004 - Historia prawa polskiego _Z

WyŜsza Szkoła
Administracji i Zarządzania
w Przemyślu
Zamiejscowy Wydział
Administracyjno-Prawny
w Rzeszowie
SYLABUS
1.
Kierunek: „PRAWO”
2.
Nazwa przedmiotu: HISTORIA PRAWA POLSKIEGO
3.
Rok studiów: I
4.
Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne
Semestr: I i II
Bez wymagań wstępnych
Stacjonarne
Niestacjonarne
5.
Liczba godzin:
90 godzin
72 godziny
6.
Wykład:
60 godzin
44 godziny
7.
Ćwiczenia:
30 godzin
28 godzin
8.
Punkty ECTS:
8 punktów
8 punktów
9.
ZałoŜenia i cele przedmiotu
Celem nauczania przedmiotu „Historia prawa polskiego” jest zapoznanie studentów z ewolucją prawa
określającego ustrój państwa i stosunki między państwem a społeczeństwem oraz prawa prywatnego i karnego
(materialnego i procesowego). Dzięki temu mogą pełniej dostrzec i zrozumieć istotę i funkcję współczesnych
rozwiązań ustroju politycznego oraz instytucji prawa sądowego. Wiedza ta jest waŜnym czynnikiem
kształtującym kulturę prawniczą absolwenta studiów, pomocną w rozwijaniu umiejętności tworzenia i wykładni
prawa. Pozwala teŜ na krytyczny stosunek do prawa pozytywnego i proponowania zmian zwiększających jego
skuteczność i przydatność. Wyzwala teŜ większy szacunek dla prawa i instytucji państwowych.
10.
Metody dydaktyczne
Wykład i ćwiczenia
11.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
Egzamin. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest
pozytywnych ocen z kolokwiów.
12.
Lp.
zaliczenie z ćwiczeń na podstawie
uzyskania
Treści programowe
Liczba godzin
stacjonarne
wykład
ćwiczenia
Tematyka zajęć
PAŃSWTO POLSKIE do 1795r.
Ustrój społeczny i polityczny
I. Monarchia patrymonialna
1. Powstanie państwa polskiego
2. Ustrój polityczny
3. Organy współrządzące
4. Sądownictwo
5. Organizacja kościoła
2
1
Liczba godzin
niestacjonarne
wykład
ćwiczenia
2
1
6. Ustrój społeczny
II. Monarchia stanowa (1320 – 1454)
1. Korona Królestwa Polskiego
2. Organizacja i prawa stanów
3. Ustrój polityczny
4. Organizacja kościoła
III Rzeczpospolita szlachecka (1454 – 1764)
1. Zmiany w ustroju społecznym
2. Pozycja ustrojowa monarchy
3. Sejm walny
4. Sejmiki
5. Konfederacje i rokosze
6. Urzędy centralne i lokalne
7. Sądownictwo
8. Organizacja kościoła
IV Początki monarchii konstytucyjnej (1764 – 1795)
1. Reformy sejmu z lat 1764 – 1766
2. Reformy sejmu delegacyjnego z lat 1767 – 1768
3. Reformy sejmu delegacyjnego z lat 1773 – 1776
4. Reformy Sejmu Czteroletniego
5. Konfederacja targowicka i grodzieńska
6. Insurekcja kościuszkowska
Prawo sądowe
1. Uwagi źródłoznawcze
1.1. Źródła prawa w okresie średniowiecza
1.2. Źródła prawa w czasach nowoŜytnych
2. Prawo prywatne
2.1. Prawo osobowe
2.2. Prawo małŜeńskie, rodzinne i opiekuńcze
2.3. Prawo rzeczowe
rzecz
posiadanie
prawo własności
ograniczone prawa rzeczowe
2.4. Prawo spadkowe
dziedziczenie beztestamentowe
dziedziczenie testamentowe
2.5. Prawo zobowiązań
część ogólna
część szczegółowa
3. Prawo karne
3.1. Przestępstwo
pojęcie i rodzaje przestępstw
podstawy odpowiedzialności karnej
formy popełnienia przestępstwa
3.2. Kara
pojęcie i racjonalizacja kary
rodzaje odpowiedzialności
zasada wymiaru kary
rodzaje kar
4. Prawo procesowe
4.1. Charakterystyka i rozwój procesu
4.2. Postępowanie przygotowawcze
4.3. Postępowanie sądowe
4.4. Postępowanie egzekucyjne
4.5. Odrębności procesu w sprawach karnych
USTRÓJ I PRAWO SĄDOWE NA ZIEMIACH
POLSKICH POD ZABORAMI (DO 1918 r.)
1. Zabór pruski do roku 1807
1.1. Stosunki społeczne
1.2. Ustrój władz i urzędów
1.3. Organizacja sądownictwa i prawo sądowe
2. Zabór austriacki do roku 1809
1.1. Stosunki społeczne
1.2. Ustrój władz i urzędów
3
1,5
2
1,5
3,5
2
3
1,5
3
1,5
3,5
3
1,5
2
1,5
4
2,25
3
2
4
2,25
2,5
2
4
2,25
2,5
1,5
1
0,5
0,75
0,5
1
0,5
0,75
0,5
1.3. Organizacja sądownictwa i prawo sądowe
3. Zabór rosyjski do powstania listopadowego
1.1. Stosunki społeczne
1.2. Ustrój władz i urzędów
1.3. Organizacja sądownictwa i prawo sądowe
4. Księstwo Warszawskie
4.1. Źródła prawa
4.2. Ustrój społeczny
4.3. Ustrój polityczny
4.4. Organizacja sądownictwa
4.5. Prawo sądowe
5. Królestwo Polskie
5.1 Źródła prawa
5.2. Ustrój społeczny
5.3. Ustrój polityczny
5.4. Organizacja sądownictwa
5.5. Prawo cywilne i postępowanie cywilne
5.6. Prawo karne i postępowanie karne
6. Rzeczpospolita krakowska
6.1. Status prawnomiędzynarodowy
6.2. Źródła prawa
6.3. Ustrój społeczny
6.4. Ustrój polityczny
6.5. Organizacja sądownictwa
6.6. Prawo sądowe
7. Zabór pruski (1818 – 1914)
7.1 Źródła prawa
7.2. Reformy Steina – Hardenberga i uwłaszczenie
chłopów
7.3. Wielkie Księstwo Poznańskie – odrębności
ustrojowe
7.4. Zabór pruski w dobie konstytucyjnej
8. Zabór austriacki (1809 – 1914)
8.1. Źródła prawa
8.2. Okres przedautonomiczny
8.3. Okres autonomiczny
9. Ziemie polskie w czasie I wojny światowej
9.1. Władze państwowe pod kontrolą władz
centralnych
9.2. Organizacja sądownictwa i prawo sądowe
USTRÓJ POLITYCZNY I PRAWO SĄDOWE W POLSCE
MIĘDZYWOJENNEJ
1. Ustrój polityczny do wejścia w Ŝycie konstytucji
marcowej.
1.1. Pierwsze dzielnicowe organy państwowe
1.2. Dekret z 22 listopada 1918 r. o najwyŜszej
władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej
1.3. Mała Konstytucja z 20 lutego 1919 r.
2. Konstytucja z 17 marca 1921 r.
2.1. Naczelne zasady ustroju politycznego
2.2. Władza ustawodawcza
2.3. Władza wykonawcza
2.4. Prawa i wolności obywatelskie
2.5. Praktyka konstytucyjna w latach 1922 – 1926
3. Nowelizacja konstytucji w 1926 r.
3.1. Ustawa z 2 sierpnia 1926 r. uzupełniająca i
zmieniająca konstytucję z 17 marca 1921 r.
3.2. Praktyka konstytucyjna w latach 1922 – 1926
4. Konstytucja z 23 kwietnia 1935 r.
4.1. Naczelne zasady ustroju politycznego
4.2. Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej
4.3. Rząd
4.4. Sejm i Senat
4.5. Prawa i obowiązki obywatelskie
1
0,5
0,75
0,5
4
2
2,5
1,5
6
3,25
4
2,5
1
0,75
0,75
0,5
2
1
1
1
3
1,5
2,5
1,5
0,5
0,25
0,5
0,25
1
0,5
1
0,5
3
1,5
2
1,5
0,5
0,25
0,5
0,25
3
1,5
2
1,5
4.6. Praktyka konstytucyjna w latach 1935 – 1939
5. Terytorialna administracja publiczna
6. Organizacja wymiaru sprawiedliwości
6.1. Struktura organów wymiaru sprawiedliwości
6.2. Zasady przewodnie sądownictwa
6.3. Sądy powszechne
6.4. Sądy szczególne
6.5. Prokuratura
6.6. Prokuratura Generalna
6.7. Adwokatura i notariat
7. Prawo sądowe
7.1. Unifikacje i kodyfikacje prawa
7.2. Prawo i postępowanie cywilne
7.3. Prawo i postępowanie karne
13.
1.
2.
3.
4.
5.
1
1
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
4
2,25
4
2
Literatura podstawowa
J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak : Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2005.
J. Matuszewski, W. Witkowski, Studia z dziejów państwa i prawa polskiego, Łódź 2003.
E. Borkowska - Bagieńska : Historia prawa sądowego, Warszawa 2006.
J. Ciągwa, A. Lityński : Teksty źródłowe z historii państwa i prawa Polski (1864 – 1945). Katowice 1974.
Historia państwa i prawa Polski pod redakcją J. Bardacha: t. I – do połowy XV w. opracowany przez J.
Bardacha (Warszawa 1973); t. II – od połowy XV w. do 1975 r. w opracowaniu Z. Kaczmarczyka i B.
Leśnodorskiego (Warszawa 1971); t. III – od zaborów do uwłaszczenia w opracowaniu zbiorowym
(Warszawa 1981); t. IV od uwłaszczenia do odrodzenia państwa, opracowany przez K. Grzybowskiego
(Warszawa 1982); t. V – 1918 – 1939, w opracowaniu zbiorowym cz. 1. (Warszawa 1962) i cz. 2.
(Warszawa 1967).
14.
Literatura uzupełniająca
1.
2.
3.
4.
A. Korobowicz, W. Witkowski, Historia ustroju i prawa polskiego (1772 – 1918), Kraków 2001.
P. Jurek : Historia państwa i prawa polskiego. Źródła prawa, sądownictwo, Wrocław 1996.
W. Ćwik, T. Opas : Prawo sądowe w Polsce do 1939 r., Rzeszów 1999.
W. Witkowski, Postulaty ustawodawcze naczelnych prokuratorów IX departamentu Rządzącego Senatu
Królestwa Polskiego (1842 – 1871) (w:) Ustrój i prawo w przeszłości dalszej i bliŜszej. Studia historyczne o
prawie dedykowane Prof. Stanisławowi Grodziskiemu w pięćdziesiątą rocznicę pracy naukowej pod red. J.
Malca, W. Uruszczaka, Kraków 2001.
5. W. Witkowski, Nowe pokolenie prawników Królestwa Polskiego I połowy XIX wieku, Rejent 2000, Nr 4.
15.
Nazwisko osoby prowadzącej zajęcia na studiach stacjonarnych
- wykład: dr hab. A. Witkowski
- ćwiczenia: dr W. Mróz
16.
Nazwisko osoby prowadzącej zajęcia na studiach niestacjonarnych
- wykład: prof. dr hab. W. Ćwik (semestr I)
prof. dr hab. A. Korobowicz (semestr II)
- ćwiczenia: dr W. Mróz