42. Kościół w średniowieczu-int

Kościół w średniowieczu
1. Duchowość monastyczna







Życie klasztorne uważano za najdoskonalszą formę
religijności
X-XI w. odnowienie ruchu eremickiego (pustelniczego);
asceza, modlitwa
Surowe zakony: kamedułów oraz kartuzów
Początkowo księża niewiele różnili się od reszty
społeczeństwa
Wprowadzenie reguł prawa kanonicznego stopniowo
odseparowało duchownych
Celibat
Wzrost popularności kanoników regularnych (księży
przyjmujących regułę zakonną; pobożność monastyczna oraz
działalność duszpasterska)
2. Cystersi




Nawoływanie do ubóstwa
Zakon cysterski wziął nazwę od klasztoru w Citeaux,
gdzie mnisi benedyktyńscy uznali siebie za jedynych
naśladowców św. Benedykta, oskarżając pozostałych o
pogoń za bogactwem
Cystersi wystrzegali się mięsa, spożywali jeden posiłek
dziennie
Strój; biały habit





Na klasztory wybierano pustkowia
„Ora et labora” – módl się i pracuj
Do końca XII w. było 500 klasztorów
Najbardziej znany był ośrodek w Clairvaux założony
przez św. Benedykta
Cystersi byli ekspertami w dziedzinie gospodarki
rolnej
3. Herezje





Herezja – wyznawanie poglądów sprzecznych z
nauką kościoła
XII w. „przebudzenie ewangeliczne”
Pojawiały się nowe poglądy; tępione przez kościół
jako herezje
Ksiądz Arnold z Brescii – potępił bogactwo kościoła,
domagał się powrotu do ubóstwa; miał wielu
zwolenników; ostatecznie został ścięty
Pojawiały się grupy humiliatów – ludzie świeccy, którzy
prowadzili skromne życie, często domagali się
likwidacji kapłaństwa
Waldensi
W 1176 r. zaczął głosić kazania nawiązujące do
pokuty i ubóstwa
1. Biblię jedyne źródło
2. Wprowadzić kapłaństwo świeckich
3. Uprościć zewnętrzne formy kultu
4. Radykalne ubóstwo


Mimo represji waldensi kontynuowali swoją działalność
Katarzy (albigensi)








Katarzy (od słowa „czyści”) lub albigensi (od miasta
Albi)
Pojawili się w XII w.
Odrzucali naukę kościoła i sam kościół
Nauka o dualizmie Boga; świat duchowy/dobry został
stworzony przez Boga, świat ciemny/zły przez Szatana
Wierzyli w reinkarnację, aby ją przerwać należało
przestać rozmnażać się
Wielu zwolenników (mapa s. 401)
Papież Innocenty III nakazał wszcząć krucjatę
przeciw nim (od 1209 r.)
Ostatecznie pokonani przez inkwizycję
4. Zakony żebracze

Franciszkanie i
dominikanie to zakony
żebracze; działali w
miastach i
utrzymywali się z
jałmużny
Franciszkanie




założyciel Franciszek z Asyżu, wędrowny kaznodzieja
1209 r. powstał Zakon Braci Mniejszych
Ideał życia podobny do waldensów i katarów, ale nie
negowali kościoła
Z czasem oprócz kazań zaczęli odprawiać msze,
spowiadać
Dominikanie




XIII w. założony przez Dominika Guzmana
Sposób na walkę z heretykami; walka za pomocą
rozmów teologicznych + ubóstwo
1216 r. pojawia się reguła zakonu dominikanów
Zakonnicy wykształceni, wyspecjalizowani w
kaznodziejstwie
Życie w średniowieczu

mnich
5. Papiestwo – od kryzysu do potęgi





Mimo konkordatu w Wormacji 1122 r. (temat Cesarstwo i
papiestwo) nadal rywalizacja świecko-duchowna
Fryderyk I Barbarossa (II poł. XII w. ) uważał się za
ważniejszego niż papież; toczył liczne wojny, wyprawił
się na III krucjatę, na której zginął
Jego następcy znacznie słabsi
Papież Innocenty III (1198-1216); angażował się w
sprawy wewnętrzne wielu krajów, zorganizował IV
krucjatę oraz krucjatę przeciw albigensom, był
zwierzchnikiem politycznym wielu władców, dążył
do tego, by w Europie była tylko religia katolicka
Następcy już słabsi