przemysł - scntpl.pl

przemysł
Zdjęcie wykonane latem tego roku pokazuje, że
wybudowane
Centrum
w
imponującym
tempie
Naukowo-Technologiczne
Śląskie
Przemyślu
Lotniczego stanowi - wraz z widocznym w tle Bielskim
Parkiem
Technologicznym
Lotnictwa,
Przedsiębiorczości i Innowacji - swego rodzaju
ośrodek
wsparcia
wykorzystania
innowacyjności
materiałów
w
zakresie
kompozytowych
w
lotnictwie, a także w innych dziedzinach przemysłu
Zdjęcie: via Edward Margański
Pisząc o Śląskim Centrum Naukowo-Technologicznym Przemysłu Lotniczego
nie sposób nie zacząć od tradycji miejsca, gdzie ono powsta ło, oraz
działalności już paru pokoleń lotników z tym miejscem zwią zanych, a więc
Bielskiem, a szerzej Podbeskidzkim. Zupełnym przy padkiem nadchodzi
właśnie okrągła setna rocznica, gdy na niebo Biel - ska-Białej (a ściślej Białej,
gdyż były to kiedyś dwa oddzielne miasta) pojawił się pierwszy samolot i to
samolot pilotowany przez samego hrabiego Michała Scipio del Campo (13
października 1912). Ten pierwszy kontakt mieszkańców Podbeskidzia z
lotnictwem pięknie zaowocował, gdyż w całym następnym stuleciu wiele się tu
w temacie awiacji działo.
sobie wyobrazić, aby z innego niż Aleksan- drowice
lotniska w Polsce wystartowało więcej prototypów
samolotów,-czy szybowców do swego pierwszego
lotu. Innymi słowy magia miejsca, zaangażowanie i
profesjonalizm żyjących tu ludzi spowodował, że
mimo faktu zaprzestania działalności Zakładu Szybowcowego PZL Bielsko od ok. dziesięciu lat nadal
z bielskich lotnisk startują nowe konstrukcje.
TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ
Czytelnikom
przypominać
osiągnięć
Skrzydlatej
Polski
przedwojennych
i
lotniczych
na
nie trzeba
powojennych
Podbeskidziu.
powiedzieć, że dla co najmniej paru pokoleń
20 SKRZYDLATA POLSKA www.altair.com.pl
Dość
lotników Bielsko-Biała to stolica polskiego
szybownictwa. Cóż, było... Ale najważniej-
W 1986 powstał na Żarze pierwszy prywatny
zakład lotniczy inż. Edwarda Margań-
sze, że nadal jest. Dalej w Bielsku-Białej powstają nowe konstrukcje lotnicze, a trudno
październik 2012
przemysł
skiego, niedługo potem inż. Andrzeja Papior- ka, no
konawstwa których na ówczesnym poziomie nie
Ta działalność jak już wspomniano została
i się zaczęto. Na dziś istnieje kilkanaście małych
były niezbędne duże nakłady inwestycyjne. W
zauważona przez władze lokalne, czego wyrazami
(jak
przedsiębiorstw
ramach powrotu do klimatu tamtych lat warto
jest Bielski Park, powstały na hałdzie usypanej
zajmujących się lotnictwem, które po połączeniu
również dodać, że były to lata, w których biurokracja
przez ok. 100 lat działalności kopalni Silesia w
swych
polskiego
nadzorów lotniczych, zarówno tych krajowych jak i
Czechowicach-Dziedzicach. Inwestycja ta to nowe
Instytut
europejskich z ich rygorystycznym podejściem do
lotnisko z asfaltowym pasem o długości 700 m z
kwestii bezpieczeństwa, dopiero się tworzyła.
oświetleniem do lotów nocnych, stacją paliw i
na
razie)
sił
przemysłu
z
prywatnych
większymi
lotniczego
graczami
(Avio
Polska,
Lotnictwa i inne) stworzyły Śląski Klaster Lotniczy.
Jego animatorem pod względem merytorycznym i
Cóż więc w tych latach robiliśmy? Przede
czterema halami fabrycznymi o powierzchni prawie
organizacyjnym jest Federacja Firm Lotniczych
wszystkim to, co umieliśmy. To, czego nauczyliśmy
10 tys. m .0 tym, że jest to inwestycja z przyszłością
Bielsko.
się
pracując
w
nieistniejących
już
2
obecnie
świadczy budowa pierwszej (oddanie do użytku
Działalność tych, spontanicznie powstałych z
Zakładach Szybowcowych, a więc wykonawstwa
kwiecień 2013) z pięciu nowych hal produkcyjno-
bliskim zera kapitałem początkowym, firm została
struktur kompozytowych oraz ich naprawach. Były
hangarowych oraz przedłużanie etapami pasa
po kilkunastu latach zauważona i co najważniejsze
to oczywiście szybowce, samoloty ultralekkie i ich
startowego nawet do 1600 m. No i Śląskie
doceniona przez władze regionalne i centralne.
podzespoły, zespoły (skrzydła, usterzenia) i podze-
Centrum, którego koncepcja powstała w trakcie
Efektem tego było zbudowanie i oddanie do użytku
społy małych, lecz poważnych samolotów (Extra
realizacji Bielskiego Parku.
w 2008 Bielskiego Parku Technologii Lotniczych w
300 i inne), ale również struktury kompozytowe dla
Postanowiono pójść za ciosem i stworzyć z
Kaniowie oraz zbliżający się termin ukończenia
innych dziedzin techniki (wentylatory kopalniane,
prawdziwego zdarzenia ośrodek konstrukcji, badań
(listopad br.) jednej z bodajże 12 inwestycji kluczo-
łopaty do elektrowni wiatrowych).
i produkcji struktur kompozytowych dla lotnictwa,
Innowacyjna
W zasadniczej części była to praca reali-
lecz również przewidując nieuchronną inwazję
Gospodarka) jaką jest Śląskie Centrum Nauko-
zowana w ramach kooperacji z innymi, najczęściej
kompozytów do innych dziedzin niż lotnictwo,
wo-Technologiczne Przemysłu Lotniczego zre-
zagranicznymi przedsiębiorstwami. Nie brakowało
stworzyć
alizowane w ramach działania 5.3 Wsparcie
jednak i własnych finalnych produktów, czego
zamierzenia, jakim jest właśnie szerokie wdrożenie
Ośrodków Innowacyjności. O realizacji tych in-
przykładem są Zakłady Lotnicze Margański &
tych materiałów i technologii w innych dziedzinach
westycji zadecydowały owe ponad 20 lat dzia-
Mysłowski ze swoimi szybowcami Swift, Fox i
niż lotnictwo. Nie ukrywamy w tym miejscu, że
łalności
samolotem Orka i szeregiem innych wyrobów, które
chodzi nam głównie o podmioty działające w na-
nie zostały wdrożone do produkcji seryjnej.
szym śląskim regionie.
wych
(Programu
kilkunastu
Operacyjnego
przedsiębiorstw
członków
założycieli Federacji Firm Lotniczych. A działalność
ta była pionierska, pełna wzlotów i upadków oraz
Na tym
polu zabłysnęły również przed-
wiodący
ośrodek
do
realizacji
W zamierzeniach ośrodek ów składać się ma
uporczywej walki o przetrwanie. Z perspektywy lat
siębiorstwa Remos i 3XTrim ze swoimi samolotami
mogę powiedzieć, że skutecznie wykorzystaliśmy
Mirage i 3Xtrime, a których początek należy
- zaplecza produkcyjnego oraz innowacyjnego w
owe przysłowiowe 5 minut, w których mogliśmy się
wywodzić od Eola konstrukcji inż. Adama Kurbiela,
zakresie pomysłów i uruchomień w postaci
wykazać i zaistnieć. Na czym owe 5 minut
no i oczywiście znakomita Diana, która wyszła spod
istniejących na Podbeskidziu (i nie tylko)
polegało? A no na tym, że w końcówce lat 1980. i
ręki i z firmy inż. Bogumiła Beresia.
przedsiębiorstw
z:
lotniczych
praktycznie do końca ubiegłego wieku można było
Kilka lat temu oceniając potencjał bielskich
w lotnictwie wiele dokonać przy niewyobrażalnie
małych przedsiębiorstw lotniczych wyliczyliśmy, że
dziś
skromnym
sumując ich produkcję lotniczą w przeliczeniu na
- Bielskiego
zapleczu produkcyjnym. Było tak ze względu na
typowy samolot ultralekki produkujemy (i prawie w
zaplecza
burzliwy rozwój lotniczych konstrukcji, ultralekkich
całości eksportujemy) ok. 150 samolotów rocznie.
(wynajmowanie powierzchni
małych
nakładach
i
bardzo
(głównie samoloty), a z drugiej strony na fakt, że
podstawowym materiałem do budowy samolotów
jak przedtem szybowców stały się kompozyty, do
i
z
kompozytowe;
Parku
Technologicznego,
lotniskowego
i
jako
produkcyjnego
produkcyjnych
poszczególnym przedsiębiorcom);
- Śląskiego Centrum, będącego zapleczem
naukowo-badawczymi, lecz również
wy-
Ctównymi elementami uruchomionego Śląskiego
Centrum Naukowo-Technologiczne- go Przemysłu
Lotniczego jest laboratorium struktur
kompozytowych (budynek z lewej) o powierzchni
3500 m2 oraz laboratorium prób statycznych
(budynek z prawej), a także pracownie projektowe,
co pozwala na zapewnienie pełnego procesu
wytwórczego oraz świadczenia usług dla przemysłu
na każdym etapie powstawiania produktu - od
projektu po jego wdrożenie i certyfikację Zdjęcie:
Piotr Borys Sikora
październik 2012
branż
spokrewnionych wykorzystujących technologie
www.altair.com.pl SKRZYDLATA POLSKA 21
i przemysł
Najnowocześniejsze
i
największe
w
Polsce
autoklawy (o średnicy do 3,5 m i długości do 10 m)
zainstalowano w specjalnie przygotowanej do tego
celu hali, co pozwala na wprowadzanie wsadu
bezpośrednio z poziomu posadzki. To tutaj w
pełnym zakresie może być wykorzystany potencjał
innowacyjny
polskiego
przemysłu
w
zakresie
wytwarzania struktur kompozytowych dla różnych
dziedzin gospodarki / Zdjęcie: Piotr Borys Sikora
- produkcyjnym w zakresie wyrafinowanych
garażu czy kurniku można było zbudować prototyp
róbki
technologii wymagających dużych naktadów
samolotu lub innej skomplikowanej maszyny i
elementów,
inwestycyjnych.
uruchomić
chyba
Urządzenia te przy okazji rozwiązują wydawałoby
SPROSTAĆ
bezpowrotnie minął. Do tego trzeba zaplecza
się nierozwiązalny problem właściwych warunków
ROSNĄCYM WYMAGANIOM
technologicznego i badawczego, na które małe i
BHP przy realizacji tych prac.
W
odróżnieniu
do
innych
istniejących
ośrodków naukowo-badawczych zakłada się, że
jego działalność nie będzie ograniczać się do
badań
czysto
naukowych
realizowanych
najczęściej na małych próbkach, lecz do udziału w
projektowaniu,
wykonawstwie
badań
kompozytowych
zakończonych
niezbędnych
produkcję
już
czy
czy
owiercanie)
zespołów
kompozytowych.
średnie przedsiębiorstwa po prostu nie stać. Ale
Tak więc dla Śląskiego Centrum, obok prac
nawet gdyby to było w jakimś zakresie możliwe, to
naukowo-badawczych, przewidziano również rolę
byłoby to ekonomicznie nieuzasadnione. Mówiąc o
konieczności dużych inwestycji do produkcji w
wsparcia technologicznego dla owych małych i
średnich
przedsiębiorstw z branży
nie
tylko
lotniczej. Owe firmy Podbeskidzia (i nie tylko)
mogłyby więc liczyć na preferencyjnych warunkach
zespołów
kompozytowych nie mówimy już tylko o tych
na pomoc w zakresie:
uzyskaniem
najbardziej wyrafinowanych wyrobach jak wyroby
- wykonawstwa oprzyrządowania produkcyjnego
lotnicze, lecz również o nawet najbardziej -
- frezowanie foremników i makiet na dużych
całych
certyfikatów.
seryjną
wycinanie
dzisiejszej rzeczywistości zespołów i elementów
prototypów
kompleksowych
jej
(obcinanie,
Innymi
i
słowy
współpraca z firmami, które mają innowacyjne
pomysły w zakresie nowych wyrobów, lecz nie
mają możliwości technologicznych i badawczych
do ich realizacji i doprowadzenia do etapu
produkcji.
I tu warto wrócić do owych pięciu minut.
wydawałoby
wymagania
się
to
-
prymitywnych.
głównie
ekonomia
Dzisiejsze
produkcji,
związana przede wszystkim z jej wielkością, jakość
obrabiarkach numerycznych;
- końcowej obróbki gotowych zespołów - np.
wycinanie, obcinanie i wiercenie nieraz setek
otworów
wzierników
czy
innych
i co niezwykle ważne - powtarzalność. Ręczna
skomplikowanych kształtów, np. w kadłubie czy
produkcja w prymitywnych warunkach tego nie
skrzydle samolotu;
Niestety czasy, w których w przysłowiowym
zapewnia. Stąd więc np. konieczność stosowania
5-osiowe centrum frezarskie o dużych wymiarach
nieraz bardzo dużych obrabiarek sterowanych
roboczych (X: 6000 mm, Y: 4000 mm. Z: 2000 mm)
numerycznie do końcowej ob
umożliwia precyzyjną obróbkę wielkogabarytowych
elementów,
nawet
o
bardzo
skomplikowanych
geometrycznie kształtach. Centrum frezarskie może
być stosowane do obróbki struktur kompozytowych,
ale także do wytwarzania oprzyrządowania produkcyjnego, oraz foremników i różnego rodzaju
makiet. Centrum stanowi oddzielne pomieszczenie
wydzielone w hali produkcyjnej. Dzięki oddzieleniu
przestrzeni, w której prowadzona jest obróbka
skrawaniem,
oddziaływania
udało
się
zapylenia
uniknąć
na
negatywnego
pracowników
i
zanieczyszczenia pozostałej części hali / Zdjęcie:
Piotr Borys Sikora
22 SKRZYDLATA POLSKA www.altair.com.pl
październik 2012
przemysł
- wykonawstwa elementów czy podzespołów
metodą
autoklawową,
zapewniającą
nieporównanie lepsze parametry końcowego
produktu;
- specjalistycznych prac lakierniczych;
- badań jakościowych produkowanych wyrobów
różnymi metodami w zależności od potrzeb i
wymagań odbiorców;
- wykonywania specjalistycznych projektów i
obliczeń;
- szerokiego zakresu badań podstawowych i
certyfikacyjnych.
Innymi słowy małe i średnie firmy o zacięciu
innowacyjnym mogą dzięki temu oferować na rynku
wyroby,
których
właściwie
produkcja
tylko
dla
zastrzeżona
dużych
firm
z
była
dużym
potencjałem inwestycyjnym.
W skład potencjału technologicznego Centrum wchodzi także tzw. pomieszczenie czyste oraz sterowany
KOMPLEKSOWE WSPARCIE
Mówiąc o pracach badawczo-rozwojo- wych,
które jak się spodziewamy będą realizowane w
Śląskim Centrum należy podkreślić zamiar, aby
komputerowo ploter tnący, zapewniający bardzo wysoką dokładność wycinanych ne- stingów w ściśle
kontrolowanych parametrach powietrza. Formowanie struktur odbywa się za pomocą projektora laserowego
pozwalającego na zachowanie najwyższej dokładności
Zdjęcie: Piotr Borys Sikora
efekty prac Centrum były możliwe do wykorzystania
w
przemyśle
możliwie
najszybciej
i
z
jak
największymi efektami. Jest to niezwykle ważne w
rzeczywistości, gdzie
dzisiejszej
do produkcji
jakiegokolwiek wyrobu, a w szczególności w branży
lotniczej, konieczne jest wykazanie spełnienia coraz
to rosnących wymagań, głównie w zakresie bezpieczeństwa użytkowania produkowanego wyrobu.
Udowodnienie
potwierdzone
spełnienia
jest
tych
uzyskaniem
wymagań
odpowiednich
certyfikatów, co jest często barierą nie do pokonania
dla wielu twórców i producentów.
No, bo trzeba uzgodnić niezbędny zakres
badań, przeprowadzić te badania, wprowadzić do
wyrobu niezbędne poprawki, w dużym stopniu
powtórzyć
badania,
przygotować
końcowe
przekonywujące dokumenty, przekonać urzędników
co do ich kompletności i jakości. Jednym słowem
droga przez mękę. Kto tego nie zrobi! przy
poważnym wyrobie, ten tego tak naprawdę nie wie. I
niewiele pomaga tu współpraca z różnej maści
ośrodkami badawczymi. Każdy z uczestników
procesu opracowania i wdrożenia do produkcji
nowatorskiego,
czy
tylko
nowego
bardziej
skomplikowanego wyrobu chce przecież zrobić jak
najszybciej swój fragment pracy (badania, budowa
prototypów, czy oprzyrządowania) wziąć pieniądze
i... zająć się czymś innym. Tak więc na inicjatorze i
organizatorze całego przedsięwzięcia, którym jest
innowacyjny przedsiębiorca,
zebrania
tych
ewentualnie
cegiełek,
wymiana,
spada
ich
lub
obowiązek
weryfikacja
poprawa)
(i
oraz
zbudowanie z nich muru. Jest to zadanie ambitne i
często prawie, lub po pro
stu niemożliwe. Efekt? W zdecydowanej więk-
nazwane laboratorium wytrzymałościowym, w
szości polscy przedsiębiorcy, mimo swych aspiracji,
którym można realizować praktycznie wszystkie
wolą się zająć produkcją mniej ambitną, ale
badania niszczące i nieniszczące, niezbędne dla
przynoszącą konkretne korzyści - w znacznej części
określania
jako podwykonawcy tych, którzy mają możliwość
wytworzeniu i w trakcie eksploatacji, podatności na
wprowadzenia na rynek wyrobów na światowym
wady produkcyjne badanych elementów oraz - co
poziomie. Niestety, w zdecydowanej większości nie
ważniejsze - wyrobów i zespołów. Uzupełnieniem
pochodzą oni z naszego kraju.
powyższego ma być biuro projektowe, którego
Ideą
przyświecającą
tym,
którzy tworzyli
parametrów
wyrobów
po
zadania docelowe wynikać będą z bieżących
koncepcję Śląskiego Centrum było więc stworzenie
perspektywicznych
ośrodka, który nie tylko zajmowałby się realizacją
zapewniać będą bieżącą obsługę produkcji i badań,
fragmentów procesu badawczo-roz- wojowego i
a więc np. projektowanie oprzyrządowania produk-
wdrożeniowego, lecz czynnie uczestniczyłby w
cyjnego, czy badawczego.
całym procesie w ścisłej współpracy z głównym
zamówień,
lecz
również
Po ukończeniu inwestycji i jej pełnym uruogólnokrajowej
inwestorem i w uzgodnionym zakresie. Zakres ten
chomieniu
oczywiście byłby różny w zależności od sytuacji i
ośrodek, którego wyposażenie, a w możliwie
wymagań
najbliższej przyszłości kadra zapewnią właściwą
zamawiającego,
lecz
w
skrajnym
uzyskamy
w
skali
przypadku mógłby obejmować cały cykl nowego
realizację
wyrobu od jego konstrukcji, poprzez wykonawstwo i
badawczo-rozwojowych związanych z lotnictwem,
próby, aż do przekazania zamawiającemu wyrobu z
przemysłem kosmicznym, obronnością i innymi
niezbędnymi dopuszczeniami i certyfikatami.
gałęziami przemysłu (motoryzacja, kolejnictwo, czy
Do realizacji takiego zamierzenia w dziedzinie
nawet
dużych
górnictwo).
i
ambitnych
Innymi
programów
słowy
można
konstrukcji kompozytowych stworzono niezbędne
zaryzykować stwierdzenie, że w tych dziedzinach w
zaplecze
praktycznie
przypadku zastosowania struktur kompozytowych
kompletnego wydziału produkcji nowoczesnych (a
materialne
w
postaci
nie będzie możliwa (lub będzie utrudniona) reali-
w pewnym zakresie najnowocześniejszych) struktur
zacja każdego poważnego programu badawczego,
kompozytowych z odpowiednim zapleczem. Aby
czy
zapewnić możliwość kompleksowego badania tych
Centrum.
wdrożeniowego
bez
udziału
Śląskiego
struktur, niezależnie od bieżących badań ich jakości
w procesie i po ich produkcji, zorganizowano w
BY POLSKA
Śląskim Centrum oddzielne laboratorium, umownie
NIE BYŁA ZAŚCIANKIEM
Oczywistą jest rzeczą, że realizacja zadań
badawczo-rozwojowych nie zapewni cią-
październik 2012
ich
www.altair.com.pl SKRZYDLATA POLSKA 23
przemysł
kompozytów. Bo przecież właśnie w Bielsku w
Zakładzie Szybowcowym opracowano i wdrożono
praktycznie, jako jedni z pierwszych w świecie
samodzielnie technologię projektowania i produkcji
szybowców kompozytowych. To właśnie w tym
czasie
w
Świdniku
i
samodzielnie
powstały
wdrożone
opracowane
do
produkcji
kompozytowe łopaty do śmigłowców, a niedługo
potem przy okazji realizacji licencyjnego programu
samolotu lł-86 powstał pierwszy z prawdziwego
zdarzenia wydział produkujący wielkogabarytowe
elementy
kompozytowe
pasażerskich
(lotki,
do
stery).
samolotów
Podobny
wydział
związany z realizacją programu An-28 powstał w
WSK Mielec.
Z tych inicjatyw najpiękniej nam się rozwinęła
działalność w Świdniku, gdzie po kolejnych
inwestycjach istnieje liczący się w skali europejskiej
Nowocześnie wyposażone laboratorium do prób statycznych pozwala na wykonywanie szerokiego wachlarza
prac badawczych, obejmujących próby statyczne i zmęczeniowe kompletnych konstrukcji lub ich elementów.
producent lotniczych struktur kompozytowych. Czy
miałby on pozostać jedyny w tej skali i to w dodatku
w rękach obcego kapitału? Może jednak, stając do
Usługi laboratorium poza badaniami podstawowymi będą także polegać na określaniu stopnia zgodności
konkurencji na międzynarodowym rynku pracy,
badanych konstrukcji z dokumentami odniesienia oraz spełnienia wymogów przewidzianych prawem i
spróbować zająć godne miejsce w zakresie
certyfikacji wyrobów / Zdjęcie: Piotr Borys Sikora
wdrażania i szerokiego wykorzystania technologii,
które jak się wydaje mają ogromną przyszłość?
gtości produkcji i pełnego wykorzystania mocy
czysto produkcyjnej części Centrum, stąd też
wspomniany już zamiar wykorzystania istniejącego
potencjału
do
technologicznych
współpracujących
podniesienia
i
możliwości
wykonawczych
z
Centrum,
a
firm
także
wykorzystanie ich w celach czysto zarobkowych.
Mamy ku temu rzeczywiste i rzetelne podstawy, a
w zakresie zastosowania i produkcji struktur
kompozytowych.
Podkreśliłbym
w
tym
miejscu
użyte
w
poprzednim zdaniu słowo zastosowanie. Dotyczy to
oczywiście
zagadnień
zastosowaniem
związanych
kompozytów
w
z
nowo
opracowanych wyrobach, lecz również problemów
Jako że Śląskie Centrum przez wiele lat musi
ich bezpiecznej długotrwałej eksploatacji w różnych
funkcjonować jako instytucja non profit, środki w
warunkach użytkowania, a w tym zagadnień
ten
związanych
sposób
wypracowane
obok
niezbędnych
z
określeniem
dopuszczalnych
inwestycji będą przeznaczone na własne prace
uszkodzeń, sposobów ich diagnozowania, napraw
badawczo-rozwojowe, realizowane samodzielnie
itp. W tym zakresie nie do przecenienia jest rola
lub wspólnie z odpowiednimi
laboratorium
do tego celu
Zaprojektowanie takiej inwestycji jest sprawą
dość
wyjątkową,
wytrzymałościowego
Śląskiego
Centrum, dla którego te zagadnienia stanowić mają
partnerami.
a
niewątpliwie
wysoce
specjalistyczną, stąd też współpraca z PZL Świdnik.
istotną część pracy, obok udziału w pracach B + R i
usługach zewnętrznych dla pełnego wykorzystania
swego potencjału badawczego.
To właśnie dzięki specjalistom z WSK, którzy
Wracając do wątku naszego miejsca w Europie
wiedzę o produkcji nowoczesnych kompozytów dla
i w świecie marzy nam się, aby właśnie w Polsce i
lotnictwa zdobywali przez parędziesiąt lat, można
na Śląsku powstały duże z prawdziwego zdarzenia
było wykonać projekt technologiczny dla Śląskiego
fabryki produkujące skrzydła, kadłuby, czy inne
Centrum. To właśnie koledzy ze Świdnika, dzięki
zespoły
życzliwości ówczesnej dyrekcji, w swym projekcie
komunikacyjnych, czy wojskowych, a jedną z
zawarli wytyczne dla projektantów całej inwestycji,
przyczyn ich powstania właśnie tu na Śląsku byłoby,
łącznie np. z listą sprawdzonych i akceptowanych w
obok istniejącej tu już od wielu pokoleń rzeszy
branży dostawców podstawowych urządzeń i
wykwalifikowanych pracowników, istnienie zaplecza
instalacji. Mamy głęboką nadzieję, że tak pięknie
naukowo-badawczego
rozpoczęta współpraca będzie kontynuowana, i że
Centrum i otoczenia, w którym ono działa.
m.in. dzięki tej współpracy Polska na przemysłowej
mapie Europy nie będzie zaściankiem
Z
nowoczesnych
nawyku
świadczeniem
przypomnieć
w
człowieka
życiowym
o
naszych
samolotów
postaci
z
Śląskiego
wieloletnim
do-
powinienem
tu
polskich i
bielskich
więc nie warto tego perspektywicznego interesu
oddawać walkowerem. Potwierdzeniem tego są
chyba
próby
nieudane
uruchomienia
takiej
produkcji w Chinach, czy w Indiach. Okazuje się, że
tego typu produkcja nie opiera się na taniej sile
roboczej. Tu, obok niezbędnych inwestycji, liczą się
głównie umiejętności wynikające nie tylko z
wykształcenia i bieżącej praktyki, lecz również
odpowiedzialności i etosu solidnej pracy popartej
właściwą organizacją.
Podsumowując powyższe możemy stwierdzić,
że dzięki zaangażowaniu i pracy wielu ludzi, a więc
tych, którzy efektami swej pracy w niezwykle
trudnych warunkach pokazali, że można i trzeba
oraz tych (władze lokalne i centralne), którzy owo
zaangażowanie dostrzegli powstał już prawie
ośrodek, albo inaczej materialne narzędzie do
realizacji nawet najambitniejszych pomysłów i
inicjatyw.
Niestety
najambitniejsze
tak
to
zamierzenia
już
jest,
są
że
te
najczęściej
zamierzeniami długofalowymi, do realizacji których
często nie starcza życia jednego pokolenia. Stąd
więc
troska
(oczywiście
o
podłożu
optymistycznym), aby następne pokolenie godnie
kontynuowało
tradycje
polskiego
przemysłu
lotniczego i dało podstawy materialne do dalszego
rozwoju, miejmy nadzieję dynamicznego i na zdecydowanie
wyższym
poziomie.
i EDWARD MARGAŃSKI I
doświadczeniach i osiągnięciach w zakresie
24 SKRZYDLATA POLSKA www.altair.com.pl
październik 2012