BATIK Rozdzial 1:BATIK sklady

Rozdzia∏ 4
RAJSKIE PTAKI
W KR AKOWIE.
Po l s k i b a t i k
w o k r e s i e
mi´dzywojennym
Rozpowszechniony i modny dziÊ batik zaliczamy do najstarszych sposobów zdobienia tkanin barwnym ornamentem. Jako dekoracyjna technika nie jest
nowoÊcià dla naszego ludu, kraszàcego skorupki jaj tà
samà metodà. Owe znane, zapisane roztopionym woskiem i ubarwione pisanki, sà naszym batikiem wykonanym tylko na innym materiale, na innej p∏aszczyênie i w innym sensie ornamentalnym
Marian Wisz, Batik. Pisanki na tkaninie,
Kraków 1922, s. 3
99. Zofia Kogut, Warsztaty Krakowskie, 1921. Fragment batikowanej chusty. Zbiory Feliksa Jasieƒskiego. Muzeum
Narodowe, Kraków
Zofia Kogut, Cracow Workshops 1921. Batik scarf (detail). Feliks Jasieƒski’s collection. National Museum, Cracow
Polski batik w okresie mi´dzywojennym
Polski batik w okresie mi´dzywojennym
cz´sto odwo∏ywa∏a si´ do polskiej sztuki ludowej, zarówno poprzez ogólny styl dekoracji, jak
te˝ zapo˝yczenia poszczególnych elementów zdobniczych. Szczególnie silne podobieƒstwa wykazujà batiki Warsztatów Krakowskich ze stylem malowanek z Zalipia, których znaczna kolekcja równie˝ prezentowana by∏a na wspomnianej wystawie w Muzeum Techniczno-Przemys∏owym, w tym samym budynku, w którym mieÊci∏a si´ pracownia batiku Warsztatów Krakowskich.
Rozwini´ta w póêniejszych latach swoista ornamentyka batików polskich, która ∏àczy∏a ze sobà
dwa, pozornie odleg∏e Êwiaty – zasady estetyki jawajskiej oraz motywy dekoracyjne polskiej sztuki ludowej – cz´sto nazywana by∏a stylem jawajsko-krakowskim.
103. Józefa Kogut,
pokrycie na poduszk´,
oko∏o 1925. Ornamentyka
niektórych batików
odwo∏uje si´ do stylu
polskiej sztuki ludowej.
Muzeum Etnograficzne,
Kraków
104. Józefa Kogut, batikowana chusta (fragment),
oko∏o 1925. Muzeum Etnograficzne, Kraków
Józefa Kogut, cushion
cover, ca. 1925. The
decorative style of some of
the batik fabrics indicates
the influence of Polish folk
art. Ethnographical
Museum, Cracow
Józefa Kogut, batik scarf (detail), ca. 1925.
Ethnographical Museum, Cracow
Z jakà piekielnà gracjà nosi
Ten ulubieniec dam miejscowych
Barwnà chusteczk´ batikowà
W bocznej kieszonce marynarki (…)
Julian Tuwim, Pierwsza kolacja
w pensjonacie, Jarmark rymów,
Warszawa 1936
138
139
Polski batik w okresie mi´dzywojennym
Polski batik w okresie mi´dzywojennym
120. Tkanina
kemben, której
Êrodkowe pole
(sindangan)
w kszta∏cie
wyd∏u˝onego
diamentu Êwiadczy,
i˝ by∏a przeznaczona
dla kobiet zam´˝nych.
Banyumas, Jawa
Êrodkowa, ok. 1950.
Kolekcja Rudolfa
G. Smenda, Kolonia
Cloth kemben.
The central field
(sindangan) in
the shape of
an elongated
diamond indicates
that it was destined
for married women.
Banyumas, central
Java, ca. 1950.
Rudolf G. Smend
collection, Cologne
121. Szal selendang
z motywem drzewa
˝ycia. Lasem,
Jawa pó∏nocna,
1930-1940.
Kolekcja Rudolfa
G. Smenda, Kolonia
118-119. Szale Józefy Kogut
(z lewej) i Zofii Kogut
inspirowane kompozycjà
jawajskich tkanin kemben.
Muzeum Narodowe, Kraków
Shawl selendang
with the tree of life
design. Lasem, north
Java, 1930-1940.
Rudolf G. Smend
collection, Cologne
Shawls by Józefa Kogut (left)
and Zofia Kogut inspired by
the composition of Javanese
kemben fabrics. National
Museum, Cracow
154
155