Prawo medyczne - Podstawy prawne wykonywania zawodów
Transkrypt
Prawo medyczne - Podstawy prawne wykonywania zawodów
Podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych Lek. Radosław Drozd Zawód medyczny Ustawa o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 112, poz. 654), tj. z dnia 7 grudnia 2012 r. (Dz.U Dz.U.. z 2013 r. poz. 217) Art. 2 [Definicja pojęć] 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 2) osoba wykonująca zawód medyczny - osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny; Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 6 listopada 2008 r. (Dz.U (Dz.U.. 2009 Nr 52, poz. 417), tj. z dnia 24 stycznia 2012 r. (Dz.U (Dz.U.. z 2012 r. poz. 159) Art. 3 [Objaśnienie pojęć] 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 3) osoba wykonująca zawód medyczny - osobę wykonującą zawód medyczny, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U (Dz.U.. Nr 112, poz. 654, Nr 149, poz. 887, Nr 174, poz. 1039 i Nr 185, poz. 1092); PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty tekst jednolity z dnia 27 września 2011 r. (Dz. U. Nr 277, poz. 1634) Art. 2. [Definicje] 1. Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich. 2. Wykonywanie zawodu lekarza dentysty polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń określonych w ust. 1, w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty tekst jednolity z dnia 27 września 2011 r. (Dz. U. Nr 277, poz. 1634) 3. Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się także prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie nauk medycznych lub promocji zdrowia, nauczanie zawodu lekarza, kierowanie podmiotem leczniczym, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U (Dz.U.. Nr 112, poz. 654, Nr 149, poz. 887, Nr 174, poz. 1039 i Nr 185, poz. 1092) lub zatrudnienie w podmiotach zobowiązanych do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U (Dz.U.. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn późn.. zm.[2]) lub urzędach te podmioty obsługujących, w ramach którego wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Podobne ustawowe regulacje prawne mają inne zawody medyczne: Ustawa o zawodzie felczera. Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej. Prawo Farmaceutyczne – zawód farmaceuty (aptekarza). Ustawa o diagnostyce laboratoryjnej – zawód diagnosty laboratoryjnego. Osoby wykonujące ww. zawody również muszą być zrzeszone w samorządach, sprawujących nadzór nad zasadami wykonywania tych zawodów. Nie ma Izby Felczerskiej, nadzór nad wykonywaniem zawodu sprawuje Izba Lekarska. Felczerzy podlegają też odpowiedzialności zawodowej przed „wojewódzką komisją” a nie przed sądem korporacyjnym lub sądem lekarskim. Ponadto:: Ponadto Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym i odpowiednie akty wykonawcze (Rozporządzenia) regulują zasady wykonywania zawodu ratownika medycznego. medycznego. Inne zawody medyczne: technik dentystyczny, analityk medyczny. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty tekst jednolity z dnia 27 września 2011 r. (Dz. U. Nr 277, poz. 1634) Art. 4. [Wykonywanie zawodu] Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty tekst jednolity z dnia 27 września 2011 r. (Dz. U. Nr 277, poz. 1634) Art. 30. Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 5. [Warunki przyznania prawa wykonywania zawodu] 1. Okręgowa rada lekarska przyznaje, z zastrzeżeniem ust. 22-6 i 8 oraz art. 5a5a-5c, prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty osobie, która: 1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej; 2) posiada: a) dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie co najmniej sześcioletnich studiów na kierunku lekarskim, obejmujących co najmniej 5500 godzin dydaktycznych zajęć teoretycznych i praktycznych, w tym dwusemestralne praktyczne nauczanie w dziedzinach klinicznych na 6. roku studiów, lub dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów na kierunku lekarskolekarsko dentystycznym, obejmujących co najmniej dwusemestralne praktyczne nauczanie na 5. roku studiów, lub b) dyplom lekarza wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarskim rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r. lub dyplom lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą potwierdzający ukończenie studiów na kierunku lekarskolekarsko-dentystycznym rozpoczętych przed dniem 1 października 2012 r., lub c) dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty, spełniające minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, wydany przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej, wymieniony w wykazie, o którym mowa w art. 6b, i towarzyszące mu odpowiednie świadectwo wymienione w wykazie, o którym mowa w art. 6b, lub d) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej; 3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty; 5) wykazuje nienaganną postawę etyczną. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty tekst jednolity z dnia 27 września 2011 r. (Dz. U. Nr 277, poz. 1634) Art. 5a. [Lekarze będący obywatelami państw UE] Art. 5c. [Uznanie kwalifikacji przez ministra] Art. 7. [Prawo wykonywania zawodu przez cudzoziemców] 1. Cudzoziemcowi niebędącemu obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej okręgowa rada lekarska właściwa ze względu na zamierzone miejsce wykonywania zawodu przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty na stałe albo na czas określony, jeżeli spełnia następujące warunki: 1) posiada dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany: a) przez polską szkołę wyższą lub b) w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, lub c) w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach Unii Uni i Europejskiej; 2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 3) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty; 4) wykazuje nienaganną postawę etyczną; 5) wykazuje znajomość języka polskiego określoną w ust. 3; [egzamin!] 6) odbył staż podyplomowy; 7) złożył z wynikiem pozytywnym Lekarski Egzamin Końcowy lub LekarskoLekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy; przepis art. 5 ust. 5 stosuje się odpowiednio; 8) uzyskał prawo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z odrębnymi przepisami. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 9. [Prawo wykonywania niektórych czynności przez cudzoziemców] 1. Lekarz o odpowiednio wysokich kwalifikacjach, nieposiadający prawa wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale posiadający to prawo w innym państwie, może prowadzić teoretyczne i praktyczne nauczanie zawodu lekarza lub brać udział w konsylium lekarskim i wykonywać zabiegi, których potrzeba wynika z tego konsylium lub programu nauczania, jeżeli: 1) został zaproszony przez lekarza posiadającego prawo wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, każdorazowo po uzyskaniu zgody właściwej okręgowej rady lekarskiej, lub 2) został zaproszony przez lekarza wykonującego zawód w podmiocie leczniczym w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, każdorazowo po uzyskaniu zgody kierownika tego podmiotu i właściwej okręgowej rady lekarskiej, lub 3) został zaproszony przez szpital kliniczny lub medyczną jednostkę naukową, która informuje o tym właściwą okręgową radę lekarską. 2. Lekarz, lekarz dentysta będący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, który posiada prawo do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, może czasowo i okazjonalnie wykonywać zawód lekarza, lekarza dentysty bez konieczności uzyskania prawa wykonywania zawodu lekarza albo prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty albo bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru indywidualnych praktyk lekarskich lub rejestru indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, jeżeli złoży w okręgowej izbie lekarskiej właściwej ze względu na miejsce zamierzonego wykonywania zawodu: 1) pisemne oświadczenie o zamiarze tymczasowego i okazjonalnego wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, z podaniem miejsca i, o ile to możliwe, czasu jego wykonywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz 2) dokument potwierdzający obywatelstwo, oraz 3) zaświadczenie wydane przez właściwe organy państwa członkowskiego Unii Europejskiej, stwierdzające, że posiada w tym państwie prawo do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty, które w czasie składania oświadczenia nie jest zawieszone lub ograniczone, i że wykonuje zawód lekarza, oraz 4) dokument potwierdzający kwalifikacje formalne lekarza lub lekarza dentysty. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 17. [Świadectwo umiejętności] 1. Art. 17. [Świadectwo umiejętności] 2. 1. Lekarz może uzyskać świadectwo potwierdzające posiadanie umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonych świadczeń zdrowotnych, zwane dalej "świadectwem". 3. 2. Lekarz uzyskuje świadectwo po odbyciu szkolenia i zdaniu egzaminu państwowego po jego zakończeniu. 4. 3. Warunki prowadzenia szkolenia, w tym wysokość opłat za szkolenie, określa umowa zawarta pomiędzy podmiotem prowadzącym szkolenie a lekarzem. 5. 4. Szkolenie może prowadzić podmiot wpisany na listę podmiotów uprawnionych do szkolenia w zakresie uzyskiwania umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonych świadczeń zdrowotnych, zwaną dalej "listą", prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia, który spełnia następujące warunki: 6. 1) zobowiąże się do przeprowadzenia szkolenia zgodnie z programem zatwierdzonym przez ministra właściwego do spraw zdrowia; 7. 2) zapewnia prowadzenie szkolenia przez co najmniej trzech lekarzy posiadających świadectwo umiejętności lub tytuł specjalisty albo specjalizację drugiego stopnia w odpowiedniej lub pokrewnej dziedzinie medycyny; 8. 3) udziela świadczeń zdrowotnych odpowiedniego rodzaju, w odpowiednim zakresie i liczbie, umożliwiających zrealizowanie programu umiejętności określonej liczbie lekarzy, lub zawarł w tym zakresie umowę z podmiotem, który udziela takich świadczeń; 9. 4) dysponuje odpowiednim sprzętem i aparaturą medyczną niezbędną do realizacji zadań dydaktycznych określonych programem umiejętności. Art. 18. [Obowiązek dokształcania się] 1. Lekarz ma prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego, w szczególności w różnych formach kształcenia podyplomowego. (…) PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 10. [Wykonywanie zawodu po przerwie pięcioletniej] 1. Lekarz, który zamierza podjąć wykonywanie zawodu po upływie 5 lat od uzyskania dyplomu lekarza, lekarza dentysty przed przyznaniem ograniczonego prawa wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, obowiązany jest do odbycia przeszkolenia. 2. Lekarz posiadający ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, który zamierza podjąć wykonywanie zawodu po upływie 5 lat od ukończenia stażu podyplomowego, ma obowiązek odbycia przeszkolenia. 3. Lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu, który nie wykonuje go przez okres dłuższy niż 5 lat, a zamierza podjąć jego wykonywanie, ma obowiązek zawiadomienia o tym właściwej okręgowej rady lekarskiej i odbycia przeszkolenia. 4. Przepisów ust. 11-3 nie stosuje się do lekarza będącego obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, który posiada dyplom lub inne dokumenty poświadczające formalne kwalifikacje wymienione w wykazie, o którym mowa w art. 6b, i dotychczas nie uzyskał prawa wykonywania zawodu lekarza albo prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 11. [Opinia o przygotowaniu zawodowym] 1. Jeżeli okręgowa rada lekarska stwierdzi, że istnieje uzasadnione podejrzenie niedostatecznego przygotowania zawodowego lekarza, powołuje komisję złożoną z lekarzy o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, która wydaje opinię o przygotowaniu zawodowym tego lekarza. 2. Okręgowa rada lekarska na podstawie opinii komisji, o której mowa w ust. 1, może zobowiązać lekarza do odbycia uzupełniającego przeszkolenia. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa w posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy. 3. Lekarz ma obowiązek stawienia się przed komisją, o której mowa w ust. 1. 4. W razie nieusprawiedliwionego niestawiania się lekarza przed komisją, o której mowa w ust. 1, lub uchylania się od uczestnictwa w uzupełniającym przeszkoleniu, o którym mowa w ust. 2 i w art. 10 ust. 2 i 3, okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu lub o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia przeszkolenia. 5. Okręgowa rada lekarska ustala tryb, miejsce i program przeszkolenia, o którym mowa w ust. 2 oraz w art. 10. Koszty tego przeszkolenia ponosi lekarz. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 12. [Orzeczenie w przedmiocie niezdolności] 1. Jeżeli okręgowa rada lekarska stwierdzi, że istnieje uzasadnione podejrzenie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu lub ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający wykonywanie zawodu lekarza, powołuje komisję złożoną z lekarzy specjalistów z odpowiednich dziedzin medycyny. Komisja ta wydaje orzeczenie w przedmiocie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu albo ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych. 2. Lekarz ma obowiązek stawienia się przed komisją, o której mowa w ust. 1, i poddania się niezbędnym badaniom. 3. Okręgowa rada lekarska na podstawie orzeczenia komisji może podjąć uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu na okres trwania niezdolności albo o ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa w posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 12. [Orzeczenie w przedmiocie niezdolności c.d.] 4. Jeżeli lekarz odmawia poddania się badaniu przez komisję lub gdy okręgowa rada lekarska na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego uzna, że dalsze wykonywanie zawodu lub ściśle określonych czynności medycznych przez lekarza grozi niebezpieczeństwem dla osób przez niego leczonych, okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu albo o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia postępowania. 5. Lekarz, w stosunku do którego podjęto uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu lub ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych, może wystąpić do okręgowej rady lekarskiej o uchylenie uchwały, jeżeli ustaną przyczyny zawieszenia lub ograniczenia, nie wcześniej jednak niż po upływie 6 miesięcy od podjęcia uchwały okręgowej rady lekarskiej. (…) [Rozporządzenie wykonawcze – tryb postępowania] Art. 13. [Rozwinięcie] Postępowanie w sprawach, o których mowa w art. 11 i 12, jest poufne. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA UOZL Art. 14. [Utrata prawa wykonywania zawodu] Prawo wykonywania zawodu, ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarz traci z mocy prawa w razie: 1) utraty obywatelstwa polskiego lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jeżeli nie nabył równocześnie obywatelstwa innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej; 2) ubezwłasnowolnienia całkowitego lub częściowego; 3) upływu czasu, na jaki zostało przyznane. [Nie można się zrzec]. zrzec]. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich z dn. 02.12.2009 r. (Dz. U. nr 219, poz. 1708) Art. 2. 1. Członkowie izb lekarskich stanowią samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów. 2. Samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów reprezentuje osoby wykonujące zawody lekarza i lekarza dentysty, sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. 3. Samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów jest niezależny w wykonywaniu swoich zadań i podlega tylko przepisom prawa. 4. Okręgową izbę lekarską i Wojskową Izbę Lekarską stanowią lekarze wpisani na odpowiednią listę członków. 5. Naczelną Izbę Lekarską tworzą członkowie jej organów. PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich Art. 5. Zadaniem samorządu lekarzy jest w szczególności: 1)ustanawianie 1) ustanawianie zasad etyki lekarskiej oraz dbanie o ich przestrzeganie; 2) sprawowanie pieczy nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu lekarza; 3)przyznawanie 3) przyznawanie prawa wykonywania zawodu oraz uznawanie kwalifikacji lekarzy, będących obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, zamierzających wykonywać zawód lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 4) zawieszanie i pozbawianie prawa wykonywania zawodu oraz ograniczanie w wykonywaniu zawodu; 5) prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy; 6) prowadzenie postępowania w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu lekarza lub w przedmiocie niedostatecznego przygotowania do wykonywania zawodu; 7) prowadzenie lub udział w organizowaniu doskonalenia zawodowego lekarzy; 8) opiniowanie i wnioskowanie w sprawach kształcenia przedprzed- i podyplomowego lekarzy i w innych zawodach medycznych; 9)przewodniczenie 9) przewodniczenie komisjom przeprowadzającym konkursy na stanowisko ordynatora i uczestnictwo w konkursach na inne stanowiska w ochronie zdrowia, jeżeli odrębne przepisy tak stanowią; 10)opiniowanie 10) opiniowanie kandydatur lekarzy na stanowiska lub funkcje, jeżeli odrębne przepisy tak stanowią; 11)prowadzenie 11) prowadzenie rejestrów lekarzy, rejestrów praktyk lekarskich i rejestrów podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy oraz rejestrów lekarzy tymczasowo i okazjonalnie wykonujących zawód lekarza; 12) opiniowanie warunków pracy i płac lekarzy; PODSTAWY PRAWNE WYKONYWANIA ZAWODU LEKARZA Ustawa o izbach lekarskich Art. 5. Zadaniem samorządu lekarzy jest w szczególności (c.d.): 13) integrowanie środowiska lekarskiego; 14) działania na rzecz ochrony zawodu lekarza, w tym występowanie w obronie godności zawodu lekarza oraz interesów indywidualnych i zbiorowych członków samorządu lekarzy; 15) zajmowanie stanowiska w sprawach stanu zdrowotności społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji ochrony zdrowia; 16) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ochrony zdrowia i wykonywania zawodu lekarza bądź występowanie o ich wydanie; 17) prowadzenie badań dotyczących ochrony zdrowia i wykonywania zawodu lekarza; 18) udzielanie zainteresowanym lekarzom informacji dotyczących ogólnych zasad wykonywania zawodu, zasad etyki lekarskiej, a także o przepisach dotyczących ochrony zdrowia; 19) prowadzenie instytucji samopomocowych i innych form pomocy materialnej dla lekarzy i ich rodzin; 20) współdziałanie z organami administracji publicznej, związkami zawodowymi oraz innymi organizacjami w kraju i za granicą w sprawach dotyczących ochrony zdrowia i warunków wykonywania zawodu lekarza; 21) współdziałanie z samorządami zawodów medycznych i innymi organizacjami reprezentującymi zawody medyczne w kraju i za granicą oraz organami państw członkowskich Unii Europejskiej (…) 22) współpraca z towarzystwami naukowymi, uczelniami, instytutami i jednostkami badawczobadawczo -rozwojowymi w kraju i za granicą; 23) zarządzanie majątkiem i działalnością gospodarczą izb lekarskich; 24) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA UOZL Art. 58. [Rodzaje wykroczeń i przestępstw] 1. Kto bez uprawnień udziela świadczeń zdrowotnych polegających na rozpoznawaniu chorób oraz ich leczeniu, podlega karze grzywny. 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo wprowadza w błąd co do posiadania takiego uprawnienia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 3. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 1, toczy się według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Odpowiedzialność korporacyjna lekarza Ustawa o izbach lekarskich z dn. 02.12.2009 r. (Dz. U. nr 219, poz. 1708) Art. 5. 1. Zadaniem samorządu lekarzy jest w szczególności: 1) ustanawianie zasad etyki lekarskiej oraz dbałość o ich przestrzeganie; 2) sprawowanie pieczy i nadzoru nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu lekarza; (…) 4) zawieszanie i pozbawianie prawa wykonywania zawodu oraz ograniczanie w wykonywaniu zawodu; 5) prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy; Regulacje etycznoetyczno-deontologiczne wykonywania zawodu lekarza. Kodeks Etyki Lekarskiej (2004 r.) Art. 6. Lekarz ma swobodę wyboru w zakresie metod postępowania, które uzna za najskuteczniejsze. Powinien jednak ograniczyć czynności medyczne do rzeczywiście potrzebnych choremu, zgodnych z aktualnym stanem wiedzy. Art. 7. W szczególnie uzasadnionych przypadkach lekarz może nie podjąć się lub odstąpić od leczenia chorego, z wyjątkiem przypadków nie cierpiących zwłoki. Nie podejmując albo odstępując od leczenia lekarz winien wskazać inną możliwość uzyskania pomocy lekarskiej. Regulacje etycznoetyczno-deontologiczne wykonywania zawodu lekarza Kodeks Etyki Lekarskiej (2004 r.) Art. 8. Lekarz powinien przeprowadzać wszelkie postępowanie diagnostyczne, lecznicze i zapobiegawcze z należytą starannością, poświęcając im niezbędny czas. Art.10. 1. Lekarz nie powinien wykraczać poza swoje umiejętności zawodowe przy wykonywaniu czynności diagnostycznych, zapobiegawczych, leczniczych i orzeczniczych. 2. Jeżeli zakres tych czynności przewyższa umiejętności lekarza, wówczas winien zwrócić się do bardziej kompetentnego kolegi. Nie dotyczy to nagłych wypadków i ciężkich zachorowań zachorowań,, gdy zwłoka może zagrażać zdrowiu lub życiu chorego. Regulacje etycznoetyczno-deontologiczne wykonywania zawodu lekarza Kodeks Etyki Lekarskiej (2004 r.) Art. 31. Lekarzowi nie wolno stosować eutanazji, ani pomagać choremu w popełnieniu samobójstwa. Art. 32. 1. W stanach terminalnych lekarz nie ma obowiązku podejmowania i prowadzenia reanimacji lub uporczywej terapii i stosowania środków nadzwyczajnych. 2. Decyzja o zaprzestaniu reanimacji należy do lekarza i jest związana z oceną szans leczniczych. Odpowiedzialność korporacyjna lekarza Ustawa o izbach lekarskich z dn. 02.12.2009 r. (Dz. U. nr 219, poz. 1708) Art. 53. Członkowie izb lekarskich podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, zwane dalej „przewinieniem zawodowym”. Art. 54. 1. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy toczy się niezależnie od postępowania karnego lub postępowania dyscyplinarnego dotyczącego tego samego czynu. 2. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy może być zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego lub dyscyplinarnego, o ile ich wynik może mieć wpływ na rozstrzygnięcie w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy. Odpowiedzialność korporacyjna lekarza Ustawa o izbach lekarskich z dn. 02.12.2009 r. (Dz. U. nr 219, poz. 1708) 1708) • Strony postępowania to pokrzywdzony (najczęściej pacjent) i lekarz lub obwiniony. Art. 58 [Obwiniony] 1. Za obwinionego uważa się lekarza, wobec którego w toku postępowania wyjaśniającego rzecznik odpowiedzialności zawodowej wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub przeciwko któremu skierował do sądu lekarskiego wniosek o ukaranie. (…) Art. 77 [Tymczasowe zawieszenie prawa wykonywania zawodu; ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza] 1. W przypadku gdy zebrane dowody wskazują z dużym prawdopodobieństwem, że lekarz, którego dotyczy postępowanie, lub obwiniony popełnił ciężkie przewinienie zawodowe, a rodzaj tego przewinienia wskazuje, że wykonywanie przez obwinionego zawodu lekarza zagraża bezpieczeństwu pacjentów lub grozi popełnieniem kolejnego przewinienia zawodowego, sąd lekarski, na wniosek rzecznika odpowiedzialności zawodowej, wydaje postanowienie o tymczasowym zawieszeniu prawa wykonywania zawodu albo o ograniczeniu zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza przez obwinionego na okres do roku. 2. Postanowienie jest natychmiast wykonalne. (…) Odpowiedzialność korporacyjna lekarza Ustawa o izbach lekarskich z dn. 02.12.2009 r. (Dz. U. nr 219, poz. 1708) Art. 83 83.. [Kary] 1. Sąd lekarski może orzec następujące kary: 1) upomnienie upomnienie;; 2) nagana; 3) kara pieniężna [na cel społeczny związany z ochroną zdrowia – w wysokości od 1/3 do 4x przeciętnej pensji, może być łącznie]; łącznie]; 4) zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na okres od roku do pięciu lat [również jako kara dodatkowa przy karach pkt. 5 i 6]; 6]; 5) ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat [określa się ich zakres]; zakres]; 6) zawieszenie prawa wykonywania zawodu lekarza na okres od roku do pięciu lat; 7) pozbawienie prawa wykonywania zawodu lekarza [utrata na zawsze] zawsze]. 2. Sąd lekarski, orzekając karę przewidzianą w ust. 1 pkt 5 lub 6, może dodatkowo orzec karę wymienioną w ust. 1 pkt 4. Art. 87 [Zawieszenie prawa wykonywania zawodu] 1. Zawieszenie prawa wykonywania zawodu orzeka się w miesiącach i latach. 2. Bieg kary rozpoczyna się z dniem uprawomocnienia się orzeczenia. (…) Odpowiedzialność korporacyjna lekarza Ustawa o izbach lekarskich z dn. 02.12.2009 r. (Dz. U. nr 219, poz. 1708) 1708) Art. 108 [Zawieszenie w prawie wykonywania zawodu; wypowiedzenie umowy o pracę; skreślenie z rejestru] 1. Lekarz zawieszony w prawie wykonywania zawodu nie może wykonywać zawodu w żadnej formie. 2. Prawomocne orzeczenie kary wymienionej w art. 83 ust. 1 pkt 6 i 7 stanowi podstawę do rozwiązania bez wypowiedzenia umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej, na podstawie której lekarz wykonuje zawód. 3.Po otrzymaniu prawomocnego orzeczenia sądu lekarskiego, o którym mowa w ust. 2, prezes właściwej okręgowej rady lekarskiej zawiadamia ukaranego lekarza o skreśleniu z rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą w wykonaniu orzeczenia sądu lekarskiego. Art. 110 [Rejestr Ukaranych Lekarzy] 1. Naczelna Rada Lekarska prowadzi Rejestr Ukaranych Lekarzy i Lekarzy Dentystów Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej „Rejestrem Ukaranych Lekarzy”. Rejestr jest jawny dla osób i podmiotów, które wykażą interes prawny. (…) Odpowiedzialność korporacyjna lekarza Ustawa o izbach lekarskich z dn. 02.12.2009 r. (Dz. U. nr 219, poz. 1708) – inne zmiany w przepisach: • postępowanie jest jawne (można wyłączyć), pokrzywdzony jest stroną postępowania i może w nim uczestniczyć, mieć swoich pełnomocników; • w przypadku gdy zebrane dowody z dużym prawdopodobieństwem wskazują na popełnienie ciężkiego przewinienia zawodowego, zawodowego, którego rodzaj wskazuje, że wykonywanie przez obwinionego zawodu lekarza zagraża bezpieczeństwu pacjentów i grozi popełnieniem kolejnego przewinienia – sąd lekarski (na wniosek rzecznika odpowiedzialności) może czasowo zawiesić prawo wykonywania zawodu lekarza albo ograniczyć zakres czynności – na okres do roku; • możliwa mediacja w trakcie postępowania wyjaśniającego. Felczer Ustawa o zawodzie felczera z dnia 20 lipca 1950 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 36, poz. 336), tj. z dnia 13 marca 2004 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 53, poz. 531), tj. z dnia 30 sierpnia 2012 r. (Dz.U Dz.U.. z 2012 r. poz. 1133) • Mogą wykonywać zawód na podstawie dyplomu uzyskanego w państwie członkowskim UE lub państwie nie należącym do UE – na podstawie umów dwustronnych. • Wykonują zawód na podstawie „Prawa wykonywania zawodu” uzyskiwanego po ukończeniu liceum felczerskiego lub szkoły felczerskiej w Polsce albo posiadają kwalifikacje uznane za równoważne – nabyte za granicą. • Muszą, podobnie jak lekarze, posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, odpowiedni stan zdrowia, władać językiem polskim w mowie i w piśmie (obywatele państw UE – składają oświadczenie, pozostali – zdają egzamin, wystarczy 50% punktów), zagraniczni – przedstawić zaświadczenie, że mają prawo wykonywać zawód na terenie swojego kraju. Felczer Ustawa o zawodzie felczera z dnia 20 lipca 1950 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 36, poz. 336), tj. z dnia 13 marca 2004 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 53, poz. 531), tj. z dnia 30 sierpnia 2012 r. (Dz.U Dz.U.. z 2012 r. poz. 1133) Art. 2 [Zakres zadań felczera] 1. Wykonywanie zawodu felczera polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, a w szczególności: 1) badaniu stanu zdrowia; 2) rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im; 3) udzielaniu pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; 4) wykonywaniu czynności z zakresu medycyny pracy, zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych; 5) sprawowaniu nadzoru nad artykułami żywnościowymi i produktami użytkowymi; 6) stwierdzaniu zgonów; 7) udziale w procesie leczenia pod nadzorem lub przy współpracy z lekarzem. 2. Czynności określone w ust. 1 felczer wykonuje samodzielnie w podmiocie leczniczym w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej albo w utworzonym punkcie felczerskim. 3. Przepis ust. 2 nie dotyczy czynności, związanych z udzielaniem pomocy w nagłych wypadkach. Felczer Ustawa o zawodzie felczera z dnia 20 lipca 1950 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 36, poz. 336), tj. z dnia 13 marca 2004 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 53, poz. 531), tj. z dnia 30 sierpnia 2012 r. (Dz.U Dz.U.. z 2012 r. poz. 1133) Art. 2a [Utrata prawa do wykonywania zawodu] 1. Felczer traci prawo wykonywania zawodu z mocy prawa w przypadku ubezwłasnowolnienia. [Nie [Nie można się zrzec]. zrzec]. 2. Felczer lub starszy felczer posiadający prawo wykonywania zawodu, który nie wykonuje go przez okres dłuższy niż 5 lat, a zamierza podjąć jego wykonywanie, ma obowiązek zawiadomienia o tym Naczelnej Rady Lekarskiej i odbycia przeszkolenia. (…) Felczer Ustawa o zawodzie felczera z dnia 20 lipca 1950 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 36, poz. 336), tj. z dnia 13 marca 2004 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 53, poz. 531), tj. z dnia 30 sierpnia 2012 r. (Dz.U Dz.U.. z 2012 r. poz. 1133) Art. 2b [Niedostateczne kwalifikacje zawodowe; Przeszkolenie uzupełniające] 1. Jeżeli zaistnieją przesłanki uzasadniające podejrzenie niedostatecznego przygotowania zawodowego felczera, Naczelna Rada Lekarska powołuje komisję złożoną z lekarzy o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, która wydaje opinię o przygotowaniu zawodowym felczera. Felczer ma obowiązek stawienia się przed komisją. (…) Art. 2c [Zawieszenie lub pozbawienia prawa wykonywania zawodu] 1. Jeżeli zaistnieją przesłanki uzasadniające podejrzenie niezdolności felczera do wykonywania zawodu ze względu na stan zdrowia, Naczelna Rada Lekarska powołuje komisję złożoną z lekarzy specjalistów z odpowiednich dziedzin medycyny. Komisja ta wydaje orzeczenie w przedmiocie niezdolności felczera do wykonywania zawodu felczera. (…) Felczer Ustawa o zawodzie felczera z dnia 20 lipca 1950 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 36, poz. 336), tj. z dnia 13 marca 2004 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 53, poz. 531), tj. z dnia 30 sierpnia 2012 r. (Dz.U Dz.U.. z 2012 r. poz. 1133) Art. 3 [Tytuł starszego felczera] 1. Felczerowi, wykonującemu zawód ponad trzy lata, przysługuje tytuł starszego felczera. 2. Starszy felczer czynności określone w art. 2 ust. 1 wykonuje samodzielnie w podmiocie leczniczym. Art. 3a [Wydawanie orzeczeń o czasowej niezdolności do pracy] Starszy felczer albo felczer może wydać ubezpieczonemu orzeczenie o czasowej niezdolności do pracy jednorazowo do 7 dni, z tym że łącznie orzeczony okres niezdolności do pracy nie może być dłuższy niż 14 dni. Felczer Art. 4 [Prawo przepisywania recept na produkty lecznicze i wyroby medyczne] 1. Felczer lub starszy felczer mają prawo przepisywać produkty lecznicze, które są dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyłączeniem leków bardzo silnie działających oraz niektórych środków odurzających i psychotropowych, psychotropowych, oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, oraz wyroby medyczne, wyroby medyczne do diagnostyki in vitro, wyposażenie wyrobów medycznych, wyposażenie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz.U ( Dz.U.. Nr 107, poz. 679 oraz z 2011 r. Nr 102, poz. 586 i Nr 113, poz. 657). 1a. W przypadku gdy ustawa lub przepisy odrębne uprawniają felczera do wystawiania recept stosuje się odpowiednio art. 45 ust. 2, 2a i 5 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U (Dz.U.. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 i Nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 95). (…) Felczer Art. 6 [Obowiązek udzielenie pomocy w nagłych wypadkach] W nagłych wypadkach nie wolno felczerowi (starszemu felczerowi) odmówić udzielenia pomocy choremu do czasu przybycia lekarza. Art. 7 [Tajemnica zawodowa] 1. Felczer (starszy felczer) obowiązany jest do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym poweźmie wiadomość w związku z wykonywaniem zawodu. 2. Od obowiązku zachowania tajemnicy felczer (starszy felczer) jest zwolniony w stosunku do lekarza, sprawującego nadzór fachowy nad danym zakładem bądź kierującego czynnościami felczera (starszego felczera), a ponadto w przypadkach: 1) gdy tak stanowią ustawy; 2) gdy osoba, korzystająca z jego pomocy lub jej prawny zastępca, zezwolą na ujawnienie tajemnicy; 3) gdy zachowanie tajemnicy może spowodować istotne niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia osoby, korzystającej z pomocy felczera (starszego felczera) lub dla otoczenia tej osoby. Art. 9 [Wykonywanie zawodu bez uprawnień] 1. Kto nie będąc uprawnionym udziela zawodowo świadczeń, o których mowa w art. 2 i 3, podlega karze grzywny. 2. W przypadku określonym w ust. 1 orzekanie następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Pielęgniarka i położna Ustawa o zawodach pielęgniarki i położnej z dnia 15 lipca 2011 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 174, poz. 1039) Art. 1 [Przedmiot regulacji] 1. Ustawa określa zasady: 1) wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej; 2) uzyskiwania prawa wykonywania zawodów pielęgniarki i położnej; 3) kształcenia zawodowego pielęgniarki i położnej; 4) kształcenia podyplomowego pielęgniarki i położnej. 2. Zasady odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i położnych określa ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz.U (Dz.U.. Nr 174, poz. 1038). Art. 2 [Samodzielność zawodów] Zawody pielęgniarki i położnej są samodzielnymi zawodami medycznymi. Pielęgniarka i położna Art. 4 [Zawód pielęgniarki] 1. Wykonywanie zawodu pielęgniarki polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w szczególności na: 1) rozpoznawaniu warunków i potrzeb zdrowotnych pacjenta; 2) rozpoznawaniu problemów pielęgnacyjnych pacjenta; 3) planowaniu i sprawowaniu opieki pielęgnacyjnej nad pacjentem; 4) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych oraz medycznych czynności ratunkowych; 5) realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji; 6) orzekaniu o rodzaju i zakresie świadczeń opiekuńczoopiekuńczo-pielęgnacyjnych; 7) edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia. (…) …oraz czynności takie, jak nauczanie zawodu, prace naukowonaukowo-badawcze, kierowanie zespołem, zatrudnienie na stanowiskach administracyjnych związanych ze świadczeniami zdrowotnymi, praca w organach administracji publicznej, zatrudnienie w jednostkach wojskowych, zakładach karnych, DPSDPS-ach, żłobkach, sprawowanie funkcji w samorządzie itd. Pielęgniarka i położna Art. 5 [Zawód położnej] 1. Wykonywanie zawodu położnej polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w szczególności na: 1) rozpoznawaniu ciąży, sprawowaniu opieki nad kobietą w przebiegu ciąży fizjologicznej, a także prowadzeniu w określonym zakresie badań niezbędnych w monitorowaniu ciąży fizjologicznej; 2) kierowaniu na badania konieczne do jak najwcześniejszego rozpoznania ciąży wysokiego ryzyka; 3) prowadzeniu porodu fizjologicznego oraz monitorowaniu płodu z wykorzystaniem aparatury medycznej; 4) przyjmowaniu porodów naturalnych, w przypadku konieczności także z nacięciem krocza, a w przypadkach nagłych także porodu z położenia miednicowego; 5) podejmowaniu koniecznych działań w sytuacjach nagłych, do czasu przybycia lekarza, w tym ręcznego wydobycia łożyska, a w razie potrzeby ręcznego zbadania macicy; 6) sprawowaniu opieki nad matką i noworodkiem oraz monitorowaniu przebiegu okresu poporodowego; 7) badaniu noworodków i opiece nad nimi oraz podejmowaniu w razie potrzeby wszelkich niezbędnych działań, w tym natychmiastowej reanimacji; 8) realizacji zleceń lekarskich w procesie diagnostyki, leczenia i rehabilitacji; 9) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych; 10) profilaktyce chorób kobiecych i patologii położniczych; 11) rozpoznawaniu u matki lub dziecka objawów nieprawidłowości wymagających skierowania do lekarza; 12) sprawowaniu opieki położniczopołożniczo-ginekologicznej nad kobietą; 13) prowadzeniu działalności edukacyjnoedukacyjno -zdrowotnej w zakresie: a) przygotowania do życia w rodzinie, metod planowania rodziny oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa, b) przygotowywania do rodzicielstwa oraz pełnego przygotowania do urodzenia dziecka, łącznie z poradnictwem na temat higieny i żywienia. …oraz wykonywanie innych czynności zawodowych (w podobnym zakresie jak pielęgniarki). Pielęgniarka i położna Art. 7 [Zawód pielęgniarki i położnej] Zawód pielęgniarki i położnej może wykonywać osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu stwierdzone albo przyznane przez właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych oraz osoba, o której mowa w art. 24 i art. 25. [posiadająca [posiadająca uprawnienia w państwie członkowskim UE lub w innym państwie na zasadach umowy dwustronnej]. dwustronnej ]. • Osobie uprawnionej przysługuje tytuł zawodowy oraz prawo do noszenia (prawnie chronionego) „uroczystego stroju zawodowego”. Pielęgniarka i położna Art. 11 [Etyka zawodowa] 1. Pielęgniarka i położna wykonują zawód z należytą starannością, zgodnie z zasadami etyki zawodowej, poszanowaniem praw pacjenta, dbałością o jego bezpieczeństwo, wykorzystując wskazania aktualnej wiedzy medycznej. 2. Pielęgniarka i położna podczas i w związku z wykonywaniem czynności polegających na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 11-5 i art. 5 ust. 1 pkt 11-9 [ww. [ww. podstawowe czynności zawodowe], zawodowe], korzystają z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. publicznych. Pielęgniarka i położna Art. 12 [Obowiązek udzielenia pomocy] 1. Pielęgniarka i położna są obowiązane, zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami zawodowymi, do udzielenia pomocy w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować stan nagłego zagrożenia zdrowotnego. 2. Pielęgniarka i położna mogą odmówić wykonania zlecenia lekarskiego oraz wykonania innego świadczenia zdrowotnego niezgodnego z ich sumieniem lub z zakresem posiadanych kwalifikacji, podając niezwłocznie przyczynę odmowy na piśmie przełożonemu lub osobie zlecającej, zlecającej, chyba że zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 1. 3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, pielęgniarka i położna mają obowiązek niezwłocznego uprzedzenia pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego bądź opiekuna faktycznego o takiej odmowie i wskazania realnych możliwości uzyskania tego świadczenia u innej pielęgniarki, położnej lub w podmiocie leczniczym. 4. W przypadku odstąpienia od realizacji świadczeń zdrowotnych z przyczyn, o których mowa w ust. 2, pielęgniarka i położna mają obowiązek uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej. Pielęgniarka i położna Art. 13 [Prawo wglądu do dokumentacji medycznej] Pielęgniarka i położna mają prawo wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta oraz do uzyskania od lekarza pełnej informacji o stanie zdrowia pacjenta, rozpoznaniu, proponowanych metodach diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych, zapobiegawczych i dających się przewidzieć następstwach podejmowanych działań, w zakresie niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń zdrowotnych. Art. 15 [Zlecenia lekarskie] 1. Pielęgniarka i położna wykonują zlecenia lekarskie zapisane w dokumentacji medycznej. 2. Zapis w dokumentacji medycznej, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy zleceń wykonywanych w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego. 3. W przypadku uzasadnionych wątpliwości pielęgniarka i położna mają prawo domagać się od lekarza, który wydał zlecenie, by uzasadnił potrzebę jego wykonania.. wykonania 4. Pielęgniarka i położna mają prawo do samodzielnego orzekania o rodzaju i zakresie świadczeń opiekuńczoopiekuńczo-pielęgnacyjnych wykonywanych na rzecz pacjenta niezdolnego do samodzielnej egzystencji i samoopieki. Pielęgniarka i położna Art. 16 [Obowiązki] Pielęgniarka i położna są obowiązane: 1) informować pacjenta o jego prawach zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U (Dz.U.. z 2009 r. Nr 52, poz. 417, z późn późn.. zm.7)); 2) udzielić pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu albo osobie wskazanej przez pacjenta informacji o stanie zdrowia pacjenta, w zakresie koniecznym do sprawowania opieki pielęgnacyjnej lub opieki podczas ciąży oraz prowadzenia porodu i połogu. Art. 17 [Zachowanie tajemnicy] 1. Pielęgniarka i położna są obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy: 1) tak stanowią odrębne przepisy; 2) zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób; 3) pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy; 4) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń. 3. Pielęgniarka i położna, z zastrzeżeniem sytuacji, o których mowa w ust. 2 pkt 11 -3, są związane tajemnicą również po śmierci pacjenta. Art. 18 [Dokumentacja medyczna] Pielęgniarka i położna mają obowiązek prowadzenia i udostępniania dokumentacji medycznej na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Pielęgniarka i położna Art. 19 [Wykonywanie zawodu] 1. Pielęgniarka i położna mogą wykonywać zawód: 1) w ramach umowy o pracę; 2) w ramach stosunku służbowego; 3) na podstawie umowy cywilnoprawnej; 4) w ramach wolontariatu; 5) w ramach praktyk zawodowych wymienionych w art. 5 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. (…) Art. 23 [Dodatkowa opieka pielęgnacyjna] 1. Pielęgniarka i położna mogą wykonywać w podmiocie leczniczym dodatkową opiekę pielęgnacyjną, o której mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z pacjentem, osobą bliską, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, lub opiekunem prawnym. 2. Pielęgniarka lub położna, o których mowa w ust. 1, informują podmiot leczniczy, w którym będą wykonywać opiekę pielęgnacyjną na podstawie umowy określonej w ust. 1, najpóźniej w dniu podjęcia opieki. Pielęgniarka i położna Art. 26 [Przeszkolenie] 1. Pielęgniarka lub położna, które nie wykonują zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierzają podjąć jego wykonywanie, mają obowiązek zawiadomić o tym właściwą okręgową radę pielęgniarek i położnych i odbyć trwające nie dłużej niż 6 miesięcy przeszkolenie pod nadzorem innej osoby uprawnionej do wykonywania odpowiednio zawodu pielęgniarki lub położnej, legitymującej się co najmniej 55-letnim doświadczeniem zawodowym, zwanej dalej "opiekunem". Opiekuna wskazuje kierownik podmiotu, w którym odbywa się przeszkolenie. (…) Art. 27 [Niezdolność do wykonywania zawodu] 1. Jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie całkowitej albo częściowej niezdolności pielęgniarki lub położnej do wykonywania zawodu, spowodowanej jej stanem zdrowia, okręgowa rada pielęgniarek i położnych powołuje komisję lekarską, zwaną dalej "komisją", złożoną ze specjalistów odpowiednich dziedzin medycyny. (…) Pielęgniarka i położna Art. 28 [Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki] Art. 31. [położnej] Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki przysługuje osobie: 1) posiadającej świadectwo lub dyplom ukończenia polskiej szkoły pielęgniarskiej [położniczej] bądź uzyskane w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej świadectwo lub dyplom, pod warunkiem że dyplom lub świadectwo zostały uznane w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły pielęgniarskiej [położniczej] lub dyplomem, zgodnie z odrębnymi przepisami, oraz że spełniają minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej; 2) posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych; 3) której stan zdrowia pozwala na wykonywanie zawodu pielęgniarki [położnej] [położnej];; 4) która wykazuje nienaganną postawę etyczną. Zasady uznawania dyplomów wydanych przez państwa członkowskie UE lub inne państwa – podobne jak dla lekarzy. Pielęgniarka i położna Art. 42 [Prawo wykonywania zawodu – wygaśnięcie] 1. Prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu wygasa w przypadku: 1) śmierci; 2) zrzeczenia się prawa wykonywania zawodu; 3) utraty prawa wykonywania zawodu w wyniku prawomocnego orzeczenia przez sąd pielęgniarek i położnych lub orzeczonego przez sąd środka karnego polegającego na zakazie wykonywania zawodu; 4) utraty obywatelstwa polskiego, obywatelstwa państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo cofnięcia zezwolenia na osiedlenie się; 5) cofnięcia statusu rezydenta długoterminowego WE w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach; 6) utraty pełnej zdolności do czynności prawnych; 7) upływu czasu, na jaki zostało przyznane. 2. Jeżeli pielęgniarka lub położna będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, mająca miejsce zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zostanie pozbawiona w całości albo w części prawa wykonywania zawodu, zaświadczenie o prawie wykonywania zawodu oraz inne dokumenty świadczące o posiadaniu tego prawa tracą swoją ważność z dniem pozbawienia jej w całości albo w części prawa wykonywania zawodu. Art. 4343-51: Centralny Rejestr Pielęgniarek i Położnych oraz wydawanie zaświadczeń. Art. 5252-55: Szkoły pielęgniarskie i położnych. Pielęgniarka i położna Art. 61 [Obowiązek aktualizowania wiedzy] 1. Pielęgniarka i położna mają obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy i umiejętności zawodowych oraz prawo do doskonalenia zawodowego w różnych rodzajach kształcenia podyplomowego. 2. Za spełnienie obowiązku, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kształcenie podyplomowe odbywane w ramach studiów podyplomowych w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. 3. Pielęgniarka i położna zatrudnione na podstawie umowy o pracę odbywają kształcenie podyplomowe na swój wniosek, na podstawie wydanego przez pracodawcę skierowania do organizatora kształcenia podyplomowego pielęgniarek i położnych, zwanego dalej "organizatorem kształcenia". 4. Pielęgniarka i położna mogą odbywać kształcenie podyplomowe również bez skierowania, o którym mowa w ust. 3, na podstawie umowy zawartej z organizatorem kształcenia. 5. Pielęgniarka i położna pełniące zawodową służbę wojskową odbywają kształcenie podyplomowe na swój wniosek, na podstawie wydanego przez Szefa Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia skierowania do organizatora kształcenia lub bez skierowania na podstawie umowy zawartej z organizatorem kształcenia. Pielęgniarka i położna Art. 66 [Rodzaje kształcenia podyplomowego] 1. Ustala się następujące rodzaje kształcenia podyplomowego: 1) szkolenie specjalizacyjne, zwane dalej "specjalizacją"; 2) kurs kwalifikacyjny; 3) kurs specjalistyczny; 4) kurs dokształcający. 2. Kształcenie podyplomowe jest prowadzone w systemie stacjonarnym i niestacjonarnym. Art. 67 [Specjalizacja] 1. Specjalizacja ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę lub położną specjalistycznej wiedzy i umiejętności w określonej dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia oraz tytułu specjalisty w tej dziedzinie. 2. Pielęgniarka i położna po odbyciu specjalizacji i zdaniu egzaminu państwowego uzyskują tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. (…) Art. 71 [Kurs kwalifikacyjny] 1. Kurs kwalifikacyjny ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę lub położną wiedzy i umiejętności do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych wchodzących w zakres danej dziedziny pielęgniarstwa lub dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. (…) Pielęgniarka i położna Art. 72 [Kurs specjalistyczny] 1. Kurs specjalistyczny ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę lub położną wiedzy i umiejętności do wykonywania określonych czynności zawodowych przy udzielaniu świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych. (…) Art. 73 [Kurs dokształcający] 1. Kurs dokształcający ma na celu pogłębienie i aktualizację wiedzy i umiejętności zawodowych pielęgniarki lub położnej. (…) Pielęgniarka i położna Art. 84 [Wykonywanie zawodu bez uprawnień] Kto bez wymaganego prawa wykonywania zawodu udziela świadczeń zdrowotnych określonych w art. 4 ust. 1 pkt 11 -6 lub art. 5 ust. 1 pkt 11-9, 11 i 12, podlega karze grzywny. Art. 85 [Wprowadzenie w błąd co do posiadanych uprawnień] Jeżeli sprawca czynu określonego w art. 84 działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub wprowadza w błąd, co do posiadania takiego prawa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Art. 86 [Zatrudnienie osoby bez uprawnień] Kto zatrudnia do udzielania świadczeń zdrowotnych określonych w art. 4 ust. 1 pkt 11-6 lub art. 5 ust. 1 pkt 11-9, 11 i 12 osobę nieposiadającą prawa wykonywania zawodu wymaganego do udzielenia tych świadczeń, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Art. 87 [Stosowanie przepisów] Postępowanie w sprawach o czyn określony w art. 84 toczy się według przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U (Dz.U.. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, z późn późn.. zm.15)). Pielęgniarka i położna Ustawa o samorządzie pielęgniarek i położnych z dnia 1 lipca 2011 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 174, poz. 1038) Art. 40 [Pokrzywdzony] Art. 41 [Osoba obwiniona] Art. 60 [Katalog kar] 1. Sąd pielęgniarek i położnych może orzec następujące kary: 1) upomnienie; 2) naganę; 3) karę pieniężną; 4) zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w podmiotach leczniczych na okres od 1 roku do 5 lat; 5) zakaz pełnienia funkcji z wyboru w organach samorządu na okres od 1 roku do 5 lat; 6) ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu na okres od 6 miesięcy do 2 lat; 7) zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 1 roku do 5 lat; 8) pozbawienie prawa wykonywania zawodu. 2. Sąd pielęgniarek i położnych, orzekając karę przewidzianą w ust. 1 pkt. 6 albo 7, może dodatkowo orzec karę wymienioną w ust. 1 pkt. 4. Pielęgniarka i położna Ustawa o samorządzie pielęgniarek i położnych z dnia 1 lipca 2011 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 174, poz. 1038) Art. 62 [Kara pieniężna] 1. Karę pieniężną orzeka się w wysokości od 1000 zł do 10 000 zł na cel społeczny związany z ochroną zdrowia. 2. Karę pieniężną orzeka się samoistnie lub obok kar wymienionych w art. 60 ust. 1 pkt. 447. Art. 63 [Kara ograniczenia zakresu czynności w wykonywaniu zawodu] Orzekając karę ograniczenia zakresu czynności w wykonywaniu zawodu, sąd pielęgniarek i położnych określa szczegółowo czynności, których pielęgniarka lub położna nie mogą wykonywać. Art. 83 [Rozwiązanie umowy o pracę] 1. Prawomocne ukaranie karami wymienionymi w art. 60 ust. 1 pkt. 7 i 8 stanowi podstawę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika albo umowy cywilnoprawnej, na podstawie której pielęgniarka lub położna wykonuje zawód. (…) Pielęgniarka i położna Ustawa o samorządzie pielęgniarek i położnych z dnia 1 lipca 2011 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 174, poz. 1038) Art. 36 [Odpowiedzialność zawodowa] 1. Członkowie samorządu podlegają odpowiedzialności zawodowej za naruszenie zasad etyki zawodowej lub przepisów dotyczących wykonywania zawodu, zwane dalej „przewinieniem zawodowym”. 2. Odpowiedzialności zawodowej, o której mowa w ust. 1, podlegają także obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej wykonujący czasowo i okazjonalnie zawód pielęgniarki lub położnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 37 [Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej] Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej o ten sam czyn toczy się niezależnie od postępowania karnego w sprawie o przestępstwo, postępowania w sprawie o wykroczenie lub postępowania dyscyplinarnego wszczętego w jednostce organizacyjnej, w której przepisy szczególne przewidują takie postępowanie. Może jednak być ono zawieszone do czasu ukończenia postępowania karnego w sprawie o przestępstwo lub postępowania w sprawie o wykroczenie. Zawód ratownika medycznego Warunki wykonywania zawodu ratownika medycznego określa art. 10 Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym [UstawyPRM UstawyPRM]] z dn. 8 września 2006 r. (Dz. U. Nr 191, poz. 1410): „Zawód ratownika medycznego może wykonywać osoba, która: (…) 4) spełnia następujące wymagania [fachowość [fachowość]: ]: a) ukończyła studia wyższe na kierunku (specjalności) ratownictwo medyczne lub b) ukończyła (…) szkołę policealną (…) i posiada dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego „ratownik medyczny” (…).” Zawód ratownika medycznego Zgodnie z definicją „zawodu medycznego” zawartą w Ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zawód „ratownika medycznego” jest zawodem medycznym, mimo że nie został uregulowany odrębną ustawą (tak jak zawód lekarza, pielęgniarki, położnej, felczera…), ponieważ: „ratownik medyczny” jest osobą uprawnioną do udzielania świadczeń zdrowotnych na podstawie „odrębnych przepisów” [UstawyPRM UstawyPRM]], „ratownik medyczny” legitymuje się posiadaniem „fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny”. Ratownik medyczny nie posiada zatem „prawa wykonywania zawodu” . Do podjęcia pracy w zawodzie „ratownika medycznego” uprawnia dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe. Zawód ratownika medycznego Istnieje możliwość powstania samorządu zawodowego ratowników medycznych (na razie istnieje kilka „stowarzyszeń” osób wykonujących ten zawód), który (podobnie jak np. organy „izby lekarskiej” wobec lekarzy) będzie sprawował pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu „w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony” (co zapewnia art. 17 Konstytucji RP). Samorządowi zawodowemu mogą zostać przekazane uprawnienia w zakresie egzekwowania odpowiedzialności zawodowej odpowiednich grup „fachowych pracowników ochrony zdrowia”. zdrowia”. Zawód ratownika medycznego Dodatkowo w Ustawie [UstawaPRM UstawaPRM]] stworzono funkcję: „ratownika” – osoby zatrudnionej lub pełniącej funkcję w jednostkach współpracujących z systemem (…) lub będącej członkiem tych jednostek, która posiada ważne zaświadczenie o ukończeniu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy medycznej”. „Jednostkami współpracującymi z systemem” mogą być zarówno „służby ustawowo powołane do niesienia pomocy” (np. PSP), jak i „społeczne organizacje ratownicze” (np. OSP, WOPR, TOPR, GOPR). „Ratownik” który nie jest „medyczny”, staje się mniej wykwalifikowanym personelem (mniejszy zakres dozwolonych czynności), mimo że „ratownik medyczny” i tak jest nazywany „ratownikiem”. „Ratownik medyczny” tylko współpracujący z systemem (np. zatrudniony w PSP) staje się „tylko ratownikiem”… Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Zgodnie z art. 11. ust. 2 [UstawyPRM UstawyPRM]] Wykonywanie zawodu ratownika medycznego polega na: „(…) dokonywaniu oceny stanu zdrowia osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i podejmowaniu medycznych czynności ratunkowych”. Rozporządzenie wykonawcze precyzuje, jakie konkretnie medyczne czynności ratunkowe „mogą być podejmowane przez ratownika medycznego”, a jakie „mogą być podejmowane przez ratownika medycznego pod nadzorem lekarza systemu”. Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Ratownik medyczny może samodzielnie wykonać 28 czynności czynności,, m.in.: Ocenić stan pacjenta w celu ustalenia postępowania i podjęcia decyzji o podjęciu lub odstąpieniu od medycznych czynności ratunkowych. Wykonać EKG. [czy samodzielnie ocenić?] Monitorować czynność układu krążenia metodami nieinwazyjnymi. [osłuchanie serca, pomiar tętna, ciśnienia] Podawać leki – wymienione w załączniku [28 leków]. Czy katalog tych czynności nie jest zbyt szeroki? (zwłaszcza w odniesieniu do ratownika po szkole policealnej) Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Najwięcej kontrowersji wzbudza zezwolenie ratownikowi medycznemu na „ocenę stanu pacjenta” w celu „odstąpienia od medycznych czynności ratunkowych”. Nie budzi sprzeciwu „odstąpienie” w sytuacjach niewątpliwych, jak np.: „dekapitacja, przepołowienie ciała, przedłużone przebywanie pod wodą, zwęglenie, stężenie pośmiertne i maceracja płodu”. płodu”. Nic nie ogranicza jednak ratownika medycznego przy podejmowaniu takich decyzji w sytuacjach „wątpliwych” „wątpliwych”.. Ustawodawca nie ustanowił również w takiej sytuacji obowiązku „nadzoru” ani „zasięgnięcia opinii” lekarza systemu. Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Katalog czynności wykonywanych „pod nadzorem lekarza systemu” jest znacznie węższy, niż katalog czynności „samodzielnych” (6 (6 czynności, czynności, w tym – podawanie leków spoza listy „samodzielnej”). Są to jednak czynności, których w zasadzie nie podejmuje się w warunkach pozapoza-szpitalnych. Ustawa nie precyzuje sposobu ani form nadzoru lekarza systemu nad ratownikiem medycznym w trakcie wykonywania tych czynności. W ujęciu prawnym – zarówno zlecenie wykonania czynności , jak i nadzór nad ich wykonaniem powinny zostać (dla celów dowodowych) pisemnie odzwierciedlone w dokumentacji medycznej. Takie ujęcie wyklucza „nadzór” i dokonywanie zleceń bez osobistej obecności lekarza – dokonywane np. drogą telefoniczną. telefoniczną. Potwierdzeniem powyższego jest odpowiedź MZ z dn. 14.06.2011 r. (MZ(MZ-OKR OKR--RM RM-079--4215 079 4215--189/SZ/11) na zapytanie Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Lekarzy, w którym stwierdzono, że „nadzór „nadzór [lekarza systemu nad czynnościami wykonywanymi przez ratownika medycznego] wiąże się z bezpośrednią obecnością lekarza na miejscu zdarzenia”. zdarzenia”. Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Czynności podejmowane przez ratownika medycznego winny być opisane w dokumentacji medycznej. Formalnie jednak ratownik medyczny nie jest uprawniony do „przetwarzania” dokumentacji medycznej. Uprawnienie takie posiadają (zgodnie z Ustawą o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta) – lekarze, pielęgniarki i położne. W akcie wykonawczym – znowelizowanym „Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania” z grudnia 2010 r. stwierdza się, że „dokumentację indywidualną w formie karty zlecenia wyjazdu zespołu ratownictwa medycznego, karty medycznych czynności ratunkowych albo karty medycznej lotniczego zespołu ratownictwa medycznego” sporządza i prowadzi „dysponent zespołów ratownictwa medycznego” [???] Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Ratownik medyczny nie może stwierdzić zgonu (mimo, że takie uprawnienia w określonych sytuacjach posiada np. felczer lub położna wiejska – przepisy z 1961 r.!) r.!) ani wystawić karty zgonu. Do stwierdzenia zgonu po zaprzestaniu resuscytacji musi być wezwany lekarz. ZAPRZESTANIE RESUSCYTACJI STWIERDZENIE ZGONU Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Ratownik medyczny nie może być zatrudniony w oddziale na stanowisku pielęgniarki – w związku z różnymi kompetencjami osób wykonujących zawód pielęgniarki i ratownika medycznego. W związku z powyższym – w karetce „R”, przy podejmowaniu medycznych czynności ratunkowych ratownik i pielęgniarka mogą mogą,, natomiast w SOR – nie mogą się wzajemnie zastępować. Sanitariusz nie jest uprawniony do podejmowania medycznych czynności ratunkowych. Ratownik medyczny może prowadzić kursy pierwszej pomocy. Czynności wykonywane przez ratownika medycznego Nie ma zaplanowanej ścieżki zawodowej dla ratowników – brak zróżnicowania „pionowego” i możliwości awansu (w innych systemach zazwyczaj hierarchia trójstopniowa: ratownik medyczny, starszy ratownik i instruktor). W rozporządzeniu z 1999 r. istniał taryfikator „kwalifikacji przewidzianych na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w publicznych zakładach opieki zdrowotnej”, który przewidywał stanowiska „ratownika medycznego” oraz „starszego ratownika medycznego” – brak jednak kryteriów awansu (czyżby kryterium czasowe wykonywania zawodu – jak u felczerów – po 3 latach?). Podnoszenie kwalifikacji przez ratownika medycznego Ratownik medyczny – tak jak inne zawody medyczne – ma wpisane w ustawę prawo i obowiązek doskonalenia zawodowego, co reguluje odpowiednie rozporządzenie. Przebieg kształcenia ratownika medycznego jest dokumentowany w karcie doskonalenia zawodowego, która jest wydawana przez upoważniony organ na wniosek ratownika. Dopełnienie obowiązku doskonalenia zawodowego odbywa się poprzez zdobywanie punktów edukacyjnych, przyznawanych przez uprawnione jednostki za udział w kursach i szkoleniach. Nie określono podmiotu odpowiedzialnego za nadzór nad doskonaleniem zawodowym ratowników. Podnoszenie kwalifikacji przez ratownika medycznego Brak konsekwencji zawodowych za niedopełnienie obowiązku doskonalenia (proponowano np. zawieszenie uprawnień ratownika do czasu uzyskania wymaganej liczby punktów). Brak zasad „recertyfikacji „recertyfikacji zawodowej” po określonym czasie niewykonywania zawodu (jak to ma miejsce np. w zawodzie lekarza). W projekcie „Ustawy o niektórych zawodach medycznych” proponowano 66-miesięczny staż uzupełniający po upływie pięciu lat niewykonywania zawodu. Odpowiedzialność zawodowa ratownika medycznego Odpowiedzialność zawodowa ratownika medycznego wynika z pochodzących jeszcze z 1950 r. przepisów „Ustawy o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia”. Przepisom tej ustawy nie podlegają zawody medyczne, w których korporacje zawodowe prowadzą postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej (lekarz (lekarz i dentysta, pielęgniarka i położna, farmaceuta (aptekarz), diagnosta laboratoryjny). Ustalono następujące kary za wykroczenia zawodowe: upomnienie, nagana, pozbawienie prawa wykonywania praktyki (zawodu) w określonej miejscowości bądź okręgu na czas określony, nie krótszy niż jeden rok, bądź na stałe. Kary mogą być obostrzone przez ogłoszenie w urzędowym dzienniku wojewódzkim na koszt skazanego bądź przez nałożenie grzywny do wysokości 500.000 zł. Odpowiedzialność zawodowa ratownika medycznego Powyższe przepisy są przestarzałe i od dawna „martwe”! Do orzekania w sprawach o wykroczenia zawodowe powołane były „okręgowe komisje kontroli zawodowej” przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych (których obowiązki przejął wojewoda) – jednak brak przepisów regulujących funkcjonowanie takich komisji. W projekcie (z 2006 r.) „Ustawy o niektórych zawodach medycznych” Komisje Odpowiedzialności Zawodowej miały funkcjonować przy ministrze zdrowia. Dyspozytor medyczny Dyspozytor medyczny nie jest zawodem medycznym uregulowanym oddzielnym przepisem ustawowym – jest to funkcja wynikająca z Ustawy o PRM. PRM. Obok zawodu ratownika medycznego, funkcję dyspozytora powołano w 2001 r. Ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Jako dyspozytorzy medyczni mogły być początkowo zatrudniane osoby posiadające co najmniej średnie wykształcenie i wykonujące zawód pielęgniarki, położnej lub ratownika medycznego,, posiadające co najmniej 6-miesięczny staż pracy w jednostkach pogotowia medycznego ratunkowego, szpitalnych oddziałach ratunkowych, izbach przyjęć lub oddziałach anestezjologii i intensywnej terapii terapii.. Dyspozytor zobowiązany był odbyć, nie rzadziej, niż co 4 lata, lata, przeszkolenie w zakresie: zasad przyjmowania zgłoszeń i zbierania wywiadów, priorytetów zgłoszeń, udzielania wskazówek w zakresie pierwszej pomocy, dysponowania środkami systemu i realizacji działań ratowniczych oraz opanowywania stresu. Do obowiązków dyspozytora należało pełnienie stałego dyżuru w centrum powiadamiania ratunkowego (CPR), przyjmowanie powiadomień o stanach nagłych, decydowanie o zadysponowaniu zespołu ratownictwa medycznego i koordynacja ich działań. Osobą nadzorującą pracę dyspozytora medycznego był lekarz koordynator koordynator.. W ustawie pierwotnie zakładano stworzenie oddzielnego systemu kształcenia dyspozytorów medycznych, którego wdrożenie odroczono jednak do 2010 r. r. Dyspozytor medyczny W uchwalonej w 2006 r. nowej Ustawie o Państwowym Ratownictwie Medycznym ostatecznie zrezygnowano z pomysłu na oddzielne kształcenie dyspozytorów i zaostrzono wymogi dla osób pełniących tę funkcję. Obecnie dyspozytorem może być tylko lekarz systemu, pielęgniarka systemu lub ratownik.. ratownik Wymagany, wcześniejszy staż pracy w odpowiednim oddziale wydłużono do 5 lat.. lat Oprócz nałożonego wcześniej obowiązku, dyspozytorom przyznano również prawo doskonalenia zawodowego, którego formy, sposób, zakres, czas trwania i dokumentowanie od 2007 r. szczegółowo uregulowano w odpowiednim rozporządzeniu, a czas pomiędzy okresami dopełnienia obowiązku szkolenia skrócono do 3 lat. lat. Zakres czynności dyspozytora nie uległ istotnej zmianie, zmieniono i poszerzono jednak definicję „stanu nagłego”, określanego obecnie jako „stan nagłego zagrożenia zdrowotnego”. Dyspozytor medyczny Oddzielnym rozporządzeniem uregulowano ramową procedurę przyjmowania wezwań. W procedurze tej stwierdzono m.in., że „w razie stwierdzenia, na podstawie wywiadu medycznego, braku stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego” dyspozytor ma za zadanie „poinformowanie osoby dzwoniącej o odmowie zadysponowania zespołu ratownictwa medycznego, z podaniem przyczyn odmowy i zaleceń odnośnie do dalszego postępowania”. Zachowano również nadzór merytoryczny, pełniony obecnie przez „lekarza „lekarza koordynatora ratownictwa medycznego”, medycznego”, do którego dyspozytor ma zwrócić się „w razie zaistnienia problemów, których rozwiązanie wykracza poza jego umiejętności i uprawnienia”. Farmaceuta • Nadzór nad wykonywaniem zawodu, przyznawanie prawa wykonywania zawodu i sprawdzenie kwalifikacji – dokonywane przez samorząd (Naczelną Izbę Aptekarską i izby okręgowe). • Kwalifikacje zawodowe – ukończenie 55-letnich studiów, dyplom, 66-miesięczna praktyka zawodowa w aptece, tytuł magistra farmacji. • Uznanie uprawnień cudzoziemców – jak dla lekarzy i pielęgniarek. • Składa „ślubowanie” i otrzymuje dokument „Prawo wykonywania zawodu farmaceuty”, ma prawo posługiwać się tytułem farmaceuty. • Zakaz wykonywania praktyki lekarskiej, lekarsko dentystycznej i weterynaryjnej przez osobę wykonującą zawód aptekarza. • Zasady powrotu do zawodu, ustalania niezdolności do wykonywania zawodu, odbywania przeszkolenia – jak w zawodzie pielęgniarek i położnych. Farmaceuta Art. 18a [Utrata prawa wykonywania zawodu] Farmaceuta traci prawo wykonywania zawodu w razie: 1) ubezwłasnowolnienia całkowitego lub częściowego; 2) utraty praw publicznych; 3) pozbawienia prawa wykonywania zawodu. Art. 20 [Skreślenie z listy członków okręgowej izby aptekarskiej] Skreślenie z listy członków okręgowej izby aptekarskiej następuje wskutek: 1) śmierci; 2) pozbawienia prawa wykonywania zawodu z mocy orzeczenia sądu aptekarskiego lub wyroku sądowego; 3) zrzeczenia się prawa wykonywania zawodu; zawodu; 4) przeniesienia się na teren innej izby. Farmaceuta Art. 45 [Odpowiedzialność zawodowa] Członkowie samorządu aptekarskiego podlegają odpowiedzialności zawodowej przed sądami aptekarskimi za postępowanie sprzeczne z zasadami etyki i deontologii zawodowej oraz przepisami prawnymi dotyczącymi wykonywania zawodu aptekarza. Art. 45a [Obwiniony] Za obwinionego uważa się farmaceutę, wobec którego w toku postępowania wyjaśniającego rzecznik odpowiedzialności zawodowej wydał postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub przeciwko któremu skierował do sądu aptekarskiego wniosek o ukaranie. Art. 46 [Kary] 1. Sąd aptekarski może orzekać kary: 1) upomnienia; 2) nagany; 3) zawieszenia prawa wykonywania zawodu aptekarza na okres od trzech miesięcy do trzech lat; 4) pozbawienia prawa wykonywania zawodu aptekarza. Art. 70 [Stosowanie "Zbioru zasad etycznoetyczno-deontologicznych polskiego farmaceuty"] Do czasu opracowania zasad etyki i deontologii zawodowej, o których mowa w art. 37 pkt 1, sądy aptekarskie stosują „Zbiór zasad etycznoetyczno-deontologicznych polskiego farmaceuty”. Art. 78 [Wyłączenie zastosowania przepisów ustawy o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia] Do członków samorządu aptekarskiego nie mają zastosowania przepisy ustawy z dnia 18 lipca 1950 r. o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia (Dz.U (Dz.U.. Nr 36, poz. 332 oraz z 2001 r. Nr 113, poz. 1207). [Nie ma odpowiedzialności karnej za wykonywanie zawodu bez uprawnień] Diagnosta laboratoryjny Ustawa o diagnostyce laboratoryjnej z dnia 27 lipca 2001 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 100, poz. 1083), tj. z dnia 9 czerwca 2004 r. (Dz.U (Dz.U.. Nr 144, poz. 1529) Art. 1 [Zakres przedmiotowy] Ustawa określa: 1) zasady i warunki wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w medycznym laboratorium diagnostycznym; 2) zasady i warunki wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego; 3) zasady organizacji i działania samorządu diagnostów laboratoryjnych. Art. 2 [Czynności diagnostyki laboratoryjnej] Czynności diagnostyki laboratoryjnej obejmują: 1) badania laboratoryjne, mające na celu określenie właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych oraz składu płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sanitarnosanitarno epidemiologicznych; 2) mikrobiologiczne badania laboratoryjne płynów ustrojowych, wydzielin, wydalin i tkanek pobranych dla celów profilaktycznych, diagnostycznych i leczniczych lub sanitarnosanitarno -epidemiologicznych; 3) działania zmierzające do ustalenia zgodności tkankowej; 4) wykonywanie oceny jakości i wartości diagnostycznej badań, o których mowa w pkt 11 -3, oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyniku badań; 5) działalność naukową i dydaktyczną prowadzoną w dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej. Art. 4 [Ochrona prawna tytułu „diagnosta laboratoryjny”] Tytuł zawodowy „diagnosta laboratoryjny” podlega ochronie prawnej. Diagnosta laboratoryjny Art. 6 [Osoba uprawniona do samodzielnego wykonywania czynności] Osobą uprawnioną do samodzielnego wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium jest: 1) diagnosta laboratoryjny; 2) osoba posiadająca tytuł zawodowy lekarza i prawo wykonywania zawodu lekarza oraz wiedzę i umiejętności w zakresie wykonywan wykonywania ia czynności diagnostyki laboratoryjnej, o których mowa w art. 2, uzyskane w ramach specjalizacji, o której mowa w art. 16 ust. 1 ustawy ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U (Dz.U.. z 2005 r. Nr 226, poz. 1943 i Nr 253, poz. 2131) lub posiadająca umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny, o których mowa w art. 17 ust. 1 tej ustawy. Art. 6a [Rozszerzenie uprawnień] 1. Osobą uprawnioną do wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium jest również osoba, która posiada: 1) tytuł zawodowy technika analityki medycznej; 2) tytuł zawodowy licencjata uzyskany na kierunku analityka medyczna; 3) tytuł zawodowy, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2. 2. Osoby, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, wykonują samodzielnie czynności diagnostyki laboratoryjnej, o których mowa w art. art . 2 pkt 113, a czynności, o których mowa w art. 2 pkt 4, pod nadzorem diagnosty laboratoryjnego. 3. Osoby, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, wykonują wszystkie czynności diagnostyki laboratoryjnej pod nadzorem diagnosty diagnost y laboratoryjnego. 4. Osoba posiadająca tytuł zawodowy lekarza i prawo wykonywania zawodu lekarza, w czasie realizacji programu specjalizacji i inn innych ych form kształcenia podyplomowego, odbywanych na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, dentysty, wykonuje czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium pod nadzorem osób, o których mowa w art. 6. Art. 6b [Zakres czynności podejmowanych przez osoby uprawnione] 1. Osoby uprawnione, o których mowa w art. 6 i 6a, w zależności od posiadanych kwalifikacji zawodowych, mogą wykonywać zabiegi zabieg i i czynności polegające na pobraniu od pacjenta materiału do badań laboratoryjnych. Diagnosta laboratoryjny Art. 7 [Diagnosta laboratoryjny] 1. Diagnostą laboratoryjnym jest osoba, która: 1) ukończyła studia wyższe na kierunku analityka medyczna i uzyskała tytuł zawodowy magistra lub 2) ukończyła studia wyższe na kierunkach: a) biologia lub farmacja i uzyskała tytuł zawodowy magistra, b) chemia lub biotechnologia i uzyskała tytuł zawodowy magistra lub magistra inżyniera, c) weterynaria i uzyskała tytuł zawodowy lekarza weterynarii - oraz odbyła kształcenie podyplomowe, o którym mowa w art. 7a, potwierdzone egzaminem, albo uzyskała specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie analityki klinicznej, diagnostyki laboratoryjnej, mikrobiologii lub toksykologii, lub 3) ukończyła studia wyższe na kierunku lekarskim i uzyskała tytuł zawodowy lekarza oraz odbyła kształcenie podyplomowe, o którym mowa w art. 7a, lub (…) [równoważne studia w innych państwach]; 6) posiada pełną zdolność do czynności prawnych; 7) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego; 8) została wpisana na listę diagnostów laboratoryjnych. 2. Diagnostą laboratoryjnym może być również osoba posiadająca prawo wykonywania zawodu lekarza i specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie analityka kliniczna, analityka lekarska, diagnostyka laboratoryjna lub mikrobiologia, mikrobiolog ia, mikrobiologia i serologia, mikrobiologia lekarska, jeżeli została wpisana na listę diagnostów laboratoryjnych. Art. 8 [Lista diagnostów laboratoryjnych; decyzje o wpisie; wpis na listę] 1. Krajowa Rada Diagnostów Laboratoryjnych prowadzi listę diagnostów laboratoryjnych oraz na wniosek zainteresowanego podejmuje w drodze uchwały decyzję o wpisie. (…) Diagnosta laboratoryjny • „Krajowa Rada” przyznaje dokument „Prawo wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego”. • Jeśli prawo zostaje przyznane lekarzowi – informuje się o tym właściwą okręgową radę lekarską. • Diagnosta (podobnie jak farmaceuta) składa ślubowanie: ,,Ślubuję uroczyście, że jako diagnosta laboratoryjny będę wykonywał czynności diagnostyki laboratoryjnej z całą sumiennością i rzetelnością, zgodnie z najlepszą wiedzą, zgodnie z prawem i prawami pacjenta „Salus „Salus aegroti suprema lex” i zasadami etyki zawodowej. Poznane w związku z wykonywaniem czynności diagnostyki laboratoryjnej fakty i informacje zachowam w tajemnicy w zakresie określonym przepisami prawa. (…) Tak mi dopomóż Bóg”. Diagnosta laboratoryjny Art. 12 [Utrata prawa wykonywania zawodu; skreślenie z listy] 1. Diagnosta laboratoryjny traci prawo wykonywania zawodu i zostaje skreślony z listy diagnostów laboratoryjnych na mocy uchwały Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych w przypadku: 1) ubezwłasnowolnienia całkowitego lub częściowego; 2) pozbawienia praw publicznych; 3) orzeczenia dyscyplinarnego lub wyroku sądowego o zakazie wykonywania zawodu; 4) utraty przez lekarza wpisanego na listę diagnostów laboratoryjnych prawa wykonywania zawodu lekarza. [Nie [Nie można się zrzec]. zrzec]. 2. W przypadku utraty przez lekarza wpisanego na listę diagnostów laboratoryjnych prawa wykonywania zawodu lekarza właściwa okręgowa izba lekarska powiadamia o tym Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych. 3. W przypadku śmierci diagnosty laboratoryjnego następuje skreślenie diagnosty laboratoryjnego z listy, o której mowa w ust. 1. Art. 14.: Powrót do czynności zawodowych po przerwie 55 -letniej. [Zakres czasowy – jak u lekarzy] Art. 15.: Zawieszenie prawa wykonywania zawodu osobie niezdolnej do wykonywania zawodu. Diagnosta laboratoryjny Art. 16 [Wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego] Wykonywanie zawodu diagnosty laboratoryjnego polega na wykonywaniu czynności, o których mowa w art. 2, w laboratorium. Art. 21 [Zasady postępowania] Diagnosta laboratoryjny jest obowiązany do postępowania zgodnego ze wskazaniami wiedzy zawodowej, z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością. Art. 22 [Wyrażenie zgody] Diagnosta laboratoryjny może przeprowadzić zabiegi i czynności diagnostyki laboratoryjnej po wyrażeniu przez pacjenta albo przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego zgody na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 listopada 200 2008 8 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U (Dz.U.. z 2009 r. Nr 52, poz. 417). Art. 25 [Brak wymogu uzyskania zgody] Zgoda, o której mowa w art. 22, nie jest wymagana w przypadku wykonywania przez diagnostę laboratoryjnego zabiegów i czynności diagnostyki laboratoryjnej przeprowadzanych na zlecenie lekarskie. Art. 26 [Wykonywanie zabiegów bez zgody pacjenta] 1. Wykonywanie zabiegów i czynności diagnostyki laboratoryjnej bez zgody pacjenta jest dopuszczalne, jeżeli konieczne jest niezw niezwłoczne łoczne przeprowadzenie badań diagnostycznych, a ze względu na stan zdrowia lub wiek pacjent ten nie może wyrazić zgody, a nie ma możliw możliwości ości porozumienia się z jego przedstawicielem ustawowym lub opiekunem faktycznym. 2. Decyzję o podjęciu zabiegów i czynności diagnostyki laboratoryjnej w okolicznościach, o których mowa w ust. 1, diagnosta labo laboratoryjny ratoryjny podejmuje na pisemne zlecenie lekarza leczącego pacjenta, odnotowane w dokumentacji medycznej pacjenta. Art. 27 [Postępowanie diagnostyczne, monitorowanie terapii] Diagnosta laboratoryjny bierze udział w postępowaniu diagnostycznym, profilaktycznym i monitorowaniu terapii. O ostatecznym zestawie zleconych badań decyduje prowadzący terapię lekarz. Art. 28 [Prawo odmowy wykonania zlecenia lekarskiego] 1. Diagnosta laboratoryjny ma prawo odmówić wykonania zlecenia lekarskiego, jeżeli wykonanie tego zlecenia może zagrozić życiu życiu lub lub zdrowiu pacjenta, chyba że po zwróceniu lekarzowi uwagi na wspomniane niebezpieczeństwo ten ostatni ponowi zlecenie na piśmie. 2. Odmowę wykonania zlecenia diagnosta laboratoryjny uzasadnia na piśmie oraz powiadamia o tym fakcie niezwłocznie swojego bezpo bezpośredniego średniego przełożonego. Diagnosta laboratoryjny Art. 29 [Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej; zwolnienie od obowiązku] 1. Diagnosta laboratoryjny jest obowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej. 2. Od zachowania tajemnicy zawodowej diagnosta laboratoryjny jest zwolniony: 1) w stosunku do osoby, pod której opieką medyczną znajduje się pacjent; 2) w stosunku do samego pacjenta, a gdy jest on niepełnoletni lub ubezwłasnowolniony - w stosunku do jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego; 3) gdy badanie diagnostyczne zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych na podstawie odrębnych ustaw organów lub instytucji; wówczas diagnosta laboratoryjny jest obowiązany poinformować o wynikach badań wyłącznie te organy lub instytucje; 4) gdy jest to niezbędne do praktycznej nauki zawodów medycznych; 5) gdy jest to niezbędne dla celów naukowych; 6) w przypadkach gdy przewidują to przepisy szczególne. 3. Ujawnianie tajemnicy poza przypadkami, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, może nastąpić wyłącznie w niezbędnym zakresie. Art. 30 [Dokształcanie] Diagnosta laboratoryjny ma prawo i obowiązek pogłębiania i aktualizowania wiedzy i umiejętności zawodowych, w tym w szczególności ma prawo do uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia. Art. 30a [Specjalizacja] 1. Diagnosta laboratoryjny uzyskuje tytuł specjalisty, o którym mowa w art. 30, po odbyciu szkolenia specjalizacyjnego, zwanego zwane go dalej "specjalizacją", ustalonego programem specjalizacji i zdaniu egzaminu państwowego. (…) Art. 3434-55: Samorząd diagnostów laboratoryjnych. Diagnosta laboratoryjny Art. 56 [Odpowiedzialność dyscyplinarna] 1. Diagności laboratoryjni podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za zawinione, nienależyte wykonywanie czynności diagnostyki laboratoryjnej oraz za czyny sprzeczne z zasadami etyki zawodowej lub przepisami dotyczącymi wykonywania czynności diagnostyki laboratoryjnej. (…) Art. 58 [Kary dyscyplinarne] 1. Karami dyscyplinarnymi są: 1) upomnienie; 2) nagana; 3) zawieszenie prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego na okres od 12 miesięcy do 5 lat; 4) pozbawienie prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego. 2. W przypadku prawomocnego ukarania karą, o której mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, stosunek pracy diagnosty laboratoryjnego wygasa z mocy prawa. Wygaśnięcie to pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. 3. Kara pozbawienia prawa wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego oznacza skreślenie z listy diagnostów laboratoryjnych. [Zasady postępowania podobne do zasad odpowiedzialności farmaceutów]. farmaceutów]. Diagnosta laboratoryjny Art. 71 [Odpowiedzialność karna] 1. Kto bez uprawnień wykonuje czynności diagnostyki laboratoryjnej w laboratorium, podlega karze grzywny. 2. Jeżeli sprawca czynu, o którym mowa w ust. 1, działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej albo wprowadza w błąd co do posiadania takiego uprawnienia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 3. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 1, toczy się według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Koniec!