Broszura -Połącz się z nAMI

Projekt pilotażowy „Budowa i wdrożenie
inteligentnego systemu pomiarowego
w Oddziale Białystok i Oddziale Łódź-Miasto”
www.amisystem.pgedystrybucja.pl
1
Pilotaż PGE Dystrybucja
Program pilotażowy PGE Dystrybucja polega na wdrażaniu inteligentnego systemu
pomiarowego w Oddziale Białystok i Oddziale Łódź-Miasto. Celem projektu jest
instalacja liczników zdalnego odczytu i wdrożenie zaawansowanego systemu pomiarowego AMI (od ang. AMI – Advanced Metering Infrastructure), na osiedlu Retkinia
w Łodzi oraz w Augustowie i jego okolicach.
Instalacja nr 1
Oddział Łódź-Miasto (os. Retkinia)
Instalacja liczników:
1-faz:
24 622 szt.
3-faz:
1 353 szt.
bilansujących:
95 szt.
Obszar miejski o dużym
zagęszczeniu:
powierzchnia:
ok. 3,3km2
zabudowa wielorodzinna, liczne
podziały sieci SN i nN oraz
krótkie ciągi zasilania:
ilość stacji
SN/nN
95 szt.
Instalacja nr 2
Oddział Białystok (Augustów i jego okolice)
Instalacja liczników:
1-faz:
3-faz:
bilansujących:
12 363 szt.
12 535 szt.
650 szt.
rozległy obszar o zabudowie
rozproszonej:
powierzchnia:
1 500 km2
sieć napowietrzna o długich
ciągach zasilających
dł. sieci:
800 km
ilość stacji
SN/nN
650 szt.
2
3
Czym jest zaawansowany system pomiarowy AMI?
• Jest to system składający się z urządzeń pomiarowych (liczniki),
komunikacyjnych (urządzenia zbierające i przekazujące dane) oraz z systemu
komputerowego zarządzającego i przetwarzającego dane pomiarowe
zebrane z liczników.
Dlaczego wymieniane są liczniki?
• Liczniki wymieniane są w celu poprawienia jakości obsługi Klienta. Umożliwią
Klientowi monitorowanie i kontrolowanie własnego zużycia energii,
przez co pozwolą na obniżenie kosztów. PGE Dystrybucja będzie
mogła z kolei szybciej wykrywać i usuwać awarie, a w przyszłości wysyłać
Klientom rachunki za realne zużycie energii elektrycznej, a nie prognozy.
Jaki wpływ na Odbiorcę będzie miała instalacja nowych liczników?
• Odbiorca będzie miał dostęp do informacji na temat własnego zużycia
energii, m.in. za pośrednictwem dedykowanego portalu www.
Zdalny odczyt a technologie wytwarzania i magazynowania energii elektrycznej
Wytwarzanie energii:
Elektrownie wiatrowe, fotowoltaika, biogazownie – są to źródła energii zależne od
intensywności występowania napędzających je surowców (produkują energię, kiedy
jest wiatr, słońce i coś, z czego można wyprodukować biogaz). Spalarnie odpadów czy
elektrownie wodne są źródłami stabilniejszymi. We wszystkich jednak przypadkach
kluczowe znaczenie ma precyzyjny pomiar wyprodukowanej energii. Dlatego też
liczniki zdalnego odczytu są tu niezbędne. Pozwalają zmierzyć ilość wyprodukowanej
energii z odnawialnych źródeł energii (OZE) i sprawdzić, czy Polska wywiązuje się
obowiązku wyprodukowania określonej ilości takiej energii. Jeżeli w danym czasie
ilość produkowanej energii jest zbyt mała, bo OZE nie produkują jej w wystarczającej
ilości, to Operator Systemu Przesyłowego (OSP) może uruchomić dodatkowe źródła
konwencjonalne. Z kolei, jeśli ilość energii wyprodukowanej z OZE jest zbyt duża, to
OSP może odstawić bloki konwencjonalne do rezerwy, a w przyszłości będzie mógł
skierować nadmiar energii do „magazynów energii”.
Magazynowanie energii:
Co i gdzie będzie wysyłał licznik?
• Licznik będzie wysyłał dane dotyczące zużycia energii, poziomów napięć
oraz inne dostępne dane pomiarowe. Informacje te będą przesyłane
do centralnego systemu PGE Dystrybucja.
Magazyny energii to istotny element sieci energetycznych, doceniany w wielu krajach
na świecie, w tym również w Polsce. Pierwsze doświadczenia z magazynowaniem
energii datuje się na 1880 rok, gdy w Nowym Jorku wykorzystano do tego celu po
raz pierwszy baterie ołowiowo-kwasowe.
Jak zabezpieczone będą dane wysyłane przez liczniki?
• System AMI będzie wykorzystywał najnowocześniejsze techniki
uwierzytelniania poszczególnych urządzeń komunikujących się pomiędzy
sobą, aby wykluczyć możliwość nieuprawnionego dostępu. Dane będą
również szyfrowane, a dostęp do nich otrzymają tylko osoby upoważnione.
• W elektrowniach szczytowo-pompowych nadmiar energii wykorzystywany jest
do przepompowania wody z dolnego do górnego zbiornika i uwolnienie tego
zasobu, kiedy zajdzie potrzeba.
• Baterie akumulatorowe litowo-jonowe, niklowo-manganowe stosowane są
w sytuacji potrzeby częstego ładowania i rozładowania (można z nich ładować
elektryczne samochody).
• Superkondensatory to idealne magazyny, gdy wymaga się bardzo szybkiej
reakcji magazynu, np. na ewentualne zakłócenia w sieci.
Niezależnie jednak, jaki rodzaj magazynu zastosujemy, to zawsze musimy wiedzieć,
czy mamy w nim zgromadzony zapas energii i jak duży. Do tego zaś niezbędny jest
zdalny odczyt wykonany przy pomocy liczników zdalnego odczytu.
4
5
Inteligentne sieci energetyczne (Smart Grid)
Aspekty bezpieczeństwa systemu AMI
Inteligentne sieci energetyczne łączą działania wszystkich podłączonych do nich
użytkowników – wytwórców, dystrybutorów i Odbiorców. Przez integrację działań
użytkowników inteligentne sieci energetyczne mają na celu:
• Liczniki zdalnego odczytu są wymieniane na koszt PGE Dystrybucja.
• System AMI monitoruje sieć elektroenergetyczną, co pozwala
na bardzo szybką lokalizację awarii i na jej szybsze usunięcie,
minimalizując braki w dostawie energii.
• Komunikacja pomiędzy wszystkimi elementami sieci inteligentnej jest
szyfrowana i wykorzystuje bezpieczne technologie.
• Dane pomiarowe są szyfrowane i przechowywane zgodnie z Ustawą
o Ochronie Danych Osobowych.
• Dostęp do danych jest ograniczony – ma go tylko Odbiorca
i podmioty uprawnione.
• Monitorowanie ilości energii produkowanej przez różne źródła energii.
• Monitorowanie zapotrzebowania Klientów lokalnie i globalnie.
• Uruchamianie dodatkowych źródeł w miejscach niedoboru energii i odstawianie
do rezerwy w miejscach, gdzie jest jej nadmiar.
• Przesyłanie energii do miejsc, gdzie występują niedobory.
• Bilansowanie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE).
• Zapewnianie nieprzerwanej dostawy energii.
Licznik zdalnego odczytu
System AMI i Odbiorca
Zaawansowany system pomiarowy AMI ma na celu włączenie Odbiorców do aktywnego zarządzania popytem na
energię. System AMI pozwoli
Odbiorcy:
• Zmniejszyć obciążenie lub
przesunąć zużycie energii
na okres poza szczytem,
co pozwoli zmniejszyć
koszty.
• Zmniejszyć obciążenie
sieci energetycznej i ryzyko
przerw w dostawie energii.
• Korzystać z „dynamicznych” taryf, opartych na profilu poboru energii
otrzymanym z pomiarów.
• Korzystać ze zdalnie konfigurowanego i parametryzowanego licznika.
Żeby osiągnąć cele systemu AMI oraz inteligentnych sieci energetycznych, potrzebny
jest odpowiedni system pomiarowy. Nowe liczniki – liczniki zdalnego odczytu – niewiele różnią się wizualnie od tradycyjnych urządzeń. Posiadają jednak dodatkowe
funkcje pozwalające na zbieranie większej ilości danych (zużycia energii, napięcia),
na dwukierunkową komunikację i regularne przesyłanie danych pomiarowych do
systemu centralnego. Cykliczny, zdalny odczyt danych pomiarowych z liczników
umożliwia PGE Dystrybucja i Odbiorcy monitorowanie zużycia energii, tworzenie
nowych taryf i wystawianie rachunków na podstawie rzeczywistego zużycia prądu,
a nie jak dotychczas – prognoz. Odbiorca dzięki dostępowi do szczegółowych danych
o własnym zużyciu energii będzie miał okazję dopasować zużycie do cen-tak, by jego
rachunek był jak najniższy.
6
Instalacja liczników zdalnego odczytu:
• Bezpłatna – koszt pokrywa właściciel (PGE Dystrybucja).
• Wykonywana przez montera PGE Dystrybucja.
• Trwa około 20 minut.
• Wymaga wyłączenia zasilania.
Słownik terminów
AMI – od ang.: Advanced Metering Infrastructure – zawansowana infrastruktura
pomiarowa – w dużym uproszczeniu system składa się z urządzeń pomiarowych
(liczniki), komunikacyjnych i zarządzających przetwarzaniem i archiwizacją danych
pomiarowych, które wysyłają do niego nowe liczniki (system komputerowy).
Aplikacja Centralna AMI – system centralny, który steruje odczytami energii, zarządza
danymi pomiarowymi oraz jest odpowiedzialny za zdalne wykonywanie operacji na
licznikach i wysyłanie do nich komunikatów sterujących i informacyjnych.
Bezpieczeństwo energetyczne – dostępność nieprzerwanych dostaw energii.
Efektywność energetyczna – zależność między energią wyprodukowaną a dostarczoną. Obniżenie zużycia energii związane z modyfikacjami w sieci energetycznej
spowodowanymi zmianami technologicznymi, ekonomicznymi lub zmianami zachowań Odbiorców.
Inteligentne sieci energetyczne – interaktywne i elastyczne systemy pozwalające
na dynamiczne zarządzanie sieciami (połączeniami między producentami, dystrybutorami i Odbiorcami energii elektrycznej), składające się z wielu współdziałających
elementów pomiarowych, kontrolnych i wykonawczych.
Licznik zdalnego odczytu – licznik energii elektrycznej z wbudowanym systemem
komunikacji z systemem centralnym – Centralną Aplikacją AMI.
Zdalny odczyt licznika – pobieranie danych pomiarowych przez przedsiębiorstwo
energetyczne bez fizycznego udziału inkasenta bądź montera.
Dynamiczne taryfy – taryfy oparte na dostosowaniu cen do rzeczywistego zużycia
energii w poszczególnych godzinach doby, rozróżniające nie tylko 2 lub 3 strefy
w ciągu doby, ale w skrajnym przypadku nawet 24 strefy.
Parametryzacja licznika – procedura zmiany ustawień, np. zmiana taryfy, ustawienie
czasu licznika – w sposób zdalny od systemu AMI do licznika.
7
Jakie korzyści będzie miał Odbiorca z zainstalowania nowych liczników?
Odbiorca będzie miał możliwość rozliczenia zużycia energii na podstawie rzeczywistego
jej zużycia. Będzie mógł dobrać najlepszą taryfę do swojego profilu zapotrzebowania
na energię. Dzięki szybszym lokalizacjom awarii i szybszym ich usuwaniu Odbiorca
będzie doświadczał krótszych przerw w dostawie energii.
Jak wygląda wymiana licznika?
Wymiana licznika trwa około 20 minut i wymaga wyłączenia zasilania. Na początku
monter zapisuje stan zdejmowanego licznika. Następnie instaluje nowe urządzenie
w tym samym miejscu, w którym znajdował się stary licznik i zapisuje stan początkowy nowego licznika. Na końcu zakłada plomby na liczniku.
Czy za wymianę trzeba zapłacić?
Wymiana licznika jest bezpłatna. Zgodnie z Prawem Energetycznym właścicielem
licznika w przypadku Gospodarstw Domowych i Małych Firm jest spółka dystrybucyjna (PGE Dystrybucja) i to na niej spoczywa obowiązek zainstalowania u Klienta
licznika energii elektrycznej. Ona pokrywa również koszty instalacji.
Do czego wykorzystywane będą dane zbierane przez licznik zdalnego odczytu?
Dane będą przetwarzane przez przedsiębiorstwa energetyczne w celu wystawiania rachunków na podstawie rzeczywistego zużycia energii, tworzenia taryf i ofert dostosowanych
do zmieniającego się poboru energii. Dzięki temu, Odbiorcy będą mogli oszczędzać na
rachunkach za energię. Drugim istotnym miejscem wykorzystania danych pomiarowych
z liczników zdalnego odczytu jest analiza obciążeń sieci dystrybucyjnej oraz optymalizacja
jej pracy i poprawa efektywności jej działania.
Czy licznik zdalnego odczytu jest bardziej podatny na zakłócenia lub mniej
trwały niż tradycyjny licznik?
Licznik zdalnego odczytu nie jest bardziej podatny na zakłócenia niż tradycyjny licznik.
Jak każdy licznik przed instalacją przechodzi rygorystyczny proces badań i certyfikacji,
również pod względem odporności na zakłócenia elektryczne i mechaniczne.
Czy po wymianie licznika będzie na nim jakieś zużycie?
Zazwyczaj stan początkowy licznika jest zerowy lub wskazuje nieznaczne zużycie,
ale nie ma to żadnego wpływu na rozliczenia z Klientem. Podczas wymiany licznika
do systemu rozliczeniowego-jako stan początkowy -zawsze wprowadzany jest stan,
z jakim licznik został zamontowany u Klienta i od tego stanu rozpoczyna się naliczanie
zużycia energii.
8
Czy po wymianie licznika zmieni się cena energii?
Cena energii nie jest związana z wymianą licznika i nie ulegnie zmianie.
Jak odczytywać dane z licznika?
Kiedy na ekranie pojawia się kod 1.8.0, pokazane jest całkowite zużycie energii. Jeśli
Odbiorca korzysta z taryfy wielostrefowej, są dwie możliwości. Kod 1.8.1 pokazuje
zużycie energii w pierwszej strefie (tzw. szczyt). Kod 1.8.2 pokazuje zużycie energii
w strefie drugiej (poza szczytem).
Czy teleinformatyczne przesyłanie danych pomiarowych spowoduje możliwość częstszych nadużyć, takich, jak włamania do systemu?
Dla zapewnienia bezpieczeństwa całego systemu transmisja danych pomiędzy licznikiem a systemem jest zabezpieczona i szyfrowana.
Czy licznik zdalnego odczytu jest bardziej dokładny? Czy będzie to wpływać
na zwiększenie rachunków?
Licznik zdalnego odczytu jest tak samo dokładny jak tradycyjny licznik. Jego dokładność określa tak zwana „klasa dokładności”. Wymiana licznika nie wpłynie więc na
zwiększenie rachunków.
Czy połączenie licznika zdalnego odczytu z siecią wpłynie na częstsze występowanie awarii?
Nie. Podłączenie licznika zdalnego odczytu z siecią pozwoli PGE Dystrybucja stale
monitorować sieć energetyczną i zapobiegać potencjalnym awariom.
Jak będzie działać licznik w przypadku braku napięcia?
Licznik nie będzie działać. Z powodu chwilowej przerwy w dostawie energii nie będzie
nic liczył. Zgromadzone w nim dane nie zostaną jednak utracone i po przywróceniu
zasilania zostaną przekazane do jednostki centralnej systemu AMI.
Kto pokrywa koszty działania licznika, takie jak zużycie energii pobieranej
przez licznik?
Licznik elektroniczny (a takie mają zastosowanie w systemie AMI) zużywa niewielkie
ilości energii na potrzeby własne i jest to energia, która nie powiększa rachunku Klienta.
Jeżeli zaś mamy na uwadze koszty eksploatacji licznika (wymiany, naprawy, legalizacja),
to na mocy Ustawy Prawo Energetyczne ponosi je PGE Dystrybucja.
W przypadku, gdy licznik jest na zewnątrz, kto będzie pokrywał koszty naprawy w razie jego uszkodzenia, na przykład przez wandali?
Licznik jest własnością PGE Dystrybucja i to ona ponosi koszty jego instalacji
i napraw. W sytuacji wykrycia sprawcy zniszczenia licznika, PGE Dystrybucja może
obciążyć sprawcę kosztami wymiany licznika.
PGE Dystrybucja S.A.
20-340 Lublin, ul. Garbarska 21A
tel. 81 710 57 02, fax: 81 744 23 39
e-mail: [email protected]
Niniejszy materiał został opublikowany dzięki dofinansowaniu Narodowego
Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada
wyłącznie PGE Dystrybucja S.A.