Raport z audytu SP ZOZ 2009
Transkrypt
Raport z audytu SP ZOZ 2009
Raport z audytu działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Katowice, marzec 2009 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach SPIS TREŚCI 1 WPROWADZENIE .................................................................................................................................... 9 2 ANALIZA POTRZEB ZDROWOTNYCH MIESZKAŃCÓW POWIATU PUŁAWSKIEGO I POWIATÓW OŚCIENNYCH........................................................................................................................... 10 2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.3 2.4 2.5 2.6 3 POŁOŻENIE ......................................................................................................................................... 10 STRUKTURA LUDNOŚCI W POWIECIE PUŁAWSKIM, WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM ORAZ KRAJU ............. 11 Powiat puławski ............................................................................................................................ 11 Województwo lubelskie ................................................................................................................. 13 Kraj ............................................................................................................................................... 14 ANALIZA GOSPODARSTW DOMOWYCH ................................................................................................ 16 STAN ZDROWIA LUDNOŚCI .................................................................................................................. 18 ANALIZA STRUKTURY DEMOGRAFICZNEJ POWIATU RYCKIEGO I OPOLSKIEGO ..................................... 21 PODSUMOWANIE ................................................................................................................................. 23 OGÓLNA ANALIZA LOKALNEGO RYNKU ZDROWIA ................................................................ 24 3.1 PODMIOTY ŚWIADCZĄCE USŁUGI MEDYCZNE NA TERENIE POWIATU ORAZ POWIATÓW OŚCIENNYCH .. 24 3.1.1 Powiat puławski ............................................................................................................................ 24 3.1.2 Powiat opolski............................................................................................................................... 26 3.1.3 Powiat rycki .................................................................................................................................. 28 3.1.4 Powiat lubartowski........................................................................................................................ 30 3.1.5 Powiat lubelski .............................................................................................................................. 31 3.1.6 Powiat kozienicki .......................................................................................................................... 34 3.1.7 Powiat zwoleński........................................................................................................................... 35 3.2 ANALIZA KONKURENCJI NA TERENIE MIASTA PUŁAWY ...................................................................... 35 3.3 ANALIZA PODAŻY ŚWIADCZEŃ MEDYCZNYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO ORAZ KRAJU 38 3.4 OCZEKIWANIE NA UDZIELENIE ŚWIADCZENIA MEDYCZNEGO .............................................................. 43 3.5 DOSTĘPNOŚĆ PORAD LEKARZY SPECJALISTÓW ................................................................................... 44 4 ANALIZA MOŻLIWOŚCI SPRZEDAŻY USŁUG ZDROWOTNYCH POZA POWIAT PUŁAWSKI......................................................................................................................................................... 45 5 ANALIZA STRUKTURY NAKŁADÓW NA PUBLICZNE LECZNICTWO ................................... 47 6 STRUKTURA WYDATKÓW NFZ ........................................................................................................ 50 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 6.15 6.16 6.17 KONTRAKTACJA ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH (KRAJ, WOJEWÓDZTWO, SP ZOZ W PUŁAWACH) ......... 50 PODSTAWOWA OPIEKA ZDROWOTNA .................................................................................................. 51 AMBULATORYJNE ŚWIADCZENIA SPECJALISTYCZNE ........................................................................... 52 LECZENIE SZPITALNE .......................................................................................................................... 53 OPIEKA PSYCHIATRYCZNA I LECZENIE UZALEŻNIEŃ............................................................................ 55 OPIEKA DŁUGOTERMINOWA................................................................................................................ 55 REHABILITACJA LECZNICZA ................................................................................................................ 57 LECZENIE STOMATOLOGICZNE ............................................................................................................ 58 PROFILAKTYCZNE PROGRAMY ZDROWOTNE ....................................................................................... 59 ŚWIADCZENIA ODRĘBNIE KONTRAKTOWANE ...................................................................................... 60 POMOC DORAŹNA I TRANSPORT SANITARNY – RATOWNICTWO MEDYCZNE ......................................... 60 ZAOPATRZENIE W WYROBY ORTOPEDYCZNE I ŚRODKI POMOCNICZE ................................................... 61 LECZNICTWO UZDROWISKOWE ........................................................................................................... 62 KIERUNKI PREFEROWANE DO WYKORZYSTANIA DLA SP ZOZ ............................................................ 64 WIELKOŚĆ REALIZOWANYCH PRZEZ SPZOZ W PUŁAWACH KONTRAKTÓW Z LOW NFZ ................... 66 WYKONANIE KONTRAKTU W OKRESIE VII-X.2008 WEDŁUG JGP ....................................................... 78 PROCEDURY MEDYCZNE ..................................................................................................................... 80 2 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 7 ANALIZA I OCENA OBECNEGO STANU SPZOZ W PUŁAWACH ............................................. 90 7.1 7.1.1 7.1.2 7.1.3 7.2 7.3 7.3.1 7.3.2 7.3.3 7.3.4 7.4 7.4.1 7.4.2 7.5 7.6 8 ANALIZA SYTUACJI EKONOMICZNO – FINANSOWEJ ............................................................ 108 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 9 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE............................................................................................................ 90 Statut ............................................................................................................................................. 90 Regulaminy pracy ......................................................................................................................... 91 Struktura organizacyjna................................................................................................................ 92 PODSTAWOWE WSKAŹNIKI DZIAŁALNOŚCI SZPITALA.......................................................................... 93 ANALIZA ZASOBÓW LUDZKICH ........................................................................................................... 96 Oddziały ........................................................................................................................................ 96 Poradnie...................................................................................................................................... 100 Jednostki pomocnicze.................................................................................................................. 101 Administracja .............................................................................................................................. 104 BAZA LOKALOWA I WYPOSAŻENIE W SPRZĘT MEDYCZNY ................................................................. 104 Baza lokalowa ............................................................................................................................. 104 Wyposażenie w sprzęt medyczny ................................................................................................. 105 ANALIZA ZAPLECZA DIAGNOSTYCZNEGO I ZABIEGOWEGO ................................................................ 105 ANALIZA WSPÓŁPRACY LECZNICTWA OTWARTEGO Z LECZNICTWEM SZPITALNYM ........................... 106 SYTUACJA FINANSOWA SP ZOZ ....................................................................................................... 108 ANALIZA RENTOWNOŚCI ODDZIAŁÓW ............................................................................................... 113 ANALIZA RENTOWNOŚCI PRZYCHODNI .............................................................................................. 121 RACHUNEK KOSZTÓW ....................................................................................................................... 122 SYSTEM BUDŻETOWANIA .................................................................................................................. 124 KONTROLA FINANSOWA.................................................................................................................... 125 NIEZBĘDNE NAKŁADY FINANSOWE NA ROZWÓJ DZIAŁALNOŚCI ........................................................ 132 ŹRÓDŁA FINANSOWANIA INWESTYCJI ............................................................................................... 132 OCENA PRZYJĘTYCH KIERUNKÓW ROZWOJU SP ZOZ......................................................... 137 9.1 DOPOSAŻENIE W SPRZĘT MEDYCZNY ................................................................................................ 137 10 PROGNOZA OPTYMALNYCH KIERUNKÓW I STRUKTURY ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH ........................................................................................................................................... 139 11 OPTYMALNE KIERUNKI I STRUKTURA ŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH ........................... 142 12 MODELOWE ROZWIĄZANIE PUBLICZNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ W POWIECIE PUŁAWSKIM ................................................................................................................................................... 144 13 WNIOSKI ................................................................................................................................................ 148 14 REKOMENDACJE................................................................................................................................. 150 3 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach SPIS TABEL Tabela 1 Ludność powiatu puławskiego w 2007 r. według miejsca zamieszkania ................. 11 Tabela 2 Ludność powiatu puławskiego, województwa lubelskiego oraz kraju w latach 20012007.......................................................................................................................................... 12 Tabela 3 Ludność według województw, stan na 31 grudnia 2006 r. ....................................... 15 Tabela 4. Umowy zawarte przez Centrum Medyczne “Internus” S.C z NFZ w roku 2008 (zł) .................................................................................................................................................. 36 Tabela 5 Umowy zawarte przez NZOZ „Medical” Sp. z o.o. z NFZ w roku 2008 ................. 37 Tabela 6. Umowy zawarte przez NZOZ „Niwa - Med” s.c. z NFZ w roku 2008 (zł) ............. 37 Tabela 7. Umowy zawarte przez Zakład Fizjoterapii i Masażu Bio-Relax z NFZ w roku 2008 (zł) ............................................................................................................................................ 38 Tabela 8 Szpitale ogólne z podziałem na województwa.......................................................... 41 Tabela 9 Szpitale w poszczególnych województwa w 2007 r. ................................................ 42 Tabela 10 Liczba łóżek szpitalnych w poszczególnych województwach w latach 2005-200742 Tabela 11. Całkowite wydatki na zdrowie jako % udziału w PKB w krajach Unii Europejskiej w 2008 r.................................................................................................................................... 48 Tabela 12. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wybranych krajach Unii Europejskiej.... 49 Tabela 13 Zestawienie kontraktów ze środków publicznych w latach 1999-2008.................. 50 Tabela 14 Koszty zrealizowanych świadczeń POZ w latach 2006-2007 (zł).......................... 51 Tabela 15 Wartość zrealizowanych świadczeń w rodzaju AOS w latach 2006-2007 (zł)....... 52 Tabela 16 Wartość zrealizowanych świadczeń w rodzaju SZP w latach 2006-2007 (zł)........ 54 Tabela 17 Wartość zrealizowanych świadczeń PSY w latach 2006-2007 (zł) ........................ 55 Tabela 18 Wartość zrealizowanych świadczeń OPD w latach 2006-2007 (zł) ....................... 56 Tabela 19 Wartość zrealizowanych świadczeń REH w latach 2006-2007 (zł) ....................... 57 Tabela 20 Wartość zrealizowanych świadczeń STM w latach 2006-2007 (zł) ....................... 58 Tabela 21 Koszty zrealizowanych umów PRO w latach 2006-2007 (zł) ................................ 59 Tabela 22 Wartość zrealizowanych SOK w latach 2006-2007 (zł) ......................................... 60 Tabela 23 Wartość zrealizowanych świadczeń RTM w latach 2006-2007 (zł)....................... 61 Tabela 24 Koszty zrealizowanych umów ZAO w latach 2006-2007 (zł) ................................ 61 Tabela 25 . Koszty realizacji świadczeń UZD w latach 2006-2007 (zł).................................. 62 Tabela 26 Liczba zawartych umów (NFZ ogółem) ................................................................. 63 Tabela 27 Plan i realizacja kontraktu w oddziałach w okresie 2006 – I półrocze 2008 r. (zł.)66 Tabela 28 Wykonanie kontraktu w oddziałach w okresie 2006 – I półrocze 2008 r. (%) ...... 67 Tabela 29 Analiza trendu poziomu kontraktu z NFZ............................................................... 68 Tabela 30 Kontrakt z NFZ w poradniach i pozostałych komórkach w okresie 2006 – I półr. 2008 r. (zł.) .............................................................................................................................. 69 Tabela 31 Kontrakt z NFZ w poradniach i pozostałych komórkach w okresie 2006 – I półr. 2008 r. (% ).............................................................................................................................. 71 Tabela 32 Plan i wykonanie kontraktu w poradniach z analizą trendu na 2009 r.................... 73 Tabela 33 Plan i wykonanie kontraktu w Szpitalu w latach 2006 – I półr. 2008 r. ................. 74 Tabela 34 Wartość kontraktu NFZ miesięcznie na jednego zatrudnionego w oddziałach w I półr. 2008 r. .............................................................................................................................. 74 Tabela 35 Kontrakt na jednego pacjenta na oddziałach w latach 2006 -2008 (w zł)............... 76 Tabela 36 Programy terapeutyczne lekowe - wartość umów z NFZ i ich wykonanie w 2007 r. (w zł) ........................................................................................................................................ 76 4 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 37 Wartość i wykonanie umów z NFZ - ambulatoryjna opieka specjalistyczna w 2007 r. (w zł) ..................................................................................................................................... 77 Tabela 38Wartość umów z NFZ i ich wykonanie w zakresie rehabilitacji medycznej (w zł) w 2007 r........................................................................................................................................ 77 Tabela 39 Wartość umów z NFZ i ich wykonanie w zakresie programów profilaktycznych (w zł) w 2007 r. ............................................................................................................................. 77 Tabela 40 Stopień realizacji kontraktu w oddziałach od lipca do października 2008 ............. 78 Tabela 41 Wartościowe wykonanie kontraktu od lipca do października 2008 (zł) ................. 79 Tabela 42 Najczęściej wykonywane procedury na oddziale AiIT w 2007 roku..................... 80 Tabela 43 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Chirurgii Dziecięcej w 2007 roku .................................................................................................................................................. 81 Tabela 44 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Chirurgii Ogólnej w 2007 roku81 Tabela 45 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Dermatologicznym w 2007 roku .................................................................................................................................................. 82 Tabela 46 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Dziecięcym w 2007 roku ........ 82 Tabela 47 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Kardiologii w 2007 roku .......... 83 Tabela 48 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Laryngologii w 2007 roku....... 83 Tabela 49 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Neurologii w 2007 roku .......... 84 Tabela 50 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Noworodkowym w 2007 roku 84 Tabela 51 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Okulistycznym w 2007 roku ... 84 Tabela 52 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Obserwacyjno- Zakaźnym dla dorosłych w 2007 r................................................................................................................... 85 Tabela 53 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Obserwacyjno- Zakaźnym dla dzieci w 2007 r ........................................................................................................................ 85 Tabela 54 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Położniczo Ginekologicznym w 2007 roku.................................................................................................................................. 86 Tabela 55 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Pulmonologicznym w 2007 roku .................................................................................................................................................. 87 Tabela 56 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Urazowo ortopedycznym w 2007 roku........................................................................................................................................... 87 Tabela 57 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Urologicznym w 2007 roku .... 88 Tabela 58 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Wewnętrznym w 2007 roku .... 88 Tabela 59 Najczęściej wykonywane procedury na Pododdziale Reumatologii w 2007 roku 89 Tabela 60 Liczba hospitalizacji na oddziałach 2006 - 06.2008 ............................................... 93 Tabela 61 Liczba łóżek na oddziałach w latach 2006 - 2008 .................................................. 94 Tabela 62 Wykorzystanie łóżek oraz czas pobytu w dniach w oddziałach Szpitala ( 2006 – I półr. 2008) ................................................................................................................................ 95 Tabela 63 Zatrudnienie w oddziałach na 30.09.2008 (etaty) ................................................... 96 Tabela 64 Średnia liczba pacjentów w relacji do personelu medycznego w 2006 r................ 97 Tabela 65 Średnia liczba pacjentów w relacji do personelu medycznego w 2007 r................ 98 Tabela 66 Średnia liczba pacjentów w relacji do personelu medycznego w I półroczu 2008. 99 Tabela 67 Zatrudnienie w poradniach i przychodniach rejonowych na 30.09.2008 (etaty) .. 100 Tabela 68 Liczba badań wykonywanych w laboratorium (2005 – I półrocze 2008)............. 101 Tabela 69 Porównanie laboratorium w SP ZOZ w Puławach z laboratoriami w innych szpitalach................................................................................................................................ 102 Tabela 70 Zatrudnienie na 30.09.2008 – administracja ......................................................... 104 5 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 71 Ilość wykonanych badań diagnostyki obrazowej w latach 2005 – I półrocze 2008 ................................................................................................................................................ 105 Tabela 72 Liczba udzielonych porad w przychodniach rejonowych nr 1, 2, 3 4 od 2005 roku ................................................................................................................................................ 106 Tabela 73 Lecznictwo otwarte - liczba pacjentów w okresie 2006 – 06.2008 r. ................... 106 Tabela 74 Aktywa w latach 2006 - 30.06. 2008r. ( tys. zl.) ................................................... 108 Tabela 75 Pasywa w latach 2006 - 30.06. 2008r. ( tys. zł.) ................................................... 109 Tabela 76 Rachunek zysków i strat w latach 2006 – 2008 ( w tys. zł.) ................................. 110 Tabela 77 Wskaźniki rentowności ......................................................................................... 112 Tabela 78 Wskaźniki płynności finansowej........................................................................... 112 Tabela 79 Wskaźniki wypłacalności ...................................................................................... 113 Tabela 80 Kontrakt i koszty oddziałów w 2007 roku (w tys. zł) ........................................... 113 Tabela 81 Wartość podwyżek na poszczególnych oddziałach w 2007 roku (w zl.).............. 114 Tabela 82 Kontrakt i koszty oddziałów w 2006 roku (w tys. zł) ........................................... 116 Tabela 83 Kontrakt i koszty oddziałów w 2005 roku (w tys. zł) ........................................... 117 Tabela 84 Wyniki oddziałów przynoszących największe straty na przełomie lat 2005-2007 ................................................................................................................................................ 118 Tabela 85 Wartość leków na jednego pacjenta w I półroczu 2008 ( w zł) ............................ 118 Tabela 86 Koszty pracowni diagnostycznych za 2007 rok.................................................... 120 Tabela 87 Analiza kosztów laboratorium w roku 2007 ......................................................... 120 Tabela 88 Przychody z kontraktu i koszty przychodni 1,2,3,4 (łącznie) w 2007 .................. 121 Tabela 89 Średni koszt porady w przychodniach rejonowych w 2007 r. (zł)........................ 121 Tabela 90 Średnia miesięczna liczba porad na jednego zatrudnionego................................. 121 Tabela 91 Źródła finansowania – fundusze europejskie ........................................................ 133 Tabela 92 Wyniki konkursu w ramach działania 8.3 RPO Województwa Lubelskiego ....... 135 Tabela 93 Plan zakupów sprzętu medycznego – największe pozycje według wartości ........ 137 Tabela 94 Zakres świadczeń opieki stacjonarnej w zasięgu 40 km od Puław ....................... 139 Tabela 95 Proponowana docelowa liczba łóżek w oddziałach .............................................. 146 6 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1 Podział administracyjny województwa lubelskiego .............................................. 10 Rysunek 2 Ludność powiatu puławskiego w 2007 r. według płci ........................................... 11 Rysunek 3 Liczba ludności w powiecie puławskim w latach 1995-2007................................ 13 Rysunek 4 Liczba mieszkańców województwa lubelskiego w latach 1995-2007................... 14 Rysunek 5 Liczba mieszkańców Polski w latach 1995-2007 .................................................. 15 Rysunek 6 Przeciętne rozporządzalne miesięczne dochody w woj. Lub. i w kraju w latach 1999-2007................................................................................................................................. 16 Rysunek 7 Struktura dochodów rozporządzanych dla województwa lubelskiego oraz kraju . 17 Rysunek 8. Miesięczne wydatki na osobę w kraju i w województwie lubelskim ................... 17 Rysunek 9 Zgony według przyczyn w powiecie puławskim w 2006 r.................................... 18 Rysunek 10 Urodzenia żywe w województwie lubelskim w latach 2002-2007 ...................... 20 Rysunek 11 Urodzenia żywe w kraju w latach 2002-2007...................................................... 20 Rysunek 12 Zgony niemowląt w województwie lubelskim i w kraju w latach 2005-2007..... 21 Rysunek 13 Liczba ludności w powiecie ryckim w latach 1999-2007 .................................... 21 Rysunek 14 Liczba ludności w powiecie opolskim w latach 1999-2007 ................................ 22 Rysunek 15 Łóżka na oddziałach w województwie lubelskim................................................ 39 Rysunek 16 Leczeni na oddziałach w województwie lubelskim ............................................. 40 Rysunek 17 Koszty zrealizowania umów POZ na 1 mieszkańca w województwie lubelskim i w Polsce.................................................................................................................................... 52 Rysunek 18 Koszty zrealizowania umów AOS na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce (mln zł) ..................................................................................................................................... 53 Rysunek 19 Koszty zrealizowania umów SZP na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce54 Rysunek 20 Koszty zrealizowania umów OPD przypadające na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce (mln zł)................................................................................................... 56 Rysunek 21 Koszty zrealizowania umów REH na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce (mln zł) ..................................................................................................................................... 58 Rysunek 22. Liczba zawartych umów NFZ w latach 2005-2007 ............................................ 64 Rysunek 23 Liczba wykonanych procedur medycznych w oddziałach SP ZOZ w okresie 2006-I półr. 2008...................................................................................................................... 80 Rysunek 24 Wynik zestawienia kosztów oddziałów z refundacją z NFZ (tys. zł.) ............... 115 7 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach STOSOWANE SKRÓTY I TERMINY Powiat - Powiat Puławski Doradca - Konsorcjum firm Collect Consulting i Pharmed Consulting Szpital - SP ZOZ w Puławach AIT - Anestezjologii i Intensywnej Terapii JGP - Jednorodne Grupy Pacjentów NFZ - Narodowy Fundusz Zdrowia NZOZ - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej O. - Oddział POZ - Podstawowa Opieka Zdrowotna SP ZOZ - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej UE - Unia Europejska WZW - Wirusowe Zapalenie Wątroby ZOL - Zakład Opiekuńczo-Leczniczy 8 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 1 Wprowadzenie Niniejsze opracowanie zostało sporządzone przez konsorcjum firm doradczych Collect Consulting Sp. z o.o. i Pharmed Consulting z siedzibą w Katowicach (zwanych dalej łącznie „Doradca”) w odpowiedzi na potrzebę uzyskania przez Zarząd Powiatu Puławskiego kompleksowej opinii niezależnego doradcy na temat organizacji i sytuacji finansowej Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach („Szpital”), jak i na temat optymalnego modelu dalszego działania Szpitala, ze szczególnym uwzględnieniem docelowej struktury świadczeń medycznych oraz możliwości zwiększenia przychodów. Aby sformułować koncepcję i rekomendacje co do dalszej strategii usług i przyszłej organizacji Szpitala, dokonano głębokiej analizy zarówno otoczenia Szpitala, w tym potrzeb społecznych w zakresie opieki medycznej i czynników kształtujących te potrzeby, dostępności usług medycznych realizowanych przez inne okoliczne placówki i szeregu innych zjawisk tendencji, jak i analizy obecnego stanu Szpitala, obejmującego wszystkie ważne obszary jego działalności (przede wszystkim zakres i struktura realizowanych świadczeń, organizacja wewnętrzna i sytuacja finansowa). Uwzględniono również kierunki rozwoju organizacji opieki medycznej w krajach Europy Zachodniej jako wartościowy punkt odniesienia z uwagi na dalszy, bardziej zaawansowany etap organizacji opieki zdrowotnej w państwach „starej” Unii Europejskiej, które wypracowały już rozwiązania podnoszące efektywność i jakość świadczonych usług i przynajmniej częściowo niwelujące problemy wynikające z powszechnego w Europie niedoboru kadry lekarskiej w stosunku do wytycznych obowiązujących w Unii Europejskiej. Z uwagi na bardzo złą sytuację finansową Szpitala, w proponowanych rozwiązaniach Doradca uwzględniał ich aspekt ekonomiczny jako jeden z podstawowych elementów determinujących kierunek pożądanych zmian. Zdaniem Doradcy sytuacja finansowa Szpitala wymaga podjęcia zdecydowanych działań restrukturyzacyjnych zmierzających do zbilansowania bieżących wpływów i wydatków i przywrócenia płynności finansowej. 9 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2 Analiza potrzeb zdrowotnych mieszkańców Powiatu Puławskiego i powiatów ościennych 2.1 Położenie Powiat Puławski znajduje się w zachodniej części województwa lubelskiego i zajmuje obszar 933 km ². W granicach administracyjnych powiatu znajduje się 11 gmin: 1 gmina miejska (Puławy) gminy miejsko – wiejskie (Kazimierz Dolny, Nałęczów) 8 gmin wiejskich (Baranów, Janowiec, Końskowola, Kurów, Markuszów, Puławy, Wąwolnica, Żyrzyn) W obrębie powiatu znajdują się 162 sołectwa. Rysunek 1 Podział administracyjny województwa lubelskiego Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Województwo_lubelskie 10 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2.2 Struktura ludności w powiecie puławskim, województwie lubelskim oraz kraju 2.2.1 Powiat puławski Powiat puławski w 2007 roku zamieszkiwało 116 382 osób, z czego 51% osób to mieszkańcy wsi, natomiast 49% miast. Liczba mieszkańców powiatu jest drugą co do wielości w skali województwa. Gęstość zaludnienia powiatu wynosi 125 osób/km², jest więc znacznie wyższa od średniej wojewódzkiej (86 osób/km2). Liczba mieszkańców obszarów miejskich w powiecie bialskim w roku 2007 kształtowała się na poziomie 113 511 osób, w tym zaledwie 20,35% osób zamieszkuje obszary miejskie 1 . Tabela 1 Ludność powiatu puławskiego w 2007 r. według miejsca zamieszkania Miejsce Ludność zamieszkania ogółem 116 382 miasto 57 094 wieś 59 288 Źródło: www.stat.gov.pl W 2007 r. powiat zamieszkiwało 60 400 kobiet, co stanowi 52% ogółu mieszkańców oraz 55 982 mężczyzn, stanowiących 48% populacji. 49% mieszkańców powiatu bialskiego stanowili mężczyźni, natomiast 51% kobiety. Rysunek 2 Ludność powiatu puławskiego w 2007 r. według płci Źródło: opracowanie własne na podstawie www.stat.gov.pl 1 Dla porównania, w analizie przedstawiono także dane powiatu bialskiego. 11 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 2 Ludność powiatu puławskiego, województwa lubelskiego oraz kraju w latach 2001-2007 Powiat puławski Woj. lubelskie Kraj 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 118 337 117 928 117 639 117 331 117 019 116 663 116 382 2 201 720 2 196 992 2 191 172 2 185 156 2 179 611 2 172 766 2 166 213 38 242 197 38 218 531 38 190 608 38 173 835 38 157 055 38 125 479 38 115 641 Źródło: www.stat.gov.pl Liczba ludności w powiecie puławskim systematycznie zmniejsza się. W roku 1996 w porównaniu do roku 1995 liczba ludności zmniejszyła się o 0,05%, w roku 1997 w porównaniu do roku 1996 o 0,09%, w roku 1998 w porównaniu do roku 1997 o 0,11%. W roku 1999 nastąpił największy spadek w stosunku do roku poprzedniego bo aż o 3,39%. W roku 2000 w stosunku do roku poprzedniego liczba ludności w powiecie spadla o 0,33%, w roku 2001 o 0,24%, w roku 2002 w porównaniu do roku 2001 o 0,34%, w roku 2003 o 0,24; w roku 2004 o 0,26, w roku 2005 o 0,3% i w roku 2007 w stosunku do roku 2006 o 0,24%. W roku 2007 w stosunku do roku 1995 liczba ludności spadła o 7 116 osób tj. o 5,76% (z 123 498 osób w roku 2005 do 116 382 osób w roku 2007). Również liczba ludności powiatu bialskiego z roku na rok zmniejsza się. W roku 2007 w porównaniu do roku 2001 liczba ludności powiatu zmniejszyła się o 1,84%. Jak wynika z poniższego wykresu znacznie maleje liczba ludności w wieku od 0-19 lat. W roku 2007 w stosunku do roku 1995 liczba ludności w tej grupie wiekowej zmniejszyła się o prawie 28%. Liczba ludności w przedziale wiekowym od 20 do 49 lat w analizowanym okresie obniżyła się o 8,47%. Nie jest to zatem tak olbrzymi spadek jak w przypadku populacji w wielu do 19 lat. Natomiast wzrasta liczba ludzi starszych. W roku 2007 w stosunku do roku 1995 liczba ludności w wieku powyżej 50 lat wzrosła o prawie 23%. Również na terenie powiatu bialskiego istotnie zmniejszyła się liczba ludności w wieku do 19 lat. Wśród ludności znajdującej się w przedziale wiekowym 20-49 lat zanotowano także spadek, ale niższy niż w młodszej części populacji. Wzrasta natomiast liczba osób w wieku 50 lat i powyżej. Tendencja ta jest zbieżna z sytuacją obserwowalną w krajach wysoko rozwiniętych (w tym większości krajów europejskich). Starzenie się społeczeństwa wynika ze wzrostu poziomu życia, poprawy jakości życia, wzrostu świadomości ludności co do planowania rodziny (również konieczności ponoszenia wysokich nakładów finansowych na kształcenie dzieci), modelu rodziny (obecnie w większości rodzin zawodowo pracują oboje rodzice, co dyktowane jest względami ekonomicznymi). Proces starzenia się społeczeństwa wynika również z postępów w medycynie. Wiele chorób, które jeszcze niedawno prowadziły do zgonów, obecnie można skutecznie leczyć. Przyczyniło się to również do wydłużenia się okresu życia. 12 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Rysunek 3 Liczba ludności w powiecie puławskim w latach 1995-2007 Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl W analizowanym okresie liczba mężczyzn w powiecie puławskim spadła o niecałe 6,1%, w tym, w wieku do 19 lat zmniejszyła się o prawie 26%, w wieku od 20 do 49 lat zmniejszyła się o nieco ponad 7%, natomiast w wieku powyżej 50 lat wzrosła o prawie 21%. Liczba kobiet w powiecie puławskim w roku 2007 w porównaniu do roku 1995 obniżyła się o prawie 5,5%, w tym w wieku do 19 lat uległa zmniejszeniu o prawie 30%, w wieku od 20 do 49 lat obniżyła się o prawie 10% oraz w wieku powyżej 50 lat wzrosła o 24,6%. Prognoza co do liczebności mieszkańców powiatu na najbliższe lata wskazuje, iż w roku 2010 liczba ludności wyniesie ok. 114,9 tys., w 2015 - 113,2 tys., 2020 - 111,2, tys., w 2025 108,9 oraz w roku 2030 105,9. 2 Szacuje się zatem, że w roku 2030 liczba ludności powiatu puławskiego zmniejszy się w porównaniu do roku 2007 o około 9%. 2.2.2 Województwo lubelskie Ogólna liczba mieszkańców województwa lubelskiego w roku 2007 obniżyła się w stosunku do roku 1995 o prawie 3,4%, w tym w wieku do 19 lat aż o prawie 34 %, w wieku od 20 do 49 lat o 0,26%, natomiast w wieku powyżej 50 lat o 20,3%. W województwie lubelskim, podobnie jak w samym powiecie puławskim, można również zaobserwować tendencję starzenia się społeczeństwa. Zmiany w liczbie ludności w województwie lubelskim zaprezentowane zostały na poniższym rysunku. 2 www.stat.gov.pl 13 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Rysunek 4 Liczba mieszkańców województwa lubelskiego w latach 1995-2007 Źródło: opracowanie własne na podstawie www.stat.gov.pl Województwo lubelskie liczy ponad dwa miliony mieszkańców, co stanowi niecałe 6% całej populacji w Polsce. Nieznaczną większość stanowią kobiety, których jest około 60 tyś więcej niż mężczyzn. Ponadto większość zarówno kobiet jak i mężczyzn mieszka na wsi. Województwo cechuje się wysokim odsetek osób w wieku nieprodukcyjnym. 2.2.3 Kraj W roku 2007 w porównaniu do roku 1995 liczba mieszkańców kraju zmniejszyła się o około 1%. Tendencji tej towarzyszył prawie 28% spadek liczby osób w wieku do 19 lat, niewielki bo o 0,8% spadek liczby osób w wieku od 20 do 49 lat oraz znaczny, o 30,5 % wzrost liczby ludności powyżej 50 roku życia. Na terenie kraju można zatem również zaobserwować proces starzenia się społeczeństwa. Zmiany w liczbie ludności w poszczególnych grupach wiekowych zobrazowano na poniższym rysunku. 14 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Rysunek 5 Liczba mieszkańców Polski w latach 1995-2007 Źródło: opracowanie własne na podstawie www.stat.gov.pl Tabela 3 Ludność według województw, stan na 31 grudnia 2006 r. Województwa Ogółem W wieku Przedprodukc. (0–17 lat) Dolnośląskie Kujawsko– Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko– Wielkopolskie Zachodniopomorski Kraj 2 882 317 2 066 371 2 172 766 1 008 520 2 566 198 3 271 206 5 171 702 1 041 941 2 097 564 1 196 101 2 203 595 4 669 137 1 279 838 1 426 883 3 378 502 1 692 838 38 125 479 531 839 431 113 456 688 206 885 474 384 696 830 1 000 290 196 814 468 683 250 616 469 304 858 774 255 615 312 401 712 880 337 451 7 660 567 Produkcyjn. 3 Poprodukc. 4 Nieprodukc. 5 1 897 543 1 331 439 1 352 907 662 497 1 639 722 2 061 319 3 293 676 677 762 1 312 640 744 653 1 422 192 3 058 286 804 330 920 645 2 188 191 1 113 868 24 481 670 452 935 303 819 363 171 139 138 452 092 513 057 877 736 167 365 316 241 200 832 312 099 752 077 219 893 193 837 477 431 241 519 5 983 242 52 55 61 52 57 59 57 54 60 61 55 53 59 55 54 52 56 Źródło: Raport NFZ za 2006 rok 3 mężczyźni 18–64 lata, kobiety 18–59 lat 4 mężczyźni 65 lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej 5 na 100 osób w wieku produkcyjnym 15 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2.3 Analiza gospodarstw domowych Liczba gospodarstw domowych w województwie lubelskim stanowi prawie 6% ogólnej liczby gospodarstw w kraju. W 2007 roku na jedno gospodarstwo domowe przypadała 3,14 osoby, czyli o 0,14 więcej niż a terenie kraju. Więcej osób w gospodarstwie domowym niż średnia dla kraju pobierało świadczenia społeczne bo aż 0,94 osoby (średni wskaźnik dla kraju kształtuje się dla poziomie 0,84 osoby). Więcej osób w gospodarstwie domowym pobierało również świadczenia z ubezpieczeń społecznych i pomocy społecznej emerytury i renty (na jedno gospodarstwo domowe przypada 0,81 tymczasem średnia dla kraju to 0,69 osoby). Średnia osób pracujących w gospodarstwie domowym w województwie jest wyższa niż dla kraju i wynosi 1,18 osób (tymczasem średnia dla kraju to 1,15 osoby). Sytuacja taka może wynikać z faktu, iż w województwie na gospodarstwo domowe przypada więcej osób niż średnio w kraju. Porównywalnie natomiast kształtuje się liczba osób pozostających na utrzymaniu (średnia dla województwa i dla kraju wynosi 0,95). Miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w województwie lubelskim jest prawie o 15% niższy niż średni miesięczny dochód rozporządzalny na terenie kraju. W roku 2007 w porównaniu do roku 1999 w województwie lubelskim nastąpił wzrost dochodu rozporządzalnego o nieco ponad 61%. Tendencja wzrostowa na terenie kraju kształtowała się na poziomie prawie 66%, zatem dochody w kraju średnio wzrastają szybciej niż dochody na terenie województwa lubelskiego co przedstawiono na wykresie Rysunek 6 Przeciętne rozporządzalne miesięczne dochody w woj. Lub. i w kraju w latach 1999-2007 Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl Na terenie województwa odmiennie niż dla kraju kształtuje się struktura dochodów (zobrazowano na rysunku poniżej): 35% niższe są dochody rozporządzalne z pracy na własny rachunek, prawie 29% mniejsze są dochody rozporządzalne z pracy najemnej, prawie 87% wyższe są dochody rozporządzalne z gospodarstwa indywidualnego 16 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach w rolnictwie. Rysunek 7 Struktura dochodów rozporządzanych dla województwa lubelskiego oraz kraju Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl Miesięczne wydatki przypadające na jedną osobę w kraju w roku 2007 kształtowały się na poziomie 809,95 zł, tymczasem miesięczne wydatki na osobę w województwie lubelskim były niższe od średniej krajowej i wyniosły 705,21. W porównaniu z rokiem 1998, w roku 2007 w województwie lubelskim wydatki wzrosły o prawie 64% i był to wzrost wyższy niż odnotowano na terenie kraju (61%). W roku 2007 miesięczne wydatki na osobę na towary i usługi konsumpcyjne w województwie lubelskim kształtowały się na poziomie 664,68 zł (w kraju – 775, 58 zł), na żywność i napoje bezalkoholowe 194,42 zł (w kraju – 215,77 zł), odzież i obuwie 43,90 zł (w kraju – 46,28), natomiast na zdrowie – 36,20 zł (w kraju – 40,02). Rysunek 8. Miesięczne wydatki na osobę w kraju i w województwie lubelskim Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl 17 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2.4 Stan zdrowia ludności Według danych prezentowanych przez Główny Urząd Statystyczny, główną przyczyną zgonów w powiecie puławskim są choroby układu krążenia (43%), w tym: choroba nadciśnieniowa, choroba niedokrwienia serca, choroba naczyń mózgowych oraz miażdżyca. Aż 23% mieszkańców powiatu umiera z powodu chorób nowotworowych. Wśród męskiej populacji regionu puławskiego dominują nowotwory płuc i oskrzeli, gruczołu krokowego oraz jelita grubego i odbytnicy. Kobiety najczęściej chorują na nowotwory gruczołu piersiowego, przewodu pokarmowego, narządu rodnego. W ostatnim czasie znacznie wzrosła liczba zachorowań na raka płuc. Nowotwory złośliwe płuc są spowodowane najczęściej wzrostem konsumpcji tytoniu. Wcześniej zjawisko to obserwowane było głównie w dużych aglomeracjach, teraz stało się problemem całego województwa. 16% zgonów spowodowanych jest objawami, cechami chorobowymi oraz nieprawidłowymi wynikami badań klinicznych, laboratoryjnych gdzie indziej. 4% zgonów wynika z przyczyn zewnętrznych, tyle samo z powodu chorób układu oddechowego i trawiennego. Strukturę przyczyn zgonów mieszkańców powiatu puławskiego zaprezentowano na poniższym rysunku. Rysunek 9 Zgony według przyczyn w powiecie puławskim w 2006 r. Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl 18 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach W powicie bialskim wśród przyczyn zgonów zdecydowanie dominują choroby układu krążenia (53% przyczyn zgonów). Na drugim miejscu podobnie jak w powiecie puławskim plasują się nowotwory (19,6%), w tym głównie nowotwory złośliwe. Wśród czynników mających wpływ na zdrowie człowieka wyróżnia się styl życia (50-60%), środowisko fizyczne oraz społeczne (ok. 20%), czynniki genetyczne (ok. 20%) oraz służbę zdrowia, która może rozwiązać 10-15% problemów zdrowotnych społeczeństwa 6 . Struktura zgonów w województwie lubelskim jest bardzo zbliżona do struktury powiatu puławskiego. Według statystyki największym zagrożeniem dla zdrowia mieszkańców województwa lubelskiego są choroby układu krążenia. Aż 47% (dane za rok 2006) zgonów spowodowana jest niewydolnością tego układu, w tym: chorobą nadciśnieniową, chorobą niedokrwienia serca, chorobą naczyń mózgowych, miażdżycą. Aż 21% zgonów spowodowanych jest nowotworami, w szczególności złośliwymi. Współczynnik zachorowań na nowotwory złośliwe na 100 tyś osób w województwie lubelskim jest zbliżony do ogólnopolskiego. Przyczyną 11% zgonów są objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych, laboratoryjnych gdzie indziej. 5% zgonów spowodowana jest przyczynami zewnętrznymi, natomiast 4% wynika chorób układu oddechowego, 3% spowodowana jest chorobami układu trawiennego. Około 1% mieszkańców województwa lubelskiego ginie w wypadkach komunikacyjnych a około 2% ponosi śmierć w wyniku innych zewnętrznych przyczyn urazu wypadkowego. Według raportu o stanie sanitarnym województwa lubelskiego, w 2007 roku na terenie województwa sytuacja epidemiologiczna gruźlicy pozostaje niezadowalająca. Świadczy o tym utrzymujący się od 2002 roku najwyższy w kraju wskaźnik zapadalności na gruźlicę. W 2006 liczba zachorowań wynosiła 784 przypadki. Zatem wskaźnik zapadalności wyniósł 36,1, podczas gdy dla Polski wyniósł on zaledwie 22,5. W 2007 odnotowano 761 przypadki zachorowań (wskaźnik zapadalności- 35,02). Gruźlica wiąże się głownie z trudnymi warunkami życia ludności, dlatego też może być uznana za chorobę społeczną. Główną rolę w zapobieganiu rozszerzania się gruźlicy jest odpowiednio wczesna diagnoza i natychmiastowe leczenie. Ponadto województwo cechuje się dużą liczb zachorowań za wirusowe zapalenia wątroby. Wskaźnik zapadalności na WZW typu B liczony od ogółu przypadków jest wyższy niż wskaźnik dla kraju. Wśród nich występuje bardzo dużo przypadków przewlekłego typu, nie wiadomo jednak czy do zakażenia wirusem doszło w danym roku czy tez w okresie wcześniejszym. Również średnia zachorowalność na wirusowe zapalenie wątroby typu C jest wyższa niż w kraju. Przyczyny zgonów w powiecie puławskim i województwie lubelskim są w zbieżne ze strukturą zgonów w kraju. Przeciętny okres trwania życia wśród mężczyzn i kobiet, w ciągu ostatnich kilku lat, wydłużył się zarówno w kraju, jak i w regionie. 6 Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXXI/446/05 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 28 lutego 2005 r. 19 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Przy ujemnym wzroście naturalnym w latach 2002-2007 wzrastała liczba urodzeń żywych, zarówno w powiecie puławskim, jak i województwie lubelskim. Na terenie powiatu w roku 2003 liczba urodzeń żywych wzrosła w porównaniu do roku 2002 o 2,1%. W roku 2004 nastąpił spadek urodzeń żywych w stosunku do roku 2003 o 2,2%. W 2005 natomiast w stosunku do roku poprzedniego nastąpił wzrost o prawie 2,7%, w roku 2006 wzrost ten nie był już tak duży bowiem wyniósł 0,7%, natomiast w roku 2007 kształtował się na poziomie 1,39%. W województwie lubelskim w analizowanym okresie wystąpił średnioroczny wzrost urodzeń żywych na poziomie 1,87%. Liczbę urodzeń żywych w województwie lubelskim i w kraju przedstawiono na poniższych rysunkach Rysunek 10 Urodzenia żywe w województwie lubelskim w latach 2002-2007 Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl Rysunek 11 Urodzenia żywe w kraju w latach 2002-2007 Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl W województwie lubelskim w roku 2005 wystąpiło 156 zgonów niemowląt, w roku 2006 – 20 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 138 natomiast w roku 2007 – 134. W przeliczeniu na 100 urodzeń żywych zgony niemowląt kształtowały się na poziomie: w roku 2005 - 7,31; w roku 2006 – 6,42; w roku 2007 – 6,15 (wskaźniki te są wyższe niż odnotowane dla kraju). Zgony niemowląt na terenie kraju w roku 2005 osiągnęły poziom 2340, w roku 2006 – 2 238 natomiast w roku 2007 – 2 322. W przeliczeniu na 100 urodzeń żywych zgony niemowląt w kraju kształtowały się na poziomie: w roku 2005 – 6,42; w roku 2006 - 5,98 natomiast w roku 2007 – 5,99. Rysunek 12 Zgony niemowląt w województwie lubelskim i w kraju w latach 2005-2007 Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl 2.5 Analiza struktury demograficznej powiatu ryckiego i opolskiego W powiecie ryckim, podobnie jak w powiecie puławskim oraz całym województwie lubelskim z roku na rok zmniejsza się liczba ludności. W roku 2007 w stosunku do roku 1999 liczba ludności zmniejszyła się o prawie 5% (zmiany liczby ludności zobrazowano na poniższym wykresie). Rysunek 13 Liczba ludności w powiecie ryckim w latach 1999-2007 21 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl Odmiennie natomiast zmieniała się struktura ludności według płci. W roku 2007 w porównaniu do roku 1999, liczba mężczyzn zmniejszyła się o nieco ponad 4,5%, natomiast liczba kobiet zmniejszyła się o ponad 4,8%. W całym analizowanym okresie więcej było mężczyzn niż kobiet. Aż 53% zgonów w powiecie ryckim spowodowanych jest chorobami układu krążenia. Również w powiecie puławskim, jak i w całym województwie lubelskim, jest to najczęstsza przyczyna zgonów wśród społeczeństwa (przy czym podkreślić należy, że odsetek osób umierających na choroby układu krążenia w powiecie ryckim jest znacznie wyższy niż w całym województwie lubelskim – dane dla województwa 47%). Aż 21% zgonów spowodowanych jest nowotworami, w tym przede wszystkim nowotworami złośliwymi. Również w powiecie opolskim systematycznie obniża się liczba ludności, co zobrazowano na poniższym rysunku. W roku 2007, w stosunku do roku 1999 liczba ludności zmniejszyła się o 3%. Rysunek 14 Liczba ludności w powiecie opolskim w latach 1999-2007 Źródło: opracowanie Doradcy na podstawie www.stat.gov.pl Teren powiatu zamieszkuje więcej kobiet niż mężczyzn, aczkolwiek w analizowanym okresie 22 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach zmniejsza się liczebność obu grup społecznych. Liczba mężczyzn w roku 2007 w porównaniu do roku 1999 zmniejszyła się o prawie 3,7%, natomiast liczba kobiet o nieco ponad 2,3%. Struktura przyczyn zgonów mieszkańców województwa opolskiego jest analogiczna do struktury zgonów mieszkańców całego województwa opolskiego. Podkreślić jednak należy, że w powiecie aż o 10 punktów procentowych większy jest (niż dla całego województwa) udział zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia. Mniej natomiast jest zgonów spowodowanych nowotworami. 2.6 Podsumowanie Analiza danych demograficznych województwa lubelskiego oraz prognoza na najbliższe lata pozwoliły wyodrębnić kilka kluczowych tendencji, które mają wpływ na wielkość i charakter zapotrzebowania na usługi medyczne: • Starzenie się populacji oraz wydłużenie średniej długości życia. Sytuacja taka spowodowana jest kilkoma czynnikami. Po pierwsze systematycznie następuje wzrost poziomu i jakości życia Polaków, w tym mieszkańców powiatu puławskiego oraz województwa lubelskiego. Przyczynia się to do wzrostu świadomości społecznej dotyczącej prawidłowego stylu życia. Ludzie młodzi również rozsądniej planują rozwój rodziny, mając na uwadze względy ekonomiczne. Ponadto spada rodność kobiet, co prowadzi do problemów z odtwarzaniem populacji. Kolejnym czynnikiem powodującym starzenie się społeczeństwa jest postęp medycyny. Obecnie skutecznie można leczyć wiele chorób które jeszcze kilkanaście lat temu prowadziły do zgonu. Powoduje to wydłużenie się życia. W związku z powyższym szpitale powinny przygotować się na wzrastające zapotrzebowanie na świadczenia medyczne dla osób starszych (geriatria). • Głównymi przyczynami zgonów na terenie powiatu oraz województwa (ale także na terenie kraju) są choroby układu krążenia, w tym: choroba nadciśnieniowa, choroba niedokrwienia serca, choroba naczyń mózgowych oraz miażdżyca, a także choroby nowotworowe, w tym w szczególności nowotwory złośliwe. Należy zatem oczekiwać wzrastającego zapotrzebowania na usługi medyczne w zakresie zwalczania chorób układu krążenia oraz nowotworowych (kardiologia, onkologia) Należy pamiętać, że stan zdrowia ludności znajduje bezpośrednie odzwierciedlenie w rozwoju społeczno-gospodarczym. Oferta szpitala powinna zostać dostosowana do aktualnych potrzeb społecznych: ograniczenie liczby łóżek na oddziałach pediatrycznych, ginekologiczno położniczych na rzecz łóżek na oddziałach dla przewlekle chorych. 23 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 3 Ogólna analiza lokalnego rynku zdrowia 3.1 Podmioty świadczące usługi medyczne na terenie Powiatu oraz powiatów ościennych Analizie poddano jedynie podmioty zbliżone rangą do Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach. 3.1.1 Powiat puławski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Puławach - właściciel: Powiat Puławski. W placówce zapewniona jest specjalistyczna opieka stacjonarna w 21 oddziałach szpitalnych następujących specjalności: Oddział Dziecięcy Oddział Chirurgii Ogólnej Oddział Urazowo-Ortopedyczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Oddział Rehabilitacji Oddział Wewnętrzny z Pododdziałem Nefrologii Oddział Reumatologii Oddział Kardiologii Oddział Neurologii z Pododdziałem Udarowym Oddział Chirurgii Dziecięcej Oddział Okulistyczny Oddział Laryngologii Oddział Urologiczny Oddział Położniczo-Ginekologiczny Oddział Noworodkowy Oddział Obserwacyjno-Zakaźny dla Dzieci Oddział Obserwacyjno-Zakaźny dla Dorosłych Oddział Pulmonologiczny Szpitalny Oddział Ratunkowy Oddział Medycyny Paliatywnej. 24 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach "Klinika" Sp. z o.o. NZOZ (1 Maja 16 , 24-150 Nałęczów) - odległość od SPZOZ w Puławach - ok. 31 km – właściciel prywatny. "Klinika" oferuje usługi z zakresu leczenia operacyjnego: − Kamicy dróg żółciowych − Choroby wrzodowej − Przepukliny − Żylaków kończyn dolnych − Żylaków odbytu − Choroby gruczołu tarczowego − Kamicy dróg moczowych − Prostaty − Chirurgii ogólnej dla dzieci − Chirurgii plastycznej lecznictwa otwartego w poradni chirurgicznej, chirurgii ogólnej dla dzieci i chirurgii plastycznej. "Klinika" Sp. z o.o. NZOZ posiada podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Komórki w jednostce: Oddział chirurgii ogólnej, endokrynologicznej i laparoskopowej Poradnia chirurgii ogólnej Poradnia ginekologiczno - położnicza Poradnia chirurgii ogólnej dla dzieci Oddział chirurgii dla dzieci Oddział chorób przewlekłych i rehabilitacji Oddział chirurgii szczękowo - twarzowej Oddział chirurgii plastycznej Poradnia chirurgii plastycznej Oddział opiekuńczo - leczniczy "ZL Uzdrowisko Nałęczów" Kardiologiczny Szpital Uzdrowiskowy (Górskiego 5 , 24-140 Nałęczów) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 31 km – właściciel prywatny. Komórki w jednostce: Oddział I w Kardiologicznym Szpitalu Uzdrowiskowym 25 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział II w Kardiologicznym Szpitalu Uzdrowiskowym Oddział III w Kardiologicznym Szpitalu Uzdrowiskowym Oddział kardiologiczny z intensywną opieką kardiologiczną Sanatorium Uzdrowiskowe. Zakład Rehabilitacji Leczniczej "Pawilon Angielski" Poradnia kardiologiczna Dział farmacji szpitalnej Uzdrowisko Nałęczów specjalizuje się w leczeniu osób z chorobą wieńcową, jak również w rehabilitacji osób po transplantacji serca, zawałach serca, zabiegach kardiologicznych. Pomaga również w walce z nadciśnieniem tętniczym, nerwicą sercowo- naczyniową, chorobą wieńcową. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „ARTHROS” s.c. Ortopedia i Traumatologia (ul. Kasztanowa 6, 24-140 Nałęczów) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 31 km – właściciel prywatny. Komórki w jednostce: Oddział ortopedii i traumatologii Oddział chirurgii urazowo - ortopedycznej Oddział rehabilitacji Ośrodek rehabilitacji dziennej Poradnia chirurgii urazowo - ortopedycznej 3.1.2 Powiat opolski Samodzielne Publiczne Sanatorium Gruźlicy i Chorób Płuc (24-320 Poniatowa, ul. Fabryczna 6) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 36 km – właściciel: Województwo Lubelskie. Jednostki w Zakładzie: Samodzielne Publiczne Sanatorium Gruźlicy i Chorób Płuc Oddział gruźlicy i chorób płuc Laboratorium Pracownia RTG Poradnia przy Sanatorium Gruźlicy i Chorób Płuc 26 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach SP ZOZ (24-300 Opole Lubelskie, ul. Przemysłowa 4a) - odległość od SPZOZ w Puławachok.34 km – właściciel: Powiat Opolski. a. Szpital Powiatowy Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Opolu Lubelskim (ul. Szpitalna 9, 24-300 Opole Lubelskie) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 34 km - właściciel: Powiat Opolski Komórki w jednostce: Oddział internistyczno - kardiologiczny Oddział neurologiczny Oddział chirurgiczny z pododdziałem ginekologii operacyjnej Oddział intensywnej opieki medycznej Blok operacyjny Izba przyjęć Laboratorium analityczne Pracownia RTG Pracownia USG Pracownia endoskopowa Poradnia urologiczna Poradnia chirurgii naczyniowej Poradnia diabetologiczna Poradnia gastroenterologiczna Poradnia onkologiczna Poradnia ortopedyczna Poradnia nefrologiczna Poradnia endokrynologiczna b. Szpital Powiatowy Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Opolu Lubelskim (ul. Fabryczna 18, 24-320 Poniatowa) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 36 km - właściciel: Powiat Opolski. Komórki ZOZ w jednostce: Oddział internistyczny Oddział dla przewlekle chorych Oddział dziecięcy z pododdziałem neonatologicznym Oddział ginekologiczno - położniczy Oddział laryngologiczny 27 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Izba przyjęć Laboratorium analityczne Pracownia RTG Pracownia USG Oddział medycyny paliatywnej Oddział ortopedii i traumatologii narządu ruchu Poradnia endokrynologiczna Poradnia alergologiczna Poradnia onkologiczna Oddział rehabilitacyjny Jednostka należy do Zakładu: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Opolu Lubelskim (ul. Przemysłowa 4a, 24-300 Opole Lubelskie). 3.1.3 Powiat rycki 6 Szpital Wojskowy z Przychodnią Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej (ul. Szpitalna 2, 08-530 Dęblin) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 25 km – właściciel: Ministerstwo Obrony Narodowej Komórki w jednostce: Oddział chorób wewnętrznych Oddział kardiologiczny Oddział gastroenterologiczny Oddział neurologiczny Oddział anestezjologii i intensywnej terapii Oddział chirurgiczny ogólny Oddział chirurgii urazowo-ortopedycznej Oddział urologiczny Oddział okulistyczny Oddział laryngologii Poradnia chorób wewnętrznych Poradnia diabetologiczna Poradnia schorzeń tarczycy Poradnia gastroenterologiczna Poradnia kardiologiczna Poradnia reumatologiczna 28 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Poradnia dermatologiczna Poradnia neurologiczna Poradnia rehabilitacyjna Poradnia pediatryczna Poradnia ginekologiczno-położnicza Poradnia chirurgii ogólnej Poradnia chirurgii urazowo-ortopedycznej Poradnia okulistyczna Poradnia otolaryngologiczna Poradnia logopedyczna Poradnia urologiczna Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia psychologiczna Poradnia stomatologiczna Poradnia medycyny pracy Poradnia (gabinet) lekarza POZ Poradnia (gabinet) pielęgniarki i położnej środowiskowej Ambulatorium ogólne Izba przyjęć szpitala Blok operacyjny Apteka zakładowa Pracownia diagnostyki laboratoryjnej (laboratorium) Pracownia diagnostyki obrazowej Pracownia Diagnostyki Kardiologicznej Komora Niskich Ciśnień Dział (pracownia) fizjoterapii Sterylizatornia Punkt szczepień Gabinet zabiegowy Pracownia USG Pracownia rentgenodiagnostyki ogólnej Pracownia endoskopii Pracownia EEG 29 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Pracownia Audiometryczna Oddział dla przewlekle chorych Oddział rehabilitacyjny Szpital Powiatowy (ul. Żytnia 23, 08-500 Ryki) - odległość od SPZOZ w Puławach - ok. 30 km– właściciel prywatny Komórki w jednostce: Oddział chorób wewnętrznych Oddział anestezjologii i intensywnej terapii Oddział pediatryczny Oddział ginekologiczno-położniczy Oddział chirurgiczny ogólny Ambulatorium ogólne Szpitalny Oddział ratunkowy Blok operacyjny Apteka zakładowa Dział (pracownia) fizjoterapii Pracownia diagnostyki laboratoryjnej (laboratorium) Pracownia diagnostyki obrazowej Pracownia USG Pracownia echokardiografii Pracownia endoskopii Oddział dla przewlekle chorych Oddział rehabilitacyjny 3.1.4 Powiat lubartowski Szpital Specjalistyczny, Samodzielny Publiczny w Lubartowie – właściciel: Powiat Lubartowski Zakład Opieki Zdrowotnej a. (Cicha 14, 21-100 Lubartów) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 62 km – właściciel: Powiat Lubartowski. Komórki w jednostce: Oddział chirurgiczny ogólny Oddział pediatryczny Oddział anestezjologii i intensywnej terapii 30 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział ginekologiczno-położniczy Oddział neonatologiczny Oddział chirurgii urazowo-ortopedycznej Oddział urologiczny Oddział chorób wewnętrznych Oddział neurologiczny Apteka zakładowa Ośrodek rehabilitacji dziennej Szpitalny Oddział ratunkowy Pracownia diagnostyki obrazowej Blok operacyjny Pracownia diagnostyki laboratoryjnej (laboratorium) Oddział dla przewlekle chorych Pracownia endoskopii b. (ul. Słowackiego 7, 21-100 Lubartów) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 62 km – właściciel: Powiat Lubartowski Komórki w jednostce: Oddział gruźlicy i chorób płuc Oddział/Ośrodek terapii uzależnienia od alkoholu Poradnia gruźlicy i chorób płuc Poradnia skórno - wenerologiczna Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu Poradnia psychologiczna Poradnia nadciśnienia tętniczego 3.1.5 Powiat lubelski Szpital Powiatowy im. Dr Wojciecha Oczki SP ZOZ w Bełżycach (ul. Lubelska 90, 24-200 Bełżyce) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 49 km – właściciel: Powiat Lubelski. Komórki ZOZ w jednostce: Oddział chorób wewnętrznych z pododdziałem intensywnej opieki kardiologicznej 31 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział pediatryczny Oddział ginekologiczno-położniczy Oddział chirurgiczny ogólny Oddział intensywnej terapii Izba przyjęć szpitala Blok operacyjny Apteka zakładowa Pracownia diagnostyki laboratoryjnej (laboratorium) Pracownia diagnostyki obrazowej Oddział dla przewlekle chorych Zespół długoterminowej opieki domowej Oddział rehabilitacyjny Poradnia chorób wewnętrznych Poradnia pediatryczna Poradnia reumatologiczna Poradnia ginekologiczna Poradnia neurologiczna Poradnia chirurgii urazowo-ortopedycznej Zakład/Oddział pielęgnacyjno-opiekuńczy Poradnia rehabilitacyjna Poradnia urologiczna Poradnia chirurgii naczyniowej Ośrodek rehabilitacji dziennej Dział (pracownia) fizjoterapii Poradnia chorób wewnętrznych Poradnia chirurgii urazowo-ortopedycznej Poradnia ginekologiczno-położnicza Poradnia chirurgii ogólnej Poradnia hematologiczna Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Bychawie (ul. Piłsudskiego 28, 23100 Bychawa) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 80 km – właściciel: Powiat Lubelski. Jednostki w Zakładzie: 32 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Szpital Powiatowy (ul. Piłsudskiego 26, 23-100 Bychawa) Komórki ZOZ w tej jednostce: Izba przyjęć szpitala Oddział pediatryczny Oddział chorób wewnętrznych Oddział dla przewlekle chorych Przychodnia Rejonowa, Przychodnia podstawowej opieki zdrowotnej (ul. Piłsudskiego 30, 23-100 Bychawa) Komórki ZOZ w jednostce: Poradnia (gabinet) lekarza POZ Poradnia (gabinet) pielęgniarki i położnej środowiskowej Gabinet medycyny szkolnej Poradnia chirurgii ogólnej Poradnia ginekologiczno-położnicza Poradnia kardiologiczna Poradnia neurologiczna Poradnia otolaryngologiczna Poradnia medycyny pracy Poradnia pediatryczna Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia dermatologiczna Poradnia gruźlicy i chorób płuc Poradnia okulistyczna Poradnia chirurgii urazowo-ortopedycznej Poradnia endokrynologiczna Poradnia chorób wewnętrznych Pracownie inne Poradnia terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu Poradnia diabetologiczna Pracownia Holtera i prób wysiłkowych Ratownictwo Medyczne Stacja (podstacja) pogotowia ratunkowego, jednostka opieki doraźnej (ul. Piłsudskiego 30, 23-100 Bychawa) Komórki ZOZ w tej jednostce: 33 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Zespół wyjazdowy reanimacyjny R Zespół wyjazdowy wypadkowy W Ambulatorium ogólne Dział Farmacji Szpitalnej (apteka zakładowa) Dostawcy świadczeń z zakresu lecznictwa ambulatoryjnego (ul. Piłsudskiego 28, 23-100 Bychawa) Pracownia RTG i USG, Ośrodek diagnostyki (ul. Piłsudskiego 30, 23-100 Bychawa) Komórki ZOZ w tej jednostce: Pracownia diagnostyki obrazowej Laboratorium Centralne, Ośrodek diagnostyki (ul. Piłsudskiego 30, 23-100 Bychawa) Apteka ogólnodostępna, Dostawcy świadczeń z zakresu lecznictwa ambulatoryjnego (ul. Piłsudskiego 28, 23-100 Bychawa) Ośrodek Rehabilitacji i Fizykoterapii, Zakład Rehabilitacji Leczniczej (ul. Piłsudskiego 28, 23-100 Bychawa) Zakład pielęgnacyjno – opiekuńczy, Zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjnoopiekuńcze inne niż psychiatryczne (ul. Piłsudskiego 26/28/30, 23-100 Bychawa) 3.1.6 Powiat kozienicki Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej (al. Gen. Wł. Sikorskiego 10, 26-900 Kozienice) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok.40 km – właściciel: Powiat Kozienicki. Komórki ZOZ w jednostce: Oddział chorób wewnętrznych Oddział chorób zakaźnych Oddział otolaryngologiczny Oddział pediatryczny Oddział chorób wewnętrznych Oddział ginekologiczno-położniczy Oddział neonatologiczny Oddział chirurgiczny ogólny Oddział chirurgii urazowo-ortopedycznej Oddział urologiczny Oddział anestezjologii i intensywnej terapii Izba przyjęć szpitala 34 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Blok operacyjny Apteka zakładowa Pracownia diagnostyki laboratoryjnej (laboratorium) Pracownia diagnostyki mikrobiologicznej Pracownia cytologiczna Pracownia EEG Pracownia serologiczna z bankiem krwi Pracownia radiologii i USG Pracownia endoskopowa Pracownia EKG Pracownia spirometryczna Pracownia badań Holtera Pracownia echokardiograficzna Pracownia rehabilitacji i fizykoterapii Zakładowa podstawowa opieka zdrowotna Szpitalny oddział ratunkowy Ośrodek rehabilitacji dziennej Oddział rehabilitacyjny Oddział medycyny paliatywnej 3.1.7 Powiat zwoleński Szpital (ul. W. Jagiełły 12, 26-700 Zwoleń) - odległość od SPZOZ w Puławach- ok. 34 km – Właściciel: Powiat Zwoleński. Komórki ZOZ w jednostce: Oddział chorób wewnętrznych Oddział medycyny paliatywnej Izba przyjęć szpitala Apteka zakładowa Sterylizatornia 3.2 Analiza konkurencji na terenie Miasta Puławy 1. Centrum Medyczne "Internus" s.c. Placówka powstała w 1997 roku, jako pierwszy Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 35 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach w Puławach. Pierwsza przychodnia została otwarta w Puławach przy Al. Królewskiej 15. Centrum świadczyło wyłącznie prywatne usługi medyczne. W 1999 roku powstała druga przychodnia przy ul. Wojska Polskiego 1. W przychodni rozpoczęto działalność w oparciu o umowę z Kasą Chorych, a następnie z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ). W roku 2001 otworzona została kolejna Filia Centrum Medycznego przy ulicy Centralnej 15, co przyczyniło się do rozszerzenia badań diagnostycznych (w zakresie medycyny pracy z pełną diagnostyką) oraz wprowadzenia nowych usług, takich jak: • okulistyka, • laryngologia, • neurologia, • endokrynologia, • urologia, • dermatologia, • psychiatria • pracownia diagnostyki laboratoryjnej. W roku 2005 powstała kolejna filia placówki. Rozszerzony również został zakres i wielkość kontraktu z NFZ. W obiekcie funkcjonuje 15 gabinetów konsultacyjnych specjalistycznych, gabinety zabiegowe, gabinety diagnostyczne, wszystko przystosowane dla osób niepełnosprawnych. W przychodni przygotowano pomieszczenie na pracownię radiologii ogólnej i mammografii oraz zakładu rehabilitacji. W poniższej tabeli wskazano umowy placówki z NFZ. Tabela 4. Umowy zawarte przez Centrum Medyczne “Internus” S.C z NFZ w roku 2008 (zł) Nazwa rodzaju świadczenia Opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne, w tym: Badania kosztochłonne Świadczenia w poradniach Kwota 61 404 1 939 659 164 113 1 775 546 Źródło: www.nfz-lublin.pl 2. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "MEDICAL" Spółka z o.o. MEDICAL" Sp. z o.o. (Aleja Tysiąclecia Państwa Polskiego 13) utworzona została w 1997 r. przez Zakłady Azotowe "Puławy" S.A. oraz zakłady i firmy działające w obrębie Z. A. "Puławy" S.A. Spółka ta powołała Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 36 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach "MEDICAL" Sp. z o.o. prowadząc: Przychodnię, Aptekę, Ratownictwo Medyczne w obszarze Puławy-Azoty oraz Filię Nr 1 w mieście. W ramach NZOZ działa: Poradnia POZ, Poradnie Specjalistyczne, Poradnia Medycyny Pracy, Poradnia Stomatologiczna, Rehabilitacja Lecznicza i Ratownictwo Medyczne. NZOZ "Medical" udziela świadczeń opieki zdrowotnej nieodpłatnie w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem oraz świadczy usługi medyczne odpłatnie wszystkim zainteresowanym pacjentom i firmom w ramach indywidualnych umów. Jednostki ZOZ w Zakładzie: • Pogotowie Ratunkowe (ambulatorium ogólne, ambulatorium ogólne, zespół wyjazdowy ogólny, zespół wyjazdowy ogólny, zespół wyjazdowy wypadkowy, zespół wyjazdowy wypadkowy W) • Przychodnia POZ (gabinet pielęgniarki zabiegowej, poradnia lekarza poz) • Poradnia chirurgii urazowo-ortopedycznej, poradnia dermatologiczna, poradnia gastroenterologiczna, poradnia ginekologiczno-położnicza, poradnia kardiologiczna, poradnia lekarza poz, poradnia medycyny pracy, poradnia neurologiczna, poradnia okulistyczna, poradnia otolaryngologiczna, poradnia pielęgniarki środowiskoworodzinnej, poradnia położnej środowiskowo-rodzinnej, poradnia stomatologiczna, poradnia urologiczna, pracownia diagnostyki laboratoryjnej, pracownia diagnostyki obrazowej, pracownie inne: spirometrii, ekg, audiometrii. Tabela 5 Umowy zawarte przez NZOZ „Medical” Sp. z o.o. z NFZ w roku 2008 Nazwa rodzaju świadczenia Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne Rehabilitacja lecznicza Kwota 546 503 142 954 Źródło: www.nfz-lublin.pl 3. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej "Niwa- Med" s.c. (ul. Lubelska 20 A) Jednostki ZOZ w placówce: Przychodnia poz i przychodnie specjalistyczne, gabinet Medycyny Szkolnej, gabinet pielęgniarki i położnej środowiskowej, laboratorium, poradnia dermatologiczna, poradnia ginekologiczno-położnicza, poradnia laryngologiczna, poradnia otolaryngologiczna, poradnia lekarza POZ, poradnia lekarza rodzinnego, poradnia neurologiczna, poradnia okulistyczna, poradnia protetyki stomatologicznej, poradnia stomatologiczna, poradnia urologiczna, pracownie inne, punkt pobrań materiału do badań, punkt szczepień. Tabela 6. Umowy zawarte przez NZOZ „Niwa - Med” s.c. z NFZ w roku 2008 (zł) Nazwa rodzaju świadczenia Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne Kwota 333 552 37 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Leczenie stomatologiczne 167 813 Źródło: www.nfz-lublin.pl 4. Zakład Fizjoterapii i Masażu Bio-Relax Zakład prowadzi działalność od stycznia 1990 roku. Jako NZOZ ma podpisaną umowę NFZ na świadczenia rehabilitacyjne od 1998 roku. NZOZ Bio-Relax dysponuje dwoma zakładami o łącznej powierzchni 600 m2. W obu zakładach ulokowane są sale zabiegowe, poradnie, rejestracje, pomieszczenia wypoczynkowe, pełny węzeł sanitarny dostosowany dla osób niepełnosprawnych. Tabela 7. Umowy zawarte przez Zakład Fizjoterapii i Masażu Bio-Relax z NFZ w roku 2008 (zł) Nazwa rodzaju świadczenia Rehabilitacja lecznicza Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne Opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień Kwota 1 861 778 22 368 15 255 Źródło: www.nfz-lublin.pl SP ZOZ w Puławach prowadzi współpracę ze wszystkimi podmiotami działającymi na terenie powiatu. Współpraca z podmiotami nie funkcjonującymi w formule non-profit w zakresie obsługi pacjentów generuje dodatkowe koszty dla placówki, bowiem do SOR-u, nocnej i świątecznej ambulatoryjnej opieki pielęgniarskiej i lekarskiej zgłaszają się pacjenci najczęściej bez badań diagnostycznych, będących w obowiązku właściwego lekarza rodzinnego czy lekarza specjalisty. Część z nich powinna zostać przyjęta w swoich placówkach POZ. Szczególny problem jest z dziećmi, gdyż podmioty, poza SP ZOZ-em, w Puławach najczęściej nie posiadają pediatrów, ale przyjmują deklaracje od dzieci na opiekę lekarza rodzinnego. Podobnie pacjenci kierowani do leczenia szpitalnego często nie posiadają wyników badań diagnostycznych właściwych celowi skierowania. 3.3 Analiza podaży świadczeń medycznych na terenie województwa lubelskiego oraz kraju Na terenie województwa lubelskiego w roku 2005 funkcjonowało 41 szpitali bez oddziałów i filii w tym 34 szpitale publiczne oraz 7 szpitali niepublicznych. W roku 2006 ogólna liczba szpitali bez oddziałów i filii uległa zmniejszeniu do 37, w tym funkcjonowały 33 szpitale publiczne oraz 4 szpitale niepubliczne. W analizowanym okresie zmniejszyła się również liczba łóżek w szpitalach z 11 072 w roku 2005 do 11 022 w roku 2006. Przy spadku liczby miejsc w szpitalach zwiększyła się liczba leczonych (w roku 2005 liczba leczonych kształtowała się na poziomie 422 099 osób, natomiast w roku 2006 wzrosła do 439 984 osób). W roku 2007 w stosunku do roku poprzedniego, liczba szpitali funkcjonujących w województwie spadła o 13,51% i wynosiła 32, w tym 29 szpitali publicznych oraz 3 niepubliczne. Liczba łóżek wzrosła natomiast w tym okresie o 0,34% i kształtowała się na 38 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach poziomie 11 059. Wzrost ten zatem był nieznaczny. W analizowanym okresie w województwie o 0,59% zmniejszyła się liczba łóżek w szpitalach ogólnych przypadająca na 10 tys. mieszkańców, w tym m.in. w powiecie puławskim o prawie 8%, powiecie opolskim niecałe 20%, powiecie ryckim nieco ponad 30%, natomiast wzrost wskaźnika zanotowano m.in. w powiecie bialskim o ok. 13%, powiecie lubartowskim o 0,59% oraz lubelskim o 8,8%. Tendencja spadkowa obserwowalna była jeszcze w zaledwie dwóch województwach. W pozostałych województwach wskaźnik ten zwiększył się (średnio w kraju o 7,78%). W województwie lubelskim jest bardzo wysoki udział łóżek przypadających na szpitale publiczne (za 2007 rok – 96,6%). Dla porównania analogiczny wskaźnik dla kraju kształtuje się na poziomie 90,89%%, natomiast procentowy udział w rynku usług medycznych szpitali publicznych jest najwyższy w kraju (90,63%, przy średniej dla kraju 76,18%). Na terenie kraju w roku 2005 działalność prowadziło 781 szpitali bez oddziałów i filii , tym 611 szpitali publicznych oraz 170 szpitali niepublicznych. W roku 2006 liczba szpitali ogółem uległa zmniejszeniu, w tym szpitali publicznych do 589 natomiast szpitali niepublicznych do 153. Tym samym zmniejszyła się liczba łóżek w szpitalach i oddziałach z 179 493 w roku 2006 do 176 673 w roku 2006. Wzrosła natomiast liczba leczonych z 6 948 873 w roku 2005 do 7 167 958 w roku 2006. W latach 2005-2007 ogólna liczba szpitali publicznym zmniejszyła się o prawie 12,9%. Spadkowi temu towarzyszyło utrzymanie się na niezmienionym poziomi liczby szpitali niepublicznych (w roku 2006 w porównaniu do roku 2005 nastąpił spadek, a następnie w kolejnym roku wzrost do poziomu z roku 2005). W analizowanym okresie nastąpił jednocześnie wzrost liczby łóżek w szpitalach publicznych o 2,3%, natomiast w szpitalach niepublicznych o 115,6%. W roku 2007 w stosunku do roku poprzedniego liczba szpitali w kraju zmniejszyła się o 5,53% (534 szpitale publiczne i 167 szpitali niepublicznych). Spadkowi liczby szpitali towarzyszył wzrost liczby łóżek w szpitalach 0 8,04% (do 190 872). W roku tym zwiększyła się liczba łóżek szpitalnych w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Według danych za rok 2006 około 21% łóżek w województwie lubelskim przypadało na oddziały chorób wewnętrznych, 20% na oddziały chirurgiczne. Około 12% łóżek w szpitalach znajduje się na oddziałach położniczo-ginekologicznych, około 7% na oddziałach gruźlicy i chorób płuc, 5% na oddziałach pediatrycznych, neurologicznych oraz psychiatrycznych, 4% na oddziałach chorób wewnętrznych kardiologicznych, 3% na oddziałach rehabilitacyjnych oraz dla przewlekle chorych i pielęgnacyjno – opiekuńczych, chorób zakaźnych, 2% na oddziałach onkologicznych oraz 1% na oddziałach intensywnej terapii, leczenia uzależnień oraz dermatologicznych. Rysunek 15 Łóżka na oddziałach w województwie lubelskim 39 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Źródło: opracowanie własne na podstawie www.stat.gov.pl Jeżeli chodzi o leczonych według poszczególnych oddziałów, to zdecydowanie najwięcej, bo aż 25% pacjentów leczonych jest na oddziałach chirurgicznych, 23% na oddziałach chorób wewnętrznych, 14% na oddziałach położniczo-ginekologicznych, 5% na oddziałach chorób wewnętrznych kardiologicznych, pediatrycznych, neurologicznych, 4% na oddziałach gruźlicy i chorób płuc około 3% na oddziałach chorób zakaźnych, 2% na oddziałach onkologicznych, po 1% na oddziałach intensywnej terapii, dermatologicznych, dla przewlekle chorych i pielęgnacyjno-opiekuńczych, psychiatrycznych, rehabilitacyjnych oraz dermatologicznych. Najmniej leczonych jest na oddziałach leczenia uzależnień. Rysunek 16 Leczeni na oddziałach w województwie lubelskim Źródło: opracowanie własne na podstawie www.stat.gov.pl Wskaźnik liczby ludności przypadającej na 1 łóżko wynosił w 2007 roku 197 i był 40 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach o 7 punktów wyższy niż w 2005. W powiecie puławskim wskaźnik łóżek w szpitalach ogólnych przypadających na 10 tyś osób wynosił w 2006 roku 42,8, dla porównania w województwie lubuskim wynosił on 50,7, a dla Polski 46,3 i województwo lubelskie zajmuje pod tym względem 3 miejsce w kraju. Przeciętny pobyt chorego w szpitalu wyniósł 6,9 dni i był jednym z najdłuższych w kraju. W województwie dolnośląskim, gdzie pobyt był najkrótszy, wynosił on tylko 5,5 dnia. Co za tym idzie województwo lubelskie miało wskaźnik wykorzystania łóżka na poziomie 277 dni (1 miejsce w kraju). W ramach lecznictwa uzdrowiskowego funkcjonują szpitale uzdrowiskowe, sanatoria i zakłady przyrodolecznicze w Nałęczowie, Poniatowej, Adamopolu i Krasnobrodzie. Tabela 8 Szpitale ogólne z podziałem na województwa Liczba szpitali * Województwo Dolnośląskie Kujawsko–Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko–Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Razem Zmiana 2006 r. ** 2007 r. ** 2007/2006 68 34 37 21 59 61 90 20 30 27 37 106 20 34 64 34 742 61 39 32 21 48 42 89 22 26 26 36 83 25 39 67 45 701 [%] -10,29 14,71 -13,51 0,00 -18,64 -31,15 -1,11 10,00 -13,33 -3,70 -2,70 -21,70 25,00 14,71 4,69 32,35 -5,53 * Dane nie obejmują szpitali psychiatrycznych i resortowych. ** Dane nie obejmują filii szpitali Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 41 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 9 Szpitale w poszczególnych województwa w 2007 r. Województwo Dolnośląskie Kujawsko–Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko–Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Łącznie L-ba szpitali w 2007 r. * Publiczne** Niepubl. 41 22 29 15 41 33 69 17 20 22 29 66 20 28 48 34 534 20 17 3 6 7 9 20 5 6 4 7 17 5 11 19 11 167 Szpitale publiczne [%] Szpitale Niepubl. [%] 67,21 56,41 90,63 71,43 85,42 78,57 77,53 77,27 76,92 84,62 80,56 79,52 80,00 71,79 71,64 75,56 76,18 32,79 43,59 9,38 28,57 14,58 21,43 22,47 22,73 23,08 15,38 19,44 20,48 20,00 28,21 28,36 24,44 23,82 * Dane nie obejmują szpitali psychiatrycznych i resortowych. ** Bez filii szpitali. Źródło: Raport NFZ za 2007 rok Tabela 10 Liczba łóżek szpitalnych w poszczególnych województwach w latach 2005-2007 Liczba łóżek Województwo Dolnośląskie Kujawsko–Pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Zmiana 2005 r. 2006 r. 2007 r. 14 146 9 015 11 072 4 340 13 778 13 900 23 459 4 165 8 889 6 109 8 552 13 578 8 771 11 022 4 233 13 181 13 714 23 101 4 169 8 964 5 952 8 389 17 777 10 265 11 059 5 250 14 122 14 146 24 442 4 706 8 155 6 572 8 709 2007/2006 [%] 30,93 17,03 0,34 24,03 7,14 3,15 5,80 12,88 -9,02 10,42 3,81 42 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko–Mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Łącznie 26 318 5 792 6 264 15 773 7 843 179 415 26 607 5 734 5 939 15 479 7 840 176 673 23 236 7 284 6 977 15 672 12 500 190 872 -12,67 27,03 17,48 1,25 59,44 8,04 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 3.4 Oczekiwanie na udzielenie świadczenia medycznego Największa liczba świadczeniobiorców oczekuje na udzielenie świadczeń w oddziałach okulistycznych i chirurgii urazowo-ortopedycznej (W skali kraju na przyjęcie do oddziałów okulistycznych oczekuje łącznie 116 511 osób, a do oddziałów chirurgii urazowoortopedycznej – 90 334). Wymienione powyżej oddziały szpitalne charakteryzuje również długi średni czas oczekiwania: do 357 dni (Oddział Zachodniopomorski) w przypadku oddziałów okulistycznych do 366 dni (Oddział Pomorski) – oddziały chirurgii urazowoortopedycznej. Należy dodać, że na realizowane w oddziałach okulistycznych zabiegi w zakresie soczewki (usunięcie zaćmy) oczekuje aż 84 187 świadczeniobiorców ze średnim czasem oczekiwania wynoszącym 389 dni. Natomiast na listach oczekujących na procedury endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz endoprotezoplastyki stawu kolanowego, wykonywane głównie w oddziałach chirurgii urazowo-ortopedycznej, zapisanych jest odpowiednio 20 977 i 16 003 osób. Średni czas oczekiwania na endoprotezoplastykę stawu kolanowego wynosi 330 dni; na endoprotezoplastykę stawu biodrowego - 452 dni. Ze względu na dużą liczbę oczekujących należy również wymienić grupę oddziałów chirurgii ogólnej, naczyniowej i plastycznej oraz oddziały kardiologiczne. Jedne z najdłuższych średnich czasów oczekiwania są natomiast na przyjęcie do oddziałów reumatologii. Uwagę należy także zwrócić na oddziały otolaryngologiczne, które w przypadku większości Oddziałów znalazły się w wykazie oddziałów szpitalnych z najdłuższymi średnimi czasami oczekiwania 7 . W Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej na większości oddziałów pacjenci przyjmowani i leczeni są na bieżąco. Listy oczekujących prowadzone są na oddziałach (stan na 31.12.2008 r. – dane zaktualizowane w listopadzie 2008 r., źródło: www.nfz.gov.pl): 1. Okulistycznym: liczba osób oczekujących na udzielenie świadczenia wg kategorii medycznej „przypadek stabilny” – 1 424 osoby, ze średnim czasem oczekiwania – 273 dni. Brak osób oczekujących na udzielenie świadczenia medycznego wg kategorii medycznej „przypadek pilny”. 7 Liczba osób oczekujących na udzielenie świadczenia oraz średni czas oczekiwania – dane przekazane przez Narodowy Fundusz zdrowia na podstawie informacji od świadczeniodawców 43 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2. Rehabilitacji: liczba osób oczekujących na udzielenie świadczenia wg kategorii medycznej „przypadek stabilny” – 314 osób, ze średnim czasem oczekiwania – 143 dni. Brak osób oczekujących na udzielenie świadczenia medycznego wg kategorii medycznej „przypadek pilny”. 3. Urologicznym: liczba osób oczekujących na udzielenie świadczenia wg kategorii medycznej „przypadek stabilny” – 58 osób, ze średnim czasem oczekiwania – 21 dni. Brak osób oczekujących na udzielenie świadczenia medycznego wg kategorii medycznej „przypadek pilny”. Niewielką liczbę oczekujących odnotowano również na oddziale kardiologicznym – 4 osoby wg kategorii medycznej „przypadek stabilny”, ze średnim czasem oczekiwania na udzielenie świadczenia medycznego – 5 dni. Brak osób oczekujących na udzielenie świadczenia medycznego wg kategorii medycznej „przypadek pilny”. 3.5 Dostępność porad lekarzy specjalistów Opiekę zdrowotną w 2006 roku mieszkańcom Lubelszczyzny zapewniało 4,6 tyś. lekarzy medycyny (0,7 tyś mniej niż w 2002 roku), 0,9 tys. lekarzy stomatologów, 1,6 tys. farmaceutów, 11 tys. pielęgniarek i 1,3 tys. położnych. Z czego w powiecie puławskim pracuje 706 lekarzy, w tym 168 dentystów, 200 farmaceutów, 2,1 tyś pielęgniarek i 217 położnych. W roku 2005 w stosunku do roku 2004, zmniejszyła się ogólna liczba lekarzy o ok. 1,7% Sytuacji tej towarzyszył spadek lekarzy pracujących w zakładach publicznych o nieco ponad 8% oraz wzrost lekarzy pracujących w zakładach niepublicznych o prawie 4,8%. 44 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 4 Analiza możliwości sprzedaży usług zdrowotnych poza Powiat Puławski Pomimo istniejących ograniczeń prawnych Szpital ma pewne możliwości sprzedaży usług, w tym także usług dla pacjentów spoza Powiatu, jak również innym podmiotom, np. mniejszym klinikom działającym w formie NZOZ. W szczególności są to następujące możliwości: Sprzedaż usług medycznych Szpital może liczyć na pacjentów ze stosunkowo odległych miejscowości od Puław, rozwijając zabiegi planowe, na które istnieje wysokie zapotrzebowanie i tworzą się kolejki oczekujących. Największa liczba pacjentów oczekuje obecnie na udzielenie świadczeń w oddziałach okulistycznych i chirurgii urazowo-ortopedycznej oraz chirurgii w zakresie endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz endoprotezoplastyki stawu kolanowego. Jedne z najdłuższych średnich czasów oczekiwania są natomiast na przyjęcie do oddziałów reumatologii. SP ZOZ w Puławach może rozwijać te świadczenia, docierając z informacją o wykonywaniu określonych zabiegów poprzez współpracujące przychodnie POZ i specjalistyczne w wybranych miejscowościach – jest to najskuteczniejsza metoda dotarcia z tą informacją do potencjalnie zainteresowanych pacjentów. Może również współpracować z wybranym szpitalem, który nie oferuje tego rodzaju zabiegów medycznych, ale może swoich pacjentów kierować do Szpitala w Puławach. Z kolei Szpital w Puławach może kierować pacjentów do współpracującego Szpitala w zakresie świadczeń, których sam nie oferuje. Istotne jest przy tym, aby posiadać odpowiednio wysoki kontrakt z NFZ na świadczenia danego rodzaju. Badania diagnostyczne i dzierżawa infrastruktury Innym sposobem zwiększenia przychodów jest wykorzystanie atutu posiadania odpowiednio wyposażonych bloków operacyjnych wraz z fachową kadrą medyczną, jak również kosztownego zaplecza diagnostycznego (tomograf, RTG, USG, etc.). W województwie lubelskim funkcjonują NZOZ-y (szczególnie kliniki chirurgii jednego dnia), które nie posiadają własnego tak kosztownego sprzętu i infrastruktury i byłyby zainteresowane dzierżawieniem tych zasobów od SP ZOZ w Puławach. Szpital może rozwijać również komercyjne usługi mniej zaawansowane, takie jak badania laboratoryjne, pranie bielizny szpitalnej itp. (co zresztą już obecnie realizuje). Dla skutecznej sprzedaży tych usług konieczne będzie prowadzenie działań marketingowych (w tym zatrudnienie specjalisty ds. marketingu, który będzie się koncentrował na rozwijaniu komercyjnej sprzedaży usług). Pacjenci z zagranicy Zdaniem Doradcy koncepcja pozyskiwania pacjentów z zagranicy na określone odpłatne zabiegi nie jest realna obecnie ani w najbliższej przyszłości. SP ZOZ w Puławach nie jest odpowiednio przygotowany do oferowania usług w ramach tak zwanej „turystyki medycznej”, ponieważ nie dysponuje wymaganymi standardami szpitalnej infrastruktury hotelowej, a zapewne także kadrą medyczną znającą w wystarczającym stopniu języki obce. Jednak największą barierą jest fakt, iż dla pozyskiwania pacjentów z zagranicy konieczna jest wysoka renoma danego ośrodka medycznego jako wiodącej placówki w danej dziedzinie, 45 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach reprezentującej wysoki poziom europejski i dysponującej najwyższej klasy lekarzami zabiegowymi, uznanymi w środowisku medycznym. Na dzień dzisiejszy Szpital w Puławach nie jest w stanie konkurować pod tym względem z wiodącymi placówkami lubelskimi czy warszawskimi. Dlatego o tej działalności można będzie mówić realnie nie wcześniej, jak za kilka lat. 46 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 5 Analiza struktury nakładów na publiczne lecznictwo W poniższej tabeli zaprezentowano publiczne i prywatne wydatki na ochronę zdrowia w latach 1999, 2004-2006. Wydatki na ochronę zdrowia ponoszone są głównie przez sektor publiczny (instytucje rządowe i samorządowe łącznie z Narodowym Funduszem Zdrowia), wydatki sektora prywatnego. Tabela 42. Wydatki na ochronę zdrowia w Polsce w latach 1999, 2004-2006 1999 w mln PLN 2004 % PKB w mln PLN 2005 % PKB w mln PLN 2006 % PKB w mln PLN % PKB Wydatki ogółem na ochronę zdrowia, w tym: 41 366,3 6,21 57 357,6 6,2 61 099,,3 6,21 65 730,5 6,2 Wydatki publiczne 29 439,6 4,42 39 691,8 4,29 43 081,7 4,38 46 641,5 4,40 Wydatki prywatne, w tym: 11 926,3 1,79 17 663,20 1,91 18 015,10 1,83 19 088,9 1,80 Wydatki bezpośrednie gospodarstw domowych 11 020,9 1,65 16 122,8 1,74 15 959,10 1,62 16 820,9 1,59 Wydatki na ochronę zdrowia i powiązane z ochroną zdrowia razem 74 870,0 11,24 94 482, 2 10,22 99 065,3 10,07 96 541,5 9,11 Źródło: Raport Finansowanie ochrony zdrowia w Polsce Zielona Księga II Jak wynika z powyższej tabeli, udział wydatków na służbę zdrowia w Produkcie Krajowym Brutto w analizowanych latach pozostaje na takim samym poziomie (w roku 1999 - 6,21%; 2004 - 6,2%; 2005 – 6,21%; 2006 – 6,2%). Również wydatki publiczne na ochronę zdrowia pozostają na niezmienionym poziome (w analizowanych latach wahały się o zaledwie 0,04%). Udział wydatków prywatnych na ochronę zdrowia w Produkcje Krajowym Brutto również nie ulegał znacznym wahaniom (roku 1999 – 1,79%; 2004 – 1,91%; 2005 0 1,83; 2006 – 1,80%). W 2007 roku 87% wydatków publicznych na ochronę zdrowia pokrywanych było ze środków w ramach systemu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, ok. 9% środkami z budżetu państwa oraz ok. 4% stanowiły wydatki samorządów na ochronę zdrowia. Z budżetu państwa wspierane są przede wszystkim wysokospecjalistyczne procedury medyczne, programy polityki zdrowotnej, ratownictwo medyczne oraz świadczenia dla osób nieobjętych obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. Wydatki samorządów terytorialnych wiążą się z realizacją zadań w zakresie opieki medycznej wynikających z pełnienia przez nie funkcji organu założycielskiego. Wg Raportu Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie z 2008 r. wynika, że średnie nakłady na ochronę zdrowia w Unii Europejskiej kształtują się na poziomie 8,9%, natomiast średnie wydatki publiczne na ten cel wynoszą 6,4%. 47 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 11. Całkowite wydatki na zdrowie jako % udziału w PKB w krajach Unii Europejskiej w 2008 r. w tym wydatki prywatne jako % udziału w PKB % udział wydatków prywatnych w wydatkach Wydatki jako % udziału w PKB w tym wydatki publiczne % udziału w PKB malejąco 1 Francja 11,1% 8,5% 5,9% 76,5% 53,5% 2 Belgia 10,4% 7,9% 2,5% 76,0% 24,0% 3 Niemcy 10,6% 7,8% 2,8% 73,7% 26,3% 4 Austria 10,1% 7,6% 2,5% 75,4% 24,6% 5 Dania 9,5% 7,5% 2,0% 79,1% 20,9% 10,2% 7,1% 3,1% 69,3% 30,7% Wielka Brytania 8,4% 6,9% 1,5% 82,0% 18,0% 8 Holandia 9,3% 6,9% 2,4% 73,7% 26,3% 9 Luksemburg 7,3% 6,6% 0,7% 91,0% 9,0% 10 Malta 8,4% 6,5% 1,9% 77,4% 22,6% 11 Szwecja 9,2% 6,5% 2,7% 70,6% 29,4% 12 Włochy 8,7% 6,4% 2,3% 73,0% 27,0% 13 Słowenia 8,5% 6,2% 2,3% 72,4% 27,6% 14 Irlandia 7,5% 6,0% 1,5% 80,6% 19,4% 15 Grecja 9,1% 5,9% 3,2% 64,5% 35,5% 16 Czechy 6,8% 5,8% 1,0% 86,0% 14,0% 17 Finlandia 8,2% 5,5% 2,7% 67,0% 33,0% 18 Hiszpania 8,4% 5,5% 2,9% 65,2% 34,8% 19 Słowacja 7,1% 5,3% 1,8% 74,3% 25,7% 20 Węgry 8,3% 5,2% 3,1% 62,6% 37,4% 21 Bułgaria 7,7% 4,7% 3,0% 60,5% 39,5% 22 Litwa 6,9% 4,7% 2,2% 67,4% 32,6% 23 Polska 6,2% 4,0% 2,2% 64,3% 35,7% 24 Łotwa 6,4% 3,9% 2,5% 60,5% 39,5% 25 Rumunia 5,5% 3,9% 1,6% 70,4% 29,6% 26 Estonia 5,0% 3,9% 1,7% 77,0% 33,0% 27 Cypr 6,1% 2,6% 3,5% 43,2% 56,8% Unia Europejska 8,9% 6,4% 2,5% 72,0% 28,0% Polska 6,2% 4,0% 2,2% 64,3% 35,7% Lp Kraj 6 Portugalia 7 % udział wydatków publicznych w wydatkach 48 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach UE Polska minus UE/Polska 2,7% 2,4% 0,3% 7,7% -7,7% 143,5% 160,7% 112,6% 112,0% 78,4% Źródło: Sytuacja Zdrowotna Ludności Polski pod red. Bogdana Wyłyniaka i Pawła Goryńskiego, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny Warszawa 2008, http://www.pzh.gov.pl/page/fileadmin/user_upload/PZH_Raport_2008.pdf Sytuacja ta jest odzwierciedleniem wielkości składek ubezpieczenia zdrowotnego, która w Polsce wynosi 9%, a np.: w Czechach 13,5% (o 50% więcej) w Słowacji 13,7%, na Węgrzech 14%. Tabela 12. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wybranych krajach Unii Europejskiej. Kraj Składka UZ w % Składki UZ w w porównaniu do składki najwyższej ( Chorwacja - 100%) Składki UZ w innych krajach w porównaniu do składki w Polsce (Polska - 100%) Polska Łotwa Czechy Słowacja Węgry Chorwacja 9,00% 13,00% 13,50% 13,70% 14,00% 15,00% 60,00% 86,67% 90,00% 91,33% 93,33% 100,00% 100,00% 144,44% 150,00% 152,22% 155,56% 166,67% Źródło: Raport Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie z 2008 r. Z danych przedstawionych w raporcie wynika, że średnie kwotowe wydatki całkowite w Unii Europejskiej na mieszkańca są 2,88 razy wyższe niż w Polsce, natomiast średnie kwotowe wydatki publiczne na mieszkańca są 3,23 razy wyższe. Inaczej kształtuje się również struktura wydatków na ochronę zdrowia. Średnia unijna wydatków publicznych na ochronę zdrowia wynosi 72% wydatków całkowitych i jest wyższa od analogicznego udziału wydatków publicznych w Polsce stanowiących 64,3 %. 49 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 6 Struktura wydatków NFZ 6.1 Kontraktacja ze środków publicznych (kraj, województwo, SP ZOZ w Puławach) W poniższej tabeli zaprezentowano zestawienie kontraktów ze środków publicznych na świadczenia zdrowotne. Doradca dokonał analizy głównie w oparciu o dane przybliżone, przekazane przez SP ZOZ w Puławach. Tabela 13 Zestawienie kontraktów ze środków publicznych w latach 1999-2008 Rok Polska na świadczenia zdrowotne w tyś. PLN Zmiana wielkości kosztów świadczeń zdrowotnych (z roku na rok) w tyś. PLN Zmiana wielkości kosztów świadczeń zdrowotnych (z roku na rok) w % Przyrost wielkości kosztów świadczeń zdrowotnych w stosunku do roku 1999 w% LOW NFZ w tyś. PLN Udział kontraktu LOW NFZ w środkach ogółem w % % zmiana udziału kontraktu LOW NFZ w środkach ogółem – rok bazowy: 1999 Przyrost wielkości kosztów świadczeń zdrowotnych w stosunku do roku 1999 – LOW NFZ w % SP ZOZ w Puławach w tyś. PLN Udział kontraktu SP ZOZ w Puławach w kontrakcie LOW NFZ w % % zmiana udziału wielkości kontraktu SP ZOZ w Puławach w kontrakcie LOW NFZ – rok bazowy: 1999 Przyrost wielkości kontraktu SP ZOZ w Puławach (z roku na rok) w % Przyrost wielkości kontraktu SP ZOZ w Puławach – rok bazowy: 1999 w % 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 21 536 23 009 26 409 28 822 27 916 30 514 33 030 35 970 40 122 51 359 468 321 100 248 820 475 029 148 980 763 -------- 1 472 853 3 399 779 2 413 148 -905 428 2 597 655 2 515 554 2 940 119 -------- 6,84 14,78 9,14 -3,14 9,30 8,24 8,90 4 152 11 236 832 783 11,55 28,01 100 106,84 122,63 133,83 129,63 141,69 153,37 167,02 186,30 238,48 1 170 531 1 240 763 1 334 406 1 412 930 1 428 048 1 656 364 1 790 555 2 009 623 2 271 722 2 794 479 5,44 5,39 5,05 4,90 5,12 5,43 5,42 5,59 5,66 5,44 100 99,21 92,97 90,20 94,12 99,87 99,74 102,79 104,17 100,11 100 106,00 114,00 120,71 122,00 141,51 152,97 171,68 194,08 238,74 41 135 38 205 37 311 37 387 37 849 40 333 42 768 42 046 45 787 -------3,51 3,08 2,80 2,65 2,65 2,44 2,39 2,09 2,02 -------- 100 87,62 79,56 75,30 75,42 69,29 67,97 59,54 57,35 -------- ------- -7,12 -2,34 0,20 1,24 6,56 6,04 -1,69 8,90 -------- 100 92,88 90,70 90,89 92,01 98,05 103,97 102,21 111,31 ------- Źródło: Dane przybliżone otrzymane od SP ZOZ w Puławach, Sprawozdania z działalności NFZ z lat ubiegłych W każdym z analizowanych lat 1999-2008 (oprócz roku 2003) występował wzrost wartości kontraktów ze środków publicznych na świadczenia zdrowotne. Najbardziej znaczący przyrost dla kraju w stosunku do roku poprzedniego, odnotowano w roku 2001 (prawie 15%), w roku 2007 (11,55%). W roku 2003 w porównaniu do roku 2002 odnotowano spadek wielkości kontraktu o około 3,14%. Porównując wielkość kontraktów w skali całego kraju do roku 1999, zauważyć można wyraźną tendencję wzrostową. W roku 2002 analizowany wskaźnik osiągnął poziom prawie 134% z roku 1999, w roku 2005 ponad 150%, 2007 ponad 186%. 50 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Również z roku na rok (w okresie 1999-2008) wzrasta wielkość kontraktu LOW NFZ, jednak zauważyć należy, że do roku 2003 udział kontraktu LOW NFZ w środkach przeznaczonych na świadczenia zdrowotne w skali całego kraju zmniejszał się. Dopiero w roku 2004 oraz 2005 wrócił do poziomu z roku 1999 (około 5,43%). W latach 2006-2007 pozostawał na poziomie nieco wyższym niż w roku 1999, aby w roku 2008 osiągnąć poziom równy poziomowi z roku bazowego. Systematycznie zmniejsza się udział kontraktu SP ZOZ w Puławach w kontrakcie ogółem LOW NFZ z 3,51% w roku 1999, do 2,65% w roku 2002 oraz 2,02% w roku 2006. W roku 2000 w stosunku do roku poprzedniego wielkość kontraktu uległa obniżeniu o 7,12%, natomiast w roku 2001 w porównaniu do roku poprzedniego o 2,34%. W roku 2002 w porównaniu do roku 2001 nastąpił niewielki wzrost (o 0,2%). W następnych latach odnotowywano kolejne wzrosty, za wyjątkiem roku 2006. W skutek wskazanej powyżej sytuacji, wielkość kontraktu dla SP ZOZ w Puławach z roku 1999 została osiągnięta dopiero w roku 2005. 6.2 Podstawowa opieka zdrowotna W roku 2007 wykonano 141 586 998 porad w podstawowej opiece zdrowotnej, średnio na 1 ubezpieczonego przypada 3,80 porady. Około 1,40 % ubezpieczonych nie wybrało lekarza POZ. Koszty zrealizowanych umów w ramach POZ w roku 2007 w stosunku do roku 2006 wzrosły o 17%, w tym w województwie lubelskim o 14%. Tabela 14 Koszty zrealizowanych świadczeń POZ w latach 2006-2007 (zł) Oddział 2006 2007 Zmiana % Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Mazurski Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 300 971 990 224 117 950 234 887 050 106 467 320 267 107 570 339 736 830 534 938 340 102 218 320 219 982 430 126 693 600 224 767 540 472 023 910 136 888 370 347 915 690 257 338 730 268 582 380 122 582 180 312 692 110 395 565 330 637 058 490 114 870 940 253 575 150 145 291 270 261 733 800 546 173 110 157 837 390 15,60 14,82 14,35 15,14 17,07 16,43 19,09 12,38 15,27 14,68 16,45 15,71 15,30 150 538 930 176 418 260 17,19 366 234 100 180 467 980 3 988 042 466 462 780 210 534 160 4 674 631 27,37 16,66 17,22 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 51 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Na jednego mieszkańca kraju przypadło 122,61 zł kosztów zrealizowanych umów zawartych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Na jednego mieszkańca województwa lubelskiego analogiczny wskaźnik kształtował się na poziomie 123,61 zł. Rysunek 17 Koszty zrealizowania umów POZ na 1 mieszkańca w województwie lubelskim i w Polsce Źródło: Opracowanie Doradcy na podstawie Raportu NFZ za 2007 rok 6.3 Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne W latach 2006-2007 nastąpił spadek ogólnej liczby porad o 13%. W porównaniu do roku 2006 liczba świadczeniodawców, którzy podpisali umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia w 2007 roku zwiększyła się o 2,85%. Wzrost liczby świadczeniodawców zazwyczaj wpływał na poprawienie dostępności terytorialnej (geograficznej) do świadczeń. W roku 2007 w stosunku do roku 2006 nastąpił wzrost wartości zrealizowanych świadczeń w zakresie ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych o 21,94%, w tym w województwie lubelskim o 34,50%. Tabela 15 Wartość zrealizowanych świadczeń w rodzaju AOS w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski 2006 2007 Zmiana % 199 564 910 152 403 090 134 124 890 58 284 790 129 847 120 236 156 440 395 895 500 60 128 380 132 193 390 87 156 220 232 588 270 162 813 280 180 392 080 68 932 320 153 638 690 273 225 930 509 623 100 71 372 580 148 840 490 110 454 420 16,55 6,83 34,50 18,27 18,32 15,70 28,73 18,70 12,59 26,73 52 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 170 429 610 385 989 570 76 320 720 105 618 960 266 015 150 124 707 760 2 714 836 500 194 745 210 447 060 870 90 852 550 132 232 810 352 420 000 181 188 100 3 310 380 700 14,27 15,82 19,04 25,20 32,48 45,29 21,94 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok Na jednego mieszkańca kraju koszt zrealizowania umów zawartych w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej kształtował się na poziomie 82,41 zł, w tym dla województwa lubelskiego osiągnął poziom 80,64 zł. Rysunek 18 Koszty zrealizowania umów AOS na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce (mln zł) Źródło: Opracowanie własne na podstawie Raportu NFZ za 2007 rok 6.4 Leczenie szpitalne W 2007 roku nieznacznie wzrosła liczba świadczeniodawców posiadających zawarte umowy i wyniosła 1 046 o 2,35% więcej niż w roku 2006 (1022 świadczeniodawców). Wartość kontraktów podpisanych na 2007 rok na leczenie szpitalne wyniosła 18 701 562,41 tys. złotych. Niewielkie przekroczenia zawartych umów wystąpiły we wszystkich oddziałach wojewódzkich. Średnio w Polsce odnotowano w 2007 roku wykonanie na poziomie 101,19%. W roku 2007 w stosunku do roku 2006 wartość zrealizowanych świadczeń w ramach leczenia szpitalnego wzrosła o 16,5%, w tym dla województwa lubelskiego o 32,65%. 53 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 16 Wartość zrealizowanych świadczeń w rodzaju SZP w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 1 181 195 980 850 887 470 875 102 300 360 779 620 1 038 686 220 1 308 472 190 2 674 295 220 368 328 220 743 917 690 501 819 270 770 629 620 2 006 340 110 508 545 770 550 631 340 1 401 785 720 683 940 380 15 825 357 120 1 365 509 300 1 212 322 870 1 160 804 460 418 650 900 1 199 141 100 1 562 034 340 2 658 935 580 447 579 980 864 543 070 754 837 590 898 982 840 2 377 812 220 653 084 610 543 777 970 1 506 804 760 811 286 370 18 436 107 960 15,60 42,48 32,65 16,04 15,45 19,38 -0,57 21,52 16,21 50,42 16,66 18,51 28,42 -1,24 7,49 18,62 16,50 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok Na jednego mieszkańca Polski koszty zrealizowanych umów zawartych w ramach leczenia szpitalnego kształtowały się na poziomie 488,47 zł. W województwie poziom ten był porównywalny – 488,24 zł. Rysunek 19 Koszty zrealizowania umów SZP na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce Źródło: Opracowanie własne na podstawie Raportu NFZ za 2007 rok 54 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 6.5 Opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień Wartość kontraktów podpisanych na 2007 rok w opiece psychiatrycznej i leczeniu uzależnień wyniosła 1 400 636,20 tys. złotych (łącznie z kwotą przeznaczoną na podwyżki wynagrodzeń. Analizując realizację kontraktów w okresie od stycznia do grudnia 2007 roku można stwierdzić, że przekroczenia zakontraktowanych wartości nie wystąpiły w żadnym z OW NFZ. Wartość zrealizowanych świadczeń w ramach opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień w roku 2007, w porównaniu do roku 2006 wzrosła o 34,66%, w tym dla województwa lubelskiego o 78,45%. Tabela 17 Wartość zrealizowanych świadczeń PSY w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 80 283 420 59 835 620 68 446 380 53 064 460 79 002 620 86 296 180 193 461 610 32 656 880 54 095 940 45 408 640 64 534 260 138 468 840 40 959 330 46 812 800 94 717 180 45 277 630 1 183 321 790 98 661 750 201 729 430 122 143 470 61 268 760 88 876 570 99 657 360 190 856 190 39 010 590 62 087 890 138 700 540 73 533 290 158 049 990 41 991 450 72 976 190 96 498 380 47 415 890 1 593 457 740 22,89 237,14 78,45 15,46 12,50 15,48 -1,35 19,46 14,77 205,45 13,94 14,14 2,52 55,89 1,88 4,72 34,66 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 6.6 Opieka długoterminowa Narodowy Fundusz Zdrowia na realizację świadczeń zdrowotnych w rodzaju: opieka długoterminowa na rok 2007 zawarł kontrakty o łącznej wartości 714 120,84 tys. Zł. Liczba umów podpisanych w roku 2007 wyniosła 1 843, co stanowi wzrost o 28,43% w porównaniu do 2006 r. Realizacja kontraktów odpowiadała poziomowi zawartych umów. Średnio w Polsce odnotowano w 2007 r. wykonanie na poziomie 98,34%. W trzech oddziałach wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia nastąpiło przekroczenie podpisanych kontraktów. 55 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Porównując lata 2006-2007 dynamika zmian wykazała wzrost dostępności do świadczeń o średnio 7,25% w całej Polsce. W roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wartość zrealizowanych świadczeń w zakresie opieki długoterminowej wzrosła o 16,81%, w tym w województwie lubelskim o 13,09%. Tabela 18 Wartość zrealizowanych świadczeń OPD w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 44 129 710 33 130 350 28 703 270 11 862 010 34 440 620 60 528 350 91 395 210 15 883 990 36 262 900 16 604 990 26 288 120 91 144 750 12 466 480 22 305 310 44 933 610 13 692 590 583 772 260 52 345 340 37 911 680 32 461 860 14 384 420 40 928 570 75 314 800 96 535 060 21 143 000 45 301 270 22 500 310 30 895 400 109 985 290 16 405 720 22 784 620 48 260 370 14 742 050 681 899 760 18,62 14,43 13,09 21,26 18,84 24,43 5,62 33,11 24,92 35,50 17,53 20,67 31,60 2,15 7,40 7,66 16,81 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok Na jednego mieszkańca kraju przypadł koszt zrealizowanych umów zawartych w zakresie opieki długoterminowej w wysokości 18,42 zł. Dla województwa wskaźnik ten kształtował się na poziomie 16,83 zł. Rysunek 20 Koszty zrealizowania umów OPD przypadające na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce (mln zł) Źródło: Opracowanie własne na podstawie Raportu NFZ za 2007 rok 56 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 6.7 Rehabilitacja lecznicza Wartość kontraktów podpisanych na 2007 rok w rodzaju rehabilitacja lecznicza wyniosła 1 273 771,30 tys. złotych (łącznie z kwotą przeznaczoną na podwyżki). Średnio w Polsce odnotowano w 2007 roku wykonanie na poziomie 98,53 %. W roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wartość zrealizowanych świadczeń w zakresie rehabilitacji leczniczej wzrosła o 27,22 %, w tym w województwie lubelskim o 37,10%. Tabela 19 Wartość zrealizowanych świadczeń REH w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 81 097 990 52 691 340 48 196 970 28 117 150 63 677 980 92 769 260 207 633 730 36 012 220 59 288 360 25 544 150 48 821 720 118 780 630 34 588 900 37 755 050 82 542 680 41 505 820 1 059 023 950 93 046 120 64 568 030 66 077 030 32 823 140 77 138 530 104 687 290 322 674 540 41 284 360 70 229 410 27 869 470 59 112 150 148 413 800 42 752 700 42 313 750 104 964 660 49 316 650 1 347 271 630 14,73 22,54 37,10 16,74 21,14 12,85 55,41 14,64 18,45 9,10 21,08 24,95 23,60 12,07 27,16 18,82 27,22 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok Na jednego mieszkańca kraju przypadł koszt zrealizowania umów w zakresie rehabilitacja lecznicza w wysokości 35,34 zł, w tym w województwie lubelskim kształtował się na poziomie 30,41 zł. 57 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Rysunek 21 Koszty zrealizowania umów REH na 1 mieszkańca w woj. lubelskim i w Polsce (mln zł) Źródło: Opracowanie własne na podstawie Raportu NFZ za 2007 rok 6.8 Leczenie stomatologiczne Fundusz kontraktuje na terenie jednego oddziału wojewódzkiego Funduszu nie mniej niż pół etatu przeliczeniowego i nie więcej niż jeden etat przeliczeniowy na jednego lekarza dentystę zatrudnionego w pełnym wymiarze godzin. Wymiar etatu przeliczeniowego wynosi od 70 do 150 tys. punktów miesięcznie w zależności od zakresu świadczeń i określany jest przez oddział wojewódzki. W ramach jednej umowy świadczeniodawca może realizować świadczenia z różnych zakresów w rodzaju leczenie stomatologiczne. W roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wartość zrealizowanych świadczeń w zakresie leczenia stomatologicznego wzrosła o 28,45%, w tym w województwie lubelskim o 45,71%. Tabela 20 Wartość zrealizowanych świadczeń STM w latach 2006-2007 (zł) Oddział 2006 2007 Zmiana % Dolnośląski 72 082 240 77 301 790 7,24 Kujawsko–Pomorski 64 130 880 93 988 270 46,56 Lubelski 64 014 930 93 279 120 45,71 Lubuski 22 703 630 27 845 830 22,65 Łódzki 67 781 990 79 940 800 17,94 Małopolski 95 365 000 111 186 550 16,59 Mazowiecki 130 245 070 202 604 090 55,56 Opolski 24 553 250 29 500 500 20,15 Podkarpacki 62 999 300 73 094 120 16,02 Podlaski 30 970 610 44 982 770 45,24 Pomorski 68 906 190 79 644 810 15,58 146 686 040 175 932 010 19,94 Śląski 58 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział 2006 2007 Zmiana % Świętokrzyski 28 810 500 35 491 850 23,19 Warmińsko-Mazurski 49 085 560 65 727 390 33,90 Wielkopolski 86 331 400 105 813 070 22,57 Zachodniopomorski 47 263 870 67 714 190 43,27 1 061 930 460 1 364 047 160 28,45 NFZ łącznie Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 6.9 Profilaktyczne programy zdrowotne Wartość kontraktów podpisanych na 2007 rok w rodzaju programy profilaktyczne wyniosła 206 667,04 tys. zł. W oddziale Lubelskim 142 świadczeniodawców zrezygnowało ze świadczenia tego typu usług w porównaniu do roku 2006. Stanowi to największy odsetek w skali całej Polski. Koszty zrealizowanych umów w zakresie profilaktycznych programów zdrowotnych w roku 2007 w stosunku do roku 2006 wzrosły o 57,2%, w tym w województwie lubelskim o 3,96. Tabela 21 Koszty zrealizowanych umów PRO w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko–Maz. Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 9 361 600 6 839 250 8 884 280 2 812 650 6 595 400 8 524 350 12 860 290 2 400 570 4 894 510 2 996 460 6 956 210 8 929 470 1 983 220 4 872 870 8 014 430 6 341 250 103 266 810 14 681 360 9 441 580 9 236 440 4 023 070 11 432 890 13 339 890 22 900 670 5 561 310 7 302 000 5 503 700 10 479 690 17 559 570 3 975 170 6 932 970 12 885 260 7 082 060 162 337 630 56,83 38,05 3,96 43,03 73,35 56,49 78,07 131,67 49,19 83,67 50,65 96,65 100,44 42,28 60,78 11,68 57,20 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 59 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 6.10 Świadczenia odrębnie kontraktowane W roku 2007 Narodowy Fundusz Zdrowia kontraktował następujące zakresy w rodzaju świadczenia odrębnie kontraktowane: dializę otrzewnową, dializę wątrobową, leczenie tlenem w warunkach domowych, embolizację, hemodializy, leczenie hormonem wzrostu, leczenie radioizotopem, pozytronowa tomografia emisyjna, protezowanie twarzy, scyntygrafię, terapię hiperbaryczną, zaopatrzenie tętniaka aorty, żywienie dojelitowe i pozajelitowe w warunkach domowych. W roku 2007 wartość świadczeń odrębnie kontraktowanych była o 20,68% wyższa niż w roku 2006, w tym w województwie lubelskim wyższa o 26,23%. Tabela 22 Wartość zrealizowanych SOK w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 75 588 790 58 881 540 56 224 030 21 153 870 57 083 740 89 023 480 162 516 920 21 812 680 42 095 990 26 149 060 56 485 750 111 837 430 26 900 320 33 728 210 85 587 920 34 645 080 959 714 810 77 763 930 67 561 510 70 970 980 24 123 250 67 743 580 97 520 710 162 383 460 24 203 660 48 693 630 27 015 860 61 531 100 129 791 930 27 810 360 33 909 260 192 863 870 44 295 350 1 158 182 440 2,88 14,74 26,23 14,04 18,67 9,54 -0,08 10,96 15,67 3,31 8,93 16,05 3,38 0,54 125,34 27,85 20,68 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 6.11 Pomoc doraźna i transport sanitarny – ratownictwo medyczne W 2007 r., zostały zawarte 334 umowy ze świadczeniodawcami, co stanowiło mniej o 5,65 % (2006 r. - 354 umowy) w porównaniu do roku poprzedniego. W 2007 r., nastąpił wzrost wartości świadczeń zakontraktowanych o 15,65 % w stosunku do roku poprzedniego. Koszty realizacji świadczeń wykonanych w rodzaju pomoc doraźna i transport sanitarny w okresie 2007 r., wyniosły 1 174 638,61 tys. zł, co stanowi 100 % wartości świadczeń zakontraktowanych. Na rok 2007 zostały zakontraktowane 1 397 zespoły ratownictwa medycznego, w tym: 813 zespołów wypadkowych „W” (w tym 3 zespoły wodnego pogotowia ratunkowego), 553 60 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach zespoły reanimacyjne „R” oraz 31 zespołów neonatologicznych „N”. Jak wynika z przeprowadzonej analizy w 2007 r., zakontraktowano więcej o 13 zespołów ratownictwa medycznego w stosunku do roku poprzedniego. Tabela 23 Wartość zrealizowanych świadczeń RTM w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 79 443 430 52 629 510 66 723 060 31 995 920 67 177 730 75 706 760 139 416 540 29 862 210 62 088 520 37 632 620 50 318 160 108 748 300 31 998 890 43 197 310 81 110 300 57 460 860 1 015 510 120 91 828 960 60 876 760 77 178 000 36 800 470 77 345 210 87 863 500 160 873 150 34 491 600 69 288 810 43 531 990 58 334 620 125 853 180 37 224 170 50 035 150 93 777 070 65 007 370 1 170 310 010 15,59 15,67 15,67 15,02 15,14 16,06 15,39 15,50 11,60 15,68 15,93 15,73 16,33 15,83 15,62 13,13 15,24 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 6.12 Zaopatrzenie w wyroby ortopedyczne i środki pomocnicze W porównaniu do roku 2006 dynamika planu finansowego w rodzaju zaopatrzenie sprzęt ortopedyczny, środki pomocnicze i lecznicze środki techniczne wyniosła 14,34 %, a dynamika realizacji w tym zakresie wyniosła 9,10%. W województwie lubelskim w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 nastąpił wzrost kosztów zrealizowanych umów w tym zakresie o 3,91%. Tabela 24 Koszty zrealizowanych umów ZAO w latach 2006-2007 (zł) Oddział Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski 2006 2007 Zmiana % 33 212 590 25 661 000 26 783 640 11 723 990 39 465 380 32 169 740 27 832 030 13 896 960 18,83 25,36 3,91 18,53 61 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski Świętokrzyski Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 31 694 750 50 870 760 65 847 370 12 848 520 28 646 190 15 040 020 25 319 850 71 979 100 15 571 730 16 225 260 42 176 370 21 695 430 495 296 570 35 558 060 51 738 550 68 896 240 14 357 710 28 763 630 15 837 170 30 480 000 73 539 770 16 862 700 20 971 300 46 494 270 23 482 190 540 345 700 12,19 1,71 4,63 11,75 0,41 5,30 20,38 2,17 8,29 29,25 10,24 8,24 9,10 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok 6.13 Lecznictwo uzdrowiskowe Realizacja odpowiadała poziomowi zawartych umów. Średnio w Polsce odnotowano w 2007 r. wykonanie na poziomie 96,97%. Powodem, dla którego zwiększono nakłady finansowe na ten rodzaj świadczeń był wzrost zapotrzebowania na opiekę długoterminową. Porównując lata 2006-2007 dynamika zmian wykazała wzrost dostępności do świadczeń o średnio 1,43% w całej Polsce. W województwie lubelskim w roku 2007 w porównaniu do roku poprzedniego nastąpił wzrost kosztów realizacji świadczeń w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego o 8,19%. Tabela 25 . Koszty realizacji świadczeń UZD w latach 2006-2007 (zł) Oddział 2006 2007 Zmiana % Dolnośląski Kujawsko–Pomorski Lubelski Lubuski Łódzki Małopolski Mazowiecki Opolski Podkarpacki Podlaski Pomorski Śląski 30 120 710 17 922 850 25 706 580 6 874 940 21 202 110 33 904 320 53 557 300 8 934 720 19 135 610 7 732 150 11 193 370 49 200 600 32 333 180 19 300 980 27 812 510 7 563 700 22 720 470 36 514 060 57 618 970 9 554 470 20 357 930 8 525 200 13 264 740 51 701 440 7,35 7,69 8,19 10,02 7,16 7,70 7,58 6,94 6,39 10,26 18,51 5,08 Świętokrzyski 14 875 490 16 039 750 7,83 62 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział Warmińsko– Wielkopolski Zachodniopomorski NFZ łącznie 2006 2007 Zmiana % 10 762 160 29 247 190 5 992 700 346 362 800 11 538 340 32 297 110 8 181 990 375 324 840 7,21 10,43 36,53 8,36 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok Analiza liczby zawartych kontraktów w ramach poszczególnych rodzajów świadczeń medycznych w latach 2005-2007 wskazuje na następujące tendencje (co obrazuje poniższa tabela oraz wykres): Znaczny wzrost zawieranych umów w zakresie: podstawowej opieki medycznej (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 19,19%), rehabilitacji leczniczej (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 15,32%) a także leczenie szpitalnego (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 14,08%). Wzrost zawieranych umów w zakresie: opieki długoterminowej (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 8,99%), lecznictwa stomatologicznego (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 7,89%), ratownictwa i transportu medycznego (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 7,89%), ambulatoryjnej opieki stomatologicznej (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 7,64%), świadczeń odrębnie kontraktowanych (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 wzrost na poziomie 5,93%). Spadek zawieranych umów w zakresie: zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 spadek na poziomie 8,49%), leczenia uzdrowiskowego (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 spadek na poziomie 7,43%), programów profilaktycznych i promocji zdrowia (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 spadek na poziomie 2,78%) oraz leczenia psychiatrycznego i uzależnień (w roku 2007 w porównaniu do roku 2006 spadek na poziomie 0,75%). Tabela 26 Liczba zawartych umów (NFZ ogółem) 2005 2006 2007 Zmiana % POZ 11675 11968 14265 19,19 AOS 6617 7056 7595 7,64 SZP 1333 1548 1766 14,08 PSY 1279 1339 1329 -0,75 REH 2138 2272 2620 15,32 OPD 1044 1302 1419 8,99 STM 8782 8897 9599 7,89 UZD 147 148 137 -7,43 RTM 340 317 342 7,89 63 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2005 2006 2007 Zmiana % PRO 2541 2806 2728 -2,78 SOK 352 337 357 5,93 ZAO 3591 3662 3351 -8,49 Źródło: Raport NFZ za 2007 rok Rysunek 22. Liczba zawartych umów NFZ w latach 2005-2007 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Raportu NFZ za 2007 rok 6.14 Kierunki preferowane do wykorzystania dla SP ZOZ W planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia na rok 2007 uwzględniono między innymi następujące tendencje: 1. wzrost środków finansowych na świadczenia z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w celu: skrócenia kolejek oczekujących na tego typu świadczenia oraz w celu ograniczenia ilości potencjalnych hospitalizacji pacjentów w przypadkach, gdy decyzja w tym zakresie – z punktu widzenia stanu zdrowia pacjenta - nie jest niezbędna dla zapewnienia finansowania świadczeń zdrowotnych udzielanych w ambulatoriach przyszpitalnych, dotychczas finansowanych w ramach lecznictwa szpitalnego, 2. wzrost środków finansowych przeznaczonych na realizację świadczeń rehabilitacji leczniczej, 3. ze względu na starzejące się społeczeństwo zwiększenie finansowania opieki 64 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach długoterminowej. Zarówno na terenie powiatu puławskiego, jak i na terenie województwa lubelskiego i kraju występuje proces starzenia się społeczeństwa. Przewiduje się, że w roku 2030 liczba ludności powiatu puławskiego zmniejszy się o 9%, przy czym zmniejsza się liczba osób młodych na rzecz osób w wieku starszym. Należy zatem spodziewać się, wzrostu nakładów finansowych na leczenie i pomoc osobom starszym (geriatria). Oprócz opieki długoterminowej, rozwijane będą świadczenia medyczne w zakresie opieki pielęgnacyjno-opiekuńczej oraz paliatywnohospicyjnej. Tendencje te są odpowiedzią na występujące przyczyny zachorowań i zgonów, które z kolei warunkują zapotrzebowanie na określone świadczenia medyczne. Należy się zatem spodziewać, że w najbliższym okresie takie ukierunkowanie finansowania świadczeń medycznych będzie zachowane. Z analizy przedstawionej w poprzednim rozdziale wynika, że w takich rodzajach świadczeń jak: ambulatoryjna opieka specjalistyczna, leczenie szpitalne, opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, opieka długoterminowa, rehabilitacja lecznicza oraz leczenie stomatologiczne wartość zrealizowanych świadczeń w roku 2007 była znacznie wyższa niż w roku ubiegłym. Należy zatem oczekiwać, że te kierunki świadczeń będą w najbliższej przyszłości w dalszym ciągu istotne i przyszłościowe. Województwo lubelskie zamieszkuje ludność mniej zamożna. Cechuje się niższym niż średnio w kraju miesięcznym rozporządzalnym dochodem, mniejszymi wydatkami, w tym na ochronę zdrowia. Powoduje to, że udział publicznej służby zdrowia na rynku świadczeń medycznych jest bardzo duży. Województwo cechuje się wysokim udziałem łóżek przypadających na szpitale publiczne, a także najwyższym w kraju udziałem szpitali publicznych w rynku. W związku z powyższym SP ZOZ w Puławach powinien w dalszym ciągu dbać o jakość obsługi pacjentów, bowiem niejednokrotnie nie mają oni możliwości skorzystania z usług w szpitalach prywatnych. Na terenie powiatów ościennym funkcjonuje sporo innych szpitali publicznych, dlatego jakość obsługi może być czynnikiem decydującym przy wyborze świadczeniodawcy. Określając pożądane kierunki rozwoju Szpitala, trzeba również wziąć pod uwagę obecne i potencjalne możliwości realizacji określonych świadczeń. Z tego punktu widzenia nie należy nastawiać się na onkologię lub chirurgię inwazyjną mimo perspektywiczności tych rodzajów świadczeń, ponieważ silnymi ośrodkami w tym zakresie mogą być jedynie szpitale (najczęściej kliniczne) zlokalizowane w wielkich ośrodkach akademickich, mające dostęp do najlepszych specjalistów, tradycję w zakresie tych świadczeń i odpowiednią infrastrukturę do ich realizacji. Podsumowując, preferowane kierunki do wykorzystania przez SP ZOZ w Puławach są następujące: leczenie chorób zakaźnych neurologia okulistyka reumatologia psychiatria i leczenie uzależnień 65 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach długoterminowa opieka medyczna, opieka paliatywna Przyszpitalne Poradnie Specjalistyczne. Nie oznacza to, że należy rezygnować z niewymienionych tu świadczeń, które szpital obecnie realizuje, lecz że nie mają ona tak istotnego znaczenia dla planowego rozwoju działalności Szpitala. Szczegółową koncepcję działalności Szpitala przedstawiono w rozdziale 11. 6.15 Wielkość realizowanych przez SPZOZ w Puławach kontraktów z LOW NFZ Tabela 27 Plan i realizacja kontraktu w oddziałach w okresie 2006 – I półrocze 2008 r. (zł.) 2006 Plan Szpitalny oddział ratunkowy 2007 Wykonanie Półrocze Plan Wykonanie Plan 2008 Wykonanie 912 500 912 500 912 500 912 500 546 000 546 000 Oddział wewnętrzny 2 090 538 2 122 620 2 007 430 2 009 790 1 071 084 1 061 928 Oddział kardiologii 1 967 090 1 931 800 1 667 330 1 655 850 1 056 504 1 048 116 610 000 598 460 651 825 657 160 266 652 214 380 Oddział neurologii 1 322 710 1 310 700 1 275 063 1 296 990 852 456 906 360 Oddział anestezjologii i intensywnej terapii 1 606 230 1 587 400 2 386 848 2 504 660 924 252 931 974 Oddział pulmonologii 1 056 680 1 040 200 1 546 530 1 218 930 632 880 660 948 Oddział reumatologii 469 000 458 700 496 445 508 550 301 068 323 220 Oddział obserwacyjnozakaźny dla dorosłych 956 360 952 800 1 164 161 1 192 280 715 656 805 284 Oddział obserwacyjnozakaźny dla dzieci 752 380 769 950 880 072 892 150 586 944 639 960 1 469 000 1 545 250 1 715 800 1 768 650 1 041 588 1 146 732 506 640 546 900 1 015 880 1 019 900 632 328 672 696 560 000 541 800 Oddział położniczo ginekologiczno – procedury limitowane 1 281 500 1 284 920 2 153 442 2 162 730 1 302 768 1 363 116 Oddział położniczo ginekologiczno – procedury nielimitowane 740 580 761 700 2 517 860 2 727 250 2 971 190 3 093 030 1 681 800 1 762 992 Oddział dermatologii Oddział dziecięcy Oddział noworodkowy procedury limitowane – Oddział noworodkowy procedury nielimitowane – Oddział chirurgii ogólnej 66 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział chirurgii dla dzieci 1 191 240 1 178 580 1 212 740 1 191 830 646 080 688 920 Oddział ortopedyczny 2 667 900 2 748 680 3 271 300 3 364 710 1 759 968 1 954 560 Oddział okulistyczny 861 560 843 200 1 154 430 1 016 600 964 032 1 125 240 Oddział laryngologii 627 600 644 850 661 570 669 030 412 332 446 736 Oddział urologii 2 121 470 2 067 300 2 277 200 2 329 750 1 372 380 1 504 464 RAZEM 26 288 838 26 575 560 29 421 756 29 465 090 16 766 772 17 803 626 urazowo- Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Do 2007 roku strategią Szpitala było nie przekraczanie kontraktu z NFZ. Obecnie występują nadwykonania, co może być korzystne dla sytuacji finansowej Szpitala pod warunkiem, że NFZ zapłaci za nie przynajmniej w części pokrywającej koszty zmienne realizacji tych nadwykonań. Wtedy jakakolwiek nadwyżka zapłaty za nadwykonania nad ich kosztami przyczyni się do pokrycia kosztów stałych i tym samym poprawy wyników finansowych Szpitala. Tabela 28 Wykonanie kontraktu w oddziałach w okresie 2006 – I półrocze 2008 r. (%) 2006 2007 2008 Szpitalny Oddział Ratunkowy 100,0% 100,0% 100,0% Oddział wewnętrzny 101,5% 100,1% 99,1% Oddział kardiologii 98,2% 99,3% 99,2% Oddział dermatologii 98,1% 100,8% 80,4% Oddział neurologii 99,1% 101,7% 106,3% Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii 98,8% 104,9% 100,8% Oddział pulmonologii 98,4% 78,8% 104,4% Oddział reumatologii 97,8% 102,4% 107,4% Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dorosłych 99,6% 102,4% 112,5% Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dzieci 102,3% 101,4% 109,0% Oddział dziecięcy 105,2% 103,1% 110,1% Oddział noworodkowy – procedury limitowane 107,9% 100,4% 106,4% 100,4% 104,6% Oddział noworodkowy – procedury nielimitowane 96,8% Oddział położniczo ginekologiczny – procedury limitowane 100,3% Oddział położniczo ginekologiczny – procedury nielimitowane 102,9% Oddział chirurgii ogólnej 108,3% 104,1% 104,8% 98,9% 98,3% 106,6% 103,0% 102,9% 111,1% Oddział chirurgii dla dzieci Oddział urazowo-ortopedyczny 67 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2006 2007 2008 Oddział okulistyczny 97,9% 88,1% 116,7% Oddział laryngologii 102,7% 101,1% 108,3% 97,4% 102,3% 109,6% 101,1 % 100,1 % 106,2 % Oddział urologii OGÓŁEM Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach. W roku 2006 wszystkie oddziały zrealizowały kontrakt co najmniej w 96%. W 2007 roku 15 oddziałów na 19 zrealizowało kontrakt, a nawet nieznacznie go przekroczyło. Tylko w 79% kontrakt zrealizował oddział pulmonologii, a w 88% oddział okulistyczny. Zrealizowanie przez oddział dermatologii jedynie 80% kontraktu na półrocze 2008 roku wynika z faktu, iż oddział ten został zamknięty w 2008 roku. Pozostałe oddziały w I półroczu 2008 roku w większości przekroczyły kontrakt. W drugim półroczu 2008 r. można spodziewać się znacznego poziomu nadwykonań w związku z przejściem na nowy system rozliczeń wykonanych świadczeń według Jednorodnych Grup Pacjentów (JGP). We wszystkich znanych Doradcy szpitalach wielospecjalistycznych przejście to spowodowało w pierwszych miesiącach obowiązywania nowego systemu wyższą wycenę większości spośród dotychczasowych świadczeń, co przeważyło nad niższą wyceną innych i w rezultacie wyższą należność z NFZ (wykazaną jako nadwykonania). Tabela 29 Analiza trendu poziomu kontraktu z NFZ Plan Wykonanie Trend z prognozą na 2009 r. 50 000 000 45 000 000 40 000 000 35 000 000 30 000 000 25 000 000 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 0 2006 2007 prognoza 2008 2009 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach. 68 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Powyższy wykres obrazuje trend, jaki wykazuje kontraktowanie świadczeń na rzecz NFZ w Szpitalu w Puławach. Jest to trend rosnący i utrzymanie go byłoby dla Szpitala korzystne. Na dzień dzisiejszy wiadomo, iż NFZ zamierza w 2009 roku zwiększyć wycenę świadczeń z poziomu obecnych 48 zł. za punkt do 51 zł. za punkt (czyli o ponad 6%), ale jednocześnie włączyć środki otrzymywane w ostatnich dwóch latach przez szpitale na poczet wynegocjowanych przez organizacje pracownicze z rządem podwyżek wynagrodzeń (tzw. „transza Religi”) do podstawowego kontraktu. Dla większości szpitali oznacza to w efekcie realne zmniejszenie poziomu finansowania. Według szacunków szpitali włączenie tej transzy do kontraktu byłoby w pełni zrekompensowane, gdyby wycena świadczeń wzrosła co najmniej do 54 zł. za punkt, a w przypadku niektórych szpitali nawet do 58 zł. za punkt. Tabela 30 Kontrakt z NFZ w poradniach i pozostałych komórkach w okresie 2006 – I półr. 2008 r. (zł.) 2 006 Plan 2 007 Wykon. Plan Półrocze Wykon. Plan 2008 Wykon. Poradnia Alergologiczna dla dzieci 44 647 43 982 39 525 43 627 24 000 28 304 Poradnia Diabetologiczna 14 491 14 428 13 957 13 969 8 000 14 760 137 768 136 698 111 310 130 564 64 000 81 936 Poradnia Gastroenterologiczna 69 609 70 533 69 334 74 008 36 000 47 600 Poradnia Gastroenter. dla dzieci 6 060 5 401 10 750 12 439 6 000 8 688 Poradnia Hepatologiczna 50 359 51 014 50 608 54 840 26 000 32 920 Poradnia Geriatryczna 10 355 10 665 6 695 8 158 4 000 7 880 247 500 242 353 158 595 157 124 80 000 84 600 111 212 104 651 60 000 60 584 Poradnia Endokrynologiczna Poradnia Kardiologiczna Poradnia Kardiolog. Konsultacyjna Poradnia Hematologiczna 17 085 15 649 Poradnia Nefrologiczna 39 450 40 367 34 755 33 406 19 200 18 240 185 761 186 017 144 488 143 416 76 000 84 536 37 009 34 586 18 000 2 816 166 193 165 443 80 000 115 224 44 190 45 323 24 800 29 368 Poradnia Dermatologiczna Poradnia Konsultacyjna Dermatologiczna Poradnia Neurologiczna Poradnia Konsultacyjna 206 813 204 555 Neurologiczna Poradnia Gruźlicy i Chorób Płuc 55 916 56 704 70 194 71 233 36 000 29 632 213 809 213 519 224 355 229 882 120 000 112 848 Poradnia Pulmonologiczna 41 160 42 639 50 538 50 633 26 800 33 688 Poradnia Reumatologiczna 154 000 153 479 157 013 167 204 80 000 105 792 Poradnia Reumatolog. dla dzieci 11 615 12 002 11 706 12 380 6 000 8 656 Poradnia Obserwacyjno- Zakaźny dla Dorosłych 36 765 38 697 45 551 40 903 24 000 21 856 Poradnia Obserwacyjno -Zakaźny 6 750 6 960 4 648 3 796 4 000 2 232 Poradnia Onkologiczna 69 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2 006 2 007 Półrocze 2008 dla dzieci Poradnia Rozwoju Noworodka i Problemów Laktacyjnych Poradnia GinekologicznoPołożnicza 6 461 6 981 335 760 331 245 Poradnia GinekologicznoPołożnicza (konsultacyjna) 5 442 6 251 4 000 4 064 34 905 30 548 14 000 7 040 9 896 7 680 Cytologia - pobr. Materiału Poradnia GinekologicznoPołożnicza PR 1 59 055 50 693 32 000 21 920 Poradnia GinekologicznoPołożnicza PR 2 58 988 52 808 32 000 25 832 Poradnia GinekologicznoPołożnicza M-G PR 4 78 038 71 445 40 000 37 920 Poradnia GinekologicznoPołożnicza Lubelska 72 165 68 385 38 000 31 288 Poradnia GinekologicznoPołożnicza Końskowola 25 500 31 095 18 000 14 912 Poradnia GinekologicznoPołożnicza Knurów 16 568 17 625 10 000 6 880 Poradnia GinekologicznoPołożnicza Janowiec 7 050 7 013 4 000 3 728 55 478 55 478 30 000 57 832 235 283 238 223 122 000 114 616 18 257 17 772 10 000 12 848 229 502 236 255 120 000 125 472 36 840 34 658 20 000 23 168 Poradnia Chir. Ogólnej Konsultac. Poradnia Chirurgii Ogólnej 268 670 266 700 Poradnia Chirurgii Ogólnej dla dzieci Konsultacyjna Poradnia Chir. Ogólnej dla dzieci 273 568 271 800 Poradnia Chirurgii UrazowoOrtopedycznej Konsultacyjna Poradnia Ortop. Chirurgii Urazowo- 385 772 384 615 314 215 308 918 168 000 167 040 Poradnia Wad Postawy 11 800 11 268 15 750 16 201 8 400 10 640 Poradnia Preluksacyjna 50 253 50 004 36 953 37 152 22 000 13 472 Poradnia Okulistyczna 109 785 110 648 162 426 157 493 80 000 78 520 Poradnia Leczenia Zeza 30 500 30 267 18 001 9 377 15 218 16 905 8 400 12 800 Poradnia Laryngol. Konsultacyjna Poradnia Otolaryngologiczna 230 285 228 173 202 155 177 840 108 000 78 312 16 150 16 146 9 134 9 318 6 000 7 336 Poradnia Urologiczna 212 248 213 122 205 248 202 179 112 000 90 504 Poradnia Zdrowia Psychicznego 137 800 134 078 124 748 156 926 47 565 144 128 Poradnia Logopedyczna 70 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2 006 Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży 2 007 Półrocze 2008 16 625 15 371 13 208 13 200 5 760 16 673 152 150 154 410 166 373 167 588 82 755 96 218 Chemioterapia 415 000 412 680 745 830 790 586 397 440 436 708 Odział medycyny paliatywnej 439 500 415 560 427 268 466 560 227 520 220 320 62 688 69 992 33 384 32 240 5 014 905 5 116 064 2 638 812 2 832 269 Poradnia Terapii Uzależnień Współuzależnienia od Alkoholu i Zakład Opiekuńczo-Leczniczy RAZEM 4 642 237 4 598 726 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach W analizowanym okresie widoczna jest rosnąca przewaga nadwykonań w poradniach. W I półroczu 2008 r. plan został przekroczony o 200 tys. zł., czyli o 7%, a więc jest to przekroczenie niewielkie. Tabela 31 Kontrakt z NFZ w poradniach i pozostałych komórkach w okresie 2006 – I półr. 2008 r. (% ) 2006 2007 2008 Poradnia Alergologiczna dla dzieci 98,5% 110,4% 117,9% Poradnia Diabetologiczna 99,6% 100,1% 184,5% Poradnia Endokrynologiczna 99,2% 117,3% 128,0% 101,3% 106,7% 132,2% 89,1% 115,7% 144,8% Poradnia Hepatologiczna 101,3% 108,4% 126,6% Poradnia Geriatryczna 103,0% 121,9% 197,0% 97,9% 99,1% 105,8% 94,1% 101,0% Poradnia Gastroenterologiczna Poradnia Gastroenterologiczna dla dzieci Poradnia Kardiologiczna Poradnia Kardiologiczna Konsultacyjna Poradnia Hematologiczna 91,6% Poradnia Nefrologiczna 102,3% 96,1% 95,0% Poradnia Dermatologiczna 100,1% 99,3% 111,2% 93,5% 15,6% 99,5% 144,0% 102,6% 118,4% 101,4% 101,5% 82,3% 99,9% 102,5% 94,0% Poradnia Pulmonologiczna 103,6% 100,2% 125,7% Poradnia Reumatologiczna 99,7% 106,5% 132,2% 103,3% 105,8% 144,3% Poradnia Dermatologiczna Konsultacyjna Poradnia Neurologiczna 98,9% Poradnia Neurologiczna Konsultacyjna Poradnia Gruźlicy i Chorób Płuc Poradnia Onkologiczna Poradnia Reumatologiczna dla dzieci 71 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2006 2007 2008 Poradnia Obserwacyjno-Zakaźny dla Dorosłych 105,3% 89,8% 91,1% Poradnia Obserwacyjno-Zakaźny dla Dzieci 103,1% 81,7% 55,8% Poradnia Neonatologiczna 108,0% 114,9% 101,6% 87,5% 50,3% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza Poradnia (konsultacyjna) 98,7% Ginekologiczno-Położnicza Cytologia - pobr. Materiału 77,6% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza PR 1 85,8% 68,5% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza PR 2 89,5% 80,7% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza M-G PR 4 91,6% 94,8% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza Lubelska 94,8% 82,3% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza Końskowola 121,9% 82,8% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza Knurów 106,4% 68,8% Poradnia Ginekologiczno-Położnicza Janowiec 99,5% 93,2% 100,0% 192,8% 101,2% 93,9% 97,3% 128,5% 102,9% 104,6% 94,1% 115,8% Poradnia Chirurgii Ogólnej Konsultacyjna Poradnia Chirurgii Ogólnej 99,3% Poradnia Chirurgii Ogólnej dla dzieci Konsultacyjna Poradnia Chirurgii Ogólnej dla dzieci 99,4% Poradnia Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej Konsultacyjna Poradnia Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej 99,7% 98,3% 99,4% Poradnia Wad Postawy 95,5% 102,9% 126,7% Poradnia Preluksacyjna 99,5% 100,5% 61,2% Poradnia Okulistyczna 100,8% 97,0% 98,2% Poradnia Leczenia Zeza 99,2% 52,1% Poradnia Laryngologiczna Konsultacyjna 111,1% 152,4% 99,1% 88,0% 72,5% Poradnia Logopedyczna 100,0% 102,0% 122,3% Poradnia Urologiczna 100,4% 98,5% 80,8% Poradnia Zdrowia Psychicznego 97,3% 125,8% 303,0% Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży 92,5% 99,9% 289,5% 101,5% 100,7% 116,3% Chemioterapia 99,4% 106,0% 109,9% Odział medycyny paliatywnej 94,6% 109,2% 96,8% Poradnia Otolaryngologiczna Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnienia od Alkoholu 72 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2006 Zakład Opiekuńczo-Leczniczy Ogółem 99,1% 2007 2008 111,7% 96,6% 102,0% 107,3% Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach. Wykonanie kontraktu za półrocze 2008 jest różne w przypadku poszczególnych poradni. Niektóre z nich nie zrealizowały kontraktu nawet w 70%. Przykładowo, Poradnia Chorób Zakaźnych dla Dzieci zrealizowała kontrakt tylko w 56%, Poradnia Preluksacyjna w 61,2%, Poradnia Ginekologiczna Konsultacyjna w 50,3%, a poradnia Ginekologiczna w Knurowie w 69% oraz w przychodni Rejonowej nr 1 w 68%. Natomiast niektóre poradnie przekroczyły kontrakt dwukrotnie, a nawet trzykrotnie, w tym przykładowo: Poradnia Chirurgii Ogólnej Konsultacyjna - 193%; Poradnie Zdrowia Psychicznego 303% Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży 289%. Analizując jednak lata poprzednie zauważyć można, że z końcem roku zmniejsza się rozbieżność. W roku 2007 tylko Poradnia Leczenia Zeza miała problem z realizacją kontraktu (wykonanie 52%) oraz Poradnia Chorób Zakaźnych dla Dzieci (82%). Natomiast najbardziej przekroczono kontrakt w Poradni Zdrowia Psychicznego (o 26%). Tabela 32 Plan i wykonanie kontraktu w poradniach z analizą trendu na 2009 r. Plan Wykonanie 2006 2007 trend z prognozą na rok 2009 7 000 000 6 000 000 5 000 000 4 000 000 3 000 000 2 000 000 1 000 000 0 prognoza 2008 2009 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Powyższa analiza pokazuje korzystny trend wzrostowy poziomu kontraktowania opieki ambulatoryjnej, jak również fakt, iż poradnie nie miały kłopotu z realizacją kontraktu. 73 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 33 Plan i wykonanie kontraktu w Szpitalu w latach 2006 – I półr. 2008 r. 35 000 000 30 000 000 PORADNIE Plan 25 000 000 PORADNIE Wykonanie 20 000 000 ODDZIAŁY Plan 15 000 000 ODDZIAŁY Wykonanie 10 000 000 5 000 000 0 2006 2007 półrocze 2008 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Tabela 34 Wartość kontraktu NFZ miesięcznie na jednego zatrudnionego w oddziałach w I półr. 2008 r. Kontrakt (zł.) Szpitalny oddział ratunkowy Liczba etatów na 1 etat 546 000 46 1 978,3 Oddział wewnętrzny 1 071 084 34,2 5 219,7 Oddział kardiologii 1 056 504 36,58 4 813,7 Oddział neurologii 852 456 33,06 4 297,5 Oddział anestezjologii i intensywnej terapii 924 252 47,6 3 236,2 Oddział pulmonologii 632 880 16,4 6 431,7 Oddział reumatologii 301 068 10,7 4 689,5 Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dorosłych 715 656 14,9 8 005,1 Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dzieci 586 944 17,3 5 654,6 1 041 588 25,15 6 902,5 632 328 18 5 854,9 Oddział położniczo - ginekologiczny 1 302 768 43,5 4 991,4 Oddział chirurgii ogólnej 1 681 800 34,8 8 054,6 646 080 18 5 982,2 1 759 968 31,6 9 282,5 964 032 11,6 13 851,0 Oddział dziecięcy Oddział noworodkowy Oddział chirurgii dla dzieci Oddział urazowo-ortopedyczny Oddział okulistyczny 74 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Kontrakt (zł.) Oddział laryngologii Liczba etatów na 1 etat 412 332 12,5 5 497,8 Oddział urologii 1 372 380 30,07 7 606,6 Razem / średnio 16 766 772 481,96 5 798,1 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Pod względem powyższego wskaźnika zdecydowanie najbardziej efektywny jest oddział okulistyki, gdzie na jednego zatrudnionego przypada prawie 13,8 tys. zł. przychodu miesięcznie. Najmniejszą efektywność uzyskuje Szpitalny Oddział Ratunkowy, gdzie przychody na 1 etat wnoszą zaledwie 1 978,3 zł, czyli pokrywają właściwie jedynie koszty zatrudnienia personelu SOR, nie mówiąc o innych kosztach. Niskie jest też finansowanie AiIT w stosunku do ponoszonych kosztów wynagrodzeń. Problem ten (choć w mniejszym stopniu) dotyczy także większości pozostałych oddziałów, których przychody nie pokrywają nawet kosztów wynagrodzeń z ZUS. Należy jednak mieć świadomość, że powyższe wyliczenie nie uwzględnia dodatkowej transzy środków finansowych otrzymywanych poza kontraktem na podwyżki płac dokonane w 2006 roku. Transza w I półroczu 2008 przekroczyła 3 mln. zł. Jeżeli weźmie się pod uwagę relację wartości kontraktu do liczby pacjentów na oddziałach, zdecydowanie najwyższy wskaźnik ma AiIT, co jest naturalne zważywszy, że wskaźnik ten w znacznym stopniu odzwierciedla kosztowność wykonywanych procedur. W tym kontekście jednak kontrakt na jednego pacjenta w oddziale chirurgii (realizującym procedury stosunkowo kosztowne) jest niski. Kontrakt przypadający na jednego pacjenta na okulistyce to 2 tys. zł i jest niższy od kontraktów na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii gdzie na jednego pacjenta przypada 11,5 tys. zł. oraz od oddziałów urazowo –ortopedycznego, dermatologii, pulmonologii i neurologii. Najniższy kontrakt w tym przeliczeniu ma oddział laryngologii i jest to jedyny, którego wartość w latach 2006 i 2007 była niższa niż 1 tys. zł 75 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 35 Kontrakt na jednego pacjenta na oddziałach w latach 2006 -2008 (w zł) 2006 2007 2008 Oddział wewnętrzny 1 488 1 544 1 736 Oddział kardiologii 1 352 1 191 1 396 Oddział dermatologii 1 521 1 433 2 319 Oddział neurologii 1 711 1 747 2 064 Oddział anestezjologii i intensywnej terapii 9 393 13 187 11 553 Oddział pulmonologii 1 983 2 757 2 131 Oddział reumatologii 1 971 1 799 1 905 Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dorosłych 1 192 1 139 1 242 Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dzieci 1 137 1 099 1 188 Oddział dziecięcy 1 159 1 234 1 344 1 504 1 353 1 460 1 145 1 109 1 189 Oddział chirurgii ogólnej 1 271 1 455 1 553 Oddział chirurgii dla dzieci 1 208 1 259 1 324 Oddział urazowo-ortopedyczny 2 225 2 524 2 448 Oddział okulistyczny 1 784 2 295 2 060 Oddział laryngologii 981 990 1 158 Oddział urologii 1 356 1 394 1 523 Razem 1 490 1 591 1 651 Oddział noworodkowy limitowane – procedury Oddział położniczo ginekologiczny – procedury limitowane Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Szpital posiada również umowy z NFZ w zakresie programów terapeutycznych lekowych, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej – świadczenia kosztochłonne, rehabilitacji medycznej, programów profilaktycznych. Tabela 36 Programy terapeutyczne lekowe - wartość umów z NFZ i ich wykonanie w 2007 r. (w zł) Plan Wykonanie Poradnia Chemioterapii 66 760 59 207 88,7% Poradnia Hepatologiczna 18 500 14 347 77,6% Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii 50 000 36 754 73,5% Poradnia Reumatologiczna 80 000 57 163 71,5% 76 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Plan Wykonanie Poradnia Reumatologiczna 175 000 167 480 95,7% Poradnia Hepatologiczna 890 000 853 689 95,9% Poradnia Hepatologiczna 36 620 38 892 106,2% Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Tabela 37 Wartość i wykonanie umów z NFZ - ambulatoryjna opieka specjalistyczna w 2007 r. (w zł) Plan Wykonanie Badania endoskopowe - gastroskopia 56 858 57 900 101,8% Badania endoskopowe - kolonoskopia 33 678 33 675 100,0% 204 480 206 220 100,9% Badania radiologiczne RTG (urografia) 3 263 2 775 85,1% Badania elektrokadriograficzne (próba wysiłkowa) 1 040 594 57,1% Tomografia komputerowa Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Tabela 38Wartość umów z NFZ i ich wykonanie w zakresie rehabilitacji medycznej (w zł) w 2007 r. Plan Poradnia Rehabilitacyjna Wykonanie 33 014 32 719 99,1% Zakład Rehabilitacji 451 342 479 762 106,3% Oddział Rehabilitacji - rehabilitacja ogólnoustrojowa 481 591 451 440 93,7% Oddział Rehabilitacji - rehabilitacja neurologiczna 398 345 462 384 116,1% Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Tabela 39 Wartość umów z NFZ i ich wykonanie w zakresie programów profilaktycznych (w zł) w 2007 r. Nazwa programu P. profilaktyki raka szyjki macicy - etap pogłębionej diagnostyki Plan 4 000 Wykonanie 0 0,0% 3 200 4 808 150,3% 2 000 0 0,0% 2 000 0 0,0% P. prof. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc - etap podstawowy 2 000 0 0,0% P. prof. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc - etap podstawowy 2 000 0 0,0% P. profilaktyki raka piersi - etap pogłębionej diagnostyki P. profilaktyki przewlekłej obturacyjnej choroby płuc - etap podstawowy P. prof. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc - etap podstawowy 77 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Nazwa programu P. prof. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc - etap badań pogłębionych P. profilaktyki raka szyjki macicy - Etap podstawowy Plan Wykonanie 400 32 8,0% 3 200 48 1,5% P. profilaktyki raka szyjki macicy - Etap podstawowy 3 200 1 104 34,5% P. profilaktyki raka szyjki macicy - Etap podstawowy 3 200 1 200 37,5% P. profilaktyki raka szyjki macicy - Etap podstawowy 3 200 432 13,5% P. profilaktyki raka szyjki macicy - Etap podstawowy 3 200 1 968 61,5% P. profilaktyki chorób układu krążenia 1 200 0 0,0% P. profilaktyki chorób układu krążenia 1 200 0 0,0% P. profilaktyki chorób układu krążenia 1 200 0 0,0% P. profilaktyki chorób układu krążenia 1 200 0 0,0% P. profilaktyki raka szyjki macicy - Etap diagnostyczny 40 600 35 973 88,6% P. profilaktyki raka piersi - etap podstawowy 44 800 39 096 87,3% Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach 6.16 Wykonanie kontraktu w okresie VII-X.2008 według JGP Tabela 40 Stopień realizacji kontraktu w oddziałach od lipca do października 2008 lipiec sierpień wrzesień październik 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 96,3% 97,7% 132,1% 111,8% Kardiologia 109,0% 88,5% 111,3% 124,1% Neurologia 41,0% 34,5% 46,3% 80,9% Anestezjologia i Intensywna Terapia 20,2% 100,1% 59,4% 47,0% Choroby Płuc 100,2% 67,8% 94,2% 107,9% Reumatologia 192,9% 160,9% 173,3% 202,1% Obserwacyjno- Zakaźny dla Dorosłych 109,3% 140,8% 187,1% 165,8% Obserwacyjno- Zakaźny dla Dzieci 59,2% 65,2% 73,8% 154,3% Pediatria 87,2% 68,1% 68,7% 136,5% SOR Choroby Wewnętrzne 78 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 216,0% 179,2% 228,5% 160,7% 14,2% 59,0% 154,4% 191,7% Chirurgia ogólna 139,5% 133,7% 137,0% 155,1% Chirurgia Dziecięca 120,6% 110,2% 121,6% 160,1% Ortopedia i traumatologia narządu ruchu 219,8% 166,4% 240,1% 258,1% 18,7% 129,4% 178,5% 184,8% 129,7% 89,3% 122,9% 123,6% 88,1% 92,8% 97,7% 109,8% 102,9% 105,0% 131,4% 145,7% Neonatologia Położnictwo i Ginekologia Okulistyka Otorynolaryngologia Urologia Razem Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach. Średni miesięczny kontrakt za pierwsze półrocze 2008 roku wynosił 2.794 tys. zł. i był wyższy od tego, który zaproponowano w nowym sposobie rozliczania z NFZ. Szpital realizuje jednak zdecydowanie więcej nadwykonań niż do tej pory, ponieważ dotychczas wykonywane świadczenia większości oddziałów według JGP wyceniane są wyżej, niż według zasad poprzednich. Największe nadwykonania uzyskały oddziały Reumatologii, Noworodkowy i Chirurgii Urazowej. To, czy nowy system będzie bardziej opłacalny dla Szpitala niż dotychczasowy (na co wskazują liczby w tabeli) zależy od tego, w jakim stopniu zapłacone będą nadwykonania i na ile zostaną one uwzględnione w kolejnych latach w kontraktowaniu usług medycznych. Tabela 41 Wartościowe wykonanie kontraktu od lipca do października 2008 (zł) Plan Wykonanie Wykonanie narastająco Lipiec 2 611 632 2 686 447 102,9% Sierpień 2 611 536 2 742 485 103,9% Wrzesień 2 611 440 3 432 684 126,3% Październik 2 611 296 3 805 609 132,3% Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach. Wzrost nadwykonań w kolejnych miesiącach wskazuje też na rosnącą biegłość osób rozliczających świadczenia według nowych zasad. 79 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 6.17 Procedury medyczne Rysunek 23 Liczba wykonanych procedur medycznych w oddziałach SP ZOZ w okresie 2006-I półr. 2008 Oddział Oddział Urazowo-Ortopedyczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Oddział Pulmonologii Oddział Dermatologii Pododdział Reumatologii Oddział Neurologii Oddział Chirurgii Ogólnej Oddział Obserwacyjno-Zakaźny dla Dorosłych Oddział Kardiologii Oddział Obserwacyjno-Zakaźny dla Dzieci Oddział Dziecięcy Oddział Laryngologii Oddział Wewnętrzny Oddział Urologiczny Oddział Noworodkowy Oddział Chirurgii Dziecięcej Oddział Okulistyczny Oddział Położniczo-Ginekologiczny Razem 2006 1 121 2007 1 258 I-VI.2008 1 400 803 1 256 1 054 3 319 521 223 743 1 933 1 623 633 268 754 2 201 1 006 166 290 705 2 005 782 990 1 043 1 407 1 396 1 243 642 774 743 1 194 620 1 428 1 610 1 302 1 009 500 1 964 21 121 1 361 659 1 379 1 617 1 256 954 496 1 558 20 433 1 137 614 1 327 1 493 1 182 828 740 1 949 18 925 Źródło: dane SP ZOZ w Puławach Po niewielkim spadku liczby wykonanych procedur w 2007 roku wobec roku 2006 (głównie za sprawą Pulmonologii i Oddziału Położniczo-Ginekologicznego), w 2008 roku nastąpił znaczny wzrost liczby wykonanych procedur medycznych, która w I półroczu stanowiła 93% łącznego wykonania w 2007 roku. Liczba wykonanych procedur wzrosła w większości oddziałów, w tym szczególnie w oddziałach: Urazowo-Ortopedycznym, Wewnętrznym, AiIT, Chirurgii Ogólnej, Kardiologii, Urologii oraz Oddziale Położniczo-Ginekologicznym i O. Noworodkowym. Poniżej zaprezentowano najczęściej wykonywane w 2007 roku procedury na poszczególnych oddziałach. Tabela 42 Najczęściej wykonywane procedury na oddziale AiIT w 2007 roku Nazwa procedury Liczba 80 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach procedur leczenie w OAiIT pacjentów kwalifikowanych wg skali TISS 28 i TISS 28 dla dzieci - od 36 pkt w skali TISS 555 leczenie w OAiIT pacjentów kwalifikowanych wg skali TISS 28 i TISS 28 dla dzieci - od 25 do 35 pkt w skali TISS 541 leczenie w OAiIT pacjentów kwalifikowanych wg skali TISS - 28 i TISS - 28 dla dzieci - od 19 do 24 pkt w skali TISS 28 wytworzenie przetoki tchawicy (tracheotomia) 5 krwiak przymózgowy - ewakuacja 4 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Prawie połowa wszystkich procedur medycznych wykonywanych na oddziale anestezjologii i intensywnej terapii to leczenie pacjentów kwalifikowanych wg skali TISS 28 i TISS 28 dla dzieci - od 36 pkt w skali TISS Tabela 43 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Chirurgii Dziecięcej w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur złamanie i/ lub zwichnięcie - leczenie bezkrwawym nastawieniem ze znieczuleniem ogólnym, dożylnym, regionalnym+ unieruchomieniem w opatrunku gipsowym wymagające obserwacji szpitalnej 116 leczenie zachowawcze w kolce jelitowej, kolce żółciowej, kolce nerkowej, w bólach lędźwiowych, innych bólach brzucha/ obserwacja np. w kierunku: appendicitis acuta, perforatio, subileus, roponercze, leczenie zachowawcze zapaleń: gruczołu krokowego, jądra 114 wstrząśnienie mózgu i obrażenia różnych okolic ciała - obserwacja i leczenie zachowawcze - diagnostyka podstawowa 113 wycięcie wyrostka robaczkowego 110 urazy różnych okolic ciała - obserwacja, leczenie zachowawcze 88 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na Oddziale Chirurgii Dziecięcej wykonywane są liczne procedury, a liczba trzech najczęściej wykonywanych w 2007 roku była do siebie zbliżona. Tabela 44 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Chirurgii Ogólnej w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur leczenie zachowawcze w kolce jelitowej, kolce żółciowej, kolce nerkowej, w bólach lędźwiowych, innych bólach brzucha/ obserwacja np. 227 81 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Nazwa procedury Liczba procedur w kierunku: appendicitis acuta, perforatio, subileus, roponercze, leczenie zachowawcze zapaleń: gruczołu krokowego, jądra wycięcie pęcherzyka żółciowego 206 urazy różnych okolic ciała - obserwacja, leczenie zachowawcze 198 ostre lub zaostrzone zapalenie trzustki (bez ciężkich postaci ostrego zapalenia) - leczenie 114 krwawienia z przewodu pokarmowego nie wymagające postępowania operacyjnego - leczenie bez zabiegów endoskopowego tamowania krwawienia 101 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach W roku 2007 najczęściej na Oddziale Chirurgii Ogólnej wykonywano leczenie zachowawcze w kolce jelitowej, kolce żółciowej, kolce nerkowej, w bólach lędźwiowych, innych bólach brzucha/ obserwacja np. w kierunku: appendicitis acuta, perforatio, subileus, roponercze, leczenie zachowawcze zapaleń: gruczołu krokowego, jądra. Tabela 45 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Dermatologicznym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur światłolecznictwo dermatologiczne 191 owrzodzenia podudzia - leczenie 108 łuszczyca - leczenie okresu zaostrzeń (bez światłolecznictwa) 95 atopowe/ kontaktowe zapalenie skóry/ wyprysk endogenny (zaostrzenie) diagnostyka wraz z leczeniem 86 dermatozy o ciężkim przebiegu wymagające hospitalizacji 28 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na Oddziale Dermatologicznym najczęściej wykonywaną procedurą jest światłolecznictwo dermatologiczne. Tabela 46 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Dziecięcym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur ostre zapalenie górnych dróg oddechowych/ oskrzeli u dzieci - 246 82 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach diagnostyka, leczenie zapalenie płuc pozaszpitalne udokumentowane radiologicznie, po niepowodzeniu leczenia ambulatoryjnego lub przebiegające z niewydolnością oddechową - diagnostyka, leczenie 193 gorączka niejasnego pochodzenia - diagnostyka podstawowa 156 zapalenia ucha zewnętrznego i środkowego rozległe (m.in. herpes zoster oticus) - leczenie zachowawcze 93 astma oskrzelowa (zaostrzenie) - leczenie 72 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na Oddziale Dziecięcym w 2007 roku najczęściej wykonywaną procedurą było ostre zapalenie górnych dróg oddechowych/ oskrzeli u dzieci - diagnostyka, leczenie Tabela 47 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Kardiologii w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur zaburzenia rytmu i/ lub przewodzenia - leczenie 568 ostre zespoły wieńcowe bez podwyższenia markerów mięśnia sercowego 184 zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca 182 przewlekła niewydolność serca - wyrównanie 169 ostre zespoły wieńcowe potwierdzone markerami martwicy mięsnia sercowego 158 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na Oddziale Kardiologii pacjenci leczeni są głównie w związku z zaburzeniami rytmu i/ lub przewodzenia. Tabela 48 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Laryngologii w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur usunięcie migdałka nosowo-gardłowego (adenotomia) 72 złamanie i/ lub zwichnięcie - leczenie bezkrwawym nastawieniem ze znieczuleniem ogólnym, dożylnym, regionalnym+ unieruchomieniem w opatrunku gipsowym wymagające obserwacji szpitalnej 72 ostre zapalenie górnych dróg oddechowych/ oskrzeli u dzieci diagnostyka, leczenie 66 zapalenia ucha zewnętrznego i środkowego rozległe (m.in. herpes zoster oticus) - leczenie zachowawcze 62 83 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Nazwa procedury Liczba procedur niedosłuch czynnościowy (psychogenny, symulacje, agrawacje)/ przewodzeniowy i mieszany/ szumy uszne/ zaburzenia słuchu ośrodkowe - leczenie, diagnostyka 59 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na Oddziale Laryngologii nie ma procedury, która przeważała by w ilości. Pięć najczęściej wykonywanych przedstawione zostało w tabeli. Tabela 49 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Neurologii w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur udar mózgu - diagnostyka podstawowa, leczenie (powyżej 3 dni) 271 TIA - diagnostyka podstawowa, leczenie 104 dyskopatie - leczenie w okresie zaostrzenia 60 przewlekła wentylacja pacjenta w oddziale 48 zespół bólowy/ zawroty głowy - diagnostyka (TK/ NMR, badania naczyniowe, USG Doppler), leczenie zachowawcze 43 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Najczęściej na Oddziale neurologii wykonuje się procedurę udar mózgu - diagnostyka podstawowa, leczenie (powyżej 3 dni), i jest to prawie połowa wszystkich wykonywanych w tym oddziale procedur. Tabela 50 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Noworodkowym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur noworodek zdrowy 360 noworodek z masą ciała powyżej 2 500 g 325 noworodek wymagający diagnostyki w kierunku infekcji bakteryjnej, wirusowej, grzybiczej (bez stosowania metody PCR) 163 hiperbilirubinemia wymagająca fototerapii 146 zakażenie dotyczące uszu, spojówek, skóry, pępka - diagnostyka i leczenie 111 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Tabela 51 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Okulistycznym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur 84 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach zaćma - operacja zaćmy niepowikłanej z wszczepem soczewki metodą fakoemulsyfikacji 221 schorzenia narządu wzroku i aparatu ochronnego oka - leczenie zachowawcze 91 zaćma - operacja zaćmy powikłanej z wszczepem soczewki metodą fakoemulsyfikacji 86 gradówka - leczenie operacyjne (w tym badanie hist-pat) 20 skrzydlik - leczenie operacyjne 17 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Najczęściej na Oddziale Okulistycznym wykonuje się operację zaćmy niepowikłanej z wszczepem soczewki metodą fakoemulsyfikacji. Tabela 52 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Obserwacyjno- Zakaźnym dla dorosłych w 2007 r Liczba procedur Nazwa procedury hospitalizacja celem oceny skutków i ewentualnej modyfikacji 168 leczenia (pobyt 1-2 dniowy) – tryb jednodniowy hospitalizacja celem oceny skutków i ewentualnej modyfikacji 150 leczenia (pobyt 1-2 dniowy) zakażenie przewodu pokarmowego potwierdzone diagnostycznymi (bakteriologia, wirusologia) badaniami 142 wirusowe zapalenie wątroby postać przewlekła - leczenie miąższowe i cholestatyczne choroby zachowawcze (z diagnostyką podstawowa) wątroby 103 - leczenie 102 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na Oddziale obserwacyjno zakaźnym dla dorosłych najczęściej wykonywano w 2007 r. hospitalizacje celem oceny skutków i ewentualnej modyfikacji leczenia (pobyt 1-2 dniowy). Tabela 53 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Obserwacyjno- Zakaźnym dla dzieci w 2007 r Liczba procedur Nazwa procedury zakażenie przewodu pokarmowego potwierdzone badaniami 529 85 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach diagnostycznymi (bakteriologia, wirusologia) gorączka niejasnego pochodzenia - diagnostyka podstawowa 100 zapalenie płuc pozaszpitalne udokumentowane radiologicznie, po niepowodzeniu leczenia ambulatoryjnego lub przebiegające z niewydolnością oddechową - diagnostyka, leczenie 42 zapalenia ucha zewnętrznego i środkowego rozległe (m.in. herpes zoster oticus) - leczenie zachowawcze 19 mononukleoza zakaźna - leczenie 13 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Zdecydowana większość procedur wykonywana na Oddziale Obserwacyjno- Zakaźnym dla dzieci to zakażenie przewodu pokarmowego potwierdzone badaniami diagnostycznymi (bakteriologia, wirusologia). Tabela 54 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Położniczo Ginekologicznym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur poród fizjologiczny 393 wyłyżeczkowanie jamy macicy diagnostyczne w znieczuleniu ogólnym (z badaniem hist. - pat.) 210 cesarskie cięcie 163 patologia ciąży - leczenie zachowawcze w ciąży - (hospitalizacja 6-10 dni) 140 patologia ciąży - leczenie zachowawcze w ciąży - (hospitalizacja 3-5 dni) 131 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Najczęściej na Oddziale Położniczo Ginekologicznym wykonywana procedura jest poród fizjologiczny, co jest typowe dla tego rodzaju oddziałów. 86 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 55 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Pulmonologicznym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur hospitalizacja pulmonologiczna w celu leczenia nowotworów związana z wykonaniem chemioterapii u dorosłych 512 gruźlica - leczenie długoterminowe 357 hospitalizacja pulmonologiczna w celu leczenia nowotworów nie związana z podaniem chemioterapii 273 POChP - zaostrzenie z niewydolnością oddychania potwierdzoną badaniem gazometrycznym wymagające antybiotykoterapii, w tym kwalifikacja do domowego leczenia tlenem 83 zapalenie płuc pozaszpitalne udokumentowane radiologicznie, po niepowodzeniu leczenia ambulatoryjnego lub przebiegające z niewydolnością oddechową - diagnostyka, leczenie 78 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Oddział Pulmonologii jest Oddziałem na którym wykonuje się największa liczbę procedur w Szpitalu z czego najczęstszą jest hospitalizacja pulmonologiczna w celu leczenia nowotworów związana z wykonaniem chemioterapii u dorosłych Tabela 56 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Urazowo ortopedycznym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur złamanie i/ lub zwichnięcie, uszkodzenie mięśnia i lub ścięgna w obrębie kończyny dolnej, izolowane urazowe zwichnięcie w stawie biodrowym - operacyjne leczenie 184 usunięcie podskórnie położonego materiału zespalającego 128 hospitalizacja celem oceny skutków i ewentualnej modyfikacji leczenia (pobyt 1-2 dniowy) 125 endoprotezoplastyka pierwotna całkowita cementowa, bipolarna biodra 90 złamanie i/ lub zwichnięcie - leczenie bezkrwawym nastawieniem ze znieczuleniem ogólnym, dożylnym, regionalnym+ unieruchomieniem w opatrunku gipsowym wymagające obserwacji szpitalnej 90 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Najczęściej wykonywana procedura na Oddziale Urazowo – Ortopedycznym to złamanie i/lub zwichnięcie, uszkodzenie mięśnia i lub ścięgna w obrębie kończyny dolnej, izolowane urazowe zwichnięcie w stawie biodrowym - operacyjne leczenie. 87 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 57 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Urologicznym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur leczenie zachowawcze w kolce jelitowej, kolce żółciowej, kolce nerkowej, w bólach lędźwiowych, innych bólach brzucha/ obserwacja np. w kierunku: appendicitis acuta, perforatio, subileus, roponercze, leczenie zachowawcze zapaleń: gruczołu krokowego, jądra 258 elektroresekcja przezcewkowa stercza (TURP) lub przezcewkowa ablacja laserowa gruczolaka stercza 177 kamica układu moczowego - diagnostyka, leczenie zachowawcze 115 wycięcie guza pęcherza przezcewkowe (TURP), ablacja laserowa guza pęcherza 113 usunięcie kamienia z nerki lub moczowodu endoskopowe z dostępu przez moczowód (URSL) 94 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na oddziale w Urologicznym w 2007 roku wykonano 258 procedur związanych z leczeniem zachowawczym w kolce jelitowej, kolce żółciowej, kolce nerkowej, w bólach lędźwiowych, innych bólach brzucha/ obserwacja np. w kierunku: appendicitis acuta, perforatio, subileus, roponercze, leczenie zachowawcze zapaleń: gruczołu krokowego, jądra. Tabela 58 Najczęściej wykonywane procedury na Oddziale Wewnętrznym w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur przewlekła niewydolność serca - wyrównanie 127 niewydolność serca nie będąca powodem przyjęcia podstawowego do hospitalizacji wymagające dodatkowych procedur diagnostycznych i leczniczych 100 zapalenie płuc pozaszpitalne udokumentowane radiologicznie, po niepowodzeniu leczenia ambulatoryjnego lub przebiegające z niewydolnością oddechową - diagnostyka, leczenie 69 cukrzyca typu 2 - w okresie niewyrównania metabolicznego - wdrożenie terapii wieloskładnikowej 68 niewydolność nerek - przygotowanie do leczenia nerkozastępczego z wytworzeniem czasowego dostępu naczyniowego 57 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Na oddziale wewnętrznym najczęściej wykonuje się procedury: przewlekła niewydolność serca – wyrównanie oraz niewydolność serca nie będąca powodem przyjęcia podstawowego do hospitalizacji wymagające dodatkowych procedur diagnostycznych i leczniczych. 88 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 59 Najczęściej wykonywane procedury na Pododdziale Reumatologii w 2007 roku Nazwa procedury Liczba procedur hospitalizacja w celu weryfikacji rozpoznania i ustalenia planu 95 leczenia deformacji oraz schorzeń układowych i metabolicznych narządu ruchu reumatoidalne zapalenie stawów do agresywnej terapii u pacjentów 84 w okresie zaostrzenia (wg skali ACR punktów) cukrzyca - niewyrównanie cukrzycy leczonej insuliną, związane z 73 chorobą będącą powodem hospitalizacji diagnostyka różnicowa objawów reumatologicznych i 62 paraneoplazmatycznych w przebiegu innych chorób u pacjentów w ostrej fazie objawów spondyloartropatie seronegatywne - diagnostyka wraz z leczeniem 12 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Obecnie pododdział reumatologii ma status oddziału. Najczęściej wykonywaną procedurą w 2007 roku była hospitalizacja w celu weryfikacji rozpoznania i ustalenia planu leczenia deformacji oraz schorzeń układowych i metabolicznych narządu ruchu. Powyższy zakres najczęściej wykonywanych przez oddziały SP ZOZ w Puławach jest typowy dla oddziałów o danym profilu w szpitalach powiatowych. Widać też, że oddziały nie wykonują na istotną skalę zaawansowanych procedur, w których Szpital uzyskuje szczególną reputację, wynikającą z unikalnych kwalifikacji w określonej dziedzinie. Procedury wykonywane przez Oddział Okulistyczny są również typowe dla tego typu oddziału, stąd można wnioskować, że formułowane swego czasu zarzuty przez Konsultanta Wojewódzkiego nie znajdują uzasadnienia. 89 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 7 Analiza i ocena obecnego stanu SPZOZ w Puławach 7.1 Organizacja i zarządzanie 7.1.1 Statut Statut SP ZOZ określa, że organem założycielskim Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach jest Powiat Puławski. Organem inicjującym i opiniodawczym w kluczowych sprawach funkcjonowania Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach oraz doradczym kierownika zakładu jest Rada Społeczna powołana przez organ założycielski. Obszarem działania Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach do udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej są miasto i gmina Puławy, natomiast z zakresu lecznictwa specjalistycznego i szpitalnego miasta Puławy, Nałęczów, Kazimierz Dolny oraz gminy: Baranów, Garbów, Janowiec, Kazimierz Dolny, Końskowola, Kurów, Markuszów, Nałęczów, Puławy, Wąwolnica, Wilków, Żyrzyn. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Puławach otrzymuje środki finansowe na świadczenia zdrowotne udzielane na podstawie zawartych umów. Ponadto pozyskuje środki: 1. z odpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych w szczególności na zlecenie: a) osób objętych ubezpieczeniem innym niż ubezpieczenie społeczne, b) instytucji ubezpieczeniowych, c) zakładów pracy, organizacji społecznych i innych instytucji, d) innych zakładów opieki zdrowotnej, e) osób fizycznych nie objętych ubezpieczeniem lub za świadczenia nie przysługujące w ramach ubezpieczenia, f) innych osób prawnych i fizycznych, 2. na realizację zadań i programów zdrowotnych, 3. z dotacji na inwestycje, remonty kapitalne, zakup sprzętu, aparatury i innych urządzeń technicznych, 4. z prowadzonej działalności gospodarczej związanej z możliwością wykorzystania istniejącej infrastruktury Zakładu, 5. z darowizn, zapisów, ofiarności publicznej, także pochodzenia zagranicznego oraz środków finansowych przekazywanych przez fundacje. Statut Szpitala jest typowym tego typu dokumentem, jakie określają podstawy działania szpitali działających w formie SP ZOZ. Zawiera on postanowienia pozwalające na rozszerzenie działalności, w tym realizację świadczeń na zasadach komercyjnych w granicach określonych przez polskie prawo dla Samodzielnych Publicznych ZOZ. 90 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 7.1.2 Regulaminy pracy Zadania poszczególnych komórek organizacyjnych i samodzielnych stanowisk pracy SP ZOZ w Puławach określone są w regulaminach pracy sporządzanych osobno dla wszystkich jednostek organizacyjnych. Obecnie trwają prace nad nowym regulaminem porządkowym, jednak obecnie obowiązuje jeszcze regulamin z 2001 roku. 1. Regulamin pracy traktu operacyjnego. Nakłada na personel obowiązki związane z konserwacją i przechowywaniem sprzętu, utrzymaniem czystości i porządku traktu oraz gotowości do zabiegu operacyjnego o każdej porze. W regulaminie jest również mowa o zasadach obowiązujących na Sali w czasie trwania zabiegu oraz o dokumentacji, którą należy prowadzić. 2. Regulamin pracy zakładu pomocy doraźnej (wg nowego regulaminu zastąpiony zostanie regulaminem pracy Szpitalnego Oddziału Ratunkowego). Zakład składa się z Izby przyjęć Szpitala wraz z Ambulatorium Pogotowia oraz Zespołów wyjazdowych. Praca w Zakładzie trwa całą dobę i jest prowadzona na zmiany. Regulamin określa zadania i Izby, obowiązki personelu i lekarza dyżurnego. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, również w regulaminie zaznaczono iż nie wolno odmówić przyjęcia do Szpitala chorego wymagającego natychmiastowego pozostawienia w Szpitalu. 3. Regulamin pracy specjalistycznej przychodni przyszpitalnej. Przychodnia jest Zakładem leczniczo zapobiegawczym dla pacjentów u których zakończone zostało leczenie szpitalne, a wymagają oni jeszcze opieki zdrowotnej ambulatoryjnej oraz dla pacjentów wymagających konsultacji. W skład przychodni wchodzą a. Rejestracja b. Pracownie – endoskopowa EKG, EEG USG, audiometryczna, badań mammograficznych, diagnostyki nieinwazyjnej, badań cytologicznych, badań spirometrycznych c. Poradnie 4. Regulamin pracy przychodni specjalistycznej. Przychodnia jest Zakładem leczniczo zapobiegawczym dla ogółu ludności zamieszkałej na terenie działania SP ZOZ – Puławy. W skład przychodni wchodzą: a. Rejestracja b. Pracownie – EKG, rentgenodiagnostyki Działalność przychodni opiera się na zasadzie łączenia lecznictwa, profilaktyki i rehabilitacji w zakresie poszczególnych specjalności medycy w stosunku do ogółu ludności objętej opieką. 5. Regulamin pracy przychodni podstawowej opieki zdrowotnej/ przychodni rejonowej. Przychodnia jest Zakładem leczniczo zapobiegawczym dla ogółu ludności zamieszkałej na terenie działania. W jej skład wchodzą a. Poradnie ogólne b. Poradnie dla dzieci 91 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach c. Poradnie ginekologiczne d. Gabinety zabiegowe e. rejestracja 6. Regulaminy pracy laboratorium analitycznego, zakładu rentgenodiagnostyki, oraz zakładu rehabilitacji pokrótce opisano w dziale: Analiza poszczególnych komórek organizacyjnych. 7. Regulamin pracy zakładu patomorfologii. Określa obowiązki personelu, standardy pomieszczeń ich porządku oraz ich wyposażenie, określa procedury przyjmowania zwłok ich przechowywania, przeprowadzania sekcji i jej udokumentowania 8. Regulamin pracy apteki szpitalnej – zadaniem Apteki jest zaopatrywanie Szpitala w leki, artykuły sanitarne i środki dezynfekcyjne. Apteka obowiązana jest utrzymać i właściwie przechowywać potrzebny zapas środków farmaceutycznych i artykułów sanitarnych i wytwarzać leki. Regulamin apteki zobowiązuje kierownika lub upoważnionego przez niego farmaceutę do przeprowadzania kontroli apteczek w oddziałach i punktach pielęgniarskich. 9. Regulaminy pracy działu zatrudnienia i płac, działu organizacji i rozliczeń działu finansowo księgowego, działu księgowości , działu technicznego, działu żywienia, oraz pracy pralni i pracy radcy prawnego, określają cele działania, główne zadania, obowiązki personelu Tak skonstruowane regulaminy wystarczająco określają ramy działania poszczególnych jednostek. Określenie tych regulaminów odrębnie dla każdej jednostki lub grupy podobnych jednostek ma zaletę w postaci możliwości zmiany dokumentu dotyczącego wąskiej grupy pracowników, bez potrzeby informowania o zmianach szeregu osób, których to nie dotyczy. 7.1.3 Struktura organizacyjna Przedmiotem analizy Doradcy była planowana do wdrożenia nowa struktura organizacyjna SP ZOZ, która w momencie analizy nie była jeszcze formalnie zatwierdzona i wdrożona. Została ona załączona na końcu niniejszego opracowania. Struktura ta jest zasadniczo spójna, a podległość działów, komórek i stanowisk poszczególnym członkom naczelnego kierownictwa odpowiada ich zakresom kompetencji, pozwalając na odpowiedni merytorycznie nadzór nad ich prawidłowym działaniem. Doradca proponuje rozważenie podporządkowania Działu Logistyki Zastępcy Dyrektora ds. Ekonomiczno-Administracyjnych. Zakres funkcjonalny Działu Logistyki wiąże się bezpośrednio z zakresem kompetencji Zastępcy Dyrektora ds. EkonomicznoAdministracyjnych, a ponadto taka zmiana uwolniłaby Dyrektora Naczelnego od bieżącego zaangażowania w sprawy administracyjno-gospodarcze, pozostawiając mu więcej czasu na poświęcenie sprawom strategicznym będącym podstawową domeną Dyrektora Naczelnego, w tym w szczególności przeprowadzenie pilnych działań naprawczych nastawionych na odzyskanie równowagi finansowej w działalności Szpitala. Pośrednim rozwiązaniem (choć nie tak korzystnym jak zaproponowane wyżej) może być ewentualnie pozostawienie pod nadzorem Dyrektora Naczelnego Sekcji Zamówień 92 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Publicznych, podporządkowując pozostałe sekcje (Zaopatrzenia i Magazynów, TechnicznoGospodarczą i Sekcję ds. Remontów i Modernizacji) Zastępcy Dyrektora ds. EkonomicznoAdministracyjnych. 7.2 Podstawowe wskaźniki działalności Szpitala Aby przeanalizować zatrudnienie, należy wziąć pod uwagę podstawowe wskaźniki efektywności. Tabela 60 Liczba hospitalizacji na oddziałach 2006 - 06.2008 Oddziały 2006 2007 I półrocze 2008 1 405 1 300 617 Kardiologii 1 455 1 400 757 Neurologii 773 730 413 Obser. Zakaźny dla Dorosłych 802 1 022 576 Obser. Zakaźny dla Dzieci 662 801 494 Chirurgii Ogólnej 1 981 2 042 1 083 Urologiczny 1 564 1 633 901 Reumatologii 238 276 158 Rehabilitacji 482 510 272 1 199 1 296 719 Pulmonologii 533 561 297 Anestezjologii i Intensywnej Terapii 171 181 80 1 766 1 942 1 096 Okulistyczny 483 503 468 Laryngologii 640 668 356 1 267 1 390 775 Chirurgii Dziecięcej 986 963 488 Medycyny Paliatywnej 214 267 143 Noworodkowy 709 751 433 17 330 18 236 10 126 401 455 115 11 10 Wewnętrzny Urazowo-Ortopedyczny Położniczo-Ginekologiczny Dziecięcy Razem Dermatologii (zlikwidowany) Zakład Opiekuńczo Leczniczy dla Dorosłych Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach 93 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Z roku na rok w Szpitalu hospitalizowanych jest coraz więcej pacjentów. Szczególny wzrost w 2007 roku zauważyć można na oddziałach: Zakaźnym dla dorosłych - wzrost o 220 hospitalizacji (27%) oraz na Oddziale Położniczo –Ginekologicznym - wzrost o 176 hospitalizacji (10%). Największy spadek odnotował oddział wewnętrzny – o 105 hospitalizacji (7%). Tabela 61 Liczba łóżek na oddziałach w latach 2006 - 2008 2006 2007 30.06.2008 Wewnętrzny 48 30 30 Kardiologii 32 32 30 Neurologii 32 32 32 Obser. Zakaźny dla Dorosłych 25 25 25 Obser. Zakaźny dla Dzieci 20 20 20 Chirurgii Ogólnej 46 46 46 Urologiczny 30 30 30 Reumatologii 12 12 13 Rehabilitacji 31 33 33 Urazowo-Ortopedyczny 36 36 39 Pulmonologii 20 20 20 6 6 6 Położniczo-Ginekologiczny 50 50 50 Okulistyczny 25 15 15 Laryngologii 22 22 22 Dziecięcy 40 40 40 Chirurgii Dziecięcej 30 25 25 Medycyny Paliatywnej 12 12 12 Noworodkowy 25 20 20 542 506 508 20 20 - 4 4 Anestezjologii i Intensywnej Terapii Razem Dermatologii (zlikwidowany) Zakład Opiekuńczo Leczniczy dla Dorosłych Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Liczba łóżek na oddziałach w ciągu ostatnich 3 lat zmniejszyła się o 30. Jest to zgodne z tendencjami ogólnokrajowymi. Dodatkowo w 2008r. zlikwidowany został oddział dermatologii (20 łóżek). Wykorzystanie łóżek na poszczególnych oddziałach pokazuje poniższa tabela. 94 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 62 Wykorzystanie łóżek oraz czas pobytu w dniach w oddziałach Szpitala ( 2006 – I półr. 2008) 2006 2007 Półrocze 2008 czas pobytu w dniach wykorzystanie łóżek [%] czas pobytu w dniach wykorzystanie łóżek [%] czas pobytu w dniach wykorzystanie łóżek [%] Wewnętrzny 9,9 79,2% 9,0 89,0% 7,9 89,7% Kardiologii 6,2 77,3% 6,1 73,4% 6,0 83,0% Neurologii 11,3 74,5% 12,4 77,7% 10,5 74,7% Ober-Zakaźny dla Dorosłych 7,1 62,2% 6,0 67,7% 4,7 59,4% Ober-Zakaźny dla Dzieci 5,3 47,9% 5,3 58,2% 4,7 63,8% Chirurgii Ogólnej 6,6 77,8% 6,5 78,6% 5,8 75,6% Urologiczny 5,3 76,3% 5,6 83,4% 5,0 82,9% Reumatologii 12,6 68,7% 11,4 71,6% 10,8 72,1% Rehabilitacji 21,0 89,3% 20,8 92,7% 20,1 91,2% UrazowoOrtopedyczny 9,5 86,9% 9,5 93,8% 8,2 83,4% Pulmonologii 9,8 71,8% 9,5 72,8% 9,1 74,4% Anestezjologii i Intensywnej Terapii 5,1 39,5% 6,1 50,0% 5,8 42,1% PołożniczoGinekologiczny 5,2 49,9% 5,3 56,9% 5,4 64,4% Okulistyczny 4,5 24,0% 3,0 25,6% 2,7 46,8% Laryngologii 5,2 41,2% 5,6 46,7% 5,5 48,9% Dziecięcy 6,1 52,9% 6,0 57,1% 6,2 66,4% Chirurgii Dziecięcej 5,0 45,1% 5,1 53,4% 4,6 49,1% Medycyny Paliatywnej 17,1 83,4% 14,0 85,5% 13,5 88,3% Noworodkowy 4,4 34,6% 4,3 44,0% 4,4 52,2% Dermatologii (zlikwidowana) 10,6 58,5% 10,4 65,0% - 121,5 91,6% 63,4 87,1% 8 78,5% 7,4 81,2% Zakład Opiekuńczo -Leczniczy RAZEM (bez ZOL i O. dermatologii) 8,3 72,3% Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Najmniejsze wykorzystanie łóżek odnotowano w 2006 roku na oddziałach okulistycznym 95 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach i noworodkowym. W 2008 roku w obydwu oddziałach zmniejszono liczbę łóżek, co przy zwiększonej w tym okresie liczbie hospitalizacji przyniosło poprawę wskaźników, jednak nadal są one na niskim poziomie ok. 50%. Na oddziale okulistycznym jest to też związane ze skróceniem czasu pobytu z 4,5 do 2,7 dnia, co jest zjawiskiem pożądanym. Powyższe działania odnośnie Oddziału Okulistyki zostały podjęte przez Dyrekcję w następstwie wniosków z raportu konsultanta wojewódzkiego sporządzonego w lutym 2007 r., w którym konsultant negatywnie ocenił oddział, wskazując przestarzały sprzęt, małą liczbę wykonywanych zabiegów i brak fachowców do prowadzenia nowoczesnych operacji. Znacznie skrócono również czas pobytu chorego na oddziale zakaźnym dla dorosłych z 7,1 do 4,7 dnia. Efektywnie wykorzystany jest potencjał oddziału medycyny paliatywnej. Przy wysokim wykorzystaniu łóżek, które również ulegało poprawie, skrócono czas pobytu z 17,1 do13,5 dnia. 7.3 Analiza zasobów ludzkich 7.3.1 Oddziały Tabela 63 Zatrudnienie w oddziałach na 30.09.2008 (etaty) ODDZIAŁY Lekarze Pielęgniarki Pozostały personel Dziecięcy 5,15 19,00 1,00 Chirurgii Ogólnej 8,25 24,75 1,80 Trakt Operacyjny Główny 1,00 17,00 7,00 10,50 31,10 6,00 Rehabilitacji 3,00 11,00 5,90 Urazowo-Ortopedyczny 8,00 17,00 6,60 Wewnętrzny 8,20 23,00 3,00 Reumatologii 2,10 7,00 1,60 Kardiologii 8,20 23,50 4,88 Neurologii 7,20 18,00 7,86 Chirurgii Dziecięcej 4,00 13,00 1,00 Okulistyczny 2,00 8,00 1,60 Laryngologii 3,50 8,00 1,00 Położniczo-Ginekologiczny 5,20 30,50 7,80 Noworodkowy 3,15 13,00 1,85 Urologiczny 6,00 18,00 6,07 Opieki Paliatywnej 0,75 10,00 3,30 O AiIT 96 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach ODDZIAŁY Lekarze Pielęgniarki Pozostały personel Oberw.-Zakaźny dla Dzieci 2,40 13,00 1,90 Obserw-Zakaźny dla Dorosłych 2,00 11,00 1,90 Pulmonologii 3,00 12,00 1,40 SOR 5,60 39,12 54,48 99,20 366,97 127,94 RAZEM Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Ogółem na oddziałach zatrudnienie lekarzy wynosi 99,2 etatu, natomiast pielęgniarek 366,97 etatu. Największe zatrudnienie, bo aż 99,2 etaty, przypadają na Szpitalny Oddział Ratunkowy, przy czym w realizacji typowego kontraktu SOR uczestniczy 38,35 etatu (pozostałe 60,85 etatu są to pracownicy zatrudnieni w zespołach ratownictwa medycznego, transporcie sanitarnym w poz, nocnej i świątecznej wyjazdowej opiece lekarskiej i pielęgniarskiej) oraz lekarze na kontraktach odpowiadających wymiarowi 7,65 etatu. Poniższe tabele pokazują przeciętną liczbę pacjentów przypadającą miesięcznie na lekarzy i pielęgniarki na poszczególnych oddziałach od 2006 roku. Tabela 64 Średnia liczba pacjentów w relacji do personelu medycznego w 2006 r. Wewnętrzny Kardiologii Neurologii Obserwacyjno-Zakaźny dla Dorosłych Obserwacyjno-Zakaźny dla Dzieci Chirurgii Ogólnej Urologiczny Reumatologii Rehabilitacji Urazowo-Ortopedyczny Pulmonologii Anestezjologii i Intensywnej Terapii Położniczo-Ginekologiczny Okulistyczny Laryngologii Liczba leczonych Miesięcznie pacjentów na lekarza Miesięcznie pacjentów na pielęgniark ę Liczba pielęgniarek przypadając a na lekarza 1 405 1 455 773 14,2 21,7 11,0 4,8 5,4 3,7 3,0 4,0 3,0 802 22,2 6,3 3,5 662 20,5 4,6 4,5 1 981 1 564 238 482 1 199 533 20,6 23,0 18,9 10,9 13,1 16,2 6,5 8,3 9,9 3,7 6,0 4,4 3,2 2,8 1,9 3,0 2,2 3,7 171 1,3 0,5 2,7 1 766 483 640 19,5 12,9 18,6 5,2 5,0 6,7 3,7 2,6 2,8 97 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Dziecięcy Chirurgii Dziecięcej Medycyny Paliatywnej Noworodkowy Liczba leczonych Miesięcznie pacjentów na lekarza 1 267 986 214 709 22,4 20,6 15,5 30,3 Miesięcznie pacjentów na pielęgniark ę Liczba pielęgniarek przypadając a na lekarza 5,5 6,7 1,5 4,1 3,1 10,5 4,3 7,0 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Tabela 65 Średnia liczba pacjentów w relacji do personelu medycznego w 2007 r. Liczba leczonych Miesięcznie pacjentów na lekarza Wewnętrzny 1 300 12,0 Miesięcznie pacjentów na pielęgniark ę 4,4 Kardiologii 1 400 19,4 5,1 3,8 730 9,1 3,5 2,6 1 022 23,2 7,7 3,0 801 23,4 5,5 4,2 2 042 28,1 7,0 4,0 Urologiczny 1 633 22,7 8,0 2,8 Reumatologii 276 23 11,5 2 Rehabilitacji 510 11,3 3,6 3,1 1 296 12,8 6,4 2,0 561 15,6 4,3 3,6 181 1,6 0,5 3,2 1 942 21,2 5,2 4,1 Okulistyczny 503 16,4 5,4 3,1 Laryngologii 668 18,6 7,0 2,7 1 390 19,3 6,1 3,2 Chirurgii Dziecięcej 963 20,1 6,6 3,0 Medycyny Paliatywnej 267 20,0 1,9 10,8 Noworodkowy 751 31,3 5,3 5,9 Neurologii Obserwacyjno-Zakaźny dla Dorosłych Obserwacyjno-Zakaźny dla Dzieci Chirurgii Ogólnej Urazowo-Ortopedyczny Pulmonologii Anestezjologii i Intensywnej Terapii Położniczo-Ginekologiczny Dziecięcy Liczba pielęgniarek przypadająca na lekarza 2,7 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach 98 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 66 Średnia liczba pacjentów w relacji do personelu medycznego w I półroczu 2008 Liczba leczonych Miesięcznie pacjentów na lekarza Miesięcznie pacjentów na pielęgniarkę Liczba pielęgniarek przypadająca na lekarza Wewnętrzny 617 12,5 4,5 2,8 Kardiologii 757 15,4 5,4 2,9 Neurologii 413 9,6 3,8 2,5 Obserwacyjno-Zakaźny dla Dorosłych 576 48,0 8,7 5,5 Obserwacyjno-Zakaźny dla Dzieci 494 34,3 6,3 5,4 1 083 21,9 7,3 3,0 Urologiczny 901 25,0 8,3 3,0 Reumatologii 158 12,5 3,8 3,3 Rehabilitacji 272 15,1 4,1 3,7 Urazowo-Ortopedyczny 719 15,0 7,0 2,1 Pulmonologii 297 16,5 4,1 4,0 Anestezjologii i Intensywnej Terapii 80 1,3 0,4 3,0 1 096 35,1 6,0 5,9 Okulistyczny 468 39,0 9,8 4,0 Laryngologii 356 17,0 7,4 2,3 Dziecięcy 775 25,1 6,8 3,7 Chirurgii Dziecięcej 488 20,3 6,3 3,3 Medycyny Paliatywnej 143 31,8 2,4 13,3 Noworodkowy 433 22,9 5,6 4,1 Chirurgii Ogólnej PołożniczoGinekologiczny Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Powyższe dane wykazują, że: Efektywność wykorzystania lekarzy w 2007 roku była bardzo podobna, jak w 2006, natomiast zwiększyła się wyraźnie na wielu oddziałach w I półroczu 2008 (m.in. w obu Oddziałach Obserwacyjno-Zakaźnych, Okulistycznym, PołożniczoGinekologicznym i Medycyny Paliatywnej), a spadła w Oddziale Reumatologii; Podobnie, nie zmieniła się efektywność wykorzystania pielęgniarek i położnych w 2007 roku w stosunku do roku 2006, a w I półroczu 2008 jedyną zauważalną zmianą było znaczne zmniejszenie liczby hospitalizacji na 1 etat pielęgniarski w Oddziale Neurologii. 99 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Na podstawie danych z I półrocza 2008 można stwierdzić, że pewne rezerwy w zakresie personelu medycznego mają następujące oddziały: Wewnętrzny - przy tej liczbie hospitalizacji wystarczyłoby 4,5 etatów lekarskich i około 19 etatów pielęgniarskich, na zmianie dziennej wystarczająca liczba to 3 pielęgniarki, nawet przy kategoryzacji chorych występującej w SP ZOZ Puławy; Kardiologii – zakładając, że nocna zmiana jest z reguły mniej obciążona pracą, można podzielić dwuosobową obsadę zmiany nocnej - wówczas wystarczyłyby 4 etaty lekarskie i 12 pielęgniarskich; Obserwacyjno-Zakaźny dla Dzieci - wystarczyłoby 12 etatów pielęgniarskich – jeżeli na dyżurze rannym jest pielęgniarka oddziałowa oraz pielęgniarka zabiegowa to wystarczy, że na dyżurze tym będzie 1 lub 2 zmianowe; Reumatologii - wystarczyłoby 6 etatów pielęgniarskich, a jeżeli Pielęgniarka Oddziałowa włączyłaby się w system pracy zmianowej (zmiana 12 godzin), to nawet 5 etatów. Okulistyczny - liczbę pielęgniarek powinno się ograniczyć do minimalnego poziomu zapewniającego niezbędną obsadę dyżurową – aby uniknąć kłopotów kadrowych można wykorzystać sposób wprowadzający w życie system tzw. mieszany, tj. część dyżurów 12-godzinnych i część 7,35-godz. Pozwala to, np. na wzmocnienie obsady dyżurowej w dniach zabiegowych. Dodatkowo wprowadzenie dwu- lub trzymiesięcznego okresu rozliczeniowego czasu pracy pozwala na przesuwanie godzin z miesięcy o większej ilości godzin pracy do miesięcy bardziej obciążonych. Laryngologii (jak wyżej). W niektórych innych oddziałach możliwe byłoby prawdopodobnie również niewielkie zmniejszenia liczby etatów pielęgniarskich. 7.3.2 Poradnie Zatrudnienie w poradniach i przychodniach rejonowych przedstawiono w tabeli: Tabela 67 Zatrudnienie w poradniach i przychodniach rejonowych na 30.09.2008 (etaty) Jednostka Etaty Medycyna Szkolna 12,00 Przychodnia Specjalistyczna 53,53 Zakład Medycyny Pracy 3,05 Przychodnia rejonowa nr 1 16,95 Przychodnia rejonowa nr 2 12,60 Przychodnia rejonowa nr 3 3,70 Miejsko - Gminna Przych. Rejonowa nr 4 Razem 14,10 115,93 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach 100 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Przychodnia Specjalistyczna prowadzi 20 poradni, a w jej skład wchodzą ponadto pracownie EKG, rentgenodiagnostyki oraz rejestracja. Przychodnia zatrudnia w poradniach personel medyczny w formie umów o pracę. Przy tak dużym zakresie działalności i takiej formule zatrudnienia jego wielkość nie budzi zastrzeżeń. Natomiast wskazane jest przejście na zatrudnienie lekarzy w formie kontraktów, co pozwoliłoby nadać przynajmniej części kosztów ich zatrudnienia charakter kosztów zmiennych (co pozwoliłoby powiązać koszt wynagrodzeń lekarzy z uzyskiwanymi przychodami), jak również zmniejszyć obciążenia Szpitala z tytułu składek ZUS. Analiza lecznictwa otwartego znajduje się w rozdziale: Analiza współpracy lecznictwa otwartego z lecznictwem szpitalnym 7.3.3 Jednostki pomocnicze Laboratorium Zgodnie z regulaminem pracy zadaniem laboratorium jest wykonywanie badań diagnostycznych z zakresu analityki lekarskiej u chorych przebywających w oddziałach szpitalnych, u pracowników SP ZOZ oraz specjalistycznych badań diagnostycznych dla ludności całego rejonu działania SP ZOZ. W skład laboratorium wchodzą następujące pracownie: Ogólna Hematologiczna Chemii Klinicznej Koagulologii Immunochemii Bakteriologiczna Liczba etatów w laboratorium to 20,9, rocznie wykonuje się ok. 440 tys. badań. Dokładne dane zawiera tabela poniżej. Tabela 68 Liczba badań wykonywanych w laboratorium (2005 – I półrocze 2008) Laboratorium Ogółem rocznie Dziennie 2005 440 897 1 225 2006 451 689 1 255 2007 431 918 1 200 I półrocze 2008 243 456 1 353 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Zakładając, że laboratorium działa 7 dni w tygodniu, dziennie w 2007 roku wykonywało się średnio około 1.200 badań. W pierwszym półroczu 2008 roku liczba ta zwiększyła się średnio do 1.353 badań, co daje ok. 65 badań dziennie na 1 etat zatrudnionego. 101 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 69 Porównanie laboratorium w SP ZOZ w Puławach z laboratoriami w innych szpitalach Liczba łóżek Etaty Liczba badań mies. na zatrudnionego Liczba badań na 1 hospitalizowanego Szpital woj. Wielkopolskie 428 48,1 529 19,0 Szpital woj. Wielkopolskie 324 34,2 915 20,8 SP ZOZ Puławy 488 20,9 1 941 24,0 Szpital woj. Małopolskie 710 25,0 2 399 24,1 Źródło: Analiza Doradcy Porównując dane o laboratorium ze Szpitala w Puławach z laboratoriami w innych wieloprofilowych szpitalach w Polsce, których danymi dysponował Doradca zauważyć można, iż dane te są bardzo zróżnicowane. Na tle porównywanych placówek SP ZOZ w Puławach uzyskuje stosunkowo wysoką efektywność, choć widać z zestawienia, że szpital z woj. Małopolskiego jest bardziej efektywny, jeśli chodzi o liczbę wykonanych badań na 1 zatrudnionego w Laboratorium. Może to wynikać z nieco innej struktury zatrudnienia (więcej etatów administracyjnych w Puławach niż w porównywanym małopolskim szpitalu). Zakład Diagnostyki Obrazowej Zgodnie z regulaminem pracy zadaniem Zakładu Diagnostyki Obrazowej jest wykonywanie badań radiologicznych u chorych leczonych w oddziałach szpitalnych bądź skierowanych przez lekarzy opieki zdrowotnej. W skład Zakładu wchodzą: - pracownie rentgenodiagnostyczne, - pracownia tomografii komputerowej, - pracownie USG, - pracownia badań mammograficznych. W zakładzie diagnostyki obrazowej zatrudnione są 22 osoby (etaty), co przy skali i zakresie działalności Szpitala nie jest liczbą wysoką. Informacja na temat liczby wykonywanych badań diagnostyki obrazowej zawarta jest w rozdziale „Analiza zaplecza diagnostycznego i zabiegowego”. Zakład Rehabilitacji W skład zakładu rehabilitacji wchodzą: hydroterapia, fizykoterapia, kinezyterapia oraz sala gimnastyczna z wyposażeniem. Zakład prowadzi leczenie usprawniające u chorych kierowanych przez lekarzy oddziałów szpitalnych oraz lekarzy poradni. Zatrudnienie w zakładzie wynosi 25,9 etatu i zdaniem Doradcy może być w niewielkim stopniu zmniejszone (o około 10% obecnego stanu zatrudnienia). 102 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Zakład Patomorfologii Zadaniem Zakładu Patomorfologii jest przechowywanie zwłok, wykonywanie sekcji oraz badanie mikroskopowe materiału sekcyjnego i biopsyjnego. Obecnie w zakładzie zatrudnienie wynosi 9,6 etatu, co jest liczbą znaczną. Sugerowane jest wydzielenie tej działalności (przejście na usługi w outsourcingu). Takie rozwiązanie nie stoi w sprzeczności z koniecznością zapewnienia badań śródoperacyjnych na miejscu – Zakład Patomorfologii prowadziłby obecną działalność jak dotychczas na terenie Szpitala, tyle że jako spółka zewnętrzna (mogliby ją utworzyć obecni etatowi pracownicy tego Zakładu). Sekcja Higieny Szpitalnej W dziale tym zatrudnienie wynosi 89 etatów, jednak zatrudnione osoby poza zadaniami porządkowymi zajmują się również transportem badań, pacjentów, transportem zwłok oraz pomagają pielęgniarkom na oddziałach. Tak złożony zakres obowiązków utrudnia ocenę dostosowania poziomu zatrudnienia do potrzeb, jednak biorąc pod uwagę, że Szpital prowadzi szeroki zakres działalności i funkcjonuje w oparciu o kilka budynków na rozległym terenie, poziom zatrudnienia nie budzi szczególnych zastrzeżeń. Można rozważyć wydzielenie Sekcji Higieny na zewnątrz (outsourcing usług), w zależności od poziomu cen oferowanych przez podmioty zewnętrzne na obecny zakres usług Sekcji. Aktualnie sekcja higieny zajmuje się utrzymaniem czystości w Szpitalu z wyłączeniem niektórych powierzchni, które są sprzątane przez osoby zatrudnione w komórkach użytkujących te powierzchnie (np. przychodni przyszpitalnej). Dział Żywienia Analizując dane z pierwszego półrocza 2008 roku, średnie miesięczne koszty Działu są w granicach 123 tys. zł. Miesięcznie wydawanych jest ok. 10,5 tys. pakietów żywieniowych mających zaspokoić dzienne wyżywienie pacjentów. W związku z tym koszt jednostkowy całodniowego wyżywienia pacjenta to ok. 11,75 zł. Jest to koszt nieco wyższy od cen proponowanych przez firmy zewnętrzne, co pośrednio potwierdza, że poziom zatrudnienia w Dziale Żywienia w wysokości 20 etatów zawiera pewne rezerwy, choć niewielkie. Jednak zmniejszenie zatrudnienia o 2-3 etaty jest możliwe. Centralna Sterylizacja W Centralnej sterylizacji zatrudnione są 3 osoby. Obecnie ewidencja liczby wysterylizowanych pakietów prowadzona jest w podziale na małe, średnie i duże pakiety. Wysterylizowanie jednego małego pakietu to koszt od ok. 1,05 zł -1,15 zł; średniego pakietu od ok. 2,2 zł do 2,3 zł. a dużego 3,3 zł do 3,4 zł. Najwięcej sterylizowanych jest pakietów średnich. Na podstawie posiadanych informacji z innych Szpitali oraz doświadczenia Doradca stwierdza, że wykazywane jednostkowe koszty sterylizacji są na niskim poziomie. Pralnia 103 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Średnie miesięczne koszty Pralni w pierwszym półroczu 2008 roku wyniosły 65 tys. zł. W pralni miesięcznie pierze się średnio ok. 14 tys. kg bielizny dla Szpitala oraz ok. 1,3 tys. kg bielizny na zewnątrz. Koszt prania jednego kilograma wynosi około 4,17 zł, więc jest nieco wyższy od cen oferowanych na rynku za tę usługę. Nie jest to znaczna różnica (około 1020%), więc przy dużej skali działania SP ZOZ uzasadnione wydaje się pozostawienie pralni w jego strukturach i rozwijanie w miarę możliwości usług świadczonych dla podmiotów zewnętrznych (np. lokalnych NZOZ-ów, hoteli itp.) dla uzyskania dodatkowych przychodów i poprawy w ten sposób opłacalności tej działalności pomocniczej. 7.3.4 Administracja Na 30 września 2008 r. zatrudnienie w tej grupie pracowników przedstawiało się następująco: Tabela 70 Zatrudnienie na 30.09.2008 – administracja Etaty Dział finansowo księgowy 10,6 Dział ekonomiczny 2,3 Sekcja Informatyczna 2,8 Sekcja Administracyjno Organizacyjne 2,9 Dział logistyki 49,1 Dział zatrudnienia i płac 11,0 Pełnomocnik ds. Jakości 1,0 Zespół prawniczy 2,5 Dział organizacji i Rozliczeń Świad. Med.. Razem 19,6 101,8 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Stosunkowo wysokie zatrudnienie w Dziale Organizacji i Rozliczeń Świadczeń Medycznych wynika w dużej mierze ze skali działania SP ZOZ. Wskazane jest zwiększanie stopnia informatyzacji tych funkcji, co poprawi szybkość rozliczeń oraz pozwoli na zmniejszenie zatrudnienia. 7.4 Baza lokalowa i wyposażenie w sprzęt medyczny 7.4.1 Baza lokalowa Wielkość powierzchni budynków, którymi dysponuje Szpital, w tym w szczególności 104 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach powierzchni przeznaczonych na realizowanie świadczeń medycznych, jest wystarczająca dla obecnego zakresu działalności. Biorąc pod uwagę stosunkowo niskie obłożenie łóżek w wielu oddziałach, możliwa jest ich koncentracja na mniejszej powierzchni i rozszerzenie działalności w nowych proponowanych kierunkach lub rozbudowa niektórych z obecnych oddziałów. Większość budynków Szpitala jest w stosunkowo dobrym stanie technicznym, choć są to budynki liczące po około 30 lat i wymagają one modernizacji. Plany Szpitala przewidują modernizację i remonty w latach 2008-2012 III i V piętra bloku A. Przewidywany łączny koszt tego przedsięwzięcia oszacowano na 2.091 tys. zł. Nakłady te wynikają między innymi z konieczności dostosowania pomieszczeń Szpitala do warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. (Dz. U. nr 213 poz. 1568 z 2006 r.). 7.4.2 Wyposażenie w sprzęt medyczny Obecne wyposażenie Szpitala w sprzęt medyczny jest niewystarczające dla realizowania procedur bardziej zaawansowanych, jak również z punktu widzenia współczesnych standardów technologii medycznych. W niektórych oddziałach (np. Okulistycznym) przestarzała baza sprzętowa staje się problemem (w lutym 2007 r. konsultant wojewódzki do spraw okulistyki prof. Zbigniew Zagórski bardzo nisko ocenił ten oddział między innymi ze względu na przestarzały sprzęt (powodem niskiej oceny była też mała ilość wykonywanych zabiegów i brak fachowców do prowadzenia nowoczesnych operacji). Istnieje potrzeba wymiany części sprzętu, jak również doposażenia Szpitala w urządzenia i rozwiązania technologiczne wspomagające diagnostykę obrazową w różnych oddziałach, laparoskopy z odpowiednim wyposażeniem, zapewniające możliwość wykonywania mało inwazyjnych zabiegów chirurgicznych, monitory funkcji życiowych, diagnostyczne aparaty kardiologiczne. Bieżącego odnawiania wymaga baza sprzętowa w pozostałym zakresie (np. pompy infuzyjne, wózki do transportu pacjentów i cały szereg innych urządzeń). 7.5 Analiza zaplecza diagnostycznego i zabiegowego Tabela 71 Ilość wykonanych badań diagnostyki obrazowej w latach 2005 – I półrocze 2008 2005 2006 2007 I półr. 2008 Tomografia komputerowa 2.520 2.414 1.777 Mammografia 1.304 2.145 0 USG 7.261 6.562 3.759 500 457 283 81.893 73.926 39.497 Audiogram 935 988 466 EEG 894 676 360 Holter Rtg – ilość zdjęć 105 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2005 2006 2007 I półr. 2008 Gastroskopia 671 924 1.094 650 Kolonoskopia 277 382 405 315 ERCP 62 55 67 0 Rektoskopia 42 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Najwięcej badań wykonuje się w pracowni RTG. Najmniej badań wykonuje się w pracowniach Holtera, w pracowni audio graficznej, EEG, kolonoskopii i gastroskopii, średnio dziennie od 2 – 4 badań. 7.6 Analiza współpracy lecznictwa otwartego z lecznictwem szpitalnym Przychodnie rejonowe oraz Przychodnie Specjalistyczne są komórkami organizacyjnymi SP ZOZ w Puławach. Zgodnie z regulaminem pracy na czele stoją kierownicy odpowiedzialni za całokształt pracy. Działalność przychodni opiera się na zasadzie łączenia lecznictwa, profilaktyki i rehabilitacji w zakresie poszczególnych specjalności medycyny w stosunku do ogółu ludności objętej opieką. Tabela 72 Liczba udzielonych porad w przychodniach rejonowych nr 1, 2, 3 4 od 2005 roku rocznie miesięcznie 2005 121.019 10.085 2006 112.312 9.359 2007 108.864 9.072 półrocze 2008 56.636 9.439 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych otrzymanych od SP ZOZ w Puławach Liczba porad udzielonych w poradniach średnio miesięcznie spadła w roku 2007 ze względu na dwumiesięczny strajk w służbie zdrowia, który objął również poradnie. Tabela 73 Lecznictwo otwarte - liczba pacjentów w okresie 2006 – 06.2008 r. 2006 2007 I-VI.2008 112 312 108 864 56 636 6 876 6 596 3 050 Przychodnia Specjalistyczna 85 030 83 749 33 715 Przychodnia Specjalistyczna Przyszpitalna 42 664 42 156 20 730 Przychodnie rejonowe Zakład medycyny pracy 106 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach RAZEM 246 882 241 365 118 590 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Ponad 45% pacjentów przyjmowanych w przychodniach i zakładzie medycyny pracy w latach 2006 – I półrocze 2008 to pacjenci przychodni rejonowych. Natomiast 34% w 2006 r. i w 2007 r. oraz 28% w ciągu pierwszego półrocza 2008 r. to pacjenci przychodni specjalistycznej. Liczba pacjentów przychodni rejonowych utrzymuje się na stałym poziomie. Spada natomiast liczba pacjentów przychodni specjalistycznej i przychodni specjalistycznej przyszpitalnej oraz w zakładzie medycyny pracy, co jest wynikiem konkurencji ze strony niepublicznych ZOZ. Szczególnie spadek ten zaznaczył się w 2008 roku. Profil przychodni specjalistycznych koresponduje z zakresem świadczeń udzielanych przez oddziały Szpitala, co jest korzystne i umożliwia odpowiednią współpracę poszczególnych poradni z lecznictwem zamkniętym. Również praca części lekarzy Szpitala w poradniach specjalistycznych przyczynia się do tej współpracy. Możliwości współpracy lecznictwa otwartego i zamkniętego są ograniczone do klasycznych relacji pomiędzy tymi strukturami, opierających się na pracy w poradniach lekarzy specjalistów z oddziałów Szpitala, co pozwala na zapewnienie ciągłości leczenia w SP ZOZ, z korzyścią dla pacjenta i SP ZOZ. Należy je rozwijać, szczególnie po uruchomieniu nowych rodzajów działalności – pacjenci w poradniach i przychodniach rejonowych powinni uzyskiwać informację o świadczeniach realizowanych przez Szpital, szczególnie nowych. 107 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 8 Analiza sytuacji ekonomiczno – finansowej 8.1 Sytuacja finansowa SP ZOZ Tabela 74 Aktywa w latach 2006 - 30.06. 2008r. ( tys. zl.) 31.12.2006 31.12.2007 30.06.200 8 30.11.200 8 11 198 13 951 13 887 14 733 9 43 78 58 11 120 13 908 Grunty 2 050 2 050 2 047 2 047 Budynki i budowle 5 550 7 050 7 066 7 498 790 703 628 582 Środki transportu 9 228 253 234 Inne środki trwałe 2 145 3 839 3 776 4 275 Środki trwałe w budowie 576 38 39 38 Należności długoterminowe - - - - Inwestycje długoterminowe - - - - 69 - - - 10 663 10 649 8 822 9 879 Zapasy 1 064 1 127 521 563 Należności krótkoterminowe 6 164 7 120 Inwestycje krótkoterminowe 3 386 2 362 300 186 49 40 610 243 21 861 24 600 22 709 24 612 AKTYWA Aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Urządzenia techniczne i maszyny Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa obrotowe Krótkoterm. rozliczenia międzyokresowe SUMA BILANSOWA 14 675 13 809 8 887 7 391 Źródło: Sprawozdania finansowe Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach Około 57% wartości aktywów ogółem stanowią aktywa trwałe. Największą część aktywów trwałych stanowią budynki i budowle. W 2007 roku nastąpiła wzrost sumy wartości aktywów ogółem, który związany był ze wzrostem bilansowej wartości majątku trwałego o 2752 tys. zł. Wśród aktywów obrotowych ,których udział w aktywach ogółem z roku na rok maleje największa pozycja to należności krótkoterminowe. 108 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 75 Pasywa w latach 2006 - 30.06. 2008r. ( tys. zł.) ` Kapitał (fundusz) własny 31.12.2006 31.12.2007 30.06.2008 - - - Kapitał (fundusz) podstawowy 13 800 16 306 Kapitał (fundusz) zakładu 2 697 19 188 30.11.200 8 5 469 -5 127 19 652 20 276 411 30 450 - 21 884 -21 885 2 161 8 565 - 3 237 -3 519 35 661 27 297 28 178 29 739 1 251 1 484 1 443 1 432 Zobowiązania długoterminowe 18 159 7 453 7 453 7 453 Zobowiązania krótkoterminowe 14 665 17 460 18 457 20 091 Kredyty i pożyczki - 1 450 378 63 Z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych - - - - 6 524 9 159 10 403 11 478 4 120 3 463 3 297 4 191 2 471 1 870 1 981 2 031 Inne 890 650 576 739 Fundusze specjalne 660 868 1 822 1 589 1 586 900 825 763 21 861 24 600 22 709 24 612 Zysk (strata) z lat ubiegłych - 28 356 Zysk (strata) netto - Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania Rezerwy na zobowiązania Z tytułu dostaw i usług Z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń Z tytułu wynagrodzeń Rozliczenia międzyokresowe SUMA BILANSOWA - Źródło: Sprawozdania finansowe Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach Z powodu corocznie uzyskiwanych strat z działalności maleją kapitały własne Szpitala, który nie będąc w stanie pokryć strat z bieżących wpływów, zwiększa zobowiązania. Taka sytuacja pogarsza stabilność finansową Szpitala, choć w 2007 roku udało się uzyskać przejściową poprawę struktury finansowania dzięki uzyskanym umorzeniom. W spółkach prawa handlowego ujemne kapitały własne wymagają konkretnych działań i uchwał dotyczących dalszego prowadzenia działalności, jeżeli zarząd nie decyduje się na ogłoszenie upadłości. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania na 30.06.2008 roku osiągnęły poziom 124% sumy bilansowej, przekraczając ją o ponad 5 mln. zł. Szpital spłaca swoje zobowiązania publicznoprawne, natomiast równolegle znacząco wzrastają zobowiązania wobec dostawców (wzrost o 60% w okresie półtora roku). Narastanie zobowiązań krótkoterminowych, szczególnie w sytuacji, kiedy jednostka nie uzyskuje zysków na działalności operacyjnej, z których powinna pokrywać koszty obsługi i spłaty zadłużenia, zmniejsza zdolność kredytową Szpitala oraz zwiększa ryzyko finansowe w jego działalności. 109 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 76 Rachunek zysków i strat w latach 2006 – 2008 ( w tys. zł.) 2006 2007 06.2008 11.2008 przychody ze sprzedaży 43 686 52 508 28 826 55 230 przychody netto ze sprzedaży produktów i usług 43 609 52 180 28 645 54 906 zmiana stanu produktów - - - - koszty wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki - - - - przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów 77 328 43 642 52 143 1 200 1 529 10 451 12 061 4 774 6 167 Podatki i opłaty 771 410 Wynagrodzenia 21 286 25 660 Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia 4 995 5 880 Pozostałe koszty rodzajowe 108 234 wartość sprzedanych towarów i materiałów 57 202 Koszty działalności operacyjnej Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Usługi obce Zysk (strata) na sprzedaży 44 365 431 2 401 Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych - - Dotacje - 370 431 2 031 1 027 636 - - Pozostałe przychody operacyjne Inne przychody operacyjne pozostałe koszty operacyjne Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 324 181 32 068 59 727 1 836 956 6 12 390 784 3 6 478 414 165 142 17 065 32 151 3 6 310 505 175 85 222 117 - 3 242 -4 497 2 031 450 - 1 575 212 456 238 358 97 - - 110 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 2006 Aktualizacja niefinansowych wartości aktywów - 2007 - 1 027 636 552 2 130 Przychody finansowe 110 73 Odsetki 110 73 - - Koszty finansowe 1 613 937 Odsetki 1 613 937 - - 2 055 1 266 Zyski nadzwyczajne - 7 464 Straty nadzwyczajne 106 165 2 161 8 565 Podatek dochodowy - Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) Inne koszty operacyjne zysk(strata) na działalności operacyjnej - Inne Inne Zysk (strata) na działalności gospodarczej Zysk (strata) brutto Zysk (strata) netto - - - 06.2008 11.2008 - 358 97 - 2 889 -2 824 67 35 67 35 - 737 369 737 369 - - - 3 223 -3 494 - 24 14 - 3 237 -3 519 - - - - - - - 2 161 8 565 3 237 -3 519 - Źródło: Sprawozdania finansowe Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach W 2007 roku przychody ze sprzedaży Szpitala wzrosły (co wiązało się z otrzymaniem dodatkowych środków z NFZ na podwyżkę wynagrodzeń personelu medycznego w całym systemie publicznej służby), wzrost kosztów działalności operacyjnej był równie wysoki. Również w 2008 roku miał miejsce wzrost przychodów jednak tym razem wzrost kosztów był znacznie wyższy, głównie za sprawą wzrostu kosztów usług obcych, zużycia materiałów oraz znacznego wzrostu wynagrodzeń, który jeżeli utrzyma się na tym poziomie, to na koniec 2008 roku będzie wyższy niż w roku 2007 o 33% a Szpital już po pierwszym półroczu 2008 roku wykazał stratę na sprzedaży w wysokości 3 mln. zł. Straty na działalności operacyjnej udało się uniknąć w 2007 roku dzięki umorzeniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego pożyczki na spłatę zaległych wynagrodzeń w wysokości 6.938 tys. zł i wpłat na PFRON za lata 2001 – 2004 w wysokości 536 tys. zł co dało 7.464 tys. zł zysków nadzwyczajnych. Szpital uzyskał dodatkowo umorzenie wpłat z odsetkami na PFRON za 2006 rok w wysokości 910 tys. zł. W rezultacie w roku 2007 wykazał zysk na poziomie 8.565 tys. zł. 111 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach W oparciu o uzupełnione dane po 11 miesiącach stwierdzono, że strata netto Szpitala w listopadzie 2008 roku zwiększyła się do 3,5 mln. zł. Udało się natomiast poprawić wskaźniki finansowe zaprezentowane poniżej. Tabela 77 Wskaźniki rentowności 2006 2007 Stan na 06.2008 0,1% 0,7% -11,2% Rentowność na działalności operacyjnej -1,3% 4,1% -10,0% Rentowność majątku (ROA) -9,9% 34,8% -14,3% Rentowność netto sprzedaży (ROS) -4,9% 16,3% -11,2% 4,1% -26,0% n.d. Rentowność na sprzedaży Rentowność kapitału własnego (ROE) Źródło: Analiza Pharmed Consulting Pierwsze trzy wskaźniki rentowności obrazują relację osiąganego zysku, uzyskiwanego na określonym poziomie działalności (zgodnie ze strukturą rachunku zysków i strat) do wielkości sprzedaży. Informują, jaki zysk (lub strata) przypada na 1 złotówkę uzyskanego przychodu. W przypadku SP ZOZ w Puławach widać wyraźne pogorszenie w 2008 roku. Na podstawowej działalności na każde 100 zł. uzyskanego przychodu przypada w 2008 roku 11,20 zł. straty, a na poziomie wyniku netto 14,30 zł. Wobec uzyskiwanych strat finansowych ujemne są również z zaangażowanego kapitału (ROE) oraz z aktywów ogółem (ROA). wskaźniki zwrotu Po 11 miesiącach w 2008 roku wskaźnik rentowności na sprzedaży wyniósł – 8,1% i poprawił się w stosunku do sytuacji z półrocza o 3,1%. Było to związane z prawie dwukrotnym wzrostem przychodów ze sprzedaży z 28.826 tys. zł do 55.230 tys. zł. W związku z tym poprawie uległy również wskaźniki rentowności na działalności operacyjnej do -5,1% oraz rentowności netto sprzedaży do -6,4%. Wskaźnik rentowności majątku pozostał bez zmian. Tabela 78 Wskaźniki płynności finansowej Stan na 06.2008 2006 2007 Wskaźnik płynności bieżącej 0,7 0,6 0,5 Wskaźnik płynności szybkiej 0,7 0,5 0,4 Źródło: Analiza Pharmed Consulting Wskaźniki płynności, określające zdolność jednostki do pokrywania swoich bieżących zobowiązań finansowych są z roku na rok coraz gorsze i wskazują na brak płynności Szpitala. W listopadzie 2008 roku obydwa wskaźniki wyniosły 0,5. 112 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 79 Wskaźniki wypłacalności Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałami stałymi Wskaźnik zadłużenia aktywów 2006 2007 Stan na 06.2008 38,9% 34,1% 14,3% 163,1% 111,0% 124,1% Źródło: Analiza Pharmed Consulting Wskaźniki wypłacalności Szpitala w latach 2006 aż do chwili obecnej utrzymuje się na bardzo niskim poziomie. Wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałami stałymi powinien wynosić co najmniej 100% - tzw. „złota reguła bilansowa”. Wskaźnik zadłużenia aktywów (zadłużenia ogółem) określa udział zobowiązań (kapitałów obcych) w finansowaniu majątku danego podmiotu. Wskaźnik zadłużenia aktywów w latach 2006-2008 dla SP ZOZ Puławy zmalał z poziomu 163,1% w 2006 roku do 124,1% w 2008 roku (na dzień 30.06.2008). Mimo tego jest on nadal zdecydowanie za wysoki i świadczy o braku zdolności kredytowej. W listopadzie 2008 roku pierwszy ze wskaźników osiągnął poziom 15,8%, drugi natomiast 120,8%. Mimo iż następuje poprawa, wskaźniki Szpitala są cały czas bardzo niskie. Wskazują na potrzebę dokonania bardzo głębokich zmian, aby Szpital zaczął funkcjonować zgodnie z zasadami rynkowymi. 8.2 Analiza rentowności oddziałów Tabela 80 Kontrakt i koszty oddziałów w 2007 roku (w tys. zł) Kontrakt z NFZ Koszty Koszty pośredni bezpośrednie e Koszty razem dla ośrodka Wynik po kosztach bezpośrednich Wynik O. chirurgii dla dzieci 1 422 936 509 1 445 486 -23 O. chirurgii ogólnej 3 342 2 107 1 326 3 432 1 235 -90 O. urazowo-ortopedyczny 3 562 2 420 1 068 3 488 1 142 74 O. wewnętrzny 2 332 1 868 631 2 499 464 -167 O. obserwacyjno-zakaźny dla dorosłych 1 341 916 371 1 287 425 54 O. obserwacyjno-zakaźny dla dzieci 1039 672 253 925 367 114 O. dermatologii 750 447 199 647 303 103 O. położniczo ginekologiczny 2 581 1 879 905 2 784 702 -203 113 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Kontrakt z NFZ Koszty Koszty pośredni bezpośrednie e Koszty razem dla ośrodka Wynik po kosztach bezpośrednich Wynik O. anestezjologii i intensywnej terapii 2 881 2 409 462 2 871 472 10 O. kardiologii 1 972 1 637 506 2 142 335 -170 O. noworodkowy 1 213 756 164 921 457 292 O. neurologii 1 530 1 293 611 1 903 237 -373 O. okulistyczny 1 292 1 042 177 1 219 250 73 O. laryngologii 819 718 347 1 065 101 -246 O. dziecięcy 2 021 1 187 570 1 757 834 264 O. pulmonologii 1 701 720 279 999 981 702 O. reumatologii 536 188 141 329 348 207 O. urologii 2 538 1 361 1 129 2 490 1 177 48 SOR 1057 1 314 771 2 085 -257 -1 028 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Koszty bezpośrednie pokrywane są przez przychody z NFZ w większości oddziałów. Jedynym, który już na tym poziomie generuje stratę, jest Szpitalny Oddział Ratunkowy. Oddziały Urazowo-Ortopedyczny, Chirurgii Ogólnej i Urologii mają najlepsze wyniki po kosztach bezpośrednich, przekraczające 1 mln. zł. Jednak koszty pośrednie tych trzech ostatnich również przekraczają milion złotych. W roku 2007 jedenaście oddziałów z dziewiętnastu osiągnęło dodatni wynik finansowy. W powyższej tabeli przychody z NFZ uwzględniają również środki, które Narodowy Fundusz Zdrowia wygospodarował na wynagrodzenia w 2007 roku. Poniższa tabela przedstawia wysokość podwyżek na poszczególnych oddziałach. Tabela 81 Wartość podwyżek na poszczególnych oddziałach w 2007 roku (w zl.) Nazwa oddziału Anestezjologia i Intensywna Terapia 494 448,87 Chirurgia Dziecięca 209 447,73 Chirurgia ogólna 371 289,06 Dermatologia 97 803,96 Dziecięcy 305 112,99 Kardiologia 304 742,91 Laryngologia 156 679,59 Neurologia 255 348,16 Noworodkowy 196 845,21 114 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Zakaźny dla dorosłych 177 079,53 Zakaźny dla dzieci 159 445,62 Położnictwo i Ginekologia 427 882,08 Pulmonologia 154 170,81 Reumatologia 40 038,72 Ortopedia 291 376,02 Wewnętrzny 324 916,41 SOR 144 156,15 Okulistyka 138 500,73 Urologia 260 982,00 RAZEM 4 510 252,07 Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Wielkość środków przeznaczanych na podwyżki w każdym roku jest inna, dlatego też poniżej zaprezentowano wyniki oddziałów, przeciwstawiając kosztom jedynie kontrakt oddziału bez dodatkowych środków otrzymanych na podwyżki. Rysunek 24 Wynik zestawienia kosztów oddziałów z refundacją z NFZ (tys. zł.) Wynik po kosztach bezpośrednich Wynik 1 500 1 000 500 .o to la SO ry O ng R .i ol nt og en ic sy zn w y ne jt er O ap .n ii eu ro lo O gi .k i ar di O ol O . og .c ok ii ho ul is ró t b yc w zn O ew .c y nę ho tr O ró zy .d b ch er za m ka at źn ol yc og O h ii .c dl ho a dz ró ie b ci O za .g ka in O ź ny ek .n ol ch eo og na ic to zn lo oO gi po .c i hi ło żn ru rg ic zy ii dl a O d zi .r ec eu i m a O to O .c . l o pe hi gi ru di i rg at O ry ii .p ur cz az ul ny m ow on ool or og to ii pe O .c dy hi c ru zn rg ej ii og ól ne O j .u ro lo gi i 0 O -500 -1 000 -1 500 115 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Jedynymi oddziałami, w których kontrakt z NFZ pokrył wszystkie koszty funkcjonowania są: Oddziały Pulmonologii, Dermatologii, Noworodkowy i Reumatologii. Pozostałe generują na tym poziomie stratę z czego największa przypada Szpitalnemu Oddziałowi Ratunkowemu – ponad 1 mln. zł. W pierwszym półroczu 2008 r. SOR wygenerował stratę ponad 900 tys. zł Tabela 82 Kontrakt i koszty oddziałów w 2006 roku (w tys. zł) Kontrak t z NFZ Koszty bezpośrednie Koszty pośredni e O. chirurgii dla dzieci 1 191 789 488 Koszty razem dla ośrodk a 1 277 O. chirurgii ogólnej 2 518 1 884 1 272 O. urazowo-ortopedyczny 2 668 1 766 O. wewnętrzny 2 090 O. obserwacyjno-zakaźny dla dorosłych Wynik po kosztach bezpośrednic h Wynik 402 -86 3 156 634 -638 957 2 723 902 -55 1 582 655 2 237 508 -147 956 733 352 1 085 223 -129 O. obserwacyjno-zakaźny dla dzieci 752 581 215 796 171 -44 O. dermatologii 610 376 170 546 234 64 O. położniczo - ginekologiczny 2 022 1 742 732 2 474 280 -452 O. anestezjologii i intensywnej terapii 1 606 1 993 382 2 375 -387 -769 O. kardiologii 1 967 1 421 528 1 949 546 18 O. noworodkowy 1 067 610 143 753 457 314 O. neurologii 1 323 1 113 468 1 581 210 -258 O. okulistyczny 862 637 191 828 225 34 O. laryngologii 628 558 290 848 70 -220 O. dziecięcy 1 469 1 073 499 1 572 396 -103 O. pulmonologii 1 057 614 286 900 443 157 O. reumatologii 469 205 131 336 264 133 2 121 1 231 826 2 057 890 64 912 1 066 570 1 636 -154 -724 O. urologii SOR Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach 116 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 83 Kontrakt i koszty oddziałów w 2005 roku (w tys. zł) Kontrak t z NFZ Koszty bezpośrednie Koszty pośredni e O. chirurgii dla dzieci 1 123 757 589 Koszty razem dla ośrodk a 1 346 O. chirurgii ogólnej 2 846 1 613 1 465 O. urazowo-ortopedyczny 2 695 1 485 O. wewnętrzny 1 771 O. obserwacyjno-zakaźny dla dorosłych Wynik po kosztach bezpośrednic h Wynik 366 -223 3 078 1 233 -232 1 084 2 569 1 210 126 1 484 681 2 165 287 -394 981 665 352 1 017 316 -36 O. obserwacyjno-zakaźny dla dzieci 807 516 228 744 291 63 O. dermatologii 460 332 167 499 128 -39 O. położniczo - ginekologiczny 2 450 1 739 790 2 529 711 -79 O. anestezjologii i intensywnej terapii 1 526 1 815 383 2 198 -289 -672 O. kardiologii 1 795 1 421 525 1 946 374 -151 O. noworodkowy 1 285 540 162 702 745 583 O. neurologii 1 278 1 065 528 1 593 213 -315 O. okulistyczny 983 613 222 835 370 148 O. laryngologii 675 568 343 911 107 -236 1 100 1 038 535 1 573 62 -473 O. pulmonologii 902 529 254 783 373 119 O. reumatologii 350 151 176 327 199 23 1 837 1 217 751 1 968 620 -131 44 6 1 7 38 37 912,5 943 494 1 437 -31 -525 O. dziecięcy O. urologii O. nefrologii SOR Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach W 2006 roku na 19 oddziałów aż 12 przynosiło stratę. Natomiast w roku 2005 na 20 oddziałów 13 przyniosło stratę. Kontrakt z NFZ nie wystarczył nawet na pokrycie kosztów bezpośrednich na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii oraz w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. Oddziały te wygenerowały również najwyższe straty. 117 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 84 Wyniki oddziałów przynoszących największe straty na przełomie lat 2005-2007 2005 2006 2007 400 200 O. położ niczo ginekologiczny O. chirurgii dla dzieci O. chirurgii ogólnej O. laryngologii -600 O. neurologii -400 O. dziecięcy SOR -200 O. AiIT 0 -800 -1000 -1200 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Wśród oddziałów przynoszących największe straty w ostatnich trzech latach pięć poprawiło swoje wyniki, a dwa z nich – Oddział Dziecięcy oraz Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii - osiągnęły nawet zysk. Najgorszą sytuację ma Szpitalny Oddział Ratunkowy, który zwiększył stratę prawie dwukrotnie. W tabeli poniżej przedstawiono koszt leków przypadającą na jednego pacjenta na poszczególnych oddziałach. Najbardziej kosztochłonne jest leczenie na oddziale anestezjologii i intensywnej terapii wartość leków na pacjenta przekracza 2 tys. zł. Koszty leków na tym oddziale pochłaniają 18% kontraktu. Podobnie jest w przypadku oddziału chirurgii ogólnej, gdzie na leki w 2007 roku przeznaczono 15% kontraktu. Tabela 85 Wartość leków na jednego pacjenta w I półroczu 2008 ( w zł) Koszty leków Liczba leczonych wartość leków na pacjenta Oddział wewnętrzny 106 150 617 172 Oddział kardiologii 136 177 757 180 Oddział dermatologii 17 732 115 154 Oddział neurologii 69 962 413 169 190 884 80 2 386 61 804 297 208 Oddział anestezjologii i intensywnej terapii Oddział pulmonologii 118 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział reumatologii 12 889 158 82 Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dorosłych 40 189 576 70 Oddział obserwacyjno-zakaźny dla dzieci 28 384 494 57 107 385 775 139 10 644 433 25 Oddział położniczo - ginekologiczny 114 930 1 096 105 Oddział chirurgii ogólnej 271 506 1 083 251 46 929 488 96 228 232 719 317 Oddział okulistyczny 19 204 468 41 Oddział laryngologii 44 580 356 125 136 964 901 152 1 644 545 9 826 167 Oddział dziecięcy Oddział noworodkowy Oddział chirurgii dla dzieci Oddział urazowo-ortopedyczny Oddział urologii RAZEM Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach. Spośród wszystkich oddziałów w SP ZOZ Puławach najwyższa wartość leków na jednego pacjenta jest na oddziale anestezjologii i intensywnej terapii i jest to normą w polskich szpitalach. Zdarza się, że koszty te przekraczają nawet wartość 4,5 tys. zł. Są jednak i takie szpitale, które ograniczają ich wysokość do około 1 tys. zł. W tym drugim przypadku oddziały mimo tego samego nazewnictwa często mają ograniczony zakres działalności, zbliżony bardziej do oddziałów intensywnej opieki medycznej. Pomimo, iż koszty w SP ZOZ Puławy nie odbiegają od tych ponoszonych w innych szpitalach, są one bardzo wysokie, tak więc Szpital powinien starać się je obniżać. Koszty na jednego pacjenta na pozostałych oddziałach nie przekraczają 0,5 tys. zł. Warto jednak zwrócić uwagę na oddziały takie, jak oddział chirurgii ogólnej czy oddział urazowo ortopedyczny, których koszty leków ogółem są bardzo wysokie, odpowiednio 271 tys. zł i 228 tys. zł., w związku z czym nawet niewielka obniżka średniego kosztu przypadającego na pacjenta będzie miała znaczny wpływ na poprawę rentowności. Tym bardziej Doradca rekomenduje ich monitorowanie, gdyż podobne oddziały z terenów województwa mazowieckiego i województwa wielkopolskiego osiągają lepsze wyniki. W Szpitalach tych na oddziale chirurgii ogólnej osiągnięto wartość ok. 214 zł , natomiast na oddziale urazowym - 280 zł. Obniżkę kosztów można uzyskać poprzez odpowiedni system motywacyjny, premiując pracowników poszczególnych oddziałów za poprawę uzyskanych wyników. Przeznaczając część zaoszczędzonych środków na dodatkowe premie. Pozwoli to zaoszczędzić pieniądze i zwiększy satysfakcję pracowników. Należy jednak bardzo uważnie podejść do zagadnienia premiowania za wyniki, aby redukowanie kosztów nie odbywało się kosztem zdrowia pacjentów. 119 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Tabela 86 Koszty pracowni diagnostycznych za 2007 rok Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie 76 294 1 173 77 467 747 215 4 290 751 505 93 462 565 94 027 1 104 055 15 212 1 119 267 228 701 4 038 232 739 EEG 5 176 89 5 265 Audiometria 2 033 85 2 118 Holter 3 390 36 3 426 51 343 30 415 81 758 224 811 53 702 278 513 Mammograf Tomograf USG RTG I RTG II Gastroenterologia Endoskopowa Suma Źródło: Dane SP ZOZ w Puławach Największe koszty generują pracownie RTG. Łącznie ok. 1.350 tys. zł. W 2007 roku wykonano 74 tys. zdjęć. Czyli około 200 zdjęć dziennie. Średni koszt jednego zdjęcia to 18,5 zł, z czego ponad połowa to wynagrodzenia pracowników. Tabela 87 Analiza kosztów laboratorium w roku 2007 Laboratorium Liczba badań Średni koszt jednego badania Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie 2 006 838 17 837 2 024 675 0,04 4,69 Suma 431 918 4,65 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Liczba badań wykonanych w 2007 roku w laboratorium to 432 tys. co daje średni koszt badania po kosztach bezpośrednich 4,65 zł. Można rozważyć wydzielenie laboratorium na zewnątrz. Decyzję w tym zakresie można pojąć po otrzymaniu oferty cenowej od podmiotu, który zdecydowałby się przejąć obecne laboratorium Szpitala i porównaniu zaproponowanej przez niego oferty z obecnym poziomem kosztów. 120 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 8.3 Analiza rentowności przychodni Tabela 88 Przychody z kontraktu i koszty przychodni 1,2,3,4 (łącznie) w 2007 Wartość Przychody 2 633 771 Koszty bezpośrednie 1 612 692 Wynik po kosztach bezpośrednich 1 021 079 Koszty pośrednie 767 487 Wynik po kosztach pośrednich 253 592 Źródło: Analiza Pharmed Consulting na podstawie danych SP ZOZ w Puławach Przychodnie ogółem po kosztach bezpośrednich w 2007 roku wygenerowały zysk na poziomie 1 mln. zł. natomiast po kosztach pośrednich 254 tys. zł. Tabela 89 Średni koszt porady w przychodniach rejonowych w 2007 r. (zł) koszty bezpośrednie liczba porad koszt jednostkowy porady Przychodnia nr 1 571 877 44 239 12,93 Przychodnia nr 2 409 486 30 824 13,28 Przychodnia nr 3 138 113 8 755 15,78 Przychodnia nr 4 493 216 25 046 19,69 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych otrzymanych od SP ZOZ w Puławach Najwyższe koszty bezpośrednie są w przychodni nr 1, tam też udziela się najwięcej porad. Analizując koszt jednostkowy porady jako bardziej miarodajny wskaźnik - najniższy jest w Przychodni nr 1. Najgorzej pod tym względem wypadła Przychodnia nr 4. Efektywność działalności przychodni rejonowych można porównać według liczby udzielonych porad, przypadającej na 1 zatrudnionego w Przychodni. Tabela 90 Średnia miesięczna liczba porad na jednego zatrudnionego Przychodnia rejonowa nr 1 Liczba zatrudnionych (etaty) Liczba porad na 1zatrudnionego 16,95 231,5 121 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Przychodnia rejonowa nr 2 12,60 212,7 Przychodnia rejonowa nr 3 3,70 210,8 Miejsko - Gminna Przych. Rejonowa nr 4 14,10 145,8 Źródło: Analiza Doradcy na podstawie danych otrzymanych od SP ZOZ w Puławach Podobna sytuacja, jak w przypadku średniego kosztu jednostkowego porady, jest przy liczbie porad przypadających średnio miesięcznie (na podstawie 2008 roku) na jednego zatrudnionego w przychodni. Ponownie najwięcej udzielonych porad jest w przychodni rejonowej nr 1, natomiast w przychodni rejonowej nr 4 jest aż 37% mniej porad udzielanych na jednego zatrudnionego, co świadczy o nieefektywnym (nadmiernym) poziomie zatrudnienia w tej przychodni w stosunku do skali działalności (w proporcji do wskaźników z pozostałych przychodni wystarczyłoby zatrudnienie około 12 etatów zamiast obecnych 14). 8.4 Rachunek kosztów Działając w oparciu o § 13 ust. 2 Statutu Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach oraz Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 164, poz. 1194) Dyrektor Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach wprowadził zasady ewidencji i rozliczania kosztów działalności leczniczej i eksploatacyjnej Zarządzeniem Nr 57/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 28 lipca 2008 r. w sprawie zasad ewidencji i rachunku kosztów oraz związanej z nim źródłowej dokumentacji kosztowej. Załącznik Nr 1 do ww. Zarządzenia stanowi wykaz ośrodków kosztów działalności podstawowej, pomocniczej i zarządu. Ewidencja kosztów w zakładzie obejmuje wszystkie koszty ponoszone w ośrodkach kosztów z uwzględnieniem rodzajów kosztów oraz ośrodków kosztów w układzie podmiotowoprzedmiotowym. Ewidencja analityczna kosztów prowadzona jest według miejsc ich powstawania, według kryterium rodzajowego. Ewidencja kosztów według ośrodków kosztów w układzie podmiotowo-przedmiotowym prowadzona jest z podziałem na koszty, których jednoznaczne przypisanie nośnikom kosztów wyróżnionych w ośrodkach kosztów na podstawie dokumentów źródłowych zużycia jest istotne, opłacalne i możliwe (koszty bezpośrednie) oraz koszty pośrednie. Ewidencja kosztów pośrednich prowadzona jest w układzie rodzajowym. W kosztach pośrednich pozostają koszty działalności pomocniczej (bez kosztów zarządu). Koszty zarządu nalicza się oddzielnie do kosztu własnego ośrodka działalności podstawowej (obejmującego koszty pośrednie i bezpośrednie) wykonującego i sprzedającego świadczenia zdrowotne jako produkt finalny. 122 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach W załączniku Nr 2 określono kryteria do rozliczenia kosztów poszczególnych ośrodków działalności pomocniczej (medycznej i niemedycznej) – klucze podziału kosztów pośrednich (nośników kosztów). Koszt osobodnia wylicza się przez podzielenie kosztów bezpośrednich, pośrednich oraz kosztów zarządu danego ośrodka kosztów, wyłączając koszty leków i procedur medycznych przez liczbę osobodni opieki wykonanych w okresie rozliczeniowym. W Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Puławach sporządza się rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym. Wynik finansowy ustala się przeksięgowując na konto wyniku finansowego: Na stronę WN (kosztową): rodzajowe koszty operacyjne (amortyzacja, zużycia materiałów i energii, usług obcych, podatków i opłat, wynagrodzeń, ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń pracodawcy oraz pozostałych kosztów rodzajowych), zmniejszenie stanu produktów oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów mających wpływ na wynik sprzedaży, wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu, wartość sprzedanych materiałów w cenie zakupu, pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe, straty nadzwyczajne, podatek dochodowy od osób prawnych. Na stronę MA (przychodową): przychody ze sprzedaży produktów i usług, zwiększenie stanu produktów oraz rozliczeń międzyokresowych kosztów mających wpływ na wynik sprzedaży, przychody ze sprzedaży towarów w cenach sprzedaży netto, przychody ze sprzedaży materiałów w cenach sprzedaży netto, pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe, zyski nadzwyczajne. Saldo WN wyniku finansowego oznacza stratę, saldo MA oznacza zysk. Wynik finansowy netto składa się z: Wyniku ze sprzedaży, Wyniku z pozostałej działalności operacyjnej Wyniku z operacji finansowych Wyniku z operacji nadzwyczajnych Ewidencja kosztów prowadzona jest w układzie rodzajowym na kontach zespołu „4„ 123 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach z wykorzystaniem konta „490„ – „Rozliczenie kosztów„ oraz w układzie kalkulacyjnym w zespole „5” Rozliczenie kosztów pośrednich następuje poza Działem Finansowo – Księgowym w sekcji analiz ekonomicznych. Mając na względzie uregulowania wewnętrzne w zakresie zasad ewidencji i rozliczania kosztów działania jednostki i sposobu ustalania wyniku finansowego, potwierdzone i powiązane z procesem inwentaryzacji składników majątku, potwierdzającym ich rzetelność, należy stwierdzić ich prawidłowy wpływ na ustalanie wyniku finansowego jednostki za dany okres działalności. Opracowano na podstawie następujących załączników: 1. Załącznika nr 1 do Zarządzenia Nr 50/2008 z dnia 16 czerwca 2008 r. Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 16 czerwca 2008 r. w sprawie ustalenia dokumentacji opisującej przyjęte zasady (polityka) rachunkowości w tym Zakładowy Plan Kont od dnia 1 stycznia 2008 r. – Wykaz Kont. 2. Zarządzenia Nr 57/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 28 lipca 2008 r. w sprawie zasad ewidencji i rachunku kosztów oraz związanej z nim źródłowej dokumentacji kosztowej i 2 załączników. Wniosek: Rachunek kosztów w SP ZOZ prowadzony jest bardzo szczegółowo, w różnych ujęciach umożliwiających odpowiednią kwalifikację kosztów według rodzaju, jak również przyporządkowanie kosztów do miejsc ich powstawania. Taki system rachunku kosztów pozwala na prowadzenie rachunkowości finansowej, jak i rachunkowości zarządczej, w stopniu wystarczającym dla celów sprawozdawczości i efektywnego zarządzania. Właściwym kierunkiem rozwoju rachunku kosztów w SP ZOZ w Puławach jest dążenie do stosowania na coraz większą skalę rachunku kosztów zmiennych, który jest niezmiernie użyteczny dla celów rachunkowości zarządczej. Docelowo należy wyodrębniać konta rejestrujące koszty typowo zmienne w sposób dający się w łatwy sposób identyfikować (np. określona dodatkowa cyfra w numerze konta może określać, czy jest to koszt zmienny, czy koszt stały). Wprowadzanie takich rozwiązań ułatwia automatyzację sporządzania raportów finansowych dla kierownictwa i konstruowanie tych raportów z uwzględnieniem podziału kosztów na stałe i zmienne. 8.5 System budżetowania W SP ZOZ funkcjonuje system finansowego planowania działalności Szpitala na poziomie łącznym, jak i jego podstawowych jednostek wewnętrznych. Sporządzane są plany roczne, uwzględniające w szczególności planowane wykonanie kontraktu przez poszczególne oddziały, poradnie oraz w ramach realizacji programów profilaktycznych. System budżetowania obejmuje również raportowanie z wykonania planu w trakcie roku – w danym miesiącu i narastająco. 124 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach System budżetowania w SP ZOZ w Puławach jest aktualnie rozbudowywany, zwiększając dostęp kadry kierowniczej do użytecznej informacji zarządczej. Sporządzane są doraźnie sprawozdania odpowiadające bieżącym potrzebom, które stopniowo są udoskonalane, rozszerzane i stają się standardowymi elementami składającymi się na system informacji zarządczej Szpitala. Tak więc ten system jest aktualnie w fazie tworzenia i generalnie można powiedzieć, że kierunki rozwijania go wynikają z bieżących potrzeb kierownictwa w zakresie finansowej informacji zarządczej, co jest logiczne i uzasadnione. System budżetowania w SP ZOZ powinien być dalej rozwijany i jest to bardzo istotne dla skutecznego zarządzania finansowego. Tworzenie zintegrowanego systemu informacji zarządczej pozwoli na: Poprawę skuteczności zarządzania – podejmowanie decyzji we właściwym momencie, w oparciu o lepsze i bardziej aktualne dane; Eliminację tych informacji otrzymywanych przez kierownictwo, które niepotrzebne, a tym samym zabierają czas oraz utrudniają podejmowanie decyzji; Łatwość tworzenia i kontroli budżetu; Możliwość porównywania wyników z poprzednimi okresami; Skuteczniejszą kontrolę i analizę kosztów działalności; Podniesienie poziomu wiedzy, rozumienia działania SP ZOZ oraz zaangażowania ze strony średniej kadry kierowniczej; Zautomatyzowanie rutynowych czynności w zakresie gromadzenia i przetwarzania danych. są Należy przy tym podkreślić, że choć jest to sprawa ważna, to relatywnie ważniejsze jest skupienie się w zarządzaniu finansowym na tych działaniach restrukturyzacyjnych, które przyczynią się do szybkiego zmniejszenia poziomu generowanych przez Szpital strat finansowych, co jest możliwe z jednej strony przez rozpoczęcie działań zmierzających do uzyskiwania w nieodległej przyszłości dodatkowych przychodów (organizacja nowych lub rozszerzanie działalności dotychczasowych oddziałów), jak i przez ograniczanie kosztów jednostek wewnętrznych (w szczególności SOR, redukcja zatrudnienia tam, gdzie jest to możliwe). 8.6 Kontrola finansowa Założenie: Ocena funkcjonowania kontroli wewnętrznej w jednostce i jej zgodność to odpowiedniość jej funkcji kontrolnych z zakładowym modelem zarządzania jednostką, czyli rzeczywistą zgodność funkcjonowania jednostki z wewnętrznymi instrukcjami oraz regulaminami wymaganymi przez przepisy obowiązującego prawa. Należy stwierdzić, iż olbrzymią rolę w prawidłowym funkcjonowaniu jednostki odgrywa: wiedza i doświadczenie w zakresie zarządzania jednostką o danej specyfice, 125 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach przejrzysty podział obowiązków i uprawnień odpowiedzialnych pracowników i kierowników (mających odzwierciedlenie w opracowanych i przypisanych pracownikom zakresach czynności), przyjęta w jednostce koncepcja działania kontroli wewnętrznej instytucjonalnej i funkcjonalnej, działanie wewnętrznych procedur zakładowej polityki rachunkowości, opracowanych według obowiązujących wymagań zawartych w art. 10 ustawy o rachunkowości, opracowany opis stosowanych w jednostce systemów komputerowych i systemu komputerowego przetwarzania danych, systemu ochrony danych i ich zbiorów, oraz metod zabezpieczania dostępu do danych. Ponadto, innymi uregulowaniami wewnętrznymi mającymi wpływ na funkcjonowanie jednostki są: regulamin pracy obowiązujący w jednostkach powyżej 20 pracowników, według obowiązujących wymagań zawartych w art. 10 Kodeksu Pracy, Zakładowy Regulamin Wynagradzania, regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, inne zakładowe uregulowania, w tym instrukcje szczegółowe, np. w zakresie obiegu i kontroli obiegu dokumentów. Ustalenia: I. Rozpoznając środowisko systemu kontroli wewnętrznej w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Puławach należy nadmienić, iż w jednostce przyjęto koncepcję działania kontroli wewnętrznej instytucjonalnej i funkcjonalnej, co udokumentowano Zarządzeniem Nr 61/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 03 września 2008 r. w sprawie wprowadzenia regulaminu kontroli wewnętrznej (z 5 załącznikami), które weszło w życie z dniem podpisania. Regulamin Kontroli Wewnętrznej, stanowiący załącznik nr 1 do ww. Zarządzenia Nr 61/2008 zawiera w swej treści postanowienia ogólne, opisuje cele kontroli, przedmiot kontroli wewnętrznej, ogólne zasady organizacji i funkcjonowania kontroli wewnętrznej, formy i rodzaje kontroli, szczegółowo opisuje podstawowe i organizacje kontroli funkcjonalnej i instytucjonalnej. Zgodnie z postanowieniami Regulaminu (cz. II, rozdz. II, § 5), kontroli w jednostce podlegają: • zasoby rzeczowe oraz inne aktywa i zarządzanie nimi, a w szczególności aktywa trwałe i aktywa obrotowe, • zasoby ludzkie, • zasoby finansowe, • zasoby informacyjne. Czynności kontrolne zjawisk, procesów gospodarczych i finansowych odbywają się według. kryteriów poprawności organizacyjnej, zgodności z prawem, gospodarności, celowości 126 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach i zgodności dokumentacji z stanem faktycznym (cz. III, rozdz. II, § 7 Regulaminu). Postępowanie kontrolne odbywa się według. zasady legalności postępowania, zasady prawdy obiektywnej i zasady kontradyktoryjności (cz. III, rozdz. II, § 8 Regulaminu). W myśl postanowień § 8 cz. IV, rozdz. II Regulaminu, w ramach kontroli występują 3 formy kontroli: samokontrola, kontrola funkcjonalna i kontrola instytucjonalna. Kontrola instytucjonalna w jednostce sprawowana jest przez specjalistę ds. kontroli wewnętrznej. Kontrolę funkcjonalną, zgodnie z zapisami regulaminu (cz. V, rozdz. I, § 16), sprawują: • Zastępcy kierownika jednostki, • Główny Księgowy, • Kierownicy poszczególnych komórek organizacyjnych, • inni pracownicy zobowiązani do wykonywania kontroli w zakresie przedmiotowym i podmiotowym. Sprawowanie kontroli funkcjonalnej przez ww. osoby wynikają z tytułu pełnionego nadzoru nad powierzonym im odcinkiem zaś zakres przedmiotowy i podmiotowy wynika z zadań określonych w regulaminie porządkowym. Do zadań kontroli instytucjonalnej (cz. VI, rozdz. I, § 23 ust. 1 Regulaminu) należy w szczególności: • badanie prawidłowości i efektywności przyjętych kierunków działania, • badanie zgodności działania z obowiązującymi przepisami prawa i uregulowaniami wewnętrznymi (legalność), • badanie sprawności działania kontroli funkcjonalnej oraz przestrzegania przez pracowników regulaminu kontroli wewnętrznej, • ustalanie przyczyn i skutków stwierdzonych nieprawidłowości, a także osób za nie odpowiedzialnych, • wskazanie sposobów nieprawidłowości, • ujawnienie niewykorzystanych rezerw, niegospodarności, marnotrawstwa mienia, nadużyć. i środków umożliwiających uniknięcie stwierdzonych Zadania, o których mowa wyżej następują w wyniku przeprowadzenia: • kontroli kompleksowych, • kontroli problemowych, • kontroli doraźnych, • kontroli sprawdzających (cz. VI, rozdz. I, § 23 ust. 2 Regulaminu). Sprawująca kontrolę instytucjonalną komórka kontroli wewnętrznej realizuje zadania, o których mowa wyżej, w oparciu o zatwierdzony przez kierownika jednostki w terminie do 31 grudnia roku poprzedniego roczny plan kontroli obejmujący okresem kontroli rok kalendarzowy. 127 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Poza planem mogą być przeprowadzane kontrole nie objęte zatwierdzonym planem kontroli, jeśli zostały zarządzone przez kierownika jednostki lub na wniosek kierującego komórką kontroli wewnętrznej, zastępców kierownika jednostki, Głównego Księgowego, lub innych pracowników sprawujących kontrolę funkcjonalną (cz. VI, rozdz. II, § 24 ust. 2 Regulaminu). Kierujący komórką kontroli wewnętrznej sporządza i przedkłada do 31 stycznia następnego roku roczne sprawozdanie z działalności kontroli wewnętrznej, z uwzględnieniem rodzajów przeprowadzonych kontroli, przedmiotu kontroli oraz wyników kontroli, w tym ujawnionych nieprawidłowości, ich rodzaju i wagi (cz. VI, rozdz. II, § 24 ust. 3 Regulaminu). II. Odnosząc się do wymagań zawartych w art. 10 ustawy o rachunkowości, w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Puławach, działanie zakładowej polityki rachunkowości opiera się na opracowanym - według obowiązujących przepisów w tym zakresie - Zarządzeniu Nr 50/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 16 czerwca 2008 r. w sprawie ustalenia dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości w tym Zakładowy Plan Kont od dnia 1 stycznia 2008 r. z załącznikiem nr 1 – Wykaz Kont. Analizując treść wymienionych procedur należy stwierdzić, iż zawierają one następujące, zalecane przepisami prawa (ustawa z dnia 29.09.994 r. o rachunkowości) wymogi, dotyczące: • ustalenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, • określenia metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenia wyniku finansowego, • zasad ewidencji kosztów i rozliczania kosztów bieżącej działalności, • zasad rozliczania międzyokresowego kosztów i przychodów, • zasad wyceny przychodów, rozchodów i stanu bilansowego rzeczowych składników majątku obrotowego, • metod i terminów inwentaryzowania składników majątkowych, • wyboru systemu rachunku zysków i strat, • wyboru metody rachunku przepływów pieniężnych, • sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, • techniki prowadzenia ksiąg rachunkowych, • opisu systemu przetwarzania danych, • systemu ochrony danych w jednostce, • okresu przechowywania zbiorów, • udostępniania danych i dokumentów. Zasady zawierają również zasady księgowej klasyfikacji zdarzeń gospodarczych i ich ujmowania w księgach oraz zasady prowadzenia kont analitycznych i ich powiązań z odpowiednimi kontami księgi głównej, w tym sposób dokumentowania zdarzeń gospodarczych. III. Bezpośrednio łączącymi się z wymienionymi zasadami są wewnętrzne unormowania 128 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach w zakresie opracowania i opisu systemu komputerowego, wprowadzone Zarządzeniem nr 28/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 02.04.2008 r. w sprawie przyjęcia do stosowania systemów przetwarzania danych przy użyciu oprogramowania aplikacyjnego InfoMedica wytworzonego przez Computerłand S.A. w zakresie modułów: Finansowo-Księgowy, Gospodarka Materiałowa, Środki Trwałe, Wyposażenie, Kasa, Rachunek Kosztów, Rejestr Sprzedaży. Moduły: Finansowo-Księgowy, Gospodarka Materiałowa, Środki Trwałe, Wyposażenie, Kasa, Rachunek Kosztów i Rejestr Sprzedaży, na nieograniczoną liczbę użytkowników, są modułami jednego kompleksowego zintegrowanego systemu. IV. Systemu ochrony danych i ich zbiorów w jednostce oraz metody zabezpieczania dostępu do danych zawarte zostały m.in. w unormowaniach wewnętrznych opisujących sporządzanie, obieg, kontrolę i przechowywanie oraz zabezpieczenie dowodów i ksiąg rachunkowych oraz zabezpieczenia dostępu do danych zawartych w Zarządzeniu Nr 56/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 28 lipca 2008 r. w sprawie zasad sporządzania, obiegu i kontroli oraz przechowywania i zabezpieczenia dowodów księgowych i ksiąg rachunkowych oraz innych dokumentów. Załącznik stanowią obszerne Zasady ogólne, załącznik nr 1 stanowi Instrukcja inwentaryzacyjna SPZOZ w Puławach a kolejny załącznik stanowi Instrukcja gospodarki kasowej w SPZOZ w Puławach. V. Na podstawie art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2014, z późn. zm.) oraz Komunikatu Nr 13 Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie „Standardów kontroli finansowej w jednostkach sektora finansów publicznych” (Dz. Urz. Min. Fin. Nr 7, poz. 58) wprowadzono w jednostce Zarządzeniem Nr 62/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 03 września 2008 r. w sprawie ustalenia procedury kontroli finansowej „Procedury kontroli finansowej”. Zarządzenie obejmuje: • postanowienia ogólne procedur kontroli finansowej, • pobieranie i gromadzenie środków publicznych, • wstępną ocenę celowości zaciągania zobowiązań i dokonywania wydatków, • badanie i porównywanie stanu faktycznego ze stanem wymaganym w zakresie zaciągania zobowiązań i dokonywania wydatków ze środków publicznych, • kontrola procesów związanych z gospodarowaniem mieniem, • zamówienia publiczne, • środowisko wewnętrzne, • zarządzanie ryzykiem, • mechanizmy kontroli, • informacja i komunikacja, • postanowienia końcowe. 129 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Powyższe unormowania wewnętrzne, wraz z obowiązującymi w jednostce uregulowaniami wewnętrznymi w zakresie naliczania i wypłat wynagrodzeń, tj. Regulaminem Pracy, Zakładowym Regulaminem Wynagradzania i Regulaminem Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, pozwalają na pozytywną ocenę opracowanych unormowań wewnętrznych dotyczących funkcjonowania kontroli wewnętrznej w jednostce. Opracowano na podstawie następujących załączników: 1. Zarządzenia Nr 50/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 16 czerwca 2008 r. w sprawie ustalenia dokumentacji opisującej przyjęte zasady (polityka) rachunkowości w tym Zakładowy Plan Kont od dnia 1 stycznia 2008 r. z załącznikiem nr 1 – Wykazu Kont, 2. Zarządzenia Nr 62/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 03 września 2008 r. w sprawie ustalenia procedury kontroli finansowej, 3. Zarządzenia Nr 56/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 28 lipca 2008 r. w sprawie zasad sporządzania, obiegu i kontroli oraz przechowywania i zabezpieczenia dowodów księgowych i ksiąg rachunkowych oraz innych dokumentów, z załącznikiem Zasady ogólne (43 str.), z załącznikiem nr 1 – Instrukcją inwentaryzacyjną SPZOZ w Puławach (11 str.) i Instrukcją gospodarki kasowej w SPZOZ w Puławach, 4. Zarządzenia nr 28/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 02.04.2008 r. w sprawie przyjęcia do stosowania systemów przetwarzania danych przy użyciu oprogramowania aplikacyjnego InfoMedica wytworzonego przez Computerłand S.A. w zakresie modułów: Finansowo-Księgowy, Gospodarka Materiałowa, Środki Trwałe, Wyposażenie, Kasa, Rachunek Kosztów, Rejestr Sprzedaży, 5. Zarządzenia Nr 61/2008 Dyrektora Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Puławach z dnia 03 września 2008 r. w sprawie wprowadzenia regulaminu kontroli wewnętrznej z 5 załącznikami. Kontrola finansowa w jednostce, zgodnie z zarządzeniem dyrektora w sprawie ustalenia procedur kontroli finansowej obejmuje: • przeprowadzanie wstępnej i dokonywania wydatków, • badanie i porównanie stanu faktycznego ze stanem wymaganym w zakresie dotyczącym procesów pobierania i gromadzenia środków publicznych, zaciągania zobowiązań finansowych i dokonywania wydatków ze środków publicznych, udzielania zamówień publicznych oraz zwrotu środków publicznych, • prowadzenie gospodarki finansowej, • stosowanie procedur dotyczących procesów, o których mowa w pkt. 2. oceny celowości zaciągania zobowiązań finansowych Kontrolę finansową gromadzenia i rozdysponowania gospodarowania mieniem prowadzi się w formie: środków publicznych oraz 130 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach • samokontroli - kontroli prawidłowości wykonywania własnej pracy – obowiązek spoczywa na wszystkich pracownikach wykonujących zadania zgodnie z zakresami czynności tj. obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności, • kontroli funkcjonalnej – sprawowanej w ramach obowiązku nadzoru przez pracowników na stanowiskach kierowniczych oraz samodzielnych stanowiskach (o ile tym ostatnim w zakresach czynności powierzono takie obowiązki), • kontroli instytucjonalnej - sprawowanej przez komórkę kontroli wewnętrznej, Kontrola finansowa przeprowadzana jest w formie: • kontroli wstępnej – celem jej jest zapobieganie nieprawidłowościom poprzez sprawdzenie, czy planowana operacja jest zgodna z kryteriami: o legalności o gospodarności o celowości o rzetelności • kontroli bieżącej • kontroli następczej - przedmiotem badania są dokumenty odzwierciedlające już zrealizowane operacje gospodarcze Procedury kontroli finansowej gromadzenia i rozdysponowania środków publicznych oraz gospodarowania mieniem polegają na : • badaniu zgodności każdego postępowania z obowiązującymi przepisami prawa, • badaniu efektywności działania i realizacji zadań określonych w odrębnych przepisach, • badaniu procesów zachodzących w jednostce poprzez porównanie ich z planem i określonymi normami oraz wykrywanie odchyleń i nieprawidłowości w realizacji tych zadań, • ujawnieniu nieprawidłowości w gromadzeniu i rozdysponowaniu środków publicznych oraz marnotrawstwa mienia, a także ustaleniu osób odpowiedzialnych za ich powstawanie, • wskazaniu sposobów i środków umożliwiających likwidację nieprawidłowości. System kontroli finansowej jednostki, w szczególności procedury, instrukcje, wytyczne kierownictwa, zakresy obowiązków, zgodnie z zarządzeniem dyrektora powinien być dokumentowany. Wszystkie operacje finansowe i gospodarcze, a także inne znaczące zdarzenia – również. Dokumentacja powinna być kompletna, łatwo dostępna dla upoważnionych osób oraz umożliwiać dokładne prześledzenie każdej operacji finansowej, gospodarczej lub zdarzenia od samego początku, w trakcie ich trwania oraz po ich 131 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach zakończeniu. Operacje finansowe i gospodarcze i inne zdarzenia powinny być bezzwłocznie rejestrowane i prawidłowo klasyfikowane. Zatwierdzanie operacji finansowych polega na tym, że kierownik jednostki zatwierdza, przed ich realizacją, wszelkie operacje finansowe i gospodarcze związane z pozyskiwaniem i wydatkowaniem środków publicznych. Poszczególne czynności związane z realizacją operacji finansowych lub gospodarczych są wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione. W celu upewnienie się, że zadania jednostki są właściwie realizowane prowadzony jest właściwy nadzór, który obejmuje w szczególności: jasne komunikowanie obowiązków, zadań i odpowiedzialności z pracowników i systematyczną ocenę ich pracy w niezbędnym zakresie, zatwierdzanie wyników pracy w decydujących momentach w celu uzyskania zapewnienia, że przebiega ona zgodnie z zamierzeniami. każdemu Wniosek: System kontroli finansowej jest zdaniem Doradcy zbudowany w sposób kompletny i właściwy i zapewnia odpowiednie możliwości nadzoru nad zarządzaniem finansami SP ZOZ w Puławach ze strony jego kierownictwa. 8.7 Niezbędne nakłady finansowe na rozwój działalności Nakłady finansowe na rozwój działalności oraz odtwarzanie techniczne i technologiczne posiadanego majątku trwałego, w tym w szczególności wyposażenia w sprzęt medyczny, zostały prawidłowo określone przez Szpital w przekazanych Doradcy planach zakupów i modernizacji obiektów, wymienianych w innych miejscach niniejszego Raportu. Inne, dodatkowe nakłady finansowe związane z rozszerzeniem działalności w zakresie proponowanym w niniejszym Raporcie nie są szczególnie wysokie, ponieważ Szpital już obecnie prowadzi rozbudowaną co do zakresu działalność. Szacunkowe nakłady na proponowane przez Doradcę rozszerzenie działalności, wymienione w Rozdziałach 12 i 13, nie powinny przekroczyć kwoty 1 mln. zł. W kwocie tej mieszczą się nakłady na remonty i modernizacje pomieszczeń oraz ewentualne doposażenie w dodatkowy sprzęt medyczny nie ujęty w obecnych planach inwestycyjnych. 8.8 Źródła finansowania inwestycji Z uwagi na brak na dzień dzisiejszy rentowności na prowadzonej działalności SP ZOZ nie uzyskuje nadwyżki finansowej, którą mógłby przeznaczyć na inwestycje, jak tez nie ma dolności kredytowej pozwalającej na zaciąganie kredytów bankowych na ten cel. Dlatego powinien poszukiwać następujących źródeł finansowania dla planowanych inwestycji: 132 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Środki z funduszy ochrony środowiska na cele inwestycyjne związane np. z ociepleniem budynków; Środki z programów pomocowych Unii Europejskiej; Ewentualne dotacje od organu założycielskiego jako właściciela SP ZOZ, o ile istnieją takie realne możliwości. Poniżej przedstawiono programy unijne, w ramach których Szpital może ubiegać się o dofinansowanie inwestycji. Tabela 91 Źródła finansowania – fundusze europejskie Program/Priorytet/ Działanie Przykładowe rodzaje projektów Regionalny Program Ochrona zdrowia – projekty realizowane przez Szpitale: Operacyjny 1. Zakup i modernizacja sprzętu medycznego oraz Województwa wdrożenie systemów informatycznych: Lubelskiego • Zakup i modernizacja sprzętu medycznego z Priorytet VIII możliwością dostosowania pomieszczeń i Infrastruktura infrastruktury technicznej do zainstalowania społeczna przedmiotowego sprzętu (maks. wartość prac 8.3 Działanie dostosowawczych nie może przekroczyć 20% Ochrona zdrowia całkowitej kwoty projektu). • Telemedycyna, budowa, rozbudowa i zakup systemów informatycznych wspierających zarządzanie realizacją zadań publicznych w zakresie ochrony zdrowia, systemów do obiegu informacji medycznej, systemów przechowywania i przetwarzania danych medycznych (e-medycyna). Poziom finansowania Maksymalna wartość projektu z zakresu termomoderniz acji obiektów ochrony zdrowia – do 10 mln PLN. 2. Dostosowanie szpitali do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakimi powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia ZOZ. 3. Termomodernizacja budynków szpitalnych. Istnieje możliwość realizacji kompleksowych zadań przez zakłady opieki zdrowotnej posiadające w swoich strukturach organizacyjnych szpital oraz przychodnię i/lub ośrodek zdrowia i/lub poradnię w zakresie: informatyzacji, termomodernizacji, dostosowania do rozporządzeń Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakimi powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia ZOZ. Termomodernizacja i dostosowanie do w/w rozporządzenia Ministra Zdrowia może być realizowane w ramach jednego 133 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Program/Priorytet/ Działanie Przykładowe rodzaje projektów Poziom finansowania budynku ZOZ, w którym znajdują się oddziały oraz przychodnie i/lub ośrodek zdrowia i/lub poradnie. Program Operacyjny Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej wraz Infrastruktura i z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne Środowisko W zakres wydatków kwalifikowalnych wchodzą wydatki Priorytet IX poniesione w związku z: Infrastruktura • ociepleniem obiektu, energetyczna • wymianą okien, drzwi zewnętrznych oraz przyjazna oświetlenia na energooszczędne, środowisku i efektywność energetyczna Działanie 9.3 Termomodernizacja obiektów użyteczności • przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą źródła ciepła), systemów wentylacji i klimatyzacji, • przygotowaniem dokumentacji technicznej dla projektu. Minimalna wartość projektu - 10 mln PLN Maksymalna kwota wsparcia 50 mln PLN publicznej. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Priorytet XII. Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia Działanie 12.1 Rozwój systemu ratownictwa medycznego 1. Zakup specjalistycznych środków transportu sanitarnego (ambulansów) wraz z wyposażeniem na potrzeby specjalistycznych i podstawowych zespołów ratownictwa medycznego. Minimalna wartość projektu wynosi 280 tys. PLN. Minimalne wartości projektów dla działania mieszczą 2. Rozbudowa, remont i wyposażenie centrów urazowych. się w przedziale 200 tys. zł – 1 mln zł, w zależności od 3. Przebudowa, rozbudowa i remont obiektów związanych z infrastrukturą ochrony zdrowia w zakresie ratownictwa medycznego (szpitalne oddziały ratunkowe istniejące lub planowane do utworzenia zgodnie z wojewódzkim planem działania systemu) w taki sposób, aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa. Minimalna wartość projektu wynosi 1 mln PLN. 4. Zakup wyrobów medycznych służących do diagnostyki lub terapii, z wyłączeniem wyrobów i produktów jednorazowego użytku, w tym dostosowanie stanu technicznego istniejącej infrastruktury do użytkowania zakupionych wyrobów. Minimalna wartość projektu wynosi 400 tys. PLN. typu projektów co szczegółowo określono w poprzedniej kolumnie Maksymalna wartość całkowita projektu – 50 mln euro 5. Budowa i remont oraz doposażenie baz Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. 6. Budowa i remont lądowisk dla helikopterów służących dostępności do szpitalnych oddziałów 134 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Program/Priorytet/ Działanie Przykładowe rodzaje projektów Poziom finansowania ratunkowych. Minimalna wartość projektu wynosi 200 tys. PLN. 7. Budowa i wyposażenie wojewódzkich centrów powiadamiania ratunkowego. Źródło: Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Tabela 92 Wyniki konkursu w ramach działania 8.3 RPO Województwa Lubelskiego Nr konkursu Typ projektu Termin naboru wniosków Liczba złożonych wniosków Wartość złożonych wniosków Wnioskowana kwota dofinansowania – ogólna Kwota przeznaczona na dofinansowanie w ramach działania Liczba wniosków, które otrzymały pozytywna ocenę formalną Wartość projektów, które zostały pozytywnie ocenione pod względem formalnym Wnioskowana kwota dofinansowania projektów, które zostały pozytywnie ocenione pod względem formalnym Średnia wartość wnioskowanego projektu (po pozytywnej ocenie 08/RPOWL/8.3/2008 Ochrona zdrowia - projekty realizowane przez szpitale zakup i modernizacja sprzętu medycznego oraz wdrożenie systemów informatycznych 27 marzec 2008 – 25 kwiecień 2008 r. 09/RPOWL/8.3/2008 Ochrona zdrowia - projekty realizowane przez szpitale dostosowanie szpitali do rozporządzenia Ministra Zdrowia… 27 marzec 2008 – 25 kwiecień 2008 r. 52 brak danych brak danych brak danych brak danych brak danych 18 699 740,82 PLN 28 372 883,18 PLN 32 18 96 379 980,36 PLN 76 964 633,59 PLN 81 729 546,98 PLN 55 756 501,76 PLN 3 011 874,39 PLN 4 275 812,98 PLN 135 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Nr konkursu formalnej) Średnia wartość wnioskowanego dofinansowania (po pozytywnej ocenie formalnej) Liczba wniosków które uzyskały dofinansowanie Wartość projektów które otrzymały dofinansowanie Średnia wartość dofinansowanego projektu Wartość otrzymanego dofinansowania Średnia wartość otrzymanego dofinansowania Liczba projektów znajdujących się na liście rezerwowej 08/RPOWL/8.3/2008 09/RPOWL/8.3/2008 2 554 048,34 PLN 3 097 583,43 PLN 7 5 19 426 519,87 PLN 28 338 857,28 PLN 2 775 217,12 PLN 5 667 771,46 PLN 16 512 541,88 PLN 23 740 942,13 PLN 2 358 934,55 PLN 4 748 188,43 PLN 20 9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji udostępnionych na www.rpo.lubelskie.pl W konkursie nr 08/RPOWL/8.3/2008 zostało złożonych więcej wniosków o dofinansowanie niż w konkursie nr 09/RPOWL/8.3/2008, mimo tego, iż pula środków przeznaczonych na dofinansowanie projektów była znacznie niższa niż w drugim konkursie. Łączna wartość wnioskowanych dotacji wśród które pozytywnie przeszły ocenę formalną w konkursie 08/RPOWL/8.3/2008 kształtowała się na poziomie 81 729 546,98 zł natomiast w konkursie 09/RPOWL/8.3/2008 - 55 756 501,76 zł. W pierwszym z wymienionych konkursów dotacje otrzymało 7 podmiotów, natomiast w drugim konkursie 5 podmiotów. Biorąc pod uwagę fakt, iż były to pierwsze konkursy w ramach Działania 8.3 Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego 2007-2013, próba jest statystycznie zbyt mała, aby wnioskować o ewentualnych projektach SP ZOZ, które mają największą szansę na pozyskanie dofinansowania. Podkreślić jednocześnie należy, że każdy projekt, który jest zgodny z obowiązującymi wytycznymi w ramach ogłaszanych konkursów, ma realną szansę na pozyskanie dofinansowania. 136 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 9 Ocena przyjętych kierunków rozwoju SP ZOZ Jak pokazuje analiza przeprowadzona w kolejnych rozdziałach, SP ZOZ w Puławach przyjął uzasadnioną koncepcję rozwoju działalności w stosunkowo szerokim zakresie, odpowiadającym zarówno tendencjom zmian struktury zapotrzebowania na określone rodzaje opieki medycznej, wynikające w szczególności ze starzenia się społeczeństwa, jak i uwzględniającym braki tego rodzaju świadczeń w ofercie okolicznych szpitali. Obecny, stosunkowo szeroki i zróżnicowany zakres działalności pozwala na pewną elastyczność w dostosowywaniu oferty świadczeń do zmieniających się potrzeb, jak i ogranicza ryzyko związane ze zmianami finansowania niektórych świadczeń, które jest zawsze wyższe w szpitalach wąsko wyspecjalizowanych. Z drugiej strony negatywnymi stronami szerokiej oferty usług medycznych są wyższe koszty oraz większa trudność w sprawnym zarządzaniu. Jednak w przypadku Szpitala w Puławach zalety wynikające z szerokości oferty przeważają nad wadami takiego rozwiązania. Również likwidację Oddziału Dermatologicznego można uznać za uzasadnioną, biorąc pod uwagę tendencje do leczenia schorzeń skórnych w trybie ambulatoryjnym, o ile to tylko jest możliwe. Niepełne obłożenie łóżek w większości oddziałów Szpitala daje możliwość koncentracji obecnej działalności na mniejszej powierzchni i w oparciu o zwolnione w ten sposób pomieszczenia zorganizowania nowych oddziałów lub rozszerzenia tych spośród oddziałów obecnych, które mają największy potencjał rozwoju. Szczegółową koncepcję w tym zakresie przedstawiono dalej. 9.1 Doposażenie w sprzęt medyczny Obecne wyposażenie Szpitala w sprzęt medyczny jest niewystarczające dla realizowania procedur bardziej zaawansowanych, jak również z punktu widzenia współczesnych standardów technologii medycznych. Szpital określił szczegółowy plan zakupów sprzętu medycznego na lata 2007 – 2009 dla Oddziałów Szpitalnych i Pracowni. Częściowo plan zakupów został już zrealizowany. Pozycje planu o największej wartości (od 100 tys. zł. wzwyż) są następujące: Tabela 93 Plan zakupów sprzętu medycznego – największe pozycje według wartości Oddział, Zakład Z. Kwota brutto Pozycja Komentarz ucyfrowienie RTG ucyfrowienie całego zakładu 900 000 aparat USG z kolorowym Dopplerem i głowicą waginalną bogata opcja położnicza, obrazowanie 4D 350 000 obrazowanie w trakcie zabiegów endourologicznych PCNL, URSL oraz 300 000 RTG aparat RTG z ramieniem C 137 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Oddział, Zakład Pozycja Bema O P-Gin Komentarz Kwota brutto badań diagnostycznych. Obraz w czasie rzeczywistym, możliwość archiwizacji laparoskop z torem wizyjnym+histeroskop wcześniej 260 000 O Urolog. USG przenośne z z Porad. Dopplerem i sondą przezprzełykową dla całego szpitala 150 000 O P-Gin aparat RTG ogólnodiagnostyczny 150 000 Kardiol. aparat do znieczulenia RTG Bema laser YAG 1 po testowaniu 130 000 OIT Narzędzia do laparoskopii STRYKER kupione 100 000 O Okulist. mikroskop OPMI 60 ORL na statywie podłogowym S5 Trakt op. O Otol. zestaw laparoskopowy laser holmowy Revolix 130 000 100 000 Większość procedur można wykonywać laparaskopowo 100 000 100 000 Źródło: „Projekt doposażenia Oddziałów Szpitalnych i Pracowni w aparaturę medyczną na lata 2007 – 2009” – SP ZOZ w Puławach Plan ten łącznie obejmuje inwestycje na kwotę 5.050 tys. zł., co jest kwotą znaczną, ale przy istniejących potrzebach oraz biorąc pod uwagę skalę działalności Szpitala nie jest to kwota wygórowana. Również kwoty zaplanowane na poszczególne pozycje inwestycyjne zdaniem Doradcy nie przekraczają wartości rynkowych. W przypadku realizacji rekomendowanego przez Doradcę rozszerzenia działalności Oddziału Urazowo - Ortopedycznego o planowe zabiegi endoprotezoplastyki i artroskopii (szczegóły w dalszej części opracowania) konieczny będzie zakup dodatkowego sprzętu do endoprotezoplastyki oraz artroskopu. Nakłady na ten sprzęt szacujemy bardzo wstępnie na około 400 tys. zł. 138 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 10 Prognoza optymalnych kierunków i struktury świadczeń zdrowotnych Planując docelowy optymalny zakres świadczeń medycznych oferowanych przez Szpital, należy wziąć pod uwagę następujące czynniki kształtujące zapotrzebowanie na określone rodzaje opieki medycznej: Malejąca liczba ludności w Powiecie, jak również w Województwie; Starzenie się lokalnej społeczności jako czynnik zwiększający zapotrzebowanie na świadczenia medyczne, szczególnie z zakresu kardiologii, onkologii, geriatrii, ortopedii planowej, okulistyki (głównie operacje zaćmy), długoterminowej opieki medycznej oraz opieki paliatywnej; Wzrost zachorowań na nowotwory; Stosunkowo niski poziom dochodów mieszkańców województwa, przekładający się na niższe niż w skali kraju wydatki na opiekę zdrowotną i skutkujący mniejszymi możliwościami mieszkańców co do profilaktyki zdrowotnej we własnym zakresie; Najwyższy w kraju wskaźnik zapadalności na gruźlicę występuje w woj. Lubelskim; Najwyższy w kraju wskaźnik zapadalności na wirusowe zapalenie wątroby typu B i typu C występuje w woj. Lubelskim, szczególnie w Powiecie Puławskim; Długi czas oczekiwania na udzielenie świadczeń w oddziałach okulistycznych i urazowo-ortopedycznych, a także (choć w nieco mniejszym stopniu) chirurgii ogólnej, naczyniowej i plastycznej oraz oddziałach kardiologicznych (w skali kraju); Wzrost liczby osób niepełnosprawnych. Należy też wziąć pod uwagę strukturę podażową tych usług, czyli dostępność mieszkańców Powiatu i okolic do określonych świadczeń. Przyjmując zgodnie z wcześniejszymi analizami i danymi, że przy istniejącej stosunkowo wysokiej gęstości zaludnienia w Powiecie na poziomie 125 osób/ km2 można mówić o dostępie do opieki medycznej, jeśli placówki ją świadczące położone są w odległości około 40 km od miejsca zamieszkania. Biorąc to pod uwagę, dostępność mieszkańców Powiatu do poszczególnych świadczeń opieki szpitalnej obrazuje poniższa tabela: Tabela 94 Zakres świadczeń opieki stacjonarnej w zasięgu 40 km od Puław Puławy Sanat. Nałęczów Poniatowa Opole Lub. Dęblin Ryki Kozienice Zwoleń Chir. Ogólnej + + - + + + + - Chir. Urazowej + + + - + - + - Chir. Dziecięcej + + - - - - - - Chir. plastyczna - + - - - - - Chir. - + - - - - - Oddziały szczękowo- - 139 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Puławy Sanat. Nałęczów Poniatowa Opole Lub. Dęblin Ryki Kozienice Zwoleń Przewlekle chorych lub ZOL - + + - + + - - Gastroenterolog. - - - - + - - - Wewnętrzny + + + - + + + + Kardiologiczny + - + (z interną) + - - - Laryngologiczny + - + - + - + - Medycyny paliatywnej + - + - - - + + + - - - - - + - Neurologiczny + - - + + - - - AIT + - - + + + + - Okulistyczny + - - - + - - - Pediatryczny + - + - - + + - Położniczoginekologiczny + - + - - + + - Pulmonologiczny + - - - - - - - Rehabilitacyjny + + + - + + + - Reumatologiczny + - - - - - - - SOR + - - - - + - - Urologiczny + - - - + - + - Zakaźny + - - - - - + - Oddziały twarzowa Neonatologiczny/ noworodkowy + (3 oddziały) Źródło: analiza własna Doradcy Powyższa tabela pokazuje, że mieszkańcy Powiatu Puławskiego mają w rozsądnej odległości zapewniony dobry dostęp do następujących świadczeń: interna, chirurgia ogólna, chirurgia urazowa, kardiologia, laryngologia, medycyna paliatywna, oddział przewlekle chorych, 140 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach neurologia, pediatria, ginekologia i położnictwo, rehabilitacja, urologia. Ograniczony jest natomiast dostęp do oddziałów o profilu: gastroenterologicznym okulistycznym pulmonologicznym reumatologicznym leczenia chorób zakaźnych Najszerszy zakres lecznictwa szpitalnego zapewnia SP ZOZ w Puławach, stanowiąc kluczowy ośrodek medyczny dla mieszkańców Powiatu Puławskiego i powiatów ościennych. Należy też uwzględnić dostępność lekarzy określonej specjalności, przy czym jak wykazała analiza z poprzednich rozdziałów, w Województwie Lubelskim dostępność ta powinna być wystarczająca, szczególnie w przypadku dążenia do modelu opartego na jak największym wykorzystaniu kontraktowych lekarzy zabiegowych, zgodnie z trendami europejskimi, co jest rozwiązaniem pomagającym działać w warunkach niedoboru lekarzy na rynku przy obecnie obowiązujących w całej Unii regulacjach prawnych dotyczących maksymalnego czasu pracy lekarzy. I wreszcie – z powodów ekonomicznych w doborze świadczeń trzeba uwzględnić poziom finansowania świadczeń przez NFZ. Przy czym nie należy automatycznie rezygnować ze świadczeń obecnie deficytowych - np. chirurgii ogólnej, która należy do podstawowego zakresu opieki szpitalnej, ale mimo tego przy obecnej niedoszacowanej wycenie przez NFZ nie może być rentowna przy oferowaniu pełnego zakresu procedur, chyba że ograniczy się je do tzw. „chirurgii jednego dnia”. Trzeba jednak wziąć pod uwagę realne możliwości utrzymywania takich systemowo nierentownych świadczeń, gdyż trzeba je „dofinansowywać” z zysków na pozostałej działalności. 141 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 11 Optymalne kierunki i struktura świadczeń zdrowotnych Biorąc wszystkie powyższe czynniki pod uwagę, Szpital w Puławach ma już obecnie korzystną strukturę oferowanych świadczeń medycznych. Za optymalny zakres świadczeń można uznać następujący: O. wewnętrzny O. kardiologii O. położniczo - ginekologiczny Chirurgia ogólna (w tym dziecięca) Chirurgia urazowo-ortopedyczna, ze szczególnym uwzględnieniem zabiegów planowych, w tym zwłaszcza endoprotezoplastyki i artroskopii; O. obserwacyjno - zakaźny (w tym dzieci) O. noworodkowy (z pododdziałem patologii ciąży) O. nefrologii O. neurologii O. okulistyczny O. laryngologii O. dziecięcy O. pulmonologii O. reumatologii O. rehabilitacji O. urologii O. anestezjologii i intensywnej terapii O. Medycyny Paliatywnej O. onkologii Przyszpitalne Poradnie Specjalistyczne Ponadto uzasadniona jest realizacja dodatkowych świadczeń w oparciu o posiadane zasoby, tak aby wykorzystując je jak najefektywniej, uzyskiwać dodatkowe przychody. Taka działalność dodatkowa to przede wszystkim: Zakład Opiekuńczo-Leczniczy, Usługowe wykonywanie badań diagnostycznych (RTG, tomograficzne, USG, laboratoryjne) dla mniejszych podmiotów prywatnych, które nie dysponują tego rodzaju sprzętem, Świadczenie usług gospodarczych (np. usługi prania w oparciu o pralnię Szpitala – o ile jednostki pomocnicze nie zostaną wydzielone w outsourcing), 142 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Wykonawstwo programów profilaktyki zdrowotnej na terenie Powiatu i ewentualnie powiatów ościennych. W powyższym zestawieniu z obecnego zakresu świadczeń nie znalazły się: SOR – jest to oddział bardzo kosztowny, generujący ponad 1 mln. zł. strat rocznie. Szanse na zmianę tego stanu są niewielkie, ponieważ NFZ nie finansuje w wystarczającym stopniu działalności SOR-ów i generalnie przynoszą one straty. Przekształcenie SOR w Izbę Przyjęć wspomaganą przez ratunkowe zespoły wyjazdowe, która może realizować w praktyce obecny zakres świadczeń SOR przy niższych wymogach, a więc niższych kosztach, pozwoliłoby na zmniejszenie strat ponoszonych z tego tytułu. W opinii Doradcy przekształcenie SOR w Izbę Przyjęć wspomaganą przez ratunkowe zespoły wyjazdowe nie spowoduje pogorszenia jakości zabezpieczenia świadczeń medycznych dla mieszkańców Powiatu. Przychodnie Rejonowe – jest to odrębna działalność (opieka ambulatoryjna) niż działalność szpitala (opieka stacjonarna) i z punktu widzenia potrzeb Powiatu nie jest istotne, aby przychodnie rejonowe były częścią Szpitala. Funkcjonowanie przychodni w strukturze Szpitala zwiększa skalę złożoności struktury organizacyjnej i utrudnia zarządzanie, jak również efektywne gospodarowanie środkami finansowymi. Z tego powodu korzystne byłoby wydzielenie Zespołu Przychodni jako oddzielnego podmiotu (w formie spółki prawa handlowego), kapitałowo zależnej od Szpitala. Z drugiej strony zaproponowano rozszerzenie obecnego zakresu świadczeń medycznych o: 1. planowe zabiegi O. Chirurgii Urazowej z zakresu chirurgii ortopedycznej (głównie endoprotezoplastyka i artroskopia kolana). Na te zabiegi istnieje wysokie zapotrzebowanie (długie kolejki oczekujących). Ważne jest również, że zabiegi te są korzystnie wyceniane przez NFZ. Innym ważnym atutem specjalizacji oddziału opartej o te zabiegi jest, iż opiera się ona na zabiegach planowych, co pozwala łatwiej panować nad właściwym poziomem kosztów i lepiej wykorzystać zasoby Oddziału i sale operacyjne. 2. zakład opiekuńczo-leczniczy – ze względu na szybkie starzenie się społeczeństwa (w ciągu ostatniego dziesięciolecia średnia wieku w Polsce zwiększyła się o 10 lat!) jest to uzasadnione i wiele szpitali tworzy tego rodzaju oddziały, które nie wymagają ponoszenia wysokich kosztów, a pozwalają lepiej wykorzystać obecne zasoby (lekarze, pielęgniarki, sprzęt diagnostyczny, etc.). 3. Oddział onkologiczny - w Szpitalu zatrudniono chirurga onkologa, a uruchomienie oddziału onkologicznego jest uzasadnione. Jak wynika z badań i raportu opublikowanego przez Lubelskie Centrum Zdrowia, drugim co do częstotliwości powodem zgonów wśród mieszkańców województwa lubelskiego były nowotwory (21,5%). W 2006 roku Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej zarejestrowało 7.697 osób chorych na nowotwory złośliwe. W związku z tym, że Szpital w Lublinie ma bardzo wysokie obłożenie i specjalizuje się w poważnych przypadkach, istnieje wysokie zapotrzebowanie na zabiegi dotyczące mniej zaawansowanych stadiów nowotworowych. 4. Oddział Nefrologii - Doradca proponuje przywrócenie Oddziału Nefrologii w momencie, gdy skończy się umowa dzierżawy Stacji Dializ i Szpital przejmie ją z powrotem. 143 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 12 Modelowe rozwiązanie publicznej opieki zdrowotnej w Powiecie Puławskim Dla określenia przyszłego modelu działania SP ZOZ w Puławach warto wziąć pod uwagę, w jakim kierunku ewoluuje model organizacyjno-funkcjonalny szpitali w Europie Zachodniej. Jak to opisano wcześniej, typowe cechy tego modelu to: tworzenie centrów medycznych mających kompletne zaplecze diagnostycznolecznicze, współpracujących z siecią placówek typu „emergency” położonych w promieniu do 40-50 km, dysponujących dobrze rozwiniętym zapleczem logistycznym (karetki „R”, karetki przewozowe); tworzenie małych (z małą liczbą łóżek) oddziałów w centrach medycznych posiadających dobrze wyposażoną bazę diagnostyczną i terapeutyczną; intensywne wykorzystanie zaplecza diagnostycznego i operacyjne) z systemem pracy dwuzmianowej czy też ciągłej; skracanie czasu pobytu pacjenta w szpitalu, szczególnie w placówkach typu zabiegowego, interwencyjnego; kontynuowanie wczesnej, intensywnej rehabilitacji poszpitalnej (pozabiegowej) w domu pacjenta lub w placówkach typu sanatoryjnego; rozwój usług ambulatoryjnych i zabiegów typu „jednego dnia”, z ograniczeniem do minimum kosztów hotelowych - zjawisko szczególnie wyraźnie widoczne w dyscyplinach tzw. małej chirurgii (okulistyka, laryngologia, urologia); ograniczenie liczby personelu wysokospecjalistycznego stale zatrudnionego w placówce (stacjonarne dyżury) na rzecz tworzenia mobilnych zespołów zabiegowych „na żądanie”; wykorzystanie nowoczesnych technik teleinformatycznych w procesie diagnostycznym dla ograniczenia kosztów stałych personelu (ocena preparatów histopatologicznych i wyników badań obrazowych na odległość). zabiegowego (bloki Proponowane modelowe rozwiązanie opieki zdrowotnej w Powiecie Puławskim jest następujące: 1. Szpital Powiatowy, posiadający w swojej strukturze oddziały: a) O. Chirurgii Ogólnej z pododdziałem Chirurgii Dziecięcej (połączenie obecnie odrębnych oddziałów w celu połączenia kosztów i poprawy sprawności zarządzania – uproszczenie struktury organizacyjnej). Połączenie tych oddziałów mogłoby się dokonać przede wszystkim w oparciu o obecnie wykorzystywane powierzchnie Oddziału Chirurgii Ogólnej (zmniejszenie liczby łóżek, których wykorzystanie pozostawia znaczne rezerwy – patrz tabela 89). Takie rozwiązanie zmniejszy koszty i pozwoli na bardziej elastyczne (a więc bardziej efektywne) wykorzystanie zespołu lekarzy tych oddziałów (przykładowo chirurg dziecięcy będzie mógł być angażowany w miarę potrzeb w zespołach wykonujących zabiegi operacyjne u dorosłych 144 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach pacjentów); b) Chirurgia urazowo-ortopedyczna, ze szczególnym uwzględnieniem zabiegów planowych, w tym zwłaszcza endoprotezoplastyki i artroskopii; c) Oddział wewnętrzny d) O. obserwacyjno zakaźny z pododdziałem Dziecięcym (połączenie obecnie odrębnych oddziałów jak w przypadku chirurgii, pod warunkiem możliwości technicznych bez ponoszenia nieracjonalnie wysokich nakładów inwestycyjnych); e) O. położniczo – ginekologiczny (z pododdziałem patologii ciąży) f) O. noworodkowy (z pododdziałem patologii wcześniaka) g) O. kardiologii h) O. neurologii i) O. okulistyczny j) O. laryngologii k) O. dziecięcy l) O. pulmonologii m) O. reumatologii n) O. rehabilitacji o) O. urologii p) O. anestezjologii i intensywnej terapii q) O. onkologiczny r) O. Medycyny Paliatywnej s) O. Nefrologii (po przejęciu Stacji Dializ) t) Zakład Opiekuńczo-Leczniczy u) Izba Przyjęć z zespołami wyjazdowymi (w miejsce obecnego SOR) 2. Specjalistyczne poradnie przyszpitalne; 3. Zespół Przychodni (oparty o wydzielone ze struktur SP ZOZ przychodnie rejonowe), działający w formie NZOZ. Tak zorganizowana struktura SP ZOZ powinna uzyskiwać dodatkowe przychody z tytułu: Leczenia pacjentów spoza Powiatu, a nawet spoza Województwa Lubelskiego, w zakresie świadczeń, na które jest wysokie zapotrzebowanie (w szczególności planowe zabiegi ortopedyczne oraz operacje zaćmy) – wymagać to będzie wsparcia działaniami marketingowymi nastawionymi na dotarcie z informacją o takiej możliwości do pacjentów z innych regionów – jest to możliwe szczególnie poprzez przychodnie POZ i specjalistyczne, w których tacy pacjenci są zarejestrowani i korzystają z opieki ambulatoryjnej; będzie to też wymagać uzyskania zwiększenia 145 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach kontraktu z NFZ lub przesunięć kontraktowych w ramach Szpitala w uzgodnieniu z NFZ; Świadczenia usług diagnostyki obrazowej i laboratoryjnej oraz innych usług w oparciu o zasoby Szpitala; Realizacji programów profilaktycznych z zakresu ochrony zdrowia, głównie w oparciu o poradnie przyszpitalne i jednostki diagnostyczne. Inne rekomendowane kierunki zmian w modelu działania SP ZOZ to: Lepsze wykorzystanie powierzchni budynków Szpitala przez koncentrację oddziałów - zmniejszenie liczby łóżek do poziomu odpowiadającego obecnemu i przewidywanemu zapotrzebowaniu (w oparciu o dotychczasowy stopień wykorzystania łóżek i przewidywane plany rozwoju niektórych oddziałów, np. Chirurgii Urazowej); Stopniowe zastępowanie zatrudnienia etatowego lekarzy kontraktami na wykonywanie określonych procedur zabiegowych lub innych form świadczeń medycznych; Doposażenie Szpitala w niezbędny nowoczesny sprzęt medyczny zgodnie z przyjętym przez Szpital Projektem doposażenia Oddziałów Szpitalnych i Pracowni w aparaturę medyczną na lata 2007 – 2009. Istotnym działaniem do przeprowadzenia jest zmniejszenie liczby łóżek do poziomu odpowiadającego obecnemu i przewidywanemu zapotrzebowaniu. Proponowana liczba łóżek dla oddziałów po połączeniu jest następująca: Tabela 95 Proponowana docelowa liczba łóżek w oddziałach Wykorz. łóżek w I półr. 2008 Obecna liczba łóżek Proponowan a liczba łóżek O. Chirurgii Ogólnej z pododdziałem Chirurgii Dziecięcej 62,4% 71 56 O. urazowo-ortopedyczny 83,4% 39 31 O. wewnętrzny 89,7% 30 30 O. obserwacyjno - zakaźny z pododdziałem Dziecięcym 61,6% 45 35 O. położniczo - ginekologiczny 64,4% 50 40 O. noworodkowy 52,2% 20 15 O. kardiologii 83,0% 30 30 O. neurologii 74,7% 32 30 O. okulistyczny 46,8% 15 12 146 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach O. laryngologii 48,9% 22 16 O. dziecięcy 66,4% 40 33 O. pulmonologii 74,4% 20 18 O. reumatologii 72,1% 18 12 O. urologii 82,9% 30 21 O. anestezjologii i intensywnej terapii 42,1% 6 6 Rehabilitacji 91,2% 31 25 Medycyny Paliatywnej 88,3% 12 12 0 25 4 25 515 472 O. onkologiczny Zakład Opiekuńczo-Leczniczy Razem 87,1% Źródło: analiza Doradcy w oparciu o dane SP ZOZ w Puławach W przypadku oddziału Chirurgii Ogólnej z pododdziałem Chirurgii Dziecięcej oraz Oddziału Obserwacyjno Zakaźnego z pododdziałem Dziecięcym podana obecna liczba łóżek jest sumą łóżek, w pierwszym przypadku na oddziałach Chirurgii Ogólnej i na Oddziale Chirurgii Dziecięcej, natomiast w drugim przypadku sumą na Oddziale Zakaźnym dla Dzieci i na Oddziale Obserwacyjno Zakaźnym dla Dorosłych. Analogicznie, wykorzystanie łóżek to średnie wykorzystanie na wyżej wymienionych oddziałach po ich połączeniu. Wprowadzenie powyższej propozycji w życie wiąże się ze znacznymi zmianami organizacyjnymi w stosunku do stanu obecnego, wymagając przemyślenia i zaplanowania rozmieszczenia poszczególnych oddziałów, a być może także jednostek pomocniczych praktycznie od nowa. Jeżeli z powodu określonego rozkładu pomieszczeń dokładna realizacja powyższej propozycji nie będzie możliwa, jej modyfikacja powinna iść w kierunku mniejszej niż zaproponowano liczby łóżek w nowych oddziałach (Onkologicznym i ZOL). 147 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 13 Wnioski Przeprowadzona przez Doradcę analiza pozwoliła na sformułowanie następujących najważniejszych wniosków: W SP ZOZ w Puławach, w której prowadzono już w poprzednich latach działania restrukturyzacyjne, nie występują istotne rezerwy, pozwalające na znaczące ograniczenie kosztów. W ocenie Doradcy poziom zatrudnienia w Szpitalu uznać można za prawidłowy, choć istnieją pewne rezerwy w zakresie obsady pielęgniarskiej, oraz w jednostkach pomocniczych i administracyjnych. Rezerwy te można będzie wykorzystać szczególnie w miarę informatyzacji administracji. Pozwoli ona na zmniejszenie stosunkowo wysokiego zatrudnienia w takich komórkach, jak Dział Organizacji i Rozliczeń Świadczeń Medycznych (19,6 etatu) czy Dział Zatrudnienia i Płac (11 etatów). Pomimo tego Szpital uzyskuje ujemne wyniki finansowe i nie ma płynności finansowej. Jest to w głównej mierze skutek stosunkowo niskiego kontraktu z NFZ w stosunku do potencjału, którym dysponuje Szpital. Utrzymanie tego potencjału wiąże się z wysokim poziomem kosztów stałych, stąd Szpital mógłby uzyskiwać dodatnie wyniki finansowe, gdyby uzyskał zwiększenie kontraktu z NFZ. Z powyższych powodów kluczowe jest dostosowywanie zakresu świadczeń medycznych do występujących obecnie i przewidywanych potrzeb, tak aby zwiększać szanse na zrost wartości kontraktu z NFZ. Należy również wykorzystać wszystkie istniejące możliwości optymalizowania ponoszonych kosztów, zgodnie z wynikami niniejszego Audytu. Istotne jest przy tym, aby dopóki Szpital nie uzyska dodatnich wyników na prowadzonej działalności, stosować podejście polegające na ograniczeniu zakresu świadczeń do niezbędnego minimum, gdyż wszystkie dodatkowe usługi, które nir są konieczne i które nie znajdują pokrycia w przychodach, pogłębiają poziom strat finansowych Szpitala. Skracanie czasu pobytu pacjentów na oddziałach jest słuszną metodą ograniczania kosztów i starania Dyrekcji idące w tym kierunku są uzasadnione. Na wszystkich oddziałach za wyjątkiem oddziału dziecięcego oraz oddziału ginekologicznopołożniczego jest on systematycznie skracany i należy utrzymywać tę tendencję. W opinii Doradcy obecna długość hospitalizacji nie budzi zastrzeżeń. Planowane wydzielenie prosektorium ze struktury Szpitala i korzystanie z jego usług jako podmiotu zewnętrznego uważamy za słuszne działanie, zgodne ze współczesnymi tendencjami, usprawniające model działania i prawdopodobnie zmniejszające koszty. W Szpitalu planowane jest podniesienie oddziału neonatologii do II stopnia referencyjności, ponadto planuje się przywrócenie oddziału patologii ciąży, również z II stopniem referencyjności. Są to kierunki zgodne z zaleceniami Doradcy w zakresie dążenia do wykonywania świadczeń o wyższym poziomie 148 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach zaawansowania, korzystniej wycenianych przez NFZ. Naszym zdaniem oddział patologii ciąży mógłby funkcjonować jako pododdział oddziału ginekologicznopołożniczego. Usprawnianie działań w obszarze ginekologiczno –położniczo – noworodkowym jest uzasadnione, ponieważ usługi świadczone w tym zakresie są stosunkowo wysoko wyceniane przez NFZ. Ponadto w powiatach ościennych oddziały ginekologiczno – położnicze nie są konkurencyjne dla puławskiego SP ZOZ. Natomiast oddział ginekologiczno – położniczy w Lublinie nie jest w stanie sprostać zapotrzebowaniu, tym bardziej w obliczu wchodzącego w wiek rozrodczy wyżu demograficznego. Z dniem 01.01.2009 r. ambulatoryjna opieka lekarska i pielęgniarska zostały przeniesione z pomieszczeń SOR do Przychodni Rejonowej Nr 1. Jest to działanie jak najbardziej słuszne, pozwalające poprawić dostępność pomocy szpitalnej dla pacjentów naprawdę jej potrzebujących. W zakresie podstawowej opieki zdrowotnej planowane jest: o Przeniesienie pacjentów z Przychodni Rejonowej nr 3 do Przychodni Rejonowej nr 1 lub 2. o Do przychodni nr 3 planowane jest przeniesienie z Przychodni nr 4 Poradni Odwykowej i uzależnienia od alkoholu, natomiast pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej z Przychodni Rejonowej Nr 4 do Przychodni Specjalistycznej. o W miejsce Przychodni Rejonowej Nr 4 zaplanowano utworzyć Zakład Opiekuńczo – Pielęgnacyjny lub Zakład Opiekuńczo Leczniczy. Jest to przedsięwzięcie poprawiające sprawność działania i racjonalizujące koszty, dlatego właściwe i pożądane. Tym bardziej, że istnieje zapotrzebowanie na usługi oferowane w ramach Zakładu Opiekuńczo – Pielęgnacyjnego lub jednostki o podobnym profilu opiekuńczo-leczniczym w związku ze strukturą demograficzną powiatu. Doradca proponuje ustanowić współpłacenie za świadczenia, uwzględniając oczywiście, iż w regionie puławskim większość ludzi starszych ma niskie renty lub emerytury, więc środki ze współpłacenia będą niewielkim wsparciem tej działalności. Przeciętna wartość brutto emerytury i renty w Polsce w 2007 roku spoza rolniczego systemu ubezpieczeń społecznych wyniosła 1.299 zł., a rolników indywidualnych 814 zł. brutto. Natomiast w województwie lubelskim wartości te wynosiły odpowiednio 1.101 zł. i 804 zł. Dodatkowo, biorąc pod uwagę fakt, iż w województwie lubelskim aż 37% emerytów i rencistów w 2007 roku pobierało emerytury i renty rolników indywidualnych, udział w płaceniu może tylko nieznacznie zwiększyć przychody Szpitala. 149 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach 14 Rekomendacje Poprawa rentowności Sytuacja finansowa Szpitala jest bardzo trudna, jednak jej zmiana w krótkim okresie nie jest możliwa, gdyż kluczowe jest zwiększenie poziomu finansowania. W celu długoterminowej poprawy sytuacji finansowej proponujemy, aby Szpital skierował swoje działania na zwiększanie ilości świadczeń bardziej zaawansowanych, które są w większości lepiej wyceniane przez NFZ, w powiązaniu z podnoszeniem kwalifikacji pracowników oraz doposażeniem oddziałów, co w niektórych przypadkach jest warunkiem koniecznym dla realizacji bardziej skomplikowanych świadczeń. Dotyczy to na przykład oddziału urologii, w którym wykonuje się skomplikowane zabiegi. Jak wynika z powyższej analizy oddział bilansuje się, a w ostatnich dwóch latach realizował nadwykonania. Naszym zdaniem jeżeli nie będzie to prowadzić do problemów finansowych, oddział powinien się rozwijać i podwyższać jakość swoich usług Uruchomienie pracowni hemodynamiki Z raportu o stanie zdrowia ludności regionu przygotowanego przez Lubelskie Centrum Zdrowia wynika, że 48,7 % wszystkich zgonów w 2006 roku w woj. lubelskim spowodowane było chorobami układu krążenia. Uruchamiając pracownię hemodynamiki Szpital zapewni mieszkańcom lepszy dostęp do specjalistycznych zabiegów. Obecnie muszą oni się kierować do Lublina, ewentualnie do Radomia, Nałęczowa lub Zamościa. Zmniejszenie odległości może w nagłych przypadkach nawet uratować pacjentowi życie. Ponadto powinno to przynieść Szpitalowi dodatkowe przychody. Uruchomienie pracowni hemodynamiki to koszt rzędu 3 mln. zł., z czego 2,5 mln. zł. to cena aparatu, natomiast pozostałe 0,5 mln. zł. to koszt wyposażenia i przygotowania pracowni. Ponadto Szpital musiałby zatrudnić kardiologa inwazyjnego. Istnieje możliwość wykształcenia takiego specjalisty w Aninie i jest to finansowane przez Ministra Zdrowia. Rozszerzanie skali działalności pracowni endoskopii Uważamy za słuszne dążenie Dyrekcji Szpitala do rozszerzania zakresu i ilości wykonywanych świadczeń Pracowni (m.in. poprzez wykonywanie gastroskopii, kolonoskopii zarówno diagnostycznych jak i zabiegowych, protezowania dróg żółciowych i przełyku w znieczuleniu ogólnym). Poprzez rozbudowę i poprawę warunków funkcjonowania Dyrekcja zamierza uczestniczyć w rządowym projekcie profilaktyki raka jelita grubego, jak również skonsolidować działalność z endoskopią dróg oddechowych oraz endoskopią urologiczną. Pozwoliłoby to również na racjonalne wykorzystanie myjni i sterylizacji urządzeń endoskopowych. Te kierunki działań przyjęte przez Dyrekcję Szpitala są uzasadnione i zgodne z koncepcją dostosowywania profilu działalności do tendencji demograficzno-społecznych oraz zwiększania udziału świadczeń zaawansowanych, jako kierunek zwiększenia przychodów i rentowności realizowanych świadczeń. 150 Audyt działalności i rozwoju SP ZOZ w Puławach Współpraca Szpitali i POZ; współpraca z innymi szpitalami Współpraca Szpitali i POZ powinna polegać głównie na informowaniu pacjentów o dostępności usług i kolejkach w placówkach współpracujących. W przychodniach przy rejestracji można umieścić ulotki czy biuletyny informujące o zakresie usług w pobliskich placówkach. Dodatkowo niewielkim kosztem można stworzyć komórkę (lub nawet pojedyncze stanowisko) finansowaną wspólnie przez jednostki współpracujące, mającą za zadanie zbierać informacje o zakresie działania, terminach przyjęć w SP ZOZ w Puławach, przychodniach oraz szpitalach współpracujących i udzielać tych informacji pacjentom np. przez uruchomioną specjalnie w tym celu infolinię, stronę internetową lub komunikatory internetowe. 151