Treść stanowiska IZ PO WER w zakresie realizacji projektów

STANOWISKO INSTYTUCJI ZARZĄDZAJĄCEJ PROGRAMEM OPERACYJNYM WIEDZA
EDUKACJA ROZWÓJ (IZ PO WER) W ZAKRESIE REALIZACJI PROJEKTÓW WSPÓŁPRACY
PONADNARODOWEJ I Z KOMPONENTEM PONADNARODOWYM WSPÓŁFINANSOWANYCH
ZE ŚRODKÓW EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO (EFS)
Na wstępie należy podkreślić, że współpraca ponadnarodowa może przybierać różnorodne formy,
a państwa członkowskie i regiony UE programując wsparcie realizowane w okresie 2014-2020
musiały podjąć strategiczną decyzję określającą ramy wdrażania współpracy ponadnarodowej
w ramach ich programów operacyjnych. Wspólne Ramy Strategiczne wskazują, że państwa
członkowskie powinny dążyć do tego, aby podejmować działania w obszarach polityki określonych w
stosownych zaleceniach Rady w celu zmaksymalizowania wzajemnego uczenia się. Komponent
współpracy ponadnarodowej powoduje wzmocnienie zdolności do innowacyjności, modernizacji
i adaptacji instytucji do nowych wyzwań społecznych i gospodarczych, pomaga zidentyfikować
i ocenić problemy, rozwiązania i kierunki reform w polityce tak, aby zrealizować główne cele
określone w strategii Europa 2020, w szczególności te z zakresu zatrudnienia, ograniczania ubóstwa,
edukacji i szkolnictwa wyższego oraz dobrego rządzenia. Doświadczenia europejskie wskazują, ze
wymiana informacji, dzielenie się dobrymi praktykami oraz praca w wielokulturowym środowisku na
rzecz wspólnych rozwiązań stanowią skuteczne narzędzia, które zwiększają jakość efektów
realizowanych działań.
Zgodnie z zapisami art. 10 rozporządzenia EFS państwa członkowskie wdrażają współpracę
ponadnarodową w celu promowania wzajemnego uczenia się, w ten sposób zwiększając efektywność
polityk wspieranych ze środków EFS dzięki zaangażowaniu podmiotów z co najmniej dwóch państw
członkowskich. W przeciwieństwie do okresu 2007-2013, wdrażanie współpracy ponadnarodowej jest
obecnie obligatoryjne na poziomie państwa członkowskiego.
Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej podstawowe kryteria wyróżniające projekt współpracy
ponadnarodowej to przede wszystkim:
- upowszechnianie wzajemnego uczenia się, rozumianego jako wymiana informacji, dzielenie się,
weryfikacja i adaptacja dobrych praktyk, ale również wspólne działanie na rzecz wypracowywania
wspólnych rozwiązań przy udziale obywateli, administracji, partnerów społecznych oraz organizacji
działających w obszarze zatrudnienia, włączenia społecznego, edukacji, szkolenia i uczenia przez
całe życie, a także budowania potencjału administracji. Należy zaznaczyć, że korzyści ze współpracy
ponadnarodowej dla poszczególnych partnerów powinny być wzajemne, ale nie oznacza to, że muszą
być takie same – każda ze stron powinna najpierw zidentyfikować czego oczekuje od udziału w tego
rodzaju współpracy;
- zaangażowanie partnerów z co najmniej dwóch państw członkowskich, którzy podejmują
współpracę w dowolnej, uzgodnionej formie w celu upowszechniania wzajemnego uczenia się
poprzez wymianę doświadczeń i rozwiązań między sobą;
- zaplanowanie działań ponadnarodowych na poziomie programu operacyjnego w ramach
określonych priorytetów inwestycyjnych, przy czym możliwe jest zaprogramowanie: odrębnej osi
priorytetowej poświęconej współpracy ponadnarodowej, wdrażania współpracy ponadnarodowej
w ramach różnych osi priorytetowych poświęconych innych działań lub podejście mieszane, łączące
te dwa rozwiązania.
W przypadku Polski, zgodnie z linią demarkacyjną ustanowioną dla okresu programowania 2014-2020
projekty współpracy ponadnarodowej finansowane z EFS mogą być realizowane wyłącznie na
poziomie centralnym, tj. w ramach krajowego programu operacyjnego EFS – PO WER. Przyjęto
podejście polegające na wdrażaniu współpracy ponadnarodowej w ramach odrębnej osi
priorytetowej poświeconej innowacjom społecznym i współpracy ponadnarodowej (oś IV PO WER).
Za projekty współpracy ponadnarodowej uznawane są te projekty, które:




realizowane są w partnerstwie z partnerem ponadnarodowym, tj. podmiotem spoza Polski,
który jest jasno zidentyfikowany we wniosku o dofinansowanie projektu;
zakładają wspólną realizację działań przez obydwie strony;
zakładają formę współpracy z partnerem zagranicznym, która pozwala na wzajemne uczenie
się partnerów, wymianę informacji, dzielenie się, weryfikację i adaptację dobrych praktyk, nie
ma zatem incydentalnego charakteru;
mają sprecyzowany cel, którego osiągnięcie nie jest możliwe bez partnera zagranicznego
(wartość dodana współpracy ponadnarodowej), i na który zaplanowano konkretny budżet we
wniosku.
Projekty współpracy ponadnarodowej mogą być realizowane wyłącznie w PO WER w odpowiedzi na
konkursy ogłaszane przede wszystkim przez Centrum Projektów Europejskich (CPE), które jest
instytucją pośredniczącą w Działaniu 4.3 Współpraca ponadnarodowa.
Szczególnym rodzajem współpracy ponadnarodowej jest mobilność ponadnarodowa, która służy
m.in. nabyciu nowych umiejętności i kompetencji oraz ich doskonaleniu, a także zdobyciu
doświadczenia zawodowego przez osoby na różnym etapie kształcenia i kariery zawodowej.
Mobilność ponadnarodowa została zaplanowana w Osi IV PO WER w ramach konkursów ogłaszanych
przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w Działaniu 4.2 Programy mobilności ponadnarodowej
w następującym zakresie:



mobilność studentów, uczniów i absolwentów szkół zawodowych, pracowników placówek
kształcenia,
mobilność osób bezrobotnych i pracujących chcących podnieść swoje kompetencje lub
kwalifikacje niezbędne do utrzymania lub podjęcia zatrudnienia,
mobilność osób zaangażowanych w kreowanie i wdrażanie polityk publicznych.
Powyższe rodzaje mobilności zaplanowane w PO WER wykluczają zatem możliwość realizacji tego
rodzaju wsparcia w regionalnych programach operacyjnych oraz innych niż IV osiach priorytetowych
PO WER. Wyłączność realizacji ww. mobilności zostanie wprowadzona do Wytycznych horyzontalnych
w zakresie edukacji oraz Wytycznych horyzontalnych w zakresie zatrudnienia, przy ich najbliższej
nowelizacji.
Należy jednocześnie podkreślić, że w Działaniu 4.3 PO WER przewidziany został specyficzny typ
operacji, który umożliwia uzupełnienie projektu standardowego, będącego w trakcie realizacji,
o element współpracy ponadnarodowej. Możliwość ubiegania się o dofinansowanie na tego typu
rozszerzenie dotyczy zarówno projektów wybranych do dofinansowania w ramach regionalnych
programów operacyjnych, jak i innych niż IV osiach priorytetowych. W 2016 roku planowane jest
ogłoszenie przez CPE pierwszych konkursów na tego typu działania, w związku z czym, projekty, które
zostały wybrane do dofinansowania w ramach konkursów ogłaszanych w RPO będą mogły aplikować
w konkursie CPE i ubiegać się o środki z PO WER na rozszerzenie swojego projektu o działania
z obszaru współpracy ponadnarodowej. Należy jednak pamiętać, że przyznanie dofinansowania na
ten cel nie jest bezwarunkowe – wnioskodawcy muszą wziąć udział w konkursie, spełnić określone
kryteria i pozytywnie przejść całą ścieżkę oceny (analogicznie do tradycyjnych konkursów w PO WER).
Wyjątkiem od konieczności realizacji współpracy lub mobilności ponadnarodowej w Osi IV PO WER
jest sytuacja, w której zapisy dotyczące ww. współpracy znajdują się w wynegocjowanym z KE RPO
lub innej niż IV Osi priorytetowej PO WER.
Należy zaznaczyć, że każdorazowo decyzja w zakresie tego czy dany projekt jest projektem
współpracy ponadnarodowej i w związku z tym powinien być realizowany wyłącznie w PO WER
leży w gestii instytucji oceniający dany projekt lub jego element, w którym występują zadania
związane ze współpracą bądź mobilnością ponadnarodową.
Ministerstwo Rozwoju
Departament Europejskiego Funduszu Społecznego