Joanna Spychała

UNIWERSYTET
SZCZECIŃSKI
Zeszyty
Naukowe
nr 858
Wspó łczesne
Problemy
Ekonomiczne
n r 11 ( 2 0 1 5 )
DOI: 10.18276/wpe.2015.11-21
Joanna Spychała*
Wydatkowe reguły fiskalne jako instrument
dyscyplinujący finanse publiczne
Słowa kluczowe: ramy fiskalne, reguły fiskalne, reguły wydatkowe
Keywords: fiscal framework, fiscal rules, expenditure rules
Wprowadzenie
Istotny wpływ na stabilność finansów publicznych oraz spójność polityki fiskalnej z przebiegiem koniunktury gospodarczej mają względy instytucjonalne określane
mianem ram polityki fiskalnej. Na ramy fiskalne składa się ogół ustaleń, procedur i podmiotów oddziałujących na proces planowania, uchwalania i wykonania budżetów lub
funduszy publicznych1.
Powstanie Unii Gospodarczej i Walutowej stało się najważniejszą przyczyną do
opracowania i implementacji reguł prowadzenia polityki fiskalnej. Utrzymując zdecentralizowaną politykę fiskalną, za konieczne uznano przeciwdziałanie występowaniu nadmiernych deficytów budżetowych i narastaniu długu publicznego poprzez wprowadzanie
reguł fiskalnych oraz mechanizmów dyscyplinujących państwa członkowskie. Choć miano
świadomość, iż reguły fiskalne nie są wystarczającym narzędziem zapewniającym równowagę budżetową, a ich skuteczność w ograniczaniu deficytów jest daleka od doskonałości,
uznano, iż właściwie skonstruowane reguły fiskalne w połączeniu z przejrzystymi finansami publicznymi są najbardziej użytecznym narzędziem zapewnienia stabilizacji fiskalnej2.
*
Magister Joanna Spychała jest doktorantką na Wydziale Towaroznawstwa (Katedra Koniunktury Gospodarczej) Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. E-mail: [email protected].
1
M. Banaszewska, Wydatkowe reguły fiskalne jako składnik ram fiskalnych państw Unii Europejskiej,
„Zarządzanie i Finanse” 2013, nr 2, cz. 3, s. 7.
2
J. Siwińska-Gorzelak, Znaczenie instytucji budżetowych dla równowagi fiskalnej, w: Instytucje a polityka makroekonomiczna i wzrost gospodarczy, red. M. Brzozowski i in., Wydawnictwo Uniwersytetu
Warszawskiego, Warszawa 2006, s. 84.
227
Współczesne Problemy Ekonomiczne
nr 11 (2015)
Liberalizacja
Początkowo praktycznym uzasadnieniem wdrażania reguł fiskalnych było zapewnienie
stabilności makroekonomicznej państwa i zabezpieczenie gospodarki przed ekspansją
sektora publicznego. Współcześnie wprowadzanie reguł ma służyć prowadzeniu zrównoważonej polityki fiskalnej, co jest niezbędnym warunkiem osiągnięcia w długim okresie
zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Ponadto, stosowanie reguł fiskalnych uzasadnia
potrzeba wsparcia polityki pieniężnej, ograniczanie ekspansji fiskalnej pomiędzy różnymi
poziomami władzy oraz zwiększanie wiarygodności realizowanej polityki fiskalnej3.
Głównym celem artykułu jest przedstawienie reguł fiskalnych stosowanych w państwach Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem reguł wydatkowych. W artykule podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czym charakteryzują się wydatkowe reguły fiskalne?
2.W jakim stopniu zmieniło się znaczenie wydatkowych reguł fiskalnych w państwach Unii Europejskiej w latach 1990–2012?
3. Jakie reguły wydatkowe stosowane są w Polsce?
4.W opracowaniu zastosowano metodę analizy opisowej i porównawczej.
Klasyfikacja reguł fiskalnych
Według definicji wprowadzonej przez G. Kopitsa i S. Symansky’ego reguła fiskalna
to permanentne ograniczenie polityki fiskalnej odzwierciedlone we wskaźnikach budżetowych oraz wskazujących na jej postępy4. Reguły fiskalne wprowadzone jak dotąd
w wielu państwach postrzegane są jako obiecujący instrument w walce z kryzysem finansów publicznych. Impulsem wprowadzania reguł fiskalnych do systemów finansów
publicznych stała się skłonność rządzących do deficytu budżetowego prowadząca do
ciągłego narastania zadłużenia publicznego oraz wydatków i rozchodów budżetowych
związanych z jego spłatą i obsługą. Istotą reguł fiskalnych jest trwałe ograniczenie uznaniowości w prowadzeniu polityki fiskalnej5.
Podstawowy podział reguł fiskalnych pozwala wyróżnić reguły numeryczne, tak
zwane ilościowe, polegające na ustanowieniu limitów dla wskaźników budżetowych,
oraz reguły jakościowe określające w sposób opisowy lub proceduralny wprowadzone
ograniczenia. Poza tym podziałem reguły fiskalne klasyfikowane są według różnych
kryteriów, z których najważniejsze z przedstawiono w tabeli 1.
3
R. Piwowarski, Reguły fiskalne oraz instrumenty nowego zarządzania publicznego jako narzędzia
przejrzystej polityki fiskalnej, „Studia Ekonomiczne” 2011, nr 3, s. 253.
4
G. Kopits, S. Symansky, Fiscal policy rules, „IMF Occasional Paper” 1998, no. 162, s. 2.
5
M. Cilak, Reguły wydatkowe dotyczące budżetu państwa (na gruncie ustawy o finansach publicznych
z 2009 r.), „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu” 2013, nr 1, s. 40.
228
Joanna Spychała
Wydatkowe reguły fiskalne jako instrument dyscyplinujący finanse publiczne
Istotnym kryterium podziału reguł fiskalnych jest zasięg terytorialny, który umożliwia wyodrębnienie reguł ponadnarodowych i krajowych. Fundamentalnym przykładem
reguł ponadnarodowych są kryteria konwergencji wprowadzone w 1992 roku przez
Tabela 1. Klasyfikacja reguł fiskalnych
Rodzaje reguł fiskalnych
Zasięg terytorialny
–– reguły ponadnarodowe
–– reguły krajowe
Szczebel sektora
publicznego
––
––
––
––
––
Czas
–– reguły dotyczące krótkiego okresu
–– reguły wieloletnie
Przedmiot
––
––
––
––
reguły dotyczące całego sektora publicznego
reguły dotyczące szczebla centralnego
reguły dotyczące szczebla regionalnego
reguły dotyczące szczebla lokalnego
reguły dotyczące szczebla ubezpieczeń społecznych
reguły wydatkowe
reguły dochodowe
reguły zrównoważonego budżetu
reguły zadłużenia
Liberalizacja
Kryterium
Źródło: opracowanie własne na podstawie: K. Marchewka-Bartkowiak, Reguły fiskalne w warunkach kryzysu finansów publicznych,
„Ekonomia i Prawo” 2012, nr 3, s. 49.
Traktat z Maastricht6 oraz rozszerzone w 1997 roku w Pakcie Stabilności i Wzrostu7.
Niezależnie od powyższych kryteriów ponadnarodowych państwa będące członkami
Unii Europejskiej wykorzystują dodatkowo reguły fiskalne o zasięgu krajowym. Podział
reguł fiskalnych według szczebla sektora finansów publicznych, których one dotyczą, jest
istotny w celu zwiększenia dyscypliny budżetowej finansów publicznych jako całości
oraz ich koordynacji w obrębie całego sektora8. Ze względu na kryterium czasu reguły fiskalne można podzielić na te, które odnoszą się do krótkiego okresu (na przykład dotyczą
tylko jednorocznego budżetu), oraz reguły wieloletnie9. Z punktu widzenia podziału
przedmiotowego dotyczącego wskaźnika będącego podstawą konstrukcji reguły dzieli
się je zwykle na cztery podstawowe grupy zaprezentowane w tabeli 2.
6
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. C 83 z 30 marca 2010 roku), wcześniej Traktat
o Wspólnocie Europejskiej (TWE).
7
Rozporządzenie Rady (WE) nr 3605/93 z 22 listopada 1993 roku w sprawie stosowania Protokołu
w sprawie procedury dla nadmiernego deficytu załączonego do Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.
8
K. Marchewka-Bartkowiak, Reguły fiskalne w warunkach kryzysu finansów publicznych, „Ekonomia
i Prawo” 2012, nr 3, s. 48–49.
9
S. Franek, Reguły fiskalne w przemianach instytucjonalnych finansów publicznych, Zeszyty Naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2010, nr 39, s. 69.
229
Współczesne Problemy Ekonomiczne
nr 11 (2015)
W realizacji celów polityki fiskalnej wskazuje się na wysoką skuteczność reguł wydatkowych, które skutecznie realizują trzy podstawowe cele10:
a) prowadzą do długookresowej stabilizacji zadłużenia;
b)zapewniają działalność automatycznych stabilizatorów koniunktury, pozostawiając pewien stopień swobody (na przykład do zmniejszania dochodów podatkowych);
c) wpływają na zmniejszenie roli państwa w gospodarce.
Tabela 2. Reguły fiskalne według podziału przedmiotowego
Rodzaj reguły
Charakterystyka
Wydatkowe
Reguły nakładające ograniczenia na wydatki wyrażone w wartościach absolutnych
jako stopy przyrostu lub jako odsetek PKB.
Dochodowe
Reguły ustalające maksymalne lub minimalne pułapy dotyczące dochodów państwa,
a także ograniczenia w wydatkowaniu ponadplanowych dochodów.
Liberalizacja
Zrównoważonego budżetu
Zadłużenia
Reguły definiowane poprzez saldo ogólne, pierwotne, strukturalne,
dopasowanie cyklicznie oraz tak zwaną złotą regułę budżetu.
Reguły polegające głównie na ustanowieniu limitu jawnego zadłużenia
sektora publicznego wyrażonego jako odsetek PKB.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: J. Kantorowicz, Reguły fiskalne – co się sprawdza?, „Analiza FOR” 2012, nr 3, s. 5.
Wydatkowe reguły fiskalne
Zgodnie z definicją reguły wydatkowe odnoszą się do wzrostu wydatków budżetowych wyrażonych w wielkościach nominalnych lub realnych, w relacji do PKB albo
skorygowanych o wahania cykliczne. Konstrukcja reguł wydatkowych jest zbliżona do
pozostałych typów reguł fiskalnych i obejmuje między innymi: podstawę ich sformułowania, czas jej obowiązywania oraz podmioty zajmujące się przestrzeganiem danej
reguły11.
Reguły fiskalne ograniczające wydatki budżetowe mają za zadanie ograniczać procykliczne poluzowanie polityki fiskalnej. Reguły te mogą jednak różnić się w ramach12:
a) zakresu wydatków, który obejmują (wydatki ogółem, wydatki pierwotne, wydatki
bieżące, wydatki na ubezpieczenia społeczne i tym podobne);
b)zastosowania korekty inflacyjnej (wydatki realne, wydatki nominalne);
c) wprowadzenia ilościowego limitu wydatków lub ustalonej stopy ich wzrostu.
J. Kantorowicz, Reguły fiskalne – co się sprawdza?, „Analiza FOR” 2012, nr 3, s. 6.
M. Banaszewska, dz. cyt., s. 9–10.
12
S. Franek, dz. cyt., s. 71.
10
11
230
Joanna Spychała
Wydatkowe reguły fiskalne jako instrument dyscyplinujący finanse publiczne
Reguły wydatkowe powinny odnosić się do możliwie jak największej części wydatków publicznych. W praktyce problematyczne jest jednak obejmowanie regułą prawnie
zdeterminowanych wydatków sztywnych, wydatków majątkowych, wydatków finansowanych z bezzwrotnej pomocy zagranicznej czy też wydatków wrażliwych na wahania
cykliczne. Mając to na uwadze, reguły wydatkowe najczęściej odnoszą się jedynie do
dyskrecjonalnych zmian tych wydatków, które angażują dodatkowe środki publiczne13.
Podstawową zaletą reguł wydatkowych jest ich neutralność wobec działania automatycznych stabilizatorów gospodarki po stronie dochodów publicznych. Ponadto, z uwagi
na to, iż reguły wydatkowe odnoszą się do wielkości, na które bezpośredni wpływ ma
władza publiczna, są one zachętą do wieloletniego planowania budżetowego. W praktyce
oznacza to, że polityka fiskalna staje się bardziej przewidywalna14.
Reguły fiskalne w państwach Unii Europejskiej w latach 1990–2012
Liberalizacja
Reguły fiskalne o charakterze ponadnarodowym bezpośrednio wpływają na przyjęcie odpowiednich zasad ich konstrukcji na szczeblu krajowym. We wprowadzonych
obecnie tak zwanych krajowych ramach budżetowych Komisja Europejska sugeruje15
implementację zastosowanych ponadnarodowych kryteriów również na poziom prawodawstwa narodowego16. Narodowe reguły fiskalne należy traktować jako instrument
komplementarny do zobowiązań nakładanych przez Pakt Stabilności i Wzrostu oraz jako
narzędzie ułatwiające prowadzenie polityki fiskalnej zgodnie z najważniejszymi przesłankami stanowiącymi podstawy reformy Paktu. Zostało to potwierdzenie w komunikacie Komisji Europejskiej z 12 maja 2010 roku17.
W rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 16 listopada 2011 roku18 stwierdzono, że przedmiotem oceny polityki fiskalnej w średnim okresie jest strukturalne saldo budżetowe oraz wydatki publiczne skorygowane o dyskrecjonalne zmiany dochodów publicznych.
Wydatki publiczne państw członkowskich, które osiągnęły średniookresowy cel budżetowy,
nie powinny rosnąć szybciej niż potencjalny PKB w średnim okresie (dopuszczalna jest rekomM. Banaszewska, dz. cyt., s. 10.
Tamże, s. 9. Zob. X. Debrun, N. Epstein, S. Szymansky, A New Fiscal Rule: Should Israel “Go
Swiss”?, „IMF Working Paper” 2008, no. WP/08/87; B. Anderson, J. Minarik, Design Choices for Fiscal
Policy Rules, „OECD Journal on Budgeting” 2006, vol. 5, no. 4.
15
Wniosek Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1466/97 w sprawie
wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych.
16
K. Marchewka-Bartkowiak, dz. cyt., s. 54.
17
http://ec.europa.eu/economy_finance/articles/euro/documents/2010-05-12com(2010)250_final.pdf
(4.04.2014).
18
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1175/2011 z 16 listopada 2011 roku zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz
nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych (Dz.Urz. UE L 306/12 z 23 listopada 2011 roku).
13
14
231
Współczesne Problemy Ekonomiczne
nr 11 (2015)
pensata w postaci dyskrecjonalnego wzrostu dochodów publicznych). Zapewnieniu osiągnięcia przez państwa członkowskie średniookresowego celu budżetowego służyć ma nadwyżka
tempa wzrostu potencjalnego PKB nad tempem wzrostu wydatków publicznych. Oprócz tego
każdorazowe obniżenie określonych publicznych dochodów powinno być zrekompensowane
dyskrecjonalnym zmniejszeniem wydatków lub zwiększeniem innych dochodów19.
Zjawisko znaczonego rozpowszechnienia numerycznych reguł fiskalnych stosowanych w państwach członkowskich można zaobserwować od początku powstania Unii
Gospodarczej i Walutowej. Na przestrzeni ponad dwóch dekad można mówić o około
siedmiokrotnym wzroście liczby tych reguł (rysunek 1). Znaczna dynamika dotyczyła
zarówno reguł wydatkowych, jak i pozostałych reguł fiskalnych. Na taki stan rzeczy
wpłynęło wzmacnianie ponadnarodowych i krajowych ram fiskalnych oraz powiększająca się liczba państw członkowskich stosujących omawiane reguły.
Liberalizacja
Rysunek 1. Ilościowe reguły fiskalne obowiązujące w państwach Unii Europejskiej w latach 1990–2012
Źródło: opracowanie własne na podstawie Fiscal Rules Database.
Rysunek 2 przedstawia rodzaje i liczbę poszczególnych reguł fiskalnych stosowanych
przez dane państwa członkowskie w latach 1990–2012. Można zaobserwować znaczne
zróżnicowanie zarówno pod względem liczby, jak i rodzajów stosowanych reguł. Najpow19
232
M. Banaszewska, dz. cyt., s. 12.
Joanna Spychała
Wydatkowe reguły fiskalne jako instrument dyscyplinujący finanse publiczne
szechniejsze są reguły zrównoważonego budżetu stosowane przez 21 państw członkowskich.
Reguły wydatkowe w badanym okresie zastosowało 19 państw. W zdecydowanej większości
przypadków reguły wydatkowe miały umocowanie prawne. Dominującą rolę pod względem
liczby stosowanych reguł (w tym wydatkowych) odgrywają Włochy. Państwem, w którym
średniookresowe ramy budżetowe (w tym reguła wydatkowa) zostały wpisane do ustaw
w 2014 roku, jest Cypr. Jedynym państwem należącym do Unii Europejskiej, które nie wdrożyło żadnych reguł fiskalnych w systemie finansów publicznych, jest Malta.
Liberalizacja
Rysunek 2. Ilościowe reguły fiskalne obowiązujące w poszczególnych państwach Unii Europejskiej
w latach 1990–2012
Źródło: opracowanie własne na podstawie Fiscal Rules Database.
233
Współczesne Problemy Ekonomiczne
nr 11 (2015)
Wydatkowe reguły fiskalne stosowane w Polsce
Liberalizacja
Ramy fiskalne w Polsce oparte są na kilku regułach. Z prawnego punktu widzenia
najważniejszą z nich jest reguła zadłużeniowa ujęta w dwóch aktach prawnych – Konstytucji RP oraz ustawie o finansach publicznych. Jej głównym celem jest niedopuszczenie do przekroczenia określonych progów przez państwowy dług publiczny. Natomiast
z praktycznego punktu widzenia ważniejszą rolę odgrywa stabilizująca reguła wydatkowa, która w przeciwieństwie do reguły długu corocznie narzuca ograniczenia na finanse
publiczne. Stabilizująca reguła wydatkowa jest najnowszą regułą stosowaną w Polsce,
a jej wdrożenie było elementem implementacji dyrektywy Rady 2011/85/UE z 8 listopada
2011 roku w zakresie numerycznych reguł fiskalnych20. W rzeczywistości prace nad zaprojektowaniem reguły wydatkowej w Ministerstwie Finansów rozpoczęły się już przed
wejściem w życie przedmiotowej dyrektywy i wydaniem rekomendacji Rady.
Wydatkowa reguła stabilizująca zastąpiła dotychczas stosowaną wydatkową regułę
dyscyplinującą. Nowa reguła ma na celu określenie limitu wydatków sektora instytucji
rządowych i samorządowych ogółem na poziomie gwarantującym zachowanie równowagi finansów publicznych. Określa ona maksymalny pułap wydatków sektora, a nie
konkretnych wydatków publicznych. Oznacza to, że pułap ten ma charakter zagregowany
i wydatki niektórych jednostek objętych limitem będą mogły rosnąć szybciej kosztem
wolniejszego wzrostu lub spadku wydatków innych jednostek objętych limitem. W regułę
wbudowano symetryczny mechanizm korygujący z celem operacyjnym powiązanym
ze średniookresowym celem budżetowym (tak zwwany MTO). Odchylenia wyniku nominalnego sektora instytucji rządowych i samorządowych od średniookresowego celu
budżetowego będą kumulowały się na tak zwanym koncie kontrolnym. Gdy poziom
odchyleń od celu będzie przesadny, wówczas zostanie włączona dodatkowa korekta dynamiki limitu wydatków. W sytuacji niewymagającej korekty w zakresie równowagi
finansów publicznych limit wydatkowy będzie rósł w tempie średniookresowego PKB
powiększonego o prognozowaną inflację21.
Podsumowanie
Podstawowym celem numerycznych reguł fiskalnych jest zapewnienie stabilności
fiskalnej i makroekonomicznej oraz utrzymanie wielkości sektora finansów publicznych
na określonym poziomie. Doświadczenia państw europejskich wykazują, że opracowanie
trwałych ram instytucjonalnych, których elementem są reguły fiskalne, wzmacnia jakość
20
21
234
Program Konwergencji. Aktualizacja 2014, s. 62–64.
Stabilizująca reguła wydatkowa, Ministerstwo Finansów, Warszawa 2013, s. 1–3.
Joanna Spychała
Wydatkowe reguły fiskalne jako instrument dyscyplinujący finanse publiczne
finansów publicznych. Zróżnicowanie reguł stosowanych chociażby w państwach Unii
Europejskiej wskazuje, iż nie ma jednej recepty na utrzymanie dyscypliny fiskalnej,
a reguły fiskalne muszą stanowić ważny element szerszego projektu kompleksowych
zmian o charakterze długoterminowym. Z ilościowego punktu widzenia znaczenie reguł
wydatkowych w państwach członkowskich Unii Europejskiej wzrosło w sposób znaczny.
Wynika to przede wszystkim z faktu, iż odpowiednio realizowane reguły wydatkowe
mogą stanowić przeciwwagę dla prowadzenia ekspansywnej polityki fiskalnej w czasie
gospodarczego wzrostu.
Literatura
Liberalizacja
Anderson B., Minarik J., Design Choices for Fiscal Policy Rules, „OECD Journal on Budgeting”
2006, vol. 5, no. 4.
Banaszewska M., Wydatkowe reguły fiskalne jako składnik ram fiskalnych państw Unii Europejskiej, „Zarządzanie i Finanse” 2013, nr 2, cz. 3.
Cilak M., Reguły wydatkowe dotyczące budżetu państwa (na gruncie ustawy o finansach publicznych z 2009 r.), „Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu” 2013, nr 1.
Debrun X., Epstein N., Szymansky S., A New Fiscal Rule: Should Israel “Go Swiss”?, „IMF
Working Paper” 2008, no. WP/08/87.
Franek S., Reguły fiskalne w przemianach instytucjonalnych finansów publicznych, Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2010,
nr 39.
http://ec.europa.eu/economy_finance/articles/euro/documents/2010-05-12com(2010)250_ final.
pdf.
http://ec.europa.eu/economy_finance/db_indicators/fiscal_governance/fiscal_rules/index_
en.htm.
Kantorowicz J., Reguły fiskalne – co się sprawdza?, „Analiza FOR” 2012, nr 3.
Kopits G., Symansky S., Fiscal Policy Rules, „IMF Occasional Paper” 1998, no. 162.
Marchewka-Bartkowiak K., Reguły fiskalne w warunkach kryzysu finansów publicznych, „Ekonomia i Prawo” 2012, nr 3.
Piwowarski R., Reguły fiskalne oraz instrumenty nowego zarządzania publicznego jako narzędzia przejrzystej polityki fiskalnej, „Studia Ekonomiczne” 2011, nr 3.
Program Konwergencji. Aktualizacja 2014.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1175/2011 z 16 listopada 2011 roku
zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 w sprawie wzmocnienia nadzoru
pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych (Dz.Urz. UE L
306/12 z 23 listopada 2011 roku).
Rozporządzenie Rady (WE) nr 3605/93 z 22 listopada 1993 roku w sprawie stosowania Protokołu
w sprawie procedury dla nadmiernego deficytu załączonego do Traktatu ustanawiającego
Wspólnotę Europejską.
Siwińska-Gorzelak J., Znaczenie instytucji budżetowych dla równowagi fiskalnej, w: Instytucje
a polityka makroekonomiczna i wzrost gospodarczy, red. M. Brzozowski i in., Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
Stabilizująca reguła wydatkowa, Ministerstwo Finansów, Warszawa 2013.
235
Współczesne Problemy Ekonomiczne
nr 11 (2015)
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. C 83 z 30 marca 2010 roku), wcześniej
Traktat o Wspólnocie Europejskiej (TWE).
Wniosek Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1466/97
w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk
gospodarczych.
Streszczenie
W artykule przedstawiono rolę reguł fiskalnych w tworzeniu ram instytucjonalnych nowoczesnych finansów publicznych. Celem artykułu jest przedstawienie reguł fiskalnych stosowanych w państwach Unii Europej­
skiej w latach 1900–2012 oraz reguł fiskalnych stosowanych w Polsce. Analizy przeprowadzono ze szczególnym
uwzględnieniem reguł wydatkowych.
Expenditure rules as an instrument of public finance discipline
Liberalizacja
This paper presents the role of fiscal rules in creating the institutional framework of modern public finance. The
aim of this article is show the fiscal rules applied in European Union countries in the period 1900–2012 and the fiscal
rules used in Poland. Analyses were performed with particular emphasis on expenditure rules.
Translated by Joanna Spychała
236