Kosmetologia

Kosmetologia
pielęgnacyjna
i lekarska
Redakcja naukowa
MARIA NOSZCZYK
W ydaw nictw o Lekarskie PZW L
Kosmetologia
pielęgnacyjna
i lekarska
Redakcja naukowa
dr n. med. MARIA NOSZCZYK
Warszawa
Wydawnictwo Lekarskie PZWL
SPIS TREŚCI
— Część I. Podstawy kosmetologii--------------1.
Przepisy prawne dotyczące kosmetyków w Polsce
i w Unii Europejskiej - Ewa Starzyk...........................................
3
1.1.
1.2.
Akty prawne dotyczące kosmetyków w Unii Europejskiej.......
Ustawa o kosmetykach .................................................................
3
3
1.3.
1.4.
5
1.5.
Kosmetyk czy lek? Problem tzw. produktów z pogranicza.......
Dermokosmetyki, kosmeceutyki, kosmetyki dystrybuowane
przez apteki ....................................................................................
Bezpieczeństwo kosmetyków........................................................
1.6.
1.7.
1.8.
Skład kosmetyków.........................................................................
Oznakowanie kosmetyków...........................................................
Termin trwałości i oznakowanie..................................................
9
10
10
1.9.
1.10.
1.11.
1.12.
Wprowadzanie kosmetyków do obrotu - notyfikacja................
Dokumentacja produktu...............................................................
Zarządzanie zgłoszeniami przypadków niepożądanych...........
Przyszłość ustawodawstwa kosmetycznego w Unii Europejskiej
11
12
12
6
7
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
kosmetyków.....................................................................................
13
1.13. Przyszłość legislacji kosmetycznej w Unii Europejskiej.............
14
2.
Diagnostyka kosmetologiczna skóry
-A nita Tarajkowska-Olejnik.............................................................
15
2.1.
2.2.
W stęp...............................................................................................
Pomiary nawilżenia skóry..............................................................
15
16
2.3.
Ocena stopnia przetłuszczania się skóry - sebum etr................
17
XIV
SPIS TREŚCI
2.4.
2.5.
Pomiar odczynu skóry - pehametr ..............................................
Pomiar topografii - gładkości powierzchni skóry......................
17
17
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
Dermatoskopia...............................................................................
Fotografia kliniczna........................................................................
Diagnostyka ultradźwiękami ........................................................
Pomiary elastyczności i rozciągliwości skóry ...........................
18
18
18
19
2.10. Ocena zabarwienia skóry...............................................................
19
3.
Badania in vitro i ex vivo we współczesnej kosmetologii
- Irena E ris........................................................................................
21
3.1.
Ocena działania kosmetyku we współczesnejkosmetologii ......
21
3.2.
Badania in nitro................................................................................
21
3.3.
Badania ex mw.................................................................................
25
4.
Budowa i biologia skóry - Sławomir Majewski..........................
27
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
Funlccj e skóry..................................................................................
Naskórek..........................................................................................
Skóra właściwa...............................................................................
Tkanka podskórna .........................................................................
27
27
33
34
4.5.
4.6.
4.7.
Gruczoły łojowe .............................................................................
Gruczoły potow e............................................................................
Układ odpornościowy skóry..........................................................
35
35
35
5.
Częste choroby dermatologiczne - Lidia Rudnicka,
Justyna Sicińska................................................................................
39
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.
5.6.
Choroby infekcyjne........................................................................
Choroby bakteryjne skóry.............................................................
Grzybice...........................................................................................
Choroby wirusowe..........................................................................
Choroby alergiczne skóry..............................................................
Wyprysk lojotokowy (łojotokowe zapalenie skóry)..................
39
39
41
44
46
49
5.7.
5.8.
Trądzik pospolity............................................................................
Trądzik różowaty............................................................................
50
52
5.9.
5.10.
5.11.
5.12.
Łuszczyca.........................................................................................
Choroby tkaniu łącznej.................................................................
Znamiona i nowotwory łagodne..................................................
Nowotwory złośliwe skóry i stany przednowotworowe............
53
54
56
59
5.13. Termiczne uszkodzenia skóry.......................................................
5.14. Uszkodzenia wywołane promieniami rtg (popromienne
uszkodzenie skóry).........................................................................
62
63
SPIS TREŚCI
6.
Alergia na kosmetyki - Olga Glińska, Edward Rudzki...............
65
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
W stęp...............................................................................................
Wyprysk kontaktowy - epidemiologia........................................
Związki uczulające zawarte w kosmetykach ..............................
Diagnostyka wyprysku kontaktowego na kosmetyki................
65
65
66
69
6.5.
6.6.
Alergeny a poszczególne produkty ..............................................
Kosmetyki hipoalergiczne.............................................................
69
71
7.
Procesy starzenia się organizmu i sk ó ry ................................
73
A
Endokrynologiczne aspekty starzenia się organizmu .........
73
7.1.
7.2.
7.3.
W stęp-Magdalena Krzyczkowska-Sendrakomka ...........................
Menopauza-Magdalena Krzyczkomka-Sendrahmska ..................
Andropauza - zespól niedoboru testosteronu mężczyzn
- Michał Rabijem ki..........................................................................
73
74
80
7.4.
Adrenopauza - niedobór androgenów nadnerczowych
- Michał Rabijem ki..........................................................................
84
7.5.
Somatopauza -Jarosław Kozakomki .............................................
88
B
Starzenie się skóry .......................................................................
92
7.6.
Starzenie genetyczne i zewnątrzpochodne (słoneczne) skóry
- Sławomir Majewski .......................................................................
92
7.7.
Starzenie hormonalne skóry - Maria Noszczyk...........................
100
— Część II. Kosmetologia stosowana------------ pielęgnacja codzienna skóry
8.
Pielęgnacja tw arzy........................................................................
107
8.1.
8.2.
8.3.
Skóra sucha - M ańa Noszczyk.........................................................
Skóra tłusta i mieszana -Anna Frydiych.....................................
Skóra naczyniowa-Katarzyna Piystnpa-Chalkidis.....................
107
116
129
8.4.
8.5.
8.6.
Skóra wrażliwa i alergiczna - Katarzyna Piystnpa-Chalkidis......
Skóra dojrzała -M aria Noszczyk...................................................
Skóra dziecka - Katarzyna Piystnpa-Chalkidis.............................
136
144
159
9.
Przebarwienia skórne - Katarzyna Piystnpa-Chalkidis.............
169
9.1.
Czynniki decydujące o kolorze skóry...........................................
169
9.2.
9.3.
Melanogeneza.................................................................................
Postępowanie i pielęgnacja............................................................
170
174
XV
XVI
SPIS TREŚCI
10.
W pływ słońca na skórę i ochrona przed promieniami UV
- Magdalena Ciupińska....................................................................
179
10.1. Działanie słońca na skórę............................................................
10.2. Wpływ promieniowania na organizm i skórę.............................
179
180
10.3. Fototypy...........................................................................................
10.4. Odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne......................................
10.5. Ochrona przed UV - filtry ochronne...........................................
183
184
186
10.6. Solarium ..........................................................................................
187
11.
Pielęgnacja ciała. Częste problemy estetyczne i zdrowotne
sylwetki i skóry c i a ł a ...................................................... 1..........
11.1. Otyłość i schorzenia współistniejące - Magdalena Ciupińska.....
11.2. Lipodystrofia - cellulit - Magdalena Ciupińska, M aria Noszczyk
11.3. Rozstępy - Magdalena Ciupińska, Maria Noszczyk........................
189
189
192
199
11.4. Problemy kończyn - elementy podologii - Magdalena Ciupińska
201
12.
Przydatność suplementów diety w kosmetologii
- Małgorzata Kozlomka-Wojciechomka............................................
211
12.1. Na czym polega prawidłowe żywienie.........................................
12.2. Wpływ cywilizacji na życie i zdrowie człowieka........................
211
211
12.3. Zasady prawidłowego żywienia ...................................................
12.4. Wzbogacanie żywności.................................................................
212
213
12.5. Suplementy diety............................................................................
12.6. Środki wspomagające odchudzanie.............................................
213
217
— Część III. Gabinet kosmetyczny -------------- pielęgnacja profesjonalna
13.
R odzaje zabiegów p ro fesjo n aln y ch ......................................
221
13.1. Zabiegi nawilżające - M aria Noszczyk ........................................
13.2. Zabiegi stymulujące i regeneracyjne dla skóry dojrzałej
- M aria Noszczyk.............................................................................
13.3. Zabiegi oczyszczające skórę-M aria Noszczyk..........................
221
13.4. Zabiegi kojące i łagodzące dla skóry wrażliwej
- Katarzyna Piystupa-Chalkidis......................................................
13.5. Zabiegi dla skóry naczyniowej - Katarzyna
Piystupa-Clialkidis...........................................................................
13.6. Zabiegi rozjaśniające przebarwienia - Katarzyna
223
225
227
229
Piystupa-Chalkidis...........................................................................
13.7. Zabiegi profesjonalne wykorzystywane w terapii
231
lipodystrofii - M aria Noszczyk......................................................
13.8. Zabiegi przeciwdziałające rozstępom -M aria Noszczyk..........
232
234
SPIS TREŚCI XVII
14.
Fizykalne m etody w spom agania transportu
translcomórkowego i epiderm alnego ...................................
14.1. Elektroporacja - H alina Podbiclska..............................................
237
237
14.2. Sonoforeza i kawitacja -K am ila Padlewska................................
14.3. Jontoforeza -K am ila Padlewska...................................................
239
241
15.
Peelingi chemiczne - Urszula Kozłowska..................................
15.1. Podział peelingów chemicznych i klasyfikacja ze względu
na głębokość d ziałan ia.................................................................
15.2. Działanie i własności najczęściej stosowanych substancji
złuszczających ...............................................................................
245
245
15.3. Omówienie różnych peelingów chemicznych ..........................
249
15.4. Przygotowanie do peelingu i postępowanie po zabiegu .........
252
16.
246
Peelingi m echaniczne - m ikroderm abrazja
- Urszula Kozłowska........................................................................
255
Zabiegi z w ykorzystaniem prądów - Kamila Padlewska.....
Prąd elektryczny...........'................................................................
Galwanizacja..................................................................................
Elektrostymulacja..........................................................................
Darsonwalizacja.............................................................................
259
259
260
263
265
Zabiegi kosmetyczne z wykorzystaniem różnego rodzaju
św iatła - Kamila Padlewska..........................................................
18.1. Rodzaje promieni świetlnych......................................................
18.2. Lampy kosmetyczne.....................................................................
267
267
270
18.3. Lasery malej mocy stosowane w gabinecie kosmetycznym ...
273
19.
19.1.
19.2.
19.3.
M asaż w gabinecie kosm etycznym - Piotr Szczotka.............
Współczesny masaż w gabinecie kosmetycznym ...................
Rodzaje i podział m a sa ż u ............................................................
Wpływ masażu na organizm .......................................................
279
279
280
280
19.4. Zastosowanie masażu kosmetycznego w 'gabinecie................
19.5. Techniki stosowane w m asażu....................................................
19.6. Drenaż lim fatyczny......................................................................
281
282
284
19.7. M asaż w profilaktyce i redukcji cellulitu..................................
287
17.
17.1.
17.2.
17.3.
17.4.
18.
20.
Z astosow anie arom aterapii w gabinecie kosm etycznym
- Iwona Koiiopacka-Brud................................................................
289
20.1. Olejki eteryczne - lotne, pachnące dary n atu ry .....................
20.2. Mechanizm działania olejków eterycznych.............................
289
290
20.3. Podstawowe formy kosmetyków................................................
20.4. Zabiegi pielęgnacyjne...................................................................
291
292
XVIII SPIS TREŚCI
— Część IV. Dermatologia estetyczna----------Zabiegi dermatologii estetycznej wykorzystywane
w terapii starzenia się skóry i z innym zastosowaniem
21.
W ypełniacze estetyczne - Elżbieta Kowalska-Olędzka...........
299
21.1. Rodzaje wypełniaczy....................................................................
299
21.2. Wskazania do zabiegu .................................................................
21.3. Omówienie różnych preparatów stosowanych
300
do wypełnień..................................................................................
303
22.
Toksyna botulinow a - Elżbieta Kowalska-Olędzka..................
309
22.1. Zastosowanie i mechanizm działan ia........................................
22.2. Wskazania i przeciwwskazania..................................................
309
310
22.3. Leczenie nadpotliwości................................................................
311
23.
Lasery stosow ane do fotoodm ładzania skóry i usuw ania
zm arszczek - Małgorzata Niemojcmka.......................................
315
23.1. Lasery ablacyjne............................................................................
23.2. Lasery nieablacyjne.......................................................................
315
316
23.3. Laser frakcyjny...............................................................................
317
24.
Fale radiow e w kosm etologii - Halina Podbielska.................
319
24.1. Fale elektromagnetyczne..............................................................
24.2. Rodzaje fal elektromagnetycznych i ich oddziaływanie
319
na tk an k i.........................................................................................
24.3. Zastosowanie fal wysokiej częstotliwości w m edycynie.........
319
321
25.
Zabiegi z zastosow aniem tkanek autologicznych
- Anita Tarajkomka-Olejnik, M aria Noszczyk..............................
327
25.1. Wykorzystanie tkanek autologicznych......................................
327
25.2. Fibroblasty autologiczne..............................................................
25.3. Autologiczna surow ica.................................................................
327
328
M ezoterapia - Elżbieta Kowalska-Olędzka.................................
331
26.1. Mezoterapia klasyczna ................................................................
26.2. Przezskórna beziglowa m ezoterapia..........................................
2 6.
331
333
SPIS TREŚCI
Postępowanie w przypadkach częstych problemów
estetycznych
27.
Przebarwienia skórne - postępow anie w gabinecie
lekarskim - Katarzyna Piystupa-Clmlkidis.................................
27.1. Leki rozjaśniające ..........................................................................
27.2. Zabiegi lekarskie rozjaśniające przebarwienia .........................
28.
337
337
339
Zm iany naczyniowe na twarzy i kończynach dolnych
- Malgoizata Niemojemka..............................................................
343
28.1. Najczęstsze problemy estetyczne związane z patologią
naczyniową na tw arzy..................................................................
343
28.2. Zmiany naczyniowe na nogach..................................................
345
28.3. Naczyniaki i malformacje naczyniowe.....................................
348
29.
Zabiegi lipolizy lekarskiej - Elżbieta KorniIska-Olędzka........
29.1. Działanie fosfatydylocholiny......................................................
351
351
30.
Łysienie i problem y pielęgnacyjne w łosów
- Urszula Kozłowska.........................................................................
353
30.1. Budowa i fizjologia w łosa.............................................................
353
30.2. Łysienie............................................................................................
357
30.3. Najczęstsze problemy pielęgnacyjne włosów............................
361
31.
H irsutyzm i m etody usuw ania zbędnego ow łosienia
- Kamila Padlewska.........................................................................
365
31.1. Etiopatogeneza hirsutyzmu ........................................................
31.2. Postępowanie.................................................................................
365
366
Skorowidz
371
XIX