Związki składniowe, zdania złożone współrzędnie

Związki składniowe
Związek zgody
Wyraz określający dostosowuje
swoją formę do wyrazu
określanego,
Jaki? Który? Czyj?
Np.
Przydawka + podmiot
twój zeszyt
dopełnienie + przydawka
butami sportowymi
Związki składniowe
Związek rządu
Wyraz określany narzuca wyrazowi
określającemu określony przypadek
Kogo? Czego? Komu? Czemu?
Kogo? Co? z kim? z czym?
o kim? o czym?
Np.
Orzeczenie + dopełnienie
zachwyciłam się widokiem
podmiot + przydawka wyrażona rzecz.
Brat Kasi
Związek przynależności
Wyraz nadrzędny nie wymaga od
podrzędnego wystąpienia w określonej
formie
Jak? Gdzie? Kiedy? Skąd? Dokąd?
Po co? Dlaczego? I inne
Np.
Orzeczenie + okolicznik
Zastanawiał się wczoraj
Dopełnienie + przydawka w wyr.przyim.
Filmami o wojnie
Np. w zdaniu: Moja przyjaciółka kupiła mi dziś wspaniały prezent.
przyjaciółka kupiła – zw. główny, zgody
kupiła dziś – zw. poboczny, przynależności
moja przyjaciółka – zw. poboczny, zgody
kupiła prezent - zw. poboczny, rządu
kupiła mi – zw. poboczny, rządu
wspaniały prezent – zw. poboczny, zgody
Wypowiedzenie złożone współrzędnie
Składa się z dwóch wypowiedzeń składowych, z których żadne nie określa drugiego, lecz uzupełniają się wzajemnie.
W zależności od sposobu połączenia wypowiedzeń składowych wyróżniamy wypowiedzenia
złożone współrzędnie bezspójnikowe i spójnikowe.
Wypowiedzenia złożone współrzędnie dzielimy na:
łączne (i, oraz, a, zarazem, też, także)
np. Idę do domu i słucham muzyki.
rozłączne (albo, lub, czy, bądź)
np. Zjem obiad albo posprzątam dom.
przeciwstawne (ale, lecz, a, jednak, zaś)
np. Chciałam kupić ci prezent, ale nie miałam pieniędzy.
wynikowe(więc, zatem, toteż)
np. Dziś nie ma kartkówki, więc wszyscy się cieszymy.
wykresy
Wypowiedzenie złożone podrzędnie
Składa się z dwóch wypowiedzeń składowych – nadrzędnego i podrzędnego. Zdanie składowe nadrzędne (główne)
jest określane przed zdanie składowe podrzędne.
Części składowe zdania złożonego podrzędnie łączą się ze sobą za pomocą spójników i zaimków
względnych.
Podrzędne zdanie składowe uzupełnia treść zdania nadrzędnego i jest odpowiednikiem
podmiotu, orzecznika, przydawki, dopełnienia lub okolicznika, stąd dzielimy je na:
zdania złożone z podrzędnym podmiotowym (kto? co?)
np. Rób to, co wychodzi ci najlepiej.
zdania złożone z podrzędnym orzecznikowym (jaki jest?)
np. Hela jest taka, że wszystkich denerwuje.
zdania złożone z podrzędnym przydawkowym (jaki? który? czyj?)
np. Uprawiam sport, który bardzo lubię.
zdania złożone z podrzędnym dopełnieniowym (pytania przypadków zależnych)
np. Myślałam, że o tym mówiłam.
zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym (jak? gdzie? kiedy? skąd? dokąd? po co? i in.)
np. Spojrzał spode łba, nie podnosząc głowy.
Konstrukcja z imiesłowowym
równoważnikiem zdania
________________
Pamiętaj!
Pomiędzy częściami składowymi zdań złożonych współrzędnie łącznych i rozłącznych NIE STAWIAMY
PRZECINKA.
Pomiędzy częściami składowymi zdał złożonych współrzędnie przeciwstawnych i wynikowych, a także we
wszystkich zdaniach złożonych podrzędnie STAWIAMY PRZECINEK!