Pomost do funduszy - Biuletyn Finanse Publiczne BDO

Pomost do funduszy
Wpisany przez Kinga Korniejenko
Możliwość prefinansowania dotacji i współfinansowania inwestycji kredytem jest coraz chętniej
wykorzystywana również przez podmioty państwowe i samorządowe.
Coraz chętniej inwestorzy tworzą naprawdę ogromne projekty za coraz wyższe kwoty. W
związku z tym zmuszeni są do zaangażowania coraz większych środków na ich
realizację. Przy planowaniu inwestycji unijnej należy określić finansowanie wkładu
własnego inwestora w projekcie oraz zabezpieczyć zdolność kredytowania dla całej
inwestycji, aż do momentu refundacji dotacji z funduszu strukturalnego.
Konsekwencją jest pojawiające się ryzyko utraty płynności finansowej organizacji. Zaradzić
temu można poprzez finansowanie pomostowe. Lecz czym właściwie ono jest? Do
finansowania pomostowego inwestycji można podejść na dwa sposoby: zapewniając
podmiotowi realizującemu inwestycję kredytu pomostowego oferowanego przez różne instytucje
finansowe oraz ubiegając się o zaliczkę na realizację projektu z instytucji unijnych. Druga
możliwość może się wydawać bardziej atrakcyjna, niestety istnieje ona tylko w niewielu
programach.
Nie polegaj na finansowaniu pomostowym
Składając wniosek o dofinansowanie podmiot realizujący inwestycje może ubiegać się o
zaliczkę na poczet realizacji projektu. Ma to znaczenie zwłaszcza przy projektach dużych,
realizowanych długoterminowo, przy którym istnieje znaczne ryzyko utraty płynności przez
beneficjenta. Taki rodzaj dofinansowania przewidziano m.in. w Regionalnym Programie
Operacyjnym Województwa Małopolskiego, gdzie czytamy, że „w uzasadnionych przypadkach,
jeśli przemawia za tym istotny interes kategorii beneficjentów lub specyfika projektów (działań)
środki będą mogły być przekazywane w formie zaliczki". Czy więc warto skorzystać z takiej
formy pomocy? Na pewno tak, gdyż szybciej otrzymamy należne środki i będziemy
dysponować pewnym „zapasem'' gotówki na realizację inwestycji. Nie można jednak stworzyć
1/5
Pomost do funduszy
Wpisany przez Kinga Korniejenko
planu inwestycyjnego na podstawie założenia, że otrzymamy finansowanie pomostowe. Należy
pamiętać, że takiej możliwości nie będzie w części unijnych programów w okresie 2007-2013, a
ponadto istnieje prawdopodobieństwo, że wypłata tych środków może zostać przesunięta lub
opóźniona. Poza tym instytucje wdrażające programy zaznaczają, że środki będą
przekazywane głównie w formie refundacji, na podstawie rozliczeń.
Pisząc o wsparciu pomostowym warto również wspomnieć o programie ZPORR 2.5. ,,Promocja
przedsiębiorczości w latach 2004-2006'', w ramach którego osoby fizyczne mogły ubiegać się o
środki finansowe na założenie własnej działalności gospodarczej. W tym programie wsparcie
pomostowe polegało na wypłacie początkującemu przedsiębiorcy pomocy finansowej w
wysokości 700 zł. Kwota ta miała pokryć koszty bieżącego funkcjonowania firmy, przez okres 6
miesięcy od momentu założenia działalności (w niektórych przypadkach istniała możliwość
przedłużenia takiego wsparcia do jednego roku). Finansowanie w tym programie było trochę
podobne do poprzednio opisywanej możliwości ubiegania się o zaliczki, jednak istnieje jedna
podstawowa różnica. W przypadku działania ZPORR 2.5. finansowanie pomostowe stanowiło
oddzielną kwotę, o którą mógł się ubiegać przedsiębiorca, nie stanowiło zaś część wypłaty z
całości środków przyznanych beneficjentowi.
,,Pomost'' instytucji finansowych
Najczęściej jednak, gdy słyszymy o finansowaniu pomostowym, pojęcie to łączymy z kredytami
przyznawanymi przez banki. Kredyt pomostowy, kredyt na dotację unijną czy eurokredyt
stanowią jeden z nowszych produktów finansowych oferowanych przez banki oraz instytucje
parabankowe. Został on stworzony specjalnie z myślą o beneficjentach pomocy unijnej, którzy
aby móc skorzystać z unijnych pieniędzy muszą najpierw wydatkować własne środki i zapewnić
inwestycji ciągłość finansowania w razie opóźnień wypłaty dotacji. Często oznacza to w
praktyce, że potencjalny beneficjent musi dysponować znaczną częścią całkowitego budżetu na
realizację projektu lub wręcz całością kwoty inwestycji. Kredyt pomostowy ma zapewnić
2/5
Pomost do funduszy
Wpisany przez Kinga Korniejenko
ciągłość realizacji inwestycji i jest on przeznaczony na prefinansowanie inwestycji do czasu
wypłaty dotacji. Finansowanie kredytem lub otrzymanie tzw. promesy kredytowej często stanowi
preferowaną formę finansowania różnego rodzaju inwestycji, dla większości podmiotów jest też
jedyną możliwością sfinansowania planów rozwojowych.
Oczywiście, istnieje możliwość finansowania inwestycji ze środków własnych. Instytucja, z którą
podpisuje się umowę wymaga jednak przedstawienia dowodów na zabezpieczenie tych
środków na realizację inwestycji, a dokumenty te nie zawsze są możliwe do uzyskania.
Podobne wymogi dotyczą nie tylko dotacji z Unii Europejskiej, ale też innych możliwości
dofinansowania, na przykład w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Przy
finansowaniu projektu z EOG istnieje wymóg zabezpieczenia środków na pierwszy i drugi
kwartał rzeczowej realizacji projektu oraz zapewnienia środków niezbędnych do zachowania
płynności finansowej przy realizacji projektu zgodnie z planem wdrażania projektu, załączonym
do umowy. W przypadku projektów unijnych zabezpieczenie okresu finansowania projektów jest
zależne od ich wielkości. Przy realizacji małych projektów niezbędne jest posiadanie przez
organizację całości kwoty, na którą przewidziana jest inwestycja.
Finansowanie kredytem unijnych płatności różni się od standardowego systemu finansowania
inwestycji w drodze kredytowania. Czym różni się kredyt pod dotację od „normalnego'' kredytu
przyznawanego firmie? Przede wszystkim powinien się on charakteryzować elastycznością. Nie
jest obecnie możliwe dokładne określenie czasu oczekiwania na refinansowanie poniesionych
wydatków przez instytucje unijne. Na podstawie doświadczeń przy realizowaniu projektów z
poprzednich okresów (finansowanych z funduszy przedakcesyjnych oraz w ramach programów
z lat 2004-2006) możemy jednak oszacować, że zwrot kosztów inwestycji może nastąpić kilka
miesięcy po zakończeniu projektu. Należy pamiętać, że beneficjent otrzyma zwrot środków
dopiero po przedstawieniu faktur i rozliczeniu całości projektu oraz zaakceptowaniu
dokumentów przez instytucje, z którą była podpisywana umowa. W razie wystąpienia
wątpliwości co do poprawności wykonania projektu lub nie wykonania go zgodnie z przyjętymi
założeniami, instytucja nadzorująca poprosi beneficjenta o wyjaśnienia przyczyn zaistniałej
sytuacji, co z kolei opóźni zamknięcie projektu i wypłatę środków. Umowa kredytowa musi
przewidywać zaistnienia takiej sytuacji i umożliwiać przedłużenie spłaty całości kredytu.
Oferta kredytowa w odpowiedzi na potrzeby beneficjenta funduszy unijnych powinna być
również szersza niż samo sfinansowanie luki czasowej. Kredyt powinien umożliwiać
sfinansowanie nie tylko i wyłącznie części objętej dotacją unijną, ale również tzw. kosztów
niekwalifikowanych, które najczęściej stanowią integralną część projektu. W projektach
3/5
Pomost do funduszy
Wpisany przez Kinga Korniejenko
inwestycyjnych polegających na zakupie komputerów oraz nowoczesnego oprogramowania są
to często koszty szkoleń. Bank może również zaoferować kredyt współfinansujący wkład własny
beneficjenta, na okres dostosowany do potrzeb kredytobiorcy, honorując standardowe
zabezpieczenia kredytów. Ważne jest, aby harmonogram spłaty był ustalany indywidualnie w
zależności od charakteru projektu inwestycyjnego.
Przykładem kredytu spełniającego te wymogi może być produkt finansowy pod nazwą Kredyt
Europejski instytucji finansowej Eurochance. Firma, poza standardowymi produktami
przygotowała specjalne oferty dla szpitali oraz jednostek samorządowych. Kredyt Europejski
obejmuje zarówno możliwość finansowania uzupełniającego (obejmującego wkład własny
beneficjenta i koszty niekwalifikowane projektu) jak i finansowanie pomostowe. W przypadku
jednostek samorządowych kwota kredytu obejmuje całość projektu, zaś w przypadku szpitali i
przedsiębiorstw tylko jego część (całość przyznanej dotacji oraz koszty uzupełniające w kwocie
do 75 proc. wartości dla szpitali oraz połowy kosztów uzupełniających w przypadku
przedsiębiorstw). Odzyskanie kwoty dofinansowania bank zakłada w momencie rozliczenia
inwestycji i wpłaty środków na konto beneficjenta, zaś na spłatę dofinansowania
uzupełniającego daje termin 10 lat (z karencją 12 miesięcy, w ratach miesięcznych lub
kwartalnych). W zależności od beneficjenta różne są formy zabezpieczenia kredytu, może to
być weksel własny in blanco wystawiony przez jednostkę samorządu terytorialnego lub w
przypadku szpitali i przedsiębiorstw hipoteka, zastaw, przewłaszczenie, poręczenie lub przelew
wierzytelności.
Procedura uzyskania kredytu
O kredyt na inwestycje dofinansowywane ze środków unijnych można również się ubiegać
przed otrzymaniem dofinansowania. Usługę taką oferuje większość dużych banków:
przykładowa procedura w przypadki ING Banku Śląskiego składa się z kilku etapów. Na
początku klient składa wniosek o kredyt (z wymaganymi dokumentami, w tym wnioskiem o
4/5
Pomost do funduszy
Wpisany przez Kinga Korniejenko
dofinansowanie, który będzie składał później do instytucji wdrażającej do konkretnego
programu) w oddziale banku. Następnie dokumenty zostają poddane ocenie i w przypadku jej
pozytywnego wyniku zostaje podpisana umowa o kredyt. Dopiero na tym etapie następuje
złożenie wniosku o dofinansowanie w odpowiedniej instytucji wdrażającej.
Po złożeniu wniosku kredyt zostaje uruchomiony i może rozpocząć się realizacja projektu
inwestycyjnego przez klienta. Ważne jest, że kredyt może być wykorzystywany przed
przyznaniem dofinansowania przez instytucję wdrażającą. Jest to szczególnie istotne w nowym
okresie programowania 2007-2013, gdzie istnieje możliwość otrzymania refundacji kosztów
inwestycji, które zostały poniesione po 1 stycznia 2007 r. Warunek jest jeden - w momencie
składania wniosku inwestycja nie może być zakończona, czyli całkowicie rozliczona. W
przypadku przyznania dotacji kredyt zaciągnięty w ING jest traktowany na preferencyjnych
warunkach - jako kredyt unijny. Natomiast gdy dotacja nie zostanie przyznana, poniesione
przez klienta koszty nie zostaną uznane jako kwalifikowane, a kredyt unijny uzyskuje status
kredytu standardowego.
Po otrzymaniu zawiadomienia o przyznanie dotacji beneficjent musi podpisać umowę o
dofinansowanie projektu z instytucją wdrażającą. W trakcie realizacji projektu beneficjent składa
wnioski o płatności pośrednie (dotyczy dużych projektów), gdzie wypłata dotacji następuje w
transzach przez instytucję wdrażającą - spłata kredytu pomostowego następuje więc w ratach.
W przypadku mniejszych inwestycji wypłata dofinansowania następuje po złożeniu wniosku o
płatność końcową - wypłatę dotacji (jednorazowo). Spłata kredytu pomostowego następuje
jednorazowo po zakończeniu realizacji projektu. Klientowi banku pozostaje wtedy spłata kredytu
finansującego wkład własny, a następuje ona zgodnie z określonym harmonogramem spłaty i
może być rozbita na wieloletnie raty.
Korzystanie z finansowania pomostowego przy wielu projektach było po prostu niezbędne do
ich realizacji. Możliwość prefinanansowania dotacji i współfinansowania inwestycji środkami
pochodzącymi z kredytu jest coraz chętniej wykorzystywana nie tylko przez prywatne firmy, ale
również przez podmioty państwowe i samorządowe. Warto więc rozważając inwestycję
dowiedzieć się, czy istnieje możliwość uzyskania zaliczek na jej realizację lub kredytu
bankowego specjalnie skonstruowanego pod specyficzne wymagania programów unijnych.
5/5