Program nauczania języka niemieckiego dla klas I

Transkrypt

Marta Wawrzyniak
Program nauczania
języka niemieckiego
dla klas I-III gimnazjum
Poziom III.O — dla początkujących
Wydawnictwo LektorKlett
1
Wstęp 3
1. Koncepcja programu 4
1.1. Adresaci programu 4
1.2. Czas realizacji programu 4
1.3. Liczebność grup 4
1.4. Kwalifikacje nauczycieli 4
1.5. Wyposażenie szkoły 5
2. Cele edukacyjne 5
2.1. Cele ogólne 5
2.2. Cele szczegółowe 6
2.3. Cele wychowawcze 9
3. Treści nauczania i oczekiwane osiągnięcia uczniów przy
wykorzystaniu kursu Magnet smart 10
3.1. Zakres tematyczny 10
3.2. Gramatyka, słownictwo, wymowa 12
3.3. Funkcje językowe 14
4. Realizacja celów kształcenia 15
4.1. Rozwijanie sprawności językowych 16
4.2. Kształcenie podsystemów językowych 17
4.3. Przykładowe scenariusze lekcji 17
4.3.1. Scenariusz do rozdziału: Das mache ich gern! 17
4.3.2. Scenariusz do rozdziału: Tolle Einkäufe! 18
4.3.3. Scenariusz do rozdziału: Das esse ich gern! 19
5. Kontrola i ocenianie 21
6. Przykłady realizacji celów kształcenia 24
6.1. Rozwijanie sprawności językowych 24
6.1.1. Kształcenie sprawności rozumienia ze słuchu 24
6.1.2. Kształcenie czytania ze zrozumieniem 26
6.1.3. Kształcenie mówienia 28
6.1.4. Kształcenie pisania 29
6.2. Ćwiczenie wymowy 30
6.3. Rozwijanie słownictwa 31
6.4. Ćwiczenie gramatyki 34
6.5. Testowanie wiedzy i umiejętności 35
Bibliografia 36
2
Wstęp
Polska szkoła już od dłuższego czasu wdraża reformy, których celem ma być sprostanie zmieniającej
się rzeczywistości i wyzwaniom współczesnego świata. Jednym z priorytetów jest niewątpliwie
kształtowanie kompetencji w zakresie znajomości jeżyków obcych, szczególnie w obliczu procesów
globalizacyjnych, potrzeb i możliwości komunikacyjnych, otwierania się rynków pracy czy w związku z
chęcią poznawania innych kultur. Zatem obecna rzeczywiste daje wiele argumentów przemawiających
za wcześniejszym rozpoczynaniem nauki języków obcych. Pozostaje problem, jak to zrobić, jakimi
metodami, z jaka częstotliwością i jakie wykorzystać do tego procesu uczenia się i nauczania materiały
dydaktyczne, w tym podręczniki.
Program niniejszy jest propozycją efektywnej, opartej na współczesnej wiedzy pedagogicznej, realizacji
procesu nauczania języka niemieckiego jako drugiego języka obcego. Osiągnięcie oczekiwanych
efektów jest możliwe również przy niewielkiej liczbie godzin dostępnej w szkole dla uczniów w wieku
gimnazjalnym, co nie wyklucza oczywiście dodatkowych aktywności uczniów i ich najbliższego
środowiska, w tym rodziców i nauczycieli, w tym zakresie.
Program ten jest oczywiście tylko bazą postępowania metodycznego, zawiera jednak wiele
koniecznych do uwzględnienia aspektów procesu uczenia się i nauczania, opierając się na wymaganych
minimach i założeniach ministerialnych.
0 autorce
Marta Wawrzyniak
- absolwentka Wydziału Studiów Edukacyjnych i Kolegium Języków Obcych Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu
- nauczyciel mianowany z doświadczeniem pracy w szkole podstawowej, gimnazjum i szkole
ponadgimnazjalnej w Poznaniu
- opiekun praktyk studenckich
- autorka artykułów i scenariuszy dla nauczycieli języka niemieckiego
- członek Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli języka niemieckiego
- członek zespołu redakcyjnego czasopisma dla nauczycieli języka niemieckiego ,,Hallo,
Deutschlehrer” (w latach 2005-2008)
- koordynator regionalny konkursu dla gimnazjalistów PSNJN (2007)
3
1. Koncepcja programu
Program, napisany zgodnie z założeniami podstawy programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjum,
na III etap edukacyjny, poziom III.0, zawiera ogólne cele kształcenia i wychowania, materiał nauczania,
który jest powiązany z celami szczegółowymi i treściami nauczania oraz wykaz umiejętności, jakie
osiągnie uczeń na danym etapie edukacyjnym. Założone osiągniecia ucznia wraz z propozycją metod
ich oceniania uwzględniają standardy wymagań, które są podstawa przeprowadzenia trzeciej,
pisemnej części egzaminu gimnazjalnego pod koniec etapu nauczania.
Program opiera się na celach komunikacyjnych nawiązujących do poziomu biegłości językowej A1/A2
definiowanego przez Radę Europy w zakresie poszczególnych umiejętności językowych. Ma to na celu
wspieranie świadomości językowej ucznia i budzenie postawy ciekawości, otwartości i tolerancji.
1.1. Adresaci programu
Program kierowany jest zarówno do nauczycieli już pracujących w gimnazjum, jak i do nauczycieli
rozpoczynających pracę na tym etapie nauczania, rozpoczynających staż, a takie do studentów
odbywających praktyki w gimnazjum.
Studenci, obserwując realizację procesu nauczania, zapoznają się ze specyfika nauczania i
przygotowywaniem scenariuszy lekcyjnych, rozkładu materiału, formułowaniem celów edukacyjnych
dla poszczególnych klas gimnazjum. Ma to duże znaczenie w przygotowaniu do zawodu nauczyciela.
Program jest tak skonstruowany, by był jasny i czytelny także dla rodziców zajmujących się nauczaniem
w domu lub uzupełnianiem materiału podczas nieobecności dziecka w szkole. Program jest również
kierowany do ucznia, gdyż umożliwia samodzielne kierowanie procesem uczenia się.
1.2. Czas realizacji programu
Program zakłada naukę języka niemieckiego w wymiarze 2 godzin lekcyjnych w cyklu 3 lat jako drugiego
języka nowożytnego od poziomu zerowego. Jednakże możliwe i bardzo ważne jest dostosowanie zajęć
do możliwości ucznia po zdiagnozowaniu umiejętności językowych nabytych wcześniej. Stwarza to
możliwość pracy z uczniami kontynuującymi naukę języka.
1.3. Liczebność grup
Specyfika nauczania języka obcego zakłada pracę w grupach 12-16-osobowych o zbliżonym poziomie
zaawansowania językowego. Pamiętajmy o tym, że mniejsze grupy ułatwiają uczniom otwieranie się
przed sobą nawzajem w komunikacji i ułatwiają budowaniu przyjaznej atmosfery, co sprzyja realizacji
założeń edukacyjnych tego programu.
Program zakłada jednak, biorąc pod uwagę rzeczywistość edukacyjną, że w przypadku niemożności
utworzenia mniejszych grup i konieczności pracy z całą klasą, dobrze przygotowany nauczyciel
zrealizuje założenia i cele edukacyjne.
1.4. Kwalifikacje nauczycieli
Program jest przeznaczony do realizacji przez nauczycieli posiadających kwalifikacje metodyczne
wymagane przez władze oświatowe do nauczania języka niemieckiego w gimnazjum. Jednocześnie
program ten kierowany jest do nauczycieli wyposażonych w odpowiednie kompetencje zawodowe,
takie jak:
4
— przedmiotowe i pedagogiczne — posiadanie szerokiej wiedzy nie tylko przedmiotowej, ale również
dotyczącej ewaluacji programów szkolnych, formułowania odpowiednich do wieku oczekiwań i
stosowanie różnych strategii dydaktycznych;
— w zakresie oceniania i monitorowania postępów uczniów — ocenianie bieżącego poziomu osiągnięć
ucznia, ale także i własnej pracy;
— zarządzanie klasą — kreowanie środowiska klasy, dyscyplinowanie jej, pobudzanie i utrzymywanie
motywacji i zainteresowań poszczególnych uczniów;
— zaufanie do grupy — ułatwianie uczniom odnajdywania i zrozumienia celów uczenia się oraz
wspomaganie w odkrywaniu własnych dążeń (za D. Gołębniak, 1999).
Ponadto istotnym wydaje się, aby nauczyciel potrafił poprzez własny przykład rozbudzać w uczniach
pasję i zamiłowanie do nauki języka niemieckiego i poznawania kultury krajów obszaru
niemieckojęzycznego. Niezbędna zatem w procesie kształcenia będzie nie tylko aktualna wiedza z
zakresu metodyki nauczania, ale również, a może przede wszystkim, prawdziwa pasja i otwartość na
doskonalenie.
1.5. Wyposażenie szkoły
Ważnym warunkiem zrealizowania programu jest odpowiednio przygotowana szkoła z pracownią
językową. Istotne jest wyposażenie klasy lekcyjnej w odtwarzacz CD i MP3, telewizor z odtwarzaczem
DVD, komplet płyt do nauczania i inne pomoce wizualne. Niewątpliwie pomocne jest korzystanie w
trakcie lekcji z pracowni komputerowej z dostępem do internetu, komputera przenośnego z
projektorem oraz tablicy interaktywnej, korzystanie ze słowników, encyklopedii, czasopism,
materiałów autentycznych, pomocy wizualnych i map. Program zakłada rozwijanie autonomii ucznia,
wiec idealne byłoby wyposażenie pracowni w pojedyncze, lekkie, ruchome stoliki dla uczniów,
umożliwiające różne metody pracy i przeorganizowanie środowiska pracy ucznia.
2. Cele edukacyjne
2.1. Cele ogólne
Podstawa programowa formułuje dla III i IV etapu edukacyjnego następujące cele kształcenia
ogólnego:
— przyswojenie przez uczniów określonego zasobu wiadomości na temat faktów, zasad, teorii i
praktyk;
— zdobycie przez uczniów umiejętności wykorzystania posiadanych wiadomości podczas
wykonywania zadań i rozwiazywania problemów;
— kształtowanie u uczniów postaw warunkujących sprawne i odpowiedzialne funkcjonowanie we
współczesnym świecie.
Natomiast w zakresie ogólnych celów nauczania języka obcego nowożytnego na etap III.0 przyjmuje
się:
I
Znajomość środków językowych.
5
Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,
gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację pozostałych wymagań
ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II
Rozumienie wypowiedzi.
Uczeń rozumie bardzo proste, krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej
odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.
III
Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń samodzielnie formułuje bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne i pisemne w
zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV
Reagowanie na wypowiedzi.
Uczeń uczestniczy w prostej rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały,
adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub w formie prostego tekstu w zakresie opisanym w
wymaganiach szczegółowych.
V
Przetwarzanie wypowiedzi.
Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach
szczegółowych.
2.2. Cele szczegółowe
Cele szczegółowe w zakresie działań językowych określa się poprzez odpowiednie treści nauczania oraz
umiejętności w zakresie:
1. recepcji (rozumienie wypowiedzi ustnych i pisemnych),
2. produkcji (tworzenie wypowiedzi ustnych i pisemnych),
3. interakcji (ustnej i pisemnej),
4. mediacji (ustnej i pisemnej).
Treści programowe — wymagania szczegółowe
1. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych,
gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych
wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów
1) człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, uczucia i emocje, zainteresowania);
2) dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia);
3) szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły);
4) praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy);
5) życie rodzinne i towarzyskie (np. członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia
codziennego, formy spędzania czasu wolnego);
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokale gastronomiczne);
7) zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług);
6
8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, informacja turystyczna,
zwiedzanie);
9) kultura (np. dziedziny kultury, uczestnictwo w kulturze);
10) sport (np. popularne dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe);
11) zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);
12) technika (np. korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych);
13) świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz);
14) elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem
kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej.
2. Uczeń rozumie ze słuchu bardzo proste, krótkie wypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty,
rozmowy) artykułowane powoli i wyraźnie w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl tekstu;
3) znajduje w tekście określone informacje;
4) określa intencje nadawcy/autora tekstu; określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuacje,
uczestników).
3. Uczeń rozumie krótkie, proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy, ulotki
reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy i proste teksty narracyjne):
1) określa główną myśl tekstu;
2) znajduje w tekście określone informacje
3) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu).
4. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiale wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;
2) opowiada o wydarzeniach życia codziennego;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
4) opisuje swoje upodobania;
5) wyraża swoje opinie i uczucia;
6) przedstawia intencje i plany na przyszłość.
5. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiale wypowiedzi pisemne w formie prostych wyrażeń
i zdań (np. wiadomość, e-mail, krótki opis):
1) opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności;
2) opisuje wydarzenia życia codziennego;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
7
4) opisuje swoje upodobania;
5) wyraża swoje opinie i uczucia;
6) opisuje intencje i plany na przyszłość.
6. Uczeń reaguje ustnie w prosty i zrozumiały sposób w typowych sytuacjach:
1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela
podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);
2) stosuje formy grzecznościowe;
3) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia;
4) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;
5) wyraża swoje opinie i życzenia, pyta o opinie i życzenia innych;
6) wyraża swoje emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie);
7) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;
8) prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca.
7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e-mail, wiadomość) w typowych sytuacjach:
1) nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela
podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób);
2) uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz);
3) prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia;
4) wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę lub odmowę wykonania prośby;
8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. mapach, symbolach, piktogramach);
2) przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z prostego tekstu w języku
obcym.
9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki
samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie
notatek, zapamiętywanie nowych wyrazów, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym).
10. Uczeń współdziała w grupie, np. w Iekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach
projektowych.
11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji
obsługi) również za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych.
12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu,
rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategie kompensacyjne (np. opis,
zastąpienie innym wyrazem) w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta jakiegoś wyrazu.
13. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).
8
2.3. Cele wychowawcze
Działalność edukacyjna szkoły opiera się na nauczaniu i wychowaniu. Również nauczyciel języka obcego
realizuje cele edukacyjne, nauczając języka, rozwijając umiejętności ucznia, a także wychowując. Jest
to zadanie, które nauczyciel może realizować w każdym momencie swojej pracy.
Nauczyciele wspierają rodziców w procesie wychowania poprzez:
1. kształtowanie w szkole środowiska wszechstronnego rozwoju osobowego (w wymiarze
intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym),
2. rozwijanie w uczniach dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i
piękna w świecie,
3. rozbudzanie świadomości życiowej użyteczności zarówno poszczególnych przedmiotów nauczania
(w tym języka obcego), jak i całej edukacji na danym etapie,
4. pomoc w dążeniu do samodzielności oraz do dobra w jego wymiarze indywidualnym i społecznym,
godząc dążenie do dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebie z odpowiedzialnością
za innych, wolność własną z wolnością innych,
5. wsparcie w poszukiwaniu i odkrywaniu celów życiowych oraz wartości ważnych dla odnalezienia
własnego miejsca w świecie,
6. uczenie szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego oraz przygotowanie się do
życia w rodzinie, w społeczności lokalnej i w państwie,
7. przygotowanie do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów i hierarchizacji
wartości oraz umożliwienie doskonalenia się,
8. kształtowanie w uczniach postawy dialogu, umiejętności słuchania innych i rozumienia ich
poglądów; współdziałania i współtworzenia w szkole wspólnoty nauczycieli i uczniów.
Nauczyciel języka obcego wspiera uczniów w rozwijaniu ich umiejętności poprzez:
1. motywowanie do systematycznej pracy,
2. wyposażenie ucznia w umiejętność samodzielne] pracy nad językiem (techniki i strategie uczenia
się),
3. uświadamianie celów nauki języka, zarówno tych krótkoterminowych, jak i dalekosiężnych (ma to
duży wpływ na motywacje i rozwój samodzielności w uczeniu się),
4. rozwijanie umiejętności samooceny w celu podniesienia motywacji lub dla ustalenia własnych
deficytów,
5. rozwijanie umiejętności stosowania strategii komunikacyjnych i kompensacyjnych,
6. kształcenie umiejętności współdziałania w zespole (projekty),
7. umożliwienie korzystania ze źródeł informacji w języku obcym, także za pomocą technologii
informatycznych,
8. rozwijanie świadomości językowej (podobieństwa i różnice miedzy językami).
9
3. Treści nauczania i oczekiwane osiągniecia uczniów przy wykorzystaniu
kursu Magnet smart
Treści nauczania odpowiednio dobrane oraz oparte na podstawie programowej pomagają uczniowi:
1. rozwijać sprawności rozumienia ze słuchu i mówienia,
2. rozwijać sprawności czytania i pisania,
3. poszerzać repertuar funkcji językowych umożliwiających posługiwanie się językiem obcym w
sytuacjach życia codziennego,
4. opanować bardziej rozwinięte struktury gramatyczne stosowane do wyrażania teraźniejszości,
przeszłości i przyszłości,
5. wzbogacać słownictwo dotyczące życia codziennego, ze szczególnym uwzględnieniem realiów kraju
ojczystego oraz obszaru języka docelowego na podstawie oryginalnych materiałów językowych,
6. rozszerzać komponent kulturowo-cywilizacyjny z ukierunkowaniem na styl życia i zachowania w
kraju języka docelowego,
7. rozróżniać formalny i nieformalny styl języka,
8. rozwijać indywidualne strategie uczenia się.
3.1. Zakres tematyczny
Zakres tematów przedstawionych do realizacji programu jest zgodny z treściami programowymi oraz
wymaganiami szczegółowymi podstawy programowej, a takie obejmuje wiadomości i umiejętności
stanowiące podstawę zadań egzaminacyjnych do trzeciej części egzaminu gimnazjalnego
Tematy
Człowiek
Wybrane zagadnienia
dane osobowe, ubiór, moda,
cechy charakteru, cechy
osobowościowe, emocje
Oczekiwane osiągniecia
Uczeń potrafi opowiedzieć o sobie
i o kimś, m.in. gdzie mieszka, jak się
nazywa, ile ma lat; wyrazić, co czuje,
opisać i ocenić ubiór; wyrazić swoje
zdanie na temat mody oraz zapytać o to
kolegę/koleżankę.
Dom
opis mieszkania, domu, opis
umeblowania, dzielnic,
sąsiedztwa
Uczeń potrafi opisać, gdzie mieszka, jak
wygląda jego mieszkanie i jak jest ono
umeblowane, co robi się
w poszczególnych pomieszczeniach;
potrafi opisać swoją okolicę, dzielnicę
mieszkaniową, swoich sąsiadów oraz
zapytać kolegę/koleżankę o warunki
mieszkaniowe.
Szkoła
nauczyciele, przedmioty
i przybory szkolne, czynności
wykonywane na zajęciach,
dodatkowe aktywności, szkoła
marzeń
Uczeń potrafi opowiedzieć o swojej
szkole, klasie, kolegach i koleżankach
z klasy, nauczycielach, szkole swoich
marzeń; potrafi opowiedzieć o tym, co
robił w szkole; omówić plan lekcji,
nazwać przybory szkolne, opisać swój
ulubiony przedmiot oraz zapytać o to
10
Praca
zawody, czynności zawodowe,
przyszłość zawodowa
Uczeń potrafi nazwać zawody
i przyporządkować je wykonywanym
czynnościom, opowiedzieć, co potrafi
i co chciałby robić w przyszłości, oraz
zapytać o to kolegę/koleżankę.
Uczeń potrafi opisać swoją rodzinę,
wybrana osobę, m.in. jaka jest, co robi;
zrelacjonować przebieg dnia i spędzanie
czasu wolnego, m.in. dokąd chodzi
W czasie wolnym, co wtedy robi,
w jakich godzinach i o jakich porach
dnia, oraz zapytać o to olegę/koleżankę;
potrafi opowiedzieć o swoich
zainteresowaniach, m.in. o oglądaniu
telewizji, oraz zapytać o to
kolegę/koleżankę; potrafi podać daty
urodzin, zorganizować imprezę
urodzinową, zaprosić znajomych.
Uczeń potrafi nazwać produkty
spożywcze, potrafi złożyć zamówienie
i uregulować rachunek w restauracji,
potrafi opisać swój posiłek, nazwać
swoje ulubione potrawy oraz zapytać
o to kolegę/koleżankę.
Uczeń potrafi wyrazić chęć zakupu,
zapytać o cenę; potrafi nazwać rodzaje
sklepów, powiedzieć, co w nich można
kupić i kiedy są czynne, oraz zapytać
o to kolegę/koleżankę.
Życie rodzinne
i towarzyskie
członkowie rodziny, najlepszy
przyjaciel, paczka przyjaciół,
zainteresowania,
spędzanie czasu wolnego,
przebieg dnia, spędzanie świąt
w rodzinie, organizowanie
przyjęcia urodzinowego
Żywienie
produkty spożywcze, posiłki,
odżywianie się, lokale
gastronomiczne
Zakupy i usługi
rodzaje sklepów, kupowanie
Podróżowanie
i turystyka
środki transportu, urlop, plany
wakacyjne, cele wyjazdów
wakacyjnych, sposoby
wypoczywania
Uczeń potrafi powiedzieć o swoich
planach wakacyjnych, wyrazić, dokąd
chce jechać, z kim, na jak długo i czym,
oraz co będzie tam robił jak również
zapytać o to kolegę/koleżankę.
Kultura
twórcy i ich dzieła, idole kultury,
artyści uliczni, ulubione miejsca,
uczestnictwo w kulturze
Uczeń potrafi powiedzieć, dokąd
najczęściej chodzi w czasie wolnym,
opowiedzieć o swoim idolu.
Sport
nazwy dyscyplin sportowych,
sport w czasie
wolnym, sprzęt sportowy, kluby
sportowe
Uczeń potrafi nazwać dyscypliny
sportowe, sprzęt sportowy, powiedzieć,
jaki sport uprawia w czasie wolnym
i gdzie, oraz zapytać o to
Zdrowie
części ciała, dolegliwości
i choroby, samopoczucie,
lekarstwa, wizyta u lekarza,
leczenie, zdrowy styl życia
Uczeń potrafi nazwać części ciała,
powiedzieć, co mu dolega, nazwać
lekarstwa i choroby oraz zapytać o to
kolegę/koleżankę; potrafi porozmawiać
z lekarzem na temat swojego leczenia;
11
potrafi opowiedzieć o okolicznościach
zachorowania lub wypadku oraz zapytać
o to kolegę/koleżankę; potrafi określić,
jakie zachowania szkodzą, a jakie służą
zdrowiu.
Uczeń potrafi nazwać pory roku
i miesiące, określić pogodę, nazwać
zwierzęta domowe; powiedzieć,
jakie zwierzęta lubi i jakie chciałby mieć
oraz zapytać o to kolegę/koleżankę.
Świat przyrody
pogoda, pory roku, zwierzęta
Elementy wiedzy o
świecie
i krajach
niemieckiego
obszaru
językowego
sławne postacie, najpiękniejsze
miasta, odmiany języka
niemieckiego, typowe potrawy
i produkty spożywcze w krajach
niemieckojęzycznych,
zwyczaje świąteczne,
święta narodowe, odkrycia
naukowe wynalazki pochodzące
z krajów niemieckojęzycznych,
niemiecki system szkolnictwa,
sukcesy sportowców z krajów
niemieckojęzycznych
Uczeń potrafi wymienić
najważniejsze miasta krajów
niemieckojęzycznych i wskazać je na
mapie; wymienić sławnych ludzi
z krajów niemieckojęzycznych i nazwać
ich osiągnięcia, opisać system
szkolnictwa w Niemczech, podać
nazwy szkół i ocen; opisać najważniejsze
niemieckie święta oraz święto
narodowe; rozpoznać typowe dla
krajów niemieckojęzycznych potrawy
i produkty. Uczeń potrafi
dostrzegać różnice kulturowe.
Nauka i technika
korzystanie z podstawowych
urządzeń technicznych — telefon
komórkowy, internet, komputer,
telewizja, odtwarzacz mp3,
podstawowe sprzęty domowe,
wynalazki techniczne
Uczeń potrafi powiedzieć, do czego
służą urządzenia techniczne, wie jak,
gdzie i kiedy z nich korzystać.
Środki masowego
przekazu
telewizja, radio, internet, gazety,
czasopisma
Uczeń potrafi korzystać ze środków
masowego przekazu, wskazać
odpowiednie dla siebie programy,
podać strony internetowe i znaleźć
informacje w podanym źródle.
3.2. Gramatyka, słownictwo, wymowa
Zagadnienia gramatyczne przedstawione do realizacji programu są zgodne z wymaganiami podstawy
programowej na tym etapie edukacyjnym. Usystematyzowane zostały W sposób funkcjonalny.
Zagadnienia
Czasownik — odmiana czasowników
regularnych, nieregularnych, rozdzielnie
złożonych i modalnych w czasie teraźniejszym,
w czasie przeszłym Perfekt oraz czasowników
sein, haben i modalnych w czasie przeszłym
Oczekiwane umiejętności
Uczeń potrafi formułować wypowiedzi
z poprawnie odmienionymi czasownikami,
potrafi formułować wypowiedzi w czasie
teraźniejszym i przeszłym, stosować poprawne
formy czasowników modalnych oraz używać
formy es gibt
12
Präteritum, tryb rozkazujący czasowników,
forma es gibt, czasownik werden
Rzeczownik — rodzaj rzeczownika, rodzajnik
określony i nieokreślony, liczba mnoga
rzeczownika, deklinacja rzeczownika
Przymiotnik — stopniowanie przymiotnika
regularne i nieregularne
Uczeń potrafi rozróżnić rodzaj rzeczownika,
stosować odpowiedni rodzajnik oraz poprawnie
odmieniać rzeczownik i tworzyć jego liczbę
mnogą.
Uczeń potrafi zrozumieć i nazwać kolejne
liczebniki główne oraz odpowiednio stosować
liczebniki porządkowe.
Uczeń potrafi zastosować odpowiedni zaimek
osobowy i dzierżawczy, w budowie wypowiedzi
korzysta z zaimka nieosobowego man
i stosuje poprawnie zaimek pytający.
Uczeń potrafi dokonać porównania cech osób
i rzeczy.
Przysłówek — stopniowanie przysłówka
regularne i nieregularne
Uczeń potrafi porównać cechy zjawisk
i czynności.
Przyimek — przyimki lokalne z biernikiem
i celownikiem (an, au, in, neben, hinter, unter,
über, vor, zwischen), przyimki z biernikiem
(durch, gegen, für, ohne, um, bis), przyimki
z celownikiem (aus, bei, mit, nach, seit, von, zu)
Uczeń potrafi formułować poprawne
wypowiedzi, stosując przyimki.
Składnia — zdania oznajmujące, zdania
pytające, zdania rozkazujące, zdania
dopełnieniowe ze spójnikami dass
i ob, zdania okolicznikowe przyczyny ze
spójnikiem weil, zdania czasowe ze spójnikami
als, wenn, bis, konstrukcje bezokolicznikowe
z zu.
Przeczenia — kein, keine oraz nicht, nichts
Uczeń potrafi poprawnie wyrazić różne intencje,
(np. określić czas, przyczynę, cel) przy
zastosowaniu odpowiednio dobranych
konstrukcji.
Słowotwórstwo — rzeczowniki złożone
Uczeń rozumie nowe słowa na podstawie słów
mu znanych i potrafi je tworzyć.
Wymowa — wymowa głosek, intonacja zdania
oznajmującego, pytającego, akcent wyrazowy i
zdaniowy
Uczeń potrafi poprawnie wymawiać
poszczególne słowa, zachowując zasady
wymowy głosek, intonować
zdania oznajmujące, nadawać intonacje
pytaniom oraz rozkazom, rozróżniać akcent
wyrazowy i zdaniowy.
Liczebnik — liczebniki główne, liczebniki
porządkowe
Zaimek — względny, odmiana zaimka
osobowego, odmiana zaimka dzierżawczego,
zaimek nieosobowy man, zaimek pytający
Uczeń potrafi poprawnie zaprzeczyć.
13
3.3. Funkcje językowe
Wybrane funkcje językowe umożliwiają stopniowy i systematyczny przyrost wiadomości i umiejętności
językowych. Uczniowie zapoznają się najpierw ze strukturami, za pomocą których mogą wyrazić
najważniejsze dla nich potrzeby. Są one stopniowo rozszerzane o elementy związane z dalszym
otoczeniem.
Wybrane funkcje językowe
Identyfikacja i lokalizacja osoby lub przedmiotu
Przykłady realizacji
Das ist die Mutter von Oliver. Der Mann auf Bild
A. Sie wohnt neben der Post. Die Wohnung liegt
im 3. Stock.
Pytanie i prośba o informację
Wie alt bist du? Entschuldigung, was kostet
das? Wie lange dauert die Reise? Wie komme
ich zum Stadttheater?
Opisanie osób, przedmiotów, zamierzeń,
czynności zwyczajowych
Sie ist sensibel. Meine Traumschule ist aus GIas.
Ich mochte in die Tatra fahren. In der
Karnevalszeit verkleidet man sich.
Am Nachmittag lerne ich. Um 19 Uhr gibt es ein
Fußballspiel. Ein Mittagessen in der Mensa
kostet 3,20 Euro.
Określanie czasu, ceny
Porównanie cech osób i przedmiotów
Die Jeans ist bequemer als das Kleid. Der Rhein
ist der längste Fluss in Deutschland.
Informowanie o sytuacjach w przeszłości
Als ich 10 Jahre alt war … Meine Oma ist 1949
geboren.
Ich bleibe im Bett, weil ich krank bin.
Ich finde ...; Ich glaube ...; Ich denke ...; Ich bin
der Meinung ...
Wie findest du ...? Gefällt dir ...?
Wyrażanie przyczyny
Wyrażanie opinii
Prośba o wyrażenie opinii
Wyrażanie sprzeciwu lub zgody
Nein, danke. Nein, tut mir Leid ... Klar! Ja!
Natürlich! Ja, richtig!
Przekazanie opinii i informacji osób trzecich
Sie sagt, dass ...
Zapytanie o znajomość osoby lub faktu
Was weißt du über sie?
Zapytanie o stan emocjonalny, fizyczny
rozmówcy
Was ist passiert? Wie geht’s? Wie fühlst du
dich?
Opisywanie stanu emocjonalnego i fizycznego
Es geht mir nicht so gut. Gut! Mensch, habe ich
einen Hunger!
Wyrażanie radości, zrozumienia, zdziwienia,
rozczarowania
Prośba o wybaczenie i reakcja
Ich verstehe ... Das ist prima! Das ist klasse! Das
ist toll! Das ist super! Wie bitte? So ein Mist!
Entschuldigung! Tut mir Leid ...
14
Akceptacja, odrzucenie
Gute ldee! Nein, danke! Tut mir Leid, ich kann
nicht. Nein, lieber...
Przedstawianie się, reakcja na przedstawienia
Ich heiße ... Ich bin ... Freut mich.
Pytanie o znaczenie wyrazu i prośba
o wyjaśnienie
Powitanie i pożegnanie, życzenia
Wie heißt ... auf Deutsch?
Sposoby zwracania się do rozmówcy
Herr Lach, wo wohnen Sie? Und du, Markus,
was nimmst du?
Podziękowanie
Danke! Vielen Dank!
Hallo! Grüß dich! Auf Wiedersehen! Tschüs!
Tschau!
4. Realizacja celów kształcenia
Właściwa realizacja danego programu nauczania jest możliwa z uwzględnieniem aktualnego stanu
wiedzy metodycznej oraz z doborem podręcznika, który jest przystosowany do poziomu
zaawansowania, zawiera formy aktywizujące i motywujące uczniów i umożliwia im zróżnicowane
możliwości zdobycia wiedzy.
W proponowanym programie zakłada się, że to uczeń stopniowo przejmuje odpowiedzialność za
proces uczenia się i zdobywania Wiedzy. jest to dla niego proces, który organizuje sobie adekwatnie
do swoich umiejętności i zainteresowań. Nie odbywa się to jednak W odcięciu od grupy, gdyż w
programie tym przyjęto, że osoba rozwija się i wzrasta w środowisku społecznym, podczas obcowania
z innymi. Autonomia ucznia, o której tu mowa, musi jednak opierać się na motywacji wewnętrznej i
zewnętrznej oraz na strategiach uczenia się. Należy je uczniom podpowiadać i przedstawiać. Rozróżnia
się strategie stosowane w opanowaniu języka obcego i strategie wykorzystywane do
komunikatywnego użycia języka (za P. Bimmel, 2003).
Program zakłada, że po zakończonym III etapie edukacyjnym na poziomie III.0 uczeń osiągnie poziom
językowy A1/A2 zgodny z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego.
Poziom
podstawowy
A2
A1
Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie wypowiedzi
i często używane wyrażenia w zakresie tematów związanych z życiem
codziennym (są to np. bardzo podstawowe informacje dotyczące osoby
rozmówcy i jego rodziny, zakupów, otoczenia, pracy). Potrafi
porozumiewać się w rutynowych, prostych sytuacjach komunikacyjnych,
wymagających jedynie bezpośredniej wymiany zdań na tematy znane
i typowe. Potrafi w prosty sposób opisywać swoje pochodzenie
i otoczenie, w którym żyje, a takie poruszać sprawy związane
z najważniejszymi potrzebami życia codziennego.
Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie i potrafi
stosować potoczne wyrażenia i bardzo proste wypowiedzi dotyczące
konkretnych potrzeb życia codziennego. Potrafi formułować pytania
z zakresu życia prywatnego, dotyczące np. miejsca, w którym mieszka,
ludzi, których zna, i rzeczy, które posiada, oraz odpowiadać na tego typu
pytania. Potrafi przedstawiać siebie i innych. Potrafi prowadzić prostą
rozmowę, pod warunkiem że rozmówca mówi wolno, zrozumiale i jest
gotowy do pomocy.
15
4.1. Rozwijanie sprawności językowych
Niniejszy program zakłada takie rozwijanie umiejętności językowych, by uczeń osiągnął różne cele
komunikacyjne, a poprawność językowa, choć odgrywa istotną rolę, nie była nadrzędnym celem
dydaktycznym. Za podstawowy bowiem cel kształcenia przyjęto skuteczne porozumiewanie się w
języku obcym w mowie i w piśmie. Nadrzędne wiec na tym etapie nauczania będzie rozwijanie
sprawności słuchania ze zrozumieniem i mówienia, w dalszym etapie czytania ze zrozumieniem i
pisania. Różnorodność tekstów usprawni i ułatwi rozwijanie tych sprawności.
Sprawność językowa
Czytanie ze
zrozumieniem
Słuchanie ze
zrozumieniem
Mówienie
Pisanie
Rozwijanie sprawności
Wprowadzanie do tematu na
podstawie asocjogramu; opis
obrazka: kto?, gdzie?, co robi?;
dopasowanie tekstu do obrazka;
uzupełnianie informacji; zadania
wyboru wielokrotnego,
wydobywanie oczekiwanych
informacji z tekstu; technika prawda
— fałsz, przyporządkowywanie
i dobieranie informacji do tekstu;
uzupełnianie luk w tekście…
Konstruowanie odpowiedzi do
pytań do tekstu; uzupełnianie tabeli;
przyporządkowywanie wypowiedzi
do osób, dopasowywanie i łączenie
informacji; zaznaczanie i dobieranie
poprawnej wypowiedzi;
rozpoznawanie komunikatów
prawda - fałsz; zadania wyboru
wielokrotnego; określanie
głównej myśli tekstu; określanie
kontekstu sytuacyjnego...
Powtarzanie wypowiedzi, tworzenie
dialogów, udzielanie odpowiedzi
sterowanych; wyrażanie opinii,
opisywanie osób i rzeczy,
dyskutowanie w grupie...
Od słowa poprzez zdanie do dłuższej
wypowiedzi; zadania
z luką, uzupełnianie wyrazów,
wyrażeń, fragmentów tekstu;
krótkie wypowiedzi, tzw. szybkie
reakcje językowe, w których uczeń
formułuje odpowiedzi w formie
jednego lub kilku wyrazów albo od
jednego do trzech zdań…
Rodzaj tekstu
Dialogi, teksty narracyjne,
notatki prasowe, program
telewizyjny, ogłoszenia
drobne, prospekty, grafiki,
statystyki, e-mail, SMS,
szyld, ankieta, notka
biograficzna, encyklopedyczna,
plan miasta, kalendarz, tekst
informacyjny, obrazy,
zdjęcia...
Dialogi, narracje, wywiady,
audycje radiowe, rozmowy
telefoniczne, komunikaty
nagrane na poczcie głosowej…
Odpowiedzi na pytania,
dialogi sterowane...
Krótki tekst, opis, e-mail,
notatka
16
4.2. Kształcenie podsystemów językowych
Podsystemy językowe
Gramatyka
Sposób realizacji
Uzupełnianie luk, wielokrotny wybór, tworzenie zdań z podanych
elementów, dopasowywanie, uzupełnianie według przykładu,
korzystanie z opisu i podsumowania zagadnienia gramatycznego...
Słownictwo
Określanie znaczenia nowego wyrazu za pomocą języka ojczystego,
kontekstu, mimiki i gestów, rysunku, zdjęcia, internacjonalizmów,
podobieństwa do innych języków obcych, których uczeń się uczy...
Wymowa
Odtwarzanie intonacji zdaniowej za wzorcem, naśladowanie
intonacji, rozróżnianie poprawne] wymowy...
4.3. Przykładowe scenariusze lekcji
4.3.1 Scenariusz do rozdziału: Das mache ich gern!
Temat: Meine Freizeit.
Cele lekcji:
1. Uczeń potrafi nazwać sposoby spędzania wolnego czasu.
2. Uczeń potrafi określić zainteresowania i hobby swoje i innych osób.
3. Uczeń poprawnie odmienia czasowniki w licznie pojedynczej.
4. Uczeń zna i stosuje poprawnie szyk przestawny w zdaniu oznajmującym.
Media/materiały: podręcznik Magnet smart 1, książka ćwiczeń Magnet smart 1, odtwarzacz audio,
nośnik z nagraniami
Formy pracy: praca indywidualna, w parach, w grupie
Przebieg lekcji:
1. Nauczyciel pyta uczniów, co najchętniej robią w wolnym czasie. Na podstawie słownictwa
wprowadzonego na poprzedniej lekcji uczniowie mogą udzielić różnych odpowiedzi, aktywizując w ten
sposób uprzednią wiedzę, mogą również wprowadzić nowe elementy.
2. Uczniowie otwierają podręcznik Magnet smart 1 na stronie 36. Słuchają nagrania (ścieżka 29) i
czytają komiks w zadaniu 5. Następnie wyszukują w tekście komiksu odpowiedzi na pytania 1-5.
Nauczyciel wyjaśnia ewentualne wątpliwości. Zwraca również uwagę na miejsce, w jakim znajdują się
bohaterowie – to Bonn, pomnik Ludwiga van Beethovena przed ratuszem, na ostatnim obrazku zaś
widzimy Ren i Siebengebirge. Nauczyciel może zachęcić uczniów do wyszukania w internecie zdjęć z
tych miejsc i skonfrontowania z nimi komiksu. Jeśli wystarczy czasu, warto również (w języku polskim)
zapoznać się wówczas z sylwetką Beethovena i znaleźć informację, dlaczego jego pomnik stoi akurat w
Bonn (Beethoven urodził się w Bonn, w domu jego urodzenia znajduje się obecnie muzeum).
17
3. Następnie uczniowie, korzystając ze słownictwa zgromadzonego w zadaniu 6, przygotowują ustną
wypowiedź na temat swoich zainteresowań. Nauczyciel zwraca uwagę na różnice w konstrukcji zdań
Ich mag … oraz Ich … gern. Każdy uczeń ma za zadanie skonstruować wypowiedź zawierającą trzy
zdania (według trzech wzorów z podręcznika).
4. Po tym zadaniu, w celu utrwalenia słownictwa, uczniowie wykonują ćwiczenia z książki ćwiczeń
(ćwiczenia 6-9 z wersji podstawowej lub 7-10 z wersji rozszerzonej książki ćwiczeń). Po każdym
ćwiczeniu rozwiązanie sprawdzane jest w plenum.
5. Uczniowie przechodzą następnie do zadania 7 na stronie 37 podręcznika. Przyglądają się najpierw
zdjęciom i próbują odgadnąć hobby przedstawionych na nich osób. Potem czytają teksty i sprawdzają,
czy trafnie odgadli i nazwali zainteresowania. Czytają pytania 1-4 i znajdują odpowiedzi w tekstach.
Nauczyciel wyjaśnia ewentualne wątpliwości. Zwraca również uwagę na podsumowanie w rubryce
„Tipp für dich”.
6. Na podstawie tego zadania następuje prezentacja odmiany czasowników w liczbie pojedynczej
(Grammatik I, str. 42). Uczniowie z pomocą nauczyciela zapoznają się z podanymi informacjami.
Następnie mogą wykonać jedno z ćwiczeń 1-4 na stronie 43 (pozostałe będą zadanie jako praca
domowa).
7. W zadaniu 8 podręcznika uczniowie zapoznają się z przysłówkami wyrażającymi pozytywną i
negatywną ocenę. Na podstawie ich podobieństwa do słów w języku polskim lub innym niż niemiecki
języku obcym i z pomocą nauczyciela próbują jak najbardziej precyzyjnie określić ich znaczenie.
Następnie ćwiczą w parach: według wzoru odgrywają dialog, w którym korzystają z różnych określeń
aktywności w czasie wolnym. Nauczyciel zwraca uwagę na szyk w zdaniu oznajmującym i kieruje
uczniów do zagadnienia gramatycznego II na stronie 42. Po zapoznaniu się z jego objaśnieniem
uczniowie mogą wykonać ćwiczenie 5 ze strony 43 (lub zrobić je w domu). Na koniec uczniowie
wykonują ćwiczenia z książki ćwiczeń (10-11 z wersji podstawowej lub 11-13 z wersji rozszerzonej).
Wybrane ćwiczenia nauczyciel może również zadać jako pracę domową.
8. Nauczyciel podsumowuje lekcję, pytając uczniów, czego się dziś nauczyli i jakie cele ze
zgromadzonych na stronie rozdziałowej (s. 34) osiągnęli.
4.3.2 Scenariusz do rozdziału: Tolle Einkäufe!
Temat: Tolle Einkäufe – In der Praxis.
Cele lekcji:
1. Uczeń potrafi rozpoznać cenę produktu.
2. Uczeń zna określenia objętości i opakowań produktów.
3. Uczeń zna nazwy działów w supermarkecie.
4. Uczeń potrafi dokonać zakupu wybranego produktu.
5. Uczeń bierze udział w pracy projektowej.
nośnik z nagraniami, komputer/tablet/smartfon z dostępem do internetu
18
Przebieg lekcji:
1. Nauczyciel przypomina uczniom pytanie, z którym zetknęli się na wcześniejszym etapie nauki – Was
kostet das? Wie viel kostet das? Przypomina także, w jaki sposób podaje się cenę w euro. Następnie
uczniowie wykonują zadanie 1a w plenum. Chętna osoba czyta głośno ceny z ramki, a grupa podaje
literę przy odpowiedniej nalepce. Można zadanie wykonać w formie współzawodnictwa: kto szybciej
poda prawidłową literę – zdobywa punkt, a kto na koniec zdobędzie najwięcej punktów, powinien
zostać nagrodzony (na przykład plusem).
2. Uczniowie zapoznają się z ulotką „Lebensmittel aus den deutschsprachigen Ländern”. Rozpoznają
produkty i podają ich polskie nazwy. Zwracają również uwagę na podane objętości. Mogą odgadnąć
znaczenie nowych słów z kontekstu, a następnie sprawdzić swoje przypuszczenia ze słownikiem. Potem
słuchają nagrania (ścieżka 18) – przy pierwszym słuchaniu nauczyciel najpierw pyta o kontekst: jakiego
rodzaju jest to nagranie (ogłoszenie w supermarkecie), jaką funkcję pełni (ma zachęcić do kupna). Przy
drugim słuchaniu uczniowie wynotowują ceny produktów podanych w ulotce. Następnie sprawdzają
swoje notatki, słuchając nagrania jeszcze raz.
3. Uczniowie prezentują swoje rozwiązania na forum, odczytując nazwy produktów, ich opakowanie
lub objętość oraz cenę.
4. Nauczyciel zapoznaje uczniów z nazwami działów w supermarkecie, podanymi w ramce. Uczniowie
pracują w parach: tworzą dialogi, w których dopytują się wzajemnie o to, w jakim dziale znajdą wybrany
produkt z ulotki w zadaniu 1b.
5. W internecie uczniowie wyszukują informacje na temat produktów – skąd pochodzą i czemu
zawdzięczają swoją popularność. Informacje mogą przygotować w formie plakatu lub prezentacji.
6. Uczniowie zapoznają się a różnymi wersjami wypowiedzi piekarza i klienta w zadaniu 2a na stronie
31. Słuchają nagrania (ścieżka 19) i wybierają te wypowiedzi, które padły w rozmowie. Następnie sami
odczytują dialog w parach. Przygotowują nazwy innych produktów (ze sklepu mięsnego lub z cukierni)
i według wzoru odgrywają podobne rozmowy. Chętni prezentują swoje dialogi na forum klasy. Ważna
jest nie tylko poprawność językowa, ale również intonacja, uprzejmy ton głosu, gesty.
7. Nauczyciel dzieli klasę na małe (3-, 4-osobowe) grupy. Każda grupa powinna mieć możliwość
korzystania z internetu. Grupy wybierają lub losują jeden/dwa działy sklepu online i przygotowują listę
produktów, które mogą się w nim znaleźć. Minimum do przygotowania to nazwy produktów i ich ceny,
ale uczniowie mogą też przygotować krótkie opisy lub hasła reklamowe, zerkać do internetu i dodawać
nowe słówka, a nawet przygotować zdjęcia produktów (jeśli jest możliwość ich wydrukowania) lub
dowcipnych rysunków. Na koniec lekcji grupy po kolei prezentują swoje działy. Wspólnie wybierają
najciekawszą i najbardziej zaskakującą ofertę.
4.3.3. Scenariusz do rozdziału: Das esse ich gern!
Temat: Essen in der Stadt.
Cele lekcji:
1. Uczeń potrafi zamówić niektóre potrawy.
2. Uczeń potrafi stosować liczebniki w celu określenia ceny produktu
3. Uczeń potrafi wyrazić swoje preferencje dotyczące zakupu i wyboru potrawy i/lub napoju
4. Uczeń zna i stosuje poprawnie formę möcht-.
19
nośnik z nagraniami
Formy pracy: praca indywidualna, w parach, w grupie
Przebieg lekcji:
1. Nauczyciel pyta uczniów o nazwy potraw, które można szybko zjeść na mieście. Uczniowie poddają
swoje propozycje i zapisują je na tablicy, po jednej stronie potrawy, po drugiej napoje. Nauczyciel
zwraca uwagę na internacjonalizmy występujące w tym zakresie tematycznym.
2. Nauczyciel prosi uczniów o dopisanie cen do poszczególnych pozycji na tablicy, w złotych i w euro
(według orientacyjnego kursu dnia).
3. Uczniowie (przy zamkniętych książkach) słuchają nagrania 62. Mogą dodać do zapisanych na tablicy
nowe wyrażenia. Następnie przyglądają się tablicy z daniami na stronie 90 i porównują menu ze swoim
zestawieniem. Czytają rozmowę Paula i Franka i odpowiadają na pytania 1-5.
4. Uczniowie zapoznają się z przykładowymi dialogami w zadaniu 9b i układają podobne w parach,
korzystając ze słownictwa zebranego na tablicy oraz menu z zadania 9a. Zwracają uwagę na formy
mianownika i biernika, których stosowanie teraz już nie powinno stanowić problemu.
5. Nauczyciel zwraca uwagę, że w zadaniu pojawił się zwrot ich möchte. Przypomina uczniom jego
znaczenie i prezentuje odmianę na stronie 94. Dla utrwalenia uczniowie wykonują ćwiczenie 5 na
stronie 95, rozwiązanie jest sprawdzane w plenum.
6. Uczniowie wykonują ćwiczenia z książki ćwiczeń (17-18 w wersji podstawowej, 20-21 w wersji
rozszerzonej). Rozwiązania sprawdzane są w plenum.
7. Uczniowie zapoznają się z menu kawiarni z lodami. Odgadują znaczenie nowych słówek i sprawdzają
je w słowniku. Czytają informacje podane w rubryce „Tipp für dich”, podsumowujące zwroty potrzebne
do złożenia zamówienia i uregulowania rachunku. Każdy formułuje wypowiedź według wzoru,
informując, jakie dania i napoje wybiera z zaprezentowanego menu.
8. Uczniowie słuchają nagrania (ścieżka 63). Notują, co zamawiają w kawiarni Sabine i Paul. Nauczyciel
zwraca uwagę na zwroty i wyrażenia, które padają w rozmowie (co mówią klienci przy zamawianiu, co
mówi kelner).
9. Następna część lekcji poświęcona jest ćwiczeniom fonetycznym (11a-11c). Uczniowie słuchają
nagrań i wykonują polecenia.
10. Na koniec nauczyciel podsumowuje rozdział, wykonując wybrane lub wszystkie ćwiczenia z książki
ćwiczeń (23-25 w wersji podstawowej, 28-30 w wersji rozszerzonej). Jako pracę domową zadaje
ćwiczenia 19-22 z wersji podstawowej lub 22-27 z wersji rozszerzonej. Również do wykonania w domu
w małych grupach jest zadanie Mach mit! – wykonanie plakatu lub prezentacji PowerPoint na temat
specjalności kulinarnych z krajów niemieckojęzycznych. Można to zadanie połączyć z jednostką
Landeskunde ze strony 92, która podaje wiele informacji, warto jednak, by uczniowie poszukali również
własnych propozycji.
20
5. Kontrola i ocenianie
Efektem realizacji tego programu, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji (Rozporządzenie
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r.: Dz.U. nr 83, poz. 562, z późń. zm., może być
także uzyskanie pozytywnego wyniku z trzeciej części egzaminu gimnazjalnego — części językowej. W
ocenianiu kształcącym należy to systematycznie uwzględniać i zapoznawać ucznia z typowymi
przykładami zadań egzaminacyjnych i kryteriami ich oceniania. Nie powinno się to jednak ograniczyć
do kontroli sumującej, należy bowiem pamiętać, że egzamin ten składa się tylko z części pisemnej, a
dla uczniów ważne jest rozwijanie szerokich kompetencji komunikacyjnych, umożliwiających osiąganie
różnych celów dziedziny wychowawczej, w szczególności kształtowania postaw.
Ewaluacja programu na poziomie jednostki lekcyjnej opiera się na kontroli szybkiej, krótkiej, sprawnie
przebiegającej i bieżącej. Dobrze sformułowane i uświadomione cele lekcyjne pomogą wspierać
przygotowanie i przeprowadzenie samooceny ucznia. Wykorzystać do tego można cele każdego
rozdziału, zebrane na stronie rozdziałowej, przeformułowując je np. w następujący sposób:
Lektion 1:
Umiem, potrafię
pytać o miejsce zamieszkania
i pochodzenie
zasięgać informacji o innych osobach
przedstawiać inne osoby
potwierdzać i zaprzeczać
odmieniać czasowniki w liczbie
pojedynczej
używać zaimków w liczbie pojedynczej
budować zdania oznajmujące
i pytające



Pomocne w ustaleniu poziomu osiągnieć językowych ucznia może być korzystanie z Europejskiego
Portfolio Językowego dla uczniów w wieku od 10 do 15 lat. Portfolio postrzegane jest jako technika
oceniania alternatywna wobec pomiaru opartego na testowaniu. jest to zorganizowane i nastawione
na konkretny cel dokumentowanie swojej pracy, co służy pogłębionej autorefleksji w odniesieniu
zarówno do wiedzy, jak i umiejętności oraz postaw ucznia (za D. Gołębniak, 2002). Samoocenie
podlegają części: słucham i rozumiem, czytam i rozumiem, rozmawiam, opowiadam i piszę.
Przykład:
A1: Słucham i rozumiem
Potrafię zrozumieć, gdy ludzie
wolno i wyraźnie mówią, jak się
nazywają, ile mają lat, i
prostymi słowami opisują swój
wygląd.
Potrafię zrozumieć, gdy ktoś w
bardzo prosty sposób objaśnia
mi drogę np. na dworzec, do
sklepu.
Potrafię…
Już potrafię
Jeszcze ćwiczę
To mój cel
21
Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnieć ucznia
Kryteria oceniania musza być jasne i czytelne zarówno dla uczniów, jak i ich rodziców i wychowawców
klas, którzy często pośredniczą w procesie przekazywania ocen i informowania o ocenie. Dlatego też
należy już na początku roku szkolnego, przed rozpoczęciem nauki, zawrzeć z uczniami tak zwany
,,kontrakt’, obowiązujący zarówno ucznia, jak i nauczyciela. Powinien on zawierać informacje, co
podlega ocenie, jakie będą stosowane metody i kryteria oceniania i jego częstotliwość.
Szkoły maja obowiązek opracowania wewnątrzszkolnego systemu oceniania, a zespoły przedmiotowe:
przedmiotowego systemu oceniania. Zmniejsza to dysproporcje miedzy przedmiotami i łatwiej jest
osiągnąć w miarę zbliżony poziom oceniania wiedzy i umiejętności w zakresie różnych przedmiotów, a
także w zakresie tego samego przedmiotu, ale prowadzonego przez różnych nauczycieli. Ocenie mogą
podlegać:
 testy
 sprawdziany
 kartkówki
 wypowiedzi pisemne i ustne
 aktywność na lekcji
 projekty
 czytanie i/lub wymowa
 udział w dodatkowych zadaniach, konkursach, olimpiadach.
Testy, sprawdziany i kartkówki sprawdzają rozumienie ze słuchu, czytanie, gramatykę, słownictwo i
pisanie. Warto przygotowywać uczniów do form testowych stosowanych na egzaminie gimnazjalnym.
Wypowiedzi ustne umożliwiają kontrolę wymowy, reakcji językowych czy też tworzenia tekstów
ustnych. Wykonywanie projektów, udział w konkursach i dodatkowych zadaniach różnicują
zaangażowanie uczniów, pozwalają na poszerzanie ich wiedzy i wykorzystanie wiedzy zdobytej także
poza zajęciami szkolnymi. Jednocześnie przyczyniają się do wzmocnienia postaw społecznych i
podkreślają autonomię w procesie zdobywania wiedzy i umiejętności. Dzięki tym formom aktywizacji
uczniów zwiększa się motywacja do uczenia się języka. Umożliwiają one także indywidualizacje procesu
uczenia się. Aby uczeń chętnie i swobodnie zdobywał wiedzę, musi być konfrontowany ze znanymi,
powtarzanymi przez nauczyciela formami oceniania. Dlatego przy ocenianiu ustnym czy kartkówkach
nauczyciel musi określić, co i w jaki sposób będzie oceniał. Najczęściej informacje takie przekazywane
są na lekcjach powtórkowych, często zapisywane w zeszycie. Dobrze, gdy ocenianie odbywa się ,,obok”
nauczania, w formie swobodnych wypowiedzi, zbliżonych do naturalnych form komunikowania
ustnego czy pisemnego, a nie w atmosferze przymusu i stresu – przy tablicy przed całą klasą. Warto już
na tym etapie nauczania brać pod uwagę w ocenianiu wypowiedzi ustnych te same elementy, które
podlegają ocenie na zewnętrznych egzaminach językowych, do których młodzież na tym etapie nauki
może przystępować.
Skala ocen od 1 do 6 jest przyjęta ogólnie, jednak stosowanie ocen z plusami czy minusami jako ocen
cząstkowych i semestralnych jest indywidualnie wykorzystywane przez poszczególne szkoły. Dlatego
trudno przedstawić konkretną propozycję wystawiania stopni cząstkowych. Warto jednak pamiętać,
by poinformować ucznia o tych kryteriach, być może wywiesić je na gazetce szkolnej albo podać
uczniom do zeszytu przedmiotowego. Gimnazjaliści, wchodząc w etap kształtowania się tożsamości
22
poprzez bunt, chcą dokładnie wiedzieć, za co zostali ocenieni i nieustannie to sprawdzają, porównując
się również z innymi uczniami w grupie. W przypływie emocji mogą niejednokrotnie zapomnieć, że
jeden punkt lub procent rzeczywiście decyduje o tej, czy innej ocenie. Należy mieć to na uwadze, by
nie stawiać oceniania nad motywowanie i pozytywne wzmacnianie, które uczniom na tym etapie
rozwoju i nauki szkolnej są bardzo potrzebne. To samo dotyczy procentowej skali używanej w testach
i przeliczanej na oceny. Każda szkoła opracowuje własne kryteria w wewnątrzszkolnym systemie
oceniania. Niemniej można zaproponować w przypadku testów skalę:
Procent uzyskanych punktów
Ocena
Poniżej 50 %
1
50-59 %
2
60-69 %
3
70-79 %
4
80-89 %
5
90-100 %
6
Ocenianie już samo w sobie może nie kojarzyć się pozytywnie. Dlatego należy, na ile to możliwe, zrobić
z niego narzędzie motywowania do nauki, a nie jej cel. Nie ocena więc jest ważna, czy ilość punktów,
ale indywidualne postępy każdego ucznia.
23
6. Przykłady realizacji celów kształcenia
6.1. Rozwijanie sprawności językowych
Jakkolwiek zwykle sprawności językowe ćwiczy się odrębnie, to jednak nie jest to zgodne z
naturalnym stosowaniem języka. Dlatego powinno się dążyć do integracji sprawności w nauczaniu
języka, przykładem mogą być zadania polegające na zapisaniu informacji po przeczytaniu lub
wysłuchaniu tekstu, ustne przekazanie informacji uzyskanych wcześniej, pisemna relacja po
uzyskaniu informacji przekazanych ustnie itp.
6.1.1. Kształcenie sprawności rozumienia ze słuchu
Przykład 1: Magnet smart 1, str. 74
24
25
6.1.2. Kształcenie czytania ze zrozumieniem
26
27
6.1.3. Kształcenie mówienia
28
Przykład: Magnet smart 2, str. 85
6.1.4. Kształcenie pisania
29
6.2. Ćwiczenie wymowy
30
6.3. Rozwijanie słownictwa
31
32
33
6.4. Ćwiczenie gramatyki
34
6.5. Testowanie wiedzy i umiejętności
Przykład 1: Magnet smart 1, książka ćwiczeń – Zwischenstation 1
35
Bibliografia
Bimmel P., Lernautonomie und Lernstrategien w: PSNJN VII Zjazd Łódź 2003, vhs Stuttgart
Gołębniak D., Teusz G., Edukacja poprzez język, CODN, Warszawa 1999
Gołębniak D., Uczenie metodą projektów, WSIP, Warszawa 2002
Komorowska H., Programy nauczania w kształceniu ogólnym i w kształceniu językowym, Fraszka
edukacyjna, Warszawa 2006
Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, WSIP, Warszawa 2002
Sztuka nauczania, czynności nauczyciela, red. Kruszewski K., PWN, Warszawa 2002
Europejskie Portfolio językowe dla uczniów od 10 do 15 lat, Projekt Rady Europy wdrożony przez
MENIS we współpracy z CODN, Warszawa 2004
Europejski System Opisu Kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Conseil de
|‘Europe, Warszawa, 2003
Podstawa programowe z komentarzem. Tom 3.: Języki obce w szkole podstawowej, gimnazjum i
liceum. www.men.gov.p|
Rozporządzenie MEN dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkoł Dz.U. Dn. 30.08.2012 poz
977
36

Program nauczania języka niemieckiego dla klas I

Transkrypt

Podobne dokumenty

cennik podreczników i ćwiczeń dotacyjnych dla

W tym sęk - Szkoła Podstawowa w Sękocinie im. Włodzimierza

jak liczono dawniej? - Gimnazjum w Skórzewie

gazetka_nr_4_2014