Diagnoza obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy

Transkrypt

Diagnoza obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy
Diagnoza obszaru
zdegradowanego
i obszaru rewitalizacji
gminy Zapolice
Załącznik nr …… do Uchwały Nr …../2016
Rady Gminy Zapolice
z dnia …………….2016 roku
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Spis treści
1. ................................................................................................................................................... WSTĘP
2
2. ...................................................... DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO GMINY ZAPOLICE
3
2.1. Metodyka ...................................................................................................................................... 3
2.2. Ogólna charakterystyka gminy ..................................................................................................... 6
3. ANALIZA WSKAŹNIKOWA ................................................................................................................. 8
3.1. Wskaźniki społeczne ..................................................................................................................... 9
3.1.1.
Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. bezrobocia ............................................... 9
3.1.2.
Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. ubóstwa ................................................. 12
3.1.3.
Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. przestępczości ........................................ 14
3.1.4.
Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. obciążenia demograficznego ................. 15
3.1.5.
Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. edukacji .................................................. 18
3.1.6.
Wskaźniki oceny podsystemu społecznego dot. organizacji pozarządowych .................. 21
3.2. Wskaźniki gospodarcze............................................................................................................... 23
3.2.1.
Wskaźnik oceny podsystemu gospodarczego dot. przedsiębiorczości mieszkańców ...... 23
3.3. Wskaźniki środowiskowe ........................................................................................................... 25
3.3.1.
Wskaźnik oceny podsystemu środowiskowego dot. stopnia degradacji środowiska ...... 25
3.4. Wskaźniki techniczne.................................................................................................................. 26
3.5. Wskaźniki funkcjonalno-przestrzenne ....................................................................................... 27
3.5.2.
Wskaźnik oceny podsystemu funkcjonalno-przestrzennego dot. udziału obiektów
zabytkowych ....................................................................................................................................... 29
4.
CHARAKTERYSTYKA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO - WYNIKI ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ ............. 31
5.
DELIMITACJA OBSZARU REWITALIZACJI ............................................................................................ 32
6.
WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO ..................................................................................................... 33
SPIS TABEL ................................................................................................................................................... 45
SPIS ILUSTRACJI ........................................................................................................................................... 45
1
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
1. WSTĘP
Zgodnie z treścią ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r. poz.1777) w
zakres zadań własnych gminy wpisują się działania dotyczące przygotowania, koordynowania i tworzenia
warunków do wdrożenia i prowadzenia procesu rewitalizacji gminy. Gmina Zapolice przystępując do
przeprowadzenia rewitalizacji, zgodnie z wytycznymi wspomnianej ustawy, zobowiązana jest do
wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Proces wskazania tego terenu, zgodnie z
zapisami ustawy, określają konkretne wymogi.
Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie
(poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, celami i
kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i planistycznych). Dla prowadzenia rewitalizacji
wymagane są:
 uwzględnienie rewitalizacji jako istotnego elementu całościowej wizji rozwoju gminy,
 diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru rewitalizacji oraz analizie dotykających go problemów;
diagnoza obejmuje kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzenno-funkcjonalne lub
techniczne lub środowiskowe;
 ustalenie hierarchii potrzeb w zakresie działań rewitalizacyjnych,
 właściwy dobór narzędzi i interwencji do potrzeb i uwarunkowań danego obszaru;,
 zsynchronizowanie działań w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej,
technicznej, środowiskowej,
 koordynacja prowadzonych działań oraz monitorowanie i ewaluacja skuteczności rewitalizacji,
 stopień realizacji zasady partnerstwa w odniesieniu do programu rewitalizacji: należy wykazać,
że w przygotowaniu zaangażowano społeczność lokalną i umożliwiono szeroką partycypację
społeczną.
Ustawowa definicja obszaru zdegradowanego identyfikuje go jako obszar znajdujący się w stanie
kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia,
ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego
poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym, na którym oprócz wskazanych negatywnych
zjawisk społecznych występuje co najmniej jedno z poniższych negatywnych zjawisk w obszarze:
 gospodarczym – w szczególności niski stopień przedsiębiorczości, słaba kondycja lokalnych
przedsiębiorstw,
 środowiskowym – w szczególności zjawiska dotyczące przekroczenia standardów jakości
środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu
środowiska,
 przestrzenno-funkcjonalnym – w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę
techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług
lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji
obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów
publicznych,
 technicznym – w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o
przeznaczeniu mieszkaniowym oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających
2
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i
ochrony środowiska.
Obszar rewitalizacji to teren obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego,
charakteryzujący się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk wspomnianych powyżej, na którym z
uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego gmina zamierza prowadzić rewitalizację. Rewitalizowany
obszar nie może być większy niż 20% całkowitej powierzchni gminy a wartość zaludnienia na nim nie może
przekraczać 30% całkowitej liczby mieszkańców gminy.
Zgodnie z ustawą zarówno obszar zdegradowany, jak i obszar rewitalizacji może być podzielony
na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic z uwzględnieniem jednak
występowania na każdym z nich koncentracji wskazanych negatywnych zjawisk.
Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji powinno opierać się na rzetelnie
przeprowadzonej diagnozie gminy potwierdzającej spełnienie wyżej opisanych przesłanek, zgodnie z art. 9
i 10 ustawy o rewitalizacji.
Niniejszy dokument zawiera charakterystykę gminy, analizę szczegółowych danych dotyczących
sytuacji społeczno-gospodarczej i przestrzennej gminy w podziale na jednostki urbanistyczne gminy –
miejscowości.
Przedmiotowa diagnoza jest załącznikiem nr 2 do wniosku o wyznaczenie obszaru
zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, stanowiącego podstawę do podjęcia przez Radę Gminy uchwały
w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Zapolice, a w efekcie
końcowym opracowania Gminnego Programu Rewitalizacji.
2. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO GMINY ZAPOLICE
2.1. Metodyka
Podstawą wyznaczenia obszaru zdegradowanego i rewitalizacji gminy Zapolice jest analiza gminy
w oparciu o mniejsze jednostki urbanistyczne występujące w gminie. W skład gminy wchodzi 23
miejscowości, tworzących 21 sołectw: Beleń, Branica, Holendry, Jelno, Jeziorko, Kalinowa, Marcelów,
Marżynek, Młodawin, Paprotnia, Pstrokonie, Ptaszkowice, Rembieszów, Rembieszów-Kolonia, Rojków,
Strońsko, Swędzieniejewice, Świerzyny, Woźniki, Wygiełzów, Zapolice. Uzyskanie porównywalności
wyników diagnozy wymagało przetwarzania i konsolidacji danych w ramach możliwie podobnych do siebie
jednostek przestrzennych, które są:
 homogeniczne pod względem morfologicznym,
 stanowią całość pod względem funkcjonalnym,
 charakteryzują się spójnością społeczną.
Ze uwagi na fakt, że większość danych wykorzystywanych do delimitacji obszaru zdegradowanego
zbierana jest na potrzeby gminnych, czy powiatowych statystyk w podziale na miejscowości, a nie sołectwa
zdecydowano o przyjęciu jako jednostki urbanistycznej obszarów miejscowości. W związku z powyższym
analizie wskaźników poddanych zostanie 23 miejscowości - jednostek urbanistycznych
 Beleń,
 Beleń-Kolonia,
 Branica,
3
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE




















Branica-Kolonia,
Holendry,
Jelno,
Jeziorko,
Kalinowa,
Marcelów,
Marżynek,
Młodawin Dolny,
Młodawin Górny,
Paprotnia,
Pstrokonie,
Ptaszkowice,
Rembieszów,
Rojków,
Strońsko,
Swędzieniejewice,
Świerzyny,
Woźniki,
Wygiełzów,
Zapolice
Część analityczna opracowana została na podstawie danych pochodzących ze Strategii Rozwoju
Gminy Zapolice na lata 2013-2020, danych statystycznych Urzędu Gminy w Zapolicach, danych CEDiG,
Powiatowego Urzędu Pracy w Zduńskiej Woli, Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi, a także danych
pochodzących z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowej Komendy Policji w Zduńskiej Woli.
W ramach partycypacji społecznej, wymaganej zapisami ustawy, w ramach wskazania obszaru
zdegradowanego i obszaru rewitalizacji włączono wszystkich interesariuszy wskazanych w art.2 ust. 2
ustawy poprzez konsultacje społeczne.
Zastosowano następujące formy konsultacji społecznych:
 badanie opinii społecznej i zbieranie uwag za pomocą ankiety, którą można było wypełnić i wysłać
w wersji elektronicznej na stronie internetowej Urzędu Gminy Zapolice lub wypełnić w wersji
papierowej,
 spotkania, zajęcia warsztatowe i zbieranie uwag ustnych przedstawicieli interesariuszy
Prace nad „Diagnozą obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy Zapolice” realizowane
były według następującego schematu spotkań:
 I spotkanie odbyło się 09.05.2016r. w Urzędzie Gminy w Zapolicach, a jego celem było
przedstawienie w formie prezentacji zagadnień z zakresu: rewitalizacji, obszaru zdegradowanego,
stanu kryzysowego, zasad wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji. Na
spotkaniu przedstawiono także charakterystykę procesu rewitalizacji, jego istoty, celów, zasad
oraz o przebiegu całego procesu. Uczestnicy spotkania mieli możliwość wypełnienia ankiety, jak
również zgłaszania uwag w formie ustnej. Rezultatem spotkania była identyfikacja najważniejszych
problemów na terenie gminy Zapolice w obszarze społecznym, bezpieczeństwa publicznego,
4
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
gospodarczym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowo-rekreacyjnym, infrastruktury technicznej i
ochrony środowiska;
 II spotkanie konsultacyjne odbyło się w Urzędzie Gminy w Zapolicach dnia 29.06.2016 r.
Założeniem konsultacji była dalsza, pogłębiona diagnoza obszarów problemowych gminy, która
pozwoliła określić zróżnicowanie wewnętrzne terenów i wykazać obszary, które ze względu na
wysokie nagromadzenie zjawisk społecznych, gospodarczych czy przestrzennych powinny zostać
objęte wsparciem w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji.
Opracowanie niniejszej diagnozy bazowało na aktywnym uczestnictwie podmiotów lokalnych, w
tym władz samorządowych, organizacji pozarządowych, podmiotów prywatnych i osób fizycznych. Dzięki
zastosowaniu narzędzi aktywizujących i angażujących społeczność lokalną gminy Zapolice w postaci
spotkań konsultacyjnych i badania ankietowego uzyskano subiektywne opinie mieszkańców na temat
warunków życia, barier i problemów na terenie gminy. Pozwoliło to na zapoznanie się z faktycznymi
potrzebami i oczekiwaniami interesariuszy rewitalizacji, rozwinięcie dialogu między podmiotami
zaangażowanymi w ten proces oraz ich integracji.
Ilustracja 1: Etapy pracy nad dokumentem, opracowanie własne
Diagnoza
gminy
Podsumowanie
zgromadzonych
danych
Wskazanie
Określenie obszaru do
obszaru
rewitalizacji
zdegradow
anego
Konsultacje
społeczne
5
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
2.2.
Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Zapolice to najmniejsza gmina w powiecie zduńskowolskim, w województwie łódzkim, o
powierzchni 81 km² i stanowi 21,9% powierzchni powiatu zduńskowolskiego i 0,44% powierzchni
województwa łódzkiego. Najwięcej stanowią użytki rolne 77%, następnie grunty leśne 16%, resztę tworzą
tereny zabudowane i zurbanizowane oraz nieużytki.
Północna granica Gminy Zapolice stanowi jednocześnie granicę gminy i miasta Zduńska Wola. Od
strony wschodniej gmina Zapolice graniczy z gminą Sędziejowice (powiat łaski), od strony południowozachodniej z gminą Burzenin (powiat sieradzki), od strony południowej z gminą Widawa (powiat łaski),
od strony zachodniej natomiast z gminą Sieradz. Duże ośrodki miejskie znajdujące się w
pobliżu Gminy Zapolice, to: Zduńska Wola, Sieradz, Łask i Szadek. Odległość od stolicy województwa –
Łodzi – wynosi około 60 km. Przez północną część gminy przebiega droga ekspresowa S8 relacji Łódź–
Wrocław. Odległość od Zapolic do siedziby powiatu w Zduńskiej Woli wynosi jedynie 9 km, do Sieradza
16,9 km, a do stolicy województwa – Łodzi 58,4 km.
Centralnym punktem gminy jest największa demograficznie miejscowość Zapolice. Położona jest
ona na skrzyżowaniu dróg powiatowych Ptaszkowice – Sieradz, oraz Widawa – Zduńska Wola.
Zgodnie z danymi Urzędu Gminy w Zapolicach z 31.12.2015r. zamieszkiwana przez 5085
mieszkańców.
Ilustracja 2: Lokalizacja gminy Zapolice w powiecie zduńskowolskim
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Powiat_zdu%C5%84skowolski
6
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Poniżej zaprezentowano podział terytorialny gminy Zapolice oraz podstawowe dane dla jednostek
urbanistycznych gminy objętych analizą wskaźników delimitacji.
Ilustracja 3: Podział Gminy Zapolice na miejscowości podlegające analizie wskaźników delimitacji
źródło: System Informacji Przestrzennej Gminy Zapolice, http://zapolice.e-mapa.net/
Tabela 1: Podział Gminy Zapolice na jednostki urbanistyczne - miejscowości wraz z charakterystyką
Nazwa
jednostki Powierzchnia
Lp.
urbanistycznej
(km²)
Liczba
mieszkańców
1.
2.
3.
4.
5.
6.
114
144
155
18
250
118
Beleń
Beleń-Kolonia
Branica
Branica-Kolonia
Holendry
Jelno
6,68
4,79
1,94
2,74
Gęstość
zaludnienia
(os/km2)
%
liczby
% powierzchni
mieszkańców
gminy Zapolice
gminy Zapolice
38,62
8,20%
36,12
5,91%
128,87
43,07
2,39%
3,38%
2,24%
2,83%
3,06%
0,35%
4,92
2,32%
7
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
7. Jeziorko
2,28
47
20,61
8. Kalinowa,
4,08
252
61,76
9. Marcelów
2,49
83
33,33
10. Marżynek
223
11. Młodawin Dolny
78
12. Młodawin Górny
4,25
139
32,70
13. Paprotnia
7,71
459
59,53
14. Pstrokonie
6,59
503
76,33
15. Ptaszkowice
5,19
218
42,00
16. Rembieszów
11,52
354
30,73
17. Rojków
2,39
98
41,00
18. Strońsko
3,83
255
66,58
19. Swędzieniejewice
3,06
298
97,38
20. Świerzyny
3,37
146
43,32
21. Woźniki
1,78
151
84,83
22. Wygiełzów
2,38
148
62,18
23. Zapolice
4,06
833
205,17
źródło: opracowanie własne, dane UG w Zapolicach, stan na 31.12.2015r.
2,81%
5,04%
3,07%
5,20%
9,52%
8,10%
6,40%
14,22%
2,95%
4,73%
3,77%
4,16%
2,20%
2,94%
5,01%
0,92%
4,96%
1,63%
4,39%
1,53%
2,73%
9,03%
9,89%
4,29%
6,96%
1,93%
5,03
5,86%
2,87%
2,97%
2,91%
16,38%
3. ANALIZA WSKAŹNIKOWA
Analiza wskaźnikowa to kluczowe narzędzie umożliwiające delimitację obszarów
dysfunkcyjnych. Pierwszym krokiem analizy było zdefiniowanie obszaru, dla którego zostały zebrane dane
liczbowe – obszaru całej gminy Zapolice. Na podstawie zebranych danych wyliczone zostały wskaźniki
(metodologia obliczeń została przedstawiona w poniższych rozdziałach), a następnie wynik porównany
został z wartością wskaźnika referencyjnego – obrazującego sytuację w całej gminie. Na tej podstawie
wyznaczone zostały poszczególne obszary gminy (z zachowaniem spójności przestrzennej), na których
odnotowano wyraźnie gorszą sytuację. Następnie wskaźniki te zostały zestawione ze wskaźnikami dla całej
gminy Zapolice i w ten sposób określono obszary charakteryzuje się gorszym wynikiem w danym kryterium
w stosunku do całej gminy. Na tej podstawie zdefiniowano obszar zdegradowany.
Tabela 2: Wskaźniki wykorzystane w analizie obszaru
Lp.
1.
Kryterium
Stopa długotrwałego
bezrobocia
Nazwa wskaźnika
Wskaźnik oceny podsystemu
społecznego dot. bezrobocia
2.
Poziom ubóstwa i
wykluczenia
Wskaźnik oceny podsystemu
społecznego dot. ubóstwa
Definicja
Stopę długotrwałego bezrobocia rozumie
się, jako stosunek liczby osób bezrobotnych
powyżej 12 miesięcy do liczby osób w wieku
produkcyjnym (kobiety w wieku 18-59,
mężczyźni 18-64).
Osoby, które zgodnie z ustawą z 12 marca
2004r. o pomocy społecznej są uprawnione
do ubiegania się o przyznanie świadczenia
pieniężnego.
8
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
3.
Poziom patologii
społecznej
Wskaźnik oceny podsystemu
społecznego dot. przestępczości
4.
Kapitał ludzki
Wskaźnik oceny podsystemu
społecznego dot. obciążenia
demograficznego
5.
Poziom edukacji
Wskaźnik oceny podsystemu
społecznego dot. edukacji
6.
Poziom aktywności
społecznej
7.
Poziom
przedsiębiorczości
Wskaźniki oceny podsystemu
społecznego dot. organizacji
pozarządowych
Wskaźnik oceny podsystemu
gospodarczego dot.
przedsiębiorczości mieszkańców
8.
Poziom potencjału
przestrzennegofunkcjonalnego
3.1.
Wskaźnik oceny podsystemu
przestrzennego dot. udziału
obiektów zabytkowych
Liczba przestępstw w danej jednostce
urbanistycznej w stosunku do ogólnej liczby
mieszkańców danej jednostki urbanistycznej.
Ilość osób w wieku nieprodukcyjnym (os. w
wieku przedprodukcyjnym i
poprodukcyjnym) w danej jednostce
urbanistycznej w stosunku do liczby osób w
wieku produkcyjnym na danym obszarze.
Suma wartości procentowej uzyskanych
przez uczniów danej szkoły z danego
egzaminu w stosunku do liczby uczniów
przystępujących do egzaminu.
Ilość funkcjonujących organizacji
społecznych danego obszaru w przeliczeniu
na 100 mieszkańców.
Ilość zarejestrowanych podmiotów
gospodarczych w przeliczenia na 100
mieszkańców
Ilość występujących obiektów zabytkowych
w danej jednostce urbanistycznej w
stosunku do ogólnej liczby zabytków na
terenie całej gminy.
Wskaźniki społeczne
W celu charakterystyki aktualnej sytuacji społecznej w poszczególnych miejscowościach gminy
Zapolice, wskazano zbiór najbardziej charakterystycznych dla gminy zjawisk kryzysowych. Dla każdego
zjawiska określono średnią wartość wskaźnika w odniesieniu do obszaru całej gminy, która stanowi punkt
odniesienia, tzw. wartością referencyjną, a następnie przedstawiono wartości występujące w
poszczególnych obszarach. Wyniki badań zostały zaprezentowane w układzie tabelarycznym. Jednostki
charakteryzujące się występowaniem zjawiska kryzysowego w danym obszarze odbiegającego od średniej
dla gminy, zostały oznaczone kolorem czerwonym.
3.1.1. Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. bezrobocia
Z uwagi na brak danych Powiatowego Urzędu Pracy w Zduńskiej Woli dotyczących liczby osób
bezrobotnych w poszczególnych miejscowościach gminy Zapolice, przedstawiono sytuację bezrobocia
gminy w świetle danych dla powiatu zduńskowolskiego. W tym konkretnym przypadku wartość
referencyjna, do której odnoszą się wskaźniki bezrobocia jest średnią wskaźnika adekwatną dla powiatu.
Mimo braku danych dotyczących założonych jednostek urbanistycznych postanowiono uwzględnić ten
obszar tematyczny w analizie wskaźnikowej ze względu na jego istotę w diagnozie problemów
ekonomicznych i społecznych całej gminy. Istotne jest także to, że z problemem bezrobocia borykają się
wszystkie miejscowości gminy, a o jego zasięgu oraz randze można się przekonać analizując wyniki ankiet
przeprowadzonych w ramach konsultacji społecznych na potrzeby powstania niniejszej diagnozy, w
których brak miejsc pracy i bezrobocie zaliczane zostały do głównych przyczyn problemów społecznych i
ekonomicznych gminy Zapolice oraz powodu degradacji obszarów.
9
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Wartości wskaźników dot. bezrobocia obliczono wg wzoru:
A
B
Wbezrob =
* 100 [%]
A – liczba osób bezrobotnych w danej jednostce urbanistycznej
B – ogólna liczba mieszkańców danej jednostki urbanistycznej
Wstopa bezrob =
A
B
* 100 [%]
A – liczba osób bezrobotnych w danej jednostce urbanistycznej
B – liczba osób w wieku produkcyjnym w danej jednostce urbanistycznej (wiek 18-60/65 lat)
A
B
Wdługotrw. bezrob =
* 100 [%]
A – liczba osób długotrwale bezrobotnych (pow. 12 m-cy) w danej jednostce urbanistycznej
B – ogólna liczba osób bezrobotnych w danej jednostce urbanistycznej
Poniższe tabele przedstawiają strukturę bezrobocia i statystyki dotyczące ww. kwestii.
Tabela 3: Stopa bezrobocia w gminie i powiecie
Jednostka urbanistyczna
Stopa bezrobocia
Udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie
bezrobotnych
Powiat - wartość referencyjna
12,6%
61%
Gmina Zapolice
13,1%
61%
źródło: opracowanie własne, dane Powiatowego Urzędu Pracy w Zduńskiej Woli, stan na 31.12.2015r.
Tabela 4: Poziom bezrobocia w Gminie Zapolice
Wyszczególnienie
2010 r.
2011 r.
2012 r.
Osoby bezrobotne
254
276
295
w tym kobiety
Stopa bezrobocia
2013 r.
2014 r.
2015 r.
I kw. 2016
294
294
238
266
121
117
130
134
128
108
128
13,1%
13,7%
15,1%
16%
14,6%
12,6%
13,1%
źródło: opracowanie własne, dane Powiatowego Urzędu Pracy w Zduńskiej Woli, stan na 31.12.2015r.
10
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Tabela 5: Wybrane dane porównawcze o rynku pracy w 2015 r.
Wyszczególnienie
Gmina Zapolice
Bezrobotni zarejestrowani
w tym kobiety %
Powiat
zduńskowolski
238
3314
108
1746
źródło: opracowanie własne, dane Powiatowego Urzędu Pracy w Zduńskiej Woli, stan na 31.12.2015r.
Tabela 6: Struktura bezrobocia w Gminie Zapolice w 2015 r.
Wyszczególnienie
2015 rok
Liczba bezrobotnych ogółem
238
Liczba bezrobotnych kobiet
108
Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki
10
Osoby z prawem do zasiłku
25
wiek
Bezrobotni
według
18-24
39
25-34
61
35-44
50
45-54
49
55 i więcej
39
Wyższe
17
policealne i średnie zawodowe
38
wykształcenie średnie ogólnokształcące
okres
pracy
25
zasadnicze zawodowe
83
gimnazjalne i poniżej
75
3 miesiące i mniej
68
3-6 miesięcy
25
bez 6-12 miesięcy
33
Powyżej 12 miesięcy, w tym:
112
12-24 miesięcy
47
powyżej 24 miesięcy
65
źródło: opracowanie własne, dane Powiatowego Urzędu Pracy w Zduńskiej Woli, stan na 31.12.2015r.
Tabela 7: Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy w Gminie Zapolice w 2015 r.
Osoby w szczególnej sytuacji
Do 25 roku życia
39
Długotrwale bezrobotni
146
Powyżej 50 roku życia
61
Bez kwalifikacji zawodowych
43
11
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Bez doświadczenia zawodowego
31
Bez wykształcenia średniego
158
Samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do
33
18 roku życia
Niepełnosprawni
19
źródło: opracowanie własne, dane Powiatowego Urzędu Pracy w Zduńskiej Woli, stan na 31.12.2015r.
Stopa bezrobocia na terenie gminy Zapolice wynosi 13,1% (stan na zakończenie I kwartału 2016 r.)
i jest to wartość wyższa od wskaźnika referencyjnego wyznaczonego dla powiatu zduńskowolskiego tj.
12,6%. W analizie struktury bezrobocia istotny jest wskaźnik dotyczący odsetka liczby długotrwale
bezrobotnych wobec ogólnej liczby bezrobotnych w gminie Zapolice tj. 61% adekwatny do poziomu
wskaźnika dla obszar powiatu zduńskowolskiego. Wśród bezrobotnych gminy Zapolice ponad 47,06% nie
może znaleźć pracy przez okres co najmniej 12 m-cy. Z kolei struktura wykształcenia i wieku wskazuje, że
największy udział wśród bezrobotnych mają osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym i
gimnazjalnym i poniżej (łącznie 66,39% ogółu bezrobotnych w gminie) oraz osoby młode do 34 roku życia
(łącznie 42,02% ogółu bezrobotnych w gminie). Obrazuje to sytuację, w której mamy do czynienia z kilkoma
negatywnymi zjawiskami do których oprócz braku miejsc pracy, należą: niedostosowanie kształcenia
zawodowego do potrzeb lokalnego rynku i brak perspektyw pracy dla osób młodych.
3.1.2. Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. ubóstwa
Zjawiskiem kryzysowym wpisującym się w zakres podsystemu społecznego na terenie gminy
Zapolice jest kwestia biedy i poziom ubóstwa mieszkańców. Wskaźnikiem najlepiej opisującym to zjawisko
jest liczba osób korzystających ze wsparcia Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zapolicach.
Zakres zadań dotyczących pomocy społecznej reguluje Ustawa o pomocy społecznej 12 marca
2004 r. reguluje zakres zadań dotyczących pomocy społecznej, polityki prorodzinnej oraz wspierania
najsłabszych grup społecznych. Zadania w tym zakresie na szczeblu gminy Zapolice realizuje Gminny
Ośrodek Pomocy Społecznej. Zgodnie z danymi Raportu GOPS w Zapolicach pn. „Rodziny, którym
zrealizowano świadczenia w okresie od 2015/01/01 do 2015/12/31 - pomoc społeczna” pomocą społeczną
na terenie gminy objętych było 164 rodziny (liczba osób w tych rodzinach 477 osób). Najczęstszymi
powodami przyznawania świadczeń socjalnych są: ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność i długotrwała
lub ciężka choroba.
Wartość wskaźników obliczono na podstawie następującego wzoru:
WGOPS =
A
B
* 100 [%]
A – liczba osób korzystających z GOPS w danej jednostce urbanistycznej
B – ogólna liczba mieszkańców danej jednostki urbanistycznej
Wubóstwa =
A
B
* 100 [%]
12
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
A – liczba osób korzystających z GOPS z powodu ubóstwa w danej jednostce urbanistycznej
B – łączna liczna osób korzystających z GOPS na danym obszarze
Tabela 8: Wskaźniki dotyczące osób korzystających z GOPS w Gminie Zapolice
Lp.
Nazwa
urbanistycznej
Odsetek
mieszkańców
Liczba osób korzystających z korzystających z GOPS z powodu
jednostki
GOPS w przeliczeniu na 100 ubóstwa lub bezrobocia wobec
mieszkańców
liczby
mieszkańców
korzystających z GOPS
Wartość referencyjna dla Gminy
9,38
6,07
Zapolice
1. Beleń
24,56
13,16
2. Beleń-Kolonia
9,03
4,17
3. Branica
10,32
4,51
4. Branica-Kolonia
0,00
0,00
5. Holendry
6,40
3,6
6. Jelno
5,93
3,39
7. Jeziorko
10,64
4,25
8. Kalinowa,
13,09
11,11
9. Marcelów
1,20
1,20
10. Marżynek
15,69
14,80
11. Młodawin Dolny
15,38
8,97
12. Młodawin Górny
11,51
11,51
13. Paprotnia
9,15
7,62
14. Pstrokonie
5,37
2,58
15. Ptaszkowice
16,51
14,22
16. Rembieszów
9,89
7,06
17. Rojków
6,12
6,12
18. Strońsko
3,53
1,18
19. Swędzieniejewice
8,05
6,38
20. Świerzyny
9,59
8,90
21. Woźniki
10,60
10,60
22. Wygiełzów
2,70
2,70
23. Zapolice
7,92
5,28
źródło: opracowanie własne, dane UG w Zapolicach tj. Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zapolicach, stan na
31.12.2015r.
Zgodnie z danymi Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zapolicach najwyższymi wartościami
liczby osób pobierających zasiłki społeczne, przewyższającymi średnią gminy, charakteryzują się: Beleń,
Branica, Jeziorko, Kalinowa, Marżynek, Młodawin Dolny, Młodawin Górny, Ptaszkowice i Woźniki. W
kontekście oceny wartości odsetka osób korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa i
13
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
bezrobocia w ogólnej liczbie osób korzystających z GOPS, najwyższym wskaźnikiem ubóstwa w gminie
charakteryzują się miejscowości: Beleń, Kalinowa, Marżynek, Młodawin Górny, Ptaszkowice i Woźniki.
3.1.3. Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. przestępczości
Kolejnym ze wskaźników rzutującym na stopień degradacji obszaru w sferze społecznej jest
wskaźnik poziomu przestępczości. Diagnozuje on stopień bezpieczeństwa publicznego poszczególnych
obszarów oraz poziom patologii społecznej. Wskaźnik został obliczony za pomocą wzoru:
Wprzestępstw =
A
B
* 100
A – liczba przestępstw w danej jednostce urbanistycznej
B – ogólna liczba mieszkańców danej jednostki urbanistycznej
Tabela 9: Wskaźniki dot. poziomu bezpieczeństwa w poszczególnych miejscowościach gminy Zapolice
Lp. Nazwa jednostki urbanistycznej
Liczba przestępstw Liczba przestępstw na 100 mieszkańców
Wartość referencyjna dla Gminy Zapolice
1. Beleń
2. Beleń-Kolonia
3. Branica
4. Branica-Kolonia
5. Holendry
6. Jelno
7. Jeziorko
8. Kalinowa,
9. Marcelów
10. Marżynek
11. Młodawin Dolny
12. Młodawin Górny
13. Paprotnia
14. Pstrokonie
15. Ptaszkowice
16. Rembieszów
17. Rojków
18. Strońsko
19. Swędzieniejewice
20. Świerzyny
21. Woźniki
33
0
0
0
0
0
0
1
0
0
1
0
0
5
6
2
1
1
2
1
0
0
0,65
0
0
0
0
0
0
2,13
0
0
0,45
0
0
1,89
1,19
0,92
0,28
1,02
0,78
0,34
0
0
14
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
22. Wygiełzów
4
2,70
23. Zapolice
9
1,08
źródło: opracowanie własne, dane Powiatowej Komendy Policji w Zduńskiej Woli, stan na 31.12.2015r.
Stan bezpieczeństwa na terenie powiatu zduńskowolskiego i gminy Zapolice w 2015 roku, zgodnie
z treścią Sprawozdania o stanie bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie gminy Zapolice w 2015
roku, określić można jako dobry. W 2015 roku odnotowano spadek liczby wszczętych postępowań przy
niedużym wzroście liczby przestępstw stwierdzonych oraz spadek liczby zdarzeń na drogach powiatu.
W omawianym okresie na terenie gminy Zapolice stwierdzono ogółem 33 przestępstwa (dla
porównania w 2014 roku było ich 45), w tym 19 (w roku 2014 odnotowano 29) przestępstw o charakterze
kryminalnym, co stanowi 2 % (w roku 2014 wartość ta wynosiła 4,06%) ilości przestępstw na terenie
powiatu i jest to o 10 przestępstw mniej w porównaniu do 2014 roku.
W kategorii kradzieży z włamaniem odnotowano 8 przestępstw (w roku 2014 – 4), 4 przestępstwa
uszkodzenia mienia (w roku 2014 - 2), 1 przestępstwo bójki i pobicia (w roku 2014–2), 2 przestępstwa z
ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii ( w roku 2014 – 0 ) oraz 4 przestępstwa innych kategorii (w roku
2014 - 4). W 2015 roku nie odnotowano żadnego przestępstwa z kategorii kradzież cudzej rzeczy, przy 17
przestępstwach tej kategorii w roku 2014. Najczęstszym obiektem zainteresowania przestępczego na
terenie gminy Zapolice były budynki gospodarcze oraz garaże. Najczęściej, łupem złodziei pada mienie o
wartości do 1000 zł, tj. elektronarzędzia oraz elementy wykonane z metalu i rowery. W roku 2015 na
terenie gminy Zapolice, podobnie jak w latach ubiegłych, nie odnotowano przestępstw najcięższych
kategorii, takich jak rozbój czy zabójstwo.
W tabeli kolorem czerwonym oznaczono miejscowości, w których miały miejsce przestępstwa, a
wskaźnik przestępczości jest wyższy od wartości referencyjnej obliczonej dla gminy Zapolice. Najwyższy
poziom przestępczości w 2015 roku odnotowano w Wygiełzowie i wynosił on 2,70 przestępstw na 100
mieszkańców, a wartość wskaźnika wyższa od wskaźnika referencyjnego dla całego obszaru gminy Zapolice
występuje ponad to w miejscowościach: Jeziorko, Paprotnia, Pstrokonie, Ptaszkowice, Rojków, Strońsko,
Wygiełzów, Zapolice.
3.1.4. Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. obciążenia demograficznego
Wskaźnikiem niezbędnym do opisania w ramach przedstawienia diagnozy służącej wyznaczeniu
obszaru zdegradowanego jest uwzględnienie wskaźnik struktury wiekowej ludności, stanowiący o ocenie
potencjału kapitału społecznego danej jednostki oraz jego perspektyw rozwojowych. Wskaźniki obciążenia
demograficznego mają za zadanie ukazanie tendencji demograficznych charakteryzujących poszczególne
obszary, z uwzględnieniem relacji liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i
poprodukcyjnym.
Trendy demograficzne w gminie Zapolice na przestrzeni lat 2012-2015 kształtowały się
następująco:
15
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Tabela 10: : Struktura i liczba ludności na terenie gminy Zapolice – zestawienie porównawcze z powiatem
zduńskowolskim stan na 31.12.2014r.
Wyszczególnienie
Ludność
Gmina Zapolice
5019
Powiat zduńskowolski
67748
Powiat=100
7,4
w tym kobiety
2442
34951
7,0
Urodzenia żywe
46
606
7,6
Zgony
58
694
8,4
Przyrost naturalny
-12
-88
X
Saldo migracji ogółem
29
-81
X
Ludność w wieku:
przedprodukcyjnym
905
12268
7,4
produkcyjnym
3269
42380
7,7
poprodukcyjnym
845
13100
6,5
źródło: dane GUS stan na dzień 31.12.2014 r.:
http://lodz.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_lodzkie/portrety_gmin/zdunskowolski/gmina_zapolice.pdf
Ilustracja 4: Liczba ludności w gminie Zapolice w latach 2012-2015
5100
5085
5050
5019
4988
5000
4950
4939
4900
4850
2012
2013
2014
2015
źródło: opracowanie własne, dane UG w Zapolicach stan ludności na dzień 31.12.2015 r., dane GUS liczba ludności
w gminie Zapolice w latach 2012-2014:
http://lodz.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_lodzkie/portrety_gmin/zdunskowolski/gmina_zapolice.pdf
Zmiany demograficzne w gminie Zapolice, na co wskazuje powyższy wykres, odbiegają od
krajowych trendów demograficznych. Prognozowana liczba mieszkańców przewiduje dalszą tendencję
16
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
wzrostową na poziomie 0,69 % rocznie. Ogólny wzrost liczby ludności w Gminie Zapolice, generowany jest
przede wszystkim dodatnim saldem migracji ludności.
Wartość przedmiotowych wskaźników dla jednostek urbanistycznych gminy Zapolice
przedstawiają poniższe tabele.
Wszystkie wskaźniki obliczono analogiczne wg wzoru:
Wobciąż.demogr. 1-4 =
A
B
* 100 [%]
A – liczba osób w wieku nieprodukcyjnym (os. w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym) w danej
jednostce urbanistycznej
B – liczba osób w wieku produkcyjnym na danym obszarze
Przy czym jako:
 osoby w wieku przedprodukcyjnym traktuje się osoby niepełnoletnie w wieku 0-17 lat,
 osoby w wieku produkcyjnym traktuje się osoby w wieku 18-59/64 lata,
 osoby w wieku poprodukcyjnym traktuje się osoby w wieku 60/65 lat i więcej.
Tabela 11: Wskaźniki obciążenia demograficznego dla poszczególnych miejscowości gminy Zapolice
Liczba osób w wieku
nieprodukcyjnym
Nazwa
jednostki
przypadająca na 100
Lp.
urbanistycznej
osób
w
wieku
produkcyjnym
Wartość referencyjna dla
55,31
gminy Zapolice
1. Beleń
65,22
2. Beleń-Kolonia
61,80
3. Branica
63,16
4. Branica-Kolonia
100,00
5. Holendry
59,23
6. Jelno
61,19
7. Jeziorko
56,67
8. Kalinowa,
46,51
9. Marcelów
66,00
10. Marżynek
53,79
11. Młodawin Dolny
42,86
12. Młodawin Górny
9,51
13. Paprotnia
58,07
14. Pstrokonie
51,96
15. Ptaszkowice
45,33
16. Rembieszów
53,91
17. Rojków
48,48
Liczba osób w wieku
poprodukcyjnym
przypadająca na 100
osób
w
wieku
produkcyjnym
Liczba osób w wieku
poprodukcyjnym
przypadająca na 100
osób
w
wieku
przedprodukcyjnym
Liczba osób w wieku
poprodukcyjnym
przypadająca na 100
mieszkańców
26,85
94,31
17,29
37,68
23,59
34,74
66,67
24,84
49,25
30,00
27,91
34,00
14,48
10,71
34,15
30,93
24,47
20,00
25,65
27,27
136,84
61,76
122,22
200,00
72,22
183,33
112,5
150,00
106,25
36,84
37,50
96,55
113,92
89,01
78,95
90,77
128,57
22,81
14,58
21,29
33,33
15,6
27,97
19,15
19,05
20,48
9,95
7,69
20,14
19,56
16,10
13,76
16,67
18,37
17
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
18. Strońsko
48,25
20,93
76,60
19. Swędzieniejewice
48,26
18,90
64,40
20. Świerzyny
48,98
24,49
100,00
21. Woźniki
62,36
33,33
114,81
22. Wygiełzów
74,12
45,35
133,33
23. Zapolice
55,41
27,80
100,68
źródło: opracowanie własne, dane UG w Zapolicach, stan na 31.12.2015r.
14,12
12,75
16,44
20,53
24,32
17,89
Przedstawione dane liczbowe odzwierciedlają zmiany jakie obserwujemy w społeczeństwie gminy
Zapolice i jakie mogą nasilać się w przyszłości. Wartość wskaźnika liczby osób w wieku poprodukcyjnym
przypadająca na 100 osób wieku przedprodukcyjnym wskazuje na występowanie trendu tzw. starzenia się
społeczeństwa gminy. Deficyt urodzeń zdeterminowany jest niewątpliwie przez współczesny trend
przesuwający granicę wieku zakładania rodziny, jak również aspekt ekonomiczny. Brak perspektyw
zatrudnienia oraz niesatysfakcjonująca stopa życiowa powodują, że wiele młodych osób emigruje z gminy
do większych miast albo odkłada decyzję posiadania dzieci na później. Tym samym uwidacznia się w gminie
większa liczba osób w wieku poprodukcyjnym (osoby w wieku 60/65+) względem liczby osób w wieku
przedprodukcyjnym (0-17 lat). Wyniki oznaczone kolorem czerwonym sygnalizują nasilenie danej sytuacji
kryzysowej. Najsilniej problem obciążenia demograficznego uwidacznia się w miejscowościach Beleń,
Branica, Branica-Kolonia, Jelno, Jeziorko, Paprotnia oraz Woźniki i Wygiełzów. Te jednostki przekraczają
wartość referencyjną gminy we wszystkich wskaźnikach poddanych analizie. Niepokojącym jest również
fakt, że na tych obszarach wskaźnik liczby osób w wieku nieprodukcyjnym przypadających na liczbę osób
w wieku produkcyjnym jest wyższy od 50. Oznacza to, że więcej jest osób na które trzeba pracować, niż
osób mogących pracować. Starzenie się społeczeństwa to proces nieodwracalny generujący za sobą
również konsekwencje ekonomiczne dla danego obszaru związane z rosnącą liczbą wydatków na koszty
utrzymania osób młodych i starszych, przypadających na jedną osobę pracującą.
3.1.5. Wskaźnik oceny podsystemu społecznego dot. edukacji
Wskaźnikiem dla określenia poziomu edukacji są uśrednione wyniki testów i egzaminów uczniów
kończących poszczególne szczeble edukacji, a więc egzaminy klas VI oraz egzaminy gimnazjalne.
Infrastruktura edukacyjna na terenie gminy Zapolice zgodnie z danymi GUS z 31.12.2014 r.
przedstawiała się następująco:
Tabela 12: Zestawienie dot. zasobów infrastrukturalnych na terenie gminy Zapolice
Wyszczególnienie
Placówki
wychowania
przedszkolnego
w tym przedszkola
Miejsca w przedszkolach
Dzieci w placówkach
wychowania
przedszkolnego
w tym w przedszkolach
Szkoły podstawowe
2012/2013
3
2013/2014
3
2014/2015
3
1
35
101
1
35
100
1
35
107
38
2
35
2
35
2
18
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Uczniowie
szkół
274
256
275
podstawowych
Szkoły gimnazjalne
1
1
1
Uczniowie
szkół
126
132
136
gimnazjalnych
źródło: dane GUS stan na dzień 31.12.2014 r.:
http://lodz.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_lodzkie/portrety_gmin/zdunskowolski/gmina_zapolice.pdf
Na terenie Gminy Zapolice funkcjonują następujące placówki oświatowo-wychowawcze:
 Zespół Szkół Ogólnokształcących w Zapolicach, w którego skład wchodzą: Szkoła Podstawowa im.
4-ego Pułku Piechoty Legionów w Zapolicach oraz Gimnazjum w Zapolicach;
 Publiczne Przedszkole w Zapolicach;
 Społeczna Szkoła Podstawowa w Rembieszowie.
Poniższe tabele prezentują wyniki poszczególnych egzaminów w zestawieniu z wynikami na
poziomie całej gminy, powiatu i województwa.
Wśredni wynik =
A
B
*100
A – suma wartości % uzyskanych przez uczniów danej szkoły z danego egzaminu
B – liczba uczniów przystępujących do egzaminu
Tabela 13: Wyniki sprawdzianu klas VI w roku 2015 w gminie Zapolice z uwzględnieniem rewirów szkół
Średni wynik
Liczba uczniów Średni wynik Średni wynik Średni wynik ogółem w cz.2 j.
Lp. Jednostka
piszących
ogółem w cz.1 z j. polskiego z matematyki angielski
Województwo łódzkie
Powiat zduńskowolski
21 038
66%
72%
61%
77%
625
64,3%
70,7%
57,6%
77,1%
63,6%
64,4%
62,6%
70,8%
63,6%
64,0%
63,2%
69,8%
62,6%
71,4%
53,3%
85,8%
51
Gmina Zapolice
Szkoła Podstawowa im.
1.
4-ego Pułku Piechoty
48
Legionów w Zapolicach
Społeczna
Szkoła
2.
Podstawowa
w
3
Rembieszowie
źródło: opracowanie własne, dane OKE w Łodzi
Średnie wyniki egzaminów gimnazjalnych za rok szkolny 2014/2015 przedstawia poniższa tabela.
19
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Tabela 14: Wyniki egzaminów gimnazjalnych w gminie Zapolice w rok 2015
Część
matematycznoj. angielski
j. rosyjski
j. niemiecki
j. francuski
przyrodnicza
Średni Średni Średni
Średni
Liczba
Średni
Liczba
Średni
Liczba
Średni
Liczba
Średni
Liczba
Średni Liczba Średn
wynik wynik wynik z
wynik z uczniów wynik z uczniów wynik z uczniów wynik z uczniów wynik z uczniów wynik z uczni
i
Liczba
z j.
z
matema
przed.
piszącyc
j. ang
piszącyc
j. ang piszącyc
j. ros. piszącyc j. ros. piszącyc j. ros.
ów wynik
uczniów
(poz.
h poz.
(poz.
h poz.
(poz.
h poz.
(poz.
h poz.
(poz.
pisząc z j.
piszących polski historii tyki w % przyrodn. h poz.
ego w i WOSw%
podst podst) w rozsz. rozsz.) w podst podst) w rozsz. rozsz.) w podst podst) w ych
ros.
%
uw%
%
%
%
%
%
poz. (poz.
podst podst
)w%
Część
humanistyczna
Lp.
Jednostka
Województwo
łódzkie
Powiat
zduńskowolski
Gmina
Zapolice
1.
Gimnazjum w
Zapolicach
21 669
63%
64%
48%
50%
18 774
66%
18 148
47%
605
60%
137
48%
2183
55%
75
74%
645
59,3% 63,4%
46,1%
49,1%
599
63,8%
582
45,1%
23
76,4%
23
53,5%
23
50,2%
1
47,5%
42
55,1% 57,2%
43,8%
43,8%
42
54,6%
42
33,3%
-
-
-
-
-
-
-
-
44%
44%
42
55%
42
33%
-
-
-
-
-
-
-
-
42
55%
57%
źródło: opracowanie własne, dane OKE w Łodzi
20
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Wyniki diagnozy sytuacji kryzysowej w obszarze niskiego kształcenia są uśrednione dla wszystkich
miejscowości kształcących się w danej szkole. Nie mniej jednak ze względu na istotny wpływ poziomu
edukacji na jakość kapitału społecznego, w przedmiotowej diagnozie obszarów zdegradowanych
uwzględniono również dane z zakresu edukacji ogólnej na terenie gminy Zapolice. Poziom edukacji i
efektywność działania systemu edukacyjnego na terenie gminy, generuje potencjał edukacyjny
najmłodszych przedstawicieli społeczeństwa. Szczególną uwagę należy zwrócić na obszar kształcenia
szkoły podstawowej w Zapolicach i Rembieszowie, gdzie średnia zdawalność jest niższa od wartości
referencyjnej.
Wyniki egzaminów klas gimnazjalnych przedstawione zostały jako element pomocniczy i
wskazujący na poziom dysleksji uczniów, co świadczy o jakości kapitału społecznego na omawianym
obszarze.
3.1.6. Wskaźniki oceny podsystemu społecznego dot. organizacji pozarządowych
Społeczeństwo obywatelskie charakteryzuje się aktywnością i zdolnością do samoorganizacji, a
jego podstawową cechą jest świadomość potrzeb wspólnoty, dążenie do ich zaspokajania,
zainteresowanie sprawami społeczeństwa oraz poczucie odpowiedzialności za jego dobro. Wskaźnik
aktywności społecznej pokazujący liczbę funkcjonujących organizacji społecznych danego obszaru w
przeliczeniu na 100 mieszkańców tej jednostki diagnozuje mniejszy lub większy stopień chęci i solidarności
mieszkańców w poprawę jakości i warunków życia społeczeństwa lokalnego. Kolorem czerwonym w
poniższej tabeli oznaczono miejscowości, w których jest zarejestrowana działalność organizacji
pozarządowych.
Wartość wskaźnika wyliczono na podstawie wzoru:
Worg.społ. =
A
B
* 100
A – liczba organizacji społecznych na badanym obszarze
B – ogólna liczba mieszkańców w danej jednostce urbanistycznej
Tabela 15: Wskaźniki dotyczące poziomu aktywności społecznej w poszczególnych jednostkach urbanistycznych
Gminy Zapolice
Lp. Nazwa jednostki urbanistycznej
Liczba organizacji społecznych na 100 mieszkańców
danego obszaru
Wartość referencyjna dla gminy Zapolice
1. Beleń
2. Beleń-Kolonia
3. Branica
4. Branica-Kolonia
0,16
0
0
0
0
21
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
5. Holendry
0
6. Jelno
0
7. Jeziorko
0
8. Kalinowa,
0
9. Marcelów
0
10. Marżynek
0
11. Młodawin Dolny
0
12. Młodawin Górny
0
13. Paprotnia
0,44
14. Pstrokonie
0
15. Ptaszkowice
0
16. Rembieszów
0
17. Rojków
0
18. Strońsko
0,39
19. Swędzieniejewice
0,34
20. Świerzyny
0
21. Woźniki
0
22. Wygiełzów
0
23. Zapolice
0,48
źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG w Zapolicach, stan na 31.12.2015r.
Liczba organizacji społecznych w gminie jest niewielka, a obliczona wartość referencyjna dla całej
gminy Zapolice dowodzi, że aktywność społeczna w gminie jest znikoma i stanowi jeden z głównych
problemów podsystemu społecznego gminy Zapolice. Porównanie wartości wskaźnika poszczególnych
jednostek urbanistycznych wskazuje na aktywność społeczną skoncentrowaną w większych
miejscowościach gminy Zapolice w tym w ośrodku administracyjnym i siedzibie władz gminnych Zapolice
tj.: Zapolicach - 4 organizacje, w Paprotni – 2 organizacje, w Strońsku – 1 organizacja, w
Swędzieniejewicach – 1 organizacja:
 Ludowy Klub Sportowy "Amatorzy" Zapolice
ul. Główna 14, 98-161 Zapolice,
 Ludowy Klub Sportowy "Paprotnia"
Paprotnia 46, 98-161 Paprotnia,
 Uczniowski Klub Sportowy "Talent" Zapolice
ul. Główna 19, 98-161 Zapolice,
 Rembieszowskie Towarzystwo Inicjatyw Społecznych
Rembieszów 87, 98-161 Zapolice,
 Stowarzyszenie Gospodyń Wiejskich "Paprotki"
Paprotnia 16, 98-161 Paprotnia,
 Stowarzyszenie Kobiet „Zapoliczanki”
ul. Główna 14,98-161 Zapolice,
 Stowarzyszenie "Strońska Czar" - Strońsko,
 Stowarzyszenie Kobiet w Swędzieniejewicach
Swędzieniejewice 22a, 98-161 Zapolice.
22
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
W przypadku pozostałych miejscowościach nie funkcjonują żadne organizacje pozarządowe.
Należy mieć tu jednak na uwadze fakt, że ze względu na niewielką liczbę ludności niektórych wsi
odbiegającą w znacznym stopniu od liczebności pozostałych miejscowości. Aktywni mieszkańcy tego
obszaru nie tworzą własnych instytucji czy zgrupowań społecznych, ale przyłączają się do organizacji
funkcjonujących w sąsiednich sołectwach. Niewątpliwie jednak, należy zwrócić uwagę na problem
bierności środowisk lokalnych, który jest konsekwencją zaistnienia wielu czynników, z których warunki
ekonomiczne, patologie społeczne, dziedziczenie ubóstwa czy wykluczenia są najłatwiej dostrzegalne
wśród negatywnie oddziałujących. Brak zaangażowania społecznego ww. jednostek urbanistycznych jest
również następstwem niskiego poziomu integracji mieszkańców związanych z niewielką liczbą instytucji,
stowarzyszeń tego rodzaju, co potwierdzają wyniki ankiet przeprowadzonych wśród mieszkańców.
3.2.
Wskaźniki gospodarcze
3.2.1. Wskaźnik oceny podsystemu gospodarczego dot. przedsiębiorczości mieszkańców
Gmina Zapolice jest gminą wiejską w której przeważającą formą utrzymywania się jest
prowadzenie gospodarstwa rolnego oraz praca w prywatnych przedsiębiorstwach na terenie gminy i
powiatu zduńskowolskiego. Samozatrudnienie staje się jednak coraz bardziej popularną działalnością
zarobkową ludności, również na obszarach wiejskich. Zgodnie z danymi Centralnej Ewidencji i Działalności
Gospodarczej (stan na dzień 24.06.2016 r.) na terenie gminy Zapolice zarejestrowane są 293 aktywne
podmioty gospodarcze. W diagnozie przedsiębiorczości mieszkańców uwzględniono liczbę
funkcjonujących podmiotów gospodarczych w danej jednostce urbanistycznej. Ich liczba w danej jednostce
ma bowiem wpływ na cechy badanego obszaru, tj.: wzrost poziomu rozwój gospodarczego, poziomu
dochodów mieszkańców i konsumpcji społecznej. Dokonując analizy stanów kryzysowych podsystemu
gospodarczego należy zwrócić szczególną uwagę na stosunek aktywnych i zlikwidowanych działalności
gospodarczych. Często mimo prób indywidualnego zarobkowania, podejmowanych przez mieszkańców,
sytuacja gospodarczo-ekonomiczna gminy i jego mieszkańców prowadzi w niektórych przypadkach do
konieczności zamknięcia własnej działalności. Dokonana analiza wskazuje, w których miejscowościach
funkcjonuje najmniej działalności gospodarczych oraz na jakich obszarach ma miejsce najwięcej likwidacji.
Wskaźniki wyliczono wg. wzoru:
Wprzedsiębiorczości =
A
B
* 100
A – liczba podmiotów gospodarczych w danej miejscowości
B – ogólna liczba mieszkańców w danej jednostce urbanistycznej
Wprzedsiębiorczości 2 =
A
B
* 100 [%]
A – liczba wykreślonych podmiotów gospodarczych w danej jednostce urbanistycznej
B – ogólna liczba firm w danej miejscowości
23
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Tabela 16: Wskaźniki dotyczące przedsiębiorczości mieszkańców gminy Zapolice w 2015 r.
Lp. Nazwa jednostki urbanistycznej
Stosunek
wykreślonych
Liczba podmiotów gospodarczych
podmiotów gospodarczych do
w przeliczeniu na 100 mieszkańców
liczby podmiotów aktywnych
Wartość referencyjna dla Gminy
8,95
35,60
Zapolice
1. Beleń
7,89
44,44
2. Beleń-Kolonia
8,33
66,67
3. Branica
10,97
52,94
4. Branica-Kolonia
0,00
0,00
5. Holendry
13,6
58,82
6. Jelno
1,69
0,00
7. Jeziorko
8,51
0,00
8. Kalinowa
6,75
23,53
9. Marcelów
7,22
16,67
10. Marżynek
10,31
78,26
11. Młodawin Dolny
6,41
20,00
12. Młodawin Górny
4,31
33,33
13. Paprotnia
10,24
34,04
14. Pstrokonie
6,96
31,43
15. Ptaszkowice
8,26
44,44
16. Rembieszów
7,06
36,00
17. Rojków
5,10
20,00
18. Strońsko
6,67
23,53
19. Swędzieniejewice
8,05
54,17
20. Świerzyny
6,16
22,22
21. Woźniki
11,26
58,82
22. Wygiełzów
6,76
30,00
23. Zapolice
13,32
35,13
źródło: opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG, https://prod.ceidg.gov.pl, stan na 31.12.2015
Wskaźniki przedsiębiorczości mieszkańców wskazują na umiarkowany udział osób zakładających
własną działalność gospodarczą na terenie gminy. Na 100 mieszkańców gminy Zapolice średnio tylko 8-9
osób prowadzi swoje firmy. Równy, bądź wyższy udział podmiotów gospodarczych w stosunku do wartości
referencyjnej gminy występuje w miejscowościach tj.: Zapolicach, Woźnikach, Paprotni, Marżynku,
Holendrach i Branicy. Z punktu widzenia nasilenia negatywnych zjawisk gospodarczych istniejących na
poszczególnych obszarach istotnym jest przede wszystkim ile z założonych firm utrzyma się na rynku. W
tej sytuacji najgorsza sytuacja przedstawia się w Marżynku, Beleniu, Beleniu-Kolonii, Branicy, Woźnikach,
Swędzieniejewicach, Ptaszkowicach, Rembieszowie, gdzie zdiagnozowano najwyższy poziom
wykreślonych podmiotów gospodarczych. Zgodnie z analizą działalności gospodarczej strategii rozwoju
24
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
gminy główne niedogodności istniejące w sferze gospodarczej wynikają z niewystarczającego wsparcia
zewnętrznego w tym specjalistycznego (doradztwo, konsultacje dot. założenia działalności gospodarczej i
możliwości finansowania projektów inwestycyjnych), a także z braku lokalizacji kapitału zewnętrznego na
terenie gminy Zapolice.
Kluczowe podmioty gospodarcze zarejestrowane na terenie gminy to:
1.STEMOT, 98-161 Zapolice, ul. Spacerowa 1c,
2. TERMOBUD fabryka Okien Szkilnik Sp. z o.o., Zapolice, ul. Dojazdowa 2,
3. FINDREWNO sp. z o.o., Zapolice, Strońsko 58,
4. Masarnia ZPH SP.J, Zapolice, ul. Główna 3,
5.Masarnia ZPH SP.J, Zapolice, ul Spółdzielcza 1,
6. PIEKARNIA J.W.F Chudobińscy, Zapolice, ul. Sieradzka 18,
7. PIEKARNIA R.Jędrasiak, Zapolice, ul. Parkowa 6a,
8. PPHU RENI, Zapolice, ul. Sloneczna 2,
9. Producent Mebli Kuchennych Dariusz Klimczak, Zapolice, ul. Spółdzielcza 1,
10. Stacja Paliw M.I.S. ORNAFEL, Zapolice, ul. Spacerowa 1,
11. Urząd Pocztowy, Zapolice, ul. Kasztanowa 1,
12. Usługi Ogólnobudowlane Andrzej Fendor, Zapolice, ul. Polna 6,
13. ZAMED Sp. z o.o., Zapolice, ul. Spacerowa 4a,
14. Żwirek Sp.z o.o., Zapolice, ul. Dojazdowa 2,
15. BIOCLAR- SZKILNIK Sp. z o.o., Zapolice, ul Dojazdowa 2,
16. Punkt Apteczny, Zapolice, ul. Spacerowa 2,
17. Lakiernictwo Samochodowe Jan Pokora, Zapolice, Paprotnia,
18. Lakiernictwo Samochodowe Włodzimierz Kaczmarek, Zapolice, Paprotnia
19. PPHU RETRO Mirosława Urbaniak, Zapolice, ul. Główna 18,
20. AGROMEX, Zapolice, Swędzieniejewice 49.
3.3.
Wskaźniki środowiskowe
3.3.1. Wskaźnik oceny podsystemu środowiskowego dot. stopnia degradacji środowiska
Większość obszaru gminy Zapolice położony jest w obrębie Wysoczyzny Łaskiej, Kotliny
Szczercowskiej (południowo-zachodnia część terenu pomiędzy Wartą i Widawką) oraz Kotliny Sieradzkiej
(niewielki zachodni obszar gminy). Rzeźba terenu została ukształtowana przez procesy morfologiczne
25
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
związane głównie ze zlodowaceniem Warty oraz procesy erozji i akumulacji rzecznej i eolicznej w czasie
zlodowaceń północnopolskich i w holocenie.
Przez gminę przepływają dwie największe rzeki województwa łódzkiego: Warta i Widawka. Na
terenie gminy występują cztery zwarte kompleksy leśne, w tym trzy w północnej części gminy i jeden w
południowej.
Na terenie Gminy Zapolice występują formy ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ustawy z
dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, 1220 ze zm.), takie jak:
 Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki – powierzchnia parku wynosi 25 330 ha, w tym
na terenie gminy Zapolice 4 290 ha (zachodnie i południowozachodnie części gminy związane z
doliną rzeki Warty stanowiące 36,5% ogólnej powierzchni gminy);
 Rezerwat Przyrody “Korzeń” – leśny rezerwat o powierzchni 34,93 ha obejmujący cały oddział 359
na terenie Leśnictwa Korzeń;
 Zespół przyrodniczo – krajobrazowy „Strefa krawędziowa doliny rzeki Warty” – obszar położony w
miejscowościach Zapolice i Pstrokonie na terenach rolnych, obejmuje strefę krawędziową rzeki
Warty, poza granicami Parku Krajobrazowego międzyrzecza Warty i Widawki o łącznej powierzchni
138 ha;
 Strefa krawędziowa doliny Warty.
Ze względu na brak szczegółowych danych dotyczących emisyjności gazów do atmosfery na
obszarze poszczególnych miejscowości gminy Zapolice, ocena jakości powietrza atmosferycznego gminy,
została przeprowadzona w oparciu o podział województwa łódzkiego na strefy. Powiat zduńskowolski wraz
z gminą Zapolice znajduje się w strefie łódzkiej. Wynik oceny strefy łódzkiej za 2014 rok, w której położona
jest gmina Zapolice, wskazuje, że na wskazanym obszarze dotrzymane są poziomy dopuszczalne lub
poziomy docelowe substancji w powietrzu (klasa A) ustanowione ze względu na ochronę zdrowia tj.:
dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, benzenu, tlenku węgla, ozonu, metali ciężkich zawartych w pyle PM10:
arsenu, kadmu, niklu, ołowiu.
Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń powietrza w strefie łódzkiej są:
 emisja niska z indywidualnego ogrzewania lokali mieszkalnych w miastach (spalanie węgla
kamiennego),
 emisja komunikacyjna z transportu kołowego (największa wzdłuż głównych arterii
komunikacyjnych, nowe zagrożenie dla jakości powietrza jest sieć istniejących i planowanych
Autostrad A1 i A2 oraz dróg szybkiego ruchu S8 i S14),
 emisja zawodowa – elektrownia opalana węglem kamiennym (pow. bełchatowski) oraz ciepłownie
i elektrociepłownie miejskie opalane węglem kamiennym.
Na obszarze gminy Zapolice w 2014 roku nie odnotowano przekroczenia wartości pyłów
zawieszonych PM10 i PM2,5 oraz benzo(a)piernu.
3.4.
Wskaźniki techniczne
3.4.1. Wskaźnik oceny podsystemu technicznego dot. infrastruktury technicznej
Wartość wskaźnika wyliczono wg wzoru:
26
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Wzabytków =
A
B
* 100 [%]
A – Długość sieci wodno-kanalizacyjnej w danej jednostce urbanistycznej
B – Długość sieci wodno-kanalizacyjnej w całej gminie
Tabela do uzupełnienia na podstawie aktualnych danych (dane zawarte w SRG Zapolice dot.
2012/2013 r.)
Tabela 17: Stan infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na terenie gminy Zapolice
Lp.
Nazwa jednostki urbanistycznej
Długość sieci
kanalizacyjnej
Odsetek długości
sieci wod.-kan. w
Długość sieci
ogólnej długości
wodociągowej
sieci na terenie
gminy
Wartość referencyjna dla Gminy Zapolice
1. Beleń
2. Beleń-Kolonia
3. Branica
4. Branica-Kolonia
5. Holendry
6. Jelno
7. Jeziorko
8. Kalinowa,
9. Marcelów
10. Marżynek
11. Młodawin Dolny
12. Młodawin Górny
13. Paprotnia
14. Pstrokonie
15. Ptaszkowice
16. Rembieszów
17. Rojków
18. Strońsko
19. Swędzieniejewice
20. Świerzyny
21. Woźniki
22. Wygiełzów
23. Zapolice
źródło: opracowanie na podstawie danych z UG w Zapolicach, stan na dzień 29.06.2016 r.
3.5.
Wskaźniki funkcjonalno-przestrzenne
3.5.1. Wskaźnik oceny podsystemu funkcjonalno-przestrzennego dot. własności i wieku
budynków
27
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Ocena potencjału funkcjonalno-przestrzennego gminy Zapolice opierała się na weryfikacji funkcji i
zabudowy poszczególnych miejscowości w gminie.
Centralnym punktem gminy jest największa demograficznie miejscowość Zapolice, będąca również
centrum administracyjnym gminy. Położona jest ona na skrzyżowaniu dróg powiatowych Ptaszkowice –
Sieradz, oraz Widawa – Zduńska Wola.
Poniżej przedstawiono zestawienie dot. istniejących budynków będących własnością gminy, z
uwzględnieniem roku budowy obiektów (kolorem czerwonym zostały oznaczone budynki powstałe przed
1980 rokiem) oraz powierzchni obiektów.
Tabela 18: Inwentaryzacja budynków publicznych w gminie Zapolice
Wyszczególnienie
Urząd Gminy
Zespół Szkół Ogólnokształcących w Zapolicach
Budynek GOKiS
Budynki komunalne
Młodawin Górny
Jeziorko
Świerzyny
Wygiełzów
Ptaszkowice (Mleczarnia)
Holendry
Ptaszkowice (Dworek)
Świetlice
Swędzieniejewice
Branica
Budynki OSP
Zapolice
Rembieszów
Beleń
Rok budowy
Powierzchnia
1981
1980
1982
0, 2065 ha
1,1739 ha
0,7633 ha
1935
1998
1938
1965
1971
1935
1880
1, 1037 ha
0, 0751 ha
0, 2000 ha
0, 2200 ha
0,4653 ha
0, 6200 ha
0, 4653 ha
2015
2012
0, 4500 ha
0, 2100 ha
1927
1962
2004
0, 1489 ha
0, 5800 ha
0, 3528 ha
Paprotnia
1956
Pstrokonie
1960
Oczyszczalnia Ścieków w Zapolicach
1922
Szkoła Społeczna - Rembieszów
1936
Stadion - Strońsko
2015
źródło: opracowanie na podstawie danych z UG w Zapolicach, stan na dzień 29.06.2016 r.
0, 9927 ha
0, 5504 ha
2, 0235 ha
0,8452 ha
2, 839 ha
W odniesieniu do zasobów mieszkaniowych na terenie gminy, uwzględniono zapisy zawarte w
Programie Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Zapolice. Zgodnie z inwentaryzacją przeprowadzoną na
potrzeby opracowania Programu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Zapolice, od roku 2005 obserwuje się
systematyczny wzrost liczby mieszkań na terenie gminy Zapolice, w 2005 roku było to 1 477 mieszkań i
liczba ta wzrosła do 1 657 mieszkań w 2014 roku. Średnioroczny trend zmian w latach 2005 - 2014 wyniósł
28
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
1,29%. W prognozie liczby mieszkań do 2020 roku wykorzystano trend zmian na przestrzeni lat 2005-2014.
Wynika z niego, że do roku 2020 wartość ta nadal będzie wzrastać i w prognozowanym roku osiągnie
wartość 1 786 mieszkań. Liczba nowych obiektów mieszkalnych oddanych do użytku na terenie gminy
Zapolice kształtowała się na poziomie od 9 mieszkań w 2005 roku do 36 obiektów w 2014 roku.
3.5.2. Wskaźnik oceny podsystemu funkcjonalno-przestrzennego dot. udziału obiektów
zabytkowych
W diagnozie mającej na celu wyznaczenie obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji
oprócz badania stopnia nasilenia negatywnych zjawisk społecznych i gospodarczych warto zwrócić uwagę
na potencjał przestrzenny obszaru w ujęciu ilości obiektów zabytkowych na terenie gminy oraz ich
rozmieszczenia w poszczególnych jednostkach.
Na terenie Gminy znajduje się wiele zabytków, w tym obiekty wpisane do rejestru zabytków
nieruchomych województwa łódzkiego:
 Kościół parafialny pod wezwaniem św. Urszuli w Strońsku (styl romański) – datowany na I połowę
XIII wieku. Jest to jedyny na obszarze Gminy Zapolice budynek o znaczeniu krajowym. Wielokrotnie
przebudowywany i odnawiany;
 Murowany dwór w Pstrokoniach – powstał pod koniec XIX wieku;
 Zabytkowy park w Pstrokoniach – o powierzchni równiej około 8 ha;
 Murowany dwór mieszkalny w Kalinowej – powstanie datowane na około 1820 r;
 Kaplica dworska w Rembieszowie – pochodząca z początku XIX wieku;
 Kaplica cmentarna w Strońsku – pochodząca z 1821 r.
Na szczególną uwagę zasługują również pozostałe obiekty ujęte w gminnym rejestrze zabytków, w
tym :
 zespół pałacowy w Paprotni,
 zespół dworki w Kalinowej,
 zespół kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Urszuli w Strońsku,
 zespół cmentarza parafialnego w Strońsku,
 park dworski w Strońsku – pochodzący z XIX wieku,
 zespół umocnień polskich w Strońsku i Beleniu – pochodzący z 1939 r.,
 relikt zespołu dworskiego w Zapolicach – datowany na początek XX wieku,
 murowany dwór w Ptaszkowicach – pochodzący z I połowy XIX wieku,
 park dworski w Ptaszkowicach,
 relikt zespołu dworskiego w Rembieszowie – pozostałość parku z XIX wieku,
 cmentarz ewangelicki w Holendrach,
 cmentarz wojenny w Swędzieniejewicach – powstał w 1914 r.,
park wiejski w Świerzynach.
Kolorem czerwonym w poniższej tabeli oznaczono miejscowości, w których występują obiekty
zabytkowe.
Wartość wskaźnika wyliczono wg wzoru:
29
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Wzabytków =
A
B
* 100 [%]
A – Liczba obiektów zabytkowych w danej jednostce urbanistycznej
B – Liczba obiektów zabytkowych w całej gminie
Tabela 19: Udział obiektów zabytkowych gminy Zapolice w poszczególnych miejscowościach
Lp. Nazwa jednostki urbanistycznej
Odsetek obiektów zabytkowych w
ogólnej
liczbie
obiektów Liczba obiektów zabytkowych
zabytkowych gminy
Wartość referencyjna dla Gminy
100,00
19
Zapolice
1. Beleń
5,26
1
2. Beleń-Kolonia
0,00
0
3. Branica
0,00
0
4. Branica-Kolonia
0,00
0
5. Holendry
5,26
1
6. Jelno
0,00
0
7. Jeziorko
0,00
0
8. Kalinowa,
10,53
2
9. Marcelów
0,00
0
10. Marżynek
0,00
0
11. Młodawin Dolny
0,00
0
12. Młodawin Górny
0,00
0
13. Paprotnia
5,26
1
14. Pstrokonie
10,53
2
15. Ptaszkowice
10,53
2
16. Rembieszów
10,53
2
17. Rojków
0,00
0
18. Strońsko
31,58
6
19. Swędzieniejewice
0,00
0
20. Świerzyny
5,26
1
21. Woźniki
0,00
0
22. Wygiełzów
0,00
0
23. Zapolice
5,26
1
źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG w Zapolicach, stan na 31.12.2015r.
30
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
4. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO - WYNIKI ANALIZY
WSKAŹNIKOWEJ
Zgodnie z definicją ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015r. (Dz. U. z 2015 r., poz. 1777),
przez obszar zdegradowany rozumie się obszar, w którym występuje kumulacja dużej ilości negatywnych
zjawisk społecznych warunkujących funkcjonalność tego terenu oraz negatywne zjawiska w co najmniej
jednej ze sfer życia:
 gospodarczej – w szczególności niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych
przedsiębiorstw, lub
 środowiskowej – w szczególności przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności
odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi lub stanu środowiska, lub
 przestrzenno-funkcjonalnej – w szczególności niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę
techniczną i społeczną lub jej złego stanu technicznego, braku dostępu do podstawowych usług
lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji
obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej, niedoboru lub niskiej jakości terenów
publicznych, lub
 technicznej – w szczególności degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o
przeznaczeniu mieszkaniowym, oraz niefunkcjonowaniu rozwiązań technicznych umożliwiających
efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i
ochrony środowiska.
Ze względu na dostępność danych zbieranych w podziale na poszczególne miejscowości gminy
Zapolice, w ramach wyłonienia obszaru zdegradowanego przeanalizowano podsystem społeczny i
gospodarczy i przestrzenny (w zakresie liczby występowania obiektów zabytkowych w gminie). W świetle
przeanalizowanych w powyższych rozdziałach wartościach wskaźników w celu wyboru obszarów gminy w
których występuje największe nasilenie negatywnych zjawisk o charakterze społecznym i gospodarczym
dokonano podsumowania w postaci zliczenia dla każdego z ww. obszarów liczby wskaźników
niekorzystnych wobec wartości referencyjnej. Wszystkie przeanalizowane zjawiska traktuje się
równorzędnie. Za występowanie wartości stanu kryzysowego w badanym obszarze przyznawano po 1
punkcie. Tym samym liczba punktów dla każdego z obszarów wynika z liczby wskaźników, diagnozujących
stan kryzysowy. W przypadku wskaźnika dot. analizy przestrzennej 1 punkt przyznawano obszarom
posiadającym obiekty zabytkowe, 0 pkt jeśli na obszarze nie ma zabytków.
Tabela 20: Charakterystyka podsumowująca obszaru gminy Zapolice
Lp.
Nazwa
jednostki Liczba negatywnych
urbanistycznej
społecznych
1.
2.
3.
Beleń
Beleń-Kolonia
Branica
6
1
5
zjawisk Liczba negatywnych zjawisk
gospodarczych
2
2
1
Razem
8
3
6
31
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
Branica-Kolonia
Holendry
Jelno
Jeziorko
Kalinowa,
Marcelów
Marżynek
Młodawin Dolny
Młodawin Górny
Paprotnia
Pstrokonie
Ptaszkowice
Rembieszów
Rojków
Strońsko
Swędzieniejewice
Świerzyny
Woźniki
Wygiełzów
Zapolice
4
1
4
8
4
4
5
3
5
5
3
4
6
3
1
1
1
6
6
5
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
2
2
1
1
2
1
1
1
0
5
2
5
9
5
5
6
4
6
5
4
6
8
4
2
3
2
7
7
5
Analizy i ocena wartości badanych wskaźników dla zdiagnozowanych jednostek urbanistycznych,
pozwala nam zdefiniować obszary wymagające wsparcia i rewitalizacji tj.:
5. DELIMITACJA OBSZARU REWITALIZACJI
Zgodnie z treścią ustawy o rewitalizacji, obszarem rewitalizacji jest całość lub część obszaru
zdegradowanego, cechująca się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk i jednocześnie istotnym
znaczeniem dla rozwoju lokalnego gminy. Ustawa wskazuje konkretne wytyczne dotyczące wyznaczania
obszarów objętych rewitalizacją:
 obszar rewitalizacji nie może stanowić więcej niż 20% powierzchni gminy,
 nie może być zamieszkały przez więcej niż 30% mieszkańców danej gminy.
Zgodnie z założeniami ustawy, Władze Gminy Zapolice dokonały konsultacji społecznych ze
wszystkimi interesariuszami (zastosowanie partycypacji społecznej: ankieta dot. badania potrzeb i
oczekiwań mieszkańców), przeprowadzono analizę wskaźnikową obszaru zdegradowanego, określono
funkcje społeczno-gospodarcze poszczególnych części obszaru i stanu zagospodarowania terenu
umożliwiającego przeprowadzenie działań rewitalizacyjnych.
32
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Wyznaczając granice obszaru rewitalizacji, odniesiono się do zasady, że obszar rewitalizowany
winien zostać wyznaczony w oparciu o minimum 3 spośród podanych poniżej kryteriów:
 wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia,
 wysoka stopa długotrwałego bezrobocia,
 niekorzystne trendy demograficzne,
 niski poziom wykształcenia, wyraźny deficyt kwalifikacji i wysoki wskaźnik przerywania
skolaryzacji,
 wysoki poziom przestępczości i wykroczeń,
 szczególnie wysoki stopień degradacji środowiska,
 wysoka liczba imigrantów, grup etnicznych i mniejszościowych lub uchodźców,
 porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego,
 niski poziom wydajności energetycznej budynków.
Określając obszar przeznaczony do rewitalizacji, sugerowano się potencjałem wyznaczonego
obszaru.
Powyższe działania umożliwiły na wskazanie obszaru do rewitalizacji jako:…………………………………..
Tabela 21: Charakterystyka liczbowa obszaru rewitalizacji
Czynniki mające wpływ na zasięg
wyznaczania obszaru rewitalizacji
Udział % w ogólnych
wartościach dla gminy
Powierzchnia (km2)
Ludność (os)
źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG w Zapolicach
Wyznaczony obszar rewitalizacji jest zgodny z zapisami Ustawy i w oparciu o diagnozę
wskaźnikową, lokalne uwarunkowania oraz potrzeby mieszkańców i pozostałych interesariuszy umożliwia
największe i najefektywniejsze oddziaływanie na zmianę sytuacji społeczno-gospodarczej gminy Zapolice.
6. WYNIKI BADANIA ANKIETOWEGO
Ankieta dotycząca opinii mieszkańców gminy przeprowadzona została na grupie 93 respondentów.
W kwestionariuszu, mieszkańcy zostali poproszeni o udzielenie odpowiedzi na pytania niezbędne w celu
oceny potrzeb realizacji określonych rodzajów działań inwestycyjnych związanych z procesem rewitalizacji
w gminie Zapolice. Udział mieszkańców w badaniu był niezbędny zarówno dla przeprowadzenia
efektywnej diagnozy lokalnej, jak również w celu ubiegania się o wsparcie finansowe ze środków Unii
Europejskiej oraz budżetu państwa w perspektywie 2014-2020 na realizację procesu rewitalizacji w gminie
tzn. wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych.
Zapowiadany Lokalny Program Rewitalizacji stanowi dla mieszkańców gminy realną szansę na
kompleksowe rozwiązanie istniejących problemów, składających się na ogólny obraz zdegradowanego
obszaru.
33
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Każdy z ankietowanych odpowiadał na zestaw pytań dotyczących aspektów wyznaczających
poziom i jakość życia oraz preferencji i wizji działań rewitalizacyjnych na obszarze gminy Zapolice. Wyniki
badania potrzeb i oczekiwań społeczności gminy przedstawiają poniższe schematy graficzne.
Charakterystyka respondentów
Badanie zostało przeprowadzone na próbie 93 respondentów, będących mieszkańcami gminy
Zapolice. W strukturze płciowej zanotowano wyraźne dysproporcje liczbowe - 69,32% objętych badaniem
osób stanowiły kobiety, a tylko 30,68% - mężczyźni.
Najliczniejszą grupę wiekową wśród respondentów stanowią osoby w przedziale wiekowym od 30
do 39 lat (28,57%) oraz w wieku od 40 do 49 lat (25,27%). Przewaga osób w wieku produkcyjnym umożliwia
uzyskanie pełnej diagnozy problemów ekonomicznych ora potencjalnych trudności w sektorze
zatrudnienia na terenie gminy Zapolice. Najmniej liczną grupę stanowią respondenci powyżej 60 roku życia
(8,79%0 oraz mieszkańcy w wieku 0d 18-24 lat (5,49%), co jest zgodne z trendami występującymi wśród
ogółu mieszkańców gminy i świadczy o reprezentatywności próby.
W celu oceny możliwości rozwoju gminy, w oparciu o kapitał ludzki, jedną z analizowanych
zmiennych jest struktura wykształcenia jej mieszkańców, którą wizualizuje poniższy wykres.
34
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Pod względem wykształcenia, w strukturze respondentów przeważają osoby z wykształceniem
średnim (31,52%) oraz wyższym (30,43%), co stanowi o dużym, społecznym potencjale rozwojowym
gminy. Najmniej liczną grupą są natomiast respondenci z wykształceniem podstawowym (4,35%).
Istotny element w procesie aktualnej diagnozy możliwości i potrzeb występujących na terenie
gminy Zapolice, stanowi określenie standardu życia wśród jej mieszkańców. W tym celu respondenci
poproszeni zostali o ustalenie, które ze zdań najlepiej określa ich odczucia dotyczące poziomu życia.
Najwięcej respondentów swoją aktualną sytuację majątkową określa jako przeciętną (42,86%).
Stosunkowo liczną grupę stanowią ponadto osoby oceniające swój poziom życia jako dość dobry
(odpowiedź: Jakoś sobie radzimy - 34,07%). Niepokojący jest natomiast fakt, iż ponad 13% ankietowanych
określa swoją sytuację życiową jako gorszą niż przeciętna, z czego 9,89% przyznaje, że dość trudno jest im
przeżyć, a 3,30%, iż zapewnienie podstawowych potrzeb życiowych sprawia im bardzo duży. Jedynie 9,89%
ocenia swój aktualny standard życia jako bardzo dobry.
Procentowy rozkład niniejszych wskazań prezentuje poniższy wykres:
35
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Ocena potrzeby wdrożenia Lokalnego Programu Rewitalizacji
Pytanie: Czy Pan(i) zdaniem gminie potrzebny jest program ożywienia gospodarczego, społecznego i
przestrzenno-środowiskowego w postaci Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Zapolice?
2,20% 3,30%
Zdecydowanie
tak
Raczej tak
21,98%
72,53%
Zdecydowanie
nie
Raczej nie
Zdecydowana większość objętych badaniem respondentów, wyraziło pozytywną opinię na temat
potrzeby podjęcia działań rewitalizacyjnych na terenie gminy. 72,53% mieszkańców opowiedziało się
36
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
zdecydowanie za koniecznością przeprowadzenia kompleksowego programu ożywienia społecznogospodarczego, a 21,98% wyraziło umiarkowane poparcie dla niniejszej idei.
Jedynie 5,50% (4 osoby) wyraziło niechęć do planowanych działań naprawczych, z czego 3,30% określiło
jej jako raczej niepotrzebne, 2,20% wyraziło natomiast zdecydowany sprzeciw wobec niniejszej idei.
Określenie obszaru rewitalizacji
Pytanie: Jaki obszar gminy powinien być Pan(i) zdaniem poddany procesowi rewitalizacji?
0,88%
1,77%
Strońsko
0,88%
Zapolice
0,88%
3,54%
Marżynek
Młodoawin Dolny
15,93%
5,31%
Młodawin Górny
5,31%
Paprotnia
11,50%
7,08%
Holendry
Ptaszkowice
7,08%
Pstrokonie
10,62%
Rembieszów
9,73%
Rojków
9,73%
9,73%
Swędzyniejewice
Branica
Jelno
Świerzyny
Liczba wymienionych przez respondentów obszarów wskazuje na wysoki stopień degradacji gminy
oraz potrzebę podjęcia działań rewitalizacyjnych na całym jej obszarze. Analiza powyższych danych
wskazuje, że obszarami najbardziej zdegradowanymi, a przez to, w sposób szczególny wymagającymi
objęcia programem rewitalizacji, są miejscowości: Strońsko (15,93%), Zapolice (11,50%), i Marżynek
(10,62%). Podobną liczbę wskazań uzyskały ponadto miejscowości Młodawin Dolny, Mołdawin Górny oraz
Paprotnia (równo po 9,73%). Najmniej respondentów, jako najbardziej zdegradowane miejscowości
uznało Branicę, Jelno oraz Świerzyny (0,88%). Pomimo różnic procentowych pomiędzy poszczególnymi
kategoriami, wskazanie niniejszych obszarów przez mieszkańców gminy, stanowi wyraźny wskaźnik
sygnalny postępującego procesu ich społecznej, gospodarczej i przestrzenno-środowiskowej degradacji.
37
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Przyczyny zdegradowania obszaru Gminy Zapolice
Pytanie: Dlaczego Pan(i) zadaniem ten obszar gminy jest zdegradowany?
2,99%
brak miejsc pracy
1,19%
zły stan dróg i komunikacji
4,18%
4,48%
słabo rozwinięta baza turystyczna i
rekreacyjno-wypoczynkowa
19,10%
słaby rozwój handlu i usług
6,27%
małe zasoby mieszkaniowe
6,87%
zły stan zabytków
17,31%
7,16%
zanieczyszczone środowisko
brak infrastruktury wodociągowej
13,13%
17,31%
patologie społeczne
inne
przestępczość
W pytaniu ankietowani, spośród zaproponowanego wachlarza odpowiedzi, mieli możliwość
wyboru maksymalnie pięciu, najważniejszych ich zdaniem, czynników wpływających na aktualny stan
obszaru gminy. Otrzymano 335 odpowiedzi, których wizualizację przedstawia powyższy wykres. Jako
przyczynę zdegradowania obszaru gminy najwięcej respondentów wskazało brak miejsc pracy (19,10%), a
także zły stan dróg i komunikacji oraz słabo rozwiniętą bazę turystyczną i rekreacyjno-wypoczynkową
(17,31%). Wśród czynników o najmniejszym wpływie na degradację środowiska naturalnego, gospodarki
oraz jakość życia w gminie Zapolice, mieszkańcy wymienili brak infrastruktury wodociągowej (4,48%),
patologie społeczne (4,18%) oraz poziom przestępczości w społeczności lokalnej (1,19%).
Na uwagę zasługuje kategoria ‘inne’ zawierająca odpowiedzi wykraczające poza możliwości
jednoznacznej kategoryzacji, lecz istotne dla efektywnej identyfikacji obszarów problemowych
występujących na terenie analizowanej jednostki. Wśród przyczyn degradacji terenu gminy został
wskazany: zły stan świetlicy wiejskiej w Strońsku, brak ścieżek rowerowych, brak chodników, brak lub
nieodpowiedni stan systemu kanalizacji ściekowej, niewystarczające szybkość Internetu, brak placów
38
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
zabaw oraz zdewastowanie terenu po byłych kopalniach, stanowiącego na chwilę obecną „martwy obszar
inwestycyjny”, odstraszający potencjalnych przedsiębiorców od podjęcia działalności inwestycyjnej.
Wskazanie najważniejszych problemów ekonomicznych, których rozwiązania mieszkańcy oczekują w
procesie rewitalizacji
Pytanie: Jakie problemy ekonomiczne, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i) rozwiązać w procesie
rewitalizacji?
3,33%
0,37%
brak miejsc pracy
brak lub zbyt mała ilośćpołączeń
komunikacyjnych z innymi osrdkami
7,41%
24,07%
8,15%
słaby rozój handlu
niewielka ilość (mała aktywność)
małych i średnich przedsiębiorstw
brak wsparcia małych i średnich
przedsiębiorstw
10,74%
brak lub zła jakość terenów
inwestycyjnych
12,59%
zły stan zabytków
11,11%
11,11%
11,11%
niewystarczjąca ilość i niski standard
mieszań
zła gospodarka odpadami i ściekami
inne
Analogicznie do hierarchii, wskazanych w pytaniu poprzednim, przyczyn degradacji gminy, wśród
największych problemów ekonomicznych respondenci wskazali na słaby rozwój lokalnego rynku
zatrudnienia oraz, związaną z tym, niewystarczającą liczbę miejsc pracy (24,07%). Usytuowanie trudności
ze znalezieniem zatrudnienia, w czołówce problemów zidentyfikowanych na terenie gminy, stanowi
wyraźny sygnał do podjęcia kompleksowych działań systemowych, ukierunkowanych na poprawę
konkurencyjności rynku pracy na terenie jednostki oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju
małej i średniej przedsiębiorczości, stanowiącej podstawę rozwoju społeczno-gospodarczego.
Poważny problem stanowi ponadto dla mieszkańców brak lub zbyt mała ilość połączeń
komunikacyjnych z innymi ośrodkami (12,59% wskazań), osłabiający atrakcyjność inwestycyjną gminy oraz
utrudniający możliwość opłacalnego zarobkowania w bardziej oddalonych ośrodkach. Jako problem,
którego rozwiązania mieszkańcy gminy oczekują w procesie rewitalizacji wskazany został dodatkowo słaby
rozwój handlu, niewielka ilość (mała aktywność) małych i średnich przedsiębiorstw oraz brak wparcia dla
39
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
nich (odpowiednio po 11,11%). Rozwiązanie powyższych problemów jest niezbędne w celu inicjacji
pozytywnych trendów gospodarczych.
Wśród zjawisk o mniejszym znaczeniu dla stanu lokalnej gospodarki wskazany został zły stan
zabytków (8,15%), niewystarczająca ilość i niski standard mieszkań (7,41%) oraz niewłaściwy system
gospodarki odpadami i ściekami (3,33%).
Wskazanie najważniejszych problemów społecznych, których rozwiązania mieszkańcy oczekują w
procesie rewitalizacji
Pytanie: Jakie problemy społeczne, na wskazanym obszarze, chciałby Pan(i) rozwiązać w procesie
rewitalizacji?
2,42% 1,82%
bezrobocie
1,21% 0,61%
emigracja z gminy młodych i dobrze
wykształconych osób
bieda
3,33%
19,70%
niedobór organizacji pomagających w
znalezieniu pracy
alkoholizm
6,67%
6,67%
brak dostępu do nowoczesnej
technologii (komputer, internet)
chuligaństwo
7,27%
16,67%
utrudniony dostęp społeczeństwa do
dobrych szkół
przemoc w rodzinie
przestępczość
10,00%
10,91%
12,73%
przestępczość młodocianych
inne
narkomania
Wśród najważniejszych problemów społecznych, których rozwiązania oczekują mieszkańcy,
najczęściej wymienianym jest bezrobocie (19,70% wskazań) oraz, powiązana z nim prawdopodobnie
procesem sprzężenia zwrotnego, emigracja z terenu gminy osób młodych oraz dobrze wykształconych
(16,67%). Stworzenie warunków do rozwoju lokalnego rynku zatrudnienia umożliwia podniesienie
atrakcyjności gminy, a co za tym idzie, minimalizację zjawiska emigracji ludności w wieku produktywnym.
Zatrzymanie ludzi młodych, będących głównym źródłem potencjału rozwojowego gminy, stanowić będzie,
z dużym prawdopodobieństwem, impuls do dalszego rozwoju obszaru, a w konsekwencji przyczyni się
do poprawy warunków bytowych mieszkańców oraz minimalizacji poziomu ubóstwa, wskazywanego jako
istotny problem społeczny przez 12,73% ankietowanych. Jednym z najbardziej odczuwalnych przez
mieszkańców problemem, jest ponadto niedobór lub nieefektywna działalność organizacji i instytucji
40
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
pomagających w znalezieniu zatrudnienia (10,91%), co łączy się w sposób bezpośredni z problemami
wymienionymi powyżej i utrudnia znacznie ich skuteczną eliminację.
Jedynie 2,05% respondentów wśród społecznych czynników degradacji terenu gminy Zapolice
wskazuje przestępczość (2,42%) i przestępczość wśród osób młodocianych (1,82%), 0,61% zwraca
dodatkowo uwagę na problem społecznych skutków narkomanii.
Wśród problemów nieujętych w kafeterii odpowiedzi (kategoria ‘inne’), respondenci wskazali na
dodatkowo na potrzebę zwiększenia aktywności społecznej mieszkańców gminy, słaby rozwój
agroturystyki, nieodpowiednie wydatkowanie funduszy gminnych, brak dostępu do Internetu (sieci wi-fi)
oraz konieczność zwiększenia dbałości o środowisko naturalne oraz zwiększenia możliwości integracji
społecznej.
Wskazanie osiągnięcia zamierzonych efektów w procesie rewitalizacji
Pytanie: Jakie efekty zostaną według Pan(i) osiągnięte w procesie rewitalizacji?
zwiększenie ilości miejsc pracy
poprawa biezpieczeństwa na drogach
0,23%
stworzenie lub rozszerzenie bazy
turystycznej
3,69%
3,92%
4,61%
podniesienie standardu życia
społeczeństwa
12,21%
poprawa jakości i estetyki środowiska
naturalnego
6,91%
10,14%
rozwój małej i średniej przedsiębiorczości
zatrzymania w gminie ludzi młodych i
wykształconych
8,99%
9,91%
10,14%
polepszenie komunikacji na terenie gminy
przyciągnięcie dużych inwestorów
11,06%
9,45%
8,76%
bardziej wykształcone spoleczeństwo
zwiększenie ilości i poprawa jakości
punktów handlowych, rzemieślniczych i
usługowych
eliminacja patologii w społeczeństwie
inne
41
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Wśród czynników wpływających najsilniej na jakość życia mieszkańców gminy Zapolice, dominują
problemy związane z estetyką i jakością szerokorozumianej przestrzeni publicznej. Za przyczynę obniżenia
standardu życia na terenie jednostki, respondenci uznali zły stan infrastruktury wokół budynków (18,18%)
oraz zły stan estetyczny otoczenia (14,46%). Dodatkowo w procesie rewitalizacji oczekuje się efektów
związanych ze stworzeniem i wzmocnieniem aktywności ośrodków kulturalno-rekreacyjnych i sportowych
(12,40%) oraz wzmocnienie procesów samoorganizacji społecznej oraz stworzenie relacji współpracy
pomiędzy obywatelami, a przedstawicielami władzy samorządowej (15,29%). Problemy w obszarze
interakcji na linii mieszkańcy-władze, potraktować można z pewnością jako czynnik inicjujący inne
niekorzystne zjawiska społeczne, jak na przykład, wskazywany przez 12,81% ankietowanych, słaby
przepływ informacji. Brak odpowiednio przygotowanej strategii informacyjnej utrudnia efektywną
partycypację obywatelską i ogranicza znacznie wpływ mieszkańców na podejmowane przez przedstawicieli
samorządu gminnego inicjatywy co utrudnia legitymizację władzy oraz sprzyja powstawaniu nastrojów
bierności i apatii obywatelskiej.
Stosunkowo rzadko mieszkańcy gminy wskazywali na zły stan infrastruktury oświatowej (6,61%)
oraz brak poczucia bezpieczeństwa w okolicy (4,96%). 3,72% respondentów wskazało dodatkowe na inne
obszary problemowe, wskazując na zły stan i niewystarczającą długość sieci oświetlenia drogowego w
gminie, niezadowalający stan infrastruktury drogowej, brak dostępu do Internetu, brak nowych miejsc
pracy oraz słaby rozwój agroturystyki.
42
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
Proponowane nowe inicjatywy gospodarcze powstałe w związku z procesem rewitalizacji
Inne
Poprawa stanu infrastruktury
drogowej
Budowa placu zabaw
Rewitalizacja świetlicy w Strońsku
2,94%
2,21% 2,21%
2,21%
2,94%
2,94%
Rozwój infrastruktury
agroturystycznej
Rozbudowa oświetlenia ulicznego
19,12%
2,94%
Budowa oświetlenia i zaplecza
sanitarnego parku w Strońsku
Rozbudowa kanalizacji sanitarnej
5,15%
Rewitalizacja parku w Zapolicach
5,15%
16,91%
5,88%
5,88%
8,82%
6,62%
8,09%
Budowa chodnika i utworzenie
przejścia dla pieszych w
miejscowości Marżynek
Zapewnienie dostępu nowoczesnych
technologii
Budowa orlika
Remont kaplicy w Rembieszowie
Utrzymanie bunkrów nad rzeką
Wartą
remont budynku po byłej szkole w
Młodwainie
poprawa bezpieczeństwa i
zagospodarowanie terenów
przyrzecznych
Najczęściej proponowaną przez ankietowanych inicjatywą jest poprawa stanu i rozbudowa
infrastruktury drogowej i towarzyszącej (16,91%). Drugim, proponowanym najczęściej kierunkiem
inwestycyjnym, jest budowa placu zabaw dla dzieci (8,82%). Oczekiwanymi efektami realizacji programu
43
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
ożywienia gminy
jest ponadto rewitalizacja świetlicy wiejskiej w Strońsku (8,09%)%),rozwój
infrastruktury agroturystyczne (6,62%), poprawa stanu i rozbudowa drogowej infrastruktury
oświetleniowej na terenie gminy (5,88%), a także budowa oświetlenia i zaplecza sanitarnego parku w
Strońsku.
Nieco rzadziej mieszkańcy wskazywali na potrzebę poprawy stanu i utrzymanie bunkrów
nad Wartą, remont budynku po byłej szkole w miejscowości Młodawin Górny oraz poprawy
bezpieczeństwa na terenach przyrzecznych Warty i ich dalsze zagospodarowanie (2,21%).
Ponad 19% wszystkich wskazań stanowią liczne, pojedyncze koncepcje inwestycyjne, których
wymienienie jest zasadne w celu dokładnej analizy potrzeb mieszkańców.
Wśród odpowiedzi
wykraczających poza możliwości kategoryzacji, mieszkańcy wymienili między innymi potrzebę powstania
przedszkola w Zapolicach, poprawy estetyki przestrzennej na wzgórzu widokowym nad Wartą,
uprzątnięcie terenu naprzeciwko cmentarza, budowa parku linowego i pola namiotowego, rozbudowa
infrastruktury wodociągowej, budowa chodnika w Młodawinie Górnym, odnowienie dworku w
Ptaszkowicach, budowę biogazowi, rewitalizacji budynku parafialnego w Strońsku, a także rozwój
przedsiębiorczości i usług na terenie gminy.
44
DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO
I OBSZARU REWITALIZACJI GMINY ZAPOLICE
SPIS TABEL
Tabela 1: Podział Gminy Zapolice na jednostki urbanistyczne - miejscowości wraz z charakterystyką ....... 7
Tabela 2: Wskaźniki wykorzystane w analizie obszaru ................................................................................. 8
Tabela 3: Stopa bezrobocia w gminie i powiecie ........................................................................................ 10
Tabela 4: Poziom bezrobocia w Gminie Zapolice ........................................................................................ 10
Tabela 5: Wybrane dane porównawcze o rynku pracy w 2015 r. ............................................................... 11
Tabela 6: Struktura bezrobocia w Gminie Zapolice w 2015 r. ..................................................................... 11
Tabela 7: Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy w Gminie Zapolice w 2015 r. ........... 11
Tabela 8: Wskaźniki dotyczące osób korzystających z GOPS w Gminie Zapolice ........................................ 13
Tabela 9: Wskaźniki dot. poziomu bezpieczeństwa w poszczególnych miejscowościach gminy Zapolice . 14
Tabela 10: : Struktura i liczba ludności na terenie gminy Zapolice – zestawienie porównawcze z powiatem
zduńskowolskim stan na 31.12.2014r. ........................................................................................................ 16
Tabela 11: Wskaźniki obciążenia demograficznego dla poszczególnych miejscowości gminy Zapolice ..... 17
Tabela 12: Zestawienie dot. zasobów infrastrukturalnych na terenie gminy Zapolice ............................... 18
Tabela 13: Wyniki sprawdzianu klas VI w roku 2015 w gminie Zapolice z uwzględnieniem rewirów szkół 19
Tabela 14: Wyniki egzaminów gimnazjalnych w gminie Zapolice w rok 2015 ............................................ 20
Tabela 15: Wskaźniki dotyczące poziomu aktywności społecznej w poszczególnych jednostkach
urbanistycznych Gminy Zapolice ................................................................................................................. 21
Tabela 16: Wskaźniki dotyczące przedsiębiorczości mieszkańców gminy Zapolice w 2015 r. .................... 24
Tabela 17: Stan infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na terenie gminy Zapolice ...................................... 27
Tabela 18: Inwentaryzacja budynków publicznych w gminie Zapolice ....................................................... 28
Tabela 19: Udział obiektów zabytkowych gminy Zapolice w poszczególnych miejscowościach ................ 30
Tabela 20: Charakterystyka podsumowująca obszaru gminy Zapolice ....................................................... 31
Tabela 21: Charakterystyka liczbowa obszaru rewitalizacji ........................................................................ 33
SPIS ILUSTRACJI
Ilustracja 1: Etapy pracy nad dokumentem, opracowanie własne ............................................................... 5
Ilustracja 2: Lokalizacja gminy Zapolice w powiecie zduńskowolskim .......................................................... 6
Ilustracja 3: Podział Gminy Zapolice na miejscowości podlegające analizie wskaźników delimitacji ........... 7
Ilustracja 4: Liczba ludności w gminie Zapolice w latach 2012-2015 .......................................................... 16
45

Podobne dokumenty