Budownictwo energooszczędne

Transkrypt

Business Project
Projekt biznesowy:
Budownictwo
energooszczędne
Strategia dla Bydgoskiego Parku Przemysłowo - Technologiczny
Liubov Diachevska, Ágnes Fülep, Katarzyna Pająk, Mateusz Smoter, Paulina Wójcik
0
Summer Academy the Challenges of Sustainable Development 2013
Projekt Biznesowy
Organizator
Partner biznesowy
Sponsor
Projekt współfinansowany przez
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
Fundacja Sendzimira
Partner
Miasto Toruń
Niniejszy raport został przygotowany przez uczestników Akademii Letniej "Wyzwania
zrównoważonego rozwoju w Polsce”, Toruń 2013, w ramach projektu zrównoważony rozwój
biznesu.
1
Projekt Biznesowy
Spis treści
Wstęp ....................................................................................................................................................... 3
Ogólne informacje o projekcie ................................................................................................................ 3
Zrównoważony biznes ............................................................................................................................. 3
Analiza interesariuszy ............................................................................................................................. 6
Strategia ................................................................................................................................................... 8
Dobre praktyki ....................................................................................................................................... 12
Podsumowanie....................................................................................................................................... 15
Aneks 1. Firmy przynależne do Klastra ............................................................................................... 15
Aneks 2. Ameba jako narzędzie dyfuzji innowacji .............................................................................. 16
Aneks 3. Global Reporting Initiative………………………………………………………………......17
2
Projekt Biznesowy
Wstęp
Niniejszy raport został przygotowany przez uczestników Akademii Letniej „Wyzwania
Zrównoważonego Rozwoju w Polsce”, która została zorganizowana przez Fundację Sendzimira
w dniach od 7 do 27 lipca 2013 r. w Przysieku koło Torunia. W ramach projektu biznesowego, autorzy
nawiązali współpracę z Bydgoskim Parkiem Przemysłowo - Technologicznym (BPPT) w celu
przygotowania raportu na temat strategii zrównoważonego rozwoju dla firmy.
Raport ten analizuje projekt realizowany przez BPPT we współpracy z innymi firmami
i instytucjami, którego celem jest budowanie energooszczędnych budynków w Bydgoszczy
opierających się na modelu domu pasywnego. Budowa domu pasywnego jest innowacyjnym oraz
jednocześnie zrównoważonym projektem. W tej chwili domy pasywne nie są popularne w Polsce,
więc w przypadku powodzenia projektu, klaster wspierany przez BPPT może być innowatorem tego
rodzaju budynków.
Przygotowaliśmy analizę SWOT, która ukazuje mocne i słabe strony, a także szanse
i zagrożenia projektu w celu ukazania perspektywy rentowności biznesu. W celu oceny wpływu
projektu na zrównoważony rozwój możemy oszacować jego wpływ na środowiskowo, społeczeństwo
i kwestie gospodarcze.
Celem naszego raportu było zaproponowanie działań w zakresie promocji i raportowania
wyników tego typu domów. Aby zrealizować ten cel, dokonaliśmy analizy interesariuszy, w której
określone zostały główne zainteresowane strony i ich role. Następnie zastosowaliśmy narzędzie
„Ameba”, która pokazuje, jak nowy pomysł może być promowany oraz które rodzaje podmiotów są
niezbędne w celu przekazywania idei. Strategia jest zbudowana na podstawie interesariuszy oraz
analizy narzędziem „Ameba”. Wyjaśnia, jak grupa zainteresowanych, może podchodzić do projektu
oraz jak może przyczynić się do jego powodzenia. Przewidzieliśmy również przykłady dobrych
praktyk, które mogą być włączone w działania. Dzięki tym informacjom, Klaster może korzystać
z rozwiązań w zakresie raportowania, komunikacji i rozwoju idei energooszczędnych domów.
Ogólne informacje o projekcie
BPPT jest jednym z największych parków przemysłowych i technologicznych w Polsce, który
ułatwia inwestycje firmom polskim i międzynarodowym.
Zarząd BPPT uczestniczy w projekcie Klastra, wraz z ośmioma innymi firmami z zewnątrz.
Choć geograficznie nie znajdują się one na tym samym terytorium, pracują w tej samej dziedzinie
i uważają się za Klaster. Celem projektu jest budowa domu pasywnego w centrum Bydgoszczy
i promowania zrównoważonych praktyk budowlanych w regionie.
Projekt ten ma kluczowe znaczenie dla promowania modelu pasywnego domu, gdyż
większość ludzi i firm nie jest świadoma jego zalet. Powszechną obawą jest to, że koszty zbudowania
domu pasywnego są wyższe niż domów standardowych, co jest prawdą, jednak w dłuższej
perspektywie dom pasywny przynosi znaczne korzyści finansowe, które rekompensują początkowe
koszty.
Zrównoważony biznes
Zrównoważony rozwój odnosi się do "rozwoju, który zaspokaja potrzeby obecnego pokolenia
bez umniejszania szans przyszłych pokoleń do zaspokajania własnych potrzeb"1. Odnosząc tą ogólną
zasadę do przedsiębiorstw i życie prywatnego oznacza to utrzymanie lub zwiększenie rozwoju
gospodarczego i dobrobytu społeczności, jednocześnie chroniąc i odbudowując środowisko naturalne,
na którym zależy ludziom i całej gospodarce.
Podsumowując, biznes jest opisany, jako zrównoważony, jeśli spełnia następujące kryteria:
1. Włącza zasady zrównoważonego rozwoju w swoje decyzje biznesowe.
2. Dostarcza produkty i usługi przyjazne środowisku.
1
http://www.worldbank.org/depweb/english/sd.html
3
Projekt Biznesowy
3. Podejmuje trwałe zobowiązanie przestrzegania zasad ochrony środowiska w swojej
działalności2.
Biorąc pod uwagę powyższe definicje uważamy, że projekt prowadzony przez Klaster
doskonale wpisuje się w tę koncepcję i może być postrzegany, jako innowacyjny projekt, który ma na
celu budowanie świadomości ludzi i zmianę wzorców biznesowych w kierunku zrównoważonego
rozwoju.
Aktualny stan, wyzwania i szanse dla energooszczędnych budynków
w Polsce
Pasywne i energooszczędne budynki nie są zbyt popularne w Polsce. Obecnie,
w międzynarodowej bazie wybudowanych pasywnych domów, która obejmuje już ponad 2080
budynków pasywnych na całym świecie, znajdują się jedynie trzy konstrukcje zrealizowane w Polsce.
Dwa z polskich domów pasywnych to domy jednorodzinne, a trzeci to budynek typu bliźniak. Główne
wyzwania dla realizowania idei energooszczędnych domów w Polsce przedstawiono
w Tabeli 1.
Tabela 1. Analiza SWOT
Pochodzenia
wewnętrznego
(cechy systemu)
Pomocne w osiągnięciu celu
2
Mocne strony
 innowacyjne rozwiązania zgodne z zasadami
zrównoważonego rozwoju
 konstrukcja domu ma niewielki wpływ na
przyrodę
 niższe koszty utrzymania
 wiedza ekspertów z klastra
 klaster jako przykład skutecznego
partnerstwa publiczno-prywatnego
 administracja publiczna może być
zainteresowana promowaniem
zrównoważonego budownictwa
Utrudniające osiągnięcia celu
Słabe strony
 słaba komunikacja z niektórymi
zainteresowanymi stronami (społeczeństwo,
organizacje pozarządowe)
 brak doświadczenia we wspólnej pracy
pomiędzy podmiotami skupionymi w klastrze
 brak wiedzy na temat rzeczywistych kosztów
i efektywności tej technologii (budynek jako
eksperyment)
http://www.cityofslt.us/index.aspx?NID=656
4
Projekt Biznesowy



Pochodzenia zewnętrznego
(cechy środowiskowe)





Możliwości
rosnąca liczba klientów
zainteresowanych rozwiązaniami
ekologicznymi
rosnąca liczba inwestorów
zainteresowanych rozwiązaniami
ekologicznymi
koncepcja sprawdzona w Europie
Zachodniej
korzystne zmiany polityczne w UE i w
Polsce
poprawa sytuacji materialnej Polaków
(coraz więcej osób, które chcą być
oryginalne lub / i mogą pozwolić sobie
na innowacje)
potencjał rynku w Polsce i dobrze
rozwinięty rynek w Europie
Zachodniej
strategia ochrony środowiska UE
i Polski będzie wspierać innowacyjne
rozwiązania dla zrównoważonego
rozwoju
możliwość pozyskania dodatkowego
finansowania badań i rozwoju w
ramach programów ochrony
środowiska oraz innowacji











Zagrożenia
społeczna trudność w rozumieniu
nowoczesnych technologii
zbyt wolne tempo zmian prawnych
i społecznych, które utrudniają proces
realizacji projektu
Niebezpieczeństwo przewyższenia
korzyści przez koszty
nie istnieje silna profesjonalna sieć
wspierająca zrównoważoną architekturę
negatywne zmiany w
polityce/nieskuteczna realizacja polityki
ekologicznej
konkurencja z lepiej rozwiniętych w tym
obszarze rynków zachodnich
niepewna sytuacja gospodarcza
spowodowana recesją
brak wiedzy społeczeństwa na temat
pasywnych / energooszczędnych
budynków brak chęci ludzi do
inwestowania w innowacyjne
rozwiązania,
niski popyt na takie budynki związany
z dużą różnicą między kosztami domów
pasywnych i standardowych oraz z
brakiem świadomości na temat korzyści
ekonomicznych, społecznych i
środowiskowych
ryzyko finansowe wynikające z wysokich
kosztów budowy i niepewnego popytu
brak profesjonalnej współpracy
w dziedzinie energooszczędnego
projektowania, budowy i doradztwa
W celu zwiększenia świadomości społecznej, klaster powinien przekonać interesariuszy,
że idea energooszczędnego budynku ma wiele korzyści dla użytkowników – właścicieli tego typu
domów. Eksperymentalny budynek powinien służyć jako narzędzie praktycznego prezentowania tej
idei. Poniżej Tabela 2 przedstawia ekonomiczne, środowiskowe, społeczne korzyści
energooszczędnych domów.
Tabela 2. Ekonomiczne, środowiskowe i społeczne korzyści domów energooszczędnych
Ekonomiczne
 Redukcja kosztów
zużycia energii
 Niższe koszty
utrzymania domu
 Mniejsza zależność od
zewnętrznych źródeł
zasilania
 Obniżenie rachunków
za usługi komunalne i
utrzymanie domu
 Rabaty, ulgi podatkowe i
inne zachęty finansowe
 Dodatkowe środki na
badania i rozwój
Środowiskowe
 Niższy ślad ekologiczny
 Minimalne zużycie
energii i paliw kopalnych
 Mniejsze zużycie wody
Społeczne
 Komfort życia
 Izolacja zmniejsza
natężenie hałasu i innych
dźwięków zewnętrznych
 Wysoka jakość powietrza
wewnątrz budynków
 Komfortowa temperatura
5
Projekt Biznesowy
Analiza interesariuszy
Kiedy staramy się wprowadzić nowe rozwiązanie na rynku, niezwykle ważne jest to, aby
informować wszystkie zainteresowane strony o działaniach, które mamy zaplanowane. Dlatego
zdecydowaliśmy się pogrupować najważniejszych interesariuszy na 8 grup: Klaster, klienci,
administracja publiczna, środowisko, rynek, społeczeństwo, pracownicy i dostawcy. Skupiliśmy się na
instytucjach, firmach i osobach, które mają bezpośredni wpływ na przyszłość projektu budynku
pasywnego, a także tych, którzy będą odpowiedzialni za realizację budynku w mieście.
6
Business Project
Rysunek 1. Mapa interesariuszy
7
Business Project
Kolejnym krokiem identyfikacji interesariuszy było wykorzystanie narzędzia „Ameba”
(załącznik 2) stworzonego przez Alana AtKisson. Posługując się teorią dyfuzji innowacji, pokazuje
ono w metaforyczny sposób role, jakie dane grupy interesariuszy mogą odgrywać we wdrażaniu
innowacyjnych rozwiązań. W Aneksie 2 szerzej opisujemy każdą z tych ról.




INNOWATORZY (INNOVATOR)
o KLASTER (CLUSTER) - rozpoczął proces budowy domu pasywnego, który nie jest
jeszcze zbyt powszechny w Polsce, a także zamierza wykonać ten projekt w sposób
innowacyjny poprzez zbudowanie konsorcjum / klastra firm z różnych specjalizacji.
AGENT ZMIAN (CHANGING AGENT)
o Media – szczególnie te które, są związane z zagadnieniami środowiskowymi, jak
i te specjalizujące się w tematyce budowlanej. Należy dodać również media lokalne,
które są zainteresowane rozwojem regionu.
o Instytucje edukacyjne - najważniejsze wydają się uniwersytety, szczególnie te, które
specjalizują się w tematyce budowlanej, , na przykład Akademia Górniczo-Hutnicza
w Krakowie (wkrótce będzie organizowała konferencję na temat " “Intelligent Building
Technologies & Multimedia Management IBTMM 2013", na którym pojawi się także
wykład na temat budownictwa pasywnego),
o polski i zagraniczne organizacje pozarządowe, które są zainteresowane tematem
budownictwa pasywnego, ochrony środowiska, etc..
o Ludzie, którzy już zbudowali dom pasywny, zarówno właściciele pasywnych domów jak
i firmy, które te domy wybudowały.
TRANSFORMATORZY (TRANSFORMER)
o Administracja publiczna - samorząd lokalny w Bydgoszczy, władze województwa ( mogą
one zadecydować o promowaniu budownictwa energooszczędnego w skali całego regionu)
i inne organy władzy publicznej,
o Władze departamentu: planowania przestrzennego, ochrony środowiska, gospodarki
MAINSTREAMERZY (MAINSTREAMERS)
o Obecni i potencjalni klienci,
o Lokalna społeczność.

REAKCJONIŚCI (REACTIONARY)
o Konkurencja (firmy, które budują “starym sposobem”).
. W kontekście powyższej analizy, BPPT można określić jako agenta zmian, który chce
wprowadzić ideę budynków energooszczędnych w życie. Dobrze jest uświadomić sobie, jaką rolę
w tym procesie mogą odegrać poszczególne podmioty, aby przygotować dobrą strategię komunikacji
i budowania współpracy. Agenci zmian powinni włączyć do działania innych agentów
zmian, innowatorów i transformatorów w celu przekonania mainstreamerów. Współdziałanie w tym
celu wydaje się kluczowe dla powodzenia tego projektu.
Strategia
Poprzednie rozdziały pokazały, że projekt realizowany przez klaster może być postrzegany
w szerszym kontekście idei zrównoważonego rozwoju. W związku z tym, w trakcie procesu
komunikacji proponujemy uwzględnić trzy filary zrównoważonego rozwoju, jakimi są wartości
ekonomiczne, środowiskowe i społeczne.
Poniżej prezentujemy niektóre rozwiązania i dobre praktyki, które mogą stać się inspiracją
w realizacji celów zrównoważonego rozwoju. Proponujemy proces, w którym firma będzie
koncentrować się na sprawozdawczości, komunikacji i rozwoju idei energooszczędnych budynków
w Polsce.
8
Projekt Biznesowy
Strategia dla członków klastra
Cel-wzmocnienie współpracy
Współpraca pomiędzy firmami w klastrze jest niezbędna, aby projekt osiągnął sukces. Podmioty
te jako partnerzy mogą dzielić się swoimi środkami i wiedzą fachową, organizować spójną pracę,
a także wspólnie pracować nad rozwiązaniami strategicznymi i taktycznymi. Co więcej współpraca
przy projekcie może przynosić zaangażowanym podmiotom także, wymierne korzyści finansowe,
takie jak: ograniczenie łącznych kosztów projektu przez podzielenie ich pomiędzy firmy przy
jednoczesnym podniesieniu jakości wykonania poprzez realizację projektu z zaangażowaniem
własnych zasobów i specjalistycznej wiedzy. Co więcej, jeśli projekt zakończy się sukcesem – firmy
zrzeszone w ramach klastra mają szansę na przewagę konkurencyjną, jako grupa doświadczonych
i wzajemnie uzupełniających się podmiotów, które są w stanie realizować projekty w sposób
kompleksowy.
Wzmocnienie współpracy może odbywać się w formie organizacji spotkań i warsztatów, podczas
których uczestnicy klastra mogą lepiej poznać swoje cele oraz oczekiwania, co wpłynie pozytywnie
na zaufanie i wspólną wizję projektu .
Organizacje pozarządowe i media (agenci zmian)
Cel-zaangażowanie w promocję energooszczędnego budownictwa.
Ta grupa interesariuszy może mieć największy wpływ na projekt, jako grupy go wspierające
i promujące, które mogą przekazać ten pomysł potencjalnym jego nabywcom, władzom lokalnym
i społecznościom lokalnym. Główną możliwością współpracy jest organizacja różnych imprez
tematycznych, udostępniających informacje na temat energooszczędnych domach, a także otwarcie
budynku dla szerokiej publiczności (Tabela 3). Załączone dobre praktyki przedstawiają różne sposoby
budowania tego typu współpracy.
Potencjalni członkowie Klastra (sektor budownictwa oraz architekci, projektanci, wykonawcy,
instalatorzy) (mainstreamers)
Cel – zaangażowanie specjalistów w ramach klastra
Możliwymi narzędziami do zaangażowania nowych firm w realizację projektu klastra są:
 Techniczne warsztaty, seminaria, szkolenia przydatne w celu zapewnienia szczegółowej
wiedzy w kwestiach technicznych. Edukacja wydaje się niezbędna, ponieważ prace
związane z projektowaniem, budową i remontem większej ilości energooszczędnych
budynków wymagają zmiany metod pracy nie tylko specjalistów w sektorze budowlanym,
ale także architektów, projektantów, konstruktorów, wykonawców, instalatorów itd. Są one
również ważną częścią "marketingu" energooszczędnego budownictwa.
 Certyfikacja i oznakowanie budynków i urządzeń, jako potwierdzenie wysokiej jakości
produktu i silnej pozycji na rynku. Służy firmom, które zamierzają przystąpić do klastra
jako gwarancja jakości i potencjał do rozwoju.
 Użycie narzędzi zrównoważonego rozwoju biznesu jak GRI, ISO 14001, KNX do
zwiększania przejrzystości zaufania, ale też monitorowania efektów oraz ujednolicenia
przekazywanych przez firmy danych.
 Wykorzystanie zagranicznych przykładów budowania partnerstw (patrz: Carbon20 - Dobra
Praktyka nr 5) w celu przyciągnięcia innych firm do udziału w projekcie.
Lokalne władze (transformatorzy)
Cel- zaangażowanie władz lokalnych do współpracy przy projekcie
Władze lokalne mogą odegrać istotną rolę we wdrażaniu innowacji, jako mediatorzy i zwolennicy
inicjatywy. Dlatego współpraca z lokalnymi władzami może mieć decydujący wpływ na końcowy
rezultat projektu. Urząd Miasta może zapewnić miejsce do organizowania lokalnego Centrum
Informacji Efektywności Energetycznej. Osoby zainteresowane tematem, mogłyby tam otrzymać
informację na temat możliwych rozwiązań technicznych, a także o tym gdzie mogą znaleźć firmę
zajmującą się energooszczędnymi rozwiązaniami czy jaką pomoc finansową mogą uzyskać itd. Dobra
9
Projekt Biznesowy
praktyka nr 5 może służyć jako przykład tego typu ośrodka. Główne działania świadczone przez
Klastra w celu skutecznej współpracy w tej sprawie znajdują się w tabeli 2.
Potencjalni nabywcy (kupujący, wynajmujący lub mieszkańcy) (mainstreamerzy, osoby które
odkładają decyzje na później)
Cel- zapewnienie atrakcyjności projektu dla przyszłych klientów
Ludzie lubią eksperymentować i doświadczać innowacji na własną rękę. Być może ciekawym
pomysłem byłoby, udostępnienie im budynku, w celu poszerzania ich wiedzy na temat tej innowacji.
Nadanie budynkowi statusu miejsca publicznego może sprawić, że więcej osób będzie chciało go
odwiedzić i odkryć. Otwarcie może przybrać wiele form, takich jak:
 stałe lub czasowe wystawy, (np. wystawa najlepszych przykładów takich budynków wraz z
informacją o korzyściach dla przyszłych właścicieli),
 programy demonstracyjne “Jak to działa?”, “Ile mogę zaoszczędzić?”,
 wstępne negocjacje szczegóły dotyczące budowy z przyszłymi właścicielami jeszcze przed
jej rozpoczęciem,
 udostępnienie domu do zamieszkania na określony czas (np. jeden tydzień) i zachęcenie
osób, które zdecydują się na ten eksperyment do dzielenie się doświadczeniem(blogi,
warsztaty, marketing szeptany, sieci społeczne – por. Dobra Praktyka nr 2),
 zamontowanie specjalnego wyświetlacza elektronicznego na widocznej części budynku
wraz z informacją o bilansie kosztów i oszczędności w zakresie eksploatacji
energooszczędnego domu,
 certyfikacja, znakowanie budynków i poszczególnych urządzeń, jako gwarancja jakości
produktu w celu zwiększenia zaufania potencjalnych klientów,
 wykorzystanie sprawozdawczych narzędzi zrównoważonego rozwoju biznesu.
Lokalna społeczność (mainstreamerzy i osoby, które odkładają decyzje na później)
Cel-pozytywny wizerunek klastra w regionie
Jak widzimy w dobrej praktyce nr 1, włączenie o ludzi w procesie podejmowania decyzji, może
zarówno zwiększyć ich świadomość, a także budować społeczność. Zaangażowanie ludzi (np.
z okolic, w którym będzie zbudowany dom) może służyć, jako narzędzie edukacji. Co więcej dobra
praktyka nr 1 pokazuje, że działanie to może mieć również wymiar społeczny i może być
przeznaczona do rozwiązywania pewnych problemów społecznych. Dlatego zachęcanie społeczności
lokalne, do stworzenia swojej wizji dotyczącej preferowanych działań w tym budynku, wyposażenia
jakie chcieliby w domu znaleźć, może przynieść pozytywny efekt dla projektu jako całości.
Wsłuchiwanie się w głos społeczności lokalnej da klastrowi dodatkowe informacje o potencjalnych
klientach, ale również zaangażuje społeczność lokalną oraz poprawi wizerunek klastra.
Uniwersytety i instytucje badawcze (agenci zmian and transformatorzy)
Cel-wzmocnienie współpracy w dziedzinie badań i rozwoju
Zaangażowanie uniwersytetów w programy badawcze może poprawić technologię budynków
energooszczędnych i tym samym rozprzestrzeniać informację o projekcie w kręgach naukowych.
Klaster może także umożliwić studentom naukę praktyczną poprzez programy stażowe.
Tabela 3. Proponowana działalność względem interesariuszy
Interesariusze
Członkowie Klastra (innovator)
Potencjalni członkowie klastra (sektor
budownictwa, włączając architektów,
projektantów, budowniczych, wykonawców,
instalatorów)
Potencjalni klienci (kupujący, wynajmujący
lub mieszkańcy)
Działania
 Organizowanie spotkań i warsztatów,
 Techniczne warsztaty, seminaria, szkolenia
 Certyfikacja i znakowanie domów i sprzętu
 Wykorzystanie narzędzi zrównoważonego
rozwoju biznesu jak GRI, ISIS, ISO 14001,
KNX
 Programy demonstracyjne “Jak to działa?”,
“Ile mogę zaoszczędzić?”,
10
Projekt Biznesowy
(mainstreamers, laggards)
 Stałe lub czasowe
 Umożliwienie zamieszkania na określony
czas i podzielenia się doświadczeniami
(blogi, warsztaty, marketing szeptany, sieci
społeczne).
.
 Certyfikacja i znakowanie domów oraz
sprzętu
KNX
 Zaangażowanie w promocję i organizację
warsztatów, seminariów i innych imprez dla
podniesienia świadomości wśród
potencjalnych konsumentów.
 Promowanie modelu pasywnego domu
poprzez media
Organizacje pozarządowe (changing agents)
Media (changing agents)
Lokalne organizacje pozarządowe (changing
agents)
Lokalna społeczność (mainstreamers and
laggards)
Lokalne władze (transformers)
 Strona poświęcona wszystkim imprezom
i wydarzeniom dotyczącym
budownictwa.
 Sieci społecznościowe, aplikacje
internetowe (kalkulator wydajności
energetycznej itp.)
 Specjalne tablice informacyjne
zamieszczone na budynku
 Utworzenie w budynku biura dla organizacji
pozarządowych zaangażowanych w proces
promocji.
KNX
 Partycypacyjne podejmowanie decyzji przy
projektach budowlanych energooszczędnych
domów
KNX
 Współpraca z uczelniami i umożliwienie
stażu studentom.
 Zaangażowanie lokalnych artystów
do dekoracji budynku, tworzenie instalacji
na wystawy etc.
 Organizacja lokalnego Centrum Informacji
o Efektywności Energetycznej w Bydgoszczy
KNX
11
Projekt Biznesowy
Dobre praktyki
1.Dobra praktyka
Zagadnienie: Podnoszenie świadomości i atrakcyjności budynków pasywnych przez zaangażowania
społeczności lokalnych oraz inicjatyw zmierzających do rozwiązania problemów społecznych.:
Przykład: W 2004 roku dwie organizacje non-profit we współpracy ze Stołecznym Regionalnym
Funduszem Mieszkaniowym w Brukseli rozpoczęła projekt budowy energooszczędnego budynku
mieszkalnego dla 14 rodzin o niskich dochodach i złej sytuacji mieszkaniowej pochodzących
z Molenbeek-Saint-Jean (Bruksela, Belgia). Rodziny te utworzyły wspólnotę o nazwie
„l'Espoir”(„Nadzieja”). Przed opracowaniem projektu domu odbyły się trzy warsztaty dla rodzin,
podczas których wynegocjowano szczegóły budowy. Domy zostały sprzedane po cenie kosztów
budowy dla członków stowarzyszenia „l'Espoir”3.
2.Dobra praktyka
Zagadnienie: Podniesienie świadomości na temat korzyści płynących z budownictwa pasywnego.
Przykład: Dzień Domu Pasywnego organizowany przez Międzynarodowy Związek Domów
Pasywnych IPHA daje możliwość przyjrzenia się zaletom i wadom takich konstrukcji. Domy, które
biorą udział w tej inicjatywie są oznaczone specjalnym logo (rysunek 2)4. Wszystkie domy biorące
udział w dniach otwartych można znaleźć na stronie internetowej Międzynarodowej Bazie Domów
Pasywnych5. Najbliższe Dni Domu Pasywnego odbędą się 8-10 listopada 2013 roku. IPHA zachęca
wszystkich uczestników, do organizowania warsztatów, wykładów i sesji informacyjnych lub
wycieczek po domach pasywnych oraz zapewnia swoją pomoc w promowaniu takich wydarzeń
lokalnych i regionalnych6.
Rysunek 2. Specjalne logo dla domów biorących udział w Dniu Domu Pasywnego( Passive House Day).
3.Dobra praktyka.
Zagadnienie: Promowanie budownictwa energooszczędnego wśród osób o niższych dochodach.
Przykład: Australijski rząd zapewnia program Low Carbon Communities do promowania
energooszczędności na poziomie lokalnym i wśród gospodarstw domowych o niskich dochodach.
Wśród głównych działań w ramach tego programu są imprezy edukacyjne pokazujące możliwość
zmniejszenia zużycia energii wśród społeczeństwa. Organizacje społeczne mogą ubiegać się o dotacje
do podjęcia modernizacji w zakresie efektywności energetycznej7.
L’ESPOIR [060]: a reference in terms of ecological collective housing projects Collective housing - f new
building http://www.buildup.eu/sites/default/files/content/0_Batex_LEspoir_en_0.pdf
4
Informations-Gemeinschaft Passivhaus Deutschland http://www.ig-passivhaus.de/
5
http://www.passivhausprojekte.de/projekte.php
6
http://www.passivehouse-international.org/index.php?group=1&level1_id=75&page_id=300&lang=de
7
Low Carbon Communities http://www.climatechange.gov.au/energy-efficiency/low-carbon-communities
3
12
Projekt Biznesowy
4.Dobra praktyka
Zagadnienie: Budowanie partnerstw na rzecz domów pasywnych.
Przykład: Dwa uniwersytety, siedem urzędów miast, Krajowa Organizacja dla Samorządów lokalnych
w Danii i jak również prywatni partnerzy (100 MSP) wzięło udział w projekcie Carbon20 (Dania).
Jego głównym celem było zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych zaangażowanych interesariuszy
o 20% w ciągu 3 lat. Jednocześnie starali się oni wzmocnić więzi między uczestnikami projektu.
Opracowano model współpracy w zakresie redukcji emisji CO2, który składa się z sześciu kroków.
Najpierw odbywały się spotkania informacyjne dla firm, które były zainteresowane udziałem
w projekcie. Następnie, jeśli firma nadal wyrażała zainteresowanie, przedstawiciel samorządu
odwiedzał ją i decydował, który obszar firmy może przyczynić się do projektu, a następnie podpisywał
na tej podstawie umowę partnerską, zawierającą prawa i zobowiązania danego podmiotu jako
uczestnika projektu Czwartym krokiem była ocena techniczna, w formie konsultacji, które dawała
ogólny zarys dotyczący obszaru tematycznego i oczekiwanych kosztów planowanej inwestycji
energooszczędnej. Następnie należało napisać plan działania i wdrożyć go. Monitorowanie efektów tej
inicjatywy, jak również publikowanie raportów na ten temat okazało się istotnym elementem
przejrzystości i promowania projektu. Bardzo ważnym elementem tego projektu okazała się też udział
niektórych interesariuszy, pełnionych w nim funkcję doradczą8.
Rysunek 2. Carbon20 (Dania)
5.Dobra Praktyka
Zagadnienie: Zapewnienie pełnej i wyczerpującej informacji na temat praktycznych aspektów
budownictwa energooszczędnego.
Przykład: W celu zaangażowania większej ilości odbiorców i zapewnienia im wystarczających
informacji na temat firm, niektóre miasta stworzyły centra informacyjne. Oferują one informacje na
temat oszczędzania energii, również w aspekcie technicznym jednak zazwyczaj są one odpłatne.
Dlatego we Francji stworzono sieć centrów informacyjnych, które dostarczają informacji
o efektywności energetycznej za darmo, co znacznie powiększyło liczbę osób zainteresowanych
takimi poradami. System ten działa także w Wielkiej Brytanii i Szwecji9.
8
9
http://www.carbon20.dk/AboutCarbon20/TheCoorporationProcess/
http://www.thegef.org/gef/sites/thegef.org/files/publication/EEBuilding_WEB.pdf
13
Projekt Biznesowy
6.Dobra Praktyka
Zagadnienie: Budowanie międzynarodowego partnerstwa i platformy wymiany doświadczeń na temat
budownictwa energooszczędnego.
Przykład: Projekt EcoClub powstał pomiędzy eko-innowacyjnymi klastrami z Austrii, Danii,
Finlandii, Francji, Niemiec, Węgier, Holandii, Hiszpanii, Szwecji i Wielkiej Brytanii w latach 20092012. W ramach specjalności wewnątrz klastrów pojawiły się takie zagadnienia jak: eko-innowacyjny
przemysł, obejmujący odpady, wodę, konserwację, kontrolę zanieczyszczeń środowiska, a także usługi
energetyczne i zrównoważone budownictwo. Ponad 3500 firm i 430 instytucji badawczych wzięło
udział w tym projekcie EcoClub, którego celem było zbudowanie sieci pomiędzy klastrami, dzielenie
się najlepszymi praktykami i tworzenie nowych wspólnych projektów. Uczestnicy projektu
opracowali specjalny zestaw narzędzi do wspierania członków projektu w zakresie innowacji
i zarządzania ryzykiem. Zorganizowano wyjazdy studyjne, warsztaty i spotkania decyzyjne w celu
wzmocnienia współpracy między członkami EcoClub10.
7.Dobra Praktyka
Zagadnienie: Budowanie konsorcjów międzysektorowych na rzecz budownictwa pasywnego.
Przykład: Konsorcjum domów pasywnych w Austrii (IG Passivhaus Österreich) jest przykładem
udanej współpracy różnych organizacji zajmujących się energooszczędnego budownictwa. W ciągu
czterech lat konsorcjum przeprowadziło ponad 40 warsztatów szkoleniowych i upowszechniających
imprez dla doradców energetycznych, architektów, urbanistów i inżynierów budowlanych.
Skutecznym narzędziem do promocji domu pasywnego wśród konsumentów okazał się tzw. "testliving" czyli zdobycie praktycznych doświadczeń na temat tego typu budynku poprzez zamieszkanie
w nim na tydzień.11. Innym przykładem sieci jest ECO WORLD STYRIA, który wspiera firmy
i społeczność Styrii w zakresie podstawowych usług i projektów, wzrostu innowacji, praktycznej
wiedzy i nowego rynku12.
8.Dobra Praktyka
Zagadnienie: Ciekawe formy promowania idei budynków pasywnych.
Przykład: The Belgian Passive House Platform (PHP) została stworzona, aby ułatwić podejmowanie
decyzji o budowie budynku pasywnego w Belgii. Składa się z 18 firm, które wspólnie działają na
rzecz energooszczędnego budownictwa i promocji standardów budynków pasywnych wśród
decydentów i użytkowników końcowych13. Organizują różne imprezy, targi i wystawy (np. małe
muzeum przedmiotów codziennego użytku, które stają się... zbędne, gdy mieszka się
w energooszczędnym domu - rys. 4).
http://www.greenovate-europe.eu/content/ecoclup
http://www.eco.at/cms/918/
11
http://erg.ucd.ie/pep/pdf/european_embedding_of_passive_houses.pdf
12
http://www.eco.at/cms/258/World%20Class%20Cluster/
13
http://erg.ucd.ie/pep/pdf/european_embedding_of_passive_houses.pdf
10
14
Projekt Biznesowy
Rysunek 3. Małe muzeum zbędnych rzeczy
Podsumowanie
W raporcie określiliśmy dwa główne cele i zaproponowaliśmy działania wspierające naszym
zdaniem ich skuteczną realizację. Pierwszym było wzmocnienie współpracy między członkami klastra
oraz uczynienie go bardziej atrakcyjnym dla innych firm zainteresowanych przyłączeniem się
do niego w przyszłości. W tym przypadku ważne jest budowanie wzajemnego zaufania i opracowania
spójnej, długofalowej wizji w ramach klastra poprzez organizację spotkań i warsztatów. Wskazana
byłabym normalizacja działań klastra np. poprzez podpisanie umowy partnerskiej. Przydatnym
elementem zapewniającym powodzenie projektu byłoby także zaangażowanie władz publicznych.
Drugim celem była promocja energooszczędnego budownictwa. Warto realizować ten cel poprzez
zaangażowanie organizacji pozarządowych i mediów, które mogą pomóc w przekazywaniu informacji
o budownictwie energooszczędnym szerszym grupom osób. Równie ważnym elementem wydaje się
organizacja wydarzeń tematycznych, podczas których odwiedzający będą mogli uzyskać podstawowe
informacje na temat energooszczędnych domów. Rekomendowanym sposobem na przyciągniecie
uwagi potencjalnych nabywców byłoby też udostępnienie budynku jako przestrzeni publicznej
i eksperymentalnej, tak aby każdy mógł się samodzielnie przekonać o jego działaniu.
Aneks 1. Firmy przynależne do Klastra
Tabela 4. Firmy przynależne do Klastra
1.
2.
3.
Polski Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej Imienia Güntera Schlagowskiego
Sp. z o.o.: Organizacja non-profit, która jest zaangażowana w upowszechnianie i przekazywanie
wiedzy na temat technologii pasywnej, termo-technologii, wykorzystanie elementów pasywnych
i certyfikacji tego typu budynków oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, która jest bardzo
ekonomiczna, a jednocześnie używana w budynkach pasywnych. Jest to jedyna organizacja, która ma
akredytację PHI do certyfikacji budynków pasywnych w Polsce.
Mazurskie Okna Sp. z o.o.: misją firmy jest pokazywanie wysokiego zaawansowania
technologicznego, niezbędnego do produkcji stolarki otworowej, a więc drzwi, okien, bram, rolet,
okiennic, żaluzji i moskitier. Chcą uczynić wybór stolarki otworowej świadomym, prostszym
i bardziej zrozumiałym, tworząc nowe standardy usług i uczciwie oferując produkty podnoszące
wartość inwestycji.
Bydgoska Szkoła Wyższa: prywatna uczelnia, która prowadzi studia pierwszego stopnia w systemie
stacjonarnym i niestacjonarnym na kierunkach: administracja, bezpieczeństwo narodowe, zdrowie
publiczne, fizjoterapia, kosmetologia, dietetyka, pedagogika (tytuł zawodowy licencjata),
budownictwo, logistyka, zarządzanie i inżynieria produkcji (tytuł zawodowy inżyniera).
15
Projekt Biznesowy
4.
5.
6.
7.
8.
9.
IQhouse.pl Mirosław Kozłowicz: realizuje inteligentne systemy budynków zgodnych z KNX14.
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe LECH Spółka z o.o.: oferuje kompleksowe prace budowlane oraz
posiada odpowiednich specjalistów i inżynierów do wykonywania budynków o wysokiej jakości.
Etherm Sp. z o.o.: zajmują się sprzedażą hurtową oraz detaliczną i kompleksową obsługą urządzeń
grzewczych: kotłów, solarów, grzejników, pomp ciepła, sterowników, zasobników i innych urządzeń
instalacji grzewczych. Dostarczają sprawdzony, wysokiej jakości sprzęt wyprodukowany przez
sprawdzone i znane firmy.
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „EBUD-Przemysłówka” Sp. z o.o: potencjał produkcyjny jakim
dysponują, w tym główny jego filar – „myśl” inżynierska, pozwala wykonać odpowiedzialne zadania
inwestycyjne o wysokim stopniu techniczno-organizacyjnej..
Przedsiębiorstwo Projektowo-Montażowe PROMONT Bujak Sp. z o.o. Sp. Komandytowa:
specjalizuje się w projektowaniu i wykonawstwie inwestycji w zakresie budownictwa przemysłowego
i ogólnego szczególnie związanych z inżynierią ochrony środowiska.
Bydgoszcz Industrial and Technological Park (BPPT)
Aneks 2. Ameba jako narzędzie dyfuzji innowacji
Ameba Zmiany Kulturowej
Różne role odgrywane przy wprowadzaniu innowacji
INNOWATOR (INNOVATOR) – osoba, która pierwsza wynalazła, odkryła, lub pierwsza „zakochała
się” w nowym pomyśle. Innowatorzy wydają się być tak blisko swoich pomysłów, że mają trudności
z postrzeganiem go z perspektywy innych ludzi. Zapominają o tym, że warto uprościć komunikat
i skupić się nie tylko na funkcji, a także na korzyściach.
KNX certyfikat określający standard zarzadzania i kontroli urządzeń oraz budynków. http://www.knx.org/knxstandard/introduction/
14
16
Projekt Biznesowy
AGENT ZMIAN (CHANGING AGENT) – jego głównym celem jest promowanie idei. Przejmuje
pomysł od innowatora i znajduje sposób na przekazanie go kolejnym osobom poprzez sprawdzenie
innowacji i prezentowanie jej w ciekawej, przejrzystej oraz atrakcyjnej formie, także
z uwzględnieniem najważniejszych zalet i wad. Ważnym narzędziem działania agenta zmian jest
tworzenie sojuszy z innymi podmiotami, np. z transformatorami, który mają praktyczną władzę
i uprawnienia w danym zakresie.
TRANSFORMATORZY (TRANSFORMER) to organizacje lub organy, który ostrożnie i starannie
sprawdzają innowację, a następnie (po niezbędnych przekształceniach i regulacjach) wdrażają ją
w życie. Osoby te (lub grupy osób) często cieszą się akceptacją i społecznym zaufaniem.
Ich głównym celem jest zatwierdzenie nowego pomysłu lub polityki i znalezienie kompromisu
podczas jej realizacji w lokalnych warunkach.
MAINSTREAMERZY (MAINSTREAMERS) nie mają aktywnej roli w procesie podejmowania
decyzji, a jedynie przyjmują zmiany, w momencie gdy ich otoczenia zaakceptuje dany pomysł.
Mainstreamerzy przede wszystkim podążają za swoim liderem (transformatorem), przez co mogą być
odbierani jako mniej znaczący interesariuszy. Warto jednak pamiętać, że ta grupa jako większość
może silnie wspierać lub uniemożliwiać realizację danej idei. Do zmian należy ich przekonywać za
pomocą dobrej argumentacji oraz wskazywania na inne grupy, które daną zmianę zaakceptowały.
REAKCJONIŚCI (REACTIONARY) to osoby/grupy, w których interesie jest opieranie się
jakiejkolwiek zmianie. Przeważnie są one bardzo zmotywowane (np. ze względu na sprzeczny interes,
np. powodowany pieniędzmi, chęcią władzy, poczuciem własnej wartości), aby uniemożliwić
efektywną realizację danej zmiany. Tę grupę interesariuszy należy bacznie obserwować, ponieważ
bywa bardzo aktywna i może mieć pewien wpływ na proces decyzyjny.
OSOBY ODKŁADAJĄCE DECYZJE NA PÓŹNIEJ (LAGGARD) odkładają zmiany tak długo jak
to jest możliwe. Uważają aktualny sposób postępowania za znany i wygodny. Przyłączają się do
nowej inicjatywy tylko wtedy, gdy muszą. Często nawet nie zauważają problemu i czują się całkiem
komfortowo w ich obecnych warunkach.. Przekonywanie tej grupy jest często mało skuteczne ze
względu na silny opór na wszelkie zmiany.
IKONOKLAŚCI (ICONOCLAST) – grupy, które otwarcie krytykują ideę. Ta rola przyjmowana jest
często przez niezależne media, organizacje pozarządowe i pojedynczych radykalnych działaczy.
Atakują zarówno reakcjonistów, jak i agentów zmian, ale czasami mogą być pomocni w określaniu
głównych problemów danej idei czy wzmacnianiu głosu opinii publicznej w danej dyskusji.
Aneks 3. Global Reporting Initiative
Global Reporting Initiative (GRI) jest najbardziej rozpowszechnionym narzędziem firm do
monitorowania i raportowania działań w czterech kluczowych obszarach: ekonomicznych,
środowiskowych, społecznych oraz w zakresie zarządzania 15. Zaletą monitoringu w oparciu o GRI jest
okazja do gromadzenia porównywalnych danych na podstawie globalnie ustalonej listy wskaźników
w celu zwiększenia przejrzystości gospodarczej oraz powiększania pozytywnego wpływu firmy na
społeczeństwo i środowisko. Realizacja procesu raportowania zrównoważonego rozwoju pomaga
ustalić cele, wskaźniki i procesy zarządzania zmianami, a także ich pozytywne oraz negatywne skutki
dla zrównoważonego rozwoju.
Biorąc pod uwagę obszar działalności klastra, przykładowa lista wskaźników do raportowania
mogłaby wyglądać następująco:
15
https://www.globalreporting.org/Pages/default.aspx
17
Projekt Biznesowy
Ekonomiczne
EC 1 Bezpośrednia wartość ekonomiczna wytworzona i podzielona z uwzględnieniem przychodów,
kosztów operacyjnych, wynagrodzenia pracowników, dotacji i innych inwestycji na rzecz
społeczności, niepodzielonych zysków oraz wypłat dla
właścicieli kapitału i instytucji państwowych
EC 2 Implikacje finansowe i inne ryzyka oraz szanse dla działań organizacji wynikające ze zmian
klimatycznych.
EC 6 Polityka, praktyki oraz udział wydatków przeznaczonych na usługi lokalnych dostawców
w głównych lokalizacjach organizacji.
Środowiskowe
EN 5 Ilość energii zaoszczędzonej dzięki
konserwacji /remontom infrastruktury
Korzyści z raportu GRI dla firm
i poprawie efektywności energetycznej
Wewnętrzne korzyści dla firmy i organizacji mogą
dotychczas stosowanych rozwiązań.
EN 6 Inicjatywy podjęte w celu dostarczenia
obejmować:
produktów i usług efektywnych energetycznie
• Zwiększenie zrozumienia zagrożeń i możliwości
lub opartych na energii odnawialnej oraz
• Podkreślenie związku pomiędzy wynikami
wynikające z tych rozwiązań redukcje
finansowymi i pozafinansowymi
zapotrzebowania na energię.
• Oddziaływanie długoterminowej strategii i polityki
EN 16 Łączne bezpośrednie i pośrednie emisje
zarządzania oraz planów biznesowych
gazów
cieplarnianych według wagi.
• Usprawnienie procesów, redukcja kosztów
EN
22
Całkowita waga odpadów według
i poprawa efektywności
rodzaju
odpadu i metody postępowania
• Badanie porównawcze i ocena wyników
z odpadem.
zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do
EN 26 Inicjatywy służące zmniejszeniu wpływu
przepisów, norm, kodeksów, standardów wydajności
produktów i usług na środowisko i zakres
i dobrowolnych inicjatyw
ograniczenia tego wpływu.
• Uniknięcie udziału w nagłośnionych awariach
dotyczących środowiska, społeczeństwa
i zarządzania
• Porównanie skuteczności wewnętrznej, jak
i między organizacjami i sektorami
Korzyści zewnętrzne z raportowania
zrównoważonego rozwoju mogą obejmować:
• ograniczające zagrożenie wynikających z - lub
odwrócenie - negatywnego wpływ na środowisko,
społeczeństwo i zarządzanie
• Poprawa reputacji i lojalności wobec marki
• Włączenie interesariuszy zewnętrznych do
zrozumienia prawdziwej wartości firmy i aktywów
materialnych i niematerialnych
• Wykazanie, w jaki sposób organizacja ma wpływ,
i jest pod wpływem zrównoważonego rozwoju oraz
oczekiwania tego dotyczące
Społeczne
LA 1 Łączna liczba pracowników według typu
zatrudnienia, rodzaju umowy o pracę i regionu.
SO 1 Charakter, skala i efektywność programów
i praktyk w zakresie oceny i zarządzania
wpływem
działalności
organizacji
na społeczność lokalną, włączając wpływ
wejścia na dany rynek, prowadzenia
i zakończenia działalności.
SO 5 Polityka dotycząca udziału w życiu
publicznym i lobbingu.
PR 1 Etapy cyklu życia produktu, na których
ocenia się wpływ produktów i usług na zdrowie
i bezpieczeństwo w celu poprawy wskaźników
oraz
procent
istotnych
kategorii
produktów
i usług podlegających takim
procedurom16.
źródło: Zrównoważone raportowanie. Korzyści 17
16
17
https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/Polish-G3-Reporting-Guidelines.pdf
https://www.globalreporting.org/information/sustainability-reporting/Pages/default.aspx
18

Budownictwo energooszczędne

Transkrypt

Podobne dokumenty

Sztuka XXI wieku wobec dążeń do zrównoważonego rozwoju i

Budynki pasywne – mistrzowie oszczędzania