa poplenerowa
XIII Międzynarodowego Pleneru Malarskiego, Mogilewskie Muzeum Sztuki, Mogiliew
(Białoruś).
• wystrój wnętrza – Bank PKO Lubliniec • wystrój wnętrza – SPORT HOTEL w Bełchatowie
• witraż w prezbiterium kościoła św. Franciszka z Asyżu w Częstochowie.
26
MARIAN JARZEMSKI
„Jurajskie impresje I”, technika własna, płótno, 150 x 130 cm, 2003
profesor
Urodził się 9 sierpnia 1955 roku w Blachowni. Studia odbył na kierunku Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. Dyplom zrealizował w Pracowni Malarstwa prof. Leona Macieja w roku 1985.
Z macierzystą uczelnią związany od 1990 roku. W 1995 r. uzyskał w Państwowej Wyższej
Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu kwalifikacje
I stopnia w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malarstwo, a w 2004 r. zrealizował
tamże – w tej samej dyscyplinie – przewód habilitacyjny. Od 2000 r. jest członkiem Kapituły
Nagrody Prezydenta m. Częstochowy w dziedzinie sztuki. Uprawia malarstwo i rysunek.
Prace prezentował na 29 wystawach indywidualnych i 87 ekspozycjach zbiorowych w kraju
i za granicą.
• 1990 – wystawa towarzysząca XV Festiwalowi Polskiego Malarstwa Współczesnego,
Szczecin • 1991 – wystawa podczas Światowego Zjazdu Młodzieży, Częstochowa • 1992
– Galeria Związku Artystów Niemieckich „Hagenring”, Hagen (Niemcy) • 1995 – Galeria
Krytyków „Pokaz”, Warszawa • 1996 – Galeria W. Hasiora, Zakopane • 1997 – Muzeum
im. T. Kulisiewicza, Kalisz • 2001 – Galeria Hagenring, Hagen (Niemcy) • 2003, 2005
– Galeria Gojowy, Rheurdt (Niemcy) • 2006 – „Kartki z podróży”, malarstwo, Galeria Gojowy, Rheurdt (Niemcy) • 2007 – wystawa retrospektywna z okazji XXV-lecia pracy twórczej,
MGS w Częstochowie.
• 2001 – „ W stronę prawdy”, Filharmonia Częstochowska, Częstochowa • 2003 – „Zawsze z nadzieją”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa; Galeria LOGOS, Łódź • 2004
– „25 lat Instytutu Plastyki WSP”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004–2006
– „Spotkania Będzińskie”, wystawa poplenerowa, Muzeum Zamek, Będzin • 2005 – „Z szuflady”, OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 2005 – Plener miejski, Jasna Góra, Częstochowa
• 2006 – Plener miejski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2006 – Festiwal Sztuki, Galeria Miejska, Ostrów Wlkp. • 2006 – Triennale „Sacrum”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
• 2006 – Biennale Sztuki, BWA, Ostrowiec Świętokrzyski • 2006 – „Egeria”, Biennale Sztuki,
BWA, Ostrów Wielkopolski • 2007 – „Wszyscy Nasi Przyjaciele”, Galeria Extravagance, Zamek
Sielecki, Sosnowiec • 2007 – Międzynarodowy plener malarski „Hucisko 2004”, Muzeum
Częstochowskie, Ratusz • 2007 – „Wędrowcy”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2007
– 7 Biennale Małych Form Malarskich, Galeria Wozownia, Toruń • 2008 – „Cztery Przestrzenie Sztuki” Triennale Sztuki Najnowszej, Regionalne Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych
w Częstochowie.
27
Nagrody i wyróżnienia:
• 1986 – Wyróżnienie, V Ogólnopolski Konkurs Malarstwa im. R. Pomorskiego, Katowice
• 1987 – III Nagroda i stypendium MKiS, Konkurs Malarstwa im. J. Spychalskiego, Poznań • 1988 – Grand Prix, Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin • 1991
– Nagroda Główna Ministra Kultury i Sztuki, I Triennale Sztuki SACRUM, Częstochowa • 1993
– Nagroda Prezydenta Miasta Częstochowy w dziedzinie kultury za całokształt twórczości
• 1997 – Wyróżnienie, II Jesienny Salon Plastyki, Ostrów Świętokrzyski.
WŁODZIMIERZ KULEJ
„Światło I”, technika własna, płótno, 240 x 170 cm, 2005
profesor
Urodził się 27 sierpnia 1957 roku w Częstochowie. W latach 1976–1981 odbył studia
na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie otrzymał dyplomy w Pracowni Malarstwa Sztalugowego prof. Jana Szancenbacha oraz Malarstwa
w Architekturze i Urbanistyce prof. Janiny Kraupe-Świderskiej. W 1987 r. podjął pracę
w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, gdzie prowadzi zajęcia z malarstwa i rysunku, a także jest m.in. organizatorem
plenerów artystycznych i sympozjów naukowych. Po zrealizowaniu przewodu kwalifikacyjnego II stopnia (ASP Kraków, 2003 r.) został w 2004 r. mianowany na stanowisko
profesora AJD. Założyciel i prezes Zarządu Fundacji na Rzecz Promocji Sztuki Polskiej
„ARGO”. Twórczość własna obejmuje malarstwo sztalugowe, monumentalne, witraż i
rysunek. Autor wielu pokazów indywidualnych, a także uczestnik licznych ekspozycji
zbiorowych w kraju i zagranicą.
• 2003 – „Między światłem a...” , Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004 – Rysunek, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom • 2006 – „W drodze”, Duszpasterstwo Środowisk
Twórczych, Częstochowa • 2007 – Wystawa malarstwa, Galeria Ośrodka „Orle Gniazdo”, Hucisko • 2008 – „Między duchem a materią”, Galeria „Steel Forest”, Konstancin
- Jeziorna • 2008 – „Materia światła”, Konsulat Generalny RP, Nowy Jork (USA).
• 2001–2008 – Współczesne Malarstwo Polskie, Konsulat Generalny RP, Nowy Jork
(USA) • 2002 – Wystawa Malarstwa, Instytut Polski, Sztokholm (Szwecja) • 2003–
2008 – Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom • 2003 – „Obraz
Roku 2002”, „Art & Business”, Królikarnia, Warszawa • 2003 – „Przyjaciele”, Stara Papiernia, Konstancin-Jeziorna • 2004 – Wystawa Malarstwo, Rysunek, Grafika, Galeria
9, Praga (Czechy) • 2005 – „W cieniu katedr”, Galeria „Steel Forest”, Stara Papiernia,
Konstancin-Jeziorna • 2006 – „Przestrzeń”, Międzynarodowy Plener w Slanickiej Osadzie, Liptowskie Muzeum, Rużomberok (Słowacja) • 2006 – „Zapis procesu kreacji”,
Muzeum Archeologiczne, Głogów; Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków.
• 2003 – obraz ołtarzowy „Bł. Czesław”, parafia p.w. Wniebowzięcia NMP w Żaganiu
• 2003 – projekty witraży do dolnych okien nawy głównej do Kościoła św. Marcina
w Kłobucku • 2003 – projekt i realizacja tryptyku ołtarzowego „Św. Józef z małym
Chrystusem” do Kościoła św. Józefa w Żaganiu • 2007 – projekt i realizacja witraży
„Ukrzyżowanie”, „Ostatnia wieczerza”, „Zmartwychwstanie”, do kaplicy przy kościele
św. Marcina w Kłobucku.
Nagrody:
• 1986 – Grand Prix, 40 Ogólnopolski Salon Zimowy Plastyki, Radom • 1986 – III
nagroda, Triennale „Prezentacje Portretu Współczesnego”, Radom • 2003 – Grand Prix
(ex aequo), konkurs „Obraz Roku 2002”, Warszawa • 2004 – Nagroda Prezydenta
Częstochowy w dziedzinie kultury – sztuki plastyczne • 2005 – Twórca roku 2004,
plebiscyt czytelników „Gazety Wyborczej”.
28
JAROSŁAW KWECLICH
„Kreator przestrzeni”, olej, płótno, 80 x 60 cm, 2008
profesor
Urodził się 28 września 1943 roku w Turkowach. Absolwent Studium Nauczycielskiego
w Kaliszu, gdzie w 1966 roku uzyskał dyplom nauczyciela wychowania plastycznego.
W latach 1968–1974 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie,
gdzie w 1974 r. uzyskał w Pracowni prof. Czesława Rzepińskiego dyplom z wyróżnieniem. W tym samym roku podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie (obecnie Akademia im. Jana Długosza). W latach 1987 i 1989 w Akademii
Sztuk Pięknych w Krakowie uzyskał kolejno kwalifikacje I i II st. w dziedzinie: Sztuki
plastyczne, dyscyplina: Malarstwo. W 1990 roku zatrudniony został na stanowisku
profesora WSP. Wypowiada się w rysunku, malarstwie, grafice i rzeźbie. Zorganizował
100 wystaw indywidualnych oraz uczestniczył w ponad 120 ekspozycjach zbiorowych
krajowych i zagranicznych. Za osiągnięcia artystyczne otrzymał 9 wyróżnień i nagród,
a za pracę naukowo-dydaktyczną na uczelni i w środowisku 16 odznaczeń i nagród.
W 2003 r. wyróżniony Nagrodą Prezydenta Miasta Częstochowy
• 1974 – Wystawa Malarstwa, Galeria Sztuki, Hollywood, Kalifornia (USA) • 1979
– Wystawa Malarstwa, Galeria Sztuki Współczesnej, Montreal (Kanada) • 1992, 1995
– Wystawa Malarstwa, Galeria „Gojowy”, Stuttgart (Niemcy) • 1997 – Wystawa Malarstwa i Rysunku „Więzi”, Galeria Sztuki Współczesnej, Palamos (Hiszpania) • 2001
– Wystawa Malarstwa „Postacie”, Azienda di Promozione Turistica, Brindisi (Włochy)
• 2001 – „Z życia wzięte”, Galeria Sztuki Współczesnej „Promenada”, Palamos (Hiszpania) • 2005 – Malarstwo, Galeria Sztuki i Wina „Piwnica Margaux”, Częstochowa
• 2006 – Symptomy, Galeria Katarzyny Maciej, Częstochowa.
• 1975 – Zbiorowa Wystawa Malarstwa, Bratysława (Czechosłowacja) • 1978
– Zbiorowa Wystawa Malarstwa, Uniwersytet im. A. Komeńskiego, Trnawa (Czechosłowacja) • 1987 – Wystawa Poplenerowa Malarstwa, Zemlenski Monastyr,
Rylski Monastyr (Bułgaria) • 1988 – Wystawa Poplenerowa Malarstwa, Muzeum
Sztuki Współczesnej, Pernik (Bułgaria) • 1990, 1991 – Targi Sztuki, Galeria Gojowy, Monachium (Niemcy) • 1993 – Wystawa Malarstwa, Lourdes, (Francja) • 1998
– Wystawa Malarstwa i Rysunku „Dwa oblicza”, Galeria Sztuki, Palamos, Hiszpania • 2001 – „Przyszłość z tradycjami”, Galeria ZPAP, Będzin • 2002 – „Będzińskie
pejzaże”, Galeria ZPAP, Będzin • 2002 – Plener miejski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2003 – „Zawsze z nadzieją”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa;
Galeria LOGOS, Łódź • 2003 – „Będzińskie pejzaże”, Muzeum Zagłębia, Będzin
• 2004, 2005 – Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom • 2004
– 25 lat Instytutu Plastyki, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2006 – „Barwy zaklęte”, Galeria Zdrojowa i Muzeum, Szczawno, Jedlino Zdrój.
29
Wybrane realizacje rzeźbiarskie:
• 1965 – PTAKI, MACIERZYŃSTWO, beton, Studium Nauczycielskie, Kalisz • 1966
– Tadeusz Kościuszko (popiersie), beton, Nowy Tomyśl • 1972 – Mikołaj Kopernik (popiersie), gips, Bralin • 1975 – WZLOT, beton, Praszka • 1996 – OD ZWIASTOWANIA
DO ŚMIERCI (cykl płaskorzeźb), gips, Aleksandria k. Częstochowy.
LEON MACIEJ
„Symbolon”, technika mieszana, olej, drewno, 300 x 120 cm, 2005
profesor
Urodziła się w 1964 roku w Oświęcimiu. Jest absolwentką kierunku Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. Dyplom z zakresu malarstwa uzyskała w 1988 roku w Pracowni prof. Wincentego
Maszkowskiego. W tym samym roku podjęła pracę na macierzystej Uczelni. W 1997 roku
zrealizowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk
Pięknych) we Wrocławiu przewód kwalifikacyjny I st., a w 2006 – habilitacyjny w dyscyplinie: Sztuki piękne – malarstwo. Od 2007 roku profesor nadzwyczajny Akademii im. Jana
Długosza. Swoją twórczość prezentowała na 12 wystawach indywidualnych, a także wzięła
udział w 48 wystawach zbiorowych.
Wystawy indywidualne:
• 1993 – wystawa rysunku, Galeria „Kameleon”, Biuro Wystaw Artystycznych, Częstochowa
• 1994 – wystawa rysunku, Hotel France Eiffel, Hotel France, Louvre, Paryż (Francja) • 1995
– wystawa malarstwa, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa • 1995
– wystawa malarstwa, Hotel France, Louvre, Paryż (Francja) • 1995 – wystawa malarstwa,
Galeria Promocyjna, Warszawa • 1996 – wystawa malarstwa, Galeria Bauman, Warszawa
• 1997 – wystawa malarstwa, Biuro Wystaw Artystycznych, Kielce • 2000 – wystawa malarstwa, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa • 2004 – wystawa malar-r
stwa i rysunku, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – wystawa malarstwa i rysunku,
Galeria „Obok”, Tychy • 2006 – wystawa malarstwa, Akademia Sztuk Pięknych, Wrocław
• 2008 – wystawa malarstwa, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa
• 2008 – Malarstwo i rysunek, Galerie Agence Côté Montorqueil, Paryż (Francja).
Wystawy zbiorowe:
• 1989 – Ogólnopolski Konkurs Malarski na Obraz im. Jana Spychalskiego, Biuro Wystaw
Artystycznych, Poznań • 1990 – Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin
• 1991 – Ogólnopolska Wystawa Malarstwa „Bielska Jesień”, Biuro Wystaw Artystycznych,
Bielsko-Biała • 1992 – Ogólnopolski Konkurs „Na rysunek o Grand Prix Faber Castell”, Biuro
Wystaw Artystycznych, Poznań • 1993 – „Nowe Pokolenia”, Galeria Władysława Hasiora
w Zakopanem • 1995 – International Exhibition of Miniature Art, „Del Bello Gallery”, Toronto (Kanada) • 1996 – „Być Kobietą” Galeria Warszawskiego Ośrodka Kultury – „Salon
Letni”, Galeria Promocyjna, Warszawa • 1997 – Triennale Autoportretu, Biuro Wystaw
Artystycznych, Radom • 1999 – Wenn Du Mich..., Jahresausstellung der Ateliergemeinschaft, Munster (Niemcy) • 2002 – „Malarstwo czy rysunek?”, Centrum Sztuki Współczesnej „Solvay”, Kraków • 2004 – „Muzyka w malarstwie”, Galeria Obok, Tychy • 2006
– „W cieniu katedr”, Galeria Steel Forest, Konstancin-Jeziorna • 2007 – „Zawsze z Nadzieją”
cz. III, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2008 – „Obrazy muzyką malowane”, Pałac
Sztuki, Kraków.
Nagrody:
• 1989 – nagroda BWA Poznań, XVI Ogólnopolski Konkurs Malarski na Obraz im. Jana
Spychalskiego, Poznań • nagroda Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu, j.w. • 2004 – III nagroda, X Ogólnopolski Konkurs „Muzyka w malarstwie”, Tychy.
30
MAGDALENA SNARSKA
„Madonna w purpurze”, olej, płótno, 110 x 160 cm, 2005
adiunkt
Urodziła się w 1958 r. w Częstochowie. W latach 1980–1985 odbyła studia na Wydziale
Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Dyplom uzyskała w Pracowni prof. Jana
Szancenbacha w 1985 roku. W 1997 r. zrealizowała w krakowskiej ASP przewód kwalifikacyjny I st. w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malarstwo. Zatrudniona na stanowisku adiunkta w Zakładzie Malarstwa i Rysunku Instytutu Plastyki Wydziału Wychowania
Artystycznego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zajmuje się malarstwem.
• 1988 – „Die grűnen, rosaroten und gelben punkte”, Duderstadt (Niemcy) • 1988
– „Malarstwo”, Galeria Gołogórski & Rostworowski, Kraków • 1997 – „Malarstwo”, Galeria
ASP, Kraków • 2005 – „Zwykłość Malarstwa”, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”,
Częstochowa.
• 2000 – „Artyści Częstochowy XX wieku”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004
– 25 lat Instytutu Plastyki, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004 – Wystawa Środowiskowa ZPAP, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – XXX Ogólnopolski Plener Malarski „Jurajska Jesień” (aneks jubileuszowy), Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005
– „Letnia Propozycja Zachęty”, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa
• 2005 – „Artyści Częstochowy. Pejzaż Jury Krakowsko-Częstochowskiej”, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot • 2005 – „Pan Andersen”, wystawa ilustracji baśni J. Chrystiana Andersena, Miejska Biblioteka Publiczna w Radomsku • 2005 – „Genesis” - wystawa Towarzystwa
Zachęty Sztuk Pięknych, Częstochowa • 2005 – „Z szuflady” - Ośrodek Promocji Kultury
„Gaude Mater”, Częstochowa • 2006 – „II Plener Artystyczny – historia, tradycja i zmiany”,
Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2006 – 60-lecie ZPAP, Wystawa Jubileuszowa,
Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2006 – Plener Miejski, wystawa poplenerowa, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2007 – „III Plener Artystyczny – Inspiracje”, Muzeum
Częstochowskie, Częstochowa • 2007 – „Kolaż urodzinowy”, Regionalne Towarzystwo
Zachęty Sztuk Pięknych, Częstochowa • 2007 – Wystawa malarstwa „60 obrazów na
60-lecie Zespołu Szkół Plastycznych w Częstochowie”, Filharmonia, Częstochowa • 2007
– Pierwsza Aukcja Współczesnej Sztuki Polskiej, Konsulat Generalny RP, Nowy Jork (USA)
• 2008 – „Przez dziurkę od klucza” – XX Plener Miejski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
• 2008 – „IV Plener Artystyczny”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2008 – IX
Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom.
31
• 1986/87 – Stypendium Ministra Kultury i Sztuki • 1985 – Grand Prix, IV Konfrontacje
Najmłodszych Artystów Krakowskich, Myślenice • Wyróżnienie, Wystawa Środowiskowa,
Częstochowa.
BEATA
BEBEL-KARANKIEWICZ
„Misa z paprykami”, akryl, płótno, 80 x 100 cm, 2005
adiunkt
Urodził się 25 września 1959 roku w Częstochowie. Studiował na Wydziale Grafiki Akademii
Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie w 1985 r. zrealizował dyplom w pracowni prof. Andrzeja
Pietscha. Od 1999 r. pracuje w Zakładzie Malarstwa i Rysunku Instytutu Plastyki Wyższej
Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. W 2003 r.
na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie uzyskał kwalifikacje I st. w dyscyplinie artystycznej:
Malarstwo, co umożliwiło zatrudnienie na etacie adiunkta. Bierze czynny udział w życiu
artystycznym w kraju i za granicą, przygotowując wystawy indywidualne i uczestnicząc
w ekspozycjach zbiorowych. Stała ekspozycja obrazów znajduje się w Galerii Kersten
w Krakowie.
• 1988 – Malarstwo/Rysunek/Grafika, Instytut Polski, Sztokholm (Szwecja) • 1993 – Malarstwo, Instytut Polski, Lipsk (Niemcy) • 1993 – Malarstwo, Mary Bell Galleries, Chicago
(USA) • 1994 – Malarstwo, Muzeum Polskie, Chicago (USA) • 1994 – Malarstwo, The
Studio of Long Grove, Chicago (USA) • 1998 – Malarstwo, Mary Bell Galleries, Chicago
(USA) • 2002 – Malarstwo, Galeria Plus, Nowy Jork (USA) • 2002 – Malarstwo, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2003 – Malarstwo, Galeria „Pryzmat”, Kraków
• 2003 – Malarstwo, Pałac Sztuki, Kraków • 2007 – Malarstwo, Galeria „Konduktorownia”, Częstochowa.
• 1995 – „Bielska Jesień”, Bielsko-Biała, Bydgoszcz, Olsztyn • 1996 – Festiwal Polskiego
Malarstwa Współczesnego, Szczecin • 2001 – Europalia 2001, Bruksela (Belgia) • 2003
– ,,Malarstwo czy rysunek”, BWA, Kielce • 2003 – II Międzynarodowe Biennale Małej For-r
my, Galeria „Rogatka”, Radom; Galeria „Prezydencka”, Warszawa • 2003 – ,,Między światłem a...”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2003 – Biennale Małej Formy Malarskiej,
Galeria „Wozownia”, Toruń • 2003 – Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”,
Bytom • 2003 – V Triennale Plastyki „Sacrum”, MGS, Częstochowa • 2003 – 25-lecie Instytutu Plastyki WSP w Częstochowie, MGS, Częstochowa • 2004 – Forum malarstwa polskiego, Lesko • 2004 – „Światło a materia malarska”, wystawa poplenerowa, OPK „Gaude
Mater”, Częstochowa; Galeria „Centrum”, Nowa Huta - Kraków • 2005 – „Dylemat”, Teatr
im. A. Mickiewicza, Częstochowa • 2005 – „Biennale Małych Form Malarskich”, Galeria
„Wozownia”, Toruń • 2006 – Pierwsza kolekcja RTZSP w Częstochowie, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa; Pałac Opatów, Oliwa • 2006 – Galeria Duszpasterstwa Środowisk
Twórczych „Tabor”, Częstochowa • 2007 – „Kolaż urodzinowy”, Galeria „Konduktorownia”
Częstochowa • 2007 – „Zawsze z nadzieją”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa.
Nagrody:
• 1994 – II Nagroda, Konkurs Malarstwa, Badzwischahn (Niemcy) • 1995 – Wyróżnienie,
„Bielska Jesień ’95”, Bielsko Biała • 1997 – III Nagroda, 63-th Annual Exhibition of Paintings and Sculpture, Chicago (USA) • 2002 – Wyróżnienie, II Międzynarodowe Biennale
Miniatury, Częstochowa.
32
JANUSZ GŁOWACKI
„Księżyc pragnie widoku słońca a noc dnia”, olej, płótno, 120 x 150 cm, 2004
adiunkt
Urodził się 21 stycznia 1959 r. w Kamiennej Górze. Studiował w latach 1984–1989 na
Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie w 1989 r. otrzymał dyplom
z wyróżnieniem w Pracowni prof. Jana Szancenbacha. Od 1990 roku zajmuje się pracą
pedagogiczną w Instytucie Plastyki Akademii im Jana Długosza w Częstochowie. W 1998 r.
zrealizował na Wydziale Malarstwa ASP w Krakowie przewód kwalifikacyjny I stopnia
w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malarstwo. Członek założyciel Regionalnego
Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Częstochowie. Uprawia malarstwo.
• 2003 – „Energie pejzażu”, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa
• 2004 – „Pod i nad – Okno na mistrza”, Kunst-Fest IHK, Offenbach am Main, (Niemcy)
• 2006 – „Okno na Mistrza II”, Galeria Duszpasterstwa Środowisk Twórczych, Częstochowa; „Okno na Mistrza III”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa.
33
• 2000 – „Artyści Częstochowy XX wieku”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2001
– „Malarstwo czyste” (z cyklu: „W kręgu koloryzmu polskiego”), Filharmonia Częstochowska, Częstochowa • 2003 – „Zawsze z nadzieją”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa
• 2004 – Wystawa Środowiskowa ZPAP, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005
– „Artyści Częstochowy. Pejzaż Jury Krakowsko-Częstochowskiej”, Państwowa Galeria
Sztuki, Sopot • 2005 – XXX Ogólnopolski Plener Malarski „Jurajska Jesień”, Aneks jubileuszowy, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – Letnia propozycja „Zachęty”
(17 malarzy z Polski), Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa • 2005
– „Z szuflady”, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa • 2006
– „II Plener Artystyczny – historia, tradycja i zmiany”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2006 – 60-lecie ZPAP, Wystawa Jubileuszowa, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2006 – Plener Miejski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2006 – „Zawsze
z nadzieją”, Galeria Duszpasterstwa Środowisk Twórczych „Tabor”, Częstochowa • 2007
– „III Plener Artystyczny – Inspiracje”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2007
– „60 obrazów na 60-lecie Zespołu Szkół Plastycznych w Częstochowie”, Filharmonia
Częstochowska, Częstochowa • 2007 – „Zawsze z nadzieją”, Muzeum Częstochowskie,
Częstochowa • 2007 – „Kolaż urodzinowy”, Galeria „Konduktorownia”, Częstochowa • 2007 – „Pierwsza Aukcja Współczesnej Sztuki Polskiej”, Konsulat Generalny RP,
Nowy Jork (USA) • 2008 – STREETART - Work in progres, Kűnstlerhaus, Graz (Austria)
• 2008 – „Przez dziurkę od klucza”, XX Plener Miejski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2008 – Plener Jurajski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2008 – „IV Plener
Artystyczny - ISD Huta Częstochowa”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2008
– IX Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom.
WŁODZIMIERZ
KARANKIEWICZ
„Czerwone okno – lewe skrzydło”, akryl, płótno, 100 x 120 cm, 2005
adiunkt
Urodził się w 1953 roku w Częstochowie. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Kraków,
gdzie w 1976 r. uzyskał dyplom na Wydziale Malarstwa, w Pracowni prof. Jonasza Sterna.
W latach 1975–1977 studiował w Podyplomowym Studium Scenografii Teatralnej, Filmowej
i Telewizyjnej. W 1980 roku został zatrudniony w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie
Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. W 1993 r. zrealizował w krakowskiej ASP
przewód kwalifikacyjny I stopnia w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malarstwo,
a następnie został zatrudniony w WSP na etacie adiunkta. Autor koncepcji i projektu scenariusza wystawy problemowej „Polscy surrealiści” (Częstochowa 1995). Uprawia działalność
w zakresie: malarstwa, rysunku, scenografii teatralnej, performance. Zajmuje się krytyką
artystyczną w pismach artystyczno-literackich.
• 1993 – „Wyobrażenia przestrzeni”, Galeria „Pryzmat”, Kraków • 2003 – „Kobieta litera”,
Galeria „Peron 3”, Częstochowa • 2004 – „Czwarty wymiar w malarstwie”, retrospektywna
wystawa twórczości z lat 1973–2004, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004 – „Kobieta labirynt”, Filharmonia Częstochowska, Częstochowa • 2005 – Wystawa malarstwa
i rysunku, Galeria „Inny Śląsk”, Tarnowskie Góry • 2005 – Wystawa malarstwa i rysunku,
Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom • 2005 – Wystawa retrospektywna twórczości z lat 1973–
2004, Galeria „Bałtycka”, Ustka • 2006 – „Erotyki dla św. Walentego”, Galeria Regionalnego
Towarzystwa Sztuk Pięknych, Częstochowa • 2006 – „Listy do Pana Boga”, Galeria Duszpasterstwa Środowisk Twórczych „Tabor”, Częstochowa • 2007 – „Obrazy stare i nowe z lat
1973–2006”, Galeria OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 2008 – Prezentacja twórczości
z lat 1973–2008. Mała retrospektywa, Miejska Galeria Sztuki w Zakopanem.
• 1973 – II Festiwal Studentów Szkół Artystycznych „Biała Lokomotywa” – akcja plastyczna
na dworcu kolejowym, Nowa Ruda • 1976 – I Konfrontacje Studentów Szkół Artystycznych,
„Konfrontacja obrazów z naszej rzeczywistości z obrazem telewizyjnym”, instalacja i akcja
plastyczna w przestrzeni publicznej miasta, Cieszyn • 1986 – I Plener Miejski „Drzewo do
wspólnego opracowania”, instalacja i akcja plastyczna, Częstochowa • 2003 – „25 artystów na 25 lecie pontyfikatu Jana Pawła II” – malarstwo, BWA „Zamek Książ”, Wałbrzych
• 2004 – Biennale Sztuki Sakralnej, BWA, Gorzów Wielkopolski • 2005 – „Ku światłu”
– Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom • 2005 – „Z szuflady”, OPK
„Gaude Mater”, Częstochowa • 2005 – „Dylematy”, Teatr Dramatyczny im. A. Mickiewicza,
Częstochowa • 2007 – „60 dzieł na 60-lecie” Wystawa jubileuszowa PLSP, Filharmonia,
Częstochowa • 2007 – „Wędrowcy”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2007 – „Kolaż
urodzinowy”, Galeria „Konduktorownia”, Częstochowa • 2007 – „Dwie siostry – Germania i Polonia”, Altenkunstadt (Niemcy) • 2007 – „Pierwsza Aukcja Współczesnej Sztuki
Polskiej”, Konsulat Generalny RP, Nowy Jork (USA) • 2008 – IV Plener artystyczny, Muzeum
Częstochowskie, Częstochowa • 2008 – Targi Sztuki, MGS, Częstochowa.
Realizacje scenografii:
• 1979 – Ryszard Kapuściński, Cesarz, Teatr Powszechny, Warszawa • 1982 – Franz Kafka,
Proces, Teatr 38, Kraków • 1997 – Harold Pinter, Powrót do domu, Teatr Polski, Bydgoszcz
• 1999 – Roland Topor, Joko świętuje rocznicę, Teatr Współczesny, Wrocław.
34
MARIAN PANEK
„Leżąca – akt” z cyklu „Erotyki”, tempera, pastel na papierze, 40 x 50 cm, 2000
adiunkt
Urodził się 21 września 1957 roku w Pińczowie. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydział Malarstwa, gdzie w 1984 roku obronił z wyróżnieniem dyplom w Pracowni
prof. Zbigniewa Grzybowskiego. Od 1984 roku wykłada w Wyższej Szkole Pedagogicznej
(obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. W 1993 r. zrealizował w krakowskiej ASP przewód kwalifikacyjny I. st. w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malar-r
stwo. Obecnie pracuje w Zakładzie Malarstwa i Rysunku Instytutu Plastyki WSP na etacie
adiunkta. Zajmuje się malarstwem i rysunkiem.
• 2003 – Rysunek, Galeria „Autor”, Opole.
35
• 1995 – XXXII Ogólnopolski Konkurs Malarstwa „Bielska Jesień”, Bielsko-Biała • 2003
– „Zawsze z nadzieją”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2004 – Ogólnopolska
wystawa prac finalistów konkursu na „Obraz roku 2003 im. Ewy Świtalskiej”, Pałac Królikarnia, Warszawa • 2004 – „Zawsze z nadzieją”, Ośrodek Duszpasterstwa Środowisk
Twórczych Archidiecezji Łódzkiej, Łódź • 2004 – IX Biennale Sztuki Sakralnej „Sacrum
2004”, BWA, Gorzów Wielkopolski; Wyższe Seminarium Duchowne w Paradyżu; Galeria
Sztuki Współczesnej, Wrocław • 2004 – VII Jesienny Salon Sztuki „Hommo Quadratus”,
Biuro Wystaw Artystycznych, Ostrowiec Świętokrzyski • 2005 – VI Biennale Małych Form
Malarskich, Galeria „Wozownia”, Toruń • 2005 – Wystawa absolwentów PLSP w Częstochowie, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – Tarnowskie klimaty, „Akt”, Biuro
Wystaw Artystycznych, Tarnów • 2005 – VI Festiwal Sztuki Wysokiej „Do światła”, Galeria
„Stalowe Anioły”, Bytom • 2005 – Ogólnopolski konkurs na rysunek im. Andriollego, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych, Wrocław • 2005 – V Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego „Lubaczów 2005”, Lubaczów • 2006 – XIII Ogólnopolski Salon Plastyki „Egeria
2006”, Powiatowa Galeria Sztuki Współczesnej, Ostrów Wielkopolski • 2006 – Biennale Malarstwa „Ogrody 2006”, Wałbrzyska Galeria Sztuki BWA „Zamek Książ”, Wałbrzych
• 2006 – The 12th International Biennal Print and Drawing Exhibition, National Taiwan Museum of Fine Arts, Tajwan • 2006 – III Międzynarodowy konkurs rysunku „Wrocław 2006”,
Muzeum Architektury, Wrocław • 2006 – IV Międzynarodowe Biennale Miniatury, Ośrodek
Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa • 2006 – VIII Jesienny Salon Sztuki, Biuro
Wystaw Artystycznych, Ostrowiec Świętokrzyski • 2006 – Wystawa poplenerowa „Wisła
2006”, Galeria „Zapiecek u Jędrysa”, Wisła • 2007 – VII Biennale Małych Form Malarskich,
Galeria Sztuki „Wozownia”, Toruń • 2007 – „Jesienne Konfrontacje” – Triennale Polskiego
Malarstwa Współczesnego „Rzeszów 2007”, Rzeszów • 2008 – Wystawa poplenerowa,
Bałtycka Galeria Sztuki, Ustka.
DARIUSZ SŁOTA
„Mikroprzestrzen pejzazu – amonit I”, technika mieszana, płótno, 100 x 130 cm, 2007
adiunkt
Urodził się w 1954 r. w Siemianowicach Śląskich. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych
w Krakowie, gdzie w 1981 r. uzyskał dyplom w Pracowni prof. Mieczysława Wejmana
i prof. Jana Świderskiego. W 1994 r. podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej
(obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, a w 2001 roku zrealizował
w krakowskiej ASP przewód kwalifikacyjny I - stopnia w dziedzinie: Sztuki plastyczne,
dyscyplina: Malarstwo. Zajmuje się głównie malarstwem i rysunkiem. Prace artysty
eksponowano na wystawach indywidualnych i przeszło 40 zbiorowych, gdzie były kilkakrotnie nagradzane.
• 1990 – Bratysława (Czechosłowacja) • 1990 – Klub „13 Muz”, wystawa towarzysząca Festiwalowi Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin • 1991 – BWA, Katowice • 1997 – Galeria „Chimera”, Katowice • 2008 – Malarstwo 1982–2007, wystawa
retrospektywna, Galeria „SET”, Słowików • 2008 – „Lato z Muzami” Festiwal Filmu,
Muzyki i Malarstwa, Nowogard.
• 1986 – XII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin • 1987 – Ogólnopolski Konkurs Malarski na Obraz im. Jana Spychalskiego, Poznań • 1988 – IV Festiwal
Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin • 1988 – ARSENAŁ, Warszawa • 1989
– 100 kolorów, Galeria Instytutu Polskiego, Amsterdam (Holandia) • 1989 – Młodzi
malarze polscy, Berlin (Niemcy) • 1989 – „Krytycy o nas”, Sopot • 1990 – Malarze
z Polski, Vilecroze (Francja) • 1990 – Targi Sztuki, Stuttgart (Niemcy) • 1991 – Ars
Polona, Dusseldorf (Niemcy) • 2002 – Centrum Sztuki Solvay, Kraków • 2003 – 25-lecie Instytutu Plastyki, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2003 – „Malarstwo czy
Rysunek”, Biuro Wystaw Artystycznych, Kielce • 2003 – „Lato z Muzami” Festiwal
Filmu, Muzyki i Malarstwa, Nowogard • 2003 – Wystawa poplenerowa, Plener Malarski, Świeradów Zdrój • 2004 – Wystawa poplenerowa, Ogólnopolski Plener Malarski, Świeradów Zdrój • 2005 – Wystawa poplenerowa, Dom Kultury, Gryfice • 2005
– Międzynarodowy Plener Malarski, Pałac Rybokarty • 2005 – Międzynarodowy Plener „Jurajska Jesień”, Ośrodek „Orle Gniazdo”, Hucisko • 2007 – Interdyscyplinarny
Plener „Sztuki różne”, Tyrawa Solna.
Nagrody:
• 1986 – nagroda, XII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin • 1987
– wyróżnienie, Ogólnopolski Konkurs Malarski na Obraz im. Jana Spychalskiego, Poznań • 1988 – nagroda, XIV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin.
36
ZENON WINDAK
„Bull”, tempera, płótno, 60 x 80 cm, 1990
adiunkt
Urodziła się w 1953 r. w Częstochowie. W 1977 r. ukończyła kierunek Wychowanie
Plastyczne na Uniwersytecie Śląskim, filia w Cieszynie. Rok później podjęła pracę
w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. W 1992 r. zrealizowała na Wydziale Malarstwa i Rzeźby Państwowej Wyższej
Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu przewód
kwalifikacyjny I st. w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Malarstwo. Zajmuje się
malarstwem i rysunkiem.
• 1984 – Malarstwo, BWA, Rzeszów • 1985 – Malarstwo i Rysunek, BWA, Tarnów
• 1991 – Malarstwo, Teatr Dramatyczny, Częstochowa • 1993 – Malarstwo i Rysunek,
BWA, Częstochowa • 1996 – Rysunek, Centrum Sztuki, Bytom • 1997 – „Miejsca
z przeszłości”, Galeria „Bon-Art”, Częstochowa • 1999 – Malarstwo i rysunek, OPK
„Gaude Mater”, Częstochowa • 1999 – Malarstwo, Galeria Sztuki Współczesnej, Nysa
• 2000 – Rysunek, Muzeum Ślężańskie - Sobótka, Świdnica • 2001 – Malarstwo, Galeria Autorska M. Chrząstka, Częstochowa • 2005 – Malarstwo i Rysunek, Filharmonia
Częstochowska, Częstochowa • 2007 – Malarstwo, Galeria „Rue de Foch”, Częstochowa.
• 1993 – Wystawa zbiorowa, Lourdes (Francja) • 1993 – „Sztuka miejscem odnalezienia się”, Pałac Sztuki, Kraków • 1994 – „Biblia we współczesnym malarstwie polskim”,
Muzeum Narodowe, Gdańsk • 1994 – „Forma światło, forma kolor”, wystawa problemowa, Altenkunstadt (Niemcy) • 1994 – „25 artystów Janowi Pawłowi II na 25-lecie
pontyfikatu”, BWA „Zamek Książ”, Wałbrzych • 1996 – VII Biennale Sztuki Sakralnej,
BWA, Gorzów Wielkopolski • 1998 – „Muzyka w malarstwie”, Galeria „Obok”, Tychy • 2000 – „Sacrum”, BWA, Gorzów Wielkopolski, • 2000 – Artyści Częstochowy
XX w., Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2001 – „Jurajska Jesień”, Miejska Galeria
Sztuki, Częstochowa • 2003 – „Huta Częstochowa - tradycja i współczesność”, Hotel
„Mercure”, Częstochowa • 2007 – „Pierwsza Aukcja Współczesnej Sztuki Polskiej”,
Konsulat Generalny RP, Nowy Jork (USA).
37
Nagrody:
• 1980 – III nagroda, Wystawa 35-lecia Okręgu ZPAP, Katowice • 1996 – II nagroda,
Międzynarodowe Konfrontacje Artystyczne, Jastrzębie Zdrój.
JOLANTA WINISZEWSKA
„Wspomnienia z przeszłości”, technika własna, papier, 70 x 100 cm, 2007
asystent
Urodził się w 1974 r. w Częstochowie. Absolwent kierunku Wychowanie Plastyczne
w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, gdzie w 1999 r. obronił z wyróżnieniem dyplom z malarstwa Pracowni prof.
Wincentego Maszkowskiego. Jest pomysłodawcą i kuratorem Międzynarodowego
Biennale Miniatury w Częstochowie. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem oraz upowszechnianiem kultury plastycznej. Zrealizował 27 wystaw indywidualnych oraz wziął
udział w 95 ekspozycjach zbiorowych w kraju i za granicą.
• 2002 – Galeria BWA, Kalisz • 2002 – Poznańska galeria Nowa, Poznań • 2005
– Galeria Ośrodka Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Łódzkiej „LOGOS”, Łódź • 2007 – Galeria Meiser, Hanau k/Frankfurtu (Niemcy) • 2007 – Warsaw
Art Gallery, Hotel Marriott, Warszawa • 2008 – Teatr im Ludwika Solskiego w Tarnowie • 2008 – Eu Art Museum, Malmo (Szwecja) • 2008 – Galeria Steel Forest, Stara
Papiernia, Konstancin.
• 2002 – „Ludzie i przedmioty”, III Supermarket sztuki, DAP, Warszawa • 2003
– V Biennale małych form malarskich, Galeria „Wozownia”, Toruń • 2004 – XII Ogólnopolski Salon Plastyki, EGERIA, Ostrów Wielkopolski • 2004 – „Obrazowanie”, wystawa
laureatów konkursu Lexmark, Galeria „Program”, Warszawa • 2004 – „Skojarzenia”,
Zabytkowa Hala elektrociepłowni, Szombierki-Bytom • 2004 – X Ogólnopolska wystawa „Muzyka w malarstwie”, Galeria Obok, Tychy • 2005 – V Triennale polskiego rysunku współczesnego, Muzeum Kresów, Lubaczów • 2006 – „Ogrody”, Biennale Malarstwa, BWA „Zamek Książ”, Wałbrzych • 2006 – Ausstellung mit Bildern und Skulpturen
polnischer Kunstler, Saarbrucken (Niemcy) • 2007 – Polska Konstnarer Deltagarna,
Eu Art Museum, Malmo (Szwecja) • 2007 – VIII Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria
„Stalowe Anioły”, Bytom • 2007 – Międzynarodowe Targi Sztuki Hanse Art, Hamburg (Niemcy) • 2007 – I Aukcja Współczesnej Sztuki Polskiej, Konsulat Generalny RP,
Nowy Jork (USA) • 2007 – II Aukcja dzieł Sztuki fundacji Serce, Konsulat Generalny,
Nowy Jork (USA) • 2008 – Międzynarodowe Targi Sztuki Hanse Art, Lubeka, Oldenburg
(Niemcy) • 2008 – International Art Fair, Artistes Contemporains, Genewa (Szwajcaria)
• 2008 – Winterausstellung, Inter-Art Galerie Reich, Kolonia (Niemcy).
Nagrody:
• 1998 – wyróżnienie honorowe, VIII Biennale Sztuki Religijnej „Sacrum”, Gorzów
Wielkopolski • 1998 – II nagroda, II International Biennale Exhibition of Art “Citta
di Locri” (Włochy) • 1999 – wyróżnienie, I Biennale Internazionale di Mini Grafica
e Pittura, Pisa (Włochy) • 1999 – wyróżnienie, XVII Ogólnopolska Wystawa Twórczości
Pedagogów Plastyki, Rzeszów • 2001 – wyróżnienie, XVIII Ogólnopolska Wystawa
Twórczości Pedagogów Plastyki, Rzeszów • 2002 – Autor wydarzenia kulturalnego roku 2002, według plebiscytu czytelników „Gazety Wyborczej” w Częstochowie
• 2004 – Finalista polskiej edycji konkursu Lexmark • 2004 – I nagroda, XX Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, Rzeszów • 2004 – Nominacja do
nagrody, VII Jesienny Salon Sztuki, Ostrowiec Świętokrzyski.
38
BARTOSZ FRĄCZEK
„Malująca”, olej, płótno, 80 x 100 cm, 2008
asystent
Urodził się 26 lutego 1972 r. w Nysie. W latach 1991–1997 studiował Konserwację Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu
Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1997 r. obronił dyplom, którego przedmiotem była
konserwacja ruskiej ikony „Pogrzeb św. Mikołaja Cudotwórcy” z XIX w. oraz „Portret
pastora protestanckiego”, olej na blasze miedzianej z XVIII w. W tym samym roku
obronił pracę magisterską, która dotyczyła zmian pigmentów w malarstwie ściennym
i próby przywrócenia barwy, za którą otrzymał wyróżnienie. Od 1999 roku jest Przewodniczącym Sekcji Konserwatorów Dzieł Sztuki przy ZPAP w Katowicach. Obecnie
prowadzi badania dotyczące zagadnień czystości mikrobiologicznej powietrza w pracowniach konserwacji zabytków w Instytucie Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu.
Ważniejsze realizacje konserwatorskie:
• malowidła olejne i polichromie prezbiterium kaplicy pałacowej w Pławniowicach
• konserwacja XIX wiecznego gabinetu wraz z umeblowaniem na terenie Browaru
w Tychach • nadzór konserwatorski oraz prace projektowe i wykonawcze w pałacu
w Koszęcinie • brama główna pałacu w Świerklańcu (obecnie na terenie Ogrodu
Zoologicznego w Katowicach) • konserwacja sieni kamienicy przy ul. Mariackiej 22
w Katowicach • konserwacja sieni kamienicy przy ul. Barbary i Mikołowskiej w Katowicach.
39
Liczne obrazy sztalugowe malarzy polskich i obcych m.in.:
• Marcello Bacciarellego • Józefa Brandta • Józefa Chełmońskiego • Juliana Fałata
• Aleksandra Gierymskiego • Vlastimila Hofmana • Tadeusza Makowskiego • Jacka
Malczewskiego • Mihaly’a Munkacsy’ego • Włodzimierza Tetmajera • Williama Turnera • Wojciecha Weissa • Leona Wyczółkowskiego.
ALEKSANDER HARKAWY
Konserwacja sieni kamienicy przy ul. Mariackiej 22 w Katowicach, 2007
asystent
Urodził się 22 grudnia 1980 r. w Częstochowie, gdzie w 2000 r. ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych, a następnie kontynuował naukę na kierunku Edukacja
artystyczna w zakresie sztuk plastycznych w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie
Akademia im. Jana Długosza). Dyplom uzyskał w 2005 r. w Pracowni Malarstwa
prof. Wincentego Maszkowskiego. Z macierzystą uczelnią współpracuje od roku akademickiego 2006/2007. Członek Rady Kultury przy Prezydencie Miasta Częstochowy od
2007 r. Zajmuje się malarstwem.
• 2006 – „Malarstwo”, Galeria Nowohuckiego Centrum Kultury „Centrum”, Kraków
• 2007 – „Malarstwo”, Galeria Sztuki Współczesnej „Fra Angelico”, Muzeum Archidiecezjalne, Katowice • 2007 – „Malarstwo”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
• 2008 – „Malarstwo”, Galeria „Krypta u Pijarów”, Kraków.
• 2005 – VI Biennale Małych Form Malarskich, Galeria „Wozownia”, Toruń • 2005
– Tarnowskie Klimaty, edycja trzecia „Akty”, Miejska Galeria Sztuki, Tarnów • 2006
– IV Międzynarodowe Biennale Miniatury, OPK „Gaude Mater”, Częstochowa, Warszawa, Piła, Tarnów, Kalisz • 2007 – Triennale dla Młodych Malarzy im. Mariana Michalika,
Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2007 – „Zawsze z Nadzieją”, cz. III (w ramach
5 Dni Kultury Chrześcijańskiej), Muzeum Częstochowskie • 2008 – Targi Młodej Sztuki,
Most, Infogaleria i Youngs Gallery, Warszawa.
Nagrody:
• 2003 – Stypendium artystyczne Prezydenta Miasta Częstochowy • 2004 – Stypendium artystyczne Prezydenta Miasta Częstochowy • 2007 – wyróżnienie, „Obraz i rysunek o tematyce biblijnej”, VII Konfrontacje Artystyczne Sacrum, Wadowice • 2006
– wyróżnienie, „Nadzieje Plastyczne Częstochowy”, Częstochowa • 2006 – Stypendium artystyczne Prezydenta Miasta Częstochowy.
40
JAKUB JAKUBOWSKI
„Droga”, olej, deska, 15 x 7 cm, 2008
asystent
Urodził się 1 grudnia 1955 r. w Częstochowie. Jest absolwentem Wydziału Architektury
Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie w 1984 r. otrzymał w Pracowni
prof. Tadeusza Kwaka dyplom z wyróżnieniem. Z Wyższą Szkołą Pedagogiczną (obecnie
Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie współpracował w latach 1992/1993
jako wykładowca, a obecnie, od 2005 roku, jako starszy wykładowca. Prowadzi zajęcia
z rysunku, perspektywy odręcznej i podstaw anatomii. Główne kierunki zainteresowań
naukowo-badawczych oraz artystycznych: architektura wnętrz, malarstwo, rysunek
i współczesne techniki medialne.
Posiada w dorobku aranżacje ekspozycji:
• 2006 – „Dzieje Miasta Częstochowy: od pradziejów do końca XVIII wieku”, Muzeum
Częstochowskie • 2007 – „Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej”, Muzeum
Częstochowskie • 2007 – „Galeria malarstwa i rzeźby – ze zbiorów Muzeum Częstochowskiego”, Muzeum Częstochowskie.
• 1984 – „Bielska Jesień” Ogólnopolski Konkurs Malarstwa, BWA, Bielsko Biała
• 1988 – „Interpretacje 88”, BWA, Częstochowa • 1991 – Wystawa oddziałowa ZPAP,
BWA, Częstochowa • 1993 – Art Polonais Contemporain, Palais des Kongres, Lourdes
(Francja) • 1995 – Wystawa 50-lecie ZPAP w Częstochowie, Miejska Galeria Sztuki,
Częstochowa • 2000 – „Artyści Częstochowy XX wieku”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004 – Exhibition and Auction of Contemporary Polish and International
Art, Konsulat Generalny RP, Nowy Jork (USA).
41
Nagrody:
• 1984 – wyróżnienie, „Bielska Jesień” Ogólnopolski Konkurs Malarstwa, BielskoBiała.
TADEUSZ KOSELA
„Czerwone miasto”, akryl, podłoże, 120 x 140, 2007
adiunkt
ARTUR LUBOS
• 1993 – „Für Passolini”, Galeria „Inny Śląsk”, Tarnowskie Góry • 1994 – „Urodziny
Witkacego”, „Stodoła pod strzechą”, Zbrosławice • 1995 – „Zatrzymane”, OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 1997 – „W miejsce”, Galeria „Pod-Nad”, Tarnowskie Góry
• 2001 – „Przekraczanie”, Galeria „Pod-Nad”, Tarnowskie Góry • 2001 – „Siedem
przestrzeni”, Galeria „Pod-Nad”, Tarnowskie Góry • 2002 – „Siedem przestrzeni”, Olafstrom (Szwecja) • 2004 – „Trylog”, Galeria „Inny Śląsk”, Tarnowskie Góry • 2005
– „Naczynie”, Galeria ASP, Kraków.
• 1993 – „Anioł i żmija”, Galeria „Inny Śląsk”, Tarnowskie Góry • 1994 – „Sacrum”,
BWA, Częstochowa • 1995 – Wystawa rysunku, Galeria „Inny Śląsk”, Tar. Góry
• 1996 – „Sacrum profanum”, Galeria „Fra Angelico”, Katowice • 1996 – „Pokolenie
‘96”, BWA, Katowice • 1996 – „Galerie prezentują”, BWA, Częstochowa • 1997
– „Sześciu artystów ze Śląska”, Galeria „Kosuth”, Debrecen (Węgry) • 1999 – Wystawa
pedagogów WSP, MGS, Częstochowa • 2000–2002 – „Hommage a Edith Stein”, Kraków, Lublin, Oświęcim, Tar. Góry, Łódź, Krzyżowa, Gniezno, Poznań, Toruń, Bydgoszcz,
Jarosław, Opole, Karkrune (Szwecja) • 2005 – „Tarnogórzanie”, Bekeszabe (Węgry)
• 2005 – Wystawa sztuki sakralnej, Solerno (Włochy) • 2006 – Wystawa w ramach
„Tarnogórskich Prezentacji Artystycznych w powiecie Erlangen-Höchstadt”, Erlangen
(Niemcy) • 2008 – Festiwal Sztuki Wysokiej „Marzyciele”, Galeria „Stalowe Anioły”,
Bytom • 2008 – „Czy wam to nie zaszkodzi”, Galeria Fra Angeliko, Katowice.
Ważniejsze projekty i realizacje:
• Scenografia i światło do spektaklu „Kamień. Rzecz o Edycie Stein.” • Projekt i realizacja wnętrza kościoła Matki Boskiej Królowej Pokoju w Tarnowskich Górach • Projekt i wykonanie pomnika Jana Pawła II, w kompleksie szpitalnym ojców Kamilianów
w Tarnowskich Górach • Projekt i realizacja pomnika „Kolumny” upamiętniającego
synagogę, Tarnowskie Góry • Pomnik „Brama” na byłym cmentarzu ewangelickim,
Tarnowskie Góry • Rzeźba gwarka, Zabytkowa Kopalnia Srebra, Tarnowskie Góry
• Scenografia do widowiska „Skała życia”, zamek w Starych Tarnowicach • Scenografia do teledysku „Którędy do gwiazd?” dla zespołu Mr Koala.
Nagrody:
• 1994 – wyróżnienie, Triennale Sztuki „Sacrum”, Częstochowa • 2007 – Nagroda
Burmistrza Tarnowskich Gór w dziedzinie kultury.
42
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Zakład Rzeźby
Urodził się 6 września 1969 r. w Tarnowskich Górach. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie w 1994 r. obronił dyplom w Pracowni Rzeźby prof. Józefa Sękowskiego. Na tej uczelni uzyskał również w 2005 roku doktorat z zakresu rzeźby. Obecnie jest adiunktem na Akademii im. J. Długosza w Częstochowie oraz uczy w Liceum
Plastycznym w Tarnowskich Górach. Prowadzi działalność artystyczną i edukacyjną
w autorskiej „Stodole pod strzechą” w Zbrosławicach oraz Galerii Sztuki „Pod-Nad”
w Tarnowskich Górach. Bierze udział w wystawach w kraju i za granicą. Jest autorem
instalacji i realizacji rzeźbiarskich.
„Brama”, drewno, gips, drut, 300 x 600 cm, 2004
adiunkt
Urodził się w 1958 roku w Węgrzynowie. Absolwent Państwowego Liceum Sztuk
Plastycznych im. A. Kenara w Zakopanem. Studiował w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, na kierunku Wychowanie Plastyczne. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1987 roku w Pracowni Rzeźby
prof. Tadeusza Wencla. W tym samym roku został zatrudniony w macierzystej uczelni.
W latach 1988–1989 odbył staż artystyczny w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie
w Pracowni Rzeźby prof. Tadeusza Słoniny. W 1997 r., decyzją Rady Wydziału Rzeźby
Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, uzyskał kwalifikacje I stopnia w dyscyplinie:
Rzeźba, a następnie został zatrudniony w WSP w Częstochowie na etacie adiunkta.
Od 2001 r. prowadzi Galerię „Pod Ciśnieniem” w Oleśnie. W 2006 roku jej przestrzeń
ekspozycyjna została poszerzona o okoliczny teren, na którym realizowane są autorskie
efemeryczne akcje plastyczne. Zajmuje się rzeźbą.
• 1992 – Powidoki, Muzeum Regionalne, Olesno • 1994 – „Jeżeli chodzi o Anioły...”,
OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 1994 – „Monolog 1”, Galeria Sztuki Współczesnej
BWA „Kameleon”, Częstochowa • 1995 – „Monolog 2”, Galeria „Art Nova 2”, Katowice
• 1995 – „Monolog 3”, Galeria „C”, Zawiercie • 1996 – „Różom - różę”, Muzeum Regionalne, Olesno • 2000 – Marek Mielczarek. Rzeźba, Miejska Galeria Sztuki MM, Chorzów, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa, Biuro Wystaw Artystycznych, Gorzów Wielkopolski, Galeria „C”, Zawiercie, Nowosądecka Mała Galeria, Nowy
Sącz • 2001 – Moje rzeźby - moja galeria, wystawa retrospektywna, Galeria „Pod Ciśnieniem”, Olesno • 2001-2006 – Ekspozycja przeglądowa, Galeria „Pod Ciśnieniem”,
Olesno • 2007 – Międzyprzestrzenie, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2007
– Międzyprzestrzenie, ciąg dalszy, Galeria „Pod Ciśnieniem”, Olesno • 2008 – Rzeźby
i instalacje, Galeria „Horyzont”, Wrocław.
• 1994, 1996, 1998, 1999, 2002 – „Praca Roku”, Katowice • 1993, 1995, 1998, 2000
– Biennale Małych Form Rzeźbiarskich/Biennale Rzeźby, Poznań • 1994, 1996, 1998,
2000, 2002 – Biennale Sztuki Sakralnej „Sacrum”, Gorzów Wielkopolski • 1992, 1995
– Krakowskie Triennale Rzeźby Religijnej, Kraków • 1996 – Biennale Art Sacré Contemporain, Lyon (Francja) • 1998 – Międzynarodowa Wystawa „Satyrykon”, Poznań
• 2003 – Biennale Dantesca, Ravenna (Włochy).
43
Nagrody:
• 1991 – nagroda równorzędna w kategorii rzeźby i tkaniny, III Biennale Sztuki „Transcendencja”, Katowice • 1993 – I nagroda w kategorii rzeźby i tkaniny, IV Ogólnopolskie Biennale Sztuki „Ecce Homo”, Katowice • 1994 – nagroda równorzędna w konkursie okręgu ZPAP „Praca Roku ’93”, Katowice • 1995 – brązowy medal, X Biennale
Małych Form Rzeźbiarskich, Poznań • 1998–2000 – „Animator Kultury” – wyróżnienie
Burmistrza Miasta i Gminy Olesno • 1999 – nagroda równorzędna w konkursie okręgu
ZPAP „Praca Roku ’98”, Katowice • 2003 – „Animator Kultury” – Nagroda Burmistrza
Miasta i Gminy Olesno • 2004 – kwalifikacja projektu do drugiego etapu konkursu na
pomnik księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego w Łodzi.
MAREK MIELCZAREK
„Próba budowy wieży V”, kompozycja dwuelmentowa, stal, 158 x 266 x 122 cm, 2007
adiunkt
Urodziła się 1952 w Zabrzu. Absolwentka Wydziału Ceramiki i Szkła w PWSSP (obecnie
Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu, gdzie w 1980 r. zrealizowała dyplom z zakresu ceramiki unikatowej w Pracowni prof. Ireny Lipskiej-Zworskiej. W 1987 r. zaczęła pracować w Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza)
w Częstochowie, gdzie prowadzi pracownię rzeźby w technice ceramicznej. W 1993 r.
zrealizowała we wrocławskiej PWSSP przewód kwalifikacyjny I st. w dyscyplinie: Małe
Formy Rzeźbiarskie. Ponadto jest nauczycielem rzeźby w Liceum Plastycznym w Tarnowskich Górach. Współpracuje z Zakładem Arteterapii Wydziału Psychologii i Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego w zakresie programów i projektów arteterapeutycznych,
a także jest współtwórczynią (1993 r.) i Katowickiej Szkoły Przysposobienia Zawodowego
o profilu ceramicznym dla młodzieży niepełnosprawnej. Współzałożyciel i wiceprezes (od
1995 r.) Stowarzyszenia Wspomagania Rozwoju i Twórczości Osób Niepełnosprawnych
„Unikat” w Katowicach. Uczestniczka sympozjów i autorka publikacji dot. arteterapii,
a także wychowania estetycznego. Uprawia rzeźbę ceramiczną i ceramikę unikatową.
Autorka ponad 20 wystaw indywidualnych.
Ważniejsze publikacje:
• Arteterapia osób niepełnosprawnych umysłowo (na przykładzie warsztatów ceramicznych), [w:] Sztuka i edukacja w terapii, red. M. Knapik, W.A. Sacher, Kraków 2004
• Ekspresja i percepcja w zintegrowanym wychowaniu plastycznym dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, [w:] Spotkania ze sztuką. Koncepcja terapii artystycznej
dla dzieci z zaburzeniami rozwoju i zachowania, red. M. Knapik, W. A.Sacher, Katowice
2005 • Plastyka i edukacja w terapii, [w:] Europa - Integracja - Sztuka. Tematyczna koncepcja pracy edukacyjno-terapeutycznej środkami artystycznymi, red. M.Knapik, W.A. Sacher, Bielsko-Biała 2007 • Malarstwo polskie przełomu XIX i XX wieku
w aspekcie edukacji patriotycznej, [w:] Patriotyczne przesłanie w sztuce i w edukacji,
red. M. Knapik, A. Łobos, Bielsko-Biała 2007.
• 1991 – „W rajskim ogrodzie”, Wrocław • 1997 – „Faktura, struktura, barwa”, Galeria
9, Praga • 1992 – „O kamieniu”, Częstochowa • 2001 – „W rajskim ogrodzie, c.d.”,
Książ • 2005 – „Miejsca”, Bytom • 2005 – „Ziarno” XXV lecie pracy artystycznej, Chorzów • 2008 – „Przeciwstawienie doskonałe”, Chorzów.
• 1983–2005 – wystawy Międzynarodowego Pleneru Ceramiczno-Rzeźbiarskiego, Bolesławiec • 1995–2002 – Triennale Rzeźby Religijnej, Kraków • 1997 – Decentrisme
Dialoque avec invisible, Paryż • 1999 – „Postawy. Płasko i przestrzennie w metalu
i kamieniu”, Wrocław • 2000 – Artyści Częstochowy XX wieku, Częstochowa • 2001
– „Razem i osobno”, Rzym • 2003 – „Wszystko i jeszcze więcej”, Warszawa • 2004
– „Naposled w malem”, Praga • 2006 – Chorzowskie tematy, Praga • 2007 – Wystawa
Stowarzyszenia Chorzowskich Artystów Plastyków, Iserlohn, Villa Heros, Remagen.
Nagrody:
• 2007 – Nagroda Prezydenta Miasta Chorzowa w dziedzinie kultury.
44
ANNA STAWIARSKA
„Skalne Monstrancje II”, szamot barwiony i szkliwiony, 32 x 30 x 7 cm, 34 x 28 x 6 cm, 2005
starszy wykładowca
EDMUND MUC
Urodził się w 1943 roku. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych
w Poznaniu, gdzie w 1968 r. obronił dyplom w Pracowni Rzeźby prof. Magdaleny
Więcek-Wnuk. Od 1980 r. zatrudniony jako starszy wykładowca w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, gdzie w latach
1997–2007 pełnił obowiązki kierownika Zakładu Rzeźby. Twórczość w dziedzinach:
rzeźba, ceramika, malarstwo i rysunek.
• 1986 – Wystawa Środowiskowa, BWA, Częstochowa • 1992 – I Wystawa Okręgu
Częstochowskiego ZPAP, BWA, Częstochowa • 1994 – II Wystawa Okręgu Częstochowskiego ZPAP, BWA, Częstochowa • 1995 – „50-lecie ZPAP”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 1996 – „Jurajska Jesień ’95”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 1997
– „Droga-Znak-Symbol-Metafora”, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Częstochowa
• 1997 – Wystawa Jubileuszowa 50-lecia Liceum Sztuk Plastycznych, Miejska Galeria
Sztuki, Częstochowa • 1997 – Wystawa ceramiki, Galerie 9, Praga (Czechy) • 1997
– II Jesienny Salon Plastyki „Ostrowiec Świętokrzyski ‘97”, BWA, Ostrowiec Świętokrzyski • 1997 – 12. Plener Miejski „Miasto bliżej rzeki”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 1997 – 12. Międzynarodowa Wystawa Sztuki Miniaturowej, Del Bello Gallery, Toronto (Kanada) • 1997 – II Triennale Autoportretu „Radom ‘97”, BWA, Radom
• 1997 – Wystawa poplenerowa „Jurajska Jesień ‘97”, MGS, Częstochowa • 1998
– III Wystawa Środowiskowa Częstochowskich Artystów Plastyków • 1998 – XIII Plener Miejski „Portrety”, Częstochowa • 1998 – „20 lat kierunku Wychowania Plastycznego”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 1998 – „Postawy”, Galeria 9, Praga
(Czechy) • 1999 – „Postawy”, Miejska Galeria Sztuki, Wrocław • 1999 – „Postawy”,
Galeria OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 1999 – IV Ogólnopolski Salon Sztuki,
BWA, Ostrowiec Świętokrzyski • 1999 – „Relacje”, Miejski Ośrodek Kultury w Zawierciu • 2000 – „Artyści Częstochowy XX wieku”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
• 2002 – „Medalierstwo częstochowskie”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa.
45
Nagrody:
• 1997 – wyróżnienie, 12. Międzynarodowa Wystawa Sztuki Miniaturowej, Toronto
(Kanada).
• 1978 – „Rysunek i małe formy rzeźbiarskie”, Muzeum Okręgowe, Częstochowa.
„Wspomnienie”, mosiądz lany, 15,5 x 16 cm, 1997
46
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Zakład Grafiki Warsztatowej
Litografia czyli wynalazek obrazu utajonego 1
Gdy 210 lat temu Alojzy Senefelder eksperymentował z łupkiem
wapiennym, nie miał w zamyśle dokonania epokowego wynalazku,
lecz prozaiczny cel obniżenia dolegliwych kosztów wytworzenia matrycy
graficznej, której wklęsły lub wypukły relief mógłby zostać wykorzystany
w procesie drukowania. Nie znany jest nam, niestety, opis prób i doświadczeń, jakie Senefelder przeprowadził, nim odkrył najważniejszą,
fundamentalną cechę litografii: zadziwiającą zdolność „zapamiętywania”
przez kamień litograficzny wykonanego na jego powierzchni rysunku.
Możemy się jedynie domyślać, co odkrywca tej nowej, rewolucyjnej techniki graficznej zauważył, próbując znanymi ówcześnie metodami
trawić a następnie drukować pokrytą rysunkiem powierzchnię kamiennej
płyty. Odwołując się do własnej praktyki w pracowni litografii, w której
doświadczamy wszystkich etapów tworzenia matryc do druku płaskiego,
możemy przywołać zwłaszcza ten moment, gdy wykonany i wytrawiony
rysunek znika z kamienia, wymyty terpentyną. Jednak informacja, „pamięć” rysunku w kamieniu pozostaje; w toku dalszej procedury warsztatowej rysunek powraca, nasycony farbą, która pod naciskiem prasy stworzy jego obraz drukowy – odbitkę graficzną. Współczesna, artystyczna
praktyka litografii zawiera te same elementy warsztatowe, które Alojzy
Senefelder opracował i zespolił w technologii druku płaskiego. Obecnie
w postaci offsetu jest to dziś najbardziej rozpowszechniona metoda druku, zwłaszcza książek i czasopism, a więc nośników informacji historycznie doniosłych dla funkcjonowania kultury i cywilizacji. Senefelder rozumiał dobrze znaczenie swojego wynalazku; w 1799 roku uzyskał patent,
oddający mu na 15 lat wyłączność eksploatacji tej techniki druku, której
udoskonalaniu i wzbogacaniu poświęcił resztę życia. Ten pasjonat teatru, aktor, dramatopisarz okazał się bystrym obserwatorem i cierpliwym
eksperymentatorem – a są to cechy przypisywane zwykle odkrywcom
i naukowcom. Być może, właśnie połączenie natur artysty i naukowca
pozwoliło Alojzemu Senefelderowi dostrzec w kamieniu obraz utajony,
będący – w moim przekonaniu – antycypacją obrazu utajonego w fotografii. Jego „prawdziwe” odkrycie nastąpi kilkadziesiąt lat później, dzięki
poszukiwaniom „obrazu, malowanego światłem”, prowadzonym przez
innego artystę, malarza Daguerre’a...
Co niezwykłego, rewolucyjnego jest w technice druku płaskiego?
To właśnie, że druk płaski jest dosłownie „płaski”; matryca litograficzna
nie wymaga reliefu, nie posiada żadnych wypukłości ani wgłębień, które
zatrzymywałyby farbę w opozycji do pozostałej powierzchni. W litografii
rysunek powstaje bezpośrednio na matrycy, z gestu ręki i śladu narzędzia
rysunkowego, jest doskonale, jak na papierze, widoczny i nie wymaga
pogłębienia go czy wydrążenia za pomocą rylca, czy też trawienia w głąb
płyty. „Zapis” rysunku dokonywany jest dzięki fizycznym właściwościom
podłoża, które rejestruje w swej strukturze informację niezbędną, by ten
rysunek wielokrotnie odtwarzać i kopiować. Tę właściwość kamienia litograficznego dostrzeże również francuski wynalazca, Joseph-Nicéphore Niépce, uważany za ojca fotografii. W 1824 uda mu się zarejestrować na kamieniu litograficznym obraz, po pięciu dniach naświetlania 2.
Eksperymenty te nie dały jednak satysfakcjonujących wyników, być może
dlatego, że Niépce słabo znał technikę litografii. Współpracujący z nim Louis Jacques Mandé Daguerre odkrywa jednak, 5 lat po śmierci Niépce’a,
sposób na wywołanie parami rtęci obrazu utajonego w warstewce jodku
srebra i utrwalenia go w roztworze soli kuchennej.
Oczywiście, odmienne są fizyczne podstawy zapisu obrazu utajonego w litografii i obrazu utajonego na srebrnej płytce dagerotypu, jednak
jego „graficzna natura” pozostaje w obu przypadkach analogiczna, bowiem ten dyskretny, niewidzialny obraz, zarejestrowany na odpowiednim
podłożu, może zostać wywołany lub wydrukowany. Stąd niedaleko już do
kolejnych wynalazków, które w naszej epoce stały się nośnikami obrazu
utajonego: pokrytych światłoczułą powłoką szklanych płyt, błon i filmów.
Zarejestrowany na nich obraz pozostaje niewidzialny dopóty, dopóki nie
zostanie poddany procedurze chemicznej – wywołaniu, by następnie posłużyć do wykonania odbitki fotograficznej.
Analogia ta jest frapująca, gdyż wskazuje istotne punkty styczne
pomiędzy grafiką i fotografią; pozwala również dostrzec w fotograficznej
kliszy czy błonie matrycę graficzną nowego typu: matrycę transparentną 3.
Na przykładzie litografii i fotografii możemy obserwować rozwój metod
zapisu obrazu, umożliwiających jego powielanie za pomocą technologii
całkowicie odmiennych, lecz mieszczących się ciągle w polu technik obrazowania graficznego4. Procesy, pozwalające na wydobycie informacji
wizualnej, zapisanej w postaci obrazu utajonego i umożliwiające jego
zwielokrotnianie, wymagają bowiem każdorazowo materialnego nośnika, specyficznego medium, zdolnego do przyjęcia, przechowania i transmisji tego obrazu. Takie właściwości posiada każda matryca graficzna.
Alojzy Senefelder na płaskiej matrycy litograficznej zapisał nową
metodą tradycyjny, odręczny rysunek; Louis Jacques Mandé Daguerre
uczynił podobnie z obrazem fotograficznym, rejestrując go na posrebrzanej i wypolerowanej płytce miedzianej. Dołączył do nich wkrótce
brytyjski malarz – amator, archeolog, naukowiec i polityk William Henry
Fox Talbot, wynalazca pierwszej techniki fotograficznej, talbotypii (kalotypii), umożliwiającej wykonanie wielu odbitek, w której negatywową
matrycą transparentną był nawoskowany papier. Ich artystycznej pasji
i naukowej dociekliwości zawdzięczamy współczesną eksplozję druku
i wszechobecność obrazu w naszej kulturze. Miło jest więc – i chyba warto przypomnieć, że wszyscy trzej mieli talenty plastyczne lub zamiłowania artystyczne, związane z obrazem, który poddawali swym pionierskim
i owocnym eksperymentom – i wszyscy wpisali się swymi osiągnięciami
na listę wybitnych odkrywców i wynalazców.
Litografia... • Przypisy
1
2
3
4
Obraz utajony w fotografii to niewidoczny, jeszcze niewywołany obraz, powstający po naświetleniu
materiału światłoczułego.
http://www.niepce.com/pages/page-bio.html
Terminologia własna, Grzegorz Banaszkiewicz, Pojęcia grafiki, Rocznik Katedry Sztuki Wydziału
Nauczycielskiego Politechniki Radomskiej, nr 4/2006.
Terminologia własna – oraz nazwa przedmiotu na kierunku Grafika, prowadzonego w Instytucie
Plastyki AJD.
profesor
Urodził się 13 czerwca 1951 r. w Częstochowie. Studia odbył w latach 1971–1976
w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie na Wydziale Grafiki, gdzie uzyskał dyplom
z wyróżnieniem w Pracowni Miedziorytu prof. Mieczysława Wejmana. Dwa lata później, 1 października 1978 r. podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie
Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. W roku 1985 uzyskał w krakowskiej
ASP kwalifikacje I st. w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Grafika. W roku akademickim 1992/93, dzięki stypendium Wspólnoty Flamandzkiej, odbył 6-miesięczne
studia w Pracowni Litografii prof. Ingrid Ledent w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych
w Antwerpii. Po powrocie, w 1993 r. uzyskał kwalifikacje II st. w dziedzinie: Sztuki Plastyczne, dyscyplina: Grafika, w ASP w Krakowie. W tym samym roku rozpoczął
w WSP w Częstochowie organizację – od podstaw – pracowni litografii, która została
uruchomiona w 1994 r. Założył również i prowadził Pracownię Litografii w Instytucie
Sztuki w Cieszynie, Filii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w latach 2002–2005.
W maju 1997 r., jako stypendysta Ministerstwa Kultury Republiki Francuskiej, uczestniczył w miesięcznym programie „Séjour culture – printemps”. W 1998 r. został mianowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego w WSP w Częstochowie, a po uzyskaniu tytułu naukowego profesora sztuk plastycznych (2001) na stanowisko profesora
zwyczajnego (2002). W 2001 roku, w ramach programu „Socrates – Erasmus” uczestniczył w wymianie wykładowców z Ecole Estienne w Paryżu. W działalności artystycznej zajmuje się rysunkiem, grafiką warsztatową i cyfrową oraz fotografią. Szczególnie
interesuje się sposobami przetwarzania i wykorzystania fotografii w grafice artystycznej oraz stereofotografią, tworzy również instalacje (w 2007 r. skonstruował prototyp
fotoplastikonu cyfrowego, umożliwiającego wizualizację obrazów stereoskopowych na
ekranie monitora komputerowego). Praktyka graficzna w zakresie technik druku wklęsłego, heliograwiury, fotoforty (technika własna), fotolitografii, litografii barwnej (druk
pośredni na prasie offsetowej).
Wybrane wystawy indywidualne i zbiorowe:
Uczestniczył w kilkudziesięciu wystawach międzynarodowych, ponad stu wystawach
krajowych, zorganizował kilkanaście wystaw indywidualnych.
47
Ważniejsze nagrody:
• 1976 – II nagroda, „Interdebiut ’76”, Kraków • 1979 – nagroda rzeczowa, Internationale Jugendtriennale der Zeichnung „Zeichnung heute”, Norymberga (RFN) • 1981
– Grand Prix, Ogólnopolski Konkurs Otwarty Na Grafikę, BWA Łódź • 1986 – wyróżnienie, Ogólnopolskie Triennale Rysunku im. Tadeusza Kulisiewicza, Kalisz • 1989
– wyróżnienie, Festival International de la Gravure „Les Pays de I’Est”, Menton, (Francja) • 1993 – Grand Prix, „Najlepsza Grafika Miesiąca”, ZPAP, Kraków • 1994 – Grand
Prix, „Najlepsza Grafika Miesiąca”, ZPAP, Kraków • Główna nagroda w Konkursie miasta Częstochowy na program edukacyjny w dziedzinie kultury i sztuki - za opracowanie
projektu pn. „PRACOWNIE OTWARTE” • 1997 – Nagroda Fundowana, III Triennale
Grafiki Polskiej, Katowice • 1998 – „Prize for Excellence”, International Print Triennial
in Kanagawa (Japonia) • 2003 – nagroda regulaminowa, Międzynarodowe Triennale
Grafiki, Kraków.
GRZEGORZ
BANASZKIEWICZ
„KORESPONDENCJA – generator grafik”, instalacja generująca ad infinitum wirtualne kompozycje graficzne, programowanie Andrzej Sierak, muzyka Dominik Strycharski, rok 2006
profesor
Urodziła się w 1950 r. w Kolumnie Las k. Łodzi. W latach 1971–1976 studiowała
w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (Wydział Grafiki w Katowicach), gdzie otrzymała dyplom w Pracowni Plakatu prof. Tadeusza Grabowskiego i Grafiki Warsztatowej prof. Andrzeja Pietscha. Następnie odbyła staż pedagogiczny w Pracowni Grafiki prof. Haliny Chrostowskiej w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1986 r.
podjęła pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. Trzy lata później zrealizowała w warszawskiej Akademii Sztuk
Pięknych przewód kwalifikacyjny I st. w dziedzinie: Sztuki plastyczne, w dyscyplinie:
Grafika. Przewód kwalifikacyjny II st. w tej samej dziedzinie i dyscyplinie miał miejsce
w 1992 r. w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1999 r. uzyskała tytuł naukowy
profesora w dziedzinie: Sztuki plastyczne, a w 2001 r. została mianowana na stanowisko profesora zwyczajnego WSP w Częstochowie. Zatrudniona w latach 1995–2001
w Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie, a od 2002 r. także w Akademii Sztuk
Pięknych w Katowicach. Zajmuje się grafiką, rysunkiem i malarstwem.
• 1999 – „Opowieści pejzażu”, Galeria „Na Odwachu”, Wrocław oraz 2004 – Galeria
Wizytująca, Warszawa • 2002 – Galeria Sztuki Nowoczesnej BWA, Katowice • 2003 –
Galeria STUDIO, Warszawa • 2002 – Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Katowice • 2006
– Galeria FT, Kraków • 2008 – Ściany świata 2/22, Galeria Grafiki i Plakatu, Warszawa.
• 2001 – Ewa Zawadzka und ihre Studenten, XYLON Museum, Schwetzingen (Niemcy)
• 2001 – Z kolekcji Aliny Kalczyńskiej, Muzeum Narodowe, Kraków • 2001 – Polska
– Japonia, Galeria „Manggha”, Kraków • 2001 – „Pokaz”, Muzeum Śląskie, Bytom
• 2001 – „Rysunek – pierwszy język”, Centrum Sztuki, Bielsko – Biała, BWA, Częstochowa • 2001 – „Bliźniemu swemu”, Galeria „Zachęta”, Warszawa; Muzeum Sztuki,
Łódź; Pałac Sztuki, Kraków; Galeria „Program”, Warszawa • 2001 – Wystawa finalistów konkursu „Lexmark”, Galeria Triennal, Mediolan (Włochy) • 2006 – 12 malarzy
z Polski, Berlin , Bonn ,Hamburg ,Bad Muskau (Niemcy) • 2006 – Wystawa zbiorów
Muzeum Chełmskiego, Zamek w Janowcu.
Nagrody:
• 1978 – II nagroda i wyróżnienie, Doroczny Konkurs „Najlepsza grafika – najlepszy
warsztat”, Katowice • 1979 – VI Ogólnopolski Konkurs na Grafikę, Łódź • 1982 – nagroda fundowana, II Internationale Jugendtriennale der Zeichnung, Nürnberg (Niemcy)
• 1986 – Prix (ex aequo), Międzynarodowe Triennale Grafiki, Kraków • nagroda fundowana, I Triennale Rysunku, Kalisz • 1987 – I nagroda, X Ogólnopolski Konkurs na
Grafikę, Łódź • wyróżnienie, I Ogólnopolski Konkurs na Rysunek im. Andriollego, Nałęczów • 1988 – medal honorowy, Międzynarodowe Triennale Grafiki, Kraków • 1991
– wyróżnienie, Intergrafia, Katowice • 1992 – Grand Prix, Międzynarodowe Triennale
Grafiki, Fredrikstad (Norwegia) • 1993 – Złoty Medal, Międzynarodowe Triennale Grafiki, Giza (Egipt) • 1994 – Prix (ex aequo), Międzynarodowe Triennale Grafiki, Kraków
• 1994 – wyróżnienie, Intergrafia, Katowice • 2004 – Finalistka Konkursu Lexmark
European Art Prize.
48
EWA ZAWADZKA
„Opowiesci I”, druk wypukły, podłoże, 94 x 124 cm, 2004
profesor
Urodził się w 1963 r. w Czeladzi. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie,
Wydziału Grafiki w Katowicach. Dyplom obronił w pracowni grafiki warsztatowej
prof. S. Kluski oraz w pracowni projektowania prof. T. Jury, w 1990 r., uzyskując medal
honorowy Rektora ASP. W latach 1989–1990 był słuchaczem podyplomowego studium
liturgii sakralnej przy Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Od 1993 r. pracuje
w Instytucie Plastyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. W 1998 r. uzyskał kwalifikację I stopnia w dziedzinie sztuki plastyczne, w dyscyplinie Grafika w katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
W 2007 r. Rada Wydziału Grafiki, Malarstwa i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych
w Katowicach podjęła uchwałę o nadaniu mu stopnia doktora habilitowanego w
dziedzinie: Sztuki plastyczne, w dyscyplinie: Sztuki piękne. Koordynator udziału Instytutu Plastyki AJD w trzech edycjach festiwalu uczelni artystycznych woj. śląskiego
pt. „Arterie” (2003, 2004. 2005) oraz organizator i współorganizator 15 wystaw studenckich, również za granicą (Schwezingen, Niemcy). Zajmuje się grafiką i rysunkiem.
Ponadto jest autorem artykułu: Warsztat graficzny elementem edukacji artystycznej
i obszarem porozumiewania się twórcy-pedagoga ze studentem, [w:] Zarządzanie jest
sztuką czyli innowacyjna edukacja w województwie lubuskim (Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2007).
• 1991 – Galeria „Fra Angelico”, Muzeum Diecezjalne, Katowice • 1997 – Galeria
ZPAP „Art Nova 2”, Katowice • 1998 – „Biegiem rzeki – grafika, rysunek”, aula ASP,
Wydział Grafiki, Katowice • 1999 – „Obrazy wody – grafika i rysunek”, Galeria OPK
„Gaude Mater”, Częstochowa • 2000 – „Grafika i rysunek”, Galeria „Brama”, Gliwice
• 2003 – „Obrazy wody – Zapamiętane kadry”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
• 2005 – „Światło i rytm”, Miejska Galeria Sztuki MM, Chorzów • 2006 – „Grafika
i rysunek”, Galeria „Obok”, Teatr Mały, Tychy.
• 1991 – Contemporary Silesian Prints, POSK Gallery, London • 1991, 1994, 1997,
2000, 2003 – Triennale Grafiki Polskiej, Katowice • 1995 – International Independent
Exibition of Prints, Kanagawa (Japonia) • 1999, 2000 – I Międzynarodowy Konkurs Rysunku, Wrocław • 2000, 2004 – Międzynarodowe Biennale Miniatury, Galeria „Gaude
Mater”, Częstochowa • 2002 – V Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego, Lubaczów • 2003 – IX Międzynarodowe Biennale Grafiki CUPRUM, Lubin.
49
Nagrody:
• 1991 – I nagroda , konkurs „Praca roku”, Katowice • 1991 - I nagroda, Międzynarodowe Biennale Grafiki „Cuprum V”, Lubin • 1992 – Nagroda Prezydenta miasta Łodzi,
XII Ogólnopolski Konkurs Otwarty Grafiki, Łódź • 1994 – III nagroda, konkurs „Grafika
Roku”, ASP Kraków • 2000 – nagroda fundowana, IV Triennale Grafiki Polskiej, Katowice • 2001 – nagroda główna ex aequo, Ogólnopolski Konkurs Graficzny „Triennale
Tczewskie”, Tczew • 2003 – wyróżnienie, V Ogólnopolskie Triennale Sztuki SACRUM,
MGS, Częstochowa • 2006 – laureat konkursu XII Międzynarodowego Biennale Grafiki
i Rysunku, Tajwan.
TOMASZ CHUDZIK
„Zapamiętane kadry czarny pejzaż 2”, rysunek, technika wlasna, 2006
profesor
Urodziła się w 1958 r. w Częstochowie. Ukończyła studia na kierunku: Wychowanie
Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie: Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, gdzie w 1982 r. zrealizowała pod kierunkiem prof. Ryszarda
Osadczego dyplom z grafiki artystycznej. W 1996 r. otrzymała stypendium naukowe Rządu Belgii i odbyła półroczne studia w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych
w Antwerpii, pogłębiając wiedzę z zakresu litografii w pracowni prof. Ingrid Ledent.
W 1997 zrealizowała przewód kwalifikacyjny I stopnia w Akademii Sztuk Pięknych
we Wrocławiu w dziedzinie: Sztuki plastyczne, w dyscyplinie artystycznej: Grafika,
a w roku 2005 uzyskała stopień doktora habilitowanego w tej samej dyscyplinie
nadany przez Radę Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego AJD w Zakładzie Grafiki Warsztatowej
w Pracowni Litografii. W działalności artystycznej zajmuje się grafiką (litografią) oraz
rysunkiem. Jest również autorką podręcznika akademickiego Litografia – tradycja
i współczesność (Wyd. AJD, Częstochowa 2007). Swoje prace prezentowała na wielu
wystawach indywidualnych i zbiorowych w Polsce, Belgii, Japonii, Niemczech, Norwegii, Austrii i na Tajwanie. Bierze także udział w warsztatach graficznych i plenerach
plastycznych.
• 1990 – Galeria Biblioteki Center Ost, Odense (Dania) • 1993 – Galeria Klubu Lura,
Chicago (USA) • 1997 – Centrum Graficzne Fransa Masereel’a, Kasterlee (Belgia)
• 1998 – Galeria Gerdan, Lwów (Ukraina) • 1997 – Miejska Galeria Sztuki , Częstochowa • 2000 – Galeria Sztuki Ezoterycznej, Częstochowa • 2002 – Miejska Galeria
Sztuki, Częstochowa • 2006 – Galeria Muzeum Wojska Polskiego, Warszawa • 2007
– Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2007 – Centrum Kultury i Sztuki, Kalisz.
Nagrody:
• 1993 – I nagroda w dziedzinie grafiki, IV Ogólnopolskim Biennale Sztuki „Ecce
Homo”, Katowice • 2001 – wyróżnienie honorowe, Ogólnopolski Konkurs Graficzny
„Triennale Tczewskie”, Tczew • 2002 – Nagroda Dyrektora Departamentu Wychowania i Promocji Obronności Ministerstwa Obrony Narodowej, VI Biennale Twórczości
Plastycznej Wojska Polskiego „ARS 2002”, Rzeszów • 2004 – I nagroda, VII Biennale
Twórczości Plastycznej Wojska Polskiego „ARS 2004”, Warszawa.
50
KRYSTYNA
SZWAJKOWSKA
„Samotni ludzie”, litografia, papier, 80 x 60 cm, 2006
profesor
Urodził się 8 kwietnia 1960 r. w Głubczycach. W latach 1981–1986 studiował
w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, na Wydziale Grafiki w Katowicach, gdzie
w 1986 r. uzyskał dyplom z wyróżnieniem. Stypendysta Ministra Kultury i Sztuki
(1986–1987). W roku 1987 r. zaczął pracować w Instytucie Plastyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jan Długosza) w Częstochowie. W latach
1995 i 2003 uzyskał w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Wydział Grafiki w Katowicach kolejno: kwalifikacje I stopnia oraz habilitację w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Grafika. W 2004 r. mianowany na stanowisko profesora AJD. Współpracownik miesięcznika ,,Res Publica” (Warszawa) w latach 1988–1989, a od 1997 r. grafik
w Oficynie Wydawniczej ,,ERRATA” przy Instytucie Sztuki PAN w Warszawie. Zajmuje się rysunkiem, grafiką warsztatową, grafiką projektową, malarstwem i fotografią.
Wziął udział w przeszło 100 wystawach zbiorowych oraz przygotował kilkanaście ekspozycji indywidualnych w kraju i za granicą.
• 1988 – ,,Nauka Hebrajskiego”, Galeria PSP, Piotrków Trybunalski • 1990 – Galeria
Epicentrum, Kraków • 1991 – Galeria HADAR, Kraków • 1993 – Galeria Fra Angelico,
Katowice • 1997 – Centrum Kultury Żydowskiej na Kazimierzu, Kraków • 1997 – „Galerie 9”, Praga (Czechy) • 1998 – Centrum Promocji Kultury ,,Gaude Mater”, Częstochowa • 1996–1998 - ,,TRANSLACJE” – Kolekcja Sztuki Końca Wieku, Piotrków Trybunalski
• 2001 – ,,Galerie 9”, Praga (Czechy) • 2005 – Galeria ,,Stalowe Anioły”, Bytom.
• 1987 i 1989 – ,,Wspólnota I i II”, Muzeum Diecezjalne, Katowice • 1987 – ,,40 lat
Wydziału Grafiki w Katowicach”, Katowice • 1988 – XIV Festiwal Polskiego Malarstwa
Współczesnego, Szczecin • 1988 – 11 th International Exhibitin of Original Drawings,
Rijeka (Jugosławia) • 1988 – ARSENAŁ ‘88, Warszawa • 1989–1997 – IV, V, VI, X, XIInternational Exhibition of Miniature Art, Toronto (Kanada) • 1990–1995 – II i IV Międzynarodowy Festiwal Kultury Żydowskiej, Kraków • 1991/1992 – Międzynarodowe
Triennale Grafiki, Kraków/Nurenberg (Niemcy) • 1996, 1997, 2001 – 16, 17, and 21
Mini Print Int. Cadaques, Hiszpania • 2003/2004 – 5 Triennale Grafiki Polskiej, Katowice
/Miszkolc (Węgry) • 2003/2004 – Międzynarodowe triennale Grafiki, Kraków/Oldenburg (Niemcy) • 2004 – Miniprint Finland, Lahti (Finland) • 2005 – V Triennale Rysunku Polskiego, Muzeum Kresów, Lubaczów.
51
• 1987 – Nagroda za debiut, Śląsko-Dąbrowski Komitet Kultury Niezależnej, Katowice
• 1988 – XIV Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin • nagroda specjalna, ,,Wobec Wartości II”, Katowice • nagroda (współpraca z pismem) w konkursie
na rysunek i grafikę miesięcznika ,,Res Publika” • 1989, 1991 – wyróżnienie, International Exhibition of Miniature Art, Toronto (Kanada) 1996 – nagroda za zestaw, Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, Rzeszów • 2004 – wyróżnienie,
Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, Rzeszów • 2005 – wyróżnienie, „Misterium cierpienia-misterium odkupienia”, Bielsko-Biała.
ZDZISŁAW WIATR
„Szofar”, akwaforta-akwatinta, podłoże, 28 x 39.5 cm, 2004
profesor
Urodziła się w 1962 r. W 1987 r. ukończyła studia na kierunku Wychowanie Plastyczne
w Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jan Długosza) w Częstochowie,
gdzie uzyskała dyplom z grafiki warsztatowej. Od 1988 r. pracuje w macierzystej uczelni. W roku akademickim 1995/96 odbyła staż artystyczny w Pracowni Druku Wklęsłego
na Wydziale Grafiki katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1997 r.
uzyskała tamże kwalifikacje I st. w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Grafika,
a w 2006 r. zrealizowała przewód habilitacyjny. Zajmuje się grafiką i rysunkiem.
• 2001 – Galeria Sztuki Współczesnej „Artyści Młodym”, Tychy • 2002 – Galeria „Wejściówka”, Częstochowa • 2005 – „Graficzne pejzaże przeszłości”, Miejska Galeria
Sztuki, Częstochowa • 2006 – Galeria „Obok”, Tychy • 2006 – „Graficzne pejzaże
przeszłości”, Miejska Galeria Sztuki, Łódź; Galeria Bałucka; Wałbrzyska Galeria Sztuki
BWA, Książ. • 2007 – Biuro Wystaw Artystycznych, Gorzów Wlkp.
• 2001 – The 3rd International Mini Print Biennial Cluj 2001, National Museum of Art,
Cluj-Napoca (Rumunia) • 2001 – 21st Mini Print International Cadaques 2001, „Wingfield Arts & Music Festival”, Wingfield (Anglia), „Taller Galeria Fort”, Cadaques (Hiszpania), ,,L’Etang d’Art”, Bages (Francja) • 2001 – X Międzynarodowe Biennale Małej
Formy Graficznej i Exlibrisu, Muzeum Miasta, Ostrów Wlkp. • 2002, 2004 – Międzynarodowe Biennale Miniatury, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa
• 2002 – 25-lecie Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2003 – 4 International Triennial of Graphic Art Bitola, Institute, Museum
and Gallery – Bitola (Republika Macedonii) • 2003 – 5 Triennale Grafiki Polskiej Katowice 2003, Galeria Sztuki Współczesnej BWA, Katowice • 2003 – Lessedra Second World
Art Print Annual Mini Print, The National Palace of Culture, Sofia (Bułgaria) • 2003
– “Feuchte Arbeiten 12” Ausstellung nach 12. Internationalen Landschaftspleinair, Städtische Museen Schwedt/Oder Galerie im Ermelerspeicher in Schwedt (Niemcy) • 2003
– XXV lat Kierunku Wychowanie Plastyczne WSP w Częstochowie, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2003 – The 4th Mini Print Biennial Cluj 2003, National Museum of
Art, Cluj-Napoca (Rumunia) • 2004 – The 10th Exhibition of Niš Graphic Circle, Galerija
Savremene Likovne Umetnosti Niš (Serbia i Czarnogóra) • 2004 – Mini Print Finnland,
Lahti (Finlandia) • 2005 – 7th International Biennial of Engrawing „Premio Acqui”,
Acqui Terme (Włochy) • 2006 – 6th British Internationale Miniature Print Exhibition,
Dumfries (Anglia) • 2006 – 5th Egyptian Internationale Print Triennale, Giza (Egipt)
• 2006 – „Global Matrix II”, Internationale Print Exhibition, West Lafayette (USA).
Nagrody:
• 1995 – Prix Arts et Metiers du Livre, XI-eme Salon de I’Estampe, Rueil-Malmaison
(Francja) • 1994 – wyróżnienie honorowe, 9th Annual International Exhibition of Miniature Art, Toronto (Kanada) • 1994 – wyróżnienie specjalne, 5e Salon International
de Chartreuse 94, Saint-Laurent du Pont (Francja) • 1997 – Nagroda Honorowa, 3rd
Engraving Biennial Exhibition, Ploesti (Rumunia) • 2005 – Ex aequo Prize, The 5th
International Mini Print Biennial Cluj (Rumunia).
52
KATARZYNA WINCZEK
„Podróż VII”, technika mieszana, papier, 50 x 64,5 cm, 2008
profesor
Urodził się 29 września 1931r. w Kutnie. W 1951 r. ukończył Liceum Sztuk Plastycznych
w Łodzi, a następnie odbył studia na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie w 1957 r. uzyskał dyplom. W latach 1968–1978 był pracownikiem naukowodydaktycznym w pracowni druku wklęsłego zamiejscowego Wydziału Grafiki w Katowicach krakowskiej ASP. W 1978 r. podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie:
Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, z którą etatowo związany był do 2003 r.
W tym czasie aktywnie uczestniczył w pracach organizacyjnych na rzecz kierunku i Wydziału,
pełniąc funkcje kierownika Zakładu Grafiki i Projektowania Graficznego, zastępcy dyrektora
Instytutu Wychowania Artystycznego, dyrektora Instytutu Plastyki oraz dziekana Wydziału Wychowania Artystycznego. Ponadto był animatorem kształcenia artystycznego m.in.
wprowadził dyplomy w wybranych dyscyplinach sztuki, organizował wystawy dyplomowe.
W 1991 r. zrealizował na Wydziale Grafiki warszawskiej ASP przewód kwalifikacyjny II st.,
po czym w 1992 r. został zatrudniony na stanowisku profesora WSP. Od tego samego roku
współpracuje także z Europejską Akademią Sztuki w Warszawie, gdzie obecnie jest profesorem i dziekanem Wydziału Grafiki EAS. Kurator i uczestnik Reprezentacyjnej Wystawy
Współczesnej Grafiki Polskiej (Dom Grafiki – Moskwa; Ermitaż – Sankt Petersburg; Bratysława; Rathaus – Wiedeń), a także organizator ogólnopolskiej interdyscyplinarnej wystawy
„Sport w Sztuce” (Katowice). Uprawia twórczość w dziedzinie grafiki artystycznej, malarstwa, projektowania graficznego, fotografii, witraży.
W dorobku posiada kilkadziesiąt wystaw i pokazów indywidualnych m. in. w:
• 1965 – Katowicach, Rzeszowie, 1990, 1991 – Częstochowie, 1990, 2000, 2004
– Warszawie, 1994, 2000 – Kutnie, Paryżu 1971 (Francja), 1997 – Pradze (Czechy), 1979
– Halle (Niemcy), 1988, 1990, 1991, 1995, 2000, 2005 – Siegen (Niemcy), Hawanie 1979
(Kuba).
Brał także udział w ponad 400 wystawach okręgowych, ogólnopolskich, zagranicznych i międzynarodowych m. in. w:
• Pradze (Czechy), Berlinie (Niemcy), Dreźnie (Niemcy). Wśród nich było Międzynarodowe
Biennale Grafiki – Kraków, Ljubljana (Słowenia), Bradford, Edynburg (Wielka Brytania); Międzynarodowa Wystawa „Latanie – marzeniem” – Recklinghausen (Niemcy); Międzynarodowe Biennale Małych Form Graficznych – Montreal, Toronto (Kanada), Łódź; Międzynarodowe Triennale Grafiki - Friedrihstad; Międzynarodowa Wystawa „Sport w sztukach pięknych”
– Barcelona, Madryt (Hiszpania); Międzynarodowa Wystawa Sztuki „Art – Biennale” – La
Valetta (Malta); Triennale Sacrum – Częstochowa; „Wobec Wartości” – Katowice; „Signum
Temporis” – Warszawa.
Laureat kilkudziesięciu wystaw i konkursów. Otrzymał m. in.:
• Nagrodę Specjalną Międzynarodowego Biennale Grafiki (Kraków) oraz Złoty Medal Zespołowy na Międzynarodowym Salonie (Paryż Juviçy) • Dwukrotny laureat Wojewódzkiej
Nagrody Artystycznej (Katowice) • W 2001 r. otrzymał Nagrodę Prezydenta m. Częstochowy
za całokształt działalności i osiągnięcia w dziedzinie plastyki.
53
Prace w zbiorach Muzeum Narodowego (Kraków, Warszawa, Poznań) oraz w galeriach
i zbiorach prywatnych w kraju i za granicą.
RYSZARD OSADCZY
„Pielgrzymi – Wierni”, foto, witraż – collage, kolor, druk cyfrowy, 40 x 40 cm, 2006
adiunkt
Urodził się 8 listopada 1972 r. w Tarnowskich Górach. Jest absolwentem kierunku Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, gdzie w 1999 r. zrealizował dyplom artystyczny w Pracowni
Druku Wypukłego prof. Ewy Zawadzkiej. Od tego samego roku związany z macierzystą
uczelnią. W roku 2007 uzyskał w katowickiej Akademii Sztuk Pięknych stopień doktora
sztuki w dyscyplinie artystycznej: Sztuki piękne. Od roku 1996 do chwili obecnej jest
nieprzerwanie obecny na wystawach i konkursach w Polsce i za granicą. Jest autorem
11 wystaw indywidualnych oraz uczestnikiem 62 prezentacji zbiorowych.
• 1996 – Galeria Sztuki „Inny Śląsk”, Tarnowskie Góry • 1997 – Galeria „Rynek”, Bytom • 2003 – OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 2003 – Galeria „Brama”, Gliwice.
• 2000, 2003 – XI, X Konkurs Graficzny im. J. Gielniaka, Muzeum Okręgowe, Jelenia
Góra • 2000, 2004 – VII, VI Międzynarodowe Triennale Sztuki „Majdanek 2000”, Muzeum na Majdanku, Lublin • 2003, 2006 – 6, 5 Triennale Grafiki Polskiej, BWA, Katowice • 2004 – International Mini Print Salon “Graphium 2004”, Timiszoara (Rumunia)
• 2005 – 13th International Print Biennale “Varna 2005”, Varna (Bułgaria) • 2005 – 12
Biennale Internationale de la Gravure, Sarcelles (Francja) • 2006 – IX Biennal Internacional de Granado, Caixsanova (Hiszpania) • 2006 - Grand Prix Młodej Grafiki Polskiej,
Galeria Sztuki Współczesnej „Bunkier Sztuki”, Kraków.
Nagrody:
• 1999 – wyróżnienie, IV Ogólnopolski Salon Sztuki, Ostrowiec Świętokrzyski • 2000
– I Nagroda, XVI Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, Radom
• 2001 – wyróżnienie, III Ogólnopolski Konkurs Graficzny, Tczew • 2002 – wyróżnienie, XI Salon Sztuki „Egeria 2002”, Ostrów Wielkopolski • 2002 – wyróżnienie,
2 Międzynarodowe Biennale Sztuki, Częstochowa.
54
WITOLD ZARĘBA
„Nosze”, linoryt barwny, druk cyfrowy, 70 x 100 cm, 2006
asystent
Urodził się 17 lutego 1982 roku w Jarocinie. W latach 1997–2002 uczył się w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Kole, gdzie otrzymał dyplom z wystawiennictwa.
Następnie podjął studia na kierunku: Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Ukończył je w 2007 r., realizując dyplom z projektowania graficznego w Pracowni Komunikacji Wizualnej prof.
A. Desperaka oraz aneks do dyplomu z grafiki warsztatowej w Pracowni Litografii prof.
K. Szwajkowskiej. Współpracę dydaktyczną z macierzystą uczelnią podjął już w 2006 r.,
gdy został zatrudniony jako asystent stażysta w Pracowni Litografii. Obecnie zajmuje
się malarstwem, grafiką, fotografią oraz projektowaniem graficznym.
• 1999, 2000 – Galeria Sztuki Współczesnej „Wieża Ciśnień”, Konin • 2001 – Indywidualności PLSP, MDK, Koło • 2003 – Galeria Sztuki „Skarbczyk”, Jarocin • 2006 – Galeria „Wejściówka”, Częstochowa • 2006 – Autoportrety, Jarociński Ośrodek Kultury,
Jarocin • 2008 – Gmach Telewizji TVN, Warszawa
• 2000 – „Przetworzenia w fotografii”, wystawa poplenerowa, Pałac Młodzieży,
Bydgoszcz • 2001 – IX Ogólnopolski Plener Malarski, wystawa poplenerowa, Dom
Kultury, Kazimierz Biskupi • 2004 – XXV lat Kierunku Wychowania Plastycznego, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe
Anioły”, Bytom • 2005 – Osobowość Podkoszulki, Galeria 0 % , Częstochowa • 2006
– wystawa poplenerowa studentów i pedagogów Instytutu Plastyki AJD w Częstochowie i Katolickiego Uniwersytetu w Rużomberku, Liptowskie Muzeum, Rużomberok
• 2006 – Wystawa Pracowni Autorskiej prof. AJD Krystyny Szwajkowskiej, Galeria „Rue
de Foch”, Częstochowa • 2006 – Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”,
Bytom • 2006 – „Nadzieje plastyczne Częstochowy”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2006 – A(irpo)RT Frankfurt Hahn, Frankfurt (Niemcy) • 2006 – ARTESARIAT
czyli sztuka pod specjalnym nadzorem, Galeria ON/OFF, Cieszyn • 2007 – Autoportrety
Trumienne, wystawa obiektów fotograficznych, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa.
55
Nagrody:
• 2006 – I. równorzędna nagroda, „Nadzieje plastyczne Częstochowy”, Częstochowa.
ŁUKASZ KASPERCZYK
„Bez tytułu”, olej, akryl, płótno, 90x100 cm, 2006
56
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Zakład Komunikacji Wizualnej
Przestrzeń abstrakcyjna w sztuce, nauce i dydaktyce
Obserwując naturę, człowiek przeczuwał, że kieruje się ona jakimś
wewnętrznym porządkiem. Z tego przeczucia ukrytego porządku, który
nie był możliwy do przełożenia na słowa, powstał znak plastyczny. Nazywając obraz, zamykając go w „klatce słów”, w istocie unicestwiamy rzeczywistość, wybierając z bogactwa jej możliwości tylko jeden konkretny
wariant. Znak plastyczny jest różny od słowa, gdyż stara się odwołać do
samej idei rzeczywistości, nie zaś do jej konkretnego obrazu. Współczesna sztuka wartości te rozwija i modyfikuje.
W procesie oswajania chaosu uczestniczy zarówno rozum, jak
i emocje. Dzięki rozbudowie przestrzeni symbolicznej, z pewnego dystansu dostrzegamy ogólniejsze związki i mechanizmy, zyskując lepszą orientację w strukturze otaczającej nas przestrzeni.
Przedmioty i zjawiska natury, które widzimy w polu spostrzeżeniowym, stanowią „całość” i jako takie są w nas obecne. To, co w danej
chwili jesteśmy w stanie zaobserwować w polu widzenia, zależne jest
od miejsca i funkcji wybranego obszaru, w całym kontekście. Różnica pomiędzy percepcją przedmiotu a percepcją zdarzeń nie polega na tym, że
mamy świadomość upływającego czasu. Istotne jest to, że obserwując
zdarzenie – widzimy ład, sekwencję, której poszczególne kadry (sekwencje) przebiegają w jednowymiarowym porządku.
Umysł ludzki opanował zdolność do chwilowego „oddalenia się” od
rzeczywistości i spojrzenia na nią z większej perspektywy. W galerii sztuki
kontemplujemy dzieło z bliska po to, by wszystkimi zmysłami chłonąć
jego treści, a potem oddalamy się, by doświadczyć kontaktu ze strukturą
całości, zrozumieć zasady jej konstrukcji, akcenty i napięcia. W podobny
sposób przestrzeń abstrakcyjna zaczyna istnieć w naszym polu spostrzeżeniowym, wpływać na kolejne doznania i modyfikować dalsze kontakty
z otoczeniem.
Struktura współczesnej wiedzy opiera się nie tylko na symbolicznym
odzwierciedleniu rzeczywistości, ale obserwujemy w niej zastępowanie
poszczególnych przedstawień symbolicznych znakami wyższego rzędu.
„Możemy sobie wyobrazić świat chaotyczny lub świat zbyt skomplikowany na to, aby pasowały do niego względnie proste schematy, jakie jesteśmy zdolni skonstruować za pomocą naszego ograniczonego intelektu.
Właśnie to, że tak nie jest, jest wstępnym warunkiem istnienia nauki.
Struktura rzeczywistości jest taka, że pozwala na zastosowanie naszych
konstruktów pojęciowych. Zdajemy sobie jednak sprawę, że wszystkie
prawa naukowe reprezentują jedynie abstrakcje i idealizacje wyrażające
pewne aspekty rzeczywistości. Każda nauka oznacza schematyczny obraz
rzeczywistości w tym sensie, że pewien konstrukt pojęciowy jednoznacznie odnosi się do pewnych cech porządku panującego w rzeczywistości”1.
W ten sposób przestrzeń realna zaczyna koegzystować z przestrzenią
abstrakcyjną, a oba te rodzaje przestrzeni jednocześnie oddziałują na obserwujący podmiot.
Skłanianie umysłu do „oddalenia się” od przedmiotu analizy po to,
żeby z pewnego dystansu móc lepiej go zobaczyć i zrozumieć, jest niezwykle bliskie oglądu dokonywanego za pomocą instrumentów naukowych. Aby zbliżyć się do istoty postrzeganego przedmiotu lub zjawiska,
poszukujemy „czystej formy”, która odkrywa nam ukryty porządek natury.
„Porządek to reguła (zasada, informacja) określająca miejsce w przestrzeni (porządek statyczny) lub następstwo w czasie (porządek dynamiczny) poszczególnych elementów lub zdarzeń jakiegoś układu. Porządek
w układzie (podobnie jak sam układ) może być statyczny lub dynamiczny,
naturalny lub sztuczny, większy lub mniejszy, prosty lub złożony (...).
Dzieło sztuki jako komunikat wywiera wpływ na kształtowanie umysłowości jego adresatów, a pośrednio nawet rzeczywistości społecznej,
w której funkcjonują. Misja artysty jest więc znaczeniowo bliska misji
naukowca. Myślenie artystyczne i naukowe jawią się jako dwa, komplementarne sposoby opisu świata. Są one od siebie wzajemnie uzależnione
i tworzą jedną całość, niezbędną dla harmonijnego rozwoju jednostki.
Stymulacja prawidłowego rozwoju jednostki staje się możliwa poprzez
wykorzystanie formy dzieła sztuki jako środka (narzędzia) kształtującego
określony sposób odbioru rzeczywistości. Artysta-pedagog kształtujący
umiejętność pogłębionego rozumienia dzieła sztuki, a pośrednio również rozumienia rzeczywistości, dokonuje transformacji sposobu myślenia
wypracowywanego przez ludzi sztuki na wzory myślenia jej odbiorców.
Misją artysty-pedagoga jest więc takie pobudzanie emocjonalne
i intelektualne odbiorcy przez formę artystyczną (wytwór, produkt, dzieło),
by ukształtowało się w nim konkretne nastawienie poznawcze. Cechą
charakterystyczną tego nastawienia jest podwyższona wrażliwość na
odbiór wrażeń, wzbogacona o metodykę poszukiwania i odnajdywania
zawartych w nich treści.
Zachodzi pytanie, czy człowiek odkrywa i nazywa reguły porządku
tkwiące w naturze, czy raczej w kontakcie z naturą odnajduje porządek
tkwiący już w jego umyśle?” 2.
O problemie
„Dochodzenie do porządku i odnajdywanie ukrytych reguł rządzących naturą dokonuje się w procesie myślenia, nazywanym czasem
wyjściem poza dostarczone informacje” 3. Składają się na niego dwa, pozornie tylko przeciwstawne procesy: analizy i syntezy. Należy zauważyć,
że nie są to procesy niezależne od siebie, ale przenikające się wzajemnie
składowe cyklu postępowania poznawczego, bez których zrozumienie
rzeczywistości byłoby niepełne.
Przedmiot obserwacji często sugeruje minimum cech strukturalnych,
zobowiązując tym samym do uaktywnienia wyobraźni, umożliwiając jednocześnie przetworzenie cech przedmiotu na obrazy. Poznanie naukowe
i poznanie przez kontakt z rzeczywistością wykreowaną przez sztukę
poszerzają pole spostrzeżeniowe człowieka, oddziałują w sposób wielopłaszczyznowy na wszystkie sfery jego poznania i rozumienia świata.
Jeśli uznać formę dzieła sztuki za narzędzie kształtowania umysłowości jednostki w taki sposób, by harmonijnie wykorzystywała ona swój
potencjał intelektualny i emocjonalny, warto postawić pytanie, czy możliwe jest opracowanie „technologii” tego procesu? Inaczej mówiąc, chodzi o stwierdzenie, czy istnieje możliwość takiej strukturalizacji mechanizmów procesu poznania, by można było uzyskiwać w miarę powtarzalne
i sprawdzalne efekty?
Andrzej Desperak
Przestrzeń abstrakcyjna... • Przypisy
1
2
3
Ludwig von Bertalanffy, Ogólna teoria systemów, PWN, Warszawa 1984.
T. Ścibor-Rylska, Porządek i organizacja w przyrodzie, IW PAX, Warszawa 1974.
J.S. Bruner, Poza dostarczone informacje – studia z psychologii poznawania, PWN,
Warszawa 1978.
profesor
Urodził się 19 pażdziernika 1958 r. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych
na Wydziale Grafiki w Katowicach – kierunek Kształtowanie otoczenia. Dyplom uzyskał
w Pracowni Wizualnych Systemów Operacyjnych prof. Jerzego Wuttke w 1984 roku,
nagrodzony medalem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i stypendium Ministra Kultury i Sztuki. W 1987 roku rozpoczął pracę dydaktyczną w Wyższej Szkole Pedagogicznej
w Częstochowie w Instytucie Plastyki w Zakładzie Projektowania Plastycznego. W latach
1995 i 2001 zrealizował przewody kwalifikacyjne I i II stopnia w Akademii Sztuk Pięknych
w Krakowie, na Wydziale Grafiki w Katowicach. W 2002 r. mianowany na stanowisko
prof. nadzw. AJD. W roku akademickim 2007/2008 kierownik Zakładu Wychowania przez
Sztukę. Zajmuje się twórczością w dziedzinie rysunku, malarstwa, grafiki, projektowania
graficznego i wystawiennictwa.
• 1991 – „Przestrzeń mroczna – przestrzeń świetlista”, „Zachęta”, Warszawa; BWA, Częstochowa • 1996 – BWA, Katowice • 1996 – Theodor-Heuss-Akademie, Gummersbach
(Niemcy) • 1996 – Instytut Katolicki, Wuppertal (Niemcy) • 1998 – „Duchowośc konstrukcji”, Galeria Krytyków „Pokaz”, Warszawa • 1998 – Galeria Sielska, Strasburg (Francja)
• 2002 – „Duchowość formy”, Galeria „Krypta u Pijarów”, Kraków • 2006 – „O drodze”,
wystawa retrospektywna 20-lecia pracy artystycznej, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa
• 2007 – „Wielka Jutrznia”, Galeria Krytyków „Pokaz”, Warszawa.
• 1986 – XIII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin • 1991 – Triennale Plastyki „Sacrum”, BWA Częstochowa • 1994 – Biblia we współczesnym malarstwie
polskim, Muzeum Narodowe w Gdańsku • 2000 – Triennale Plastyki, „Sacrum”, BWA
Częstochowa • 2003 – Ogólnopolskie Triennale Grafiki, BWA, Katowice • 2003 – „Rysunek – pierwszy język”, Galeria Sektor I, Górnośląskie Centrum Kultury, Katowice • 2003
– V Triennale Grafiki Polskiej, BWA, Katowice • 2004 – Wystawa współczesnej grafiki
polskiej w ramach Międzynarodowego Festiwalu „Sarajewska zima”, Sarajewo (Bośnia)
• 2004 – Wystawa współczesnej grafiki polskiej w ramach XXII Międzynarodowego Biennale Grafiki, Miskolc (Węgry) • 2005 – V Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego,
Lubaczów; Galeria Prezydencka, Warszawa • 2005 – Ogólnopolska Wystawa Współczesnej Sztuki Sakralnej, Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej „Dom Praczki”, Kielce • 2006
– VI Triennale Grafiki Polskiej, Katowice • 2006 – Eurografik, Manege, Sankt Petersburg
(Rosja) • 2006 – VI Triennale Plastyki „Sacrum”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa.
Nagrody:
• 1991 – „Sacrum”, nagroda Prezydenta Częstochowy oraz Nagroda Honorowa Krytyków
Sztuki; nagroda Prezydenta Częstochowy w dziedzinie plastyki za rok 1991 • 2008 – Medal
Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania.
57
Wybrane publikacje:
• 1999 – Struktury wizualne, WSP, Częstochowa • 2005/2006 – Przestrzeń abstrakcyjna.
Problemy obrazowania i nauczania, AJD, Częstochowa.
ANDRZEJ DESPERAK
„Wielka Jutrznia odsłona II”, druk cyfrowy, 107 x 150 cm, 2006
profesor
Urodził się w 1953 roku w Częstochowie. Jest absolwentem krakowskiej Akademii
Sztuk Pięknych, Wydziału Grafiki w Katowicach, gdzie w 1978 r. uzyskał dyplom.
W 1985 r. podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im.
Jana Długosza) w Częstochowie, a następnie w 1992 r. zrealizował na wspomnianym Wydziale Grafiki w Katowicach przewód kwalifikacyjny I stopnia w dziedzina:
Sztuki plastyczne, dyscyplina artystyczna – grafika. Stopień doktora habilitowanego
sztuk plastycznych w zakresie: Grafika – projektowanie graficzne uzyskał w Akademii
Sztuk Pięknych w Katowicach w 2005 roku, po czym w 2006 r. został mianowany na
stanowisko profesora Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zajmuje się zagadnieniami percepcji sztuki, a także działalnością artystyczną w zakresie projektowania
graficznego książki, plakatu, znaku graficznego, grafiki cyfrowej.
Wybrane realizacje projektowe:
• 1992 Godło promocyjne miasta Częstochowy • 1992 Godło promocyjne konkursu
„Teraz Częstochowa” • 1992 Znak graficzny Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” • 1998 Znak graficzny Zespołu Pieśni i Tańca „Częstochowa”
• 2002 Znak serii wydawniczej Monografii Historycznej Częstochowy „Częstochowa,
Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego” • 2003 Znak cyklu Międzynarodowych Konferencji Naukowych „Człowiek, Wiara, Kultura”, Częstochowa • 2003 Znak graficzny
„Drogi i rozdroża kultury chrześcijańskiej Europy” I Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Częstochowa • 2002 Okładka książki „Zamki i przestrzeń społeczna średniowiecznej Europy” pod red. Marcelego Antoniewicza, Warszawa • 2003 Okładka książki
„Drogi i Rozdroża Kultury Chrześcijańskiej Europy” pod red. naukową Urszuli Cierniak
i ks. Jarosława Grabowskiego, Częstochowa • 2004 Okładka książki „Ewolucja czy
rewolucja” pod red. Roberta Cierniaka, Częstochowa • 2006 „Częstochowa – to dobre
miasto”, album, grafika tekstu, Urząd Miasta Częstochowy • 2008 Grafika tekstów
dla książki Małgorzaty Plucińskiej-Sętowskiej „Bajki z rękawa” • 2008 Okładka książki
Wandy Malko „Życie muzyczne Częstochowy w latach 1918–1939”, Częstochowa.
Kompleksowe opracowania graficzne:
• 1992, 2001 Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej „Gaude Mater” – znak,
program, plakat • 2002 „Częstochowa, Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego” projekt graficzny książki i znaku serii wydawniczej Monografii Historycznej Częstochowy
• 2003 „Drogi i rozdroża kultury chrześcijańskiej Europy” I Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Częstochowa - znak, okładka książki, plakat • 2004 „100 lat szkolnictwa
muzycznego w Częstochowie” - plakat, okładka książki, program, projekt graficzny publikacji płyt CD • 2006 projekt graficzny publikacji płyty CD „Tylko miłość” Jarosława
Woszczyny (współpraca E. Siwik), plakat • 2005, 2006 Częstochowskie Dni Muzyki
Organowej, – program, plakat.
Publikacje:
• Znaki. Podstawowy język informacji wizualnej, Instytut Plastyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Częstochowa 1996 • Struktury wizualne, Instytut Plastyki Wyższej Szkoły
Pedagogicznej, Częstochowie 1999 • Interface – przestrzeń komunikacyjna w percepcji dzieła artystycznego, Wydawnictwo Akademii im. J. Długosza, Częstochowa 2004.
58
JANUSZ PACUDA
„Nokturn” grafika cyfrowa, szkło, akryl, 195 x 77 cm, 2008
profesor
Urodził się w 1959 r. w Skierniewicach. Studia odbył na kierunku Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie, gdzie w 1984 r. uzyskał
dyplom w Pracowni Rzeźby prof. Tadeusza Wencla. W tym samym roku został zatrudniony w macierzystej uczelni, gdzie zajął się dydaktyką fotografii artystycznej,
a także badaniami nad jej historią. W 1994 r. obronił pracę doktorską w Instytucie
Sztuki PAN (Warszawa), a w 2005 r. zrealizował w Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu przewód habilitacyjny w dziedzinie: Sztuki plastyczne, dyscyplina: Sztuki użytkowe
(fotografia). Zajmuje się fotografią artystyczną. Ponadto w dorobku posiada publikacje
dotyczące historii polskiej fotografii, głównie okresu międzywojennego.
• Profesor Witold Romer (1900–1967). Działalność naukowa i artystyczna, Wrocław
1998 (współautor: P. Nowak, A. Zaleski, A. Żakowicz) • Słownik technik i tendencji
estetycznych polskiej fotografii artystycznej przed 1939 r., Lwów 2002 (współautor
A. Żakowicz) • Bronisław Preibisz (1879–1929). Życie i twórczość współorganizatora
poznańskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych, Częstochowa 2002 • Fotografia artystyczna i jej
wystawiennictwo w Polsce okresu międzywojennego, Częstochowa 2002 • Lwowskie
środowisko fotograficzne w okresie międzywojennym, [w:] Dawna fotografia lwowska
1839–1939, pod red. A. Żakowicza, Wydawnictwo „Centrum Europy”, Lwów 2004.
• 2002 – Kompozycje, Galerie 9, Praga (Czechy) • 2003 – „Między Światłem a ...”,
Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004 – „Album lwowski”, Galeria „Domu Rybaka”, Kłajpeda (Litwa) • 2005 – „Transgresje”, Galeria „Rue de Foch”, Częstochowa
• 2005 – „Meksyk – pamięci miejsc”, Klub „Paradoks”, Częstochowa • 2005 – „Notacje”, OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 2006 – „Notacje 2”, BWA, Skierniewice.
• 2002 – VI Przegląd Fotografii Polskiej i II Międzynarodowa Wystawa Fotografii Krajów
Nadbałtyckich, Koszalin • 2002 – II Międzynarodowe Biennale Miniatury, OPK „Gaude
Mater”, Częstochowa, • 2002 – XXXV Międzynarodowy Salon Fotografii Artystycznej,
Rużomberok • 2003–2006, 2008 – Festiwal Sztuki Wysokiej, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom • 2004 – „Naposled w malem”, Galeria 9, Praga • 2006 – „Zapis procesu
kreacji”, Muzeum Archidiecezjalne, Głogów; Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków
• 2006 – „Pejzaż bez granic”, Galeria B&B, Bielsko-Biała; Galeria Sztuki, Żilin • 2008
– „Fotografie z podróży: między fascynacją a komentarzem”, MGS, Częstochowa.
59
Nagrody:
• 1987 – nagroda Komitetu organizacyjnego, Międzynarodowe Biennale Fotografii
Artystycznej „OPUS ‘87”, Kamień Pomorski – nagroda WKiS UW w Szczecinie, tamże
• 1989 – Srebrny Medal, Międzynarodowa Wystawa „Fotożart ‘89”, Legnica • 1999
– I miejsce w kategorii: Fotografia poszukująca, Ogólnopolski Konkurs Fotograficzny
„Zestaw ‘99” • 2001 – Nagroda Fotoforum: XXXV Międzynarodowy Salon Fotografii
Artystycznej, Rużomberok • 2002 – nagroda fundowana firmy „Euroland”, VI Przegląd
Fotografii Polskiej i II Przegląd Fotografii Krajów Nadbałtyckich, Koszalin.
JERZY PIWOWARSKI
„Częstochowa /2.9.2007/ 16:17”, fotografia, 2007/2008
profesor
Urodził się 26 lutego 1948 roku. Studia odbył na Wydziale Chemii Politechniki Wrocławskiej
(specjalność: Fototechnika), gdzie uzyskał dyplom w 1970 roku. W lutym 1973 r. podjął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie.
W 1980 r. na poznańskim Uniwersytecie im. A. Mickiewicza otrzymał stopień doktora nauk
chemicznych, a w 1997 r. zrealizował w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej, Filmowej
i Telewizyjnej w Łodzi przewód kwalifikacyjny II stopnia z dziedziny: Sztuka filmowa, dyscyplina: Realizacja Obrazu Filmowego, TV i Fotografia. Rok później został mianowany na
stanowisko profesora Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza)
w Częstochowie, z którą etatowo związany był do lutego 2008 r. Oprócz działalności dydaktycznej uprawia fotografię artystyczną, a także zajmuje się jej historią, czego efektem
są liczne publikacje (książki i artykuły). Organizator i uczestnik konferencji oraz cyklicznych
sympozjów z zakresu fotografii. Wieloletni redaktor „Prac Naukowych WSP/AJD”, seria: Edukacja Artystyczna/ Edukacja Plastyczna.
• Profesor Witold Romer (1900–1967). Działalność naukowa i artystyczna, Dolnośląska
Agencja jerG, Wrocław 1998 (współautor: P. Nowak, J. Piwowarski, A. Zaleski) • Słownik
technik i tendencji estetycznych polskiej fotografii artystycznej przed 1939 r., Wydawnictwo
„Centrum Europy”, Lwów 2002 (współautor J. Piwowarski) • Dawna fotografia lwowska
1839–1939, Wydawnictwo „Centrum Europy”, Lwów 2004 (70% tekstu i redakcja) • Stanisław Bizański, Awit Szubert i inni. Fotografia tatrzańska do 1918 roku, Wydawnictwo „Centrum Europy”, Lwów 2004 (współautor K. Gajewski) • Fotografia galicyjska do roku 1918.
Fotografowie Galicji, Tatr oraz Księstwa Cieszyńskiego, Wydawnictwo „Centrum Europy”,
Lwów 2008 (współautor K. Gajewski).
• 2001 – „Życie kamieni”, Muzeum Historyczne m. Lwowa, Lwów (Ukraina) • 2002 –
„Jura”, Galeria „Centrum”, Zawiercie • 2004 – „Zamki jurajskie”, Kłajpeda (Litwa)
• 2002 – Lwów 2001, Międzynarodowa wystawa poplenerowa, Galeria „WOK-ART”, Częstochowa • 2003 – XXV lat kierunku Wychowanie Plastyczne, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2003 – „Between us”, „Arsenał”, Poznań; BWA, Piła • 2004 – Kłajpeda 2004,
wystawa poplenerowa, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004 – „Inkluzje”, MTP,
Poznań; BWA, Piła • 2005 – Częstochowscy fotografowie, Kino-fotoklub „Warna”, Warna
(Bułgaria) • 2004 – I Ogólnopolski Plener „Licheń 2005”, Dom Pielgrzyma, Licheń • 2006 –
Wystawa poplenerowa „Licheń 2005”, Centrum Kultury i Sztuki, Konin • 2006 – Plener im.
J. Pogorzelskiego, MOK, Blachownia • 2006 – XIII Międzynarodowy Plener „Dębno 2006”,
Biblioteka Miejska, Dębno • 2006 – Wystawa zbiorowa, BWA, Gorzów Wielkopolski.
Nagrody:
• 1985 – wyróżnienie, Biennale Humoru i Satyry, Gabrowo (Bułgaria).
60
ALEKSANDER ŻAKOWICZ
„Wakacje III”, fotografia barwna, 30 x 45 cm, 2007
profesor
Urodził się 17 maja 1952 r. w Zabrzu. Absolwent Wydziału Malarstwa, Grafiki i Rzeźby
Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie: Akademia Sztuk Pięknych) we
Wrocławiu, gdzie w 1983 r. obronił dyplom w Pracowni Projektowania Graficznego Jana Jaromira Aleksiuna i Pracowni Grafiki prof. Andrzeja Basaja. W 1984 r. podjął pracę w Wyższej
Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie, a następnie
w 1992 r. zrealizował w swej macierzystej uczelni na Wydziale Malarstwa i Rzeźby przewód
kwalifikacyjny I st. w dziedzinie: Sztuki Plastyczne, dyscyplina: Malarstwo. Tamże uzyskał
w 2004 r. stopień doktora habilitowanego w tej samej dziedzinie i dyscyplinie. Prowadzi
zajęcia z zakresu rysunku i malarstwa oraz projektowania plakatu i książki. Działalność artystyczna w zakresie malarstwa, rysunku, grafiki i projektowania graficznego. Autor indywidualnych ekspozycji oraz uczestnik ponad 50 wystaw zbiorowych w kraju i za granicą.
• 1988 – Galeria „Antrakt”, Chorzów • 1989 – Galeria „SID Energicentret”, Nykobing
(Dania) • 1990 – Galeria „Storstromsamt”, Nykobing (Dania) • 1993 – BWA, Częstochowa
• 1994 – Galeria „Wozownia”, Toruń • 1995 – Galeria „ Katakombenkeller”, Wiedeń (Austria) • 1997 – Galeria „Pro Art”, Gelsenkirchen (Niemcy) • 2003 – Miejska Galeria Sztuki,
Częstochowa.
• 1986 – I Triennale Rysunku, Kalisz • 1987 – I Ogólnopolski konkurs na rysunek im. Andriollego, Nałęczów, Lublin • 1988 – Erotage, Częstochowa • 1988, 1989 – Interart, Poznań
• 1990 – Kunst aus Polen, Selm (Niemcy) • 1990 – Kunst aus Polen, Neuenkirchen (Niemcy) • 1991 – Międzynarodowa Wystawa Sztuki Miniaturowej, Del Bello Gallery, Toronto
(Kanada) • 1991 – Ogólnopolski Konkurs „Maternitas”, Szczecin • 1993 – Małe Formy
Grafiki, Łódź • 1994 – Art Polonais Contemporain, Lourdes (Francja) • 1994 – Ogólnopolski Konkurs „Ekologia 94”, Radom • 1994 – Triennale Plastyki Sacrum, Częstochowa
• 1996 – Zabrzańska jesień w kolorach, Zabrze • 1997 – II Triennale Autoportretu, Radom
• 2000 – Współczesna Polska Sztuka Książki, Warszawa • 2003, 2004, 2006, 2007 – Jurajska Jesień, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005, 2006, 2007 – Plener Miejski,
Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – 25 lat kierunku Wychowanie Plastyczne,
Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – Artyści Częstochowy, Państwowa Galeria
Sztuki, Sopot • 2007 – 14 Międzynarodowy Plener Artystyczny „Spotkania Twórcze”, Biuro Wystaw Artystycznych, Gorzów Wielkopolski • 2008 – Plener Jurajski, Miejska Galeria
Sztuki, Częstochowa • 2008 – Wystawa poplenerowa „Huta Częstochowa”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa.
61
Nagrody:
• 1991 – wyróżnienie, Ogólnopolski Konkurs „Maternitas”, Szczecin • 1994 – wyróżnienie,
Ogólnopolski Konkurs „Ekologia 94”, Radom.
ZDZISŁAW ŻMUDZIŃSKI
„Standard z tarasu”, olej, płótno, 100 x 101 cm, 2004
adiunkt
Urodziła się w 1951 r. W latach 1970–1975 studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) we Wrocławiu. Dyplom
w Pracowni Projektowania Architektury Wnętrz prof. Tadeusza Forowicza otrzymała
w 1975 r. Następnie w latach 1983–1985 kontynuowała naukę w zakresie kształcenia
pedagogicznego w Studium Podyplomowym Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
W 1986 r. podjęła pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana
Długosza) w Częstochowie. W roku 1997 uzyskała na ASP we Wrocławiu kwalifikacje
I stopnia w dyscyplinie: Architektura Wnętrz. Zawodowo zajmuje się projektowaniem
wnętrz oraz uprawia malarstwo sztalugowe. Brała udział w licznych plenerach i zbiorowych wystawach malarskich ogólnokrajowych i międzynarodowych.
Ważniejsze realizacje z zakresu architektury wnętrz:
• Firma „Parasol” – Częstochowa • „Karczma” – ul. Łódzka w Częstochowie • Firma
„Technolux” (salon światła) – Częstochowa • Rozlewnia wody mineralnej „Złoty Potok”
• Firma meblowa „Mebin” – Radomsko • Miejska Galeria Sztuki „Muzeum Beksińskiego” • Firma „Demar” – Nowy Targ • Zespół gabinetów – stomatologia, kosmetyka – ul. Dąbkowskiego w Częstochowie (2008) • Apartamenty przy ul. Mościckiego
w Częstochowie (2008).
Nagroda:
• 2005 – I nagroda, Międzynarodowa Wystawa Pasteli, Saint Aulaye (Francja).
62
BARBARA
CHOWAŃSKA-NAJWER
Projekty wnętrz: „Apartament – 2008”, „Biura Technolux – 2007”, wizualizacja cyfrowa
adiunkt
Urodziła się 26 maja 1962 roku w Łodzi. Absolwentka kierunku Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie: Akademia im. Jan Długosza), gdzie
w 1987 r. z wyróżnieniem obroniła dyplom w Pracowni Grafiki prof. R. Osadczego.
W 1988 r. została zatrudniona na macierzystym kierunku, a w 2002 r. zrealizowała przewód I stopnia pod kierunkiem prof. Jerzego Wuttkego na Wydziale Grafiki
Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – filia Katowice. Obecnie pracuje jako adiunkt
w Zakładzie Komunikacji Wizualnej Instytutu Plastyki Wydziału Wychowania Artystycznego Akademii im. Jan Długosza, gdzie prowadzi zajęcia specjalizacyjne, kurs przedmiotu Struktury Wizualne, Kształtowanie Otoczenia oraz Działania Multimedialne ze
szczególnym uwzględnieniem historii, rozwoju i gatunków obrazowania ruchomego
z uwzględnieniem zagadnień reklamy. Jest założycielem Częstochowskiej Grupy Artystycznej NACIAPANE.PL, skupiającej młode pokolenie artystyczne Częstochowy oraz
gości krajowych i zagranicznych. Ponadto jest pomysłodawcą i organizatorem Studenckiego Festiwalu Multimedialnej Sztuki Wszelakiej „DREWA”, promującego twórczość
studentów. Zajmuje się rysunkiem, fotografią cyfrową, grafiką wydawniczą i projektowaniem sytuacji plastycznych. W swoim dorobku, oprócz licznych wystaw środowiskowych i zbiorowych, posiada szereg zrealizowanych projektów poligraficznych
– książek, plakatów, folderów, ilustracji prasowych i akcydensów. Ponadto w kręgu
zainteresowań znajdują się psychologiczne, socjologiczne i psychofizjologiczne aspekty
uprawiania i percepcji sztuki.
Publikacje:
• Oko artysty, rzecz o patrzeniu i widzeniu, Wyd. WSP, Częstochowa 2003 (wersja CD)
• Multimedia – otwarcie na świat: odejście i powrót do tożsamości (autorefleksja),
[w:] Patriotyczne przesłanie w sztuce i edukacji, pod red. Mirosławy Knapik i Anny
Łobos, Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-Biała 2007 • Multimedia jako nowe narzędzia w edukacji sztuki, [w:] Obszary badań naukowych w edukacji artystycznej, pod
red. Wiesławy A. Sacher, Wyższa Szkoła Administracji , Bielsko-Biała 2007.
• 2000 – Artyści Częstochowy XX wieku, MGS, Częstochowa • 2002 – Międzynarodowe Biennale Miniatury, OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 2005 – Co robią
kobiety..., Galeria „Babie Lato”, Częstochowa • 2006 – Pejzaż miejski, Galeria „Rue de
Foch”, Częstochowa • 2006 – Festiwal Sztuki Wysokiej, „Kobieto...”, Galeria „Stalowe
Anioły”, Bytom • 2007 – Międzynarodowa wystawa poplenerowa HUCISKO 2004,
Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2007 – Ornament, Galeria „Cafe Belg”, Częstochowa • 2006 – Białe, Czarne, Czerwone, Galeria „Fabryka Nastrojów”, Augustów
• 2007 – Przypływ, Galeria Artystyczna Przystań , Łódź • 2007 – Aero, Galeria Promocji DŚT, Kielce • 2008 – Trzy siostry, Teatr im. A. Mickiewicza, Częstochowa • 2008
– IX Festiwal Sztuki Wysokiej „Marzyciele...”, Galeria „Stalowe Anioły”, Bytom • 2008
– „NACIAPANE dla Tybetu”, happening i wystawa, Klub Politechnik, Częstochowa.
63
Nagrody:
• 2000 – nagroda za poziom edytorski książki B. Szyndlera „Silva Rerum Polonorum”
z ilustracjami E. Kozłowskiej, Targi Książki Naukowej, Wrocław.
EWA KOZŁOWSKA
„Windows”, fotografia, 100 x 70 cm, 2008
adiunkt
Urodził się w 1966 roku we Włoszczowej. W latach 1985–1989 studiował na kierunku
Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie (obecnie:
Akademia im. Jana Długosza), a następnie kontynuował naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Dyplom z wyróżnieniem otrzymał w 1994 r. na Wydziale Grafiki
w Pracowni Plakatu prof. Macieja Urbańca. Od 1995 roku zatrudniony na stanowisku asystenta, a od 2002 – po zrealizowaniu przewodu kwalifikacyjnego I stopnia
– adiunkta w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie. Wykłada w Pracowni
Projektowania Graficznego. W 2005 r. wybrany wiceprezesem Regionalnego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Częstochowie. Zajmuje się projektowaniem graficznym i malarstwem. Autor 28 ekspozycji indywidualnych i uczestnik ponad 50 wystaw
zbiorowych.
• 2002 – Malarstwo, Galeria Art., Warszawa • 2003 – Wycinanki, Galeria „Gaude
Mater”, Częstochowa • 2005 – Plakaty teatralne, Teatr im. A. Mickiewicza, Częstochowa • 2005 – Akwarele „Anioły i samoloty”, Galeria „Biały Borek”, Biskupice • 2005
– Akwarele , Galeria „Babie Lato”, Częstochowa • 2005 – Plakaty, tymczasowa siedziba Regionalnego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, Częstochowa • 2005 – Prowincjonalia, Galeria Art, Warszawa • 2006 – Piękna i Piękna, Cafe Kulturalna, Warszawa
• 2007 – Ona i On, Konduktorownia, Częstochowa.
• 2002 – „Obraz Roku”, Muzeum im. X. Dunikowskiego, Warszawa • 2002 – II Międzynarodowe Biennale Miniatury, OPK „Gaude Mater”, Częstochowa • 2003 – „Obraz
Roku”, Muzeum im. X. Dunikowskiego, Warszawa • 2004 – „Warszawa – Vilno”, Galeria Arka, Vilno (Litwa) • 2004 – „Warszawa w Kijowie”, Centralny Dom Artysty Plastyka, Kijów (Ukraina) • 2004 – „25 lat Instytutu Plastyki WSP”, Miejska Galeria Sztuki,
Częstochowa • 2005 – „6 rano” , Galeria „Karowa”, Warszawa • 2005 – „Genesis”,
Cinema Cafe, Częstochowa • 2005 – „Letnia propozycja Zachęty”, Galeria OPK „Gaude
Mater”, Częstochowa • 2006 – Festiwal gwiazd, Muzeum Narodowe, Gdańsk • 2006
– Homo Quadratus, BWA, Ostrowiec Świetokrzyski • 2006 – Targi Sztuki, Cosa Gallery,
Londyn (Anglia) • 2006 – „Kolekcja Zachęty”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa
• 2006 – „Zapis procesu kreacji”, Muzeum Archeologiczne, Głogów; Nowohuckie Centrum Kultury, Kraków • 2008 – Malarstwo, Kunsthaus, Graz (Austria).
Nagrody:
• 1999 – nominowany do „Paszportu Polityki”, Warszawa • 2006 – Wyróżnienie,
Homo Quadratus, Ostrowiec Świetokrzyski • 2006 – Nagroda Prezydenta Miasta Częstochowy w dziedzinie kultury.
64
JACEK ŁYDŻBA
„Kaja”, monotypia, podłoże, 100 x 70 cm, 2008
adiunkt
Urodził się 15 czerwca 1971 r. w Częstochowie. Absolwent Wychowania Plastycznego
Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie.
Studia w latach 1992–1998. Dyplom w Pracowni ad. Janusza Pacudy. Praca magisterska wyróżniona przez JM Rektora WSP. W 1998 roku zatrudniony w macierzystej
uczelni na stanowisku asystenta. W 2006 r. uzyskał tytuł doktora sztuki na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Śląskiego filii w Cieszynie, rok później zatrudniony w AJD na
stanowisku adiunkta. Zajmując się pracą naukową związaną z historią fotografii, tworzy pomocne w niej oprogramowanie archiwizacyjne i bibliograficzne, a także zajmuje
się działalnością artystyczną i popularyzatorską w zakresie fotografii cyfrowej, grafiki
i animacji komputerowej. Współpracuje z dwoma studiami filmowymi zajmującymi się
grafiką komputerową oraz magazynem „RenderNode” (USA), w którym drukowane
są jego artykuły na tematy związane z kreowaniem wirtualnej rzeczywistości. Szereg
artykułów dotyczących grafiki 3D drukowanych było także w polskim Magazynie 3D.
• Komputerowa baza bibliograficzna fotografii polskiej, Prace Naukowe WSP, seria
Wychowanie Artystyczne, Częstochowa 1998 • Bibliografia Fotografii Polskiej za lata
1956–1981, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej i Wydawnictwo WSP
w Częstochowie, Wrocław 1998 (współautor A. Żakowicz, P. Nowak) • Komputerowa
baza bibliograficzna fotografii polskiej za lata 1956-1981, Materiały Sesji NaukowoTechnicznej, Wydawnictwo TINTA, Wrocław 1998, (współautor A. Żakowicz, P. Nowak)
• Bibliografia autorska, czyli przygotowania do uzupełnień bibliograficznych za lata
1981-2000, Prace Naukowe WSP, seria Edukacja Plastyczna I, Częstochowa 2001,
(współautor A. Żakowicz) • Fotografia cyfrowa – nowe możliwości, Prace Naukowe
WSP, seria Edukacja Plastyczna II, Częstochowa 2002 • Fotografia amatorska 18911914 – czasopisma fotograficzne, [w:] Dawna fotografia lwowska, pod red. A. Żakowicza, Wydawnictwo „Centrum Europy”, Lwów 2004 (współautor A. Żakowicz).
• 2004 – The Gallery of Modern Art, Surrey B.C. (Kanada) • 2005 – „Symetry II”, Galeria
„Rue de Foch”, Częstochowa • 2006 – Symetria i Chaos, Galeria Uniwersytecka, Cieszyn.
• 2003 – 39 Challenge du photo club esch, Salon mondial, Luxemburg (Luxemburg)
• 2003 – The 9th International Salon of Photography, Hong Kong (Chiny) • 2003,
2004, 2005 – Międzynarodowy Konkurs Fotografii Cyfrowej „Cyberfoto”, Galeria ARTFOTO, Częstochowa • 2003, 2004, 2005 – Ogólnopolski Konkurs Grafiki 3D, Warszawa
• 2003 – XXV lat Instytutu Plastyki, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – Wystawa prac absolwentów PLSP, Częstochowa.
65
Nagrody:
• 2001 – III nagroda, Ogólnopolski Konkurs Grafiki 3D, Warszawa • 2002 – III nagroda, II Salon Fotografii Jurajskiej, Częstochowa • 2000 – wyróżnienie, Ogólnopolski
Konkursie „Cyberfoto”, Częstochowa • 2001 – wyróżnienie, Cyfrowy Świat, Warszawa
– wyróżnienie w prezentacji filmów-wizytówek grupy radiowej AGORA SA.
DARIUSZ PLEŚNIAK
„Symetria w chaosie”, druk cyfrowy, 200 x 280 cm, 2007
adiunkt
Urodziła się 27 kwietnia 1967 r. w Radomsku. W 1994 r. ukończyła z wyróżnieniem Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, filię w Katowicach, gdzie otrzymała dyplom w Pracowni
Projektowania Graficznego prof. Tomasza Jury oraz w Pracowni Malarstwa prof. Jacka Rykały. W 2004 r. otrzymała stopień doktora sztuki w Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach
w dyscyplinie artystycznej: Grafika (promotor: prof. Marian Oslislo). W 2008 r., również
w katowickiej ASP, zrealizowała przewód habilitacyjny w dziedzinie: Sztuki plastyczne,
dyscyplina: Sztuki piękne. Zajmuje się projektowanie graficznym, grafiką, rysunkiem, malarstwem. Prace swoje prezentowała na 15 wystawach indywidualnych oraz uczestniczyła
w wielu wystawach zbiorowych w kraju i za granicą.
• 1996 – Rysunek i malarstwo, Ośrodek Promocji Kultury „Gaude Mater”, Częstochowa
• 2003 – Grafika i rysunek, Galerie 9, Praga (Czechy) • 2007 – Grafika, rysunek i malar-r
stwo „Zagrożony świat”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa; Centrum Sztuki Współczesnej
SOLVAY, Kraków • 2007 – Grafika, rysunek i malarstwo, Galeria Grodzka, Kraków • 2008
– „Zagrożony świat”, Miejska Biblioteka Publiczna, Radomsko.
• 2002 – Wystawa finałowa „Obraz roku 2001”, Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego,
Pałac Królikarnia, Warszawa • 2005 – „Ostatni raz w Małej”, Galeria 9, Praga (Czechy)
• 2005 – „Z inspiracji kulturą żydowską”, Biblioteka Narodowa, Warszawa; Festiwal Dialogu Czterech Kultur, Łódź; Biblioteka Kongresu USA, Waszyngton (USA); Seton Hall University,
New Jersey (USA) • 2007 – 8 Biennale Studenckiej Grafiki Projektowej „AGRAFA 2007”,
prezentacja Pracowni Projektowania Graficznego oraz autorskiego programu nauczania,
Galeria Rondo Sztuki, Katowice • 2007 – Aukcja Współczesnej Sztuki Polskiej w Konsulacie Generalnym RP, Nowy Jork (USA) • 2008 – „Ezop wyobrażony”, Muzeum Regionalne,
Radomsko • 2008 – „Spuren – Berührung der Zeit”, Galerie Bodenseekreis, Meersburg
(Niemcy).
Nagrody:
• 1993 – II nagroda (ex aeguo), 6 Ogólnopolski Przegląd Rysunku Wyższych Uczelni Plastycznych, Katowice • 1996 – I nagroda, Projekt Medalu Miasta Radomska; I nagroda,
Projekt Medalionu Przewodniczącego Rady Miejskiej w Radomsku • 2004 – nagroda indywidualna II stopnia Centrum Edukacji Artystycznej Ministerstwa Kultury za szczególny wkład
w rozwój edukacji artystycznej w Polsce • 2007 – I nagroda, Konkurs plastyczny „Daj mi
głos”, Zabrze.
66
AGNIESZKA
PÓŁROLA-KOĆWIN
„FLUIDY temera”, akryl, płótno, 100 x 100 cm, 2006
adiunkt
Urodziła się 17 maja 1954 r. w Częstochowie. Absolwentka Wydziału Malarstwa, Grafiki
i Rzeźby Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie: Akademia Sztuk Pięknych)
we Wrocławiu, gdzie w 1980 r. obroniła dyplom w Pracowni Projektowania Graficznego
prof. Jana Jaromira Aleksiuna. W 1982 r. podjęła pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej
(obecnie Akademia im. Jana Długosza) w Częstochowie. W 1992 r. zrealizowała w swej
macierzystej uczelni przewód kwalifikacyjny I st. w dyscyplinie: Malarstwo, a następnie została zatrudniona w WSP na stanowisku adiunkta, gdzie prowadzi zajęcia z projektowania
graficznego i rysunku. Zajmuje się malarstwem, rysunkiem, grafiką warsztatową, projektowaniem graficznym i scenografią (zrealizowane projekty do „Zemsty” i „Fircyka w zalotach” w Teatrze im. Adama Mickiewicza w Częstochowie). Autorka wystaw indywidualnych
i uczestniczka ponad 50 ekspozycji zbiorowych w kraju i za granicą.
• 1989 – Galeria „SID Energicentret”, Nykobing (Dania) • 1990 – Galeria „Storstromsamt”,
Nykobing (Dania) • 1995 – Galeria „ Katakombenkeller”, Wiedeń (Austria) • 1997 – Galeria
„Pro Art”, Gelsenkirchen (Niemcy) • 1995, 2003 – Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa.
• 1981 – „Dziecko w sztuce”, Zamość • 1985 – Biennale Humoru i Satyry, Gabrowo (Bułgaria) • 1986 – I Triennale Rysunku, Kalisz • 1989 – Erotage II, Częstochowa • 1988, 1989
– Interart, Poznań • 1990 – Kunst aus Polen, Selm (Niemcy) • 1990 – Kunst aus Polen,
Neuenkirchen (Niemcy) • 1991 – Ogólnopolski Konkurs „Maternitas”, Szczecin • 1994
– Art Polonais Contemporain, Lourdes (Francja) • 1994 – Ogólnopolski Konkurs „Ekologia
94”, Radom • 1994 – Triennale Plastyki Sacrum, Częstochowa • 1997 – II Triennale Autoportretu, Radom • 1995 – Wystawa pokonkursowa na ilustrację do „Ogniem i mieczem”,
Warszawa • 2000 – Współczesna Polska Sztuka Książki, Warszawa • 2003, 2004, 2005,
2006, 2007 – Plener miejski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2004 – Jurajska Jesień,
Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – 25 lat kierunku Wychowanie Plastyczne,
Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – Artyści Częstochowy, Państwowa Galeria Sztuki, Sopot • 2006 – „Inspiracje”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2007
– 14 Międzynarodowy Plener Artystyczny „Spotkania Twórcze”, Biuro Wystaw Artystycznych, Gorzów Wielkopolski • 2007 – Sztuka książki, Dublin (Irlandia); Wrocław; Łódź
• 2008 – IV Plener Artystyczny, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2008 – Wystawa
poplenerowa „Huta Częstochowa”, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa • 2008 – Plener Miejski, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2008 – Plener Glisno, Galeria „Sztyki”,
Gorzów Wielkopolski.
67
Nagrody:
• 1993 – Grand Prix, konkurs na ilustrację do powieści „Ogniem i mieczem”, Warszawa
• 1994 – Grand Prix, Ogólnopolski Konkurs „Ekologia 94”, Radom.
AGNIESZKA ŻMUDZIŃSKA
„Częstoch”, collage,podłoże, 50 x 70 cm, 2007
asystent
Urodził się 22 stycznia 1950 roku w Stanisławie Dolnym (województwo małopolskie). W latach 1969–1973 studiował w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie,
gdzie uzyskał dyplom inżyniera o specjalności Elektrotechnika Przemysłowa. W latach
1977–1978 kontynuował naukę na Podyplomowym Studium „Cyfrowe Układy Scalone” w Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Następnie, w latach 1985–1989, studiował
w Wyższym Studium Fotografii w Warszawie, gdzie otrzymał dyplom artysty fotografa. W przeszłości zawodowo związany był z przemysłem. Następnie był kierownikiem
drukarni, a obecnie jest specjalistą od reklamy i nauczycielem fotografii w szkołach
policealnych oraz – od 2002 roku – w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Współpracując z uczelnią, zajmuje się również historią fotografii, czego efektem są
publikacje, a także współorganizacja konferencji naukowych, w których uczestniczy,
oraz wystaw. W swej twórczości wykorzystuje specjalne techniki fotograficzne (guma)
oraz cyfrową obróbkę obrazu.
• Stanisław Bizański, Awit Szubert i inni. Fotografia tatrzańska do 1918 roku, Wydawnictwo „Centrum Europy”, Lwów 2004 (współautor: A. Żakowicz) • Benedykt Henryk
hrabia Tyszkiewicz – mało znany fotograf tatrzański, Prace Naukowe AJD, seria: Edukacja Plastyczna, Wyd. AJD, Częstochowa 2005 • Przyczynek do historii polskiej fotografii
tatrzańskiej do 1939 roku, [w:] Fotografia Tatranského Regionu, Kieżmark 2006 • Dorothy Hosmer rowerowa wyprawa pod Tatrami i jak inne kobiety fotografowały Tatry,
[w:] Spotkanie siedmiu kultur, Rocznik Euroregionu „TATRY”, Nowy Targ 2007 • Fotografia galicyjska do roku 1918. Fotografowie Galicji, Tatr oraz Księstwa Cieszyńskiego,
Wydawnictwo „Centrum Europy”, Lwów 2008 (współautor: A. Żakowicz).
• 2003 – „Nie, Bo ...”, Bielska Galeria BWA, Bielsko-Biała oraz 2004 – Kłajpeda (Litwa)
• 2004 – „Jeszcze coś zostało”, Bielska Galeria BWA, Bielsko-Biała • 2004 – „Wśród
nocnej ciszy”, Galeria „Bazyliszek”, Bielsko-Biała • 2007 – „Migawki z Kieżmarku”, Galeria „Bazyliszek”, Bielsko-Biała oraz 2007 – Nowy Targ, 2008 - Kieżmark (Słowacja).
• 2004 – „Szlachetna fotografia”, Stara Galeria ZPAF, Warszawa • 2004 – „Klaipeda
2004”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa • 2005 – „Gdzie jesteśmy?”, Stara Galeria
ZPAF, Warszawa • 2005 – Wystawa członków Okręgu Górskiego ZPAF, Książnica Beskidzka, Bielsko-Biała • 2006 – „Żywioły – woda”, Wystawa Twórczości Pedagogów
i Gości Instytutu Sztuki UŚ w Katowicach, Zakopane, Spiska Nowa Wieś (Słowacja), Sieradz, Bielsko-Biała, Cieszyn • 2008 – „Schengen 2007 na polsko-słowackiej granicy”,
Euroregion „Tatry”, Nowy Targ.
68
KAZIMIERZ GAJEWSKI
„Panorama Tatr”, fotografia barwna, 31 x 190 cm; „Kieżmark”, fotografia barwna, 30 x 40 cm, 2007
asystent
69
Urodził się 11 maja 1978 r. Jest absolwentem kierunku: Informatyka na Politechnice
Częstochowskiej, gdzie uzyskał dyplom w 2003 r. Od roku 1999 zatrudniony jest na
stanowisku specjalisty naukowo-technicznego w Zakładzie Komunikacji Wizualnej Instytutu Plastyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza)
w Częstochowie. W 2003 r. rozpoczął w macierzystym zakładzie pracę dydaktyczną:
prowadzi zajęcia z grafiki 2D oraz technologii informacyjnych. Współautor projektów
graficznych kilkunastu druków zwartych oraz plakatów.
MARCIN WIECZOREK
„Gubałówka I”, fotomontaż, wydruk cyfrowy, 42 x 56 cm, 2007
70
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Zakład Wychowania przez Sztukę
Dzieło, twórca i odbiorca
W Zakładzie Wychowania przez Sztukę obiektami naszych zainteresowań są trzy ogniwa sytuacji estetycznej: dzieło, twórca
i odbiorca. Jest tu miejsce dla teoretyka kultury, historyka sztuki,
metodyka, psychologa. Wachlarz problematyki (w naszym zespole)
obejmuje historię sztuki, krytykę artystyczną, historię doktryn estetycznych, metody upowszechniania kultury plastycznej, nowe media
w przestrzeni publicznej. Historia sztuki prezentowana w ujęciu chronologicznym, zdaniem wielu – usypia, nuży, jednak tak realizowany program znakomicie przygotowuje słuchaczy do podejmowania,
w ramach zajęć seminaryjnych, rozpraw porównawczych, monograficznych, do ujęć w formie syntezy i retrospektyw. Pisanie o sztuce staje się ważnym doświadczeniem, przygodą, jeśli osiągnie się pewien
stopień świadomości i dojrzałości w myśleniu o sztuce i tradycji artystycznej. Wiedza o stylach, kierunkach, szkołach artystycznych, terminologia sztuk pięknych, wybitni twórcy i ich dzieła uwikłane w konteksty kulturowe, polityczne, społeczne, mecenasi sztuki – przegląd
zjawisk artystycznych w kulturze światowej i polskiej – w rozpiętości od prehistorii do współczesności – te treści wypełniają program
wykładów i konwersatoriów. Studenci poznają bogatą kulturę historyczną, teoretyczną i krytyczną. Mają kontakt z dziełem – reprodukowanym i oryginałem. Jakie efekty chcemy uzyskać w naszej pracy ze
studentami? Umieć patrzeć, myśleć, rozumieć dzieło, zjawisko artystyczne, artystę i zwerbalizować myśli, wrażenia, uczucia. Przygotować słuchaczy do odbioru sztuki oraz do roli pośrednika w relacjach
między twórcą – dziełem i odbiorcą. Potrafić bogaciej postrzegać
i odczytywać znaki kulturowe, interpretować je i analizować. Ważnym elementem w edukacji naszych studentów są metody i formy
upowszechniania promocji sztuki (instytucjonalne i modelowe).
W ostatnim czasie poświęca się coraz więcej uwagi nowym mediom
i ich roli, funkcjonowaniu w przestrzeni publicznej. Można rozpatrywać je w różnych aspektach – nowe media jako narzędzie w edukacji
artystycznej lub tworzywo sztuki XXI wieku.
Aktywność studentów przejawia się w różnych formach: przygotowują prezentacje multimedialne, wywiady, rejestrują ważne
wydarzenia artystyczne, próbują znaleźć się w roli animatorów kultury i krytyków. Efektem naszych zajęć i podsumowań doświadczeń
studentów są interesujące, często o interdyscyplinarnym charakterze,
rozprawy teoretyczne (monografie twórców, zabytków, prace z zakresu historii oraz teorii kultury i sztuki), niekiedy korespondujące
z problematyką pracowni dyplomowej.
Filozofia starożytnej Grecji nadała pięknu bardzo wysoką rangę. Znane jest powiedzenie Platona: jeśli dla czegoś warto żyć – to
dla oglądania piękna. Piękno, prawda i dobro – triada platońska to
i dziś aktualne kryteria w życiu społecznym. Próbujemy tych wartości poszukiwać w obszarze sztuki dawnej i współczesnej. Uczymy się
(w myśl idei universitas) wzajemnie właściwej postawy jako twórcy i uczestnicy kultury – uważnie, wrażliwie i z pokorą wpatrywać
w dobrą tradycję i, czerpiąc z niej, interpretować świat w twórczej,
uwolnionej od stereotypów formie.
Dorota Berezińska
adiunkt
Urodził się 28 grudnia 1973 r. w Szczecinie. Studiował w latach 1992–1997 historię
sztuki na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie w 2004 r. obronił
pracę doktorską. W latach 2002–2005 pracował w Dziale Polskiego Malarstwa Współczesnego i Rzeźby w Muzeum Narodowym w Krakowie, a od roku 2006 zatrudniony
jest jako adiunkt w Zakładzie Wychowania przez Sztukę Instytutu Plastyki Akademii
im. Jana Długosza w Częstochowie.
Kurator i autor szeregu wystaw, m.in.:
•Joseph Langer (1865–1918). Ein schlesischer Maler, Konservator und Sammler,
Rathaus Bielefeld-Brackwede; Kraków 2002 • Die Zisterzienser in Niederschlesien –
das goldene Zeitalter der Barockkunst 1650–1750. Eine Ausstellung im Rahmen des
„Polnischen Jahres in Österreich 2002”, Heiligenkreuz, Wien 2002 (Austria); Muzeum
Architektury, Wrocław 2003 [współautor Henryk Dziurla] • Galitzia en Galicia. A arte
de Cracovia e a Pequena Polonia, Colexio de Fonseca, Santiago de Compostela 2004
(Włochy) (współautor Anna Król, Jerzy Żmudziński) • Wokół Wita Stwosza. Katalog
wystawy w Muzeum Narodowym w Krakowie, Kraków 2005 [współautor Dobrosława
Horzela] • Metafora i mit. Motywy literackie i historyczne w sztuce polskiej przełomu
XIX i XX wieku, Latvijas Nacionālais mākslas muzejs, Ryga 2007 (Łotwa); Eesti Kunstimuuseum KUMU, Tallin 2007 (Estonia); Muzeum Narodowe, Szczecin 2007.
71
•An Unpublished Sketch for an Altarpiece by Giuseppe Passeri, „Master Drawings”
2001, nr 39/4 • Zbiory rzeźby. Katalog. Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach, Kraków 2001 • Joseph Langer (1865–1918). Katalog prac artysty
w zbiorach Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach, Kraków 2002
• Sen Jakuba rzeźbiony i malowany. Uwagi na temat dekoracji ambony w kościele pocysterskim w Kamieńcu Ząbkowickim, [w:] Willmann i inni. Malarstwo, rysunek i grafika na Śląsku i w krajach ościennych w XVII i XVIII wieku, red. B. Lejman, A. Kozieł, Wrocław 2002 • [19 not dot. barokowych rzeźb], [w:] Śląsk – perła w Koronie Czeskiej. Trzy
okresy świetności relacji artystycznych Śląska i Czech, katalog, Wrocław-Praha 2006
• Z Norwegii na Śląsk. Problem genezy artystycznej Thomasa Weissfeldta (1671–
1721), [w:] Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą
Środkową, t. 1, red. J. Harasimowicz, P. Oszczanowski, M. Wisłocki, Wrocław 2006
• „Marzenia ściętej głowy”? Sakralizacja motywów barokowych w najnowszych pracach Grzegorza Bednarskiego, [w:] Barok i barokizacja. Materiały sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki Kraków 3–4 XII 2004, red. K. Brzezina,
J. Wolańska, Kraków 2007, (w serii: Ars Vetus et Nova, red. W. Bałus, t. XXVIII)
• Dwie grupy barokowych rzeźb śląskich powstałych w kręgu artystów czeskich –
Georga Franza Pacáka i Ignatza Rohrbacha, [w:] Śląsk i Czechy. Wspólne drogi sztuki.
Materiały z konferencji naukowej dedykowane Profesorowi Janowi Wrabecowi, red. M.
Kapustka, A. Kozieł, P. Oszczanowski, Wrocław 2007, (Acta Universitatis Wratislaviensis
No 2953, Historia Sztuki XXIV) • Joseph Langer (1865-1918). Życie i twórczość wrocławskiego artysty, Kraków 2006, (w serii: Ars Vetus et Nova, red. W. Bałus, t. XXII),
390 ss. + 200 il.
ADAM ORGANISTY
„Parsifal”, olej, tusz, kartka i łabędzie pióro na płótnie, 120 × 120 cm, 2005
adiunkt
72
DOROTA
BEREZIŃSKA
Urodziła się 23 stycznia 1956 r. w Myszkowie. Jest absolwentką Uniwersytetu Wrocławskiego, Katedry Kulturoznawstwa (specjalizacja z zakresu teorii kultury i historii
sztuki pod kierunkiem prof. S. Pietraszko i prof. P. Banasia). W 1986 r. została pracownikiem Wyższej Szkoły Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza)
w Częstochowie, gdzie – po zrealizowaniu na Uniwersytecie Opolskim przewodu doktorskiego z zakresu krytyki artystycznej (1994) – zatrudniona jest na etacie adiunkta
(1995). Prowadzi seminarium magisterskie, wykłady w zakresie historii i teorii sztuki.
Przedmiotem jej zainteresowań jest kultura i sztuka śródziemnomorska. Materiały do
wykładów w tym zakresie czerpie z własnych obserwacji wyniesionych z podróży do
Grecji, Włoch, Egiptu, Maroka, Syrii, Turcji, Jordanii, Libii. W wykładach i seminarium
znajduje też odbicie problematyka powinowactwa sztuk, transpozycje motywów plastycznych w innych obszarach kultury (teatrze, obrazie filmowym, literaturze pięknej,
muzyce). Publikuje w „Ziemi Częstochowskiej” i „Zeszytach Naukowych” WSP/AJD
w Częstochowie.
• Działalność dziennikarska i wydawnicza Franciszka Dionizego Wilkoszewskiego w
Częstochowie, [w:] „Ziemia Częstochowska”, T. 17, Częstochowa 1991 • Artystyczna
edukacja Stefana Żeromskiego w Muzeum Narodowym w Raperswilu, [w:] Biuletyn
Naukowy Instytutu Filologii Polskiej WSP, Częstochowa 1992 • Sztuki piękne wpisane
w strukturę dzieł literackich Stefana Żeromskiego, [w:] Prace Naukowe WSP, seria Filologia Polska, z. 5, 1995/1996 • Rodzima sztuka i kultura źródłem inspiracji twórczych
Stefana Żeromskiego: poszukiwanie obiektów fascynacji estetycznych w kręgu architektury, [w:] Prace Naukowe WSP, seria Filologia Polska, z. 7, 1998 • Autor „Popiołów”
w młodopolskim środowisku artystycznym - przyjaźnie i współpraca, [w:] Szczególne
problemy człowieka i edukacji u progu XXI wieku: księga jubileuszowa ofiarowana
Profesorowi Bogdanowi Snochowi, pod red. Stanisława Podobińskiego i in., Częstochowa 2002.
adiunkt
asystent
MARZENA
BOGUS
JOANNA
BRZEZIŃSKA
Urodziła się 28 czerwca 1965 r. w Częstochowie. W 1983 r. podjęła studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie na kierunku Wychowanie Plastyczne, gdzie
w 1988 r. z wyróżnieniem obroniła dyplom na specjalizacji: Rzeźba oraz zdała egzamin
magisterski. W tym samym roku, jeszcze podczas studiów, podjęła pracę w macierzystej uczelni. Na stanowisko asystenta mianowana została w 1993 r. W czerwcu 2005
r. obroniła pracę doktorską w Instytucie Badań Edukacyjnych w Warszawie. Obecnie
pracuje jako adiunkt w Zakładzie Wychowania przez Sztukę Instytutu Plastyki Akademii
im. J. Długosza w Częstochowie. Czynny uczestnik wielu krajowych i międzynarodowych warsztatów, konferencji i sympozjów obejmujących problematykę kształcenia
pedagogów, współczesnego wychowania oraz edukacji alternatywnej i plastycznej.
Animatorka integracyjnych warsztatów twórczych prowadzonych systematycznie
w latach 1996–1999r., a okazjonalnie, do chwili obecnej. Realizuje także prace plastyczne w technice własnej.
Urodziła się 23 sierpnia 1964 r. w Myszkowie. Absolwentka Państwowego Liceum Sztuk
Plastycznych w Dąbrowie Górniczej (1984). W latach 1985–1990 odbyła studia na kierunku Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im.
Jan Długosza) w Częstochowie, gdzie w pracowni prof. Ryszarda Osadczego z wyróżnieniem obroniła dyplom artystyczny z grafiki warsztatowej, a następnie pracę magisterską, której promotorem był prof. Andrzej Niekrasz. W październiku 1999 r. podjęła
pracę w Zakładzie Wychowania przez Sztukę Instytutu Plastyki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, z którym związana była do lutego 2008 r. Uzupełniając swe
kompetencje, w latach 2001–2002, kontynuowała naukę w Podyplomowym Studium
Arteterapii zorganizowanym przez Polski Instytut Ericksonowski w Łodzi. Uczestniczyła
w realizacji uczelnianych projektów badawczych m. in. „Moje portrety” (2002), „Warsztaty twórcze – warsztaty artystyczne” (2005), a także poprowadziła „Projekt edukacyjny – projekt artystyczny” (2003) i artystyczne warsztaty ekologiczne „Człowiek cząstką
natury” (2004). W ramach autorskiego projektu „Twórczość – radość – rozwój” prowadziła warsztaty artystyczne dla młodzieży ze środowisk zagrożonych patologiami oraz
zorganizowała cykl warsztatów plenerowych z zakresu ceramiki, tańca, witraży, książki
artystycznej dla wychowanków Świetlicy Socjoterapeutycznej w Częstochowie (grant
Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury). Wspólnie
z zespołem organizowała i prowadziła w 2007 r. cykl warsztatów pod nazwą „Akademia Małego Artysty” dla dzieci w wieku przedszkolnym (grant Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego w ramach wspierania programów edukacyjnych i profilaktyczno – wychowawczych realizowanych przez placówki wychowania pozaszkolnego,
zgodnie z rządowym programem poprawy bezpieczeństwa w szkołach i placówkach
„Zero tolerancji dla przemocy w szkole”). Prowadzi także zajęcia z działań twórczych
w Wyższej Szkole Humanistyczno - Ekonomicznej w Łodzi (w Oddziałach Zamiejscowych
na Śląsku), a także aktywnie uczestniczyła w Letnich Akademiach Sztuki organizowanych przez InSEA. Ponadto uczestniczyła w licznych konferencjach, sympozjach, szkoleniach, sesjach, treningach, warsztatach, festiwalach, laboratoriach, forach z zakresu
edukacji, twórczości i rozwoju. Jest członkinią Polskiego Stowarzyszenia Kreatywności,
autorką przewodnika metodycznego do nauczania plastyki w gimnazjum „W tym cała
sztuka” (Kielce 2007). Oprócz działalności naukowej zajmuje się twórczością plastyczną
w zakresie grafiki warsztatowej. Uczestniczyła m.in. w licznych wystawach twórczości
pedagogów i prezentacjach miniatur graficznych.
• Nauczyciel plastyki jako inspirator i przewodnik twórczego myślenia, [w:] Reminiscencje myśli Janusza Korczaka wykorzystywane w nowoczesnych modelach kształcenia, pod red. M. Juszczyk, Częstochowa 1996 • Dialog nauczyciel - uczeń w różnych
formach zajęć plastycznych, [w:] Komunikacja – Dialog – Edukacja, pod red. W. Kojs,
R. Mrozek, Cieszyn 1998 • Plastyka inaczej, [w:] Idee i strategie edukacji nauczycieli
klas I–III i przedszkoli, pod red. I. Adamek, Kraków 1998 • Tu nie ma kątów, [w:] U podstaw edukacji plastycznej, pod red. S. Popek, R. Tarasiuk, Lublin 2000 • Róbmy swoje,
[w:] Edukacja alternatywna. Nowe teorie, modele badań i reformy, pod red. J. Piekarski, W. Śliwerski, Kraków 2000 • „Nośniki” wartości oświatowych na Śląsku Cieszyńskim w drugiej połowie XIX w. i na początku XX w. Zarys problematyki, [w:] Szczególne problemy człowieka i edukacji u progu XXI wieku, pod red. S. Podobiński i in.,
Częstochowa 2002 • Świadectwa własne a edukacyjne jutro (na podstawie przeszłości Śląska Cieszyńskiego), [w:] Kultura i edukacja wobec idei europejskości, pod red.
A. Pluta, Częstochowa 2003 • Poglądy Jerzego Kotuli na rolę oraz zadania polskich szkół
i nauczycieli w świetle korespondencji z Józefem Ignacym Kraszewskim i Władysławem
Bełzą, „Ziemia Śląska”, t. VI., Muzeum Śląska, Katowice 2005 • Kotulowie i ich działania oświatowe na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku, Ostrawa 2006 • Warsztaty
artystyczne pretekstem do badań komunikacji społecznej dziecięcych grup integracyjnych, [w:] Pedagogika specjalna – wybrane problemy edukacyjno-wychowawcze, pod
red. A. Siedlaczek-Szwed, Częstochowa 2007 • „Podkówka szczęścia”. Upowszechnianie kultury w dziecięcych grupach integracyjnych – edukacja pozainstytucjonalna/
nieformalna, [w:] Upowszechnianie kultury – wyzwaniem dla edukacji kulturalnej, pod
red. K. Olbrycht, E. Konieczna, J. Skutnik, Toruń 2008.
Nagrody:
• 1996 – I nagroda w kategorii Mixed Media and Collage, International Exhibition
of Miniature Art, Toronto (Kanada).
Nagrody:
• 1997 – wyróżnienie i nagroda publiczności, XIII Ogólnopolska Wystawa Twórczości
Pedagogów Plastyki, Rzeszów • 1998 – wyróżnienie, IV Ogólnopolski Przegląd Twórczości Plastycznej Nauczycieli, Lublin • 2000 – wyróżnienie, V Ogólnopolskie Biennale
Twórczości Plastycznej Nauczycieli, Lublin • 2005 – wyróżnienie w kategorii: Grafika,
XXI Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów Plastyki, Rzeszów • 2007 – wyróżnienie w kategorii: Grafika, XXIII Ogólnopolska Wystawa Twórczości Pedagogów
Plastyki, Rzeszów.
asystent
MARIA
DRZEWIECKA
HANNA
SZCZERBAK
Urodziła się 18 kwietnia 1966 r. Ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych
w Kielcach (specjalność: konserwacja rzeźby), a w latach 1986–1992 studiowała na
kierunku Wychowanie Plastyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia
im. Jana Długosza) w Częstochowie. Dyplom zrealizowała w Pracowni Medalierstwa
ad. Leszka Wieluńskiego. Jest nauczycielem dyplomowanym, związanym od 1992 roku
ze Szkołą Podstawową w Wąsoszu Górnym. W latach 1998–1999 odbyła studia podyplomowe z zakresu informatyki na Politechnice Częstochowskiej. W 2002 roku została
zatrudniona w Instytucie Plastyki macierzystej uczelni, gdzie prowadzi zajęcia z metodyki plastyki i warsztatów arteterapii. Uczestniczka konferencji naukowych i metodycznych, podczas których prezentuje swój dorobek w formie sesji plakatowych, referatów
i publikacji. Od 2006 roku realizuje projekt „Skansen Niebowo”, w ramach którego powstał skansen wsi opoczyńskiej w miejscowości Wincentynów w woj. łódzkim (www.
niebowo.pl). Ponadto jest autorką warsztatów: „Baśniołki” (Miejska Galeria Sztuki,
VI Dni Książki, Częstochowa 2008) oraz „Kadry i obrazki” (Miejska Galeria Sztuki, V Noc
Kulturalna, Częstochowa 2008). Uprawia rysunek, malarstwo i rzeźbę oraz uczestniczy
w wystawach zbiorowych ogólnopolskich i międzynarodowych.
Urodziła się 1951 r. w Sosnowcu. Ukończyła kierunki Nauczanie Początkowe z Wychowaniem Plastycznym (1974) i Pedagogika Opiekuńcza z Wychowaniem Plastycznym (1977) w Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Akademia im. Jana Długosza)
w Częstochowie. Od 1977 r. do 2004 r. pracowała jako czynny nauczyciel w szkołach
podstawowych, gimnazjach, liceum ogólnokształcącym oraz domu kultury. Równocześnie w latach 1995–2004 pełniła obowiązki doradcy metodycznego w Wojewódzkim
Ośrodku Metodycznym w Częstochowie. Z macierzystą uczelnią związana jest od roku
2004, gdy podjęła się prowadzenia zajęć z zakresu metodyki na kierunku „Edukacja
artystyczna w zakresie sztuk plastycznych”. Organizatorka studiów podyplomowych
„Wiedza o klulturze” i „Terapia pedagogiczna z arteterapią”. Inicjatorka akcji plastycznych oraz projektów edukacyjnych i artystycznych dla nauczycieli, dzieci i rodziców,
m.in.: „Radość z przebywania razem”, „Wokół kultury śródziemnomorskiej”, „Jura Krakowsko-Częstochowska w oczach dzieci” – plener symultaniczny. Autorka publikacji
dotyczących kreatywności dzieci i dorosłych zamieszczanych w Częstochowskim Biuletynie Oświatowym, Wydawnictwie RODN ,,WOM” w Częstochowie i pokonkursowych
katalogach prezentujących prace dzieci i młodzieży.
Urodziła się 8 lipca 1979 r. w Częstochowie. Ukończyła studia z zakresu historii sztuki (1998–2003) na Wydziale Historycznym oraz politologii (2000–2004) na Wydziale
Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
W trakcie swojej działalności zawodowej współpracowała jako wykładowca z Wyższą
Szkołą Europejską im. Ks. J. Tischnera w Krakowie (2004/2005), Wyższą Szkołą Hotelarstwa i Turystyki w Częstochowie (2004/2005) oraz Instytutem Politologii Uniwersytetu
Jagiellońskiego (2005/2006 oraz 2006/2007). Z Akademią im. Jana Długosza w Częstochowie związana jest od 2005 r., gdy powierzono jej najpierw zajęcia na studiach
podyplomowych „Wiedza o kulturze”, a następnie w roku akademickim 2007/2008 na
studiach stacjonarnych. Ponadto współpracowała z wieloma instytucjami o charakterze kulturalnym m.in. Klubem Jagiellońskim (prowadzenie tzw. podstolików – spotkań
poświęconych sztuce oraz pomoc w redagowaniu pisma „Pressje”), Muzeum Narodowym w Krakowie, Małopolskim Instytutem Kultury oraz Wszechnicą UJ. Uczestniczka
licznych sympozjów i konferencji naukowych krajowych i zagranicznych.
• Krowie opowieści, Częstochowa 2006 (współautor E. Józefowski) • Warsztaty edukacji twórczej „Krowie opowieści II”, [w:] Wspieranie dziecięcej kreatywności, pod red.
B. Muchackiej, J. Kurcz, Nowy Sącz 2006.
• Radość z przebywania razem – wychowanie plastyczne w szkole, „Częstochowski
Biuletyn Oświatowy” 1997, nr 2 • Twórcza aktywność dzieci ze szkoły podstawowej
w Żarkach-Letnisku, „Częstochowski Biuletyn Oświatowy” 1994, nr 4 • Sylwetki twórczych nauczycielek plastyki, „Częstochowski Biuletyn Oświatowy” 1998, nr 2.
• Obiekty rysunkowe, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Cieszyn 2008 • Duch i materia,
Galeria „U Panien”, Piotrków Trybunalski 2008.
Nagrody:
• 2007 – III nagroda, I Ogólnopolski Konkurs Plastyczny „Muzyka Natury”, Łapy.
Nagrody:
• Za swą działalność otrzymała nagrodę Śląskiego Kuratora Oświaty oraz nagrodę
Ministra Kultury i Sztuki.
asystent
73
asystent
EDYTA
CIEŚLIK-MOCZEK
Sztandar „Spalona Synagoga”, technika własna, płótno, 240 x 180 cm, 1999
74
studenci
P R A C
75
P R E Z E N T A C J A
76
77
malarstwo
Bardzo ważnym i wielce inspirującym elementem w procesie dydaktyki jest pracownia. Jest to wspólne przebywanie w określonym, wybranym miejscu, dającym możliwości mentalnego porozumienia, a podczas
wspólnych spotkań – ćwiczeń ideowego wsparcia i permanentnej korekty. Pracownia buduje u studenta samoświadomość twórczego istnienia.
Indywidualne interpretacje na wspólnych ćwiczeniach dotyczących różnych problemów malarskich: światła, przestrzeni, formy, materii malar-r
skiej, wspólne i indywidualne przeglądy – przynoszą ciekawe implikacje.
Pracownia to ważne miejsce dla studentów, gdzie można – w niezakłóconych okolicznościach – skupić się wyłącznie na problemach twórczych,
idąc „w głąb”, osiągając wyższy stopień prawdy w konkretyzacji świadomości malarskiej. Staram się zbliżyć do każdego uczestnika pracowni na
tyle tylko, aby uszanować jego indywidualność i kreatywność. Dobrze
przepracowany czas w tym miejscu owocuje w późniejszych realizacjach
dyplomowych.
78
Włodzimierz Kulej
• Elwira Kubińska, dyplom, „Przestrzeń I”, „Przestrzeń II”, ołówek, akryl, karton, 70 x 100 cm, 2005; promotor prof. Włodzimierz Kulej
79
• Jarosław Pawlak, dyplom, „Pejzaż”, technika mieszana, płyta pilśniowa, 70 x 90 cm, 2006; promotor prof. Włodzimierz Kulej
80
• Jarosław Pawlak, dyplom, „Pejzaż”, technika mieszana, płótno, 100 x 90 cm, 60 x 80 cm, 90 x 120 cm, 2006; promotor prof. Włodzimierz Kulej
81
• Jarosław Pawlak, dyplom, „Pejzaż”, technika mieszana, płyta pilśniowa, 65 x 80 cm, 2006; promotor prof. Włodzimierz Kulej
82
• Michał Jarosik, dyplom, „Bez tytułu”, olej, płótno, 100 x 140 cm, 2005; promotor prof. Leon Maciej
83
• Joanna Malus, dyplom, „Pejzaż”, olej, płótno, 100 x 80 cm, 2006 • Aneta Kulak, dyplom, „Sacrum w sztuce”, akryl, olej, płótno, 100 x 73 cm, 2005; promotor prof. Leon Maciej
84
• Piotr Słota, rok III, „Akt”, akryl, płótno, 100 x 130 cm, 2006; prowadzący prof. Leon Maciej
85
• Jolanta Pokusińska, dyplom, z cyklu „Ogrody”, płótno, olej, 90 x 100 cm, 90 x 70 cm, 2005; promotor prof. Leon Maciej
86
• Marcin Jakubczak, rok III, „Postać”, olej, płóto, 70 x 70 cm, 2008 • Piotr Migza, rok III, „Postać”, olej, płótno, 80 x 70 cm, 2008; promotor prof. Werner Lubos
87
• Anna Węgrzyn, dyplom, „Pracownia malarska”, akryl, płótno, 80 x 100 cm, 2008 • Magdalena Budziejewska, dyplom, „Tancerka”, akryl płótno, 120 x 90 cm, 2008; promotor prof. Werner Lubos
88
• Dorata Dzięcioł, dyplom, „HOMO FABRICUS I”, olej, płótno, 100 x 150 cm, 2008 • Tomasz Wojtysek, dyplom, z cyklu „Krzyż – symbol Miłości”, olej, płótno, 100 x 90 cm, 2007; promotor prof. Werner Lubos
89
• Franciszek Rzepka, dyplom, „Ecce Homo”, tempera jajowa, płótno, 110 x 86 cm, 2007 • Joanna Zjawiona, dyplom, „Martwa natura z dzbankiem”, akryl, płótno, 90 x 120 cm, 2008; promotor prof. Werner Lubos
90
• Łukasz Gawron, rok III, „Martwa natura”, technika mieszana, płyta pilśniowa, 75 x 117 cm, 2007 • Leszek Paszkowski, rok III, „Studium postaci”, olej, płótno, 79 x 120 cm, 2007; prowadzący prof. Marian Jarzemski
91
• Leszek Paszkowski, rok III, „Studium postaci”, olej, płótno, 60 x 90 cm, 2007 • Karolina Seledyn, rok III, „Studium aktu”, olej, płótno, 70 x 100 cm, 2007; prowadzący prof. Marian Jarzemski
Studia licencjackie specjalizacji Malarstwo, studenci kończą przygotowaniem, prezentacją oraz obroną pracy dyplomowej z malarstwa.
W programie 3,5 letnich studiów moim założeniem jest kształtowanie
indywidualnych postaw twórczych przyszłych artystów pedagogów.
Aby postawiony cel został zrealizowany, ważnymi są przeprowadzone
poszczególne jego etapy. W pierwszych semestrach studenci w pracowni realizują zadania studyjne, służące poznaniu między innymi technik
malarskich oraz związanego z nimi warsztatu. W pracowni studenci dokonują wyboru kreatywnych działań w obszarze szeroko rozumianego
w temacie – aktu, martwej natury, określonej przestrzeni oraz własnej
wyobraźni. Organizacja działań w pracowni w każdym nowym temacie
wiąże się z jego omówieniem, postawionymi zadaniami oraz z rozwiązywanymi przez studentów problemami malarskimi wynikającymi z twórczego procesu. W kolejnym etapie studenci mają za zadanie kształtować
obraz charakteryzujący ich indywidualne osobowości twórcze poprzez
własne wypowiedzi malarskie. Etapem kończącym jest realizacja prac
dyplomowych. Przygotowanie zestawu prac będzie podsumowaniem
wiedzy teoretycznej, warsztatowej i artystycznej studenta. Dokonany wybór tematu oraz rodzaju realizacji będzie świadomą kontynuacją przez
studenta nabytych umiejętności, twórczej interpretacji, syntetycznego myślenia w powstałych pracach dyplomowych.
92
Marian Jarzemski
• Marta Budziszewska, rok III, „Studium aktu”, olej, płyta pilśniowa, 37 x 51 cm, 2007; prowadzący prof. Marian Jarzemski
93
• Aleksandra Płachta, rok III, „Studium postaci”, olej, płyta pilśniowa, 80 x 60 cm, 2007 • Leszek Paszkowski rok III, „Akt leżący”, olej na płótnie, 145 x 107 cm, 2007; prowadzący prof. Marian Jarzemski
94
• Marta Ruszkowska, rok II, „Pracownia”, olej, płótno, 76 x 107 cm • [bez tytułu], olej, sklejka, 58 x 170 cm, 2008; prowadzący prof. Jarosław Kweclich
95
• Marta Ruszkowska, rok II, „Studium postaci”, olej, płótno, 100 x 140 cm • „Studium postaci”, olej, sklejka, 89 x 120 cm • [bez tytułu], olej, płyta pilśniowa, 61 x 122 cm • „Martwa natura”, olej, płyta, 77 x 78 cm, 2008; prowadzący prof. Jarosław Kweclich
96
• Izabela Gęsiarz, dyplom, „I”, „II”, akryl, płótno, 90 x 80 cm, 120 x 60 cm, 2008; promotor prof. Jarosław Kweclich
97
• Izabela Gęsiarz, dyplom, „III”, „IV”, akryl, płótno, 110 x 55 cm, 100 x 80 cm, 2008; promotor prof. Jarosław Kweclich
98
• Justyna Warwas-Kozak, dyplom, „Fotofejsy I”, „Fotofejsy II”, „Fotofejsy III”, technika mieszana, płótno, 130 x 70 cm, 2008; promotor prof. Jarosław Kweclich
99
• Justyna Warwas-Kozak, dyplom, „Fotofejsy IV”, „Fotofejsy V”, technika mieszana, karton, 100 x 70 cm, 2008; promotor prof. Jarosław Kweclich
100
Kierowana przeze mnie pracownia otwarta jest na każdą postawę twórczą poszukująca wartości, stylistycznie różnorodną, wewnętrznie pulsującą i nieobojętną na nowe prądy artystyczne, a równocześnie zakorzenioną w tradycji. W procesie dydaktycznym główny
nacisk skierowany jest na zbudowanie dobrego, tradycyjnie pojętego
warsztatu opartego na rzetelnej znajomości technologii i umiejętności obserwacji natury, co w dalszej perspektywie pozwala swobodnie
meandrować po stylistykach, a przede wszystkim stwarza podłoże
własnego języka artystycznej wypowiedzi. Elementem niezbędnym
do osiągania pełnej świadomości artystycznej jest pokora i wytrwałość w dochodzeniu do rozwiązań formalnych. Sprzyjają one kształtowaniu postawy etycznej, która pozwala postrzegać sztukę jako odwagę do odkrywania prawdy o świecie, o człowieku, o sobie.
Jarosław Kweclich
101
• Urszula Łukasiak, dyplom, „Fauny”, olej, blacha, 70 x 70 cm, 2008; promotor prof. Jarosław Kweclich
102
103
rysunek
104
105
• Piotr Słota, rok I, „Studium postaci”, węgiel, karton, 100 x 70 cm, 2004; prowadzący ad. Dariusz Słota
106
• Piotr Słota, rok II, „Studium postaci”, węgiel, karton, 70 x 100 cm, 2005; prowadzący ad. Dariusz Słota • Justyna Wilk, rok III, „Akt”, węgiel, karton, 70 x 100 cm, 2005; prowadzący prof. Jarosław Kweclich • „Studium aktu”, węgiel, karton, 100 x 70 cm
107
• Marta Ruszkowska, rok I, „Studium postaci”, węgiel, karton, 100 x 70 cm, 2006; prowadzący ad. Rafał Głowacki • Sławomir Swarzyński, rok IV, „Akt”, węgiel, karton, 100 x 70 cm, 2006; prowadzący as. Bartosz Frączek
• Marta Ruszkowska, rok II, „Akt”, węgiel, karton, 100 x 70 cm, 2007; prowadzący ad. Rafał Głowacki
108
• Anna Wójcik, rok III, Przestrzeń sceniczna zmultiplikowana, collage na tekturze, 70 x 100, 2008; prowadzący ad. Marian Panek
109
• Michał Łach, rok II, „Nadmarioneta, wydruk cyfrowy animacji fotograficznej, 70 x 50 cm, 2008; prowadzący ad. Marian Panek
110
... słowo do Scenografii
Zajęcia pracowniane w postaci ćwiczeń, jak i wprowadzających do nich wykładów, odbywają się na kierunku Malarstwo. Ich celem jest przygotowanie studenta
do całościowego plastycznego kreowania różnorodnych
zjawisk scenicznych. Nabywa on umiejętności opracowania przestrzeni scenicznej, dekoracji, kostiumów i reżyserii świateł. Programowo wiąże się to z zaznajomieniem
z najważniejszymi osobowościami twórczymi oraz zjawiskami w teatrze światowym, stosowanymi metodami
pracy i poszukiwaniami artystycznymi. Podejmowane są
również zagadnienia oddziaływania teatru w przestrzeni
publicznej, jego związków z życiem, rytuałem, performatyką i nowymi mediami.
Marian Panek
111
• Maria Skrzypczyk, rok II, Interpretacje ubioru historycznego do różnorodnych konwencji teatralnych i wybranych utworów dramatycznych czy prozatorskich, collage, tektura, 70 x 100 cm, 2008; prowadzący ad. Marian Panek
112
113
rzeźba
114
• Kamil Słodek, rok II, „Figura”, stal, gips, 140 x 52 x 35 cm, 2007; prowadzący ad. Marek Mielczarek
Celem prowadzonych przeze mnie ćwiczeń z przedmiotu: rzeźba – jest wzrost
świadomości przestrzennej studentów.
Cel ten jest realizowany poprzez rozpatrywanie zależności w obrębie elementów
przestrzennych i ich związków z całością. Część ćwiczeń tak strukturalnie rozumianej rzeźby wkracza w obręb zależności z jej szerszym otoczeniem (np. stołek,
wybrany fragment wnętrza architektonicznego, całe wnętrze, krajobraz).
IlIloś
ośćć st
stud
uden
enck
ckic
ichh do
dośw
świa
iadc
dcze
zeńń w ty
tym
m za
zakr
kres
esie
ie zal
zależ
eżyy od cza
czasu
su pprz
rzew
ewid
idzi
zian
aneg
egoo
w programie dla poszczególnych lat i kierunków studiów.
Realizacja założonego celu uwzględnia także zależności formy od użytego materiału i sposobu jego obróbki (modelowanie w glinie, odlew gipsowy, narzut
gipsowy, wyciosywanie w drewnie, odlew z brązu, instalowanie z elementów
g to
go
towy
wyych
ch).).
Kollejn
Ko
j ość ćw
ć iccze
zeńń ułłoż
ożon
onaa je
jest
st ttakk, abby stoppniiow
owoo wd
wdra
rażaać stu-de
d ntów
ów do co
coraz
większej samodzielności. Wzrasta więc, stopień abs-trahowania od rzeczywistości (naśladowanie, interpretacja, kreacja)
i stopień złożoności form (pojedyncze, wieloelementowe, związki z coraz to większymi obszarami otocznia).
Programy ćwiczeń studenckich buduję w oparciu o własne zainteresowania przestrzenne i doświadczenia materiałowe.
Marek Mielczarrek
115
KRÓTKO O ROLI I KSZTAŁCIE RZEŹBY
z pe
pers
rspe
pekt
ktyw
ywyy do
dośw
świa
iadc
dcze
zeńń wł
włas
asny
nych
ch
• Janu
n sz Hau
ausne
ausne
sn r, rokk IIII,, „Pos
„Postac
taccie”
i , gips, 36,5 x 52,,5 x 11
ie
11 cm
cm, 2007;
007
07; prow
roowadzący
adzącyy aad. Mare
adz
arekk Miel
i cza
zarek
rek
116
117
• Eliza Kałafut, dyplom (fragment), „Rozwinięta”, drewno, mosiądz, 75 x 68 x 60 cm, 2006; promotor: prof. Alojzy Gryt, ad. Mar
Marek
ek Mie
Mielcz
lc areek
118
• Sławomir Swarzyński, dyplom (fragment), „Fale 1”, 144 x 1111 x 3 cm
cm,
m „Fale 2”, 15 x 15 x 5 cm, „Bracia”, 16 x 17 x 9 cm, brąz, 2008; promotor ad. Marek Mielczarek
119
• Relacja bryły i je
jej po
powierz
erzchni – faktura, rok II, „Forma dekoracyjna”, sza
szamot
mot, ango
angoby
by, tlenk
enki
ki, 54 x 30
30 x 16 cm
c , 2006
006;; pprow
rowadz
a ąca ad. Anna Stawiarska • Adam Knop, dyplom (fragment), „Motyw muzyczny”, drewno barwione, 90 x 60 x 50 cm, 2005; promotor prof. Alojzy Gryt
120
• Relacjee br
bryły
yłyy i jej po
powie
wierzc
wie
r hni – struktura, rok II, „Forma dekoracyjna”, glina ceramiczna, tlenki, 56 x 26 x 16 cm, 2006; prowadząca ad. Anna Stawiarska
rz
• Magddalena
na Bro
ronde
ndel,l, rok II, „Pietruszka”, gips, 8,5 x 52 x 10 cm, 2008 • Agnieszka Smolarska, rok II, „Cebula”, gips, 15 x 17 x 13 cm, 2007; prowadzący ad. Marek Mielczarek
nde
nd
121
• Relacje bryły i jej powierzchni – barwa, rok II, „Inspiracja”, glina ceramiczna, angoby, szkliwo, 45 x 30 x 21 cm, 2008; prowad
addząc
zącaa ad.
ad. Ann
Ann a Sta
taw
wiarska
122
• Komp
Komp
om ozy
zycje
cj st
cje
struk
ruktur
turraln
alnee z eleme
elementó
ntóów powttarz
a aln
alnych
ych,, rok IV,
IV po
porce
rc lit – odlew z formy,
95 x 95cm,
5cm, 75 x 90 cm
c , 60 x 900 cm
cm;; prow
o adz
d ąca ad
dz
a . Annaa St
S aw
awiarska
• Rok III
III,, „Stu
„Studiu
ddiu
ium głow
łowy”
y” (od leewej
wej),), szamot
sza
z mot,, 42 x 40 x 322 cm • Sylwia
S
Glapa, rok III, „Studium głowy” (po prawej), szamot, 47 x 43 x 37 cm
• Rok
Rok III
III,, „Stu
t diuum głow
głowy”
y (na stron
y”
sttronie
ie obo
o k), szzamo
amot,t, 39 x 35 x 29 cm; prowadzący ad. Anna Stawiarska
123
• Mari
M ririaa Paszkiewicz,
P
rok I,I „M
Mart
ar wa natura ((inte
terpr
terpr
preta
etacj
etacja
cjaa)”,
) , 30
3 x 25 cm, 2008 • Mart
artaa Ordo
O on, rokk I,I „M
„ artwa natura (interpretacja)”, 30 x 20 cm, 2008; pr
prowa
owa
wadzą
adzą
dzący
cy ad. Artur Lubos
• Karo
Ka olin
lin
lina
ina Dziurka, rok IV, „KKomp
mpozy
ozycja
ozy
j z ele
elemen
mentu
tu powtarzalnego”,
” poorceelit
lit,, 48 x 38 cm, 2005
05 • Kompoz
pozycj
yc a z elementu powtarzalnego, rokk IV,
ycj
IV, porrcel
celitit – oddlew, 30 x 39 cm, 20055
• Dorota Kromp, dyploom (fragment), „Żyw
ywioły – ziemiia”, porcelit, drewno, 40 x 40 cm,
m,, 2007;
20 promotor ad. Anna Stawiarska
124
• Małg
Małg
ał orzzata Ko
Koclę
clęga,
ga,
a dy
dyplo
plom
m (fra
(fragme
gmeent)), „Pod
„Pod
o wój
ójne
ne 1” (dw
wa ujęc
ęcia), stal, drewno, 14 x 43 x 23,5 cm,
„Podwó
„Po
dwó
wójne
jne 5”
5”,, brąz
brązz, drew
e no,
o 22 x 23 x 19 cm, „Po
Podwó
dwó
w jne
ne 6””, brą
rąz,
z drewno, 14,5 x 28 x 21 cm, 2008;
promot
pro
motor
or ad. Ma
Marek
rek
ekk Mi
Mielc
elczar
zarek
e
ek
• Małg
ałgorz
orzata
ata KKoclęęga,
g dy
d plo
plom
m (fra
f gme
gment)
n , „Pod
nt)
„Poddwój
wójne
ne 2”,
” drrewn
ew o, 16 x 31 x 14 cm, 2008; promotor ad. Marek Mielcz
czaarek
125
• Małgorzata
M
Koclęga, dyplom (fragment), „Poodwójne
ne 3”, 24 x 37 x 10 cm, „Podwójne 4”” (dwa ujęcia),, 37
3 x 34 x 11 cm, brązz, drew
wno,
no 2008; promotor ad. Marek Mielczarekk
126
127
• Szy
zyymonn Kał
zym
Kałafu
a utt,, dy
af
afu
dyplom
dyp
dyplom
oom
m (fr
(f(fragmen
rraag
rag
agme
meennt)t),
men
t)),, „I
„Ins
nnst
sstala
alacja
al
cjjaa w kkra
raajjob
joob
obraz
azie”
az
ziie”
ieee””, trraw
raawa
awaa,, ttrz
aw
rzci
cin
ina,
a, pia
ppiiasek
ekk, doku
doku
okkuumentac
meeennttac
men
acjjaa fotogr
ac
foottog
fo
fot
oggrrafic
ogr
afic
aficzna
ficzna,
fic
zznna, 20006
zna
00066;;
prromot
pro
moootor
or aad
ad.
d. Ma
Marek
ek Mi
Mieelc
Mielc
lcczar
zarek
za
aarrekk
128
grafika
A
130
• Paulina Turek, dyplom, „Przed domem”, linoryt, papier, 80 x 80 cm, 2004 • Łukasz Smolarczyk, rok IV, „Most 2”, linoryt, papier, 70 x 100 cm, 2005/6 • Małgorzata Sołtysik, rok IV, „Lokomotywa”, drzeworyt, papier, 70 x 100 cm, 2007; promotor i prowadzący prof. Ewa Zawadzka
131
• Magda Szymocha, dyplom, „Rytm życia”, linoryt, papier, 100 x 70 cm, 2003 • Małgorzata Kucharz, dyplom, „Salto mortale”, linoryt, papier, 100 x 70 cm, 2003; promotor prof. Ewa Zawadzka
132
• Magdalena Kos, dyplom, [bez tytułu], linoryt, papier, 100 x 50 cm, 2002; promotor prof. Ewa Zawadzka • Joanna Cudak, rok I, „Piwnica”, linoryt, papier, 70 x 100 cm, 2007/2008; prowadzący: prof. Tomasz Chudzik, ad. Witold Zaręba
133
• Justyna Warwas, rok I, „Rozmowa”, linoryt, papier, 70 x 100 cm, 2004 • Grzegorz Nita, rok II, „Tramwaj”, linoryt, papier, 70 x 100 cm, 2004; prowadzący prof. Tomasz Chudzik
• Marcin Kołodziejczyk, rok III, [bez tytułu], linoryt, papier, 70 x 100 cm, 2005/2006; prowadzący prof. Ewa Zawadzka • Maria Paszkiewicz, rok I, „Rzeczy”, linoryt, papier, 70 x 100 cm, 2007/2008; prowadzący: prof. Tomasz Chudzik, ad. Witold Zaręba
Program kierunku Grafika przewiduje realizację zajęć z zakresu druku wypukłego, wklęsłego i płaskiego, co stwarza nowe standardy jakości:
wymaga nowych metod, a także większego wkładu pracy ze strony studentów.
134
Pierwszy semestr, będący początkiem nauki o warsztacie graficznym,
polega na praktycznym i indywidualnym przekazaniu wiedzy technologicznej w obrębie wyżej wymienionych trzech podstawowych sposobów
druku. Metody dydaktyczne opierają się na wykładach wprowadzających w tematykę graficzną, prezentacjach materiału ilustracyjnego oraz
demonstracjach poszczególnych czynności warsztatowych. Istotną rolę
odgrywa uczenie kolejności działań, a także zapoznanie studentów ze
stosowanymi środkami, narzędziami i urządzeniami technicznymi oraz ich
obsługą. Wspomniane metody łączą elementy teorii, m.in. historii grafiki,
oraz wiedzy praktycznej związanej także z bezpieczeństwem pracy.
Oprócz opanowania umiejętności posługiwania się warsztatem
graficznym, kolejnym celem dydaktycznym jest uświadomienie nieograniczonych możliwości wypowiedzi graficznej i przygotowanie studenta do
podjęcia bardziej samodzielnych działań warsztatowych. Równie ważnym
zagadnieniem, przebiegającym równolegle do doskonalenia warsztatu,
jest kształtowanie mentalności artystycznej studenta. W swoich programie autorskim opieram się na uczeniu umiejętności odczytywania treści
zawartych w przekazie graficznym, odwołując się do twórczości znaczących postaci i zjawisk z dziedziny współczesnej grafiki. Staram się uświadomić wpływ twórcy, a ściślej jego dzieła, na otoczenie. Wszystko to ma
na celu przygotowanie studenta do przyjęcia i rozwijania indywidualnej
i odpowiedzialnej postawy twórczej, dalszego jej rozwoju w zakresie grafiki artystycznej i użytkowej (ilustracji książkowej, komiksie, działaniach
w obszarze dekoratorstwa czy wzornictwa).
Nowy obszar eksploracji graficznej, który student Grafiki zgłębia
począwszy od trzeciego semestru, wynika z zastosowania komputerów
oraz związanych z nimi metod druku, a także użycia fotografii cyfrowej,
co sprzyja zjawisku multimedialności. Następuje także uświadomienie
studentom wielokulturowości i interdyscyplinarności współczesnej sztuki,
jej związku z tradycją, a także analiza postaw ukazujących m. in. „pogranicza” w grafice.
Tomasz Chudzik
• Katarzyna Michalska, rok II, „Autoportret”, linoryt, papier, 70 x 150 cm, 2002; prowadzący ad. Witold Zaręba
135
• Ewelina Krawczyk, rok III, „Jabłko”, linoryt barwny, papier, 100 x 70 cm, 2006 • Justyna Warwas, rok III, „R – H+”, linoryt, szablon, papier, 70 x 100 cm, 2006; prowadzący prof. Tomasz Chudzik
136
• Anna Majkowska, dyplom, „Bez tytułu 1”, „Bez tytułu 2”, drzeworyt barwny, papier, 100 x 70 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
137
• Anna Majkowska, dyplom, „Bez tytułu 3”, drzeworyt barwny, papier, 70 x 100 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
138
• Anna Ciosik, rok I, „Maszyna”, linoryt barwny, papier, 70 x 50 cm, 2004 • Dagmara Opelt, rok II, „Ryba”, linoryt barwny, papier, 70 x 100 cm, 2004; prowadzący ad. Witold Zaręba
139
• Magdalena Izdebska, rok I, „Historia naturalna”, linoryt barwny, papier, 10 x 36 cm, 2002; prowadzący ad. Witold Zaręba
140
• Ewa Wróbel, dyplom, „Robak”, technika mieszana, papier, 34 x 40 cm, 2006; promotor prof. Katarzyna Winczek • Justyna Wilk, rok III, „Bez tytułu”, technika mieszana, papier, 30 x 20 cm, 2006; prowadzący: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
141
• Justyna Wilk, rok III, „Bez tytułu”, technika mieszana, papier, 30 x 18 cm, 2007; prowadzący: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr • Ewa Wróbel, dyplom, „Roztocz 1”, technika mieszana, papier, 40 x 34 cm, 2006; prowadzący prof. Katarzyna Winczek
142
• Patrycja Ryl, dyplom, z cyklu Teatr lalek w stylu retro „Dziadek na roztoczu”, akwaforta, technika mieszana, papier, 100 x 70 cm, „Lala na kabanosie”, drzeworyt, akwaforta, papier, 70 x 100 cm, 2008; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
143
• Patrycja Ryl, dyplom, z cyklu Teatr lalek w stylu retro „Lala na księżycu 2”, drzeworyt, technika mieszana, papier, 70 x 100 cm, „Lala z psem”, drzeworyt, technika mieszana, papier, 100 x 70 cm, 2008; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
144
• Urszula Pankowska, dyplom, „Rozmowa 5”, technika mieszana, papier, 70 x 100 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
145
• Urszula Pankowska, dyplom, „Rozmowa 3”, „Rozmowa 4”, technika mieszana, papier, 100 x 70 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
146
• Łukasz Szewczyk, dyplom, „Katedra 7”, technika mieszana, papier, 100 x 140 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
147
• Łukasz Szewczyk, dyplom, „Katedra 9”, technika mieszana, papier, 70 x 100 cm, „Katedra 1”, technika mieszana, papier, 140 x 100 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
148
Charakter studiów na kierunku Edukacja artystyczna w zakresie sztuk
plastycznych umożliwia zdobycie wiedzy przygotowującej do podjęcia
pracy, ale jednocześnie kształci i rozwija artystyczną stronę osobowości
studenta. Początkowy, wszechstronny kontakt z różnymi dyscyplinami
plastycznymi, pozwala na pewnym etapie studiów, dokonać wyboru dyplomowej pracowni specjalistycznej.
Program Pracowni Grafiki z zakresu druku wklęsłego oferuje różnorodność działań, wykraczających poza tradycyjne doświadczenia – wizerunek współczesnej grafiki dawno już opuścił sztywne ramy wynikające
z rodzajów technologii. Różnorodność jest tutaj zasadą, a nie ograniczającym wymogiem. Praktyczna znajomość tradycyjnego warsztatu stanowi
grunt, który daje artyście świadomość zakorzenienia w wielowiekowej
historii grafiki. Klasyczne formy wypowiedzi oraz eksperymenty, zmagania „analogowe” i praca z programem komputerowym – zajmują równoprawne miejsca. Odmienność twórczych temperamentów i różne poziomy
wrażliwości, skłaniają do indywidualnej pracy z każdym studentem, co
znajduje swój finał w powstaniu dyplomowego zestawu grafik. Jest on
najczęściej artystycznym credo autora, odzwierciedleniem jego aktualnych zainteresowań, poglądów, emocji, które odnoszą się do zewnętrznej materialności, metafizyki, świata przeżyć, muzyki, literatury, historii
rodzinnych, życia...
Praca dyplomowa – magisterska lub licencjacka – oraz jej publiczna
prezentacja jest ważnym momentem podsumowującym studencki etap
twórczej drogi. Jest także satysfakcją dla prowadzących, zyskującym pewność, że dla wielu absolwentów „przygoda z grafiką” nie pozostanie jedynie zamkniętym rozdziałem.
Zdzisław Wiatr, Katarzyna Winczek
• Anna Stach, dyplom, „Zapiski”, technika mieszana, papier, 70 x 100 cm, „Ogrodowa 14-16”, technika mieszana, papier, 40 x 150 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
149
• Anna Stach, dyplom, „Aleja NMP 36” i „Aleja NMP 49”, technika mieszana, papier, 40 x 50 cm, 2007
• Magdalena Piwońska, dyplom, „USZATY sie gryzie”, „USZATY leży”, linoryt, papier, 70 x 100 cm, „USZATY czeka na jedzenie”, linoryt, papier, 100 x 70 cm, 2007; promotor: prof. Katarzyna Winczek, prof. Zdzisław Wiatr
150
151
• Judyta Bernaś, dyplom, wybór z cyklu Wilgefortis II–III, VI–X, XII–XIV, hydromat, drewno, 220 x 91,4 cm, 2008; promotor prof. Krystyna Szwajkowska
152
• Maciej Harabasz, dyplom, „I Am I”, linoryt mieszany z wydrukami cyfrowymi, 210 x 330 cm (moduły: 90 x 90 cm i 90 x 30 cm), 2007; prowadzący prof. Ewa Zawadzka
153
• Piotr Napora, dyplom, „Kompozycja IX”, druk cyfrowy, canvas, 70 x 100 cm, 2008 (praca z 2007); promotor prof. Krystyna Szwajkowska
154
• Łukasz Kasperczyk, dyplom, „Autoportret pisany”, litografia, folia, 70 x 81 cm, 2007; promotor prof. Krystyna Szwajkowska
155
• Łukasz Kasperczyk, dyplom, „Autoportret pisany 2”, litografia, folia, 70 x 81 cm, 2007; promotor prof. Krystyna Szwajkowska • Justyna Konstanciak, rok II, „Bez tytułu”, linoryt, papier, 100 x 70 cm, 2005; prowadzący ad. Witold Zaręba
156
• Piotr Migza, rok III, „Multibox III”, litografia, papier, 81 x 70 cm, 2007; prowadzący prof. Krystyna Szwajkowska • Agata Zimny, dyplom, „Kokon IV”, litografia, papier, 100 x 70 cm, 2007; promotor: prof. Grzegorz Banaszkiewicz, prof. Krystyna Szwajkowska
157
• Paulina Marusińska, dyplom, „Myśl II”, „Myśl V”, litografia, papier, 70 x 81 cm, 2008; promotor: prof. Grzegorz Banaszkiewicz, prof. Krystyna Szwajkowska
158
• Dorota Kuśmierczak, dyplom, „Pejzaż z wykadrowaniem VII”, litografia, papier, 70 x 81 cm, 2007; promotor: prof. Grzegorz Banaszkiewicz, prof. Krystyna Szwajkowska
159
• Dorota Kuśmierczak, dyplom, „Pejzaż z wykadrowaniem VIII”, litografia, papier, 70 x 81 cm, 2007; promotor: prof. Grzegorz Banaszkiewicz, prof. Krystyna Szwajkowska
160
• Katarzyna Zasada, dyplom, „Nie wiem nic nie powiem”, „Już dobrze”, litografia, papier, 81 x 70 cm, 2008 • Monika Kaśkosz, dyplom, „Niepostrzeżony”, litografia, papier, 81 x 70 cm, 2008; promotor: prof. Grzegorz Banaszkiewicz, prof. Krystyna Szwajkowska
161
• Monika Kaśkosz, dyplom, „Poszukiwanie”, litografia, papier, 81 x 70 cm, 2008 • Agnieszka Siemińska, dyplom, „Kopalnia IV”, litografia, papier, 81 x 70 cm, 2007; promotor: prof. Grzegorz Banaszkiewicz, prof. Krystyna Szwajkowska
162
• Katarzyna Zasada, dyplom, „Rysowane światłem”, projekcja slide-show, 2008; promotor: prof. Grzegorz Banaszkiewicz, prof. Krystyna Szwajkowska
163
• Marcin Painta, dyplom, „Małpi biznes, Taka wiara, O co chodzi!, O co chodzi! II, Mały-duży, To był tylko seks, Szalona wilczyca, Czarna i @”, litografia, druk cyfrowy, 29,7 x 21 cm, 2007; promotor prof. Grzegorz Banaszkiewicz
164
Pracownia Uzupełniająca
powstała w 2004 roku
Koncepcja programowa Pracowni Uzupełniającej powstała
z przeświadczenia, że pomiędzy Grafiką a Rysunkiem rozciąga się atrakcyjny, lecz mało zbadany obszar, swego rodzaju „ziemia niczyja” w sztukach
wizualnych, nieuprawiana w ramach klasycznego, akademickiego podziału na dyscypliny artystyczne. Jednak współczesna praktyka artystyczna dowodzi, że artyści często spontanicznie przekraczają granice dzielące dyscypliny, które w Akademiach studiowali, a swoje wykształcenie
uzupełniająą własnymi odkryciami, oryginalnymi pomysłami i projektami
artystycznymi, które nie sposób przypisać jednej, „czystej” dyscyplinie.
Program Pracowni adresowany jest do studentów posiadających
ugruntowane doświadczenie warsztatowe w zakresie klasycznych technik grafiki, rysunku oraz fotografii, a także wykazujących znajomość podstaw cyfrowego zapisu i transformacji obrazu. Jest to punktem wyjścia do
refleksji nad zjawiskami, zawartych pomiędzy naturalnym, pierwotnym
gestem pozostawiającej ślad ręki a odbitką graficzną, będącą rezultatem
złożonego procesu drukowego z udziałem matrycy.
„Grafika bez matrycy – rysunek bez granic”
Pierwsze, historyczne już hasło programu wyznaczyło obszar poszukiwań i indywidualnych eksperymentów warsztatowych, wspieranych
wykładami, prezentacjami prac wybranych artystów, demonstracjami
warsztatowymi i seminaryjnymi dyskusjami na tematy dotyczące obszaru
naszych poszukiwań. Rozważaliśmy zagadnienie rysunku jako najstarszego języka przekazu wizualnego, badaliśmy jego relacje z innymi dyscyplinami sztuki, zwłaszcza grafiką, zastanawialiśmy się nad jego granicami.
Posługiwaliśmy się frotażem, szablonem, nieklasycznymi technikami rysunku, fotograficzną i filmową rejestracją oraz stereoskopią jako mediami,
których „rysunkowy” bądź „graficzny” charakter wynikać może z artystycznego kontekstu, w którym zostały zastosowane, bądź arbitralnej decyzji
samego artysty. Studenci podejmowali się komentowania własnych i cudzych prac, opisując przygotowywane projekty, nawet niemożliwe dziś
do realizacji, oraz wcielali się w rolę „kuratorów” artystycznych przedsięwzięć swoich kolegów. Oglądali, dzięki internetowi oraz zebranym przez
siebie i prowadzącego przykładom, prace współczesnych artystów, m. in.
prezentowane na Biennale w Wenecji, muzeach i galeriach za granicą
oraz na „Documenta” w Kassel. Prowadziło to do podejmowania przez
nich prób osobistej wypowiedzi w nieznanej dotąd formie plastycznej
i zachęcało do podejmowania artystycznego ryzyka. Powstały setki no-
tatek i zapisów w różnej formie, szkiców, których ostateczny cel pozostał
czasem do końca nieuchwytny, nieokreślony. Eksperyment jako źródło
inspiracji okazał się jednak skutecznym narzędziem kształtowania wyobraźni artystycznej oraz dociekliwości badawczej, niezbędnej dla spenetrowania interesującego nas obszaru pomiędzy rysunkiem i grafiką.
Niemal każdy ze studentów – uczestników programu – stworzył obfitą
kolekcję ciekawych pomysłów, możliwych do wykorzystania w różnorodnych projektach i wielu technikach. Powstały również prace dojrzałe, chociaż często ich forma – z założenia ulotna – wykluczała trwałą, wygodną
prezentację.
Piotr Studziński, termografia (obraz uzyskany przez podgrzewanie taśmy do faxu), 2006
Podaję kilka wybranych przykładów, pomijając z żalem inne.
Agnieszka Guzak, „Piasek”, fotografia, 2006
Ludwika Zaskórska „Królik”, dermografia, 2006
Michał Sałata, instalacja graficzna (szablon, aerograf, bak motocykla), 2006
Marta Budziszewska, „Stereobanan”, stereogram, 2007
Barbara Kociszewska, stereogram, 2007
Marta Lempa, fotografia, 2007
Łukasz Muszalski, fotografia, 2007
Marta Bolkowska, graffiti znalezione, 2007
165
Małgorzata Okrzesik, rysunek sznurkiem, 2006
166
komunikacja
I
Z
U
A
L
N
A
167
W
168
PROJEKTOWANIE KOMUNIKACJI WIZUALNEJ to zorganizowany kontakt z formą plastyczną w relacji człowiek
– człowiek, człowiek – otoczenie, człowiek – zbiorowość na poziomie uniwersalnym obrazującym i obsługującym
istotne potrzeby życia społecznego. • Dla mnie, jako pedagoga i projektanta, ważne są te aspekty oddziaływań twórczych, które mogą mieć wpływ na równowagę między sferą emocjonalną a intelektualną człowieka.
• Rozwiązywanie zadań projektowych opieram na doświadczeniu i wiedzy w zakresie percepcji wizualnej, psychologii, filozofii i teorii informacji. Jest to proces sytuujący projektowanie w zakresie komunikacji wizualnej na
styku nauki, sztuki i techniki. • Kształtując u studentów kompleksowy sposób myślenia w kategoriach informacji
i semantyki, dostarczam szerokiego obszaru wiedzy popartej obserwacją i doświadczeniem, mającym istotny
wpływ na ukierunkowanie i doskonalenie procesu kreacji. • Styl prowadzenia zajęć poszerza świadomość studenta o zakres badań analitycznych, zapoznając go z podstawowymi zasadami oraz systemami organizowania i przekazywania informacji. Student styka się z prawami determinującymi odbiór wrażeń i spostrzeżeń np.:
zasadami organizacji pola spostrzeżeniowego, prawami wzajemnych uwarunkowań między doświadczeniem
a spostrzeganiem. Uczę myślenia, polegającego na organizowaniu i porządkowaniu przestrzeni spostrzeżeniowej.
• Rozwijając zdolności percepcyjne studenta już w trakcie wykonywania zadania, staram się go ukierunkować
na uporządkowany przekaz, a w konsekwencji nauczyć „procesu technologicznego” prowadzącego do ujawnienia czytelnego i zrozumiałego komunikatu. • Uczestnictwo w zajęciach kształtuje u studentów zdolność do
oderwania się od emocjonalnego traktowania problemu. I tak, studenci trzeciego roku – projektując krój litery, a w następnych etapach krój pisma – równolegle zapoznają się z zasadami i zastosowaniem przekazu
literniczego w projektowaniu plakatu, okładki czasopisma, książki. Kolejne etapy realizacji programu nauczania obowiązującego w pracowni PROJEKTOWANIA W ZAKRESIE KOMUNIKACJI WIZUALNEJ dotyczą uniwersalnych systemów informacji, obejmują projekty znaków firmowych lub towarowych, projekty piktogramów,
emblematów i znaków graficznych rozumianych jako podstawowe elementy identyfikacji wizualnej dla firm,
czy imprez o zasięgu społeczno-kulturowym. • Przytoczone zagadnienia ujęte są w moim autorskim programie nauczania dla trzeciego i czwartego roku studiów (którego zwieńczeniem staje się realizacja dyplomu)
w ramach specjalności KOMUNIKACJA WIZUALNA na kierunku: EDUKACJA ARTYSTYCZNA W ZAKRESIE SZTUK
PLASTYCZNYCH. • Opracowując zadania w czytelnej, formie staramy się określić skalę oraz zakres podjętego
problemu. • Celem moich przedsięwzięć dydaktyczno-ideowych jest przekazanie studentom wiedzy mającej
istotny wpływ na ukierunkowanie i doskonalenie procesu kreacji. • Od studenta wymagam aktywnej postawy
w tworzeniu jakościowo nowych zobiektywizowanych sytuacji plastycznych, na styku informacji i semantyki.
W ocenie jego pracy liczy się zarówno proces tworzenia, jak i efekt końcowy, w którym uzewnętrzniają się umiejętności kojarzenia, przekształcania i porządkowania elementów wizualnych, uwarunkowanych świadomością
i odpowiedzialnością młodego projektanta.
Andrzej Desperak
169
• Agata Tyrała, rok III, „Ja i Ty, Ty i Ja”, plakat, 70 x 300 cm, 2006; prowadzący prof. Andrzej Desperak
170
• Agnieszka Niemczyk, rok III, „Ja i Ty”, plakat, 100 x 210 cm, 2006; prowadzący prof. Andrzej Desperak
171
• Justyna Warwas, rok III, „Twoje życie - Twój wybór”, plakat, 100 x 70 cm, 2006; prowadzący prof. Andrzej Desperak
172
• Marcin Kiedos, rok IV, „Jazz na Starówce. Warszawa 2005”, plakat, 100 x 70 cm, 2005 • Sylwia Izdebska, rok III, „Phone Booth”, plakat, 100 x 70 cm, 2005 • Artur Tarnowski, rok III, „Henrykowi Tomaszewskiemu”, plakat, 100 x 70 cm, 2006; prowadzący prof. Andrzej Desperak
173
• Marta Smoleń, rok III, „Romeo i Julia”, plakat, 100 x 70 cm, 2005 • Sylwia Izdebska, rok IV,
V „Poskromienie złośnicy”, plakat, 100 x 70 cm, 2005 • Magda Wolska, rok III, „Sen nocy letniej”, plakat, 100 x 70 cm, 2005; prowadzący prof. Andrzej Desperak
174
• Cezary Łopaciński, rok III, „Romeo i Julia”, plakat, 70 x 100 cm, 2005 • Sylwia Izdebska, dyplom, „Wizerunek kobiety w filmach Pedro Almodovara - Volver”, plakat, 70 x 100 cm, 2005; prowadzący i promotor prof. Andrzej Desperak
175
• Agata Pakulska, rok IV, „Mulholland drive”, plakat, 70 x 100 cm, 2005 • Łukasz Kasperczyk, rok III, „Pianista”, plakat, 70 x 100 cm, 2005; prowadzący prof. Andrzej Desperak
176
177
• Agata Pakulska, dyplom, „Plakaty do wybranych filmów Romana Polańskiego”, cykl 9 plakatów, 100 x 70 cm, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
178
179
• Anna Foks, dyplom, „Plakaty do wybranych filmów Krzysztofa Zanussiego”, cykl 9 plakatów, 100 x 70 cm, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
180
181
• Karolina Jacieczko, dyplom, „Plakaty do wybranych filmów Ingmara Bergmana”, cykl 8 plakatów, 100 x 70 cm, 2007; promotor prof. Andrzej Desperak
PROJEKTOWANIE GRAFICZNE - PLAKAT W sposób kompleksowy
staram się uczyć metod postępowania w procesie przekazywania umiejętności i wiedzy plastycznej. Jest to proces myślowy, w toku którego
powstają coraz to nowe problemy plastyczne. Kładę szczególny nacisk
na doniosłość języka graficznego w istotnym stopniu zależną od nowego i indywidualnego ujęcia autorskiego, które jednak nie powinno
skłaniać się w stronę kokieterii warsztatowej, lecz raczej koncentrować
się na wizualnym przekazie – komunikacie, będącym sygnałem intelektualnej postawy wobec tematu. Uczę takiego postępowania, które
„najprostszą drogą” prowadzi do celu, uczę oszczędności środków, co
sprzyja lapidarności przekazu. Zobowiązując do skrótu pojęciowego
opartego na kojarzeniu wyobrażeń na metaforach, pobudzam wyobraźnię studentów, zachęcam do poszukiwania nowych i zaskakujących rozwiązań. Studenci czwartego i piątego roku, projektując plakaty, zwracają uwagę na ich autorskość nasyconą „elementami osobistej
kreacji”, która w konsekwencji prowadzi do przygotowania dyplomu.
Pamiętając o wszystkich zmianach w kanonach warsztatowych plakatu,
zwracam uwagę na jedną jego cechę szczególną, jaką jest „atakowanie
widza” poprzez pomysł.
182
Andrzej Desperak
• Agnieszka Raducha, dyplom, „Obojętność, AIDS, Otyłość, Narkomania”, cykl 10 plakatów, 100 x 70 cm, 2006 • Maciej Szpaczyński, dyplom „Co z tą polską?”, cykl 5 billboardów, 70 x 150 cm, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
• Piotr Studziński, rok III, „Stop dyskryminacji”, plakat, 100 x 70 cm, 2004 • Agata Kwapisz, rok III, „Schizofrenia. Otwórzcie drzwi”, plakat, 100 x 70 cm, 2004; prowadzący prof. Andrzej Desperak
183
SCHIZOFRENIA
ZOFRENIA OTWÓRZCIE DRZWI
184
185
• Robert Szkiel, dyplom, „Teraz tworzysz jutro”, cykl 6 billboardów, 95 x 202 cm, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
186
• Magdalena Wolska, dyplom, „Plakat teatralny do wybranych sztuk z repertuaru Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie”, cykl 8 plakatów, „Odyseja 2” 100 x 140 cm,
187
„Ciemno (Głodne)” 100 x 70 cm, „Wariacje Bernhardowskie” 100 x 140 cm, 2008; promotor prof. Andrzej Desperak
188
189
• Agnieszka Niemczyk, dyplom, „Plakaty do wybranych filmów Kim Ki-duka”, cykl 12 plakatów, 100 x 70 cm, 70 x 100 cm, 100 x 140 cm, 2008; promotor prof. Andrzej Desperak
190
191
• Sylwia Izdebska, dyplom, „Wizerunek kobiety w filmach Pedro Almodovara”, cykl 10 plakatów, 100 x 70 cm, 2007; promotor prof. Andrzej Desperak
192
193
• Artur Tarnowski, dyplom, „Plakaty do wybranych filmów Doroty Kędzierzawskiej”, cykl 7 plakatów, „Gucia” 100 x 140 cm, „Pora umierać” 100 x 140 cm, 2008; promotor prof. Andrzej Despera
194
• Marcin Kiedos, dyplom, „Plakaty do wybranych filmów Stanley’a Kubricka”, cykl 10 plakatów, 100 x 70 cm, 2008; promotor prof. Andrzej Desperak
195
• Aleksandra Remer, dyplom, „Plakaty do wybranych filmów Roberta Glińskiego”, cykl 8 plakatów, 100 x 70 cm, 2008; promotor prof. Andrzej Desperak
196
• Agnieszka Niemczyk i Aleksandra Remer, rok IV, „Kompleksowa identyfikacja graficzna festiwalu Gaude Mater”, 2007; prowadzący prof. Andrzej Desperak
197
• Łukasz Kasperczyk, dyplom, „Kompleksowa identyfikacja wizualna Filharmonii Częstochowskiej”, 2007; promotor prof. Andrzej Desperak
198
199
• Maja Kwiecińska, dyplom, „Tarnowskie Góry. Spacer po mieście”, książka, 21 x 21 cm, stron 96, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
200
201
• Agata Kwapisz, dyplom, „Zabawka edukacyjna dla dzieci niewidomych”, książka, 13,5 x 13,5 cm, stron 16, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
202
203
• Bożena Świeża, dyplom, „Jean de La Fontaine - Śmierć i człowiek nieszczęśliwy”, książka, 15 x 15 cm, stron 30 i 96 słów, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
204
205
• Beata Radlak, dyplom,
d
„Włodzimierz Majakowski - Wojna wypowiedziana”, książka - obiekt, 30 x 30 cm, stron 32, 2007; promotor prof. Andrzej Desperak
206
207
• Michał Walczak, dyplom, „Michał Walczak - Za horyzontem”, książka, 21 x 21 cm, stron 00, 2008; promotor prof. Janusz Pacuda
208
• Cezary Łopaciński, dyplom, „Częstochowskie graffiti 1998 - 2008”, książka - obiekt, 5,5 x 16,7 x 5,5 cm, tomów 6, stron 5640, 2008; promotor prof. Andrzej Desperak
209
• Piotr Studziński, dyplom, „Kompleksowa identyfikacja wizualna firmy Berber”, 2007; promotor prof. Andrzej Desperak
210
• Marta Smoleń, dyplom, Multimedialny tryptyk poetycki. „Ciało i umysł - Portret własny”, książka - obiekt, 9,0 x 9,3 cm, 2008; promotor prof. Andrzej Desperak
Do pewnej pani. Pokaz slajdów 2:51
Niewielki błękit. Animacja 1:27
211
Miłość codzienna. Autoerotyk. Film wideo 2:43
212
213
fotografia
214
215
• Edyta Grabałowska, dyplom, Ilustarcje do „Sonetów” Szekspira, wydruki cyfrowe, 120 x 60 cm, 2008; promotor prof. inż. Aleksander Żakowicz
216
217
• Kamila Chłosta, dyplom, „Akt”, wydruki cyfrowe, 50 x 50 cm, 2008; promotor prof. inż. Aleksander Żakowicz
218
Program dla Pracowni Fotografii przewidywał w semestrze V doskonalenie warsztatu i dwubiegunowość spojrzenia na rzeczywistość:
w jednym temacie rozwiązywanie problemów kreacyjności poprzez stosowanie bezczasowych powiększeń makroskopowych, natomiast w drugim poprzez wybór miejsca i czasu obserwacji (reportaż). Tak więc ideami
przewodnimi programu przez kolejne lata trwania specjalizacji było rozwiązywanie zadań związanych z jednej strony z plastycznością fotografii
i jej ponadczasowością, a z drugiej z dokumentem i odmianami czasu
w obrazie.
Na dalszych semestrach (VI i VII) kontynuowano doskonalenie
warsztatu i równolegle poznawano specyfikę fotografii cyfrowej (semestr
VI), specjalne techniki fotograficzne (semestr VII), a także techniki animacji
i krótkie formy filmowe (sem. VIII, IX), aby w semestrze IX dokonać wyboru pracy dyplomowej. Jej zwieńczeniem mogła być ekspozycja fotografii,
krótka animacja lub film, a także interaktywne i multimedialne formy projektowe.
Aleksander Żakowicz
219
• Anna Chochlińska, dyplom, „Akt”, wydruki cyfrowe, 60 x 40 cm, 2008; promotor prof. inż. Aleksander Żakowicz
220
struktury
I
Z
U
A
L
N
E
221
W
222
• Bożena Mszyca, rok II, relief, tektura, folia, 30 x 30 cm, 2004 • Małgorzata Okrzesik, rok II, relief, tektura, akryl, 30 x 30 cm, 2004 • Magda Budziewska, rok II, tempera, tektura, 30 x 30 cm, 2005 • Anna Dziubecka, rok II, folia, tektura, 30 x 30 cm, 1999 • Paulina Cierniak,
rok II, folia, tektura, 30 x 30 cm, 1998 • Anna Łądka, rok II, tempera, papier, tektura, 30 x 66 cm, 2000 • Karolina Kaucz, rok II, folia, tektura, 30 x 30 cm, 2004 • Anna Gębala, rok II, papier kolorowy, tektura, 30 x 30 cm, 1994; prowadzący prof. Andrzej Desperak
223
• Łukasz Sałata, rok II, układ dwuwymiarowy, tempera, tektura, 30 x 30 cm; relief, tempera, tektura, 30 x 30 cm; forma przestrzenna, tempera, tektura, 30 x 30 x 10 cm, 2004
• Beata Jankowska, rok II, forma przestrzenna, papier kolorowy, origami, 2003; prowadzący prof. Andrzej Desperak
224
• Beata Radlak, rok III, nici, papier, tektura, 30 x 30 cm; papier, folia, tektura, 30 x 30 cm; forma przestrzenna, papier, folia, tektura, sklejka, 30 x 30 x 10 cm, 2005; prowadzący prof. Andrzej Desperak
225
• Grzegorz Surmiński, rok II, forma przestrzenna, tektura, lakier, 30 x 30 x 15 cm, 2002 • Maja Kwiecińska, rok II, forma przestrzenna, papier kolorowy, tektura, wys. 30 cm, 2003
• Łukasz Kasperczyk, rok II, wizualizacja komputerowa i forma przestrzenna karton, 2003; prowadzący prof. Andrzej Desperak
226
Wiedza o działaniach i strukturach wizualnych
założenia programowe przedmiotu
Studia plastyczno-pedagogiczne sytuują się między kształceniem
artystycznym a wiedzą pedagogiczną. Mają wykształcić u przyszłego
pedagoga postawę twórczą oraz rozwinąć zainteresowania artystyczne
i humanistyczne, przygotowując go do prowadzenia zajęć dydaktycznych
z zakresu plastyki. Począwszy od pierwszego roku studiów student zapoznaje się z problematyką dotyczącą procesów percepcji i tworzenia.
Poznanie ich wzajemnych uwarunkowań ukierunkowuje kształtowanie
jego własnej postawy twórczej i pomaga w doskonaleniu warsztatu plastycznego. Realizacja zadań ma charakter kompleksowy i wymaga współdziałania w wielu różnych obszarach dydaktyki.
Program kształcenia artystycznego w zakresie malarstwa, rysunku,
grafiki, rzeźby i fotografii ukierunkowany jest przede wszystkim na percepcję
i przetwarzanie plastyczne przedmiotu lub zjawisk natury. W odróżnieniu
od tak określonego zakresu edukacji WIEDZA O DZIAŁANIACH I STRUKK
TURACH WIZUALNYCH stara się dotrzeć do przyczyny powstania określonego zjawiska, z uwzględnieniem skutku, jaki niesie ono ze sobą.
Uczestnictwo w zajęciach kształtuje u studentów zdolność do oderwania się od wyłącznie emocjonalnego traktowania plastyki. Student
zapoznaje się z zasadami i prawami determinującymi odbiór wrażeń
i spostrzeżeń np. zasadami organizacji pola spostrzeżeniowego (podobieństwo, ciągłość, bliskość, zamykanie), prawami wzajemnych zależności figury od tła w polu spostrzeżeniowym, prawami stałości spostrzegania wzrokowego (barwa, położenie, wielkość, kształt, jasność), prawami
wzajemnych uwarunkowań między doświadczeniem a spostrzeganiem.
W toku tego procesu myślowego pojawiają się coraz to nowe problemy
plastyczne.
Tak więc procesowi dydaktycznemu towarzyszy pojęcie strukturalizmu badawczego oraz umiejętność klasyfikacji metodologicznej zjawisk.
Kilkunastoletnie doświadczenie w prowadzeniu przedmiotu WIEDZA O DZIAŁANIACH I STRUKTURACH WIZUALNYCH pozwala zauważyć
bogactwo tkwiących w nim możliwości. Styl jego prowadzenia uwzględnia złożoność pracy przyszłego plastyka – pedagoga. Powinien on maksymalnie poszerzać doświadczenie studenta o zakres badań analitycznych,
zapoznając go z podstawowymi prawami i systemami organizowania
form plastycznych, poprzez analizę układów płaskich i przestrzennych.
Dydaktykę przedmiotu WIEDZA O DZIAŁANIACH I STRUKTURACH
WIZUALNYCH spostrzegam jako zorganizowany kontakt z formą plastyczną. Celem moich działań jest dostarczenie studentom szerokiego zakresu
wiedzy popartej obserwacją i doświadczeniem, mającym istotny wpływ
na ukierunkowanie i doskonalenie procesu kreacji. Uczę myślenia plastycznego, polegającego na organizowaniu i porządkowaniu przestrzeni
spostrzeżeniowej. Kształtując i rozwijając zdolności percepcyjne studenta,
staram się ujawnić ten porządek w trakcie wykonywania zadania, a poprzez to nauczyć „procesu technologicznego” prowadzącego do ujawniania i identyfikacji istoty rzeczy – pomagam zrozumieć wzajemne związki
przyczyniające się do tworzenia porządku wyższego rzędu.
Od studenta wymagam aktywnej postawy w kreowaniu jakościowo
nowych sytuacji plastycznych. W ocenie jego pracy liczy się nie tyle efekt
końcowy, co sam proces tworzenia, w którym uzewnętrzniają się umiejętności kojarzenia, przekształcania i porządkowania elementów wizualnych.
Z tego co zostało do tej pory powiedziane wynika, że WIEDZA
O DZIAŁANIACH I STRUKTURACH WIZUALNYCH pełni wiążącą rolę
w całym programie kształcenia plastyka – pedagoga. Przedmiot ten
pomaga w ugruntowaniu postaw twórczych, uświadamiając zasady działań plastycznych różnego typu, z uwzględnieniem indywidualnych predyspozycji studenta.
Andrzej Desperak
Układ przestrzenny strukturalny – stymulowany rodzajem użytego tworzywa.
227
• Paweł Sadłocha, rok II, druk cyfrowy, papier, tektura, 30 x 30 cm, 2003 • Robert Ratajczyk, rok II, fotomontaż, papier, tektura, 30 x 30 cm, 2002 • Jakub Ciniewski, rok II, kompozycja stereoskopowa, druk cyfrowy, papier tektura, 30 x 30 cm, 2005
• Jakub Ciniewski, rok II, forma przestrzenna, druk cyfrowy papier, tektura, 30 x 30 x 7 cm, 2005 • Marcin Czaja, rok II, wizualizacja komputerowa, 2005; prowadzący prof. Andrzej Desperak
228
• Piotr Skoczylas, rok II, „Dotyk”, animacja, 2008 • Michał Lach, rok II, „Ekran”, performance, 2008 • Katarzyna Zasada, rok IV, „Ekran”, performance, zapis fotograficzny, 2006 • Agnieszka Czerwińska, rok I, „Inna książka”, Sklep rybny, Matsuo Basho (haiku), film, 2008;
prowadzący prof. Janusz Pacuda
229
• Beata Adam, rok III, „Dotyk”, performance, zapis fotograficzny, 2006; prowadzący prof. Janusz Pacuda
230
• Katarzyna Zasada, rok IV, „Inna książka – Królowa Śniegu”, książka - obiekt, 30 x 25 cm, 2006; prowadzący prof. Janusz Pacuda
231
• Monika Gągorowska, rok IV, „Książka kucharska - Mus czekoladowy”, projekt graficzny książki, (rozkładówka), 15 x 15cm, 2004
• Nieznany, rok II, „Książka kucharska - Trufle koniakowe”, projekt graficzny książki, (rozkładówka), 14 x 14cm, 2006, prowadzący prof. Janusz Pacuda
232
233
• Diana Wiśniewska, rok II, Struktury Wizualne „Dotyk”, aranżacja przestrzeni, 2008 • Martyna Osuchowska, rok III, „Cielesność przestrzeni – Ściana”, performance, zapis fotograficzny, 2008; prowadzący prof. Janusz Pacuda
234
235
• Michał Lach, rok II, „Ściana” performance, 2008; prowadzący prof. Janusz Pacuda
236
• Michał Wróblewski, rok II, „Dotyk”, obiekt, zapis fotograficzny, 2008; prowadzący prof. Janusz Pacuda
237
• Gabriela Hezner, rok II, wizualizacja piosenki zespołu Bajm „Małpa i ja”, performance, zapis fotograficzny, 2008; prowadzący prof. Janusz Pacuda
238
239
Pokaz studenckich działań multimedialnych i strukturalnych towarzyszacych wystawie „30 lat Instytutu Plastyki”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa, 2008; prowadzący: prof. Janusz Pacuda, ad. Ewa Kozłowska
240
241
Pokaz studenckich działań multimedialnych i strukturalnych towarzyszacych wystawie „30 lat Instytutu Plastyki”, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa, 2008; prowadzący: prof. Janusz Pacuda, ad. Ewa Kozłowska
242
Ożywienie obrazu, zapis dźwiękowy tekstu, pierwsze zastosowania przetworzonego światła, slajdów czy filmu w działaniach użytkowych
i artystycznych oraz gwałtowny rozwój mieszanych technik audiowizualnych były niewątpliwie tylko zapowiedzią możliwości i wszechstronności
zastosowań współczesnych technik multimedialnych. Komputerowe, wirtualne przetwarzanie obrazu i dźwięku, przekazywanie ich w dowolne
miejsce na Ziemi, precyzyjne sterowanie kolejnością i jakością obrazu
w czasie rzeczywistym, to atuty powodujące, że multimedia znalazły szerokie zastosowanie w życiu, komercji, nauce, edukacji i sztuce współczesnej, tworząc nową hierarchię technik, stylów i zastosowań. (...)
Uzasadnionym zatem staje się poznanie aktualnych dokonań intelektualnych i artystycznych w tych dziedzinach, analiza wpływu Internetu
na naszą codzienność poprzez zdobycze historyczne wynalazku obrazu
ruchomego i możliwości wizualnej komunikacji międzyludzkiej a także
zdobywanie przez studentów praktycznych umiejętności ich realizacji.
Odzwierciedleniem rozwoju społecznego i cywilizacyjnego jest nieustanna potrzeba komunikowania się z innymi. Jako wynik konieczności współdziałania i funkcjonowania, jest wyrazem wysokiej i złożonej
hierarchizacji i wyspecjalizowania zadań i ról społecznych, wynikających
z przynależności do grupy ludzkiej i zasad proksemiki. Znajomość podstawowych zasad kodowania i odczytywania komunikatów niewerbalnych
zdaje się być, wobec współczesnego bogactwa i wielowymiarowości
komunikatu wizualnego, umiejętnością niezbędną. A szczególnie, dla
wszystkich tych, którzy w przyszłości zajmować się będą projektowaniem
tego komunikatu – kodu plastycznego. Każdy student powinien zdawać
sobie sprawę z wagi i odpowiedzialności za tworzenie wizualnego przekazu, nie tylko jako wizualnego obrazowania ale także jako ważnego
nośnika informacji społecznej i konsekwencji wynikających z doboru treści. Zmieniająca się wokół nas rzeczywistość technologiczna i społeczna
wymaga szukania nowego podejścia do możliwości i jakości przekazywanych informacji, do nowego wirtualnego sposobu kodowania ludzkich
intencji. (...)
Ewa Kozłowska
• Janusz Konecki, rok III, „Palacz”, przekształcenie komunikatu wizualnego od analizy fotograficznej do plam Rorschacha, Photoshop - pokaz slajdów, 2008; prowadzący ad. Ewa Kozłowska
243
• Katarzyna Tarnowska, rok IV, „Puszczanie baniek mydlanych”, fragment pokazu multimedialnego (animacja komputerowa), 2008; prowadzący ad. Ewa Kozłowska
244
kształtowanie
R
Z
E
S
T
R
Z
E
N
I
245
P
246
• Artur Tarnowski, rok III, „Przestrzeń konkretna - przestrzeń pozorna”, fotografia - zapis cyfrowy, 2006; prowadzący prof. Andrzej Desperak
247
• Anna Kucharska, rok IV, Poszukiwanie w zapisie „Obsługi pudełka” możliwości graficznego zapisu kolejnych czynności w formie instrukcji obsługi, fotografia - zapis cyfrowy, 2008; prowadzący ad. Ewa Kozłowska
248
249
• Agata Konieczna, rok I, „Bączki”, 5 plansz, 17 x 22 cm, 2008 • Butkiewicz Łukasz, rok II, „Światło”, plansza, 50 x 50 cm, 2008; prowadzący ad. Barbara Chowańska-Najwer
250
metodyka
252
Niekończące się poszukiwania inspiracji
Praca dydaktyczna to niekończące się poszukiwania inspiracji w teorii, a nade wszystko w praktycznym działaniu. To również przygotowanie
przyszłych nauczycieli/animatorów kultury do generowania wartości. Jedną z nich jest umiejętność dzielenia się radością życia w działaniach ar-r
tystycznych, akcjach i warsztatach plastyczno-muzycznych, których zaletą
może być (chociażby w stopniu minimalnym) pogłębianie wszystkich obszarów życia: bycia/istnienia, przynależności i stawania się. Bo dydaktyka
to nie tylko zajęcia wynikające z programu i toku studiów i działalność
kolejnych instytucji, ale indywidualna praca konkretnych osób wynikająca
z „potrzeby serca”, radosna, spontaniczna, wręcz odruchowa. Takich ludzi, z odnawialnym źródłem energii pedagogicznej, odnajduję w grupach
studenckich. Zaangażowani, pełni zapału młodzi ludzie są – chciałoby
się zażartować – grupą „specjalną”, o nietypowych potrzebach pracy na
rzecz innych. To osoby dobre i piękne, bo jak powiedział Marsilio Ficino: „Istnieje pewna doskonałość wewnętrzna i zewnętrzna. Wewnętrzna
wytwarza zewnętrzną. Tamtą dobrem, a tę możemy nazwać pięknem” 1.
Powyższe cechy uzupełniane są ludzkim altruizmem oraz chęcią i umiejętnością pomocy innym, zwłaszcza tym, którzy mają odmienne potrzeby
edukacyjne. Wewnętrzny imperatyw dzielenia się własnym entuzjazmem
artystycznym owocuje kolejnymi warsztatami twórczymi, które zajmują się
nie tylko dzieckiem zdolnym lub „typowym” uczniem szkolnym, ale nade
wszystko tym z niepełnosprawnością intelektualną. Afiliacją takiej postawy są zajęcia plastyczne prowadzone (cykliczne w latach 1996–1999)
w Instytucie Plastyki i innych placówkach, będące sprawdzianem umiejętności praktycznych, jak i służące badaniom podłużnym (które zajmują się
rozwojem procesu twórczego indywidualnych przypadków).
Odbywające się warsztaty to fragment programu autorskiego, ale dla
studentów zawsze są to zajęcia dobrowolne, oparte o ideę wolontariatu.
Przyciągają zwłaszcza tych, którzy wykazują się ponadprzeciętnymi umiejętnościami pracy z dzieckiem, zdolnych do dostrzegania wszelkich reakcji
i sygnałów płynących od uczestników warsztatów, nie tylko werbalnych, ale
związanych z ekspresją ciała, ruchem, tembrem głosu. Zajęcia w integracyjnych grupach łączących dzieci zdrowe i z różnymi dysfunkcjami (autyzm,
ADHD, upośledzenie umysłowe), dodatkowo stają się sposobem łączenia
rozbieżnego wieku uczestników akcji (od 3 do 17 lat). Takie warsztaty są
obszarem stymulowania wzajemnie podejmowanych sytuacji twórczych,
w optymalnej płaszczyźnie materialnej, metodycznej i emocjonalnej. Często przekraczają założone scenariusze i trudno je opisać w kategoriach
codziennych zdarzeń pedagogicznych. Edukacja połączona z głębokim
przeżywaniem, wymykająca się normom, to chociażby wielodniowe,
wyczerpujące malowanie świetlicy w internacie (by dzieciom sprawić
przyjemność przebywania w jasnym pomieszczeniu), to mimowolne tworzenie kultury zachowań przyszłych pedagogów. Kultury kształtowania
charakterów, będącej źródłem życia emocjonalnego, źródłem afektów,
namiętności wolontariuszy, którzy łączą się w upowszechnianiu integracji
z innością, z ludźmi z mniejszymi szansami.
Czesław Miłosz pisał: „(…) głos namiętności lepszy jest niż głos
rozumu, gdyż beznamiętni zmieniać nie potrafią dziejów” 2. Wierzę,
że kolejni studenci włączający się w proponowane działania, staną się
grupą upowszechniającą kulturę życzliwości, nade wszystko wobec dzieci
„głęboko niezrozumianych”.
Praca nauczyciela akademickiego daje ogromne możliwości inkubowania w studentach potrzeby pozostawienia choćby symbolicznego
śladu trwania w kulturze społeczności, w pamięci innych. Może kreować
zadania ponadosobiste i angażować na rzecz wspólnych celów. Włączanie w działania towarzyskie, a zarazem edukację nieformalną, stwarza
także możliwości zaspokojenia potrzeby hubrystycznej i uczuć zarówno
autopatycznych, jak i heteropatycznych.
Marzena Bogus
Niekończące się... • Przypisy
1
2
W. Tatarkiewicz, Historia estetyki
ki t.3, wyd. Wrocław 1967 s.130.
Cz. Miłosz Dziecię Europyy cyt. za www.milosz.pl., data dostępu 28.07.2008.
Marzena Bogus, akcje plastyczne – warsztaty,
zajęcia w internacie, malowanie świetlicy
Przekraczanie granic doświadczenia
Wychowanie przez sztukę polega na obudzeniu (podtrzymaniu)
podstawowej wrażliwości estetycznej oraz wyzwalaniu dyspozycji kreatywnych. Obcowanie z dziełami sztuki pobudza przeżycia odbiorcy, uczy
zrozumienia i współodczuwania. Ma także udział w umysłowym wychowaniu człowieka – poszerza jego wiedzę o świecie i człowieku, oraz
usprawnia działanie mechanizmów poznawczych. Często wykracza poza
logiczne myślenie, dotyczy pozadyskursywnych treści przesłań kierowanych od człowieka do człowieka, dotyka sfery przeżyciowej, której nie da
się zwerbalizować.
Wychowanie do sztuki polega na przygotowaniu człowieka do
akceptacji różnorodnych zjawisk artystycznych, uczeniu umiejętności ich
spostrzegania, rozumienia procesów naturalnej ewolucji i zmienności
zjawisk, a także uwrażliwianiu na wieloraki i otwarty charakter piękna
(współczesne wypowiedzi artystyczne podejmują chyba częściej polemikę
z wartościami dobra, zła, prawdy i fałszu niż piękna). Wychowanie do
sztuki ma charakter inicjacji kulturalnej, kształtuje stosunek człowieka do
ogólnoludzkiego dziedzictwa. Powinno przygotowywać go od najmłodJoanna Brzezińska, akcje plastyczne – warsztaty dla dzieci, warsztaty dla dzieci
ze Świetlicy Socjoterapeutycznej w Częstochowie, warsztaty dla studentów
Rozwijająca się pedagogika twórczości dokonuje istotnego rozróżnienia między aktywnością prowadzącą do stworzenia dzieła o trwałej
wartości, a działalnością wyrażającą się w postawie i aktywności twór-r
czej manifestowanej w różnych dziedzinach, bliskiej postawie mobilnej,
otwartej, wrażliwej. Podstawową dyspozycją inspirującą aktywność
i postawę twórczą jest wyobraźnia – pojmowana, zgodnie z propozycją
Johna Deweya, jako zdolność do przekraczania granic własnego doświadczenia, a więc zdolność do widzenia rzeczy znanych w nowy sposób, do
wzbogacania danej rzeczywistości.
Joanna Brzezińska
Wartością edukacji przez sztukę jest przeżywanie chwili obecnej.
Chwilowe zatrzymanie się, nie robienie czegoś dla przyszłości, nie rozpamiętywanie przeszłości, ale „życie chwilą”, które ma miejsce w kontemplacji estetycznej, kiedy nie kierujemy się żadnymi celami, kiedy nasze
działanie jest bezinteresowne. Warunkiem koniecznym, by nastąpiło przeżycie estetyczne, jest skoncentrowanie się na wrażeniach odbieranych
przez zmysły – to co ma wywołać zachwyt estetyczny musi być przede
wszystkim zmysłowo dostrzeżone.
szych lat do możliwie szerokiej akceptacji różnorodnych zjawisk artystycznych, tym bardziej, że zmieniły się obecnie odległości między twórcą,
dziełem a odbiorcą. Wiele wypowiedzi artystycznych wymaga już nie
tylko umiejętność ich odbioru, ale również współtworzenia, wchodzenia
w dialog z dziełem i jego twórcą.
253
Poznawanie zagadnień plastycznych przez działania plastyczne
jest z jednej strony przygotowaniem do odbioru różnych zjawisk kultury,
z drugiej przygotowaniem do jej współtworzenia. Może się to wyrażać
np. gotowością do otaczania się pięknymi przedmiotami, nawet jeśli nie
będzie to wytwór własnych rąk, czy realizacja własnych projektów, a jedynie wybór spośród tego, co ktoś inny stworzył. Nie do przecenienia jest
bezpośredni kontakt z dziełami, znajomość instytucji zajmujących się promowaniem sztuki: muzeów, galerii, szczególnie tych w najbliższej okolicy.
Umiejętność zachowania się w tych miejscach, oswojenie ich, przełamanie obcości, rozbudzenie ciekawości, czy wreszcie wyrobienie potrzeby
bycia na czasie z kulturą, pozwoli na zrozumienie, że inwestowanie
w kulturę, to inwestowanie we własny rozwój duchowy.
254
Dlaczego warsztaty edukacji twórczej ?
Warsztaty edukacji twórczej jako zjawisko stosunkowo nowe lokują się w szerokim nurcie współczesnej praktyki edukacyjnej nastawionej
na działanie, a nie teoretyzowanie. Problematyka i metodyka warsztatów jest przedmiotem zainteresowania wielu nauczycieli, pedagogów
i edukatorów, ale literatura przedmiotu w tym zakresie jest znikoma. Nie
istnieje zatem jednolita i spójna definicja, łatwiej określić czym warsztat
nie jest. Ta niedookreśloność i brak ścisłych struktur opisowych skutkuje
ogromnym potencjałem kreacyjnym, jaki warsztat niesie ze sobą. Toteż
taka forma zajęć spotyka się z rosnącym zainteresowaniem. Zjawisko to
jest odpowiedzią na zwiększające się oczekiwania społeczne w zakresie
edukacji twórczej.
Mamy coraz większą świadomość, iż kreatywność i postawa twór-r
cza jest nieodzowna dzisiejszym czasom. Współczesny świat nie oczekuje
od nas już wiedzy, pojmowanej jako suma zapamiętanych i przetwarzanych informacji. Liczy się umiejętność kreatywnego ich przekształcania
i wykorzystania. Stale przybywa pedagogów stosujących różne metody
i strategie rozwijania kreatywności, chociaż, jak pisze E. Nęcka: „Szkoła
nie sprzyja twórczości przede wszystkim dlatego, że ujednolica zachowanie i sposób myślenia wychowanków, działając jak gdyby w zastępstwie
społeczeństwa jako całości. Szkoła jest miejscem, w którym dokonuje
się niezbędny przekaz wiedzy, norm i wartości ale też miejscem, które
uczy konformizmu” 1. Preferowany konwergencyjny i algorytmiczny model nauczania zubaża w znacznym stopniu osobowość dzieci, które nie
mogą rozwijać się w całej pełni. Innym czynnikiem wpływającym hamująco na procesy twórcze jest rywalizacja, zwłaszcza wewnątrzgrupowa.
Zewnętrzny pressing na odnoszenie za wszelką cenę sukcesu staje się
częstokroć przyczyną głębokiej frustracji i alienacji, co bezpośrednio rzutuje na stosunki między uczniami.
Alternatywą dla takiej sytuacji staje się edukacja, która eliminuje
napięcia i współzawodnictwo na rzecz samoistnej motywacji do rozwoju,
do „bycia” w znaczeniu frommowskim. Myślę, iż taką formą edukacji są
wszelkiego rodzaju treningi twórczości. Moje zainteresowania dotyczą
jednej z grup takich technik, a mianowicie technik twórczej aktywności
artystycznej „inne to: techniki trenowania intelektu i sprawności poznawczych, techniki twórczego rozwiązywania problemów, techniki twórczej
ekspresji” 2.
„Ruchowi fluxus, obejmującemu sztukę lat 60-tych ubiegłego wieku,
zawdzięczamy stworzenie zupełnie nowej sytuacji artystycznej, w której
publiczność staje się aktywnym współtwórcą akcji, zdarzenia czy kompozycji muzycznej.(...) był to ruch w sferze sztuki przeciwko kulturze restrykcyjnej, nakładającej ograniczenia spontaniczności, twórczej zabawie
i wolnej wyobraźni” 3. Sztuka w rozumieniu artystów fluksux to spontaniczna zabawa i rozrywka bez pretensji do bycia jedynie słuszną i ważną.
To właśnie z tych doświadczeń wywodzi się idea warsztatów twórczej
aktywności artystycznej. Jedną z form aktywności twórców-artystów stało
się inicjowanie, projektowanie i prowadzenie warsztatów, traktowanych
na równi z działalnością stricte artystyczną. Wymienić tu należy Eugeniusza Józefowskiego, Wiesława Karolaka, Zbigniewa Byszewskiego
czy Marię Parczewską. Zwraca się coraz częściej uwagę na fakt, że „doświadczenia osób zajmujących się własną twórczością mogą dać dziecku
najwięcej „nie w postaci gotowego produktu, lecz przez partnerski udział
w procesie twórczym” 4.
Istotą warsztatów twórczej aktywności jest umożliwienie uczestnikom przeżycia procesu kreacji, w sytuacji jakiej zwykle nie doświadczają w życiu. W początkowej fazie ustala się hasło, temat, obszar
aktywności uczestników, i w odróżnieniu od praktyki szkolnej, nie precyzuje się wyniku i osiągnięć, a także nie formułuje się ocen w kategoriach wartościowania wytworów plastycznych. „Ich specyfika polega na
założonej autentyczności zachowania i przeżyć uczestników w indywidualnym tempie, w poczuciu bezpieczeństwa, że wszystkie rozwiązania
i pomysły są tu dobre i właściwe” 5. Tak więc poprzez sztukę doświadczają oni, niejako dotykają, stanów i międzywartości. Doświadczanie w przeciwieństwie do doświadczenia, jest aktem jednorazowym i niepowtarzalnym, uczy dostrzegania i doceniania sytuacji ulotnych. Warsztat twórczy
stwarza możliwości, ale też i niekonieczności, każda z dróg postępowania
jest równie dobra i słuszna. Istotne jest, aby wzmacniać w uczestnikach
przekonanie o ich możliwościach twórczych. Poczucie bezpieczeństwa
jest niewątpliwie czynnikiem generującym takie przeświadczenia.
Formuła warsztatów twórczych jest otwarta, nie ma z góry założonego programu. Stwarza to nieograniczoną możliwość modelowania
i przekształcania rzeczywistości w oparciu o interdyscyplinarność i inter-r
semiotyczność przekazu. „Warsztat nie powiela rozpoznanych procesów
edukacyjnych. Kreuje metodą silnie umocowaną w realnej przestrzeni
i czasie, podnosząc tym samym rangę współobecności i współodpowiedzialności” 6. Każdy z uczestników staje się zatem budowniczym własnej
podmiotowości i jednocześnie autoedukatorem.
Niezwykle istotną rolę pełni osoba prowadząca warsztaty. Ich specyfika narzuca pewien tryb postępowania i stawia duże wymagania zarówno osobowościowe, jak i merytoryczne. Prowadzący staje się niejako
katalizatorem poczynań i musi porzucić rolę mistrza czy nauczyciela na
rzecz w pełni partnerskiego układu.
Idea warsztatów edukacji twórczej znajduje coraz więcej zwolenników i entuzjastów, a uczelnie kształcące przyszłych nauczycieli plastyki
czy wiedzy o kulturze coraz częściej dostrzegają znaczenie takiej formy
edukacji i wprowadzają te zagadnienia do programu studiów. Daje się
także dostrzec zainteresowanie pedagogów i nauczycieli tą problematyką- według moich obserwacji najliczniejszymi uczestnikami warsztatów
jest młodzież, studenci i oczywiście nauczyciele.
Na koniec jeszcze raz zadam pytanie: Dlaczego warsztaty edukacji
twórczej? Jak pisze K. Sztuka: „W dobie przemożnego wpływu sztucznie tworzonych pobudzeń wzrokowych stałego „przeciążenia wizualnego” dziecka, uczenie go własnych wyborów i pewnej niezależności
do prowadzonych wzorów nabiera istotnego znaczenia” 7. Właśnie ten
aspekt życia, najczęściej nie brany pod uwagę w praktyce edukacyjnej,
jest immanentną częścią każdego z uczestników procesu edukacyjnego.
Przeżywanie i towarzysząca mu refleksja stanowią o pełni humanizmu,
a uczenie się jak funkcjonować w świecie przeżyć, przekłada się wprost
na jakość życia. Dlatego sądzę, że warsztaty edukacji twórczej są niezwykłym instrumentem rozwijającym pełnię przeżycia i jako takie znajdą
swoje należyte miejsce w polskiej rzeczywistości edukacyjnej.
Edyta Cieślik-Moczek
Dlaczego warsztaty... • Przypisy
1
2
3
4
5
6
7
E. Nęcka, Psychologia twórczościi, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001, s. 149.
K. Sztuka, Psychologia dla artystów
w, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Częstochowa 2001, s. 243.
L. Brogowski, Sztuka i człowiekk, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990, s. 124.
J. Berdyszak, Warsztaty, kreacja, edukacjaa, [w:] Warsztaty edukacji twórczejj, pod red. E. Olinkiewicz,
E. Repsch, Wydawnictwo Europa, Wrocław 2001, s. 10.
J. Bałdyga, Projekt warsztatowy: ze sztuką - wobec sztukii, pod red. E. Olinkiewicz, E. Repsch,
Wydawnictwo Europa, Wrocław 2001, s. 54.
255
Edyta Cieślik-Moczek, akcje plastyczne – warsztaty dla dzieci: „Noc kulturalna”, Miejska Galeria Sztuki, 2007, „Koguciarnia”, „Płoty”, „Za-paski”, 2006–2008
RST
WO
•R
YSU
N
EK•
RZE
ŹBA
•G
RA
FIK
A•
K
OM
UN
IKA
CJ
AW
IZU
AL
NA
AKADEMII im. JANA DŁUGOSZA W CZĘSTOCHOWIE
1978 - 2008
LA
S Z T U K A N A U K A E D U K A C J A
30
LA
LAT
AT IINSTYTUTU
NSTY
YTUTU PLASTYKI
PLA
ASTYKI
MA
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Wystawa 30 lat Instytutu...
256
wystawa
30 lat
instytutu
plastyki
Koncepcja ekspozycji i opracowanie jubileuszowej publikacji polega
na prezentacji dorobku naukowo-dydaktycznego z podziałem na dyscypliny artystyczne i projektowe: malarstwo, rysunek, rzeżbę, grafikę warsztatową oraz komunikację wizualną. W ramach wystawy i publikacji wyodrębnione zostały przedmioty i specjalności objęte programem nauczania.
Obrazując dorobek Instytutu Plastyki, zwracam uwagę widza i czytelnika
na rozwój twórczy studentów. Kładę szczególny nacisk na prezentację
dyplomów artystycznych zrealizowanych w ramach różnych specjalności
w ostatnich kilku latach. Zachowując właściwe proporcje różnych dyscyplin artystycznych i projektowych, akcentuję twórczy potencjał studentów
i pedagogów.
Moim założeniem, jako kuratora wystawy i projektanta publikacji
było, aby ekspozycja i zwieńczające 30-lecie wydawnictwo prezentowały w sposób komplementarny dorobek naukowo-dydaktyczny Instytutu Plastyki. Z tego założenia wynika podział ekspozycji na trzy części.
W pierwszej znajdującej się na parterze (Sala Śląska) zaprezentowałem
prace pedagogów: malarstwo, rysunek, grafikę, rzeźbę, fotografię, instalacje i projektowanie. W dwóch salach, Poplenerowej i Gobelinowej
zwiedzający wystawę mogli zobaczyć prace studentów. Dominującą część
ekspozycji stanowiły dyplomy z ostatnich pięciu lat. I tak w Sali Poplenerowej zebrane zostały dokonania studentów z szeroko rozumianej grafiki
użytkowej i komunikacji wizualnej obejmującej projektowanie graficzne
(plakat, książkę) oraz identyfikację wizualną dla firm czy imprez o zasięgu społeczno-kulturowym. Na półpiętrze można było zobaczyć działania
multimedialne. Całość stanowiła ciekawą propozycję podejmującą dialog
ze współczesnym odbiorcą.
Na piętrze w Sali Gobelinowej, obok dyscyplin klasycznych: malar-r
stwa, rysunku, grafiki i rzeźby, prezentowane były fotografia i multimedia.
W tej części ekspozycji dało się zauważyć tradycyjną grafikę obejmującą
akwafortę, drzeworyt, linoryt i litografię, dla której istotnym uzupełnieniem stały się monumentalne kompozycje graficzne wykonane techniką
druku cyfrowego. Prace plastyczne studentów obejmujące realizacje dyplomowe z tak różnych dyscyplin zaskakiwały różnorodnością i oryginalnością postaw młodych adeptów sztuki.
Koncepcja całości polegała na współistnieniu wielu dyscyplin artystycznych i projektowych utrwalających dokonania studentów i pedagogów. W trakcie trwania wystawy w Salach Miejskiej Galerii Sztuki odbywały się prezentacje multimedialne naszych studentów oraz wykłady
profesorów. Szczególnym zainteresowaniem cieszył się wykład i autorska
prezentacja plakatów, profesora Romana Kalarusa z Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.
Zorganizowanie ekspozycji jubileuszu 30-lecia stanowiło duże
przedsięwzięcie organizacyjne i wystawiennicze zajmujące ponad tysiąc
metrów kwadratowych powierzchni częstochowskiej galerii. Na wystawie
wyeksponowałem 440 prac, w tym 350 studenckich.
Wystawa stała się ważnym wydarzeniem kulturalnym, znaczącym
dla Wydziału Wychowania Artystycznego Akademii im. Jana Długosza.
Jubileuszowa ekspozycja, podobnie jak jej poprzedniczka sprzed pięciu
lat, stanowi swoiste podsumowanie historii Instytutu Plastyki, placówki
wpisanej w kulturę Częstochowy, regionu i kraju.
Andrzej Desperak
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • O wystawie 30 lat Instytutu Plastyki. Sztuka, Nauka, Edukacja
25 października 2008 roku w Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie została otwarta wystawa, którą Instytut Plastyki zaznaczył 30-lecie
istnienia.
257
O wystawie 30 lat Instytutu Plastyki. Sztuka, Nauka, Edukacja.
258
259
Sala Gobelinowa, malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, fotografia i intermedia. Wyeksponowanych zostało 178 prac.
260
Sala Gobelinowa, malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, fotografia i intermedia.
261
Antresola i Sala Poplenerowa, intermedia, projektowanie graficzne, plakat, książka, identyfikacja wizualna. Wyeksponowanych zostało 172 prace.
262
Sala Śląska, ekspozycja prac pedagogów, malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, fotografia, instalacje i projektowanie. Wyeksponowanych zostało 90 prac.
263
Sala Poplenerowa, projektowanie graficzne, plakat, książka, identyfikacja wizualna.
264
265
Sala Śląska, ekspozycja prac pedagogów, malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, fotografia, instalacje i projektowanie.
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Absolwenci kierunku Wychowanie plastyczne...
266
Opracowanie wykazu absolwentów:
Anna Górna-Mokrzyńska, Marcin Wieczorek
Lista absolwentów powstała w oparciu o publikację „25 lat Instytutu Plastyki” (wyd. WSP,
Częstochowa 2004) oraz pracę magisterską Anny Górnej-Mokrzyńskiej „Analiza tematów
prac magisterskich kierunku Wychowanie plastyczne i Edukacja artystyczna w zakresie sztuk
plastycznychh od 1982 do 2006 roku” (promotor: prof. A. Żakowicz, WWA AJD, Częstochowa 2008), które zostały uzupełnione bieżącymi informacjami do 15 lipca 2008 r. Podany
w zestawieniu rok ukończenia studiów wynika z daty obrony pracy magisterskiej. Nazwiska
pisane kursywą zamieszczone zostały na podstawie ustnych relacji PT Pracowników Instytutu Plastyki.
Moroń Urszula
Poruba Tomasz
Pyłczak-Piwowarska Ewa
Rokita Jolanta
Sudol-Helbin Elżbieta
Sułkowska-Zając Anna
Sznajder Jerzy
Świderski Andrzej
Świdziński Zbigniew
Świdzińska Ewa
Walter Barbara
Witkowska-Sikora Małgorzata
Woźniak Bogusława
Wójcik Janusz
1986
Barańska Iwona
Cechul-Karpińska Małgorzata
Kempa Renata
Kogut Andrzej
Lewandowski Janusz
Lizurek Paweł
Lubaszka Grażyna
267
1984
Benedyktowicz Mirosław
Bielecki Stefan
Chaszczyńska Anna
Dobruchowski Janusz
Flak Elżbieta
Grąziowski Wiesław
Grzywacz Krystyna
Karewicz Elżbieta
Kitala Waldemar
Kwiatkowska Zofia
Laudon Leszek
Leczykiewicz January
Leksińska Danuta
Maciąg Irena
Maniak Wiesław
Nadobny Leszek
Neugebauer Krystyn
Owczarek Andrzej
Piera Jolanta
Pierlejewska Wieńczysława
Piwowarski Jerzy
Radkowska Grażyna
30
3
0
ABSOLWENCI KIERUNKU WYCHOWANIE PLASTYCZNE
/EDUKACJA ARTYSTYCZNA W ZAKRESIE SZTUK PLASTYCZNYCH
W LATACH 1981-2008
268
Matyja Krystyna
Pabian Teresa
Siadlak Magorzata
Tobiasz Wiesława
Tomaszewska Ewa
Wiadrowska Dorota
Wieczorek-Wolniak Bogusława
Zielonka Grażyna
1987
Chyrzyńska Małgorzata
Frajtag Cecylia
Frankiewicz Iwona
Gieroń Jolanta
Goetzen Izabela
Huras Jolanta
Jasionowska Mariola
Jędryka Iwona
Kokot Janusz
Kozłowska Ewa
Krakowiak Jerzy
Krakowiak Maria
Krawczyk Grażyna
Krawczyk Małgorzata
Kubacki Mariusz
Kulinicz Elżbieta
Kuś Grażyna
Leś Teresa
Matuszczak Jolanta
Mielczarek Halina
Mielczarek Marek
Pluskota Małgorzata
Rybczyńska Anna
Smoleńska Barbara
Sowa Elżbieta
Szymanowski Piotr
Tomys Joanna
Topór Jolanta
Wawrzak Celina
Winczek Katarzyna
1988
Bednarska-Błaszak Ewa
Bogatko Barbara
Bogatko Janusz
Chylaszek Roma
Dunal Iwona
Formańska-Grębowska Elżbieta
Głąb Małgorzata
Kazimierska Ewa
Kowalik Elżbieta
Kucharska-Jastalska Jadwiga
Kuśmierczyk Tomasz
Liberda-Dukat Aldona
Lipka-Bogus Marzena
Mężyk-Bogatko Iwona
Michalska Danuta
Nowak Elżbieta
Palczewska Krystyna
Pawik Marek
Pelian Dorota
Piątkowski Andrzej
Podlewski Łukasz
Rygał Ryszard
Snarska Magdalena
Sowa Cezary
Zaryczańska Krystyna
1989
Będkowska Renata
Bielawska Anna
Błaszak Ewa
Bryniak Ilona
Burzyński Janusz
Frankiewicz Grażyna
Frąsiak Halina
Freus Zbigniew
Gołębiowska Danuta
Knysak Małgorzata
Konieczny Ewa
Lachowicz-Skrzyńska Małgorzata
Lubowiecka Barbara
Lubowska Joanna
Łukasińska-Kasprzak Mariola
Mackiewicz-Płacheta Mirosława
Marchewka Halina
Markiewicz Katarzyna
Misiewska Joanna
Młynarczyk Dariusz
Nieszkowiecka Małgorzata
Pierzchała Arleta
Płoszajska Anna
Relidzyńska-Woźniak Ewa
Rozbicki Przemysław
Sętowski Tomasz
Tkacz Gracjan
Tomaszewska Jolanta
Woźniak Anna
Wudel-Samecka Małgorzata
Zielińska Magdalena
1990
Bajger Jadwiga
Bedyniak Izabela
Błachnio Bogumiła
Cieślikowska Lidia
Czarnołęski Marek
Długosz Danuta
Dudek-Majda Kamila
Fedzin Małgorzata
Frąckiewicz Jacek
Grabińska-Brzezińska Joanna
Graczyk Agnieszka
Grodzicka Anna
Hechłacz Katarzyna
Janus Grażyna
Jaszczak Lidia
Jędrachowicz Jadwiga
Kantorczyk Ewa
Kielmans Beata
Kotuniak Justyna
Kwiatek Marianna
Macińska Anna
Makowski Piotr
Matyja Ewa
Matynia Beata
Melcher Grażyna
Mistol Andrzej
Młynarczyk Dorota
Nagiel Iwona
Oleszkiewicz Maria
Paciorek Ilona
Perczak Jarosław
Piechowska Emilia
Piotrowicz Aleksandra
Przyrowska Halina
Rajchel Anna
Rosińska Dorota
Santy Dobrosława
Sobolewska Maria
Sut Danuta
Szewczyk Jolanta
Szymocha Dorota
Widera Ewa
Wojtaszak Beata
Wróblewska Magdalena
Wywigacz Jolanta
Żukowska Anna
1991
Cichoń Dariusz
Cichowska Beata
Dąbek Irena
Fajt Anita
Gaj Halina
Gołubowski Krzysztof
Gruszka Artur
Hinz Rafał
Janas Lech
Jeż-Wójcicka Agata
Kalke Lech
Karpiak Renata
Korago Katarzyna
Kosiński Piotr
Kozłowski Wiesław
Kubiś Michał
Kurzawa Elżbieta
Ławniczek Irena
Macuga Barbara
Makowiec Piotr
Mirowska Joanna
Motylska Dorota
Niedźwiedzka Bożena
Niesyto Adam
Olbrychowski Piotr
Rychlewska Zofia
Sobocińska Beata
Spurek Janina
Stawski Sławomir
Stojanowska Danuta
Szojda Mariusz
Świdziński Bogdan
Tyczyno Anna
Wieczyński Mirosław
Więcek Joanna
Zajons Ewa
Zakręta Renata
Zalas Edyta
Zdunek Monika
Ziołowska-Cybertowicz Ewa
1992
Banek Joanna
Brzozowska Agnieszka
Cieślik-Moczek Edyta
Czarnecka Halina
Depta Justyna
Depta Paweł
Depukat Renata
Dobrzańska Anna
Drwiła-Zielonka Barbara
Dworak-Gryglewska Mariola
Dzielawski Arkadiusz
Florowska Barbara
Gonciarz Mariusz
Gruszecka Marzena
Gurawski Wojciech
Hajdas Małgorzata
Idczak Elżbieta
Janeczek Mariola
Jarmołowska Beata
Jarosz Waldemar
Knap Lidia
Kocik Małgorzata
Krakowiak Marek
Królak Małgorzata
Łukasiewicz Beata
Matusiak-Miłek Elżbieta
Mielczarek Adam
Mikulska Dorota
Młynarczyk Beata
Moryc Daniel
Muc Iwona
Myszkowska Iwona
Nosarzewska Katarzyna
Nosowicz Małgorzata
Obacz Anna
Pasek Jan
Piotrkowska Elżbieta
Pszczółkowski Dariusz
Radłowska Joanna
Rogóż Zdzisław
Rybak-Soszyńska Renata
Siekierka Jolanta
Skoneczna-Gola Lidia
Słodczyk Ewa
Strzelczyk Marzenna
Szram Urszula
Świątek Jerzy
Tomasik Anna
Wrońska Dorota
Wrońska Jolanta
Wysmyk Krzysztof
Zawadzka Małgorzata
Żubrowska Urszula
Żyła Marzena
1993
Aftarczuk Danuta
Anioł Romualda
Bednarski Andrzej
Byczyński Marek
Dąbrowski Rafał
Dąderska Renata
Dolniak Marzena
Domaradzka Anna
Drosik Jarosław
Fabisiak Aleksandra
Fik Renata
Gaszewska Kalina
Gienc Izabela
Głogowska Iwona
Guga Małgorzata
Hanebach Magdalena
Izdebska Izabela
Jaskólski Jarosław
Kantor Bogusława
Knop Joanna
Kołodziejczyk-Łągiewka Natalia
Kosińska Emilia
Kowalski Wiesław
Król Wiesław
Kubka Adam
Kucharek Janusz
Kuklińska Bożena
Lampa Sławomir
Larysz Mieczysław
Laska Ewa
Lisowska Elżbieta
Łodkowska Anna
Maraszek Dorota
Mazur Tomasz
Milejska Bożena
Moderska Agata
Mrochyń Joanna
Mróz Waldemar
Musielska Anna
Musielski Jan
Niedziewicz Jacek
Nowicki Artur
Pawłowska Agata
Peszko Barbara
Paduszyńska Bożena
Polak Agata
Pomorska Ewa
Przybylska Anna
Pustuł Jadwiga
Radzik Anna
Rączka Małgorzata
Roszkowska Małgorzata
Rychcik-Laskowicz Żaneta
Serkis-Pasadyn Edyta
Smoląg Aldona
Sobotko-Śliwińska Katarzyna
Sotek Cezary
Stanisławski Dariusz
Starzyński Tomasz
Stefańska Teresa
Stępień Joanna
Szawłowska Helena
Szmigiel-Wolska Joanna
Tomza Joanna
1995
Błońska-Wojaczek Agata
Golińska Jolanta
Gorejowska Anna
Kotarska-Kolmas Aleksandra
Kowalczyk Beata
Kurcab Sylwia
Lis Teresa
Liszaj Beata
Łoś Dorota
Mamrot Marta
Michniowska Agnieszka
Nawrat Marek
Niewiarowska Aneta
Pelc Ewa
Poniecka Dorota
Rączka Beata
Rostecka Elżbieta
Rybak Monika
Smolińska Joanna
Sobanek Iwona
Szafrańska Dorota
Turek Anna
Turlejska-Szwed Beata
Ziołowicz Michał
1996
Andrzejewska Sabina
Antczak Roman
Bartosik Małgorzata
Bednarek Urszula
Biniek Paweł
Błachowicz Renata
Dziwińska Bator
Gałkowska Anita
Goll Elżbieta
Grygier Agnieszka
Hajduk Artur
Jancewicz Piotr
Jończyk Magdalena
Kapałka Katarzyna
Kisiel Zbigniew
Kotaszewska Ilona
Kowalczyk Jolanta
Kowalczyk Urszula
Krajewska Katarzyna
Paleczek Anna
Pilarska Izabela
Rogowska-Biazik Aleksandra
Rozpędek Tomasz
Sitek Anita
Stanisławska Olga
Szpiech Beata
Woźniak Przemysław
Wyporska Izabela
Zając Arkadiusz
1997
Augustyniak Jolanta
Besińska Iwona
Borowiecka Jadwiga
Brodala Anna
Bujak Anna
Burda Aleksandra
Desperak Joanna
Duda-Musialska Stanisława
Gąska Jacek
Giec Agnieszka
Gralińska Ewa
Gruca Sławomir
Krakowian Rafał
Liberda Beata
Miszta Dorota
Nocuń Iwona
Owsiak Barbara
Pleśniak Dariusz
Proniewski Grzegorz
Przyłęcka Iwona
Rozpondek Joanna
Rozpondek Tomasz
Sadowska-Woźniak Aldona
Sitarz Agnieszka
Smol Iwona
Staszczyk Piotr
Supady Barbara
Szereniawska Beata
Tomczyk Barabara
Zajączkowska Monika
Zegan Edyta
Zegan Paweł
Zmorek Urszula
Żochowska Monika
Szczepankiewicz Monika
Tarczyńska Anna
Trojanowska Anna
Tworek Agnieszka
Wesołowska-Geneli Anna
Włóka Renata
Wojciechowska Renata
Woszczyna Emilia
Wrona Sylwia
Wróblewska Joanna
Zwolska Monika
1998
Bałasińska Beata
Będkowska Beata
Biegański Maciej
Bobrowicz Mirosława
Bujak Dorota
Fras Barbara
Gąsiorowska Dorota
Gębuś Urszula
Górniak Bożena
Grossmann Sylwia
Indziniak Jadwiga
Jagusiak Agnieszka
Jagusiak Jowita
Janik Arleta
Kaca Sabina
Kaczmarczyk Agnieszka
Kaczyńska Ewa
Kawecka Anna
Kędziora Katarzyna
Kleszcz-Piątkowska Katarzyna
Kliszewska Sylwia
Knapik Marzena
Knurowski Krzysztof
Kowalska-Michalak Aleksandra
Król Wojciech
Malec Agnieszka
Misiejuk Dorota
Młodnicki Zbigniew
Nawrot Ilona
Nita Garbiec Dorota
Pielucha Ewa
Pułka Agnieszka
Podsiedlik Anna
Radke Agnieszka
Roszak Magdalena
Rybotycka Anna
Seweryn Małgorzata
Skowron Bogusława
Smolińska-Jamka Jadwiga
1999
Antczak Karolina
Bartkowiak Elżbieta
Bąk Katarzyna
Bengier-Babiarz Dorota
Bienias Daria
Blank Agnieszka
Brzeziński Dawid
Cekiera Dariusz
Charko Agnieszka
Chmiel Aleksandra
Chodorowska Elżbieta
Chojnowska-Łyszczarz Izabela
Cichoń Jacek
Cierpiał Beata
Czopek Agnieszka
Dziubek Arkadiusz
Firmowska Ewa
Frączek Bartosz
Gielas Ewa
Ginał Dorota
Głębicka Maria
Grabowski Artur
Grzebiela Tadeusz
Hara Agnieszka
Jakubowska Małgorzata
Jałkiewicz Radosław
Janiak Andrzej
Janus Marek
Jura Józef
Jurkiewicz Marcin
Kaczmarkiewicz Agata
Kajdana Jarosław
Kalyta Katarzyna
Kempińska Joanna
Kędzia Jarosław
Klepacz Agnieszka
Knaź Robert
Knieżyk Edyta
Kociumbas Katarzyna
Konieczna Magdalena
Kopeć Krzysztof
Koranowa Ewa
Kornacka-Iwaniec Monika
Kotul Katarzyna
Kowalczyk Andrzej
Kozioł Małgorzata
Krawczyk Grzegorz
Maćkowiak Adam
Majchrzak Kamila
Majewska Renata
Mazur Zygfryd
Michalski Rafał
Miziołek Małgorzata
Niemirowska Bogumiła
Olejniczak Aleksandra
Osak Anna
Osińska Jolanta
Pawlik Kinga
Pawłowska Agata
Piaszczyk Jerzy
Piekarska Lidia
Pustuł Agnieszka
Rokita-Zembik Anna
Rybiałek Marcin
Skotorska Grażyna
Sosnowska Joanna
Strumidło Jolanta
Strzelczyk Joanna
Szczerba Jolanta
Szewczyk Eliza
Szuba Urszula
Twardowska Beata
Walas Iwona
Waryś Dorota
Warzyszyńska Marzena
Wieczorek Renata
Wilczkiewicz Irena
Woźniak Mariusz
Wójcik Katarzyna
Wójcik Żaneta
Wróblewska Danuta
Wypchlak Izabela
Zaręba Witold
Zielonka Tomasz
2000
Batorski Maciej
Belniak Bartłomiej
Bielecka Ewa
Bogdanowicz Monika
Brodziak Karina
1994
Adamus Renata
Bala Sławomir
Bareja Robert
Bieńko Beata
Bobrycz Iwona
Borecka Aleksandra
Budziński Wojciech
Cierniak Izabela
Ciołek Izabela
Ciotucha Małgorzata
Dawid Zbigniew
Dąbrowska Ewa
Drzazga Andrzej
Fronc Wojciech
Glapa Sylwia
Głąb Małgorzata
Gołąbek Barbara
Grabowska-Leśniak Agnieszka
Gromko Wiesław
Gruszka Dariusz
Grygier Izabela
Jagielska Teresa
Jakubowska Joanna
Januszewska Hanna
Jaros Halina
Jura Jolanta
Kazek Helena
Khouri Georges
Kłoda Robert
Kmiecik Iwona
Konfederak Joanna
Krawczyk Jacek
Krzywańska Dorota
Łyszczarz Blanka
Machlańska Małgorzata
Marek Beata
Markiewicz Katarzyna
Matura Izabela
Matysiak Beata
Mikołajczyk Dariusz
Musioł Joanna
Myśliwiec Magdalena
Niewiarowska Barbara
Ochęcki Paweł
Olczyk Elżbieta
Pawiak Agnieszka
Pawlik Krzysztof
Piechota Dorota
Pietrek Agnieszka
Pietrzak-Bronowska Joanna
Połys Robert
Półrolniczak Włodzimierz
Raczek-Będkowska Agata
Różańska Małgorzata
Ryżewska Stanisława
Sękiewicz Robert
Siwek Kinga
Słomka Grzegorz
Sroka Barbara
Stańczyk Magdalena
Stolarczyk Jolanta
Truchta Mirosława
Trzecińska Renata
Walerowicz-Wołczak Wanda
Wieczorek Magdalena
Zając Elżbieta
Ziołowicz Katarzyna
Żołubak Beata
269
Urbańczyk-Nowak Joanna
Werner Agnieszka
Węgrzyńska Dorota
Zając Artur
270
Brzuchacz Iwona
Cegła Iwona
Cheda Ewa
Chmiel Elżbieta
Chorzewicz Małgorzata
Chrostowski Mariusz
Ciągowska Renata
Ciupa Joanna
Dawid Dominika
Dolecka Wioletta
Domański Sławomir
Dorożała Sabina
Dowhaniuk Dariusz
Dudek Ewa
Dudek Joanna
Durlik-Kulesza Anna
Ferenszkiewicz Anna
Frymus Dariusz
Gamrot Izabela
Głowacka Renata
Goliszek Sebastian
Góra Jan
Grudzińska Edyta
Gryc Anna
Gunerka Sławomir
Jagusiak Izabela
Jakubczak Anna
Jasińska Anna
Jiruska Adrian
Jurczyk Agnieszka
Jurkiewicz Maria
Juszczyk Waldemar
Kaliszka Kamila
Kawałkowska Bożena
Kawka Marta
Kaznowska Anna
Klar Patrycja
Kogutowicz Katarzyna
Kojdecki Wojciech
Kolarska-Kupczak Małgorzata
Kolenda Anna
Korus Katarzyna
Kotarba Edyta
Kowalczyk Agnieszka
Kryjan Aleksandra
Kubica Sylwia
Kulczyk Bartosz
Kulesza Wojciech
Kuźma Urszula
Majek Elżbieta
Matejczyk Sonia
Możdżeń Magdalena
Nagła Teresa
Nicpoń Romualda
Nowak Anetta
Olejnik Barbara
Opara Aneta
Palak Małgorzata
Pasternak Agnieszka
Piedo Aleksandra
Pielecka Magdalena
Plewińska Nela
Popczyk Katarzyna
Pruś Wojciech
Reterska Dorota
Rospędek Laura
Rzepecki Tomasz
Sawicki Arkadiusz
Simon Maria
Stemplewski Marek
Stolarski Arkadiusz
Szyja Dorota
Szymczyk-Brzykcy Alina
Świech Marek
Tkaczyński Michał
Treter Agnieszka
Wach Dariusz
Waga Beata
Waluś Krzysztof
Wasik Eliza
Witczyk Andrzej
Wieczorek Aneta
Wrona Agnieszka
Wróbel Adrian
Zaleska Anna
Żarów Katarzyna
2001
Adamczyk Magdalena
Baur Emil
Biedroń Agnieszka
Biskupska Magdalena
Błajet-Kołodziej Iwona
Błauż Elżbieta
Borowiecka Anna
Cegła Iwona
Chadrjan Barbara
Chudy Marcin
Chutko Marek
Cieciura Joanna
Cieślik Dorota
Cieślik Malwina
Dudek Adam
Dziegieć Olga
Fedorowicz Kinga
Frankiewicz Irena
Głowacka Joanna
Gorzelak Iwona
Gronowska Aldona
Gruszka Izabela
Grzybek Rafał
Hamróz Izabela
Hrabia Nina
Hydzik Anna
Jakubczak Roman
Jakubowski Artur
Jarząbek Katarzyna
Jendrysiak Małgorzata
Jon Ewa
Kadzimierz Karina
Kalisz-Dendura Wioletta
Kaniewski Damian
Kądzielawa Franciszek
Kłys Justyna
Knapczyk Łukasz
Kostecki Dariusz
Kręciwilk Iwona
Król Justyna
Króliszewska Dorota
Króliszewski Marcin
Króliszewski Sebastian
Krupa Joanna
Kucharski Konrad
Kulasiewicz Piotr
Kundera-Chutko Alina
Kupisiewicz Anna
Lipińska Kamila
Lisowska Joanna
Łagosz Maria
Łazarska Justyna
Maciej Arkadiusz
Makles Barbara
Markowska Anna
Mączyński Daniel
Misiak Krzysztof
Morawska Ewa
Mrozowska Marta
Nicer Joanna
Nidzińska Anita
Pałczyńska Karolina
Perczak Sylwia
Pietruszka Ewa
Piotrzkowicz Anna
Piper Sylwia
Pliszke Jolanta
Plucińska Katarzyna
Polak Agnieszka
Polewiak Aleksandra
Pruszek-Stanik Aleksandra
Puławska Iwona
Pyszny Zofia
Radkowska Dominika
Rokosa Magdalena
Rozpędek Laura
Rudlicka Olga
Ryś-Styszko Magdalena
Sarnik Karina
Saternus Edyta
Słodkowska Agnieszka
Snopkowska Sylwia
Socha Joanna
Staworzyńska Izabela
Sus Małgorzata
Szymanowska Ewa
Szymczyk Kamila
Śmiłek Katarzyna
Śpiewak Anna
Torba Dorota
Wagner Małgorzata
Warwas Małgorzata
Więcław Ilona
Wnuk Elżbieta
Wojakowska Dorota
Wójcik Adriana
Wójcik Katarzyna
Zachmast Aleksandra
Zając Monika
Zaława Kornelia
Zarychta Renata
Zielińska Aneta
Zimmer Sebastian
2002
Adamczyk Marzena
Alama Danuta
Balsam Violetta
Baranowski Juliusz
Barańska Iwona
Barasińska Urszula
Biskup Justyna
Broda Justyna
Chojnacki Łukasz
Chorążek Barbara
Chwaliszewski Przemysław
Ciebień Anna
Cupiał Kamila
Dejnak Agnieszka
Długosz-Dusznik Katarzyna
Drogosz Agnieszka
Dudzik Bogusawa
Dunowska Irena
Gawlikowicz Bożena
Gielnik Izabela
Góral Dominik
Grad Beata
Grobelak Anita
Hawryła-Naglak Janina
Inglot Krzysztof
Inglot Wojciech
Janik Małgorzata
Janiszewski Rafał
Jerzowska Katarzyna
Józefowicz Grażyna
Kałuda Sylwia
Kania Małgorzata
Karasińska Joanna
Kaszczyszyn-Mirowska Ewelina
Kita Izabela
Knysak Aleksandra
Kocemba Justyna
Kołek Agnieszka
Kos Magdalena
Krasoń Marcin
Krzemińska Dorota
Krzywański Tomasz
Kulinicz Monika
Lisiecka Natalia
Machura Joanna
Michalik Agnieszka
Michniewicz Bożena
Mizera Małgorzata
Mołas Piotr
Mrówka Agnieszka
Ogoszewska Katarzyna
Opalska Kinga
Ostrowska Marta
Piętka Mariusz
Pilecka Teresa
Płóciennik Monika
Pogorzelski Wojciech
Popiół Agnieszka
Posturzyński Janusz
Prusaczyk Małgorzata
Przybyło Piotr
Raś-Mosór Justyna
Rokowski Adam
Rudowska Anna
Sadło Małgorzata
Schnobrick Renata
Sitek Sabina
Sitkowska Anna
Sobalska Katarzyna
Stypka Marek
Szczepański Krzysztof
Szostak Agnieszka
Śliwiak Jacek
Tarczałowicz Dorota
Tomczak Rafał
Tryka Anna
Węgrzyński Piotr
Wieczorek Alina
Witkowska Patrycja
Wosz Hanna
Wójcik Marta
Wróbel Michał
Zawartka Beata
Zbiciak Grzegorz
Żuromska Joanna
2003
Adamczyk Marcin
Adamska Marta
Antosiewicz Małgorzata
Bielecka Agata
Biernacka Aneta
Błaszczyk Dorota
Bogucka Katarzyna
Bożek Elżbieta
Cichy Izabela
Ciećka Wiesław
Cieślik Tomasz
Czapor Barbara
Dędek Jarosław
Dziubecka Anna
Ettmajer Katarzyna
Flaszewska-Cebryk Eliza
Forkasiewicz Piotr
Furdyna Agnieszka
Gawicka Agnieszka
Golec Monika
Goliszek Tadeusz
Gomuła Anna
Gromek Karol
Haraszkiewicz Iwona
Hem Betyna
Jarosz Beata
Jończyk-Musiałowicz Agnieszka
Jurkiewicz Wojciech
Kapusta-Waliczek Monika
Karaś Beata
Kochanowska Sandra
Kocybik Wojciech
Robak Lidia
Różyc Dariusz
Sekuła Joanna
Siwik Łukasz
Skęda Sylwia
Sobczak Joanna
Strzembska Joanna
Surmiński Grzegorz
Suszczyńska Dominika
Szewczyk Agnieszka
Śmiałek Przemysław
Tronina Tomasz
Tyrek Katarzyna
Wagner Paulina
Wieczorek Iwona
Wilk Anna
Wojaczek-Polis Agnieszka
Wojnarowicz Ewa
Wójcik Radosław
Wranic Magdalena
Wyrzykowska Agnieszka
Zawadzka Marta
Zych Sylwia
2005
Adamowicz Tomasz
Aszkowska Jagoda
Bardeli Katarzyna
Bednarski Wojciech
Bujas Beniamin
Bury Katarzyna
Chorążek Grzegorz
Chwiłka-Halusiak Renata
Cichoń Maria
Dusiel Piotr
Dutka Marta
Ewertowska-Zając Beata
Franek Bartłomiej
Gągorowska Monika
Gęsikowska Jadwiga
Jakubowski Jakub
Janiec Maja
Jankowska Beata
Jaworek Beata
Kędzior Michał
Knapa Maciej
Knop Adam
Koj Bartosz
Kowalska Małgorzata
Kozłowska Aneta
Krupa Bożena
Kubiak Sikora Monika
Kupczyk Agnieszka
Kusińska Marta
Laskowska Joanna
Leśniak Simona
Liszka Michał
Lizurej Katarzyna
Madeła Monika
Magiera Anna
Małasiewicz Mirosław
Moryń Anna
Mrożek Agata
Ossowska Małgorzata
Pączko Anna
Piernikarz Jerzy
Pokorski Stanisław
Pokusińska Jolanta
Prochalska Agata
Rurajska Anna
Sadłocha Paweł
Sanetra Anita
Schmatolla Dorota
Stępniewska Barbara
Sulska Katarzyna
Szarawarska-Malinowska Dorota
Tarapacz Dorota
Trzepizur Witold
Wacławek Ewa
Wieczorek Robert
Wróbel Kamila
Zarzyczna Agnieszka
Zub Agata
2006
Bogacz Marta
Bronk-Pogoda Weronika
Chmiel Anna
Cierpiał Rafał
Dróżdż Ewa
Dumana Małgorzata
Filipowska Agata
Gęsiarz Łukasz
Gleń Paweł
Glińska Anna
Haładyn Agata
Hoffman Beata
Hys Agnieszka
Jarosik Michał
Jasek Kinga
Jaworski Piotr
Jezierzańska Agnieszka
Kaczorowski Marcin
Kałafut Eliza
Kałafut Szymon
Kapitańska Olga
Kaucz Karolina
Klimowicz Anna
Kowalczyk Agnieszka
Kowalczyk Karolina
Krzyczkowska Anna
Kuder Jadwiga
Kwapisz Agata
Kwapisz Anna
Kwiecińska Maria
Łękowska Aneta
Maciejec Andrzej
Matusiak Beata
Mazurek Karolina
Mika Klaudia
Ossowska Marta
Pacia Agnieszka
Pakulska Agata
Polak Joanna
Połeć Lidia
Potempa Elżbieta
Prus Anna
Purgal Magdalena
Raducha Agnieszka
Siwulec Justyna
Skirzewska Magdalena
Suchara Ewelina
Szleger Katarzyna
Szlendak Weronika
Szpaczyński Maciej
Ślusarczyk Karolina
Świeża Bożena
Uznańska Aleksandra
Werema Izabela
Wesołowski Piotr
Wielkiewicz Justyna
Wróbel Ewa
Zacłona Eulalia
Zamecki Piotr
Żyngiel Krzysztof
2007
Blach Michał Stefan
Cechowicz Krzysztof Ryszard
Cieślak Ilona Maria
Drożdż Marta Maria
Dybczyński Artur Ireneusz
Dyrcz-Olesiejuk Maria
Dzięcioł Dorota Anna
Gierlich Artur Aleksander
Jacieczko Karolina
Kaczyńska Aldona
Kałwa Gabriela
Kliszewska-Wewiór Danuta Helena
Kromp Dorota Danuta
Kuś Agnieszka Justyna
Mazanek Renata Teresa
Mszyca Bożena Anna
Musik Hanna Maria
Pawlak Jarosław
Popczyk Edyta Barbara
Radecki Michał Tomasz
Radlak Beata Maria
Sterczewska Ewa Agnieszka
Straszewski Daniel Radosław
Szkieł Robert Ryszard
Szlachta Anna
Ulanowicz Mirosława Katarzyna
Wieczorek – Dubik Agnieszka
Witczak Marzanna Małgorzata
Wojtysek Tomasz Michał
Żurek Lucyna
2008
Budziewska Magdalena
Duży Leszek Marian
Górna-Mokrzyńska Anna
Grzyb Karolina
Hayrapetyan-Udziela Sona
Korczyńska Sylwia
Łukasiak Urszula
Macherzyński Zbigniew
Morzyk Sylwia
Niemczyk Agnieszka
Nowacka Ewa
Nowak Anna Joanna
Parkitna Agnieszka
Puczyńska Anna
Remer Aleksandra
Rzepka Franciszek
Sałata Łukasz Jan
Szala Magdalena
Weber Artur
Wojtowicz Halina Krystyna
Zimny Agata
Zyglewicz-Tyflewska Anna
2004
Adamczewski Szymon
Arcimowicz Agata
Babczak Maria
Bocheński Dawid
Bojarska Magdalena
Borkowska Agnieszka
Borkowska Katarzyna
Brożyna Dagmara
Brzezicka Agnieszka
Brzezina Sabina
Cichecka Joanna
Cierniak Paulina
Czerwińska Agnieszka
Dąbrowska Magdalena
Diak Justyna
Dobrowolska Aleksandra
Drewińska Alicja
Dzierdziejewska Justyna
Dziubińska Maria
Fiderek Agnieszka
Flaszka Agnieszka
Frysiak Agnieszka
Gajowczyk Monika
Gimińska Ewa
Grzyb Magdalena
Hryniewicz Anna
Jarząbek Małgorzata
Kloskowski Juwental
Koćwin Anna
Kolman Łukasz
Kondracka Justyna
Korytkowska Katarzyna
Korytkowski Piotr
Koszyk Beata
Krawczyk Olga
Krężlak Robert
Kuźnik Beata
Leszczewska Lucyna
Łamacz Bożena
Łazarska Karolina
Łuszczewska Agnieszka
Maciej Ewa
Masny-Chełmińska Katarzyna
Micińska Katarzyna
Misztel Ewa
Motyl Szymon
Obłuska Agata
Olczak Aleksandra
Ołdak Monika
Papińska Izabela
Piaskowska Marta
Płonka Anna
Promna Magdalena
Przystalska Joanna
Rataj Katarzyna
Ratajczyk Robert
271
Kosowska Anna
Kossakowski Przemysław
Kowalczyk Magdalena
Kozieł Małgorzata
Kozioł Aldona
Kraj Joanna
Krata Agnieszka
Krawczyk Dagmara
Lechkun Anna
Leśko Agnieszka
Ludwik Agnieszka
Łądka Anna
Machnik Monika
Maciąg Mariusz
Maciąg-Łagowska Aleksandra
Maciej Katarzyna
Marczyńska Marlena
Margas Ewa
Markowski Adam
Marzec Marcin
Matys Łukasz
Miarka Sylwia
Miler-Lamik Mariola
Możejko Aleksandra
Nawrot Renata
Olczyk Agnieszka
Pawlikowska Monika
Pietrasik Mariola
Podsiedlik Aneta
Rosiak Anna
Rytwińska-Jarosz Agata
Setna Aleksandra
Sitek Jowita
Smorczewska Anna
Stachecka Izabela
Struzik Piotr
Szymocha Magdalena
Toborek Tomasz
Waliczek Damian
Wawrońska Marta
Wolski Tomasz
Woźniak-Drosik Anna
Zarzycka Agnieszka
Ziabka Beata
Zielonka Ewelina
Zielonka Michał
Wydawca: Instytut Plastyki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie
272
AKADEMIA im. JANA DŁUGOSZA w Częstochowie • Instytut Plastyki • Stopka redakcyjna
Patronat medialny: Tygodnik „7 dni”
Komitet redakcyjny: Dorota Berezińska, Andrzej Desperak, Włodzimierz Karankiewicz, Ewa Kozłowska,
Jacek Łydżba, Marek Mielczarek, Edyta Cieślik-Moczek, Adam Organisty, Janusz Pacuda,
Marian Panek, Jerzy Piwowarski Dariusz Pleśniak, Agnieszka Półrola-Koćwin, Dariusz Słota,
Anna Stawiarska, Zdzisław Wiatr, Marcin Wieczorek, Katarzyna Winczek
Redakcja: Jerzy Piwowarski
Projekt graficzny, typografia i wybór prac: Andrzej Desperak
Elektroniczne przygotowanie publikacji: „Kaktus Studio” Jarosław Katus
Współpraca edytorska: Jarosław Katus
Fotografie i reprodukcje fotograficzne: Jerzy Piwowarski oraz:
Grzegorz Banaszkiewicz, Jacenty Dędek, Jakub Jakubowski, Włodzimierz Karankiewicz,
Marek Mielczarek, Elżbieta Siwik, Krzysztof Wąsowicz, Zdzisław Wiatr, a także zdjęcia archiwalne
Korekta: Dariusz Jaworski
Recenzent: Aleksander Żakowicz
Druk i oprawa: Firma Poligraficzno-Introligatorska „Udziałowiec”, Olsztyn k. Częstochowy
W projektach stron tytułowych rozdziałów wykorzystano fragmenty prac studentów:
Pracownicy Instytutu Plastyki • Bożena Świeża, dyplom, „Jean de La Fontaine - Śmierć i człowiek nieszczęśliwy”, książka, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
Studenci, prezentacja prac • Łukasz Szczubidło, rok I, „Obraz ejdetyczny”, instalacja, 2008; prowadzący prof. Janusz Pacuda
Komunikacja Wizualna • Agnieszka Niemczyk, dyplom „Plakaty do wybranych filmów Kim Ki-duka”, Niebieskie wrota” plakat, 2008; promotor prof. Andrzej Desperak
• Kształtowanie Przestrzeni – Paulina Ostrowska, rok I, „Róża”, obiekt, 2008; prowadzący ad. Barbara Chowańska-Najwer
Metodyka Edukacji Plastycznej • Agata Kwapisz, dyplom, „Zabawka edukacyjna dla dzieci niewidomych”, książka, 2006; promotor prof. Andrzej Desperak
© Copyright by Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, 2008
Katalog sfinansowano z grantu GU/WWA/47/2008
ISBN 978-83-7455-090-1
2
ISBN 978-83-7455-090-1

30 LAT INSTYTUTU PLASTYKI SZTUKA, NAUKA, EDUKACJA

Transkrypt

Podobne dokumenty

Życie w Słowackim - Oficjalna strona I LO im. Juliusza Słowackiego

Restauracje BROASTER CHICKEN