Le Patrimoine de Wallonie-Bruxelles l UNESCO Dziedzictwo

Le Patrimoine de Wallonie-Bruxelles l UNESCO Dziedzictwo

Octobre 2013/N°19 › Październik 2013/N°19
Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie › Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela w Warszawie
Le Patrimoine de Wallonie-Bruxelles ὰ l’UNESCO
Dziedzictwo Walonii-Brukseli w UNESCO
Publikacja Federacji Walonia-Bruksela, Walonii i Komisji Wspólnotowej Francuskiej Regionu Brukseli – Stolicy w Polsce.
Publication de la Fédération Wallonie-Bruxelles, de la Wallonie et de la Commission communautaire française de la Région de Bruxelles-Capitale en Pologne.
Au jour le jour en Pologne ›› Dzień po dniu w Polsce
› Jusqu’au 3 novembre : Participation d’Arlette
Vermeiren à la 14e Triennale de la Tapisserie à Łódź.
à l’Université libre de Bruxelles, sous la direction
du Professeur Annick Englebert.
kiewicz de Poznań aux Archives et Musée de la
Littérature à Bruxelles, dans le cadre du projet I.2.9.
› 3 – 6/06 : Mission en Silésie de Nicolas Mairy, Claudia Nicolau (IGRETEC) et Philippe Baise (Chambre
de Commerce Wallonie – Pologne) , dans le cadre
du projet II.4 du programme de coopération « Revitalisation des friches industrielles ».
› 7 – 27/08 : Cours d’été pour Anaïs Krawczykowski (ULB), Anaïs Lemaire (ULg) et Edward Vande
Maele (ULB) à l’Université catholique de Lublin,
dans le cadre du programme de coopération.
› A partir du 13/09 : Bourse d’études pour
Mme Izabela Jach-Rahib pour un lectorat de la
langue polonaise de 9 mois à l’Université libre de
Bruxelles.
› 6/06 : Spectacle « From B to B » de la Compagnie
ZOO Thomas Hauert au 5ème Festival de Danse
à Gdańsk.
› 7 – 24/06 : Exposition « Solidarité » de l’asbl Croiseregard à la Galerie de Photographies de l’Association de Photographes de Łódź.
› 6 – 10/06 : Mission d’une délégation de la ville
wallonne de La Louvière à Kalisz, dans le cadre
d’un jumelage entre les deux villes.
› 10 – 12/06 : Visite officielle en Pologne de Rudy
Demotte, Ministre-Président de la Wallonie et
de la Fédération WallonieBruxelle, à l’invitation
du Vice-Premier Ministre Janusz Piechociński (cfr
pages 4-5).
› 7/07 – 3/08 : Cours d’été pour Laurence Bodson
(HELo) et Sarah Zangio Kanuke (ULB) à l’Université de Wrocław, dans le cadre du programme de
coopération.
› 13/07 – 2/08 : Bourse en perfectionnement de
la langue française à l’Université libre de Bruxelles
pour Marzena Brągiel et Klaudia Kisiała, étudiantes
des Classes francophones de Silésie.
› 13 – 14/09 : Deux concerts « Tristis est anima
mea » du groupe Vox Luminis à Bardo et à
Wrocław lors du Festival Wratislavia Cantans.
› 20/09 : Sortie en librairie et première polonaise
de la BD « les Tours de Bois-Maury » d’Hermann
Huppen chez la maison d’édition Wydawnictwo
Komiksowe.
› 25 – 28/07 : Participation de Nicolas Gilson aux
ateliers pour les jeunes critiques de cinéma lors
du Festival T-Mobile Nowe Horyzonty à Wrocław
(projet EUNIC).
© Wydawnictwo Komiksowe
© Łódzki Urząd Wojewódzki
› 15 – 30/06 : Mission de courte durée du médecin Marcin Waśko à Bruxelles, dans le cadre du
programme de coopération Wallonie-Bruxelles
- Pologne.
› 26/06 – 29/09 : Exposition « Tentatrice » de Charlotte Beaudry au Musée d’Art contemporain de
Cracovie.
› 18 – 22/06 : Mission des expertes Mmes Stéphanie Leemans (spécialiste de la maladie d’Alzheimer), Marie-Catherine Queau et Véronique Hallet
(du centre du jour La Forestière spécialisé dans
l’accueil de personnes déficientes mentales
adultes) à Olsztyn, dans le cadre du projet COCOF en Affaires sociales.
› 1 – 13/07 : Bourse en français des relations internationales, à l’Université de Mons, pour les fonctionnaires M. Witold Kadenaci (Ministère des Affaires
intérieures), Mmes Monika Organa (Maréchalat de
Silésie), Magdalena Karpińska (Maréchalat de la
Voïvodie de St-Croix) et Kinga Krasoń-Pilch (Maréchalat de Małopolska).
› À partir du 1/07 : Bourse de recherche de
deux mois en littérature médiévale pour Karolina
Leśniewska de l’Université Jagellonne de Cracovie
© T-Mobile Nowe Horyzonty
› 29/07 – 16/08 : Bourse en didactique du français langue étrangère pour Mmes Alina Jaworska
et Bożena Kulczycka, professeurs du réseau des
Classes francophones de Silésie ; Mme Joanna
Wróbel, professeur de français au Lycée St-Dominique Savio de Wrocław et Mme Katarzyna Kamedulska, professeur de français à l’Etablissement
scolaire secondaire de Sompolno.
› 2 – 30/08 : Cours d’été pour Rejane Defrasnes
(ULB) et Coraline Mercier (ULg) à l’Université de
Varsovie (POLONICUM), dans le cadre du programme de coopération.
› 5 – 21/08 : Résidence de traduction pour Jan
Nowak (Draméducation) au Collège européen de
Traduction littéraire à Seneffe.
› 16 – 18/08 : Mission de M. Jeholet, Bourgmestre,
et des représentants du Collège et du Conseil municipal de la ville de Herve (Wallonie) à Miechów,
dans le cadre du jumelage entre les deux villes.
› A partir du 1/09 : Bourse de recherche d’un
mois pour Ewa Grabowska de l’Université A. Mic-
› A partir du 20/09 : Bourse de recherche de
3 mois en littérature polonaise pour Katia Vandenborre de l’Université libre de Bruxelles à l’Université de Varsovie, dans le cadre du programme de
coopération.
› 24/09 : Présentation des « Méthodes didactiques
comme méthode d’activation » par Renata Klimek-Kowalska, Présidente du réseau des Classes
francophones de Silésie, lors de la conférence sur
la « Motivation dans l’enseignement des langues
étrangères » à Varsovie (projet EUNIC).
› 26/09 : Réception donnée par le Délégué à l’occasion des Fêtes de Wallonie-Bruxelles au Palais
primatial de Varsovie.
› 26 – 27/09 : Participation de Christiane de Halleux, psychologue et psychanalyste, au colloque
« Portrait psychologique de l’enfant dans le
contexte de la séparation des parents » de la Fondation Zielone Domy à Varsovie.
› 29/09 : Stage d’un mois au Commissariat
général au Tourisme à Namur, pour Krzysztof
Golwiej du Maréchalat de Silésie, dans le cadre
du programme de coopération.
W ramach Programu Wykonawczego Umowy o Współpracy między Polską i Walonią-Brukselą są organizowane liczne wizyty belgijskich partnerów
w Polsce oraz polskich partnerów w Walonii i w Brukseli. Służą one realizacji różnych projektów zapisanych w Programie Wykonawczym. Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela koordynuje staże, pobyty szkoleniowe i wizyty studyjne. Będziemy o nich informowali w rubryce „Dzień po dniu”, w której znajdą
Państwo również wiadomości o wydarzeniach kulturalnych przygotowywanych przez nasze Przedstawicielstwo w ramach Programu Wykonawczego.
2 ›› La Lettre
Editorial ›› Przedmowa
E
n plein redéploiement économique, grâce notamment aux
Pôles de compétitivité dont nous avons parlé dans la Lettre
précédente, la Wallonie est également riche de son passé
et de son patrimoine, lequel est régulièrement mis en valeur
par l’UNESCO, tant au niveau du patrimoine matériel qu’au
niveau du patrimoine immatériel. L’occasion est donc belle
de vous présenter l’ensemble de ce patrimoine reconnu par
l’UNESCO, en y ajoutant évidemment celui de Bruxelles. Parce
qu’aucune région ne peut prétendre se plonger dans l’avenir
sans se ressourcer à son passé (pages 10-13).
Juste avant l’été a eu lieu la visite officielle
en Pologne, du 10 au 12 juin, de Monsieur
Rudy Demotte, Ministre-Président de la
Wallonie et de la Fédération WallonieBruxelles, une visite à l’invitation des Autorités polonaises et qui s’est déroulée de la
meilleure des façons. Ce fut comme nous
l’espérions l’occasion non seulement de
rehausser le niveau officiel de la coopération entre Wallonie-Bruxelles et la Pologne,
mais aussi de donner à cette coopération
un coup d’accélérateur (pages 4-5).
L’été est la saison où se renouvelle le réseau des lecteurs et lectrices de WallonieBruxelles dans les Universités de Pologne
et des Pays baltes (comme d’ailleurs dans le monde entier). C’est
particulièrement vrai cette année où plusieurs d’entre eux nous
quittent et où, mécaniquement, d’autres arrivent pour les remplacer. C’est donc sans aucun doute le moment de vous les présenter et de s’arrêter quelque peu sur cette facette capitale de notre
coopération (pages 6-7).
Quant à l’AWEX, elle poursuit sans relâche ses activités au
service de nos entreprises et pour le développement des liens
économiques entre nos régions (pages 8-9).
Cet été à Varsovie et dans toute la Pologne a été particulièrement splendide et régénérateur. Tant mieux, car nous aurons
bien besoin de toutes nos énergies au vu du programme
d’activités qui nous attend à l’automne, avec déjà de superbes
événements qui se sont déroulés en septembre (dont notre
Fête du 27 septembre !), et bien d’autres qui s’annoncent dans les
mois qui viennent, tant en Pologne qu’en Estonie, en Lettonie ou en
Lituanie.
W
alonia odnotowuje dziś wzrost gospodarczy, m.in
dzięki centrom doskonałości, o których pisaliśmy
w poprzedniej Lettre. Bogactwo regionu stanowią
również jego przeszłość i obiekty zarówno materialne, jak i nie-materialne, wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Korzystamy z okazji, aby przedstawić Państwu obiekty znajdujące
się w Walonii i w Brukseli, które na liście światowego dziedzictwa
UNESCO się znajdują. Żaden bowiem region nie może planować przyszłości bez czerpania z zasobów, jakie kryje jego własna
przeszłość (str. 10-13).
W czerwcu tuż przed rozpoczęciem
lata na zaproszenie polskich władz z oficjalną wizytą do Polski przybył Rudy
Demotte, Premier Walonii i Federacji
Walonia-Bruksela. Ta niezwykle udana
wizyta stanowiła nie tylko okazję do
podniesienia rangi współpracy prowadzonej między Walonią-Brukselą a Polską poprzez kontakty na najwyższym
szczeblu, ale mam nadzieję, że nada ona
wzajemnym stosunkom nową dynamikę
(str. 4-5).
Podczas wakacji nastąpiły zmiany lektorów z Walonii-Brukseli na uniwersytetach w Polsce i w państwach bałtyckich (zresztą tak jak i na całym świecie). W tym roku zmian jest wyjątkowo
dużo, jedni bowiem lektorzy nas opuszczają, inni obejmują
stanowiska. Teraz jest więc doskonała okazja, żeby naszych
nowych lektorów Państwu zaprezentować oraz przypomnieć
zasady współpracy, jaką prowadzimy w tym zakresie (str. 6-7).
Przedstawicielstwo Ekonomiczne i Handlowe Regionu Walonii
(AWEX) świadczy usługi na rzecz firm walońskich oraz rozwija
związki gospodarcze między naszymi regionami (str. 8-9).
Tegoroczne upalne i ożywcze lato dopisało zarówno w Warszawie,
jak i w całej Polsce. Tym lepiej, bo pełna wydarzeń jesień
wymaga od nas wiele energii. Pośród nich wymieńmy nasze
przyjęcie z okazji Święta Walonii-Brukseli, nie wspominając już
o wielu innych wydarzeniach, które zaplanowaliśmy na kolejne
miesiące w Polsce i Estonii, na Łotwie i Litwie.
Le point d’orgue à cette année exceptionnelle sera la session
de la Commission Mixte entre la Pologne et Wallonie-Bruxelles.
Cette CMP aura lieu à Bruxelles à la fin du mois du novembre
et à cette occasion nos Autorités respectives sélectionneront
les projets du prochain programme de travail, pour les années
2014-2016. Un programme qui s’annonce d’ores et déjà riche
et varié. De nombreux rendez-vous nous attendent donc, et on
ne va pas s’en plaindre !
Kulminacyjnym punktem tego wyjątkowego roku będą obrady
polsko-walońsko-brukselskiej Komisji Mieszanej, która zbierze się
pod koniec listopada w Brukseli. Przedstawiciele obu stron
zatwierdzą projekty współpracy do najnowszego Programu
Wykonawczego na lata 2014-2016. Przed nami więc bogaty
i urozmaicony w wydarzenia program oraz liczne spotkania z partnerami, na które czekam z radością.
Franck Pezza
Délégué
Franck Pezza
Delegat
La Lettre ‹‹ 3
Niezwykle owocna, oficjalna wizyta
w Polsce Premiera Walonii i Federacji Walonia-Bruksela ››
Conférence de presse de MM. Piechociński et Demotte © DWB
Odpowiadając na zaproszenie Wicepremiera i Ministra Gospodarki, pana Janusza Piechocińskiego,
w dniach 10-12 czerwca przebywał w Polsce z oficjalną wizytą pan Rudy Demotte, Premier Walonii i Federacji Walonia-Bruksela. Była to pierwsza od ponad dziesięciu lat tak ważna wizyta
przedstawiciela rządu Walonii-Brukseli. Bez wątpienia można zaliczyć ją do niezwykle udanych
dzięki zaangażowaniu wielu polskich partnerów.
Nastąpiła ona po oficjalnej wizycie w Belgii,
w tym także w Walonii-Brukseli, w listopadzie
2012 roku, pana Bronisława Komorowskiego,
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Podkreśliła
ona bliskie więzi historyczne łączące Polskę i Belgię w ogóle oraz Polskę i Walonię oraz Federację
Walonia-Bruksela w szczególności. Ukazała jak
bogata jest nasza współpraca polityczna, uniwersytecka i naukowa, w zakresie wymiany kulturalnej, gospodarczej oraz inwestycji.
Polska nigdy dotąd nie była tak uprzywilejowanym partnerem Walonii-Brukseli. Świadczy o tym
otwarte już ponad dziesięć lat temu w Warszawie
Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela wraz z Biurem Ekonomicznym i Handlowym Regionu Walonii (AWEX) oraz biurem promującym turystykę
Walonii-Brukseli (Wallonie-Bruxelles Tourisme).
Poza spotkaniem z Januszem Piechocińskim, Premier Walonii-Brukseli przeprowadził rozmowy
z Piotrem Serafinem z kierownictwa Ministerstwa
Spraw Zagranicznych oraz z Prezydent Miasta St.
Warszawy. Został także przyjęty przez Marszałka
Województwa Mazowieckiego, pana Adama Struzika. W czasie swojego pobytu w Polsce, Premier
Demotte uczestniczył w kilku wydarzeniach kulturalnych, zwiedzał Muzeum Powstania Warszawskiego, spotkał się również z walońskimi inwestorami
obecnymi w Polsce.
Ważną część pobytu Premiera w Polsce stanowiła
wizyta w Łodzi i Województwie Łódzkim – będącymi partnerami Walonii-Brukseli od długiego
już czasu. Poza spotkaniami z panią Wojewodą Jolantą Chełmińską, Marszałkiem Witoldem
Stępniem i panią Prezydent Hanną Zdanowską,
Premier Demotte odwiedził miejsca związane
z kulturą, w tym wystawę fotografii, powstałą
przy współpracy z belgijskimi fotografami francuskojęzycznymi. Premier miał także okazję otworzyć Łódzkie Centrum Komiksu, owoc współpracy
z Belgijskim Centrum Komiksu.
M. Demotte avec les Autorités de Łódź © Łódzki Urząd Wojewódzki
4 ›› La Lettre
Najważniejszym punktem programu łódzkiego
było seminarium poświęcone porównaniu strategii rozwoju miast Łodzi i Charleroi. Odbyło się
ono w Łódzkim Regionalnym Parku Naukowo-
-Technologicznym, który przy okazji wizyty Prezydenta Komorowskiego w Charleroi 13 listopada
2012 r. podpisał porozumienie o współpracy
z parkiem technologicznym Biopark Charleroi.
Kontakty między obydwoma partnerami być
może doprowadzą do intensywniejszej współpracy między dwoma miastami.
Oficjalna wizyta Premiera odbyła się w trzecim
i ostatnim roku aktualnie obowiązującego programu wykonawczego, podpisanego między Polską
i Walonią-Brukselą na lata 2011-2013. Wpisała
się także w perspektywę nowego programu wykonawczego (2014-2016), który zostanie przyjęty podczas posiedzenia Stałej Komisji Mieszanej,
zaplanowanego na listopad 2013 roku w Brukseli.
Aktualna edycja programu wykonawczego pokazuje, jak wspaniale układa się współpraca między francuskojęzycznymi partnerami belgijskimi
i polskimi w następujących dziedzinach: edukacja
(w tym wymiana uniwersytecka czy też promocja
języka francuskiego), przedsiębiorczość, polityka
innowacyjności i rozwój terytorialny (współpraca
w zakresie innowacji technologicznych, klastry
i walońskie centra doskonałości), kultura, polityka
społeczna. Wizyta przypieczętowująca przyjaźń
między Polską i Walonią-Brukselą pozwoliła także zaprezentować nowe, gospodarcze oblicze
Walonii, które udało się osiągnąć dzięki utworzeniu sześciu centrów doskonałości (cf. Lettre
nº 18/2013). Z pewnością scementowała ona
naszą współpracę i nadała jej nowej dynamiki!
›› Visite officielle en Pologne très réussie pour le Ministre-Président
de la Wallonie et de la Fédération Wallonie-Bruxelles
Du 10 au 12 juin dernier, à l’invitation du
Vice-Premier Ministre
et Ministre de l’Economie Janusz Piechociński,
Monsieur Rudy Demotte,
Ministre-Président de la Wallonie
et de la Fédération
Wallonie-Bruxelles, a
Séminaire au BioNanoPark de Łódź © DWB
effectué une visite officielle en Pologne, la première à ce niveau pour une Autorité de Wallonie-Bruxelles depuis
plus de dix ans. Une visite particulièrement réussie grâce à l’engagement de l’ensemble des
partenaires.
Cette visite s’effectuait dans le sillage de la visite
officielle en Belgique, dont une partie en Wallonie, de SEM Bronisław Komorowski, Président de
la République de Pologne, en novembre 2012,
et dans le contexte d’un resserrement accru des
liens historiques entre la Pologne et la Belgique
en général, la Wallonie et la Fédération WallonieBruxelles en particulier : échanges politiques, partenariats universitaires et scientifiques, échanges
culturels, échanges et investissements économiques. Plus que jamais la Pologne reste un partenaire privilégié de Wallonie-Bruxelles, marquée
par la présence depuis maintenant plus de dix ans
d’une Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie,
ainsi que la présence d’un Bureau économique de
la Wallonie (AWEX) et d’un bureau de WallonieBruxelles Tourisme.
La délégation de Wallonie-Bruxelles en réunion © DWB
Outre M. Piechociński, le Ministre-Président de
Wallonie-Bruxelles a eu des entretiens avec M.
Serafin, Secrétaire d’Etat du Ministère des Affaires
étrangères, et Mme Hanna Gronkiewicz-Waltz,
Maire de Varsovie. Il a également été reçu par le
Maréchal de Mazovie M. Struzik. Diverses activités
culturelles ont émaillé le séjour de M. Demotte
(notamment une visite très émouvante du Musée
de l’Insurrection de Varsovie), qui a rencontré
également les investisseurs wallons présents en
Pologne.
programme de coopération (2014-2016, avec la
Commission Mixte prévue fin novembre 2013
à Bruxelles). On sait l’excellence de la coopération entre les partenaires belges francophones et
polonais, dans des domaines tels que l’Education,
l’Entreprenariat, la Politique d’innovation et le
Développement territorial, la Culture, les Affaires
sociales entre autres.
Avec le Maréchal de Mazovie, M. Struzik © DWB
Une part importante de la visite du MinistrePrésident a été consacrée à la ville et à la région
de Łódź, avec laquelle un partenariat de longue
durée existe avec Wallonie-Bruxelles. Outre
des rencontres très amicales avec Mme Jolanta
Chełmińska, Voïvode de Łódź, le Maréchal M.
Witold Stepien, et la Maire Mme Hanna Zdanowska, la délégation conduite par M. Demotte
a visité divers lieux culturels, dont une exposition de photographes belges francophones,
et a aussi eu l’occasion d’inaugurer le Centre
de la Bande dessinée de Łódź, fruit d’une
coopération avec le Centre belge de la Bande
dessinée.
Le clou du séjour à Łódź a été la tenue d’un séminaire consacré à l’étude comparée des stratégies
de développement des villes de Łódź et de Charleroi. Ce séminaire, qui a réuni un très nombreux
public, s’est déroulé au Parc technologique de
Łódź, qui a signé récemment un accord de coopération avec le Parc technologique de Charleroi.
Ces échanges pourraient à terme déboucher sur
une coopération globale entre les deux villes.
Cette visite officielle intervenait par ailleurs dans
la troisième et dernière année du programme de
coopération 2011-2013 entre la Pologne et Wallonie-Bruxelles, et dans la perspective du prochain
Marquée du sceau de l’amitié entre la Pologne
et Wallonie-Bruxelles, cette visite a été aussi
l’occasion de mettre en évidence le renouveau
économique de la Wallonie, notamment autour
des pôles de compétitivité (cfr Lettre N° 18). Nul
doute qu’elle est porteuse d’un développement
encore accru de nos relations !
Visite du Musée du Textile de Łódź © Łódzki Urząd Wojewódzki
Accueil traditionnel à Nagawki © Łódzki Urząd Wojewódzki
La Lettre ‹‹ 5
Lektorzy z Walonii-Brukseli na uniwersytetach
w służbie języka francuskiego i francuskojęzycznej literatury belgijskiej ››
Organisation de la bibliothèque, section belge, avec l'aide de M. Quaghebeur (AML-Bruxelles) © Ewa Grabowska
Od wielu lat Wallonie-Bruxelles International kieruje do pracy na uniwersytetach w Polsce,
na Litwie i w Estonii lektorów i lektorki, którzy w ramach dwustronnej Umowy o współpracy z Walonią-Brukselą prowadzą tam zajęcia z j. francuskiego i francuskojęzycznej literatury
belgijskiej. Sieć lektorów pracujących na uniwersytetach, którą uzupełnia lektor współpracujący z Siecią Klas Frankofońskich na Śląsku, stanowi jeden z kluczowych punktów promocji
Walonii-Brukseli za granicą. Serdecznie zachęcam do przeczytania zamieszczonych poniżej
listów od naszych dwóch lektorek.
Właśnie rozpoczynam piąty rok pracy lektora Wallonie-Bruxelles International na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu. To dowód, że dobrze się
tutaj czuję. Wydział Neofilologii UAM jest jednym z największych w kraju,
prowadzi nauczanie od języka koreańskiego, poprzez język baskijski, czy
japoński, kończąc na dialektach afrykańskich. Każdy z nich nauczany jest
przez co najmniej jednego native speakera. Język francuski jest obok języka hiszpańskiego najpopularniejszym spośród języków romańskich. Większym zainteresowaniem cieszy się jedynie język angielski. Oprócz polskich
nauczycieli i wykładowców francuskojęzycznych jest nas sześcioro native
speakerów, z których większość pochodzi z Francji. Między siebie rozdzielamy zajęcia praktyczne z j. francuskiego. Moja praca ma charakter zarówno
kulturalny, jak i edukacyjny. Prowadzę zajęcia z j. francuskiego na poziomie
Nowi lektorzy w Polsce i na Litwie!
Od nowego roku akademickiego w naszej sieci lektorów nastąpiło
wiele zmian. W Polsce Pascale Peeters i Sophie Chéron pozostają
na Uniwersytetach w Warszawie i w Poznaniu. Natomiast na Uniwersytecie Jagiellońskim Christophe Kiridis zastąpił Marie Dehout oraz
na Uniwersytecie Śląskim Jérémie Sallustio objął stanowisko lektora
po Buacie Malela. Lucie Erroelen obejmie po Elodie Cailliau ważne
dla nas stanowisko lektorki przy Sieci Klas Frankofońskich na Śląsku.
Zmiany objęły również Uniwersytet w Wilnie, gdzie po siedmiu
latach wiernej i dobrej pracy Rémiego Mossiat zastąpiła Gabrielle
Jacquet. W Tartu w Estonii Anna Ayanoglou rozpocznie drugi rok
swojej pracy na tej uczelni. Wszystkich nowych lektorów i lektorki
serdecznie witamy, zaś odchodzącym lektorom życzymy wielu sukcesów w nowych miejscach pracy!
6 ›› La Lettre
licencjatu (w Belgii jest to poziom matury) oraz studiów magisterskich. Jeśli
rozkład zajęć na to pozwala prowadzę również seminarium z frankofońskiej
literatury belgijskiej. Staram się jak najpełniej ukazać moim studentom frankofonię w jej bogactwie i różnorodności: oczywiście Francję, ale również
inne kraje i regiony, ze szczególnym uwzględnieniem Belgii. Wielokrotnie
gościłam w Poznaniu autorów i profesorów, którzy przyjechali z Belgii, aby
prowadzić zajęcia, wykłady oraz podjąć dyskusję ze studentami. Jeszcze
nie zdecydowaliśmy, jakie projekty będziemy realizowali w tym roku w Poznaniu, ale chcielibyśmy, aby nasi goście odwiedzili również inne polskie
uczelnie, na których pracują lektorzy z Walonii-Brukseli: Warszawę (Pascale
Peeters), Sosnowiec ( Jérémie Sallustio) i Kraków (Christophe Kiridis). Projekty kulturalne przygotowuję zaś w ścisłej współpracy z moimi kolegami,
lektorami z Walonii-Brukseli, oraz z Przedstawicielstwem Walonia-Bruksela
w Warszawie. Studenci są z reguły pełni motywacji i z chęcią biorą udział
w różnych wydarzeniach (spotkaniach, projekcjach filmów frankofońskich,
projektach związanych z teatrem frankofońskim, warsztatach itp.). Niektórzy
z nich pragną wziąć udział w projektach poza uczelnianych, jak np. w organizacji tematycznych wieczorów poetyckich (największy sukces odniosły wieczory poświęcone « enologii » i « dźwiękowi i światłu », Dniach Frankofonii
z licznymi konferencjami, quizzami i dyskusjami dotyczącymi Liège, komiksu,
Algierii czy Lille. Każdego roku dziesiątka studentów zgłasza się na warsztaty teatralne, które prowadzę w j. francuskim przy wsparciu merytorycznym
belgijskiego reżysera. Ta przygoda oznacza godziny czytania wybranej sztuki belgijskiej i tworzenia postaci, godziny prób w ciągu tygodnia i w weekendy, czego ukoronowaniem jest dwukrotne wystawienie sztuki w Sali Wielkiej Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Moje stanowisko lektora stanowi
więc doskonałe narzędzie do wzmacniania wymiany, rozwoju kontaktów
międzynarodowych i promowania kultury Belgii frankofońskiej za granicą.
›› Les lectrices et lecteurs Wallonie-Bruxelles dans les Universités : au service
de la langue française et de la littérature belge de langue française.
Depuis de très nombreuses années, Wallonie-Bruxelles International met à disposition des Universités en Pologne, Lituanie et
Estonie des lecteurs et lectrices qui sont chargés de donner des cours de langue française
et de littérature belge de langue française, et
ce, dans le cadre de nos accords bilatéraux.
Ce réseau de lecteurs, auquel s’ajoute le lecteur itinérant dans les classes francophones
de Silésie, constitue un atout essentiel
dans la promotion de Wallonie-Bruxelles
à l’étranger. Sophie Chéron, lectrice à l’Université de Poznan, se présente ici.
J’entame actuellement ma cinquième année de lectorat pour WBI à l’université de Poznań, c’est dire si je m’y plais. Le département de néophilologie de
l’UAM est l’un des plus grands du pays, avec des langues allant du coréen
à l’afrikaans, en passant par le basque et le japonais, chacune étant enseignée par au minimum un professeur natif. Le français est la langue romane
la plus populaire avec l’espagnol et elle est tout juste devancée par l’anglais.
En plus des enseignants et professeurs polonais francophones, nous sommes
six locuteurs natifs, de France pour la plupart, à nous partager les cours de
français. Mon travail est à la fois culturel et éducatif. J’assure des cours d’acquisition de langue française en licence (baccalauréat en Belgique) et en master,
ainsi qu’un séminaire de littérature francophone belge lorsque les charges
horaires le permettent. Dans mes cours, je m’attache autant que possible à
faire découvrir aux étudiants la francophonie dans sa variété : la France bien
sûr mais également d’autres pays et régions, en insistant en particulier sur la
Belgique. J’ai eu plusieurs fois l’occasion d’accueillir à Poznań des auteurs et
professeurs de notre pays venus animer des cours, des conférences et partager des discussions. Les projets d’invitation de cette année sont en cours de
réflexion, et nous tentons au maximum de faire circuler nos invités dans les
différents postes des lecteurs polonais à Poznań, Varsovie (Pascale Peeters),
Sosnowiec ( Jérémie Sallustio) et Cracovie (Christophe Kiridis). Le volet culturel de mon travail s’effectue en effet en étroite collaboration avec le réseau
des lecteurs polonais et la Délégation WBI de Varsovie. Les étudiants sont en
général motivés pour participer à ces divers évènements (rencontres, projections de films francophones, théâtre en français, ateliers, etc.) Certains sont
© Sophie Chéron
même désireux de s’investir dans divers projets extra académiques comme
l’organisation de soirées poésie à thèmes (« œnologie », « son et lumière »
pour ne citer que deux de leurs succès), de journées de la francophonie avec
diverses présentations, quizz et discussions sur des sujets aussi divers que
« Liège », « la bande dessinée », « l’Algérie » ou « Lille ». Chaque année, une
dizaine d’entre eux s’inscrivent aussi librement à un atelier théâtral en français
que je dirige avec la supervision d’un metteur en scène belge invité pour
l’occasion : des heures de lectures de la pièce belge sélectionnée, de création de personnages, de répétition en semaine et le week-end pour aboutir
à deux représentations annuelles dans la Sala Wielka du C.K. Zamek. Le lectorat est un outil de choix pour amorcer des échanges, entretenir les contacts
internationaux et valoriser la culture francophone de Belgique à l’étranger.
Journées belges 2010 © Katarzyna Wiercińska
De nouveaux lecteurs en Pologne
et Lituanie !
Théâtre 2010, Marceline © Anna Filipiak
Notre réseau de lecteurs connaît d’importantes modifications
lors de cette rentrée académique. En Pologne, si Pascale Peeters et Sophie Chéron restent bien en poste à Varsovie et à
Poznań, à l’Université Jagellonne de Cracovie Christophe Kiridis
remplace Marie Dehout, et à l’Université de Sosnowiec, Buata
Malela est remplacé au terme de son mandat par Jérémie Sallustio. Pour le poste essentiel de lecteur itinérant en Silésie, Elodie
Caillau est remplacée par Lucie Erroelen. Du changement aussi
à l’Université de Vilnius puisqu’après sept années de bons et
loyaux services Rémi Mossiat est remplacé par Gabrielle Jacquet.
A Tartu, en Estonie, par contre, c’est bien Anna Ayanoglou qui entame sa deuxième année. Aux nouveaux arrivants, nous souhaitons
la meilleure des bienvenues et bonne continuation aux autres, et
nous souhaitons aussi bonne chance aux partants dans leurs prochains postes !
La Lettre ‹‹ 7
AWEX Warszawa w skrócie ››
W czerwcu bieżącego roku z okazji oficjalnej wizyty
Premiera Walonii i Federacji Walonia-Bruksela w Polsce,
biuro Awex Warszawa zorganizowało w Ambasadzie
Belgii śniadanie biznesowe, na które zaproszeni zostali
przedstawiciele największych przedsiębiorstw walońskich
działających w Polsce oraz delegacja władz miasta Charleroi,
która dzień wcześniej uczestniczyła w seminarium w Łodzi.
Premier Rudy Demotte
w Polsce
Premier miał możliwość porozmawiać z przedstawicielami walońskich spółek, z których wiele
stanowi doskonały przykład sukcesu gospodarki
walońskiej w Polsce. Wśród nich prym wiodą
Lhoist (producent wapna i wyrobów wapienniczych), Magemar (przedsiębiorstwo transportu
morskiego i drogowego) oraz NMC (największy
światowy producent syntetycznych materiałów
izolacyjnych). Podczas śniadania biznesowego
rozmawiano również o problemach związanych
z działalnością na polskim rynku.
La délégation de Wallonie-Bruxelles en réunion © AWEX
A l’occasion de la visite officielle du Ministre-Président
de la Wallonie et de la Fédération Wallonie-Bruxelles
en Pologne en juin dernier, le bureau de l’Awex Varsovie
a organisé à l’Ambassade de Belgique un Business Breakfast
réunissant les représentants des plus importantes sociétés
wallonnes implantées en Pologne, ainsi qu’une importante
délégation de Charleroi venue à l’occasion du séminaire
organisé la veille dans la ville de Łódź.
8 ›› La Lettre
Le Ministre-Président Rudy
Demotte en Pologne
Le Ministre a ainsi pu s’entretenir avec les représentants des sociétés wallonnes dont certaines
sont de parfaits exemples de la réussite de l’économie wallonne en Pologne. Parmi ces fleurons,
citons notamment Lhoist (industrie extractive de
la chaux), Magemar (société de transport maritime et routier), NMC (leader mondial pour la
production d’isolants synthétiques). Ce business breakfast fut également l’occasion pour
les hommes d’affaires de faire état de certaines
difficultés spécifiques rencontrées sur le marché
polonais.
L’AWEX Varsovie en bref ››
Le salon Poleko à Poznań
et mission du Cluster Tweed
Cette année l’Awex Varsovie a fait coup double
début octobre au salon de l’Environnement
Poleko à Poznań. En effet, en plus du stand traditionnel de l’Awex qui comptait cette année
six sociétés wallonnes de premier plan (Lhoist,
Flowtronic, Domestia, Dequachim, Menart,
Abesim), nous avons accueilli à Poleko une
demi-douzaine d’entreprises actives au sein du
cluster Tweed (Technologie Wallonne Energie
- Environnement et Développement durable).
Il s’agit d’une organisation wallonne rassemblant
plus d'une centaine d'entreprises actives dans le
secteur de l'énergie durable. Le temps fort de ce
salon a été pour l’Awex le BUSINESS MIXER, session de B2B qui s’est déroulé le mardi 8 octobre
de 16 à 18 heures et qui a rassemblé les exposants du salon, les membres du cluster Tweed
et toutes les autres sociétés polonaises et étrangères cherchant à faire du business avec la Wallonie. Pour joindre l’utile à l’agréable, des bières,
fromages et chocolats wallons ont été proposés
aux visiteurs pendant tout le salon.
© AWEX
Targi POLEKO w Poznaniu
i misja Cluster Tweed
Na Międzynarodowych Targach Ochrony Środowiska Poleko, odbywających się na początku
października w Poznaniu, Awex Warszawa wystąpił w podwójnej roli. Tradycyjnie już jako organizator stoiska prezentującego sześć wiodących
firm z regionu Walonii (Lhoist, Flowtronic, Domestia, Dequachim, Menart, Abesim), a także jako
współorganizator misji sześciu przedsiębiorstw
działających w ramach klastra TWEED (Technologia Walonii, Energia, Środowisko i Zrównoważony Rozwój), który zrzesza ponad sto
firm aktywnych w branży zrównoważonej energetyki. Kluczowym wydarzeniem targów był
dla Awexu BUSINESS MIXER, sesja spotkań biznesowych B2B, odbywająca się 8 października
w godz. 16:00 - 18:00. Zgromadziła ona wystawców, przedstawicieli klastra TWEED i inne spółki
polskie oraz zagraniczne starające się nawiązać
stosunki handlowe z Walonią. By pożyteczne połączyć z przyjemnym, goście mogli skosztować
walońskich piw, serów i czekolady przez cały czas
trwania targów.
Participation à Katowice au
3ème Congrès européen
consacré aux Petites et
Moyennes Entreprises
III Europejski Kongres
A l’invitation de la région de Silésie,
l’Awex a participé du 16 au 18 septembre dernier au 3ème Congrès européen consacré aux Petites et Moyennes
Entreprises. Laurence Martaux, attachée
économique et commerciale à Varsovie, y est en effet intervenue au cours
de deux panels consacrés pour le premier aux instruments d’aide à l’exportation mis à la disposition des PME par la
Région wallonne et pour le second sur
le « Small Business Act » mis en œuvre
par la Région pour le développement
des PME wallonnes.
Na zaproszenie władz województwa
śląskiego, biuro Awex wzięło udział
w odbywającym się od 16 do 18
września 2013 r. w Katowicach III Europejskim Kongresie Małych i Średnich
Przedsiębiorstw. Pani Laurence Martaux, Attachée Ekonomiczny i Handlowy w Warszawie, zabrała głos w dwóch
dyskusjach panelowych poświęconych
instrumentom wsparcia eksportu,
opracowanym przez region Walonii na
potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw, oraz programowi „Small Business Act, wdrożonemu w celu wsparcia
rozwoju walońskich MSP.
Ce congrès était, à l’instar des deux éditions précédentes, placé sous le haut
patronage du Président de la République de Pologne, Monsieur Bronisław
Komorowski, de Monsieur José Manuel
Barroso, Président de la Commission
européenne et de Monsieur Martin
Schultz, Président du Parlement européen. Il a accueilli cette année plus de
6000 visiteurs polonais et étrangers.
Au cours des trois journées de congrès,
plus de 300 experts issus du monde de
l’entreprise, de la politique, des sciences
et de l’économie sont intervenus pour
animer des panels et sessions d’information sur les possibilités de développement des petites et moyennes entreprises mais aussi les freins et les barrières
qui entravent leur croissance.
Małych i Średnich
Przedsiębiorstw
Tak jak dwa poprzednie Kongresy i ten
objęli swym patronatem Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław
Komorowski, przewodniczący Komisji
Europejskiej José Manuel Barroso oraz
przewodniczący Parlamentu Europejskiego Martin Schultz. Kongres przyciągnął w tym roku ponad 6 tysięcy gości
z Polski i z zagranicy. Przez trzy dni ponad 300 specjalistów ze świata biznesu,
polityki, nauki i gospodarki uczestniczyło w dyskusjach panelowych i sesjach informacyjnych dotyczących perspektyw
rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, a także przeszkód i obciążeń,
nie pozwalających na pełne tempo ich
wzrostu.
La Lettre ‹‹ 9
Le Patrimoine UNESCO de Wallonie-Bruxelles ››
Nos Régions de Wallonie et de Bruxelles
ont toujours joué un rôle d’important carrefour,
d’abord de voies stratégiques et donc carrefour pour
l’histoire et les populations, mais aussi pour la culture,
les traditions, et en définitive, pour les grands courants internationaux.
Tantôt avantageuse, tantôt source de drame,
une telle situation a marqué les régions concernées
de différentes empreintes, souvenirs des siècles écoulés
et des expériences vécues, depuis les ouvrages d’art
et les sites architecturaux, jusqu’aux coutumes populaires, en passant par les
tendances culturelles et les courants artistiques…
Nul ne s’étonnera donc que nos Régions abondent
en traditions et en sites majeurs inscrits au patrimoine
mondial de l’Humanité…
Mons: Beffroi et la Collégiale Sainte-Wandru © WBT – Joseph Jeanmart
L
e Patrimoine Mondial est une liste de sites majeurs pour
l’Histoire de l'Humanité, établie par le Comité du Patrimoine
Mondial de l’Organisation des Nations Unies pour l’Education, la Science et la Culture (UNESCO), dans le but de sauvegarder les biens patrimoniaux, culturels ou naturels au titre de
l’héritage commun de l’humanité. Celle-ci réunit des lieux aussi
riches et diversifiés que le parc national de Serengeti en Afrique
orientale, les pyramides d’Egypte, la Grande Barrière d’Australie
et les cathédrales baroques d’Amérique latine. Le 1er juillet 2012,
4 sites miniers majeurs de Wallonie firent leur entrée officielle
au patrimoine mondial de l'Humanité de l'UNESCO en tant que
patrimoine industriel, 4 sites miniers qui sont venus rejoindre les
nombreux autres sites wallons et bruxellois déjà inscrits, comme les
ascenseurs du Canal du Centre, les beffrois wallons ou les célèbres
Gilles de Binche.
Ce sont donc ces trésors de l’UNESCO en Wallonie et à Bruxelles,
certains célèbres, d’autres méconnus, que nous vous invitons à
découvrir ici…
Bruxelles et ses trésors architecturaux…
La Grand-Place de Bruxelles, sans conteste une des plus belles
du monde, a été reconnue très tôt par l’UNESCO. Bordée par les
magnifiques maisons de corporations, datant principalement de la
fin du 17e siècle, que domine L'Hôtel de Ville (XIV siècle), elle est
le cœur de Bruxelles et accueille des grands événements tels que
l'Ommegang et le Tapis de Fleurs.
D’autres bâtiments bruxellois sont inscrits au patrimoine mondial :
l'Hôtel Solvay, reconnu comme une œuvre majeure de l'architecte Victor Horta, est une exceptionnelle maison Art Nouveau
qui date de 1894 ; la Maison Tassel (à Ixelles), hôtel de maître
construit en 1893 toujours par Victor Horta ; et bien entendu le
Musée HORTA (Saint Gilles), qui est en fait la propre maison du
célèbre architecte pionnier de l’Art Nouveau, construite entre
1898 et 1901 et où il put donner libre cours à son génie.
10 ›› La Lettre
La Grand-Place de Bruxelles ©WBT
Le Palais STOCLET (Woluwé-St.-Pierre), chef d’œuvre de l'architecte viennois Joseph Hoffmann, construite entre 1905 et 1911,
et la Demeure de Jean Van Eetvelde, remarquable hôtel
particulier construit par Horta, sont deux autres bâtiments
reconnus par l’UNESCO.
En Wallonie : des Beffrois et une
Cathédrale, des mines et des minières… Les beffrois sont de hautes tours généralement accolées aux
églises et cathédrales, ou aux hôtels de ville, pour supporter et
faire mouvoir les cloches. Un ensemble extraordinaire de sept
beffrois de Wallonie ont été reconnus comme patrimoine mondial de l’humanité. Il comprend les Beffrois de Binche (datant
du 14e siècle, reconstruit en style renaissance par l'architecte
Du Broeucq au 16e siècle), de Charleroi (conçu par l'architecte
Joseph André en 1936, il allie avec bonheur Classicisme et Art
déco), de Gembloux (haute de 35 mètres, cette tour constitue
un témoin remarquable de la conquête des libertés communales
à la fin du Moyen Âge), de Namur (datant du 14e siècle, il fut reconstruit en 1745), de Mons (Fier symbole de l'identité montoise,
"el catiau" (comme on l'appelle affectueusement à Mons) fut élevé au 17e siècle ; cet édifice de 87 mètres de haut est l'unique
beffroi de style baroque en Belgique), de Thuin, qui vous propose
une visite inoubliable, et de Tournai, qui est le plus ancien de Belgique et dont les 257 marches vous emmènent vers le plus beau
panorama de Tournai et ses alentours.
A ces beffrois on peut ajouter la Cathédrale Notre-Dame de
Tournai. Avec ses cinq clochers, sa nef, son transept romans et son
chœur gothique, la cathédrale de Tournai est un joyau de l'architecture médiévale.
Sart-S'-Laurent © WBI
Le MAC's, Musée des Arts Contemporains de la Fédération Wallonie-Bruxelles, vous accueille sur le Site du Grand-Hornu, autre site
minier majeur de Wallonie, et magnifique exemple d’archéologie
industrielle.
Enfin, dans un splendide cadre verdoyant, on peut désormais visiter l'authentique charbonnage de Blegny-Mine, véritable perle
du patrimoine industriel wallon.
A ce patrimoine minier, s’ajoute le Canal du Centre historique et
ses ascenseurs hydrauliques (HOUDENG-GOEGNIES). Une promenade y combine bateau, train touristique et le franchissement
de ces ouvrages hors du temps avec une visite commentée d'une
salle de la remarquable Salle des Machines. Quant aux Minières
néolithiques de silex de Spiennes, elles constituent avec leurs
100 hectares l'un des centres d'extraction minière les plus vastes et
les plus anciens d'Europe.
Le patrimoine immatériel de Wallonie
et de Bruxelles
La Cathédrale Notre-Dame de Tournai © WBT – Joseph Jeanmart
4 sites miniers majeurs, appartenant
au patrimoine industriel de Wallonie,
désormais patrimoine mondial
de l’Humanité…
© WBT – G. Batistini
Site minier classé patrimoine exceptionnel de Wallonie, l’Ecomusée du Bois-du-Luc (Houdeng-Aimeries) vous invite à découvrir
le travail et la vie quotidienne d'un mineur et de sa famille. Un
modèle unique de cité ouvrière fut créé à proximité de la fosse
Saint-Emmanuel (fondée au début du 19e siècle) où les Hommes
descendaient à moins 558 mètres.
Le site exceptionnel du Bois du Cazier à Marcinelle propose une
offre muséale complète déclinée en 3 espaces: une salle consacrée
à la tragédie du 8 août 1956, le Musée du Verre avec sa prestigieuse collection, le Musée de l'Industrie dédié à la Révolution
industrielle en Belgique
Riches en traditions historiques, nos Régions ont l’honneur de voir
plusieurs de leurs manifestations inscrites au patrimoine immatériel
de l’Humanité : les marches folkloriques de l'Entre-Sambreet-Meuse, très anciennes processions liées au culte des populations locales pour les saints qui les avaient préservées du malheur ;
la Ducasse d’Ath, remarquable manifestation dont les origines
remontent au 15e siècle, et qui met en scène les célèbres géants
d'Ath, dont le fameux Gouyasse (Goliath), le roi de la fête qui se
déroule le 4e weekend d'août. Après avoir conduit en cortège sa
gracieuse fiancée devant l'autel de l'église St Julien pour l’épouser,
il affronte, l'après-midi du samedi, le minuscule David. Le combat
est suivi d’une dégustation de la traditionnelle tarte aux mastelles
ou "tarte Gouyasse" ; le Carnaval et les Gilles de Binche, reconnu
par l’UNESCO dès 2003 et qui est un des plus anciens carnavals
d’Europe ; le DOUDOU, Ducasse rituelle de Mons, avec ses moments forts: la Descente de la châsse, la Procession du Car d'Or
(dont la tradition remonte à plus de 650 ans) et le Combat du
Lumeçon entre Saint Georges et le Dragon.
Enfin, à Bruxelles, la plantation du Meyboom (arbre de mai, ou
arbre de joie), est un évènement populaire et typique issu du
Moyen-Age : Chaque 9 août, l'arbre est emmené vers la Grand-Place,
accompagné par un cortège composé des géants de Bruxelles,
de la "Roue de la Fortune" et d’une cavalcade conduite par Charles
Quint, avant de revenir au coin des Rues des Sables et du Marais…
La Lettre ‹‹ 11
Dziedzictwo UNESCO w Walonii i Brukseli ››
Położone w sercu Europy regiony Walonii i Brukseli zawsze odgrywały strategiczną rolę
na jej mapie, nie tylko jako skrzyżowanie ważnych szlaków komunikacyjnych,
ale także jako scena wielkich wydarzeń historycznych oraz miejsce spotkania kultur,
tradycji i wielkich trendów międzynarodowych. Sytuacja geograficzna obu regionów
przyczyniła się do ich rozkwitu, była też źródłem dramatów. Minione wieki zostawiły
wiele śladów i wspomnień, od dzieł sztuki i obiektów architektonicznych, po tradycje
ludowe, trendy kulturowe i nurty artystyczne.
Nikogo nie zaskoczy więc fakt, że na terenie Walonii i Brukseli jest wiele tradycji oraz
obiektów wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Bois du Cazier © WBT – Marcinelle
L
ista światowego dziedzictwa UNESCO zawiera wyjątkowe obiekty i miejsca o bardzo urozmaiconym charakterze i unikalnej
dla historii ludzkości wartości kulturowej bądź przyrodniczej,
jak np. Narodowy Park Serengeti we wschodniej Afryce, piramidy
egipskie, Wielka Rafa Koralowa lub katedry barokowe na terenie
Ameryki Łacińskiej.
Na listę światowego dziedzictwa UNESCO od 1 lipca 2012 r. wpisane
zostały oficjalnie 4 obiekty górnicze należące do Wyjątkowego Dziedzictwa Przemysłowego Walonii. Dołączyły one do licznych obiektów
z Brukseli i Walonii wcześniej już objętych tym wykazem m. in. Hydraulicznych Wind Okrętowych Kanału Historycznego Regionu Centre,
licznych dzwonnic w Walonii lub sławnych Gilles z Binche.
Skarby architektoniczne Brukseli
Należący niewątpliwie do najpiękniejszych na świecie Stary Rynek
„Grand-Place” w Brukseli został bardzo wcześnie wpisany na listę
światowego dziedzictwa UNESCO. Choć brukselski Rynek otacza cały
szereg malowniczych kamieniczek korporacyjnych, pochodzących
głównie z końca XVII wieku, najbardziej znanym jego elementem
pozostaje XIV-wieczny Ratusz o charakterystycznej, strzelistej wieży.
Stary Rynek stanowi centralny punkt na mapie Brukseli i gości wielkie
wydarzenia, jak chociażby „Ommegang” lub słynny brukselski dywan
kwiatowy.
Woluwé-St-Pierre), arcydzieło wiedeńskiego architekta Josepha Hoffmanna, oraz Dom Jeana Van Eetvelde, wspaniała kamienica wzniesiona przez architekta Viktora Horta.
Walonia : Dzwonnice, katedra, kopalnie
i wyrobisko
Dzwonnice to na ogół wolno stojące lub przylegające do kościołów,
katedr lub ratuszów wieże o charakterze sakralnym bądź świeckim,
w których zawieszano dzwony. Na terenie Walonii aż 7 dzwonnic uznano za światowe dziedzictwo ludzkości.
Są to dzwonnice w Binche (powstała w XIV wieku, odbudowana została
w XVI wieku w stylu renansowym według projektu architekta Du Broeucq), Charleroi (dzieło architekta Josepha André stanowiące udane
połączenie klasycyzmu z secesją), Gembloux (35-metrowa wieża, która
pod koniec średniowiecza była świadkiem uzyskania przez mieszkań-
Na liście światowego dziedzictwa UNESCO znalazły się także inne brukselskie obiekty. Jest tam m.in. Pałac Solvay z 1894 r., arcydzieło mistrza
brukselskiej architektury secesyjnej Victora Horta stanowiące perełkę
architektury secesyjnej. Jest również Pałac Tassel (w dzielnicy Ixelles),
kamienica wzniesiona w 1893 r. przez Victora Horta oraz Muzeum
Victora Horta (w dzielnicy Saint Gilles), dawne miejsce zamieszkania
znanego architekta i pioniera sztuki secesyjnej. Rysując ten wspaniały
obiekt, którego budowa trwała od 1898 r. do 1901 r. Horta dał w pełni
wyraz swemu geniuszowi twórczemu.
Pozostałe brukselskie obiekty umieszczone na liście Światowego Dziedzictwa to wzniesiony między 1905 r. a 1911 r. Pałac Stoclet (Dzielnica
12 ›› La Lettre
Le Grand-Hornu © WBT – Ricardo de la Riva
Niematerialne dziedzictwo w Walonii i Brukseli
Dzięki bogatym tradycjom historycznym Regionów Walonii i Brukseli
kilka miejscowych imprez znalazło się na liście niematerialnego dziedzictwa ludzkości:
Marsze folklorystyczne z terenów między Sambrą i Mozelą
(Les marches folkloriques de l'Entre-Sambre-et-Meuse), pradawne
procesje związane z kultem świętych, które chroniły miejscową ludność
przed nieszczęściem.
Odpust w Ath (la Ducasee d’Ath), wyjątkowe wydarzenie organizowane
w czwarty weekend sierpnia, którego korzenie sięgają XV wieku. Znane
z udziału słynnych Olbrzymów z Ath, w tym Króla Święta Gouyasse
(Goliat). Po odprowadzeniu pięknej narzeczonej przed ołtarz kościoła
Św. Juliana w sobotę po południu Gouyasse stawia czoła malutkiemu
Dawidowi. Po zakończeniu walki, odbywa się degustacja tradycyjnego
tortu „mastelles” lub „Tortu Gouyasse”. Ascenseur du Canal du Centre © WBT – J. L. Flémal
ców tzw. „swobód gminnych”), Namur (pierwsza dzwonnica powstała
w XIV wieku, zniszczona, została odbudowana w 1745 r.), Mons (dumny symbol tożsamości mieszkanców Mons, „el catiau” – jak nazywa go
lokalna ludność – powstał w XVII wieku, wysoki na 87 metrów jest
jedyną dzwonnicą barokową na terenie Walonii). Dzwonnica w Thuin
zaprasza do zwiedzania niebywałej trasy turystycznej. Po pokonaniu
257 stopni prowadzących na szczyt dzwonnicy w Tournai, najstarszej
w Belgii, turyści mogą obejrzeć najwspanialszy widok na miasto i jego
okolice.
Wymienić należy także Katedrę Notre-Dame w Tournai, klejnot
architektury średniowiecznej z charakterystycznym zespołem pięciu
wież-dzwonnic, romańską nawą, gotyckim prezbiterium oraz zbudowanym w stylu przejściowym transeptem.
Zespół 4 kopalń, stanowiący dziedzictwo
przemysłowe Walonii i część światowego
dziedzictwa ludzkości
Należąca do Wyjątkowego Dziedzictwa Walonii dawna kopalnia
„Bois-du-Luc” w Houdeng-Aimeries zaprasza do zwiedzania jej Ekomuzeum, zapoznania się z pracą i życiem górników i ich rodzin. Obok
czynnego od początku XIX wieku szybu Saint-Emmanuel, którym górnicy zjeżdżali na głębokość 558 metrów, powstało unikalne osiedle
robotnicze.
Dawna Kopalnia le Bois du Cazier w Marcinelle, nieopodal Charleroi,
proponuje zwiedzanie kompleksu muzealnego, składającego się z 3 odrębnych placówek. Są to przestrzeń poświęcona tragedii z 5 sierpnia
1956 r., Muzeum Szkła z prestiżową kolekcją oraz Muzeum Przemysłu
poświęcone rewolucji przemysłowej na terenie Belgii.
Gilles de Binche © OPT – J.L. Flémal
Karnawał i Gilles w Binche, jeden z najstarszych karnawałów europejskich oraz jedyny w Europie i jeden z trzech na świecie karnawałów
wpisanych na listę UNESCO już w 2003 r.
Doudou, kiermasz obrzędowy w Mons, znany za sprawą kilku kluczowych
wydarzeń: wyprowadzenia relikwiarza, tradycyjnej, ponad 650-letniej
„Procesji Złotego Wozu” oraz walki Świętego Jerzego ze Smokiem.
W Brukseli znane jest zaś Sadzenie drzewa „Meyboom” (Drzewo
Majowe, lub Drzewo Radości). Jest to typowe i popularne wydarzenie
rodem ze średniowiecza. 9 sierpnia drzewo przeniesione jest na Stary
Rynek (Grand-Place) przez orszak składający się z tradycyjnych brukselskich Olbrzymów i Koła Fortuny. Kawalkadę prowadzi Cesarz Karol V,
po czym wszyscy wracają na róg ulic Rue des Sables i Rue des Marais.
Górniczo-przemysłowy zespół zabytkowy le Grand-Hornu, to unikalny
przykład urbanistyki funkcjonalnej XIX wieku. Na jego terenie powstało
Muzeum Sztuki Współczesnej Federacji Walonia-Bruksela (MAC's).
© DWB á Varsovie
Usytuowana w sercu dawnej krainy górniczej regionu Liège zabytkowa
kopalnia i muzeum górnictwa w Blegny-Mine zaprasza do podróży
do wnętrza kopalni, by przybliżyć zwiedzającym życie górników.
Na liście Dziedzictwa Ludzkości UNESCO i liście Wyjątkowego
Dziedzictwa Przemysłowego Walonii znajdują się też Windy Hydrauliczne przy historycznym Kanale Regionu Centre (HOUDENG-GOEGNIES). Wykorzystując siłę wody pozwalają one barkom pokonać
różnicę poziomu ok. 66 m. Wycieczka statkiem po kanale stanowi
idealny sposób, aby poznać obiekt oraz jego tajemnice. Przy powierzchni ponad 100 hektarów Neolityczna Kopalnia Krzemienia
w Spiennes stanowi jeden z największych i najstarszych ośrodków wydobywczych w Europie.
FÊte Doudou © WBT – Ricardo de la Riva
La Lettre ‹‹ 13
Wieści z krajów bałtyckich... ›› Echos de la Baltique…
Kompetencje Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela
w Warszawie rozciągają się również na Estonię,
Łotwę i Litwę. W tych krajach realizowane
są programy współpracy z Walonią-Brukselą
(lektorzy Walonii-Brukseli pracują w Wilnie i Tartu),
a także mają tam miejsce liczne wydarzenia
kulturalne, organizowane przy wsparciu miejscowych
Ambasad Belgii. Poniżej zamieszczamy
informacje z krajów bałtyckich.
Sise à Varsovie, la Délégation Wallonie-Bruxelles
est également compétente pour l’Estonie, la Lettonie
et la Lituanie. Dans ces trois pays, des programmes
de coopération avec Wallonie-Bruxelles se
développent, des lecteurs de Wallonie-Bruxelles
sont présents (à Vilnius et à Tartu), et de nombreuses
activités culturelles s’y déroulent, le tout en lien
et avec l’aide des Ambassades de Belgique sur place.
Cette page de la « Lettre » en fait l’écho.
Artyści z Walonii-Brukseli
uhonorowani na Festiwalu Tańca
Współczesnego w Tallinnie…
Le s a r t i
Specjalne miejsce w programie tegorocznego Festiwalu Augusti Tantsu w Tallinnie zajął przegląd
zespołów tańca współczesnego z Walonii-Brukseli. Cztery spośród nich wystąpiły od
23 do 25 sierpnia w estońskiej stolicy! Woosh’ing Mach’ine ze spektaklem „Bloom
Studio”, Ayelen Parolin z „25.06.76“, Louise
Vanneste z przedstawieniem „Home” oraz
T.r.a.n.s.i.t.s.c.a.p.e z „XL Pleasures”. Ukazały
one entuzjastycznej publiczności cały wachlarz
możliwości i bogactwo tańca współczesnego
Walonii-Brukseli. Wallonie-Bruxelles Danse zorganizowała również spotkanie dla osób z branży
związane z nowym europejskim programem „Creative
Europe”.
Les artistes de Wallonie-Bruxelles
à l’honneur au Festival de danse
contemporaine de Tallinn…
s te s
-B
r
el l
Ta
ll
nie
inn
llo
Wa
©D
WB
de
ux
es
, l'A
mb
a ssa
d eu z
el le Délégué devant le
Mu
K
sé e
UM
U
de
Des artistes de Wallonie-Bruxelles
exposent en Lituanie autour de
la figure d’Oscar Miłosz...
Vi l niu
a ss
lg iq
ue à
b
L'A m
er
s co
uh
i er
au
mili
eu d e
r u xe
llo
A
is ©
mb
Et pendant ce temps, en Lettonie…
Tournée de l’Orchestre symphonique
des étudiants de Louvai-la-Neuve (OSEL).
s ar t istes wallons et b
Cette tournée organisée du 9 au 12 juillet a permis à
cet orchestre de se produire à quatre reprises, deux
fois à Riga, une fois au Festival des Arts de Cesis,
et une fois au Ventspils Sea Festival. Les concerts
ont été chaque fois reçus avec un très grand succès par un public nombreux. Cet orchestre de 65
musiciens est composé d’étudiants universitaires,
encadrés par quelques professionnels et solistes,
mais est d’une qualité tout à fait remarquable.
L’Ambassade de Belgique à Riga s’est particulièrement investie dans la réalisation de cette tournée.
Ar
mu
nau
Le s
ts ©
A mba
s s ad e d e B el g i q u
eàR
i ga
Tymczasem na Łotwie tournée
Orkiestry Symfonicznej Studentów
Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve (OSEL)
s
en
c ro
rF
i en
ra
nk
sic
14 ›› La Lettre
as
sa
et
de
rP
de
eu
Be
ad
Le
Podczas tournée od 9 do 12 lipca Orkiestra Symfoniczna Uniwersytetu w Louvain-la-Neuve wystąpiła dwa razy w Rydze oraz w ramach Cesis Art
Festival i Ventspils Sea Festival. Koncerty przyciągnęły liczną publiczność i odniosły duży
sukces. Orkiestra ciesząca się dużym uznaniem
liczy 65 muzyków, studentów uniwersytetu,
którym towarzyszy kilku zawodowych muzyków i solistów. Tournée zostało przygotowane
przy zaangażowaniu Ambasady Belgii w Rydze.
Florian Kiniques, Jacques Patris, Nicolas Winand et
Florence Mairesse, quatre artistes plasticiens se sont
associés pour présenter à deux reprises en Lituanie une exposition commune autour de la vie et
l’œuvre du poète et diplomate Oscar Miłosz,
d’une part à l’UMI Art Center de Vilnius, au
mois de mai, et d’autre part à la Vilnius Art Fair,
en juin. Bénéficiant du soutien de l’Ambassade
de Belgique à Vilnius, ces expositions ont rencontré un très grand succès et ont permis à nos
artistes de se faire connaître du public et des galeristes de la région, ce qui leur ouvre de nouvelles
perspectives internationales.
s
Wystawa prac artystów
z Walonii-Brukseli wokół postaci
Oskara Miłosza na Litwie...
Florian Kiniques, Jacques Patris, Nicolas Winand
i Florence Mairesse, czwórka artystów plastyków
dwukrotnie prezentowała na Litwie wspólną
ekspozycję prac związanych z życiem i dziełem
poety i dyplomaty Oskara Miłosza. W maju
wystawę gościło UMI Art Center w Wilnie,
zaś w czerwcu Vilnius Art Fair. Przygotowane
przy wsparciu Ambasady Belgii w Wilnie ekspozycje cieszyły się dużym zainteresowaniem
litewskiej publiczności i właścicieli galerii. Przed
wystawą otwierają się więc nowe możliwości
promocji międzynarodowej.
L’Augusti Tantsu Festival de Tallinn a dédié une
programmation spéciale aux troupes de danse
contemporaine de Wallonie-Bruxelles puisque
quatre d’entre elles ont présenté leurs spectacles dans la capitale estonienne du 23 au
25 août dernier ! Woosh’ing Mach’ine
avec “Bloom Studio”, Ayelen Parolin avec
« 25.06.76 », Louise Vanneste avec
« Home » et enfin T.r.a.n.s.i.t.s.c.a.p.e
avec « XL Pleasures » ont pu montrer toute
l’étendue de leur créativité à un public enthousiaste. Wallonie-Bruxelles Danse a également organisé une rencontre entre professionnels autour
du programme européen « Creative Europe ».
isiè
re s
ur la
D a u g av
a . Tout au cen
tr
mb
e, l’A
a ss
ad
eu
W skrócie… w skrócie... w skrócie... ›› Brèves…Brèves…Brèves…
Sukces Święta Walonii-Brukseli!
Z okazji Święta Walonii i Federacji Walonia-Bruksela liczni goście – przedstawiciele
administracji państwowej i saorządowej, dyplomaci, partnerzy współpracy, biznesmeni i przyjaciele – przybyli 26
września do Pałacu Prymasowskiego w Warszawie na bardzo
udane przyjęcie, podczas którego walońskie piwa cieszyły
się wyjątkowym uznaniem.
Przyjęcie trwało do późna
wieczór!
Le Délégué WB avec l’Ambassadeur de Belgique,
les Sénateurs MM. Pociej et Ziolkowski et le Délégué de la Flandre © DWB
„Solidarność” – wystawa fotgraficzna,
która urzekła łódzką publiczność
ASBL Croiseregards prezentowała od 7 do 24 czerwca w Galerii Łódzkiego Towarzystwa Fotograficznego wystawę zdjęć 7 artystów z Walonii-Brukseli. Nicole Crémon, Alice
Jones, Jean-Benoît Maréchal,
Gaby Rehm, Betty Roelandts,
Lucie Vandewalle i Olivier
Vin podjęli w swoich pracach
temat „Solidarności” w ramach
Międzynarodowego Festiwalu
Fotografii 2013. „Solidarność”,
słowo niezwykle ważne w historii Polski, ma dwa znaczenia
dla fotografów z ASBL Croiseregard. W ujęciu międzynarodowym oznacza solidarność
narodów, w ujęciu lokalnym
wyraża solidarność ludzi, jednostek. Temat ten, również
aktualny w Unii Europejskiej,
znalazł nowe ujęcie w obiektywach fotograficznych naszych artystów. Wystawa szczególnie urzekła
mieszkańców Łodzi i regionu.
Thomas Hauert na 5. Gdańskim
Festiwalu Tańca
Podczas 5. Gdańskiego Festiwalu Tańca
grupa „ZOO Thomas Hauert” wystąpiła 6 czerwca ze spektaklem „From
B to B”. Dwoje genialnych i bardzo
różnych tancerzy – Thomas Hauert (Walonia-Bruksela) i Àngels
Margarit (Hiszpania) ukazało
komunikację artystów pochodzących z krajów różniących się
kulturowo i geograficznie oraz
ich spotkanie w drodze pomiędzy miastami, z jakich pochodzą:
Brukselą i Barceloną. Tematyka ta
wydaje się doskonale pasować do
charakteru otwartego na świat miasta jakim jest Gdańsk!
Des Fêtes WallonieBruxelles
très réussies !
Le 26 septembre dernier, à l’occasion
des Fêtes de la Wallonie et de la Fédération Wallonie-Bruxelles, un public
très nombreux composé d’Autorités
polonaises, centrales et régionales,
de membres du corps diplomatiques,
de partenaires de coopération, de
membres de la communauté d’affaires
et d’amis, s’est donné rendez-vous
au Palais primatial de Varsovie pour
une soirée très réussie, où les bières
wallonnes ont été particulièrement
appréciées ! Une fête qui s’est prolongée bien tard dans la nuit varsovienne.
« Solidarité », une expo photo qui
a touché le public de Łódź
Du 7 au 24 juin, l’ASBL Croiseregards a présenté dans la Galerie de Photographies de Łódzkie Towarzystwo Fotograficzne des photographies
de 7 artistes de Wallonie-Bruxelles
(Nicole Crémon, Alice Jones, JeanBenoît Maréchal, Gaby Rehm, Betty
Roelandts, Lucie Vandewalle et Olivier Vin) sur le thème de la « Solidarité » (dans le cadre du Festival
international de la Photographie
2013). « Solidarité », un mot tellement célèbre dans l’histoire
de la Pologne, s’entend à deux
niveaux pour les photographes
de l’asbl Croiseregard : premièrement, comme « Solidarité » des
peuples au niveau mondial, et
deuxièment, comme « Solidarité »
entre individus à l’échelon local.
Un thème qui est aussi d’actualité
Photo primée du Prix UNESCO © Nicole Crémon
au sein de l’Union européenne,
et sur lequel l’art permet une réflexion nouvelle… Une exposition qui
a particulièrement touché le public de la ville et de la région de Łódź.
Thomas Hauert au 5ème Festival
de Danse à Gdańsk
A l’occasion du Festival de danse de Gdańsk, la
Compagnie « ZOO Thomas Hauert » a présenté le 6 juin dernier, le spectacle « From B
to B » de deux danseurs à la fois géniaux
et très différents – Thomas Hauert (Wallonie-Bruxelles) et Àngels Margarit
(Espagne). Ce spectacle traite du sujet
de la communication entre deux artistes qui viennent de pays différents
du point de vue culturel et géographique ; celui de deux danseurs qui se
rencontrent sur le chemin entre leurs
villes d’origine – Bruxelles et Barcelone.
Un spectacle particulièrement approprié donc pour une ville aussi ouverte sur
le monde que celle de Gdańsk !
La Lettre ‹‹ 15
W skrócie… w skrócie... w skrócie... ›› Brèves…Brèves…Brèves…
Charlotte Beaudry uwiodła „Kusicielką”
Muzeum Sztuki Współczesnej
w Krakowie!
Wystawa prac Charlotte Beaudry
pt. „Kusicielka” prezentowana była
od 26 czerwca do 29 września
w Muzeum Sztuki Współczesnej
(MOCAK) w Krakowie. Ta dosyć
prowokacyjna ekspozycja artystki
z Walonii-Brukseli przedstawia
przedmioty, jakich kobieta używa,
aby uwieść mężczyznę. Odnosi
się ona również do dóbr konsumpcyjnych, jakie dziś są tak
wszechobecne, że trudno je wyeliminować z życia codziennego.
Wystawa zawierająca kilkanaście
prac, kompozycję wideo oraz rzeźbę uwiodła licznych zwiedzających!
La « Tentatrice » Charlotte Beaudry
a séduit le Musée d’Art contemporain
de Cracovie !
L’exposition « Tentatrice » au Musée d’Art contemporain de Cracovie © Rafał Sosin
„Tristis est anima mea”,
dwa wyjątkowe koncerty
we Wrocławiu
W ramach Wratislavia Cantans, jednego
z najważniejszych festiwali muzyki barokowej w Europie, który co roku przed
melomanami odkrywa przepiękne, zabytkowe wnętrza Wrocławia, zespół
Vox Luminis wystąpił z dwoma
koncertami pt. „Tristis est anima mea”.
13 września w Bazylice Mniejszej Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny
w Bardzie i 14 września w Kościele Św.
Stanisława, Św. Doroty i Św. Wacława we
Wrocławiu. W repertuarze znalazły się „Responsorium pour le Samedi Saint” Gesualda
da Venosy (zawierające utwór „Tristis est anima
mea”, który dał tytuł obu koncertom) i „Stabat Mater
na dziesięć głosów” Domenica Scarlattiego. Zespół Vox
Luminis powstał w 2004 roku w Namur. Specjalizuje się w XVII-XIX wiecznym repertuarze włoskim. Dwa wyjątkowe koncerty zachwyciły
licznie przybyłych melomanów!
Du 26 juin au 29 septembre l’exposition « Tentatrice » de Charlotte
Beaudry a été présentée au Musée
d’Art contemporain de Cracovie
(MOCAK). Dans le cadre d’une exposition assez provocatrice, l’artiste
de Wallonie-Bruxelles y a notamment
présenté des objets que la femme
utilise pour séduire. Elle se réfère
également à la question des biens
de consommation qui sont omniprésents et qu’il est difficile d’éliminer. L’exposition comprenait plus
de 10 peintures, une composition
vidéo et une sculpture, qui ont évidemment séduit le nombreux public !
« Tristis est anima mea »,
deux concerts exceptionnels
à Wroclaw
A l’occasion du Festival Wratislavia Cantans de
Wrocław, l’un des plus importants festivals de
musique baroque d’Europe, qui se déroule chaque
année dans les plus beaux bâtiments du riche patrimoine architectural de cette ville, l’ensemble Vox
Luminis, s’est produit avec deux concerts intitulés
« Tristis est anima mea » le 13 septembre à la Basilique ‘Bazylika Mniejsza Nawiedzenia NMP’ à Bardo et le 14 septembre 2013 à l’Eglise de Saint Stanislas, Sainte Dorothée et Saint Waclaw, à Wrocław.
Le répertoire des deux concerts incluait « Responsorium pour le Samedi Saint » de Gesualdo da Venosa (qui inclut le « Tristis est anima mea » qui donne son
nom au concert) et le « Stabat Mater pour dix voix » de
Domenico Scarlatti. L’ensemble Vox Luminis a été créé en 2004
à Namur et il se consacre essentiellement au répertoire italien et
allemand du seizième au dix-huitième siècle. Deux concerts d’une qualité
exceptionnelle qui, bien loin de les attrister, ont réjoui les âmes du nombreux
public présent !
Publication de la Délégation Wallonie-Bruxelles à Varsovie/ Publikacja Przedstawicielstwa Walonia-Bruksela w Warszawie
Editeur responsable : Franck Pezza, Délégué Wallonie-Bruxelles/ Redaktor wydania: Franck Pezza, Delegat Walonii-Brukseli
Page de couverture/ Zdjęcie na stronie tytułowej: Les Gilles de Binche © WBT – Alex Kouprianoff
w Warszawie
Délégation Wallonie-Bruxelles/ Przedstawicielstwo Walonia-Bruksela
Ul. Ks. I. Skorupki 5
00-546 Warszawa, POLSKA
Tél : 0048 22 583 70 01 et 08
Courriel : [email protected]
Site : www.wbi.be/varsovie
Franck Pezza, Délégué Wallonie-Bruxelles
Sylwia Wandziuk-Obłuska, Assistante du Délégué
Agnieszka Pac, Assistante culturelle
Władysław Czepczyk, Intendant
Wallonie-Bruxelles Tourisme
Ul. Ks. I. Skorupki 5
00-546 Warszawa, POLSKA
Tél : 0048 604 733 953
Courriel : [email protected]
Site www.wallonie-tourisme.be
Michel Janowski, Chargé de mission
Bureau économique et commercial de la Région wallonne (AWEX)
Ul. Ks. I. Skorupki 5
00-546 Warszawa, POLSKA
Tél : 0048 22 583 70 11 et 13
Courriel : [email protected]
Site : www.wallonia-international.be
Laurence Martaux, Conseillère économique et
commerciale de la Région wallonne
Jolanta Dorociak, Assistante commerciale
Małgorzata Zasada-Kaczmarska, Assistante commerciale
Ambassade de Belgique
Ul. Senatorska 34
00-095 Warszawa, POLSKA
Tél : 0048 22 551 28 00
Courriel : [email protected]
Site : www.diplomatie.be/warsawfr
conception et impression/ projekt i druk: pozytyw.com.pl
CONTACTS/ KONTAKT:
Przedstawicielstwo
Walonia-Bruksela