Oblicza Energiewende Kolej w 100% na zielony prąd

Oblicza Energiewende
Kolej w 100% na zielony prąd
i
W Niemczech są plakaty mówiące o tym, że 100% energii zużywanej przez pociągi pochodzi
ze źródeł odnawialnych. To jawne kłamstwo – stwierdził w maju 2012 roku w Katowicach
prof. Wojciech Paprocki1. Profesor póki co ma rację co do zasilania pociągów. Jednak
niemieckie koleje weszły w kolejną fazę własnej rewolucji energetycznej, włączając w nią
swoich pasażerów. Zgodnie z niemieckim plakatem jeszcze nie pociągi, ale na razie
pasażerowie mogą jeździć w 100% dzięki energii ze źródeł odnawialnych. To nie tajemnica.
Ekologiczne postępy niemieckich kolei
W okresie od 1990 do 2012 roku niemieckie koleje obniżyły swoją emisję gazów
cieplarnianych o 45%. Jednocześnie liczba pasażerów korzystających z kolei w Niemczech
wzrosła w tym okresie o prawie 1 mld osób2. Także ilość przewiezionych towarów zwiększyła
1
Autentyczna wypowiedź z dnia 13 maja 2013 roku podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w
Katowicach (EEC), prof. Wojciech Paprocki, kierownik Zakładu Ekonomiki Przedsiębiorstwa Transportowego w
Szkoły Głównej Handlowej. Informacja na podstawie www.rynek-kolejowy.pl, artykuł z dnia 14.05.2013,
Ekologiczna kolej to mit.
2
Od 1043 mln w 1990 roku do 2035 mln w 2012 roku (dane statystyczne według UIC oraz raportu rocznego DB
AG za 2012 rok).
się z 275 mln ton do 399 mln ton3. Widoczna jest poprawa efektywności funkcjonowania,
która ma swoje odbicie we wskaźnikach ekologicznych. W tym czasie elektryfikowano nowe
linie kolejowe, wymieniano tabor na bardziej efektywny energetycznie, szkolono
maszynistów z zakresu ekologicznej jazdy pociągami, a także inwestowano już w odnawialne
źródła energii, czego przykładem jest stacja Berlin Hauptbahnhof, która wyposażona jest w
ogniwa fotowoltaiczne4. Już wcześniej rozbudowywano także ekologiczne oferty dla
pasażerów oferując m.in. możliwość łącznego zakupu biletu kolejowego i na komunikację
miejską w mieście docelowej podroży pociągiem czy rozwijając sieć wypożyczalni rowerów w
największych miastach Niemiec – Call a Bike – rowery są dostępne za darmo dla posiadaczy
biletów kolejowych.
Ciąg dalszy ekologicznej strategii
Obecnie rozpoczęto realizację nowej ekologicznej strategii koncernu DB AG. Strategia,
zakłada, że w 2020 roku emisja gazów cieplarnianych w stosunku do roku 2006 spadnie o
dalsze 20%. Ten cel dotyczy całego koncernu, czyli także prowadzonych przez DB AG usług
logistycznych związanych z przewozami drogowymi, lotniczymi i wodnymi5. Natomiast w
2050 roku wszystkie pociągi, czyli podstawowy segment przewozów koncernu, nie będą już
emitowały w ogóle gazów cieplarnianych poruszając się w 100% na prądzie pochodzącym z
odnawialnych źródeł energii.
Tajemnica 100%
ii
3
Ostatnia liczba dotyczy 2011 roku (dane statystyczne według UIC oraz raportu rocznego DB AG za 2012 rok).
4
Stacja od 2002 roku wyposażona jest w 78000 paneli fotowoltaicznych o powierzchni 1146 m.kw. i produkuje
średnio 130000 kWh energii rocznie, czyli równowartość zapotrzebowania 40 jednorodzinnych domów.
Informacja ta podawana jest na telebimach stacji Berlin Hbf.
5
Koncern już od dawna w segmencie przewozów towarowych postawił na usługi logistyczne zamiast
przewozów masowych (m.in. węgla, kamienia), które dla odmiany wciąż dominują w strukturze przewozów
polskich przewoźników towarowych.
W 2002 roku niemieckie koleje uruchomiły jako dodatek do wyszukiwarki połączeń
kolejowych specjalny kalkulator pozwalający uzyskać informację porównawczą w zakresie
czasu i emisji, które spowoduje pasażer w trakcie podróży z miejscowości A do miejscowości
B w zależności od użytych środków transportu6. Wybierając podróż pociągiem dużych
prędkości (ICE) z Berlina Hbf do Kolonii Hbf dowiemy się z kalkulatora, że niemiecka kolej
zużyje 71% mniej energii niż samochód i 68,5% mniej niż samolot. Podobnie kolej wyemituje
tylko 21,5 kg dwutlenku węgla, podczas gdy samochód aż 93,6 kg, a samolot 87 kg, choć lot
samolotem potrwa tylko 2 godziny i 44 minuty, podroż samochodem ok. 5 godzin, a
pociągiem 5 godzin i 32 minuty. Obliczenia wykonywane są przy założeniu, że kolej zasilana
jest prądem o strukturze produkcji aktualnej dla niemieckich kolei w roku 2012, która była
bardzo podobna do niemieckiego miksu energetycznego. W takim przypadku odnawialne
źródła energii odpowiadały za 24% produkcji. Jakim zatem prawem od 2013 roku niemieckie
koleje gwarantują pasażerom przejazdy w 100% zasilane z odnawialnych źródeł energii?
DB AG gwarantuje każdemu z pięciu milionów posiadaczy BahnCard7, czyli specjalnej karty
uprawniającej do stałych zniżek na przejazdy koleją, że podróż w 100% będzie zasilana z
odnawialnych źródeł energii. Dzięki dokładnym danym o biletach zakupionych w swoich
punktach sprzedaży koncern jest w stanie policzyć, ile energii było potrzebne do
przewiezienia pasażerów i zakupić dodatkowo taką ilość zielonej energii od jej producentów.
Normalnie pasażer jechałby z wykorzystaniem 24% energii ze źródeł odnawialnych, ale koleje
niemieckie zakupują pozostałe 76% prądu także w formie zielonej energii. Koncern pokrywa
w całości koszty zakupu tej energii, nie obciążając tymi kosztami pasażerów. Dzięki tej
dodatkowej ilości prądu pochodzącego z odnawialnych źródeł jego udział w strukturze
energii zużywanej przez koncern powinien ulec zwiększeniu w stosunku do przeciętnej
struktury zużycia energii w kraju.
6
7
(niem.) UmweltMobilCheck
Według najnowszych ofert także każdemu posiadaczowi regionalnych i odcinkowych biletów okresowych
(miesięcznych, kwartalnych itp.) oraz pasażerom, którzy zdecydują się dopłacić 1 EUR do swojego biletu
jednorazowego w ramach oferty Umwelt-Plus.
iii
Skąd pochodzi zielona energia dla kolei
W listopadzie 2012 roku koncern podpisał długoterminową umowę z E.ON na dostawę co
najmniej 600 mln kWh rocznie wyłącznie ze źródeł odnawialnych. Ponadto podobną umowę
DB AG posiada z RWE. Większość zielonej energii zakupywanej przez niemieckie koleje
pochodzi obecnie z elektrowni wodnych usytuowanych na Renie, Mozeli i Rurze, a w
przyszłości także na rzekach Men, Dunaj, Lach, Izera, Inn i jeziora Eder. Część z tych
elektrowni na mocy umowy zostanie rozbudowana w celu dostarczenia większej ilości prądu
dla kolei w przyszłości. Ponadto DB AG jest właścicielem kilku farm wiatrowych w
Brandenburgii i Dolnej Saksonii.
Obecnie także pasażerowie kupujący bilety jednorazowe mogą dopłacić 1 Euro do biletu
przyczyniając się do rozwoju nowych projektów w zakresie energetyki odnawialnej koncernu
DB AG lub jego kontrahentów w zakresie dostaw energii. Koncern może dyktować
kontrahentom warunki zakupu energii dzięki temu, że jest największym konsumentem
energii w Niemczech, a więc łakomym kąskiem dla jej producentów. Zapotrzebowanie DB to
ok. 10 mld kWh rocznie, co stanowi 2% całości krajowej konsumpcji energetycznej netto 8.
Dyktowanie przez koncern warunków przyczyniających się do rozwoju odnawialnych źródeł
8
Według informacji ze strony www.rynek-kolejowy.pl z dnia 12.11.2012 roku, Umowa DB - E.ON: Więcej
energii dla kolei ze źródeł odnawialnych
energii na pewno będzie dobrze odebrane przez niemieckich pasażerów i wydaje się być
dobrą strategią w zakresie społecznej odpowiedzialności tego państwowego
przedsiębiorstwa.
W 2050 roku w Niemczech być może pasażerowie nadal będą narzekać na punktualność
pociągów, ale już teraz powinny pojawić się plakaty głoszące prawdę o tym, że 100% energii
zużywanej przez pociągi pochodzi ze źródeł odnawialnych.
Wykorzystano materiały:
Informacje ze strony internetowej www.bahn.de oraz koncernu DB AG
www.deutschebahn.com, m.in.:
- Raport roczny z działalności w 2012 roku (http://www1.deutschebahn.com/ecm2-dbde/gb_2012/)
- Strategia działalności do roku 2020 (http://www1.deutschebahn.com/ecm2-dbde/gb_2012/strategie.html)
- Informacje o ofercie 100% Oekostrom:
http://www.bahn.de/micro/view/nachhaltiges_reisen/index.shtml?dbkanal_007=L01_S01_
D001_KIN0001_direkt0-100prozent_LZ01
Wybrane artykuły ze strony www.rynek-kolejowy.pl, m.in.:
- Umowa DB - E.ON: Więcej energii dla kolei ze źródeł odnawialnych z dnia 12.11.2012 roku
- Ekologiczna kolej to mit z dnia 14.05.2013
Dane statystyczne Międzynarodowej Unii Kolejowej (UIC) ze strony internetowej
www.uic.org
Oraz informacje własne autora.
Uwagi:
Jest to 15 z materiałów w opracowanym przez dr Wojciecha Szymalskiego cyklu „Oblicza
Energiewende”, w którym co tydzień prezentujemy inną twarz zmian w niemieckiej
gospodarce i społeczeństwie związanych z przejściem na odnawialne źródła energii.
Zapraszamy na energetyczną wycieczkę po Niemczech.
Cykl artykułów powstał w ramach projektu LIFE+ „Dobry klimat dla powiatów”, a jego
źródłowym miejscem publikacji jest portal www.chronmyklimat.pl. Wszystkie artykuły z
cyklu są udostępnione na licencji Creative Commons CC-BY-SA 3.0 PL
(http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/pl/).
i
Fragment plakatu kolei niemieckich dotyczącego oferty przejazdów w 100% z użyciem energii odnawialnej.
Tekst na plakacie: „Każdy może zrobić coś dla przyszłych pokoleń. Die BahnCard ze 100%. zielonym prądem.”
(tłumaczenie własne autora).
ii
iii
Wynik kalkulacji UmweltMobilCheck dla sytuacji opisanej w tekście artykułu.
Mechanizm zapewnienia 100% zielonej energii dla podróżnych DB AG. Grafika na podstawie niemieckiego
oryginału ze strony www.bahn.de, a tekst polski według autorskiego tłumaczenia z języka niemieckiego.