Wyniki dodatnie i fałszywie dodatnie utrzymujące się u
Transkrypt
Wyniki dodatnie i fałszywie dodatnie utrzymujące się u
diagnostyka laboratoryjna Journal of Laboratory Diagnostics 2011 • Volume 47 • Number 1 • 63-68 Praca oryginalna • Original Article Wyniki dodatnie i fałszywie dodatnie utrzymujące się u krwiodawców RCKiK w Katowicach badanych w kierunku kiły w latach 2007do 2009 The persistence of the positive and false-positive results among blood donors RCKiK in Katowice in screening tests from 2007 to 2009 Lidia Basta¹, Bogdan Mazur², Ewa Rudowska¹, Stanisław Dyląg¹, Bożena Drybańska¹ ¹Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach, ² Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii, Śląski Uniwersytet Medyczny Streszczenie Krętek blady – Treponema pallidum został zidentyfikowany jako czynnik etiologiczny kiły przez Schaudinna i Hoffmanna w 1905 roku. W badaniach laboratoryjnych oprócz wyników potwierdzających kiłę pojawiają się wyniki fałszywie dodatnie. Wyróżniamy dwa typy fałszywie dodatnich reakcji: ostre i przewlekłe wyniki fałszywie dodatnie. Celem pracy jest analiza częstości występowania kiły wśród krwiodawców RCKiK w Katowicach oraz utrzymywania się wyników fałszywie dodatnich w testach przeglądowych w latach 2007 do 2009. Badania przesiewowe w kierunku diagnostyki kiły wykonano testem Architect Syfilis TP firmy Abbott na aparacie Architect. Grupa dawców, u których wykryto przeciwciała przeciwko kile podlegały weryfikacji testem potwierdzenia TPHA. W latach 2007 do 2009 uzyskano 311 (0,214%) wyników dodatnich w kierunku kiły w testach przeglądowych. Po wykonaniu testu potwierdzenia TPHA, kiłę stwierdzono u 105 krwiodawców, co stanowiło 0,072%. U 206 krwiodawców, mimo dodatnich wyników testu przeglądowego nie potwierdzono zakażenia kiłą. Wszystkich tych krwiodawców wezwano na badania kontrolne po 3 i 6 miesiącach. Zgłosiło się 144 krwiodawców. Ostre fałszywie dodatnie wyniki stwierdzono u 42 dawców, co stanowiło 29% dawców wezwanych na ponowną kontrolę. Przewlekłe fałszywie dodatnie wyniki utrzymywały się u 64 dawców, co stanowiło 44,4% dawców z 144 kontrolowanych. Summary Treponena pallidum was identified as an etiological factor of syphilis by Schaudinn and Hoffmanna in 1905. In laboratory research apart from the factors that confirm syphilis, false-positive results appear. We distinguish acute and chronic falsepositive reactions.The aim of the work is to analyze the frequency of syphilis appearances among the blood donors of RCKiK in Katowice as well as to analyze the persistence of the false-positive results in screening tests from 2007 to 2009. Screening tests towards syphilis diagnosis were performed on the Architect apparatus with the Architect Syphilis TP test of the Abbott Company. A group of donors that were diagnosed to have the antibodies against syphilis were verified by TPHA confirmation test. From 2007 to 2009 the number of positive results towards syphilis in screening tests was 311 (0,214%). After performing TPHA confirmation test, 105 blood donors were diagnosed to have syphilis, which made 0,072% of all donors subjected to the test. Despite having the positive screening test results, 206 blood donors were not considered as syphilis infected. All these donors were called for a control tests after 3 and 6 months. 144 blood donors answered. 42 donors had acute false-positive results, which was 29% of all donors called for another control. Chronic false-positive results were persistent among 64 donors, which made 44% of 144 controlled donors. Słowa kluczowe:Treponema pallidum, kiła, diagnostyka, biologicznie fałszywie dodatnie reakcje Key words:Treponema pallidum, syphilis, diagnostics, biological false positive reaction Wstęp Krętek blady – Treponema pallidum został zidentyfikowany, jako czynnik etiologiczny kiły przez Schaudinna i Hoffman- na w 1905 roku i w obecnych czasach stanowi wielki problem zdrowotny na świecie. Z roku na rok notuje się coraz więcej zachorowań. W warunkach naturalnych wywołuje 63 Wyniki dodatnie i fałszywie dodatnie utrzymujące się u krwiodawców RCKiK w Katowicach badanych w kierunku ... chorobę weneryczną – kiłę, która jest przenoszona głównie w trakcie stosunków seksualnych. Krętki blade przedostają się przez wrota zakażenia i szybko się namnażają. Następnie dochodzi do rozsiewu bakterii drogami chłonnymi i drogą krwi. Zakażenie organizmu doprowadza do choroby ogólnoustrojowej. Kiłę można podejrzewać na podstawie wywiadu epidemiologicznego i badania fizykalnego, ale ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie badań laboratoryjnych [7]. Diagnostyka kiły zależy od okresu choroby, w którym wykonywane są badania. W kile I rzędowej materiałem do badań jest płyn surowiczy z objawu pierwotnego, zawierający olbrzymie ilości krętków bladych. Podstawowym badaniem jest w tym momencie preparat bezpośredni, oglądany w mikroskopie w ciemnym polu widzenia, po zastosowanie metody immunofluorescencyjnej lub pod immersją [3] Diagnostyka w kile II rzędowej polega na wykonaniu testów serologicznych i badań mikroskopowych. Materiałem do badań jest tutaj odpowiednio krew i płyn surowiczy. W kile późnej jedynym potwierdzeniem rozpoznania zakażenia są odczyny serologiczne, ponieważ nie występują objawy kliniczne kiły. Wśród odczynów serologicznych, mających zastosowanie w przypadku diagnostyki kiły, możemy wyróżnić odczyny: krętkowe i niekrętkowe [11]. Odczyny krętkowe (swoiste) to: Treponema pallidum haemagglutination assay – TPHA, metoda mikrohemaglutynacyjna – MHA-TP, Treponema Pallidum particie agglutination – TPPA test, fluorescent Treponema antibody – FTA test i jego modyfikacja absoprbcyjna – FTA-ABS test, FTA-ABS IgM, FTA-ABS 19S IgM, odczyny immunoenzymatyczne (enzyme immunoassay – EIA), odczyn immobilizacji krętków i immunobloting [4,9]. W odczynach krętkowych stosowanych w diagnostyce kiły, jako antygen używane są całe komórki Treponema pallidum (żywe, utrwalone) lub ich fragmenty. Do tradycyjnych odczynów niekrętkowych należą odczyny kłaczkujące (klasyczne, reaginowe): Veneeral Disease Research Laboratory – VDRL test, rapie plasma reagin – RPR card test, unheated serum reagin – USR test, toluidyn red unheated serum test – TRUST [Ratnam2005]. Odczyny nie- płyn owodniowy czy owrzodzenia w obrębie układu moczowo-płciowego. Oprócz tego techniki te charakteryzują się znacznie większą czułością i swoistością [2]. Niestety w badaniach laboratoryjnych oprócz wyników potwierdzających kiłę pojawiają się wyniki fałszywie dodatnie, które mogą mieć różne podłoże. Biologicznie fałszywie dodatnie reakcje są wtedy, kiedy testy serologiczne w kierunku kiły są pozytywne, a testy weryfikacyjne ujemne i występują u osób bez żadnych symptomów choroby. Wyróżniamy dwa typy fałszywie dodatnich reakcji: ostre i przewlekłe wyniki fałszywie dodatnie. Ostre biologiczne fałszywie dodatnie reakcje pojawiają się zwykle podczas albo wkrótce po ostrej infekcji. Te reakcje są zwykle słabo reaktywne, trwają przez kilka dni do kilku tygodni, najdłużej do sześciu miesięcy. Negatywizacja tych wyników następuje samoistnie. Przewlekłe biologicznie fałszywie dodatnie wyniki występują dłużej niż 6 miesięcy i mogą utrzymywać się nawet przez kilka lat lub całe życie. Zwykle są słabo reaktywne, ale mogą być także wysoko reaktywne [5]. Celem pracy jest analiza częstości występowania kiły wśród krwiodawców RCKiK w Katowicach oraz utrzymywania się wyników fałszywie dodatnich w testach przeglądowych w latach 2007 do 2009. krętkowe wykrywają reaginy, które są przeciwciałami antylipidowymi klasy IgG i IgM. Zasada testów polega na reakcji przeciwciał zawartych w surowicy z nieswoistymi antygenami takimi jak: kardiolipina, lecytyna, cholesterol, które maja budowę podobną do antygenów krętkowych [1]. W celu polepszenia i udoskonaleni diagnostyki kiły wprowadza się obecnie coraz to nowsze testy, które wraz z testami stosowanymi do tej pory wzajemnie się uzupełniają i pozwalają na wykrycie lub wykluczenie choroby. W wielu laboratoriach, które zajmują się patogenezą, immunologią, epidemiologią i leczeniem kiły, stosowane są takie profesjonalne metody potwierdzające zakażenie Treponema pallidum jest metoda Western blot czy metoda PCR oraz ich modyfikacje. Metody te z powodzeniem stosowane są do wykrywaniu T. pallidum w różnego rodzaju materiałach biologicznych, takich jak krew pełna, składniki krwi, płyn mózgowo-rdzeniowy, TpN15, TpN17 i TpN47, badana próbka oraz rozcieńczalnik próbek. Przeciwciała anty-Treponema pallidum obecne w próbce, tworzą kompleksy z antygenami mikrocząsteczek. W drugim etapie, po przemyciu, dodawany jest koniugat zawierający ludzkie przeciwciała IgG/IgM znakowany akrydyną. Po kolejnym przemyciu, w obecności roztworu przygotowawczego - nadtlenku wodoru oraz wyzwalającego - wodorotlenku wodoru, związany znakowany akrydyną koniugat powoduje powstanie sygnału chemiluminescencyjnego. Natężenie świecenia wywołane reakcjami chemiluminescencji mierzone w relatywnych jednostkach świecenia RLU, jest proporcjonalne do ilości przeciwciał w badanej próbce. Obecność lub brak przeciwciał anty-TP w próbce określana jest poprzez porównanie wartości sygnału chemiluminescencyjnego badanej próbki do wartości cut off wyznaczonej podczas wcześniej wykonanej kalibracji. 64 Materiał i metody Naszymi badaniami objęto wszystkich dawców, którzy oddali krew w oddziałach terenowych i na ekipach wyjazdowych, organizowanych na terenie objętym działalnością Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach. Dlatego też, wśród badanych dawców znaleźli się zarówno dawcy pierwszorazowi jak i wielokrotni. Badania przesiewowe w kierunku diagnostyki kiły wykonano testami Syphilis TP firmy Abbott na aparacie Architect. Test Architect Syphilis TP jest testem immunochemicznym służącym do jakościowego oznaczania przeciwciał przeciwko Treponema pallidum (TP) w ludzkiej surowicy lub osoczu i oparty jest na metodzie dwustopniowej. W pierwszym etapie mieszane są paramagnetyczne mikrocząsteczki opłaszczone rekombinowanymi antygenami Treponema pallidum L. Basta i inni Grupa dawców, u których wykryto przeciwciała przeciwko kile, podlegały weryfikacji testem potwierdzenia TPHA (Treponema Pallidum Hemagglutination Assay). Od 1.01.2007 do 22.08.2009 badania potwierdzające wykonano testem firmy bioMerieux TPHA, a od 23.08.2009 testem firmy Emapol Syphilis TPHA. W obu przypadkach są to pośrednie testy wykrywające przeciwciała anty-Treponema pallidum metodą hemaglutynacji, gdzie erytrocyty ptasie opłaszczone są antygenami Treponema pallidum, co pozwala na wykrycie specyficznych przeciwciał anty-TP. W przypadku obecności przeciwciał przeciwko kile uczulone komórki wykazywały aglutynację, natomiast przeciwciała przeciwko niepatologicznym Treponema były absorbowane przez ekstrakt Reiter’s Treponemas. Wyniki W ciągu trzech lat wykonano 294 133 badań w kierunku zakażeń kiłą w donacjach pobranych u dawców Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach. W latach 2007 do 2009 krew oddało 145 361 dawców, wśród których byli dawcy pierwszorazowi w ilości 49 852 oraz daw- cy wielokrotni w ilości 95 509. Łącznie pobrano 294 133 donacji (tabela I). Wśród tych dawców otrzymano 311 (0,214%) wyników dodatnich w testach przeglądowych. W wyniku weryfikacji testem TPHA zakażenie kiłą potwierdzono u 105 (0,072%) krwiodawców (tabela II). Liczba zakażeń kiłą wśród dawców pierwszorazowych wynosiła 47 (0,094%) osób, a u dawców wielokrotnych 59 osób, co stanowiło 0,062% (tabela III). Natomiast u 206 krwiodawców, mimo dodatnich wyników testu przeglądowego nie potwierdzono zakażenia kiłą. Wszystkich tych krwiodawców wezwano na badania kontrolne po 3 i 6 miesiącach. Zgłosiło się 144 krwiodawców. Ujemne wyniki otrzymano u 23 dawców po 3 miesiącach i u 19 dawców po 6 miesiącach, co stanowiło odpowiednio 15,9% i 13,1% dawców, którzy zgłosili się na kontrolę. Natomiast, jeśli chodzi o fałszywie dodatnie wyniki utrzymywały się one u 38 dawców przez 3 miesiące i u 64 dawców przez ponad 6 miesięcy, co stanowiło odpowiednio 26,4% i 44,4% dawców, którzy zgłosili się na kontrolę. Wśród tych dawców byli zarówno dawcy pierwszorazowi jak i wielokrot- Tabela I. Liczba i odsetek donacji i dawców, którzy oddali krew od 01.01.2007 do 31.12.2009 z podziałem na dawców pierwszorazowych i wielokrotnych. ROK Ogółem ilość dawców 2007 46125 2008 47992 2009 51244 Ogółem 145361 Ilość dawców pierwszorazowych Ilość dawców wielokrotnych Ilość donacji pobranych od dawców wielokrotnych Ilość donacji pobranych od dawców pierwszorazowych n n n n [%] [%] [%] [%] 15796 30329 15796 77032 34,2 65,8 17,0 82,9 16618 31374 16618 79336 34,6 65,4 13,3 82,7 17438 33806 17438 87913 34,0 65,9 16,6 83,4 49852 95509 49852 244281 34,3 65,7 16,9 83,1 Ogółem ilość donacji 92828 95954 105351 294133 Tabela II. Liczba i odsetek wyników dodatnich w testach przeglądowych i weryfikacyjnych od 1.01.2007 do 31.12.2009. Rok 2007 2008 Ilość dawców 46125 47992 2009 51244 Ogółem 145361 Ilość wyników dodatnich w testach przeglądowych TPHA dodatni nieokreślony ujemny n n n n [%] [%] [%] [%] 84 33 2 49 0,182% 0,072 0,004 0,106 131 44 1 86 0,273 0,092 0,002 0,179 96 28 1 67 0,187 0,055 0,002 0,131 311 105 4 202 0,214 0,072 0,003 0,139 65 Wyniki dodatnie i fałszywie dodatnie utrzymujące się u krwiodawców RCKiK w Katowicach badanych w kierunku ... Tabela III. Liczba i odsetek wyników dodatnich w testach weryfikacyjnych od 1.01.2007 do 31.12.2009, z podziałem na dawców pierwszorazowych i wielokrotnych. Rok Ilość dawców pierwszorazowych Ilość dawców Ilość zakażeń kiłą wśród dawców pierwszorazowych n Ilość dawców wielokrotnych Częstość [%] 2007 46125 15796 2008 47992 16618 2009 51244 17438 Razem 145361 n Częstość [%] 4 30 30329 0,025 20 0,099 24 31374 0,120 23 0,076 5 33806 0,115 47 49852 Ilość zakażeń kiłą wśród dawców wielokrotnych 0,015 59 95509 0,094 0,062 Tabela IV. Liczba, odsetek i okres utrzymywania się wyników dodatnich w testach przeglądowych, a ujemnych w teście potwierdzenia TPHA. Liczba dawców skontrolowanych ponownie Ujemny po 3 miesiącach n 144 P Okres utrzymywania się wyników dodatnich w testach przeglądowych, a ujemnych w teście potwierdzenia TPHA % W Ujemny po 6 miesiącach Dodatni po 3 miesiącach Dodatni po 6 miesiącach 19 38 64 23 15,9 P 13,1 W P P 44,4 W P W n 52 92 6 17 10 9 17 21 19 45 % 36,1 63,9 4,2 11,8 6,9 6,3 11,8 14,6 13,2 31.3 P - dawca pierwszorazowy W - dawca wielokrotny ni, ale wyniki dodatnie w testach przeglądowych utrzymywały się głównie u dawców wielokrotnych i stanowiły 63,9% dawców wezwanych na ponowną kontrolę. Najdłużej (ponad 6 miesięcy) wyniki dodatnie utrzymywały się u 45 dawców wielokrotnych, co stanowiło 31,3% dawców powtórnie kontrolowanych (tabela IV). Dyskusja W transfuzjologii w ostatnich latach coraz większe znaczenie przywiązuje się do obniżenia ryzyka przeniesienia zakażeń wirusowych, a także zakażeń bakteryjnych wraz z przetaczanym składnikiem krwi. Pomimo tego nadal transfuzja krwi jest jedną z przyczyn transmisji zakażeń biorców krwi, w tym również kiły. W obecnych czasach szeroko wprowadzana profilaktyka skierowana w stronę zakażeń przenoszonych drogą krwi zmniejszyła zapadalność na tą chorobę, chociaż nie jest to problem do końca rozwiązany i obecnie znowu z roku na rok notuje się coraz więcej zachorowań. W 1980 roku Polska miała prawie dwukrotnie większą zapadalność na kiłę niż w krajach Unii Europejskiej, od 1994 r. liczba zachorowań na kiłę była niższa niż w krajach Europy Zachodniej. Główny trend spadkowy miał miejsce do ok. 2006 roku, kiedy to Polska charakteryzowała się zapadalnością 2,45 osoby na 100 000 mieszkańców, natomiast w krajach Unii zapadalność wynosiła 4,04 na 100 000 mieszkańców. 66 26,4 W W województwie śląskim zapadalność na kiłę w 2007 wynosiła 2,21/100 000 mieszkańców. Najwyższa była w województwie mazowieckim i wynosiła 5,46/100 000 mieszkańców, a najniższa województwie podkarpackim i wynosiła 0,24/100 000 [12]. Obecnie obserwuje się tendencję wzrostowa zakażeń kiłą w Polsce i Unii Europejskiej. Niebezpieczeństwo przeniesienia zakażenia kiłą przez transfuzję krwi jest bardzo małe, między innymi ze względu na ciągłe unowocześnianie metody preparatyki składników krwi, jak również stosowanie testów diagnostycznych coraz to nowszej generacji. W testach tych stosowane są bardziej swoiste antygeny otrzymywane metodą rekombinacji w komórkach bakterii, wykonywane są przy użyciu nowych technologii, takich jak np. chemiluminescencja i wykonywane na nowoczesnych aparatach diagnostycznych. Wszystkie te czynniki wpływają na zmniejszenie ryzyka transmisji zakażenia oraz zmniejszenie ryzyka popełnienia błędu laboratoryjnego czy technicznego Test chemiluminescencji Syphilis TP firmy Abbott wykonywany na aparacie Architect należy do takich testów. Charakteryzuje się 99,56% czułością i 100% swoistością. Największe niebezpieczeństwo wiąże się z dawcami pierwszorazowymi lub dawcami w okresie wylęgania objawów kiłowych, kiedy odczyny serologiczne są jeszcze ujemne, a objawy kliniczne jeszcze nie wystąpiły. Dlatego tak waż- L. Basta i inni ne wydaje się udoskonalenie metod genetycznych, które są oparte na reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR) i pozwalają wykryć zakażenie nawet w okresie okienka diagnostycznego. Przeniesienie zakażenia kiłowego z dawcy na biorcę zmniejsza się wskutek przechowywania krwi w niskiej temperaturze z dodatkiem związków antyseptycznych. Przechowywanie preparatów krwi w stanie zamrożenia lub temperaturze 2 do 6 °C przez co najmniej 3 dni chroni przed zakażeniem kiłą. W krwi cytrynianowej krętek ginie po 72 godzinach [3]. Niestety takie warunki przechowywania dotyczą tylko osocza oraz koncentratów krwinek czerwonych. Natomiast pozostaje nadal problem przeniesienia zakażenia wraz z przetaczanymi koncentratami krwinek płytkowych, dla których temperatura przechowywania wynosi od 20 do 24°C. Niestety dużym problemem w diagnostyce kiły są wyniki fałszywie dodatnie utrzymujące się u krwiodawców w testach serologicznych. Dawcy krwi, u których stwierdzono obecność wyników fałszywie dodatnich w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach należeli do ludzi zdrowych, którzy nie okazywali żadnego symptomu choroby. W wyniku utrzymywania się fałszywie dodatnich wyników zdyskwalifikowano i nie dopuszczono do oddawania krwi 206 dawców. Według M. Yehudi ilość wyników dodatnich w testach przeglądowych może wahać się od 3 do 40% [13]. W naszym przypadku liczba ta wynosiła 0,182% w roku 2007, 0,273% w roku 2008 i 0,187% w 2009 roku. Większość fałszywie - pozytywnych reakcji w RCKiK Katowicach, aż 44,5 % dawców ponownie kontrolowanych należała do przewlekłych, utrzymujących się powyżej 6 miesięcy. M. Garner i J. Backhouse przedstawili, że częste oddawanie krwi może być przyczyną wyników chronicznie fałszywie dodatnich u krwiodawców. Przebadali oni 375 donacji i u 3% uzyskali wyniki chronicznie fałszywie dodatnie. W artykule wskazali, że upust krwi może pobudzić mechanizm odpornościowy do wyprodukowania zbędnej reaginy, która w testach serologicznych daje wyniki chronicznie fałszywie dodatnie. [6] Potwierdza się to częściowo również w przypadków dawców z RCKiK w Katowicach, ponieważ w naszym przypadku ponad 31,3% wyników przewlekle fałszywie dodatnich należało do dawców wielokrotnych. Dawcy ci oddawali krew przed uzyskaniem wyniku dodatniego od dwu do kilkunastu razy. U dawców pierwszorazowych wyniki przewlekle dodatnie utrzymywały się tylko u 13,2% dawców. Wyniki przewlekle fałszywie dodatnie mogą także występować w chorobach autoimmunizacyjnych, w chorobach z nieprawidłowym poziomem globuliny czy takich z obecnością przeciwciał heterofilnych. Dlatego utrzymywanie się tego typu wyników u dawcy powinno skłonić lekarza do chęci wyjaśnienia przyczyny takich wyników oraz do wykonania dodatkowych badań np. oznaczenia przeciwciał przeciwjądrowych, czynnika reumatoidalnego, poziomu globulin i określić przyczynę tego typu reakcji. Jeśli chodzi o ostre wyniki fałszywie dodatnie to występowały one u 29% dawców w RCKiK w Katowicach i uległy nega- tywizacji w ciągu 3 do 6 miesięcy. Przyczyną takich wyników mogą być z kolei infekcje wywołane przez bakterie, wirusy, pierwotniaki, riketsje i pasożyty. Jak również szczepienia, immunizacja, ciąża czy stosowanie leków obniżających ciśnienie [6,10.13] Dlatego tak ważne wydaje się obok unowocześnianej diagnostyki dokładnie przeprowadzony wywiad lekarski. A w przypadku często spotykanych wyników fałszywie dodatnich u dawcy znalezienie przyczyny poprzez wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych. Wnioski W Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Katowicach w latach 2007 do 2009 kiłę wykryto u 105 (0,072%) krwiodawców. Wśród wyników dodatnich 0,142% stanowiły wyniki fałszywie dodatnie. Wśród dawców ponownie skontrolowanych 29% były to ostre, a 44,4% to przewlekłe fałszywie dodatnie wyniki. Wśród tych ostatnich 31,3% stanowiły wyniki spotykane u dawców wielokrotnych, co mogło być spowodowane częstym oddawaniem przez nich krwi. Piśmiennictwo 1. Basta L, Standowicz S. Badania na obecność przeciwciał przeciwko Treponema Pallidum-przykłady metod laboratoryjnych. Laboratorium 2008; 6: 41-42. 2. Basta L, Standowicz S. Badania na obecność przeciwciał przeciwko Treponema Pallidum-przykłady metod laboratoryjnych. Laboratorium 2008; 7-8: 52-53. 3. Brojer E, red. Czynniki zakaźne przenoszone przez krew.[W:] Pawińska A, Brojer E, red. Diagnostyka kiły. Warszawa: Ośrodek Informacji Naukowej OINPHARMA Sp. z o.o; 2008: 239245. 4. Castro R, Prieto E, Santo I I wsp. Evaluation of an enzyme immunoassay technique for detection of antibodies against Treponema pallidum. J Clin Microbiol 2003; 250-253. 5. Garner M. The biological false positive reaction to serological tests for syphilis. J Clin Path 1970; 23: 31-34. 6. Garner M, Backhouse J. Chronic biological false-positive reactions to serological tests for syphilis in blood donors. J Clin Path 1970; 23: 478-480. 7. LaFond E, Lukehart S. Biological basis for syphilis. Clin Microbiol Rev 2006; 19: 29-49. 8. Pavithran K. Primary syphilis. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2002; 68: 96-96. 9. Ratman S. The laboratory diagnosis of syphilis. Can J Infect Dis Med Microbiol 2005; 16: 45-51. 10. Rzucidło L. Serologia kiły. Warszawa Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich; 1957: 189-209. 11. Serwin A, Kohl K, Chodynicka B. 100-lecie odczynu Wassermanna – przyszłość serologicznej diagnostyki kiły w świetle najnowszych badań. Przegl Epidemiol 2005; 59: 633-640. 12. Wojtyniak B, Goryński P. Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Warszawa: NIZP-PZH; 2008: 151-154. 13. Yehudi M, Felman M, James A i wsp. Syphilis Serology Today. Arch Dermatol 1980; 116: 84-89. 67 Wyniki dodatnie i fałszywie dodatnie utrzymujące się u krwiodawców RCKiK w Katowicach badanych w kierunku ... Adres do korespondencji: Lidia Basta Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa 40-074 Katowice, ul. Raciborska 15 e-mail: [email protected] Zaakceptowano do publikacji: 31.01.2011 68