Edudu.pl - Wiersze Różewicza - czy jest możliwa poezja po

Ściąga eksperta
Wiersze Różewicza - czy jest możliwa poezja po Oświęcimiu?
Tadeusz Różewicz urodził się w roku 1921; reprezentuje pokolenie Kolumbów; przeżywał wojenne dylematy moralne, podobnie jak
Krzysztof Kamil Baczyński i Tadeusz Borowski; w czasie wojny walczył w oddziałach Armii Krajowej, współpracował z konspiracyjnymi
czasopismami; po wojnie ukazał się jego tom poetycki pod znamiennym tytułem Niepokój, uważany za debiut poetycki Różewicza;
artysta w swoim dorobku ma kilkadziesiąt tomów wierszy, sztuki teatralne, między innymi Kartotekę, prozę poetycką Matka odchodzi oraz
scenariusze filmowe (brat poety, Stanisław Różewicz jest znanym reżyserem filmowym); wiersz Tadeusza Różewicza pt. Ocalony rozrachunek poety z czasami wojny i okupacji
język tego utworu: prosty, dosadny i jednoznaczny; krytycy literatury mówią tutaj o wręcz o językowej surowości i brutalizacji świata
(ocalałem prowadzony na rzeź); T. Różewicza łączy z Krzysztofem Kamilem Baczyńskim wspólnota pokoleniowa oraz wspólnota
doświadczeń - ogromne różnice w językowym sposobie kreowania rzeczywistości u obu poetów; wiersz różewiczowski pozbawiony jest
niemal całkowicie tradycyjnych środków poetyckiego obrazowania; Baczyński kreował swoje światy dzięki bogatej, czasem dość
skomplikowanej metaforyce; poetykę T. Różewicza określa się mianem poezji ascetycznej lub poezji ściśniętego gardła; poeta uważał, że
w obliczu doświadczeń wojennych tradycyjne sposoby poetyckie utraciły rację bytu, nie wypada wręcz mówić o tragizmie wojny w
tradycyjny sposób; zaistniała tutaj konieczność znalezienia nowych środków wyrazu; odpowiedzią na tę konieczność jest właśnie wiersz
różewiczowski; składa się on z całostek myślowych, charakteryzuje go niespokojny, przerzutniowy rytm i ubóstwo znaków
interpunkcyjnych; chodziło o naśladowanie w języku mowy kogoś, kto wypowiada swoje słowa z trudem, czasem płacze i rozpacza
wiersz rozpoczyna się wstrząsającym wyznaniem, że poeta ocalał, prowadzony na rzeź; pojęcia prezentowane w dalszej części utworu,
kiedyś stanowiące swoje przeciwieństwo, teraz stanowią jedność; wojna zaciera bowiem granice moralne, powoduje, że człowiek
przyjmuje takie postawy, które w normalnym świecie byłyby nie do przyjęcia; Medaliony Z. Nałkowskiej, opowiadania obozowe T.
Borowskiego z tomu Pożegnanie z Marią - doskonały kontekst; potrzeba poszukiwania nauczyciela i mistrza, który będzie w stanie na
nowo uporządkować świat; w tym fragmencie mówi się o przywróceniu wzroku, słuchu i mowy; wojenne doświadczenia, bezpośrednie
uczestnictwo w tragicznych zdarzeniach, obserwacja wstrząsających wydarzeń, nasłuchiwanie zbliżającego się zagrożenia
spowodowały, że zmysły te zostały skalane; człowiek musi na nowo nauczyć się patrzeć na świat, musi odzyskać zdolność obiektywnej
obserwacji rzeczywistości; w tym szeregu najważniejsza wydaje się mowa; słowo było narzędziem stworzenia świata przez Boga; Bóg
stwarzał, nazywając (przypomnij sobie odpowiedni fragment Starego Testamentu); wojna zniszczyła również zaufanie poety do języka;
jak można pisać wiersze, wykorzystując ten sam język, którym formowano wojenne rozkazy lub posyłano ludzi do komór gazowych? w
tym kontekście poszukiwanie nauczyciela i mistrza może być zatem poszukiwaniem Boga, jakiegoś nadrzędnego autorytetu, który na
nowo uporządkuje rzeczywistość powojenną; widać tutaj wyraźnie potrzebę powtórnego stworzenia świata, świata po apokalipsie
wiersz posiada strukturę klamrową - zaczyna się i kończy w ten sam sposób; poeta informuje o swoim wieku i fakcie ocalenia z wojennej
pożogi; dlaczego jednak dwukrotnie pisze to samo? jak jest funkcja takiego zabiegu? pierwsze stwierdzenie odnosi się do ocalenia w
sensie fizycznym, ocalałem, więc żyję, oddycham, patrzę; powtórzenie tej informacji w zakończeniu utworu, zwłaszcza w kontekście
poszukiwania nauczyciela i mistrza oznacza ocalenie w sensie duchowym; z wierszem Ocalenie koresponduje też inny utwór Tadeusza
Różewicza pt. Zostawcie nas; jego adresatem jest pokolenie powojenne, które nie zaznało grozy tamtego czasu; tytułowe Zostawcie nas
to nakaz moralny, który jednak należy rozumieć metaforycznie; istnieje w tych słowach obawa podmiotu mówiącego, aby młode
pokolenie nie zaraziło się wojennym złem, czasem przeklętym; z podobnym motywem możesz spotkać się w utworze dramatycznym T.
Różewicza pt. Kartoteka; bohater zwraca się do młodej Niemki, urodzonej po wojnie i mówi, że razem z jej ojcem polowali na siebie w
lasach; są zatem obydwaj skażeni wojną, jest to piętno, którego nie można wymazać; istnieje tutaj różnica w ujęciu tego problemu
moralnej odpowiedzialności człowieka za zło wojny między T. Różewiczem i K. K. Baczyńskim; Różewicz chce, aby młodzi ludzie
zapomnieli, żyli własnym, radosnym życiem; Baczyński ma nadzieję, że może kiedyś, po latach, jego rówieśnicy staną się kartami Iliady i
przejdą w mit
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 1/1