diagnoza społeczności lokalnej

Zasoby i samodzielne inicjatywy
mieszkańców Gminy Żory
-diagnoza społeczności lokalnej
Opracowała: Irena Przeliorz
Żory, 2015 r.
Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury+
Inicjatywy lokalne 2015.
1
Zawartość
I. Wprowadzenie – Miasto Żory i działalność Miejskiego Ośrodka Kultury .................................. 3
1. Miasto Żory ................................................................................................................................ 3
1.1 Instytucje kulturalne ............................................................................................................5
1.2 Inne instytucje organizujące czas wolny .............................................................................5
2. Miejski Ośrodek Kultury w Żorach ......................................................................................... 6
2.1 Wydarzenia cykliczne organizowane przez MOK ............................................................. 6
2.2 Działalność grup artystycznych ......................................................................................... 6
2.3 Placówki MOK .....................................................................................................................7
II. Diagnoza ...................................................................................................................................... 9
1. Metodologia .............................................................................................................................. 9
2. Wyniki badań ankietowych ..................................................................................................... 9
2.1 Grupa badawcza .................................................................................................................. 9
2.2 Analiza merytoryczna ....................................................................................................... 10
3. Wyniki badań w grupach dyskusyjnych ................................................................................. 17
3.1 Zidentyfikowane zasoby: ................................................................................................... 17
3.2 Zidentyfikowane potrzeby: ............................................................................................... 18
3.3 Proponowane inicjatywy: .................................................................................................. 18
4. Wyniki wywiadów. .................................................................................................................. 19
5. Badania w działaniu ................................................................................................................20
III. Rekomendacje ........................................................................................................................... 22
2
I. Wprowadzenie – Miasto Żory i działalność Miejskiego Ośrodka Kultury
1. Miasto Żory
Żory to miasto na prawach powiatu, leżące w południowej części województwa śląskiego,
opodal granicy z Czechami i Słowacją a także na skraju atrakcyjnych terenów rekreacyjnych
Beskidu Śląskiego i Żywieckiego. Zlokalizowane jest przy ważnych ciągach komunikacyjnych:
niedaleko międzynarodowej drogi A4 łączącej wschód z zachodem i przy autostradzie A1
łączącej południe z północą.
Żory prawa miejskie posiadają od 1272 roku. Mimo nękających je wojen i pożarów, miasto
zawsze odradzało się i do dziś zachowało unikatowy średniowieczny kształt urbanistycznej
zabudowy. Na pięknie odrestaurowanym rynku i otaczających go uliczkach podziwiać można
zabytki architektury, które nadają swoisty urok centralnej części miasta.
Miasto ma powierzchnię 65 km2 i składa się z 15 dzielnic.
Centrum miasta to Dzielnica Śródmieście ze starówką miejską, w której bezpośrednim
sąsiedztwie znajdują się dzielnice 700-lecia Żor, Księcia Władysława, W. Korfantego i
Kleszczówka. Trochę dalej znajdują się dzielnice: Zachód, Powstańców Śląskich, W.
Pawlikowskiego i W. Sikorskiego. Najbardziej oddalonymi od centrum dzielnicami są: Rój,
Rowień, Rogoźna, Baranowice, Osiny i Kleszczów.
W Żorach od maja 2014 r. działa bezpłatna komunikacja Miejska.
Dzielnice można podzielić na osiedla mieszkaniowe oraz osiedla domków jednorodzinnych.
3
Do tej pierwszej kategorii można zaliczyć dzielnice: 700-lecia Żor, Sikorskiego, Korfantego,
Księcia Władysława, Pawlikowskiego, Powstańców Śl.
Dzielnice domków jednorodzinnych to: Śródmieście, Zachód, Kleszczówka, Rwień – Folwarki,
Osiny, Kleszczów, Baranowice i Rogoźna.
Pewnego rodzaju hybrydę stanowi tu dzielnica Rój – os. „Gwarków”, która składa się z osiedla
mieszkaniowego i osiedla domków jednorodzinnych. Dzielnica ta, najbardziej oddalona od
centrum, jest wewnętrznie podzielona (kryterium podziału jest to, czy ktoś mieszka w domku
jednorodzinnym, czy w bloku). Osiedle „Gwarków” jest byłym osiedlem pracowniczym dla
nieczynnej już KWK ZMP; w tej dzielnicy obserwuje się największy stopień bezrobocia.
Ogólna liczba mieszkańców Żor utrzymuje się na mniej więcej stałym poziomie z nieznaczną
tendencją spadkową.
Tabela 1. Stan ludności miasta Żory z podziałem na wiek i płeć 2014 r. (osoby zameldowane na
pobyt stały)
Stan na:
31.03.2014 r.
30.06.2014 r.
30.09.2014 r.
21.12.2014 r.
0-17 lat
11 513
11 516
11 537
11 528
18-59 lat – kobiety
18 568
18 427
18 286
18 147
18-64 lat – mężczyźni
20 182
20 080
19 999
19 866
Od 60 lat – kobiety
6 506
6 623
6 734
6 831
Od 65 lat - mężczyźni
3 019
3 095
3 169
3 233
59 788
59 741
59 725
59 605
Wiek:
OGÓŁEM
Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej miasta Żory, bip.zory.pl
Zjawiska demograficzne charakteryzujące Żory to przede wszystkim spadek udziału młodzieży
w strukturze demograficznej, proces starzenia się ludności, ujemne saldo migracji.
Tabela 2. Stan ludności miasta Żory z podziałem na kategorie wiekowe 2014 r. (osoby
zameldowane na pobyt stały)
Stan na:
31.03.2014 r.
30.06.2014 r.
30.09.2014 r.
21.12.2014 r.
Poniżej 20 lat
12 712
12 698
12 718
12 661
20 – 30 lat
9 131
8 996
8 847
8 711
31 – 40 lat
11 332
11 373
11 376
11 373
41 – 50 lat
6 150
6 188
6 250
6 334
51 – 60 lat
9 497
9 285
9 143
8 961
Powyżej 60 lat
10 966
11 201
11 391
11 565
OGÓŁEM
59 788
59 741
59 725
59 605
Wiek:
Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej miasta Żory, bip.zory.pl
4
Największy spadek ludności widać w grupie wiekowej 20-30 lat czyli najbardziej mobilnej
grupie. Można przypuszczać, że warunki ekonomiczne zmuszają część z mieszkańców do
migracji zarobkowej.
Tabela 3. Stan ludności miasta Żory na 31.12.2014 z podziałem na dzielnice (osoby zameldowane
na pobyt stały)
Dzielnica
Liczba mieszkańców
W. Sikorskiego
9 429
Księcia Władysława
6 845
W. Pawlikowskiego
5 985
Powstańców Śląskich
5 545
W. Korfantego
4 582
Rój
4 363
Zachód
3 757
Kleszczówka
3 581
700-lecia Żor
3 204
Rowień - Folwarki
2 515
Śródmieście
2 482
Rogoźna
2 269
Baranowice
1 881
Kleszczów
1 870
Osiny
1 297
Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej miasta Żory, bip.zory.pl
1.1 Instytucje kulturalne
Miejskie instytucje kultury to, oprócz MOK, to Muzeum Miejskie i Miejska Biblioteka
Publiczna.
Ponadto w Żorach działa Zespół Państwowych Szkół Muzycznych i Muzeum Ognia.
Działa także szereg stowarzyszeń kulturalnych: Towarzystwo Miłośników Miasta Żory,
Stowarzyszenie na rzecz Kultury KANTATA, Stowarzyszenie Artystyczne "Żory", Towarzystwo
Wspierania Twórczości Dzieci i Młodzieży "Ballo", Żorskie Towarzystwo Kulturalne
"Kontrapunkt", Stowarzyszenie Artystyczne Żorskie Plenery, Żorskie Stowarzyszenie
Edukacyjno-Kulturalne, Stowarzyszenie Międzykulturowe MALOKA, Stowarzyszenie Inicjatyw
Twórczych KREATOR, Stowarzyszenie Formacja Taneczna "Reaktywacja" i Fundacja
"Muzykuj-My" Mała Akademia Muzyki. Muzeum Miejskie prowadzi także Żorskie Centrum
Regionalne w świetlicy w Osinach.
1.2 Inne instytucje organizujące czas wolny
W Żorach działa MOSIR (Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji), posiadający kilka obiektów
sportowych. Na osiedlach mieszkaniowych znajdują się orliki i siłownie „pod chmurką”. W
5
Żorach funkcjonują 2 pływalnie: w Parku Wodnym „Aquarion” oraz otwarty basen w dzielnicy
Rój.
W Żorach działa także Park rozrywki „TwinPigs” oraz prywatny obiekt dla rodzin z dziećmi
„Wesołe Koniki”.
2. Miejski Ośrodek Kultury w Żorach
Miejski Ośrodek Kultury w Żorach jest samorządową instytucją kultury prowadzącą
działalność w zakresie tworzenia, upowszechniania i ochrony kultury. Realizuje on działania w
dziedzinie wychowania, edukacji, tworzenia i upowszechniania kultury, upowszechniania
historii i tradycji miasta i regionu. Do podstawowych zadań Miejskiego Ośrodka Kultury należy
m.in. rozbudzanie potrzeb kulturalnych społeczności lokalnej, przygotowanie do odbioru i
tworzenie wartości kulturalnych, kształtowanie wzorców artystycznego uczestnictwa w
kulturze, działalność wystawiennicza, projekcje filmów. Zadania te realizowane są poprzez
organizowanie zespołowego uczestnictwa w kulturze, organizację imprez kulturalnych i
różnorodnych form edukacji kulturalnej oraz kształtowanie indywidualnej aktywności
kulturalnej.
Miejski Ośrodek Kultury w Żorach tworzy 8 jednostek organizacyjnych: Dom Kultury w
dzielnicy Śródmieście, Scena Na Starówce (kino) w dzielnicy Śródmieście, świetlica w dzielnicy
Rowień, świetlica w dzielnicy Osiny, świetlica w dzielnicy Kleszczów, klub „Wisus” w dzielnicy
Sikorskiego, klub „Rebus” w dzielnicy Księcia Władysława, świetlica w dzielnicy Rój.
We wszystkich placówkach MOK (oprócz kina) znajdują się komputery z dostępem do
Internetu. Komputery te są bezpłatnie użytkowane przez mieszkańców miasta.
Organizatorem MOK jest miasto Żory.
2.1 Wydarzenia cykliczne organizowane przez MOK
W 2014 roku MOK zorganizował następujące duże wydarzenia cykliczne: XVIII Wojewódzki
Festiwal Pieśni „Bóg się rodzi”, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy – sztab Żory, Przegląd
Grup Tanecznych Step Art, Urodziny Miasta, XIX Międzynarodowy Festiwal i Konkurs
Gitarowy, „Majówka Staromiejska”, XII Festiwal Taneczny BALLO 2014, Festiwal muzyki hip –
hopowej „Południowy Rytm”, 37. Żorska Wiosna Młodości (dni miasta), Letni Festyn Dzielnicy
Sikorskiego, Jarmark Władysławowski – festyn, Kino Letnie, czyli seanse filmowe „pod
chmurką”, XXV Międzynarodowy Plener Malarsko – Fotograficzny, VII Festiwal Twórczości
Religijnej „Fide et Amore”, 4. Regionalny Festiwal Kołocza Swojskiego, Festiwal SARI – biesiada
shantowa i plenerowe koncerty „Muzyka Świata”, Festiwal Muzyki Alternatywnej „Alternatywy
4” i festyn sylwestrowy.
2.2 Działalność grup artystycznych
Miejski Ośrodek Kultury prowadzi działania w dziedzinie wychowania i edukacji realizowane
m.in. poprzez prowadzenie zespołów muzycznych, tanecznych, wokalnych czy teatralnych, a
także przez działalność radia młodzieżowego.
Grupy i zespoły MOK to: Zespół Mażoretki ,,Eksplozja” (97 osób), Dziecięcy Zespół Taneczny
Wesołe Nutki (120 dzieci), Zespół „Taaka Kropa” (32 dzieci), Chór Młodzieżowy „Voce Segreto”
(45 osób), Zespół Wokalny A.F. MUSIC (12 osób), Zespół Muzyki Dawnej Villanella (15 os.),
Carpe Diem (15 os.), Magic Voice (16 os.), Ludowy Zespół Pieśni i Tańca „Osiny” (21 os.), Zespół
Pieśni i Tańca „Sari” (90 os.), Folklorystyczny zespół śpiewaczy „Rojanki” (6 os.), Zespół
folklorystyczny „Małe Rojanki” (28 dzieci), Zespół Ludowy „Baranowice” (16 os.),
6
folklorystyczny zespół śpiewaczy „Jagoda” (16 os.), Studio Tańca „Step Art” w Domu Kultury
(172 os.), Centrum Tańca i Ruchu „Rytm” w Klubie Wisus” (58 os.), taneczna Grupa GAME
OVER (20 os.), zespoły taneczne ,,IMPAKT” i „miniImpakt” (34 os.), Zespół Taneczny
Reaktywacja (70 dzieci). Grupy teatralne: Skene (22 os.), Art.Buzz (12 os.), Czilli (13 os.), „Mały
teatr” (13 dzieci), K.R.E.W. (22 os.), I.N.N.I. (12 os.), PLEG – Art. (16 os.), KREATYWNI (13 os.).
W MOK funkcjonuje młodzieżowe Radio Żory, a także Studio Działań Artystycznych, czyli
pracownia plastyczna organizująca wystawy i prowadząca szeroko zakrojoną działalność,
której trzon stanowi edukacja artystyczna.
2.3 Placówki MOK
2.3.1 Dom Kultury
Dom Kultury to miejsce, gdzie odbywają się zarówno cykliczne wydarzenia kulturalne, jak i
inne wydarzenia: spektakle teatralne, koncerty, warsztaty i stałe zajęcia zespołów
artystycznych.
W 2014 roku w Domu Kultury odbyło się: 15 wydarzeń cyklicznych, 10 koncertów, 14 spektakli
teatralnych, 9 pokazów - spotkań warsztatowych i konkursów okolicznościowych, 8 wystaw i
szereg spotkań grup mających stałe spotkania w Domu Kultury (Studio Tańca Step Art, Studio
Działań Artystycznych, spotkania zespołów tanecznych, wokalnych i teatralnych).
Ogólna liczba osób uczestniczących we wszystkich wydarzeniach w Domu Kultury –
ok. 30 000.
2.3.2. Scena „Na Starówce”
W obiekcie znajduje się kino, w którym w 2014 r. odbyło się ok. 1000 seansów. Ponadto odbyło
się 9 wydarzeń kulturalnych typu koncerty, operetki, przedstawienia teatralne. W galerii
odbyło się 10 wystaw malarskich i fotograficznych.
2.3.3. Klub WISUS.
W 2014 r. w klubie „Wisus” zorganizowano 231 wydarzeń. W ramach ww. imprez odbyły się:
Letni Festyn Dzielnicy Sikorskiego, turnieje skata i brydża, Akcja Zima, spotkania
okolicznościowe, warsztaty, konkursy, zebrania, dyskoteki, wystawy, przedstawienia, turnieje.
Oprócz imprez okolicznościowych trenowały grupy i zespoły oraz prowadzone były
stałe zajęcia programowe takie jak: taniec towarzyski dla dzieci i młodzieży, kółko
plastyczne, Mażoretki kadetki młodsze „Eksplozja III” gr. B, mażoretki kadetki starsze,
„Eksplozja III” gr. A, mażoretki juniorki „Eksplozja II”, mażoretki seniorki, „Eksplozja
I”, mażoretki „Mała Eksplozja”, integracyjne kółko teatralne, hip-hop (Jungle Kids,
Jaszczury, Lubię Dżem, BB), taniec współczesny z elementami jazzu (Impakt,
miniImpakt), break – dance, aerobik.
2.3.4. Klub „REBUS”.
W roku 2014 w klubie Rebus przeprowadzono 192 działania kulturalne, podczas których
odwiedziło klub 12 237 osób,
biorąc udział w
66
imprezach dla dzieci
i młodzieży oraz 126 dla dorosłych.
W „Akcji Zima” i „Akcji Lato” wzięło udział 1743 dzieci i młodzieży. W zajęciach stałych, w tym
kółkach z instruktorami, wzięło udział 431 dzieci, młodzieży i dorosłych. Klub Barbar
przyciągnął, podczas spotkań i imprez, 296 osób – imienniczek Barbar oraz ich przyjaciół.
7
W galerii „Trzy kolory” zorganizowano 8 wystaw prac amatorów fotografików.
W 2014 r.: 640 osób wzięło udział w 15 imprezach szachowych, XI Jarmark Władysławowski
przyciągnął 6000 osób, w 23 szkoleniach wzięło udział 594 osób, w 7 imprezach tanecznych 430 osób, 27 warsztatów dla dzieci przyciągnęło 1101 osób, 9 akcji krwiodawstwa - 684 osób, 36
zebrań – 1816 osób, 9 koncertów – 640 osób.
2.3.5. Świetlica w Osinach.
W Świetlicy w Osinach, poza codziennymi zajęciami świetlicowymi tj. kącik internetowy, gry
komputerowe, X-box, bilard, tenis stołowy, piłkarzyki, gry świetlicowe i planszowe oraz salą
telewizyjną odbywają się zajęcia plastyczne, kółko szachowe dla dzieci, działają dwa zespoły:
taneczny „Taaka Kropa”- rytmika i dwie grupy taneczne, LZPiT „Osiny” oraz prowadzone są
zajęcia z tańca towarzyskiego. Ponadto świetlica prowadzi wynajem na imprezy typu zajęcia,
wesela, komunie, stypy, spotkania rodzinne i okolicznościowe, itp. W roku 2014 odbyło się ok.
20 wydarzeń kulturalnych, w tym festyn rodzinny.
2.3.6. Świetlica w dzielnicy Rój (os. Gwarków).
Przy świetlicy działają zespoły śpiewacze ,,Rojanki’’ i ,,Małe Rojanki’’, których próby odbywają
się w szkole (Małe Rojanki) i Pawilonie Sportowym (Rojanki).
Dzieci zawsze mają do dyspozycji dzieci komputery, piłkarzyki, X-box wraz z kinectem,
cymbergaj, playstation oraz stół do ping-ponga. Organizowane są świetlicowe konkursy i
turnieje. Corocznie odbywa się spotkanie z Mikołajem i organizowany jest Dzień Dziecka.
Podczas ferii zimowych i wakacyjnych placówka proponuje szereg zajęć, warsztatów, spotkań i
wyjazdów.
Dzieci w świetlicy niechętnie biorą udział w zajęciach stałych, typu zajęcia plastyczne czy
kółko języka obcego. Zazwyczaj, gdy rozpoczynają się tego typu zajęcia, opuszczają świetlicę,
by powrócić po ich zakończeniu.
2.3.7. Świetlica w Rowniu.
Świetlica prowadzi zajęcia stałe dla dzieci: kółko plastyczne i szachowe. Podczas ferii i wakacji
zapewnia atrakcje w ramach „Akcji Zima” i „Akcji Lato”. Organizuje turnieje tenisa stołowego,
szachowego, spotkanie z Mikołajem i bal przebierańców. Ponadto w świetlicy odbywają się
próby zespołu śpiewaczego „Jagoda”, aerobik i zumba fitness, a także turnieje skata i pokazy
kulinarne.
W 2014 roku zorganizowano 12 wydarzeń dla mieszkańców dzielnicy, m.in. Festyn Rodzinny,
Dożynki, Dzień Seniora, okolicznościowe spotkania biesiadne, spektakl „Królewna Śnieżka” w
wykonaniu dzieci kółka teatralnego KREATYWNI.
2.3.8. Świetlica w Kleszczowie.
W świetlicy odbywają się zajęcia stałe: kółko plastyczne, kółko rekreacyjno – sportowe, kółko
muzyczne, warsztaty „Spotkania z fotografią”, zabawy z językiem angielskim i aerobik.
W 2014 roku odbyło się 13 wydarzeń, m.in. festyn rodzinny, biesiadne spotkania
okolicznościowe, bal dla dzieci itp. Zorganizowano także 5 wystaw fotograficznych.
8
II. Diagnoza
1. Metodologia
Do zbadania zasobów, potrzeb i samodzielnych inicjatyw mieszkańców Miasta Żory
wykorzystano następujące metody: badania ankietowe, dyskusje grupowe oraz badania w
działaniu – wywiady z mieszkańcami.
Na potrzeby badania skonstruowano kwestionariusz ankiety składający się z 7 pytań. Badanie
przeprowadzono pisemnie (ankiety rozdawano do samodzielnego wypełnienia), były także
rozprowadzane i wypełniane przy pomocy wolontariusza. Po odrzuceniu ankiet, które były
wypełnione z dużymi błędami lub były w nich znaczące braki, pozostało 530 kwestionariuszy,
które zostały wzięte pod uwagę w analizie przedstawionej w dalszej części tego opracowania.
Równolegle do badań ankietowych przeprowadzono 8 spotkań grup dyskusyjnych. 6 z nich
były spotkaniami otwartymi dla wszystkich mieszkańców, zaś 2 były spotkaniami zamkniętymi
– jedno z Młodzieżową Radą Miasta Żory, drugie – z przedstawicielami kół Związków
Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Rady Seniorów oraz Uniwersytetu Trzeciego Wieku w
Żorach. Na spotkania zapraszani byli też przedstawiciele Rad Dzielnic, szkół, przedszkoli i
stowarzyszeń, kół, związków i grup działających na terenie miasta. Łącznie w spotkaniach
wzięły udział 73 osoby.
W Domu Kultury w Żorach przeprowadzono badania w działaniu – na flipcharcie wystawiono
pustą kartkę papieru z markerem. Na kartce zadano pytanie: „Czym jest dla Ciebie Kultura w
Żorach?” Mieszkańcy wpisywali odpowiedzi przez tydzień.
18 kwietnia odbyły się działania animacyjne na wolnym powietrzu. Przez miasto przejechał
mobilny wózek artystyczny, który zatrzymywał się w różnych miejscach i angażował
mieszkańców miasta w działania artystyczne. Podczas wydarzenia 5 wolontariuszek
przeprowadzało indywidualne wywiady swobodne z mieszkańcami miasta. Przeprowadzono 59
rozmów.
2. Wyniki badań ankietowych
2.1 Grupa badawcza
W badaniu wzięło udział 530 osób (336 kobiet i 194 mężczyzn).
Ankiety rozprowadzane były w różnych środowiskach, jednak największą popularnością
cieszyły się wśród młodzieży w wieku 13-17 lat (270 osób).
9
7-12 lat (34 os.)
13-17 lat (270 os.)
18-25 lat (73 os.)
26-50 lat (98 os.)
51-65 lat (31 os.)
65+ (14 os.)
2.2 Analiza merytoryczna
a) Mieszkańcy miasta
Spośród 530 ankietowanych 436 osób jest mieszkańcami Żor, 92 osoby są spoza miasta, a 2 nie
odpowiedziało na pytanie.
b) Miejsce spędzania czasu wolnego
Ile osób ankietowanych spędza swój wolny czas w Żorach? 34 osoby nigdy nie wybierają
wybiera
spędzania czasu wolnego w naszym mieście, 155 osób sporadycznie znajduje coś ciekawego do
robienia w Żorach, 328
28 większość czasu wolnego spędza w Żorach, a 13 nie udzieliło
odpowiedzi.
10
1. Nie spędzam czasu
wolnego w Żorach,
wyjeżdżam poza
okolicę
2. Sporadycznie
znajduję tu coś
ciekawego do robienia
3. Większość czasu
wolnego spędzam w
Żorach
4. Brak odpowiedzi
c) Preferowany sposób spędzania czasu wolnego.
W pytaniu „Gdy masz wolny czas i chcesz się rozerwać – co robisz najczęściej?” poproszono o
ponumerowanie 5 wariantów, gdzie 1 oznaczało czynność najczęściej wykonywaną, zaś 5 lub 6
– tą, która w praktyce jest wykonywana najrzadziej. Ponieważ pytanie sprawiało pewne
problemy, wzięto pod uwagę czynności wybierane przez ankietowanych w pierwszej
kolejności.
177 osób najczęściej wybiera
era spędzenie czasu z rodziną lub przyjaciółmi, 86 osób uprawia
sport, 78 spędza czas przed telewizorem lub komputerem, 56 oddaje się swojemu hobby, 18
wybiera kulturę (kino, teatr, Dom Kultury), a 11 ma inną ulubioną formę spędzania czasu
wolnego. 104 osoby
by nie udzieliły jednoznacznej odpowiedzi.
1. Telewizja / komputer
2. Rodzina / przyjaciele
3. Sport
4. Kultura
5. Hobby
6. Inaczej
7. Brak jednoznacznej
odpowiedzi
11
d) Preferowany rodzaj wydarzeń kulturalnych.
W jakich wydarzeniach mieszkańcy chętnie wzięliby udział? Pytanie przedstawiało kilka
wariantów, pozostawiając możliwość wyboru wielokrotnego, a także wpisania własnej
odpowiedzi.
koncert (284)
warsztaty - obojętnie, jakie (51)
warsztaty malarskie (49)
warsztaty rzeźby(19)
warsztaty fotograficzne (81)
warsztaty rękodzieła (60)
warsztaty gry na instrumentach (45)
warsztaty wokalne (46)
inne warsztaty
spektakl (83)
inne wydarzenia kulturalne (114)
0
50
100
150
200
250
300
brak wyboru (19)
Bardzo pożądaną formą aktywności dla mieszkańców Żor są koncerty, w których chęć udziału
wyrażono w 284 ankietach.
Bardzo dużym zainteresowaniem cieszyły się warsztaty – łączna liczba deklaracji chęci udziału
wyniosła 421 (należy jednak pamiętać, że pytanie pozostawiało możliwość wielokrotnego
wyboru i jedna osoba mogła wybrać większą liczbę interesujących ją działań).
Często korzystano z możliwości dodawania własnych komentarzy w ankietach.
Koncerty.
Wpisywane sugestie dotyczące koncertów mówiły o:
- gatunkach muzycznych:
- wykonawcach:
Największą popularnością cieszył się Dżem (6) i Gang Albanii (5).
Pozostali wymieniani muzycy to: Lady Pank (4), Sabaton(3), Saszan (3), Chwila Nieuwagi (3),
Margaret (3), Kamil Bednarek (3), Tomasz Chada (3), Maria Peszek (2), Doda (2), Tede (2),
Miuosh (2), Dawid Kwiatkowski (2), Żorska Orkiestra Rozrywkowa (2), Demonologia (2), Feel
(2), Wolna Grupa Bukowina, zespoły grające w ramach projektu "W górach jest wszystko, co
kocham" (2), np. Dom o zielonych progach, Na bani, Z Góry My Syny, współczesny bard
Andrzej Kołakowski, Raggafaya, The Dumplings, Young Fathers, Mateusz Ziółko, Universe,
Kult, Katarzyna Groniec, Indios Bravos, Gutek, Ich Troje, Lemon, Grubson, Ziarecki, AK-47,
Anna Maria Jopek, Patryk Kumor, Kękę, Patrycja Markowska, Anna Wyszkoni, Zbuku, Honey,
Curly Heads, Dawid Podsiadło, Adam Bałdycho, Hey, Atom String Quartet, Monika Brodka,
Tyga, Sulin, DJ Velas, Pocahontas, Focus, HappySad, Gural, Kali, Sitek, O.S.T.R., MIG, Lovex,
Verba, Golec Uorkiestra, Strachy na Lachy, Dorota Masłowska, Żorska Alternatywa
12
Młodzieżowa, Coma, Luxtorpeda, B.R.O., Budka Suflera, Artur Andrus, StudentBand, Zbuku,
Sumptuastic, Hunter, Shawn Mendes czy Ariana Grande.
Wymieniano również światowej sławy gwiazdy oraz legendarne (czasem nieistniejące już)
zespoły: Nirvanę, AC/DC, Metallikę, Red Hot Chilli Peppers, Beyonce czy Justina Biebera.
Ankietowani często deklarowali chęć uczestnictwa w wydarzeniach sportowych (mecze,
pokazy sportowe itp.).
dla dzieci (1)
country (3)
disco polo (5)
metal (3)
reggae (1)
shanty (2)
foklor śląski (2)
koncert z DJ-em (2)
"Śląska lista szlagierów" (3)
muzyka elektroniczna (4)
muzyka alternatywna (3)
muzyka rozrywkowa (4)
jazz (5)
hip hop i rap (11)
muzyka poważna, klasyczna (11)
pop (12)
rock (19)
0
5
10
15
20
Warsztaty.
Najczęściej wymienianym w sugestiach rodzajem warsztatów były warsztaty taneczne, w
których chętnie weźmie udział 18 osób. Wymieniono następujące rodzaje tańca: balet dla osób
15+ (2 os.), taniec liniowy (2) i taniec na rurze, a także warsztaty taneczne dla licealistów i
studentów.
7 osób chciałoby uczestniczyć w warsztatach kulinarnych.
5 osób napisało o warsztatach z akrobatyki i gimnastyki artystycznej; pojawiło się też 5 sugestii
mówiących o zajęciach fitness (zumby, aerobiku).
Pojawiły się 4 osoby zainteresowane udziałem w warsztatach dot. umiejętności miękkich –
autoprezentacji, radzenia sobie ze stresem itp.
3-krotnie zaproponowano warsztaty projektowania ubrań i warsztaty teatralne, a także naukę
języków obcych (np. języka niemieckiego).
2 razy wspomniano o warsztatach dziennikarskich, warsztatach dla dzieci, warsztatach dla
młodych mam z małymi dziećmi, warsztatach z informatyki i warsztatach regionalnych.
Pozostałe z wymienianych typów warsztatów, w jakich chcieliby wziąć udział ankietowani, to
warsztaty: czytelnicze, animacji filmowej, rysunku, medycyny niekonwencjonalnej, perkusyjne,
podróżnicze, modelarskie, szycia, militarne, wokalne z kimś z zagranicy, elektroniki.
13
Spektakle.
Najczęściej wymienianym rodzajem spektaklu był spektakl komediowy (10), a zaraz po nim –
musical (7). Proponowano 2 tytuły musicali: Metro (2) i High School Musical (3).
3 osoby zadeklarowały chęć udziału w przeglądach teatralnych lub krótkich form
dramatycznych, etiud teatralnych. 2 osoby chcą zobaczyć występ teatru młodzieżowego.
Zaproponowano także spektakl edukacyjny poświęcony problemom społecznym, np.
narkomanii, uzależnieniom wśród młodzieży oraz spektakle dla dzieci.
Wymieniane tytuły (oprócz wyżej wspomnianych musicali) to: Balel, Factory, Szalone
Nożyczki, Tarzan, PaT, spektakl Doroty Masłowskiej, oraz Romeo i Julia (2).
Pozostałe propozycje:
- zawody e-sportowe (IEM) - 8
- kabaret - 7
- spotkania poetyckie / literackie – 3
- spotkania z ciekawymi ludźmi - 3
- pokazy taneczne – 3
- spotkania taneczne - 3
- sztuki walki - 2
- spotkania autorskie – 2
- zorganizowanie dyskoteki – 2
- wystawy lokalnych artystów - 2
- festiwal kultury harcerskiej
- zajęcia dla harcerzy lub zuchów
- zajęcia prowadzone przez harcerzy lub zuchy
- spotkanie z Rezim
- klub motocyklowy
- wymiany europejskie
- debaty i spotkania z władzami miasta,
- walka na poduszki
- Festiwal Kolorów
- zwiedzanie zamków, np. w Mosznej
- gry miejskie
- rajdy
- tańce towarzyskie 50+
14
e) Włączenie się mieszkańców w przedsięwzięcia kulturalne.
Piąte pytanie również dawało możliwość wielokrotnego wyboru.
Zapytani o chęć włączenia się w wydarzenia kulturalne ankietowani najczęściej odpowiadali, że
widzą się w roli uczestnika warsztatów lub widza – 298 osób.
23 osoby mogłyby poprowadzić zajęcia, zaś 19 widzi się w innej roli:
roli pomocnika, wolontariusza,
współprowadzącego, fotografa, charakteryzatorki, aktora, akompaniatora, konferansjera,
trenera, koordynatora.
204 osoby nie chcą się aktywnie włączać w przedsięwzięcia.
Widzę się w roli…
uczestnika warsztatów/widza
prowadzącego zajecia
innej
nie chcę się włączać w działania
f) Osoby kreatywne w środowisku.
165 osób ankietowanych dostrzega w swoim środowisku osoby, które same tworzą bądź
organizują działania artystyczne.
15
Czy dostrzegasz kreatywne osoby w swoim
środowisku?
Tak
Nie
Wskazywane
kazywane przez ankietowanych osoby kreatywne to głównie osoby działające lub
współpracujące z Miejskim Ośrodkiem Kultury – instruktorzy i członkowie grup teatralnych,
tanecznych, zespołów. Wskazani zostali również instruktorzy harcerscy, nauczyciele, a także
tak
grupy i zespoły: „O, kotki!”, zespół Lucky Stray, KLS, zespół Brandon Marlo, Digitus Medius,
PaT, Hevelios oraz twórcy bloga „Futbol po angielsku” i wolontariusze
usze pracujący przy UTW w
Żorach.
Część z osób, które wskazali ankietowani, nie współpracuje z MOK-iem.
MOK iem. Realizacja projektu
jest znakomitym pretekstem do rozpoczęcia współpracy.
g) Inicjatywy mieszkańców.
- zajęcia kulinarne,
- akcja promująca zdrowy tryb życia,
- organizacja zawodów e-sportowych,
sportowych,
- organizacja warsztatów muzycznych z wykwalifikowanymi osobami (znanymi w branży) - 2,
- pokaz mody,
- warsztaty animacji, projekcji interaktywnych,
- warsztaty historyczne o konkretnym przedziale czasowym,
- zajęcia z rysunku architektonicznego,
architektonicz
- nauka języka niemieckiego,
- nauka śląskiego,
- Event Street Workout – impreza łącząca ludzi zapalonych do ćwiczenia na wolnym
powietrzu,
- konkurs fotograficzny,
- utworzenie zespołu wokalnego,
16
- warsztaty z projektowania ubrań,
- utworzenie niezależnej, alternatywnej, żorskiej „offowej” grupy teatralnej
- utworzenie grupy teatralnej,
- kulturalne wymiany zagraniczne - 3,
- występy rapowe,
- spotkania klubu książki, spotkania z pisarzami, podczas których odbywałyby się dyskusje,
czytanie własnych dzieł – 2,
- spotkania połączone z analizą i interpretacją dzieł współczesnych twórców, przedstawień
teatralnych, obrazów,
- wieczór literacki,
- wernisaż,
- warsztaty z przedsiębiorczości,
- trening umiejętności miękkich: motywacji, komunikacji, negocjacji, prezentacji siebie itp.,
- warsztaty savoir – vivre,
- trening umiejętności personalnych,
- zajęcia sportowe dla młodzieży,
- balet dla osób 15+ - 2
- gimnastyka artystyczna dla os. początkujących w wieku 15+
- otwarte bezpłatne szkolenie z tańca towarzyskiego,
- warsztaty taneczne,
- obozy taneczne,
- wycieczki,
- stworzenie studia nagrań dla młodych, tworzących i rozwijających się artystów - 2,
- konkursy, festiwale dla młodych zespołów, muzyków,
- stworzenie miejsca spotkań młodzieży, klubu – 2,
- stworzenie dużego klubu dyskotekowego – 2,
- galeria handlowa/ centrum handlowe – 9,
- McDonald’s na rynku – 8.
3. Wyniki badań w grupach dyskusyjnych
3.1 Zidentyfikowane zasoby:
a) pomieszczenia: infrastruktura Miejskiego Ośrodka Kultury, dysponującego 8 jednostkami
organizacyjnymi
b) plenery: potencjał krajobrazowy Baranowic, Kleszczowa, Osin, Roju, Rogoźnej i Rownia
c) utwardzone drogi leśne, potencjał pod trasy rowerowe – piękne lasy i parki w Żorach
d) malownicza starówka
17
e) darmowa komunikacja Miejska
f) ogólnodostępne komputery w placówkach MOK,
g) stała możliwość robienia zdjęć dzięki aparatom wbudowanym w telefony komórkowe
3.2 Zidentyfikowane potrzeby:
a) pieniądze (x6)
b) zaangażowanie w działania środowisk z obrzeży miasta, organizowanie wydarzeń w
oddalonych od centrum dzielnicach (x2)
c) potrzeba wyjścia z domu, uczestnictwa w życiu społecznym
d) potrzeba tworzenia przynależności, integracji środowiska – łączenie społeczności z różnych
dzielnic
e) informacji o wydarzeniach kulturalnych, aby informacja docierała do osób zainteresowanych
f) potrzeba bycia dumnym z własnych działań
g) potrzeba miejsca spotkań mieszkańców w dzielnicy Kleszczówka
h) zajęcia dla małych, 2 – 3 letnich dzieci (oferty zaczynają się dla dzieci od lat 4)
3.3 Proponowane inicjatywy:
wspólne warsztaty rodzinne (wielopokoleniowe), np. kulinarne
rodzinne zwiedzanie miasta Żory. Pomysł polega na zwiedzaniu miasta z rodzinami, w
których znaleźliby się przedstawiciele 3 pokoleń (np. dziadek, mama, dziecko).
Wycieczka prowadzona byłaby przez profesjonalnego przewodnika.
ścieżka historyczna – spotkania terenowe mające na celu promocję historii miasta
spotkanie integracyjne różnych dzielnic, np. festyn „Między nami, osiedlami”
„Garden Party” w dzielnicy Kleszczówka
spotkania dot. kolorystyki – warsztaty uczące dobierania kolorów do typu urody,
zakończone sesją zdjęciową,
tematyczne spotkania dla pasjonatów, np. filatelistów, numizmatyków, hodowców
zwierząt itp.
spotkanie z poezją, np. Wisławy Szymborskiej, wieczory literackie, poetyckie (x2)
dyskusyjny klub filmowy,
Festiwal Filmów Górskich,
Warsztaty Lego Technic
wystawy i prezentacje talentów dzieci i dorosłych,
wystawy tematyczne,
wystawa „Dzieci Żor w fotografii” – zdjęcia dzieci z różnych miejsc, środowisk.
Wystawa z wernisażem
terenowe warsztaty fotograficzne w Parku Krajobrazowym Rud Wielkich w dzielnicy
Kleszczów,
18
wycieczka do Centrum Nauki Kopernik bądź do Planetarium w Chorzowie
muzyczne spotkania z teatrem dla dzieci, gdzie dzieci działają na scenie
bajkowe spotkania tematyczne „Bajkowa przygoda” dla dzieci 0-3 lata, składające się ze
spotkaniem z bajką, zajęciami teatralnymi, kukiełkowymi, warsztatami dźwiękowymi
zajęcia z dźwiękiem i światłem, zróżnicowanymi bodźcami dotykowymi (zajęcia te
mogłyby łączyć dzieci pełnosprawne i niepełnosprawne)
zajęcia z żonglerki i akrobatyki,
seria spotkań z nauczycielami sztuki aktorskiej, np. pantomimy
warsztaty z tzw. umiejętności miękkich (komunikacji, prezentacji) dla młodych ludzi,
zajęcia związane z kulturą w biznesie (wskazanie różnic kulturowych i zachowań, które
trzeba uwzględnić w kontaktach biznesowych we Francji, krajach Ztoki Perskiej,
Japonii)
warsztaty: kultura językowa i normy językowe. Jak wspomagać prawidłowy rozwój
mowy dziecka?
e-commerce – zajęcia z przedsiębiorczości dla młodzieży,
metamorfozy – warsztaty dla tzw. osób po przejściach, uczące sztuki makijażu, doboru
ubrań itp.,
SWAP – zorganizowany kiermasz wymiany ubrań, płyt, przedmiotów codziennego
użytku
propozycja dla licealistów – nauka rysunku technicznego, warsztaty architektoniczne, z
projektowania urbanistycznego dla osób zainteresowanych studiowaniem architektury
warsztaty filmu animowanego
4. Wyniki wywiadów.
Liczba przeprowadzonych wywiadów – 59.
Badanie przeprowadzono na terenie miasta Żory. W badaniu brali udział mieszkańcy miasta.
Grupa badawcza:
Ogólna liczba osób, z którymi przeprowadzono wywiad – 61, w tym
Kobiety –2 w wieku do 25 lat, 4 w wieku do 45 lat, 6 wieku powyżej 45 lat
Mężczyźni – 9 w wieku powyżej 45 lat
Dzieci - 4 w wieku do 15 lat
Katalog zadanych zagadnień:
1.W jakich sytuacjach uczestniczy Pan(i) w życiu kulturalnym miasta? /Kiedy korzysta Pan(i) z
oferty instytucji kultury?
2.Jak się Pan(i) czuje w Domu Kultury?
3.Jaka jest oferta Domu Kultury i innych instytucji kultury w mieście?
19
4.Jakie znaczenie ma Dom Kultury dla kultury w mieście?
5.W jakie działania kulturalne chciał(a)by się Pan (i) się włączyć?
Odpowiedzi:
1. Na pytanie o uczestnictwo w wydarzeniach artystycznych i życiu kulturalnym miasta
większość osób odpowiedziała, że z oferty nie korzysta wcale lub korzysta raczej rzadko.
Pierwszym i najczęściej wymienianym powodem ich bierności jest brak czasu, ich opinia, że są
zbyt starzy i mają inne zajęcia, które w pełni pochłaniają ich wolny czas. Jednak przeważająca
część badanych ma pozytywne skojarzenie z Domem kultury, uważa, że jest to potrzebne i
ważne miejsce, szczególnie dla ludzi młodych. Spora część badanych odwiedza Dom Kultury
odprowadzając dzieci/wnuki na zajęcia artystyczne.
2. Pytane osoby bardzo dobrze czują się w Domu Kultury. We wszystkich wywiadach
zanotowano bardzo pozytywnie i z entuzjastyczne wypowiedzi o atmosferze tam panującej.
3. Większość respondentów uważa, że oferta Domu Kultury jest bogata i ciekawa jednak
skierowana przede wszystkim do dzieci i osób młodych. W opinii wielu brakuje zajęć dla osób
starszych czy wydarzeń plenerowych animacyjnych czynnie angażujących odbiorców.
Jednocześnie podkreśla się znaczenie Domu Kultury jako miejsca umożliwiającego rozwój,
dającego szansę i możliwość realizacji pasji i poznawania piękna.
4. Najczęściej wymieniane działania, w które włączyliby się pytani respondenci:
- warsztaty gastronomiczne
- warsztaty fotografii, malarstwa
- warsztaty taneczne
- warsztaty florystyczne, rękodzieła, robótki ręczne, szycie
- grupowe spacery (opowieści o historii miasta, obecność profesjonalnego przewodnika)
- zajęcia pierwszej pomocy, spotkania z udziałem osób niepełnosprawnych
Ogólne podsumowanie:
Ludzie sami nie chcą, boją się zgłaszać inicjatywy ale chętnie wezmą udział w atrakcyjnych i
ciekawych jednorazowych warsztatach.
5. Badania w działaniu
Mieszkańcy miasta odpowiadali na pytanie „Czym jest dla Ciebie Kultura w Żorach?”.
Po tygodniu tablica była całkowicie zapełniona. Odpowiedzi, jakie się pojawiły, to:
rozrywką (2x),
pracą,
wytchnieniem,
uatrakcyjnieniem,
wszystkim!
szacunkiem,
motywacją,
wolnym czasem,
radością i życiem,
20
tupotem małych stóp,
całym życiem,
LOL-em,
czymś na pewno,
hip – hopem (4x),
break- dancem,
czym fajnym,
fajną frajdą,
radością życia,
angielskim,
pomarańczą,
Game Over – zespół (3x),
gorącym flamenco z uśmiechem.
21
III. Rekomendacje
Badania przeprowadzone w społeczności lokalnej wskazały, że dotychczasowy kierunek
działalności MOK skierowany jest na zaspokajanie najczęściej zgłaszanych potrzeb (koncerty,
bogata oferta warsztatów, spektakle, etc.). Proponowane obszary rozwoju to:
1. Zajęcia praktyczne.
Podczas badań – zwłaszcza podczas spotkań z grupami dyskusyjnymi i w czasie wywiadów –
zauważono, ze ludzie chcą brać udział w warsztatach praktycznych, tj. takich, dzięki którym
mogą wytworzyć przedmiot użytkowy lub nabyć umiejętność przydatną w życiu codziennym.
Z tego powodu wielokrotnie w wywiadach, ankietach i spotkaniach z mieszkańcami pojawiała
się propozycja warsztatów kulinarnych czy robótek ręcznych.
2. Zajęcia krótkotrwałe.
Ludzie chcą brać udział w wydarzeniach krótkotrwałych (np. jednorazowych warsztatach),
gdyż brak czasu nie pozwala na wiązanie się w dłuższy proces nauczania.
3. Poszerzenie oferty dla seniorów.
Pomimo stałego zachęcania przez MOK do udziału w zajęciach osób 50+, instytucja ta ciągle
jest postrzegana jako miejsce dla osób młodych. Osoby starsze, z którymi przeprowadzano
wywiady, najczęściej bywały w Domu Kultury przy okazji odprowadzania dziecka/wnuka na
zajęcia. Być może działania międzypokoleniowe (zajęcia dla dziadków z dziećmi) mogłyby
zmienić ten aspekt wizerunkowy Domu Kultury i zachęcić do udziału starsze pokolenia.
4. Pogłębienie diagnozy w poszczególnych dzielnicach miasta.
Spotkania z przedstawicielami różnych dzielnic miasta wykazało potrzebę rozmawiania o
kulturze i poznania potrzeb mieszkańców poszczególnych dzielnic. Rekomenduje się
pogłębienie diagnozy w poszczególnych dzielnicach miasta celem rozpoznania potrzeb
mieszkańców każdej z nich.
22