Łączenie instrumentów finansowych i instrumentów dotacyjnych

Łączenie instrumentów finansowych i instrumentów
dotacyjnych w perspektywie finansowej Unii Europejskiej
2014-2020
Informacja sygnalna
Jan Szczucki, Maciej Gajewski
17 marca 2016, Mszczonów
Doświadczenia okresu 2007-2013
•
Całkowity brak jasności, pod jakimi warunkami dozwolone
jest łączenie zróżnicowanych instrumentów.
•
Dość niejasny i ogólny przepis Rozporządzenia Ogólnego
1083/2005 – art. 54 ust. 5: „Wydatki współfinansowane z
funduszy nie otrzymują pomocy z innego wspólnotowego
instrumentu finansowego”.
•
W związku z tym szereg nieporozumień i problemów z
kwalifikowalnością wydatków, także w wyniku audytów
Komisji Europejskiej.
•
Bardzo korzystne byłoby uniknięcie takich problemów w
okresie 2014-2020 i są na to pewne, choć niestety malejące
szanse.
2
Instrumenty finansowe i ich łączenie z innymi instrumentami w
ramach środków strukturalnych 2014-2020
• Znacznie bardziej precyzyjne przepisy, opisujące sytuacje w których
•
•
•
•
•
dopuszczalne jest łączenie różnych instrumentów i w których nie jest to
dozwolone.
Wydanie specjalnych wytycznych, precyzujących tę kwestię.
W rezultacie w większości przypadków nie powinno być wątpliwości, co
do (nie)dopuszczalności łączenia konkretnych instrumentów.
Z drugiej strony pewna lista kwestii pozostaje nadal niedookreślona.
Pewnym problemem może też być przekonanie przedsiębiorców o
(nie)dopuszczalności łączenia danych instrumentów.
Ważnym pytaniem pozostaje też sposób badania spełniania wymogów na
poziomie odbiorcy ostatecznego przez instytucje udzielające wsparcia
bezzwrotnego oraz przez pośredników finansowych.
(wybrane wnioski z opracowania wykonanego przez PAG Uniconsult na zlecenie Krajowego Punktu
Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych UE)
3
Kwestie dopuszczalności łączenia różnych instrumentów
zwrotnych i bezzwrotnych w ramach wsparcia UE – przykłady
•
Możliwość finansowania projektu za pomocą dotacji oraz pożyczki
(w obu przypadkach pochodzących ze środków unijnych).
•
Możliwość finansowania pożyczką udziału własnego w projekcie
dotacyjnym.
•
Możliwość prefinansowania projektu dotacyjnego za pomocą
pożyczki lub kredytu komercyjnego poręczonego ze środków UE (w
ramach krajowych/regionalnych programów operacyjnych lub
programów oferowanych ze szczebla europejskiego).
•
Możliwość finansowania za pomocą pożyczki ze środków UE firmy,
która pozyskała wejście kapitałowe ze środków unijnych.
4
Łączenie instrumentów zwrotnych i bezzwrotnych – rodzaje i
zalety
• Możliwość wykorzystania zalet obu typu instrumentów – bezzwrotnych
(duży efekt zachęty, znacząca redukcja ryzyka projektu) i zwrotnych
(niezależna, profesjonalna ocena przez instytucję udzielającą
finansowania, bardziej przemyślana decyzja o realizacji projektu, większy
nacisk na redukcję kosztów).
• Dobre przykłady tego typu instrumentów to kredyt technologiczny lub
premia termodernizacyjna (dotacja + kredyt komercyjny).
• Inne formy to subsydiowanie odsetek od kredytów lub (np.) dotacje na
przygotowanie wejścia kapitałowego.
• Instrumenty dość szeroko stosowane ze środków krajowych, natomiast
bardzo rzadko dotąd stosowane z użyciem środków europejskich ( w
pewnych sferach wręcz zakazane) - praktycznie jedyny przykład to kredyt
technologiczny, także dotacje na przygotowanie wejść kapitałowych.
5
Faktyczne wykorzystanie łączenia różnych form finansowania ze
środków strukturalnych w okresie 2014-2020
•
Dotacja na częściową spłatę kredytu komercyjnego – kredyt na
innowacje technologiczne, poddziałanie 3.2.2 PO IR – jedyny znany
nam przykład.
•
Dotacje lub niefinansowe wsparcie bezzwrotne na przygotowanie
przedsięwzięcia finansowanego zwrotnie - liczne działania, głównie
skierowane do osób rozpoczynających działalność gospodarczą.
•
Subsydiowanie odsetek kredytów komercyjnych – jak dotąd brak
zastosowania.
•
Łączenie wsparcia dotacyjnego i pożyczkowego w ramach
PO IiŚ 2014-2020.
6
Kluczowe wytyczne
•
Wytyczne w sprawie łączenia instrumentów :
EGESIF_15_0012-02, 10/08/2015, European Commission, Guidance
for Member States on Article 37 (7) (8) (9) CPR - Combination of
support from a financial instrument with other support:
http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/thefunds/fin_inst/pdf
/guidance_combination_support_en.pdf
•
Wytyczne MIR:
Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach
Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego
Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020:
http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/2155/Wytyczne_kw
alifikowalnosc_wydatkow_EFFR_EFS_FS_2014_20.pdf
7
Wybrane fragmenty krajowych wytycznych w sprawie
kwalifikowalności
Niedozwolone jest podwójne finansowanie wydatków. /…/ Podwójne
finansowanie oznacza w szczególności:
a) poświadczenie, zrefundowanie lub rozliczenie tego samego wydatku w
ramach różnych projektów współfinansowanych ze środków funduszy
strukturalnych lub Funduszu Spójności lub/oraz dotacji z krajowych środków
publicznych,
b) otrzymanie na wydatki kwalifikowalne danego projektu lub części projektu
bezzwrotnej pomocy finansowej z kilku źródeł (krajowych, unijnych lub
innych w wysokości łącznie wyższej niż 100% wydatków kwalifikowalnych
projektu lub części projektu /…/,
f) sytuacja, w której środki na prefinansowanie wkładu unijnego zostały
pozyskane w formie kredytu lub pożyczki, które następnie zostały umorzone,
g) objęcie kosztów kwalifikowalnych projektu jednocześnie wsparciem
pożyczkowym i gwarancyjnym.
8
Łączenie instrumentów – kluczowa zasada
•
•
•
•
Oddzielenie wydatków kwalifikowanych finansowanych za
pomocą różnych instrumentów (finansowych lub
bezzwrotnych).
Pokrycie za pomocą różnych instrumentów finansowanych ze
środków europejskich (nie tylko z Funduszu Strukturalnych!!!)
nie więcej, niż 100% kosztów kwalifikowanych projektu.
Podstawowe wyzwanie to sposób badania zachowania
powyższych warunków – z powodów wdrożeniowych może to
być bardzo trudne.
Zachowanie reguł, dotyczących dopuszczalności pomocy
publicznej.
9
Zasadnicza kwestia
•
Problemy z łączeniem różnych instrumentów dotyczą
przepisów dotyczących kwalifikowalności wydatków!!!
•
Przepisy dotyczące dopuszczalności pomocy publiczne mają
charakter wyłącznie dodatkowy!
•
Problem łączenia instrumentów dotyczy też sytuacji, w
których wsparcie ze środków unijnych nie ma charakteru
pomocy publicznej.
10
Rodzaje łączenia instrumentów finansowych i dotacji
oraz różnych rodzajów IF
•
W ramach oddzielnych tzw. operacji – czyli na przykład różnych
działań, czy różnych programów operacyjnych.
•
W ramach tej samej operacji – subsydiowanie prowizji
poręczeniowych, dotacje na przygotowanie wejścia kapitałowego.
•
Problem łączenia instrumentów dotyczy tylko sytuacji, gdy łączenie
dotyczy 2 (lub większej liczby) instrumentów finansowanych ze
środków europejskich.
•
W przypadku łączenia instrumentów europejskich z instrumentami
krajowymi znaczenie mają tylko przepisy dotycząca pomocy
publicznej i przepisy dotyczące kwalifikowalności wydatków w
ramach instrumentu finansowanego ze środków krajowych.
11
Poręczenia – specyficzny przypadek
• Technicznie praktycznie niemożliwe wydzielenie zakresu
poręczenia w stosunku do poręczanego kredytu, nawet w
przypadku 50% poręczenia dotyczy ono w zasadzie
całości kredytu.
• Łączenie poręczeń/gwarancji ze środków europejskich i
kredytów/pożyczek ze środków europejskich w obecnej
chwili jest bardzo trudne, realnie prawie niemożliwe.
• Nie istnieje bowiem możliwość wydzielenia wydatków
kwalifikowanych, finansowanych w formie kredytu lub
pożyczki, zabezpieczanych i nie zabezpieczanych
poręczeniem lub gwarancją.
12
Łączenie instrumentów z perspektywy przedsiębiorców
•
•
•
•
•
Przedsiębiorca bez odpowiedniego wsparcia informacyjnego i
doradczego ma bardzo małe szanse na zrozumienie, jakie rodzaje
łączenia wsparcia są dopuszczalne, a jakie nie.
W chwili obecnej nie bardzo widać jakieś działania, mające ułatwić
zrozumienie tej kwestii.
W najgorszym wariancie znowu pojawią się wymogi, aby to
pośrednicy finansowi badali „ręcznie”, czy dany przedsiębiorca nie
korzystał z innego wsparcia. Obecnie jest to dozwolone, ale tylko w
odniesieniu do oddzielnych wydatków kwalifikowalnych.
Na poziomie wniosku o finansowanie i składanych tam oświadczeń
kwestia bardzo trudna do wychwycenia.
Dodatkowo prawdopodobne mylenie wymogów, dotyczących
pomocy publicznej i dotyczących kwalifikowalności wydatków.
13
Różne podejścia i kształt oświadczeń odbiorców ostatecznych,
dotyczących braku podwójnego finansowania projektu
Program/działanie
Rodzaj oświadczenia
PO IR Poddziałanie 3.2.1 Badania na
rynek – PARP
Ogólne oświadczenie o zakazie podwójnego
finansowania
PO IR Poddziałanie 1.1.1 „Szybka
ścieżka”
Bardziej szczegółowe oświadczenie o zakazie
podwójnego finansowania
RPO Województwa Pomorskiego
Ogólne oświadczenie o zakazie podwójnego
finansowania
PO IR gwarancje - BGK
Dość precyzyjne oświadczenie o zakazie
podwójnego finansowania
RPO Województwa Lubelskiego
Oświadczenie o braku finansowania tych samych
wydatków kwalifikowanych w ramach innych
programów krajowych i regionalnych
14
Dobra praktyka
Oświadczam/y, że kredyt w kwocie zabezpieczonej gwarancją
FG POIG nie będzie przeznaczony na finansowanie kosztów
kwalifikowalnych projektu, na które uzyskałem/uzyskaliśmy
wsparcie bądź ubiegam/y się o przyznanie innego wsparcia
finansowego pochodzącego ze środków UE.
(Poddziałanie 3.2.3 PO IR, BGK)
15
Standardowe podejście
Oświadczam, iż w przypadku otrzymania dofinansowania na
realizację projektu nie naruszę zasady zakazu podwójnego
finansowania określonej w wytycznych w zakresie
kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu
Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020.
(PARP – PO IR Działanie 2.3.1 – Badania na rynek)
16
Dalsze plany
• W kwietniu lub maju 2016 PAG Uniconsult we współpracy z PZFP planuje
zorganizowanie jednodniowego (odpłatnego) szkolenia, na którym
analizowane będą szczegółowe kwestie łączenia instrumentów.
Tematy:
– Scenariusz rozmowy z przedsiębiorcą ubiegającym się o pożyczkę w celu
minimalizacji ryzyka wystąpienia podwójnego finansowania.
– (Brak) możliwości zastosowania pożyczki ze środków europejskich w celu
prefinansowania projektu lub finansowania udziału własnego.
– Możliwość finansowania w formie pożyczek firm, pozyskujących wejścia kapitałowe
ze środków europejskich.
– Możliwość finansowania w formie pożyczek firm, korzystających z programów
oferowanych bezpośrednio ze szczebla europejskiego.
– Możliwość finansowania w formie pożyczek firm, korzystających z programów
oferowanych z krajowych środków publicznych.
• Planujemy także organizację szkolenia dotyczącego nowego systemu
przekazywania i rozliczania środków na instrumenty finansowe w
transzach.
17
Dziękujemy za uwagę!
Jan Szczucki, Maciej Gajewski
PAG Uniconsult
e-mail: [email protected], [email protected]