Ocena stanu sanitarnego Powiatu Łódzkiego
Transkrypt
Ocena stanu sanitarnego Powiatu Łódzkiego
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Łodzi jest aparatem wykonawczym Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łodzi, będącego jednocześnie Dyrektorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi i działa w formie jednostki budżetowej na terenie Miasta Łodzi i Powiatu Łódzkiego Wschodniego. -zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej: (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263 z późn. zm.) wraz z aktami wykonawczymi. - ustawą z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (Dz.U.z 2013r poz.2017 z późn.zm.) -ustawą z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych ( Dz.U.z 2013r.poz 885 z późn.zm) Państwowa Inspekcja Sanitarna jest powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: a) higieny środowiska, b) higieny pracy w zakładach pracy, c) higieny radiacyjnej, d) higieny procesów nauczania i wychowania, e) higieny wypoczynku i rekreacji, f) zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych . 1 Przynależność do Unii Europejskiej obliguje Państwową Inspekcję Sanitarną do działań w kierunku spełniania koniecznych warunków, przepisów technicznych i standardów m.in. w dziedzinie badań laboratoryjnych poprzez utrzymanie systemu zarządzania i akredytacji badań wykonywanych z zakresu badania wody, badań epidemiologicznych oraz narażenia środowiskowego i zawodowego na czynniki szkodliwe dla zdrowia jak i systemu zarządzania w działalności nadzorowej. Ciągle wzrastająca liczba klientów korzystających z usług Oddziału Laboratoryjnego potwierdza, że zadania i cele uwzględniające przede wszystkim potrzeby klientów są właściwie realizowane. Oddział Laboratoryjny PSSE w Łodzi posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji Nr AB 543 z dnia 25 października 2004r. W 2012r. Oddział Laboratoryjny uzyskał bardzo dobre wyniki w trakcie auditu PCA odnawiającego posiadaną akredytację na następne 4 lata. Uzyskany certyfikat potwierdził skuteczność systemu zarządzania wg PN-EN ISO/IEC 17025:2005 oraz kompetencje techniczne do wykonywania badań zawartych w zakresie akredytacji – aktualny zakres akredytacji Nr AB 543 wyd. 12 z dnia 01.08.2014r. Celem wdrożonego systemu zarządzania jest budowanie zaufania do Naszej Jednostki oraz spełnianie wymagań Klienta, jak też wymagań ustawowych zawartych w obowiązujących przepisach. Badania laboratoryjne wykonywane są przez kompetentny personel, zgodnie z obowiązującymi metodami, przy użyciu nowoczesnej aparatury badawczej i pomiarowej. Działania Oddziału Laboratoryjnego zmierzają do podnoszenia jakości świadczonych usług w celu spełnienia oczekiwań klientów. W Oddziale Laboratoryjnym Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej cztery laboratoria: w Łodzi, funkcjonują Sekcja Badań Wody wykonuje badania w zakresie: 1. analizy fizykochemicznej i bakteriologicznej wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; 2. Legionella w wodzie ciepłej; 3. naturalnych wód mineralnych i naturalnych wód źródlanych; 4. wody z kąpielisk i basenów; W 2014r. w tym laboratorium wykonano 7357 badań - 19 277 oznaczeń, w tym w ramach nadzoru 5038 badań 4464 oznaczeń chemicznych, 6393 oznaczeń fizycznych, 3383 oznaczeń mikrobiologicznych Laboratorium posiada wdrożoną i akredytowaną metodę amerykańską Colilert oraz Enterolert pozwalające na szybkie uzyskanie wyników w zakresie badań mikrobiologicznych wody. 2 Sekcja Badań Bakteriologicznych wykonuje: 1. badania skuteczności sterylizacji (Sporale A i Sporale B), 2. badania mikrobiologicznej czystości powierzchni, 3. badania mikrobiologicznej czystości powietrza, 4. badania w kierunku nosicielstwa gronkowców chorobotwórczych, 5. badania właściwości bakteriobójczych próbek. W 2014r. w tym laboratorium wykonano 4560 badań sporali -5321 oznaczeń(w tym 492 w ramach nadzoru ) oraz wymazów sanitarnych ze środowiska placówek medycznych w celu zapewnienia właściwego poziomu sanitarnego w otoczeniu pacjenta. Laboratorium jest jedynym w województwie łódzkim posiadającym akredytację PCA na wykonywanie badań wymazów sanitarnych. W 2014r. laboratorium prowadziło badania środowiska w zakresie czystości mikrobiologicznej dla stomatologii, branży farmaceutycznej i kosmetycznej jak również dla firm współpracujących z placówkami służby zdrowia np. pralnie szpitalne. W związku z dużym zapotrzebowaniem na te badania liczba klientów systematycznie rośnie. Od wielu lat laboratorium bierze udział w ogólnopolskim sprawdzianie wiarygodności badań w mikrobiologii Polmicro, uzyskując bardzo dobre wyniki. Sekcja Badań Schorzeń Jelitowych wykonuje: badania kału i wymazy z odbytu : : 1. w kierunku pałeczek Salmonella i Shigella, 2. w kierunku pałeczek Yersinia sp,. 3. w kierunku E. coli 0157, 4. w kierunku ogólnej flory bakteryjnej u dzieci do3 lat, 5. antybiogramy. W 2014r. w tym laboratorium przebadano 7237 osób, wykonano 22 206 badań, tym z wynikiem dodatnim 245 . Łącznie ( nadzór + działalność usługowa ), stanowi 67 276 oznaczeń. Od wielu lat laboratorium bierze udział w ogólnopolskim sprawdzianie wiarygodności badań w mikrobiologii Polmicro, uzyskując bardzo dobre wyniki. 3 Sekcja Badań Środowiskowych Zajmuje się pomiarami czynników szkodliwych i uciążliwych na stanowiskach pracy oraz pomiarami w środowisku komunalnym. 1. Pomiary drgań działających na organizm człowieka. 2. Pomiary warunków termicznych. 3. Pomiary oświetlenia. 4. Pomiary natężenia hałasu. 5. Pomiary stężenia tlenku węgla w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi i w budynkach użyteczności publicznej. 6. Pobieranie próbek do badania czynników chemicznych i pyłowych. W 2014r. w tym laboratorium wykonano 592 -1091 oznaczeń ( w tym w ramach nadzoru 364 badań w tym 686 oznaczeń chemicznych i fizycznych. ) zakwestionowano 72. Badania i pomiary wykonywane w tym laboratorium służą ochronie zdrowia pracowników, zabezpieczeniu przed działaniem czynników szkodliwych w środowisku pracy oraz ochronie mieszkańców przed działaniem tlenku węgla i hałasu komunalnego. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w powiecie łódzkim wschodnim w 2014 roku w porównaniu z rokiem 2013 W roku 2014 sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w powiecie łódzkim wschodnim w porównaniu z rokiem 2013 uległa niewielkim zmianom. W przypadku niektórych chorób podlegających rejestracji liczba przypadków zwiększyła się, a co za tym idzie zapadalność wzrosła. Wynika to między innymi z poprawiającej się zgłaszalności chorób zakaźnych przez podmioty lecznicze. Sytuację epidemiologiczną w powiecie łódzkim wschodnim w roku 2014 można określić nadal jako korzystną. Odnotowano spadek zapadalności m.in. na: gruźlicę, przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B, krztusiec, ospę wietrzną, świnkę, płonicę, boreliozę. 4 Nie zarejestrowano przypadków : inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, duru brzusznego, durów rzekomych, czerwonki bakteryjnej, zatruć pokarmowych jadem kiełbasianym (botulizmu), zatruć pokarmowych gronkowcowych, wzw typu A, ostrego wzw typu B, C , błonicy, tężca, odry, inwazyjnej choroby meningokokowej, kleszczowego zapalenia mózgu, wrodzonych chorób wirusowych, w tym różyczki wrodzonej, malarii, listeriozy, kiły, rzeżączki, wścieklizny. Nie zarejestrowano również przypadków ostrego porażenia wiotkiego u dzieci 0-14 lat. Od roku 2004 nie rejestruje się na terenie powiatu łódzkiego wschodniego przypadków: duru brzusznego, durów rzekomych, czerwonki bakteryjnej, zatruć jadem kiełbasianym, zatruć grzybami, odry, błonicy, tężca, włośnicy, ostrych porażeń wiotkich u dzieci w wieku 0 - 14 lat Wzrosła liczba zachorowań na: przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C, różyczkę, zakażenia jelitowe wywołane przez pałeczki salmonella, rotawirusy, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii enterowirusowej. Choroby zakaźne wieku dziecięcego W roku 2014 w porównaniu z 2013 rokiem zmieniła się zapadalność (/100 tys. ludności) na następujące choroby zakaźne wieku dziecięcego: wzrosła różyczka - z 11,5 do 22,9. płonica - z 17,5 do 33,6 krztusiec - z 31,6 do 21,0 ospa wietrzna - z 473,5 do 148,6 spadła Nie zgłoszono przypadków odry. 5 Wirusowe zapalenie wątroby Liczba zachorowań na wszystkie typy wirusowego zapalenia wątroby (ogółem) w powiecie łódzkim wschodnim w roku 2014 była zbliżona do liczby odnotowanej w roku 2013 (wzrosła z 14 do 15). Wszystkie zachorowania są to zakażenia przewlekłe, w tym wzw typu B – 4 , a wzw typu C – 11. Korzystnie przedstawia się sytuacja epidemiologiczna wzw typu A. W latach 2004 - 2014 zarejestrowano 1 przypadek (w 2009 roku). Zatrucia i zakażenia pokarmowe Wzrosła ogólna liczba przypadków zatruć i zakażeń pokarmowych o etiologii bakteryjnej i wirusowej w powiecie łódzkim wschodnim w roku 2014 w porównaniu z rokiem 2013 (w 2013 r. – 91, w 2014 r. – 108 przypadków zachorowań). Wzrosła ilość zachorowań na zatrucia pokarmowe salmonelozowe (z 14 do 21). Tak jak w 2014 r. większość odnotowanych w powiecie łódzkim wschodnim przypadków zatruć pokarmowych salmonelozowych było wywołanych przez pałeczki Salmonella z grupy D, najczęściej pałeczki Salmonella Enteritidis rzadziej przez inne typy serologiczne. Ogniska zbiorowych zatruć i zakażeń pokarmowych. W roku 2014 na terenie powiatu łódzkiego wschodniego odnotowano 1 (w 2013 r. – 0) ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego o nieustalonej etiologii - do zakażenia doszło w trakcie wycieczki do Rumunii. Pokąsania ludzi przez zwierzęta Liczba zarejestrowanych w 2014 roku na terenie powiatu łódzkiego wschodniego pokąsań ludzi przez zwierzęta wzrosła w porównaniu z 2013 rokiem (z 100 do 117). Do szczepień p/wściekliźnie w 2014 roku rozpoczęło 28 osób (w roku 2013 – 25), natomiast 2 osoby z zakwalifikowanych zrezygnowało ze szczepień. W roku 2014 podobnie jak w roku 2013 do PSSE w Łodzi nie zgłoszono przypadków wykrycia wścieklizny wśród zwierząt na terenie powiatu łódzkiego wschodniego. 6 Tabela 1. Przypadki pokąsań ludzi przez zwierzęta na terenie powiatu łódzkiego wschodniego zarejestrowane w roku 2013 i 2014 2013 Pokąsania ogółem Pokąsania, po których zakwalifikowano do szczepienia przeciwko wściekliźnie Pokąsania przez zwierzęta domowe Pokąsania przez zwierzęta dzikie Inne pokąsania : - brak informacji - kontakt z preparatem zawierającym wirusa wścieklizny - inne Pokąsania przez psy Pokąsania przez psy znane Pokąsania przez koty Pokąsania przez koty znane Inne zwierzęta domowe będące sprawcami pokąsań Zwierzęta dzikie będące sprawcami pokąsań liczba przypadków 100 2014 % 100 liczba przypadków 117 % 100 30 30 28 24 99 99 117 100 1 1 0 0 0 0 0 0 85 85 103 88 66 66 82 70 14 14 13 11 11 11 7 6 - koń szczur dziki - 7 Grypa W 2014 roku w powiecie łódzkim wschodnim zgłoszono 9 588 przypadków podejrzeń grypy i schorzeń grypopodobnych (w roku poprzednim 8 980), w tym odpowiednio dzieci do lat 14 - 2014 r. – 5 406, 2013 r. – 6 346 . Nie rejestrowano przypadków potwierdzonych wirusologicznie. Gruźlica W 2014 roku zarejestrowano ogółem 8 przypadków gruźlicy (w 2013 r. – 15), w tym 8 przypadków gruźlicy płuc i nie odnotowano gruźlicy pozapłucnej. W badaniach laboratoryjnych w 5 przypadkach potwierdzono prątkowanie. Odnotowano 2 zgony z powodu gruźlicy. Choroby przenoszone drogą płciową W 2014 r. kiły i rzeżączki nie rejestrowano. Nie odnotowano również chorób przenoszonych drogą płciową wywołanych przez Chlamydie. Tabela 2. Zarejestrowane przypadki chorób zakaźnych, zakażeń i zatruć na terenie powiatu łódzkiego wschodniego w roku 2013 i 2014. Podana została liczba zachorowań oraz zapadalność na 100 tys. ludności . 2013 Jednostka chorobowa L.p. 1 Cholera 2 Dur brzuszny 3 Dury rzekome A, B, C zatrucie pokarmowe 4 5 Salmoneloza posocznica inne zakażenie pozajelitowe 6 7 Liczba zachorowań Czerwonka bakteryjna (szigeloza) 2014 Zapadalność na 100 tys. ludności Liczba zachorowań Zapadalność na 100 tys. ludności - - - - 14 20,1 21 30,0 - - -- - - - - - 2 2,9 4 5,7 8 wywołane przez E. coli biegunkotwórczą 9 wywołane przez E. coli enterokrwotoczną - - - - wywołane przez Clostridium difficile 2 2,9 1 1,4 wywołane przez Campylobacter wywołane przez Yersinia enterocolitica lub pseudotuberculosis - 18,7 10 11 12 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe (ogółem) - - 1 13 1,4 13 inne 13 14 w tym u dzieci do lat 2 2 gronkowcowe - - - - 33 6 47,4 8,6 37 5 51,8 7,0 15 16 17 18 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe (ogółem) jadem kiełbasianym (botulizm) wywołane przez Cl. perfringens inne w tym u dzieci do lat 2 19 20 Lamblioza (giardioza) 21 Kryptosporydioza 22 Wirusowe zakażenia 23 wywołane przez rotawirusy wywołane przez norowirusy 8 18,2 5 24 jelitowe (ogółem) 25 inne w tym u dzieci do lat 2 6 25 8,6 35,9 13 21 10,2 15 5 21,6 13 7 7,3 - - - 15 24 21,0 33,6 - 28 Biegunka i zapalenie żołądkowojelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu Dżuma 29 Tularemia 30 Wąglik 31 Bruceloza: nowe zachorowania 32 Nosacizna 33 Leptospiroza 34 Jersinioza pozajelitowa 35 Mikobakteriozy - inne i BNO - 36 Listerioza - - 37 Tężec - - 22 39 1 1 31,6 56,0 1,44 - - - 8 8 11,5 11,5 7 7 9,8 9,8 - - - - 53 Borelioza z Lyme 8 11,5 5 7,0 54 Ornitozy (zakażenia Chlamydia psittaci) 55 Dur wysypkowy 56 Gorączka Q 57 Gorączka plamista i inne riketsjozy - - - - 30 43,1 28 39,2 - - - - 2 2,8 26 27 38 noworodków Błonica 40 Krztusiec 41 Płonica (szkarlatyna) 43 44 45 46 47 48 49 50 51 ogółem Choroba zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu meningokokowa, posocznica inwazyjna inna ogółem Choroba róża wywołana przez zespół wstrząsu toksycznego Streptococcus pyogenes, gorączka połogowa inwazyjna inna Legioneloza 52 58 Poliomyelitis 59 60 61 62 w tym u dzieci do lat 2 ogółem 39 42 ogółem choroba legionistów gorączka z Pontiac wywołane dzikim wirusem wyw. wirusem pochodzenia szczepionkowego Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) Encefalopatie gąbczaste wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba (vCJD) inne 63 64 Wścieklizna 65 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień 71 Kleszczowe zapalenie mózgu Inne opryszczkowe wirusowe zapalenie inne mózgu Wirusowe enterowirusowe zapalenie opryszczkowe opon inne mózgowych 72 Gorączka denga (klasyczna lub krwotoczna) 73 Gorączka zachodniego Nilu 74 Żółta gorączka 75 Wirusowe 66 67 68 69 70 - 9 2 - 1,44 - - - - 2,9 1 1,4 - - - 77 gorączki krwotoczne Choroba wywołana przez hantawirusy 78 Ospa wietrzna 79 Ospa prawdziwa 80 Odra - - - - 81 Różyczka 8 11,5 16 22,9 82 Pryszczyca - - 1 7 1,44 10,1 8,6 - - - 4 5,7 15,7 - 76 83 typu A 84 typu B - ostre 85 Wirusowe zapalenie wątroby 86 87 typu B - przewlekłe - - - - 329 473,1 104 148,6 6 typu C - ostre typu C - przewlekłe 88 typu B+C (zakażenie mieszane) 89 inne - - 2 - 2,9 - 1 3 5 - 1,4 4,2 7,0 - - - - - - 106 Inne bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu - - - - 107 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 5 7,2 5,6 108 Zapalenie mózgu inne i nie określone - - 4 2 ogółem 8 980 12 912 u dzieci w wieku 0-14 lat 6 346 90 AIDS – Zespół nabytego upośledzenia odporności 91 Nowo wykryte zakażenia HIV 92 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 93 Malaria (zimnica) 94 Bąblowica (echinokokoza) 95 Wągrzyca (cysticerkoza) 96 Włośnica 97 98 99 100 Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, inwazyjna - 11 ogółem zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu posocznica inna 101 Zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zak. E. coli ogółem 102 Choroba wywołana przez 103 Haemophilus 104 influenzae, 105 inwazyjna - zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu posocznica inna 109 Grypa ptaków typu A/H5 lub A/H5N1 u ludzi 110 Grypa 111 112 Wrodzone - choroby 113 wirusowe 114 Inne wrodzone 115 zakażenia i choroby 116 pasożytnicze - 117 Rzeżączka wrodzona i noworodków 118 119 Kiła wczesna 120 późna 121 inne postacie kiły i kiła nie określona 122 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydie Inne choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez 123 Chlamydie 2,8 - - 9 588 13 699 5 406 - 2 2,9 - - - - - Liczba ludności na terenie powiatu Łódzkiego wschodniego w 2013 roku – 69 991 (Stan na 30.06.2014 r.) 10 - - Ocena wykonawstwa szczepień ochronnych w punktach szczepień Na terenie powiatu łódzkiego wschodniego w 2014 r. znajdowało się 13 poradni podstawowej opieki zdrowotnej realizujących obowiązkowe i zalecane szczepienia ochronne oraz 1 szpital, w którym wykonywane są szczepienia ochronne noworodków. W 2014 roku przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łodzi przeprowadzili 17 kontroli wykonawstwa i dokumentacji szczepień oraz 1 kontrolę interwencyjną. W bieżącym roku pracę punktów szczepień należy ocenić dość dobrze. Stan uodpornienia dzieci i młodzieży z powiatu łódzkiego-wschodniego w roku 2014 był porównywalny do uodpornienia dzieci i młodzieży zadeklarowanych w podmiotach leczniczych na terenie Łodzi. W porównaniu do roku 2013 wykonawstwo szczepień na terenie powiatu łódzkiego wschodniego w roku 2014 było minimalnie niższe. Spowodowane było to wzrastającą z roku na rok na terenie powiatu łódzkiego wschodniego liczbą tzw. „środowisk uchylających się od szczepień ”, czyli rodziców przeciwnych szczepieniom. W 2012 r. zarejestrowano 44 dzieci nie zgłaszających się na szczepienia natomiast w 2014 r. aż 60 dzieci. Prawie wszystkie z nich zadeklarowane były do jednej poradni poz w Koluszkach. Uchylanie się rodziców od wykonania obowiązku szczepień spowodowane było silnym wpływem ruchów antyszczepionkowych działających w tej miejscowości. W stosunku do rodziców uchylających się od wykonania obowiązku szczepień ochronnych w 2014 r. zostały podjęte następujące działania: - wysłano 20 pism przypominających o obowiązku zgłoszenia się na zaległe szczepienia ochronne i 36 wezwań zgłoszenia się do punktu szczepień w wyznaczonym terminem - wysłano 22 upomnienia zawierające wezwanie do wykonania obowiązku szczepień z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę egzekucji administracyjnej - wystawiono 14 tytułów wykonawczych - skierowano 14 wniosków do wojewody o egzekucję administracyjną obowiązku szczepień Efektem powyższych działań jest tylko 2 zaszczepionych dzieci. Należy nadmienić również, że z każdym rokiem zwiększa się liczba noworodków opuszczających oddziały szpitalne bez wykonania pierwszych podstawowych szczepień przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz gruźlicy z powodu braku zgody rodziców na szczepienie. 11 Nadzór nad podmiotami leczniczymi W 2014 roku nadzorem objęto: 3 szpitale, Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Chorób Płuc w Łodzi, ul. Okólna 181, - budynek przy ul. Okólnej 181 - budynek przy ul. Szpitalnej 5 w Tuszynie Gameta Szpital w Rzgowie, ul. Rudzka 34/36 Prywatna Klinika Psychiatryczna Inventiva w Tuszynie, ul. Polna 16/20 16 ambulatoriów (w tym 2 laboratoria diagnostyczne), 31 gabinetów działających w ramach indywidualnej praktyki lekarskiej. Zlikwidowano 2 praktyki zawodowe: Gabinet Ginekologiczny Karpiński w Tuszynie, ul. Żeromskiego 4, Gabinet Stomatologiczny Kubala w Rzgowie, Pl. 500- lecia 14. W 2014 r. na terenie powiatu powstało 8 nowych podmiotów wykonujących działalność leczniczą min.: - Praktyka Stomatologiczna Wiktor Krawczyński Tuszyn, ul. Rzgowska 5B, - Medar pro w Andrespolu, ul. Rokicińska 125, - Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ESTETIC DENTAL Katarzyna Szwedzińska w Kurowicach, ul. Pabianicka 6, 95-006 Brójce, - SYMBIO-DENT Paweł Piekarski w Koluszkach, ul. Plac Obrońców Warszawy 2, - Prywatna Pomoc Lekarska Marek Skalski w Rzgowie, ul. Polna 3, - Dentestica-Indywidualna Praktyka Stomatologiczna Aneta Jeziorska w Koluszkach, ul. Poprzeczna 5, - Praktyka Lekarska –Marek Jarzębski Specjalista Otolaryngolog w Koluszkach, ul. Korczaka 5. W 2014 r. pracownicy powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi przeprowadzili 45 kontroli w powiecie łódzkim wschodnim, w tym 16 kontroli kompleksowych. Kontrole obiektów służby zdrowia dotyczyły zabezpieczenia p/epidemicznego, stanu czystości bieżącej i stanu sanitarnohigienicznego pomieszczeń, postępowania z odpadami medycznymi i komunalnymi, zagadnień aseptyki i antyseptyki, zachowania właściwego reżimu sanitarnego stosowanego przez personel medyczny. MED KOL Koluszki –nowa Rehabilitacja i część pediatryczna 12 Dezynfekcja w placówkach medycznych Obecnie dysponujemy rozległą paletą skutecznych preparatów odkażających. Oferowane przez firmy środki dezynfekcyjno - myjące i antyseptyczne przeznaczone są dla całego obszaru medycznego. W podmiotach wykonujących działalność leczniczą stosowano miedzy innymi następujące środki dezynfekcyjne: - do narzędzi medycznych: Desco Drill, Desco Bohrerbad, BBraun Helipur H plus N, Gigasept AF Forte , Aldewir, Almyrol, Aniosyme DD1, Sekusept pulver + aktywator, PrimaDent Protect, Bohrtan AF, Stabimed - do powierzchni dotykowych: Anioxyspray WS, ANIOS DDSH, Hospisept – Tuch, Lysoformin Plus – Schaum, Meliseptol Foam, Sani Cloth Active, Septynki Box, Optisal N, Descosept Pur, Biguanid Flache N, Mikrozid AF Liquid, Velox NA, Incidin Plus, - do dezynfekcji powierzchni bezdotykowych: Virkon, Surfanios Lemon Fresh, Incidin Extra N, Quartamon Med., Tristel Fuse, Germo Inodore, - do dezynfekcji rąk i skóry personel służby zdrowia: Spirigel complite,, AHD 2000, Promanum Pure, Softa-Man acute, Sterillium classic pure, Etaproben, Velodes, Esept, Kodan, BBraun Braunoderm, Clinell - Gaziki nasączone alkoholem do skóry, Octenisept, Aseptoman Gel, - do dezynfekcji endoskopów oraz akcesoriów endoskopowych. Perfektan Neu, Perfektan Extra, Descoton 2 GDA, Aniosept Activ, Anioxyde 1000, Cidex, Sterylizacja w szpitalach Sterylizacja jest procesem polegającym na zniszczeniu wszystkich, zarówno wegetatywnych, jak i przetrwalnikowych form mikroorganizmów. W medycynie zabiegowi temu poddawane są narzędzia medyczne, bielizna operacyjna i materiały opatrunkowe. W obiektach lecznictwa zamkniętego na terenie Łodzi oraz powiatu łódzkiego wschodniego najczęściej wykonuje się sterylizację we własnym zakresie. Trzy szpitale posiadają centralne sterylizatornie. Pozostałe placówki przeprowadzają sterylizację w punktach sterylizacji, lokalnych sterylizatorniach lub też przy użyciu podręcznych autoklawów znajdujących się w poradniach lub oddziałach szpitalnych. W użyciu stosuje się przelotowe lub nieprzelotowe autoklawy parowe, autoklawy plazmowe oraz tlenek etylenu. Niektóre szpitale zawarły umowę na usługi sterylizacyjne z firmą zewnętrzną np. Centrum Usług CitoNet CitoNet-Łódź Sp. z o. o. w Łodzi, ul. Świętojańskiej 5/9 Podmioty lecznicze lecznictwa otwartego przeprowadzają sterylizację we własnym zakresie przy użyciu autoklawów ciśnieniowo-parowych, plazmowych i na tlenek etylenu. Szpitale wykonujące sterylizacje we własnym zakresie to: Wojewódzki Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej Centrum Leczenia Chorób Płuc w Łodzi, ul. Okólna 181, - budynek przy ul. Okólnej 181 – lokalna dwustrefowa sterylizacja: 1 parowy nieprzelotowy, - budynek przy ul. Szpitalnej 5 w Tuszynie - sterylizacja na Bloku Operacyjnym: 1 autoklaw parowy przelotowy i 1 plazmowy, - Gameta Szpital w Rzgowie, ul. Rudzka 34/36 – podręczna sterylizatornia przy bloku operacyjnym 1 autoklaw parowy przelotowy, Prywatna Klinika Psychiatryczna Inventiva w Tuszynie, ul. Polna 16/20 – sprzęt jednorazowy. 13 Sterylizacja w ambulatoriach W ambulatoriach najczęściej sterylizacja narzędzi i sprzętów przeprowadzana jest we własnym zakresie przy użyciu autoklawów parowych. Większość placówek dostosowała pomieszczenia, w których wykonywana jest sterylizacja, do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą – zachowano właściwy ciąg technologiczny zapewniający na każdym etapie technologicznym jednokierunkowy ruch materiałów od punktu przyjęcia materiału skażonego do punktu wydania materiału sterylnego. Procesy te wykonywane są w oddzielnym pomieszczeniu lub wydzielonym do tego celu miejscu gabinetu diagnostycznozabiegowego, pod warunkiem zapewnienia rozdziału czasowego miedzy wykonywaniem kolejnych etapów dekontaminacji wyrobów medycznych lub innych przedmiotów lub materiałów, a udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Jeżeli sterylizację wykonuje się w miejscu świadczenia usług medycznych lokalizuje się ją poza drogami komunikacji i w odległości zapewniającej swobodny dostęp do miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego, w trakcie wykonywania którego może dojść do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich. Niektóre podmioty lecznicze posiadają umowy na usługi sterylizacji z firmami zewnętrznymi lub też w użyciu są narzędzia jednorazowego użycia. Kontrola procesów sterylizacji powinna być wykonywana zgodnie z podstawowymi wytycznymi PZH. W każdym pakiecie należy umieszczać test chemiczny. Autoklaw parowy raz w miesiącu winien być kontrolowany testem biologicznym. Najczęściej popełniane błędy podczas sterylizacji to: - zbyt duże pakiety, - przeładowanie lub nieodpowiednie załadowanie komory sterylizatora, - wybór nieodpowiednich parametrów sterylizacji dla materiałów i wielkości pakietów, - nieprawidłowy dobór opakowania do zawartości. Badania mikrobiologiczne Podczas interwencji oraz dochodzeń epidemiologicznych przeprowadzonych w placówkach medycznych na terenie Łodzi i powiatu łódzkiego wschodniego w 2014 roku pobrano 20 wymazów bakteriologicznych na czystość z których 4 zakwestionowano. Działalność zespołów kontroli zakażeń szpitalnych Zgodnie z Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r. poz. 947) we wszystkich szpitalach na terenie Łodzi i w powiecie łódzkim wschodnim są powołane i działające zespoły kontroli zakażeń szpitalnych. Do zadań zespołu należą min. opracowywanie, aktualizacja i nadzór nad systemem zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych i chorób zakaźnych związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych. Coraz częściej rejestracja zakażeń szpitalnych odbywała się metodą czynną. Inne działania PSSE Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi w związku z epidemią gorączki krwotocznej Ebola (EVD) w Afryce Zachodniej przesyłał drogą elektroniczną, faxem wszystkie wytyczne i informacje otrzymane od GIS oraz PZH do szpitali, szpitalnych oddziałów ratunkowych, podstawowej opieki zdrowotnej, poradni specjalistycznych, pogotowia ratunkowego. Ponadto Przygotował formularze wywiadu epidemiologicznego, zgłoszenia przypadku podejrzenia EVD. Wytyczne i niezbędne informacje zamieszczano systematycznie na stronie internetowej stacji. Działał również całodobowy telefon alarmowy. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi brał udział w naradach roboczych oraz spotkaniach z przedstawicielami straży pożarnej, lotniczego pogotowia ratunkowego specjalistycznych zakładów DDD oraz zakładów pogrzebowych. 14 Ćwiczenia – rozkładanie namiotu PSP do dekontaminacji przy Izbie Przyjęć chorób zakaźnych Szpitala im dr.W.Biegańskiego. W 2014 r. przeprowadzono 29 kontroli interwencyjnych, w tym 1 dochodzenie epidemiologiczne z pobraniem wymazów czystościowych. Przeprowadzane interwencje dotyczyły najczęściej nie przestrzegania reżimu sanitarnego związanego z czystością bieżącą, postępowania z odpadami medycznymi, postępowania z narzędziami wielorazowego użytku oraz złego stanu sanitarno – technicznego pomieszczeń W wielu przypadkach zarzuty złożone w skargach potwierdziły się. W trakcie interwencji najczęściej spotykanymi nieprawidłowościami były niewłaściwe postępowanie z: - narzędziami wielokrotnego użycia, - odpadami medycznymi, oraz zły stan sanitarno-higieniczny i nie zachowaną czystość bieżąca. W trakcie kontroli interwencyjnych przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łodzi sprawdzali i oceniali stan sanitarno-techniczny placówki, zabezpieczenie przeciwepidemiczne, postępowanie z bielizną, gospodarkę odpadami medycznymi i komunalnymi, wszystkie procedury stosowane w placówce, wzory kart kontroli czynności wykonywanych przy pacjencie. Szczególną uwagę zwrócono na procedury prawidłowego mycia i dezynfekcji rąk, dezynfekcji, mycia i sterylizacji sprzętu wielorazowego użycia, stosowanie środków ochrony osobistej, mycia i dezynfekcjipowierzchnii. 15 HIGIENA KOMUNALNA Zaopatrzenie w wodę do spożycia Zaopatrzenie wodę do spożycia na terenie powiatu łódzkiego wschodniego zapewniają następujące wodociągi: Wydajność w m³/d <100 100-1000 1000-10000 inne miasto 1 3 1 2 wieś 14 21 1 Stacja uzdatniania w Koluszkach Stan sanitarno-techniczny nadzorowanych wodociągów publicznych i lokalnych dobry. Jakość wody monitorowana jest poprzez badania wykonywane przez PIS, częstotliwość poboru wody uzależniona jest od zużycia wody przez ludność danego terenu. Próby wody pobierane są w obecności właścicieli wodociągów i użytkowników. Na terenie powiatu próbki wody pobierano z: 42 wodociągów publicznych (z 101 punktami poboru próbek ) oraz 1 wodociągu lokalnego( z 1 punktem poboru próbek) . W 2014 r. pobrano do badań fizyko-chemicznych i mikrobiologicznych 196 próbek wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 16 Jakość wody z wodociągów publicznych i lokalnych: Producent Nazwa wodociągu Zakład Gospodarki Wodnej w Andrespolu Bedoń Janówka Justynów Kraszew Stróża Wiśniowa Góra Gospodarstwo Pomocnicze przy Urzędzie Gminy Brójce Bukowiec Koluszkowskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Koluszki ul. Mickiewicza4 Zakład Gospodarki Komunalnej Gminy Nowosolna Gminny Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Rzgowie ul. Stawowa 11 Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Tuszynie ul. Brzezińska 86a Brójce Kotliny Kurowice Pałczew Stefanów Wola Rakowa Koluszki Borowa Gałków Mały Gałków Duży Kaletnik Regny Stefanów Długie Zielona Góra Dąbrówka Dobieszków Lipiny Natolin Teolin Wiączyń Rzgów Gospodarz Grodzisko Kalino Czyżeminek Romanów Modlica Niedas Górki Duże Szczukwin Rydzynki Tuszyn ul. 3-go Maja Tuszyn ul. Wschodnia Jakość wody Parametry przekroczone dobra Postępowanie administracyjne Działania naprawcze - - Mn warunkowo nadaje się do spożycia dobra Decyzja warunkowa Termin wykonania 30.06.2015 r - Rozstrzygnięto przetarg na budowę nowej suw, zakończenie prac 06.2015 r. - dobra - - dobra - - dobra - - Fe, Mn warunkowo nadaje się do spożycia dobra Decyzja warunkowa termin wykonania 31.12.15 r. - - - W 2014 r. na terenie powiatu łódzkiego –wschodniego nie odnotowano pogorszenia jakości wody w nadzorowanych wodociągach 17 Legionella w instalacjach wody ciepłej W ramach monitoringu jakości wody ciepłej Inspekcja Sanitarna prowadzi badania wody w kierunku bakterii Legionella sp. L P 1 2 Rodzaj obiektu Ilość placówek, w których pobrano próby 1 2* Szpitale Domy pomocy społecznej X Razem X * w tym 1 obiekt nadzorowany przez WSSE w Łodzi Ilość próbek ogółem 8 6 14 W tym zakwestionowanych 8 8 Placówki, w których stwierdzono ponadnormatywną ilość bakterii Legionella sp. Podjęły działania naprawcze polegające na przegrzaniu sieci lub jej dezynfekcji chemicznej, bądź wymianie sieci ciepłowniczej. Baseny PSSE w Łodzi prowadzi nadzór nad 2 obiektami (w tym: 1 basen sportowy, 1 basen rekreacyjny, 1 brodzik, 2 wanny z hydromasażem, 1 zjeżdżalnia, 1 basen rekreacyjny sezonowy). Pływalnia Oceanik w Tuszynie Wiśniowa Góra Wodę z basenów pobierano do badań bakteriologicznych 1 w miesiącu, pobrano 65 próbek wody. Stan techniczny basenów oraz jakość wody -nie budziła zastrzeżeń. Stan sanitarny posesji, ulic, terenów rekreacyjnych 18 Ogólny stan sanitarno- porządkowy miejscowości znajdujących się na terenie powiatu łódzkiego wschodniego należy uznać za dobry. Plac zabaw w Rzgowie Osiedlowy plac zabaw w Koluszkach Lisowice zbiornik wodny Gm.Koluszki Zbiornik wodny Kotliny Szalety Szalety zlokalizowane są w: 19 Tuszynie przy ul. Żeromskiego i na terenie prywatnych bazarów przy al. Jana P.II II, Kruszowie, Koluszkach – stacja PKP, Rzgowie – Centra Targowe: „PTAK”, „POLROS”, „CHOLAŚ”, Pl. 500- lecia 23 Wszystkie obiekty w dobrym stanie sanitarno-technicznym. Szalety podłączone do sieci wodociągowej – woda ciepła i zimna. Kanalizacja miejska lub lokalna – szamba opróżniane systematycznie. - Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne, solaria Nadal znacznym utrudnieniem dla nowopowstających i funkcjonujących obiektów oraz dla ich nadzoru stanowi, od początku 2012 r., brak aktualnego rozporządzenia MZ w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać tego typu obiekty. Stan sanitarno-porządkowy zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, solariów skontrolowanych w 2014 r. nie budził zastrzeżeń Hotele, motele i inne placówki świadczące usługi hotelowe Obiekty oceniane są jako dobre. Sukcesywne podwyższanie standardu poprzez remonty, wymianę wyposażenia, to obecnie norma w funkcjonujących obiektach. Hotel Grzegorzewski Tuszyn Dworce, przystanki PKP 20 Po modernizacji trasy Łódź- Warszawa stan techniczny i estetyczny obiektów PKP uległ poprawie. Stacja Chrusty Nowe Targowiska, Systematycznie ulegają poprawie warunki sanitarno-techniczne nadzorowanych targowisk. Na targowiskach zapewnione jest zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie ścieków, toalety dla osób zatrudnionych oraz dla klientów. Gospodarka odpadami 21 Na terenie powiatu prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Nieczystości stałe na terenach gmin gromadzone są w kontenerach bądź puszkach. Odpady wywożone przez specjalistyczne firmy na wysypiska śmieci w Kruszowie , Kalinku oraz na wysypisko w Koluszkach. Nieczystości płynne odprowadzane są do kanalizacji lub do szamb. Szamba opróżniane systematycznie przez specjalistyczne firmy wywozowe do gminnych oczyszczalni ścieków rozlokowanych na terenie powiatu (Koluszki, Tuszyn, Rzgów, Kraszew). Na terenie powiatu wprowadzana jest selektywna zbiórka odpadów komunalnych. Odpady medyczne powstające w obiektach lecznictwa otwartego i zamkniętego, w prywatnych gabinetach lekarskich oraz zoz-ach niepublicznych przekazywane są do utylizacji. Na terenie powiatu brak miejsca do utylizacji odpadów tego rodzaju. Działają natomiast firmy zajmujące się odbiorem i transportem odpadów niebezpiecznych (np. EkoAbc Bełchatów, Emka Żyrardów, TPO Łódź) W 2014 r. wpłynęło 12 interwencji z terenu powiatu łódzkiego wschodniego( ogółem z terenu 2 powiatów wpłynęło 356 interwencji) dotyczących: zanieczyszczenia gleby(1),hodowli świń(1)(N),stanu sanitarno-porządkowego: toalet na bazarach(2)(N),rynku(1)(N),dps-u(2)(N), dzikich wysypisk-(2)w tym jedna słuszna, działania podjął UM, szamba(niesłuszna),hałasu od urządzeń wentylacyjnych(1)(niesłuszna),odpadów w posesji(słuszna). W zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością W 2014r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi nadzorował na terenie powiatu łódzkiego wschodniego 624, w tym: 85 zakładów produkcji żywności, 314 obiektów obrotu żywnością, w tym 2 markety (Makro Cash&Carry w Rzgowie oraz Tesco w Tuszynie), 153 zakłady gastronomiczne, 60 zakładów żywienia zbiorowego zamkniętego, 12 miejsc obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością. W nadzorowanych zakładach podejmowane były następujące działania: przeprowadzono ogółem 422 kontrole sanitarne, w tym 53 stanowiły kontrole interwencyjne, nałożono 13 mandatów karnych na sumę 2600 zł, 22 w wyniku stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych wydano ogółem 5 decyzji administracyjnych,( wszystkie dot. poprawy stanu sanitarno-higienicznego zakładu) przekazano do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi 3 wnioski o nałożenie kary pieniężnej, rozpatrzone zostały 3. Nałożono kary na łączną kwotę 3,500 zł. Wszystkie skontrolowane zakłady ocenione zostały, jako zgodne z wymaganiami. Restauracja- Hotel Grzegorzewski Tuszyn Polo Market Andrespol Mandaty karne nakładane były za: brak czystości i porządku w pomieszczeniach zakładu (6), kontrolę wewnętrzną w zakładzie nieudokumentowaną (brak zapisów) lub nieskuteczną (5), brak środków dezynfekcyjnych (3), żywność niewłaściwej jakości w obrocie (2), brak zachowanej należytej higieny w obwoźnym handlu i małej gastronomii (1), nieprzestrzeganie zasad prawidłowej segregacji żywności w urządzeniach chłodniczych (1), brak orzeczeń lekarskich do celów sanitarno – epidemiologicznych (1) Wnioski do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego o nałożenie kary pieniężnej kierowane były za: brak decyzji zatwierdzającej i wpisu do rejestru zakładów (2) nieprawidłowe oznakowanie środka spożywczego (1) Pobrano do badań laboratoryjnych 42 próbki żywności (24 w zakładach produkcyjnych, 18 w obiektach obrotu żywnością). Zakwestionowana została 1 próbka importowanych rodzynek za nieprawidłowe cechy organoleptyczne. Próbki badane były w kierunku zanieczyszczeń mikrobiologicznych, poziomu metali szkodliwych, cech organoleptycznych, pozostałości pestycydów, GMO i znakowania. 23 W ramach kontroli granicznej Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łodzi przeprowadził 4 kontrole importowe, w trakcie której dokonano oceny 4 partii herbat sprowadzonych z Indii i SriLanki oraz 3 kontrole eksportowe obejmujące 54 partie różnych asortymentów herbat i herbatek wysyłanych do Chin i Libanu. W zakładach żywienia zamkniętego w trakcie kontroli oceniano również jadłospisy pod kątem realizacji zasad racjonalnego żywienia. W trakcie kontroli przeprowadzono ocenę 25 jadłospisów dekadowych pod kątem realizacji zasad racjonalnego żywienia. W 4 badanych przypadkach jadłospis był mało urozmaicony. Część posiłków planowano bez udziału pełnowartościowego białka oraz dostatecznej ilości owoców i warzyw, które są podstawowym źródłem witamin i soli mineralnych. W każdym przypadku udzielano instruktażu nt. zasad racjonalnego żywienia. W szkolnych kioskach i stołówkach w dalszym ciągu jest propagowana idea programu edukacyjnego „Trzymaj formę”, który łączy prawidłowe żywienie ze zdrowym trybem życia. Zachęcano właścicieli kiosków do zastępowania słodyczy i wysokosłodzonych napojów owocami, kanapkami, deserami mlecznymi, wodą mineralną itp. Poprawiła się sytuacja w zakresie prawidłowości oznakowania słodyczy zawierających barwniki. W zakresie nadzoru nad zakładami produkcji i obrotu kosmetykami 24 W 2014r. w powiecie łódzkim wschodnim skontrolowane zostały 3 zakłady produkujące kosmetyki. Przeprowadzono w nich 4 kontrole sanitarne, w trakcie których oceniono warunki produkcji kosmetyków, dokumentację kosmetyków oraz ich oznakowanie pod kątem zgodności z przepisami prawa unijnego (rozporządzenie (UE) Nr 1223/2009 dotyczące produktów kosmetycznych). Uchybień nie stwierdzono. Pobrano do badań chemicznych i mikrobiologicznych 9 produktów kosmetycznych. Podobnie jak w 2013r. jakość produkowanych kosmetyków i warunki ich produkcji oraz oznakowanie nie budziły zastrzeżeń Podsumowanie. W 2014r. stan sanitarno-higieniczny zakładów produkcji i obrotu żywnością oraz zakładów żywienia zbiorowego nie budził poważniejszych zastrzeżeń. Liczba nałożonych mandatów karnych oraz wniosków o nałożenie kary pieniężnej utrzymała się na poziomie roku 2013. W roku 2015: kontynuowany będzie szczególny nadzór nad suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego. kontynuowany będzie również nadzór nad podmiotami prowadzącymi produkcję pierwotną (roślinną) oraz sprzedaż bezpośrednią. Działalność ta wymaga złożenia wniosku do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łodzi o wpis do rejestru. Nieznajomość prawa i brak (również w urzędach gminnych) informacji o tym obowiązku skutkuje dla rolników karami pieniężnymi nakładanymi przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Łodzi. kontynuowany będzie w sposób akcyjny nadzór nad osobami prowadzącymi działalność gastronomiczną i handlową na imprezach okolicznościowych typu „ Dni Tuszyna” „ Dni Rzgowa” itp. w związku z obowiązkiem stosowania nowych przepisów dot. znakowania środków spożywczych ( rozporządzenie (UE) Nr 1169/2011 w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, (….)z dnia 25 października 2011 oraz rozporządzenie MR i RW z dnia 23 grudnia 2014r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych) prowadzony będzie nadzór, nad przestrzeganiem przez przedsiębiorców obowiązków określonych w tych aktach prawnych. Szczególną wagę przywiązuje się do prawidłowej informacji o alergenach. 25 Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowo- wychowawczych nadzorowanych przez Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży Liczba placówek objętych ewidencją- 50 Liczba dokonanych kontroli- 54 Liczba zakładów, w których stwierdzono zły stan sanitarno-techniczny- 1 Liczba wydanych decyzji ogółem- 1, w tym administracyjnych- 1 ( przedłużająca) Liczba wydanych upomnień- nie było Liczba tytułów wykonawczych- nie było Liczba dzieci i młodzieży objętych nadzorem- 7195 Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży PSSE w Łodzi sprawuje nadzór bieżący i zapobiegawczy nad takimi placówkami jak : przedszkola, szkoły w zakresie stanu sanitarnego i technicznego pomieszczeń, przestrzegania przepisów sanitarnych oraz zapewnienia prawidłowych warunków zdrowotnych dzieci i młodzieży w tych placówkach. Higiena warunków wychowania i nauczania: Ogólna liczba oddziałów, w których oceniono meble - 1 / 1 placówek / 16 dzieci. Ogółem skontrolowano 1 oddział w 1 placówce, w której oceniono rozkłady zajęć. W roku 2014 przeprowadzono 54 kontrole sanitarne, na podstawie których dokonano oceny stanu sanitarnego placówek oświatowo- wychowawczych PRZEDSZKOLA Nadzorem objętych były 23 przedszkola. Stan sanitarny placówek (dotyczy czystości bieżącej) - bez zastrzeżeń. Oceny dostosowania mebli do zasad ergonomii dokonano oddziale - 1 / 1 placówce / objęto 16 dzieci. W żadnym przedszkolu nie stwierdzono uchybień dot. stanu sanitarnohigienicznego. Powstały 2 nowe przedszkola : - Przedszkole niepubliczne „Kraina Bajki” – Kalonka, ul. Maciejkowa 1, - Niepubliczne Przedszkole „Winners” (do 30 dzieci) zlokalizowane przy ul. Jagiełły 7 w Tuszynie, . Przedszkole w Koluszkach ul. M Reja 26 Przedszkole Stara Gadka ul. Kombajnowa SZKOŁY Nadzorem objętych było 5487 uczniów, którzy uczęszczali do 27 szkół różnych typów, w tym : 15 szkół podstawowych 7 gimnazjów 5 zespołów szkół. 27 Oceną dostosowania mebli do zasad ergonomii objęto 262 uczniów, z 13 oddziałów, w 7 szkołach podstawowych. Nieprawidłowości nie stwierdzono. - Oceniono rozkłady zajęć w 157 oddziałach w 15 szkołach podstawowych oraz w 57 oddziałach w 6 gimnazjach . Nieprawidłowości nie stwierdzono. - Samodzielną salę gimnastyczną posiadają 23 szkoły wszystkich typów. Dzieci z pozostałych szkół korzystają z miejskich hal sportowych bądź ćwiczą w holach i korytarzach. Szkoła Podstawowa Różyca gm. .Koluszki Szkoła Podstawowa Kalino gm. Rzgów 28 Zły stan techniczny stolarki okiennej w korytarzach stwierdzono w Zespole Szkół w Koluszkach przy ul. Zagajnikowej 12. Jest wydana decyzja PPIS w Łodzi dot. doprowadzenia stolarki okiennej do właściwego stanu sanitarno-technicznego. Podczas kontroli sanitarnych pomieszczeń szkolnych stwierdzono właściwe dostosowanie mebli do wzrostu uczniów w większości szkół. Część mebli została wymieniona na meble odpowiadające wymaganym standardom europejskim. We wszystkich placówkach na terenie powiatu łódzkiego – wschodniego jest zapewniony dopływ bieżącej zimnej i ciepłej wody. Placówki szkolne generalnie zapewniają mydło i możliwość higienicznego osuszania rąk po ich umyciu. Wnioski wynikające z oceny aktualnego stanu sanitarnego STAN SANITARNO-TECHNICZNY budynków i pomieszczeń dla dzieci i młodzieży ulega znaczącej poprawie, o czym świadczy fakt, że w 2014 roku tylko jedna placówka w powiecie objęta była obowiązkiem administracyjnym wynikającym ze złego stanu sanitarno-technicznego. Zauważa się, że dyrektorzy oraz personel szkół nadają zagadnieniom higieny nauczania właściwe znaczenie. Dotyczy to: zwracania uczniom uwagi na prawidłowy dobór zestawów mebli i utrzymanie właściwej postawy ciała w ławce, kształtowania u uczniów elementarnych nawyków higienicznych dotyczących mycia rąk, korzystania z natrysków po lekcjach w-f itp. W szkołach posiadających pracownie chemiczne na terenie powiatu łódzkiego wschodniego nie stwierdzono przeterminowanych niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych. OCENA HIGIENY PRACY ===================================================== W 2014 roku w ewidencji Oddziału Nadzoru Higieny Pracy PSSE w Łodzi ,na terenie powiatu Łódzkiego Wschodniego były 194 podmioty gospodarcze zatrudniające ogółem 5351 osób. W roku sprawozdawczym przeprowadzono 55 kontroli .W trakcie kontroli uwzględniono zagadnienia tematyczne dotyczące m.in. zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia substancji chemicznych i ich mieszanin czynników biologicznych w środowisku pracy substancji ,preparatów i procesów technologicznych i mutagennym w środowisku pracy 29 o działaniu kancerogennym W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono: nieprzestrzeganie częstotliwości wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych nieprawidłowe karty i rejestry czynników szkodliwych dla zdrowia brak oceny ryzyka zawodowego lub ocenę ryzyka sporządzoną nieprawidłowo nieprawidłowe karty charakterystyki substancji chemicznych i ich mieszanin oznakowanie produktów niezgodne z obowiązującymi przepisami brak spisów stosowanych substancji chemicznych Ocenę higienicznych warunków pracy dokonano w oparciu o badania i pomiary przeprowadzone w laboratoriach posiadających certyfikat akredytacji w tym przez Laboratorium Badań Środowiskowych PSSE w Łodzi. Podejmowane przez pracodawców działania techniczne, organizacyjno - administracyjne, stosowanie środków ochrony indywidualnej oraz profilaktyka medyczna w znacznym stopniu zapobiegają ujemnym skutkom działania szkodliwych czynników oraz przyczyniają się do obniżenia poziomu stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia . Podczas o kontroli celowości pracownicy monitorowania Oddziału narażenia, Higieny Pracy stosowania przekonywali środków pracodawców ochrony indywidualnej oraz podejmowania działań zmniejszających ryzyko zawodowe. W ramach współpracy organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Państwowej Inspekcji Pracy wzmożonym nadzorem objęto firmę Koluszki Foundry & Machinery Sp. z o. o. w Koluszkach ul. 11-go Listopada 65. Spółka zatrudnia ogółem 120 pracowników, w tym bezpośrednio produkcyjnych -97. Na zmianie nocnej jest zatrudnionych 25 pracowników. W Koluszki Foundry & Machinery Sp. z o.o. produkowane są odlewy żeliwne do maszyn obróbczych oraz maszyn budowlanych. W przekroczeniach najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia (NDS/NDN ) jest zatrudnionych 30 pracowników. W warunkach przekroczenia NDS pyłów pracuje 25 osób, w przekroczeniach normatywów hałasu 23 osoby ,a 11 osób jest zatrudnionych w warunkach narażenia na ponadnormatywne drgania. Na jednoczesne działanie pyłów, hałasu i wibracji narażonych jest 11 pracowników. Czynnikami związanymi z uciążliwością pracy są: sposób wykonywania pracy oraz nadmierne obciążenie fizyczne. 30 Zagrożenia czynnikami szkodliwymi w Koluszki Foundry & Machinery Sp. z o.o przedstawiają się następująco: Czynnik szkodliwy lub niebezpieczny Lp. Nazwa czynnika 1 1. 2 przemysłowe pyły zwłókniające 2. hałas 23 3. wibracja (drgania) 11 4. zagrożenia czynnikami mechanicznymi związanymi z maszynami szczególnie niebezpiecznymi 3 pył masy formierskiej Liczba osób pracujących w przekroczeniach NDS / NDN 4 25 1. urazy dłoni podczas ręcznego opróżniania koszy z wsadem złomowym. 2. urazy głowy-transport suwnicą. 3. transport kadzi z ciekłym metalem /poparzenia/ 4. skaleczenia dłoni podczas żeliwnych przy wybijaniu form i ich oczyszczaniu. 5. stłuczenia podczas układania obciążników na formach przygotowanych do zalewania. Uwaga: liczba pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia jest liczona tyle razy na ile czynników szkodliwych są narażeni. Pracodawca ocenia ryzyko zawodowe z uwzględnieniem czynników środowiska pracy, sposobu wykonywania czynności ,zastosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz wyników przeprowadzonej oceny ryzyka dla każdego z czynników środowiska pracy. Prowadzony monitoring zagrożeń zawodowych pozwala na bieżącą identyfikację czynników szkodliwych dla zdrowia , ocenę stopnia narażenia. oraz zastosowanie niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko. W celu ograniczenia narażenia wdrażane są różnorodne środki zaradcze. Najbardziej efektywne okazały się przedsięwzięcia techniczne , technologiczne oraz organizacyjne w zakresie: 31 zmian procesów technologicznych technicznych rozwiązań tłumienia hałasu i wibracji napraw, konserwacji sprzętu i maszyn, skrócenia czasu pracy rotacji pracowników na stanowiskach pracy W przypadku wyczerpania działań organizacyjno-technicznych udostępniane są pracownikom środki ochrony indywidualnej. Dobrze dobrane, posiadające certyfikaty ochrony osobiste oraz egzekwowanie ich stosowania w procesie pracy, powoduje minimalizację lub nawet eliminację narażenia na określony czynnik szkodliwy dla zdrowia. Pracownicy Koluszki Foundry & Machinery Sp. z o.o są wyposażeni w ochrony osobiste ,takie jak: nauszniki i wkładki p/hałasowe, rękawice antywibracyjne ze skóry i dzianiny powlekanej PCV, półmaski filtrujące. Wybijacze odlewów zostali wyposażeni w przyłbice z systemem podawania filtrowanego powietrza i pochłaniania pyłów z okolicy dróg oddechowych. Nadzór nad chemikaliami W 2014r w powiecie Łódzkim Wschodnim prowadziło działalność 14 podmiotów wprowadzających do obrotu substancje i mieszaniny chemiczne. Są to importerzy -5, dystrybutorzy -2, formulatorzy-7. W tej grupie podmiotów przeprowadzono 4 kontrole, w tym : - kontrolę (1) w zakresie prekursorów w firmie NEUCA ,Rzgów ul Pabianicka 77, podczas której nie stwierdzono naruszenia przepisów w zakresie prekursorów. - kontrole interwencyjne (3) Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły : wprowadzania do obrotu przez firmy :MEREBILO, Rzgów ul Katowicka 134 i FOR You , Rzgów ul Katowicka 134 wyrobów importowanych z Chin, zawierających niedozwolone substancje (niedozwolona zawartość kadmu) oraz niewłaściwego oznakowania mieszaniny chemicznej (dot. SANPROFI sp. z o. o , Bukowiec ul Mała 39/43) Nadzór nad zakładami, w których występują czynniki rakotwórcze lub mutagenne Ocenę narażenia na czynniki rakotwórcze dokonano w oparciu o zapisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012r w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. poz. 890). 32 Na terenie powiatu Łódzkiego Wschodniego w 2014r działalność prowadziło 5 podmiotów , w których narażonych na czynniki kancerogenne jest łącznie 61 pracowników. Są to : 1.ZPUH „DIZI” w Woli Rakowej -narażonych jest 5 osób. 2.„DREW- SAL” s. c w Rzgowie -narażonych jest 9 osób. Czynnikiem kancerogennym w obu zakładach jest pył drewna twardego. 3.IMPOL , w Gospodarzu 62 -narażona jest 1 osoba . Czynnikiem kancerogennym są związki chromu . 4.Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z. o .o Baza Paliw Nr 1 w Koluszkach -narażonych jest 40 osób. Czynnikiem kancerogennym jest benzen zawarty a paliwach. 5.AFLOFARM w Rzgowie-narażonych jest 6 osób. Czynnikiem kancerogennym jest benzen. Pracodawcy przeprowadzają okresowe szkolenia pracowników w zakresie ryzyka dla zdrowia wynikającego z oceny narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz środków ostrożności, które powinny być podejmowane w celu ograniczenia narażenia. Do niezbędnego minimum ograniczana jest liczba pracowników eksponowanych na działanie czynników rakotwórczych. W miarę możliwości dokonywana jest zamiana substancji o działaniu rakotwórczym na inne, nie powodujące zagrożeń. Podmioty czynią również starania zmierzające do ich eliminacji. W 2014r w zakresie substancji ,preparatów i procesów technologicznych o działaniu kancerogennym i mutagennym w środowisku pracy przeprowadzono 1 kontrolę (Z.P.U.H „DIZI” w Woli Rakowej). Nieprawidłowości nie stwierdzono. Nadzór nad zakładami, w których występują czynniki biologiczne Na terenie powiatu Łódzkiego Wschodniego prowadziło działalność 18 zakładów , w których narażonych na czynniki biologiczne było 118 pracowników . W ramach nadzoru nad czynnikami biologicznymi w środowisku pracy przeprowadzono 5 kontroli. Skontrolowano następujące zakłady: 1.Ferma Niosek Prawda 60 gm. Rzgów –narażonych 4 osoby 2.OVOVITA ,Prawda 60gm.Rzgów narażonych: 10 osób 3. Zakłady Mięsne ZBYSZKO ,Bedoń ul Słowiańska 9 narażonych: 27osób 4.Zakład Przetwórstwa Mięsnego GROT, St. Góra ul Zakładowa 3/7 narażonych: 40 osób 5.AQUATIC s.c St. Góra ul Dachowa 11 narażona 1 osoba 33 W kontrolowanych zakładach nie stwierdzono nieprawidłowości. Przestrzegane są zapisy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. (Dz. U. Nr 81, poz. 716, z późn. zm.) w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Pracodawcy oceniają ryzyko zawodowe związane z występowaniem szkodliwych czynników biologicznych. Oceny zawierają m.in. informacje dotyczące potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego szkodliwego czynnika biologicznego oraz informacje dotyczące choroby zawodowej, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy. Pracownikom zapewniono odpowiednie środki ochrony indywidualnej. Nadzór nad podmiotami wykonującymi działalność leczniczą W ewidencji Oddziału Nadzoru Higieny Pracy PPIS w Łodzi na terenie powiatu Łódzkiego Wschodniego jest 7 podmiotów leczniczych. W 2014r w ramach nadzoru nad warunkami pracy przeprowadzono 2 kontrole, w tym w ramach nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami / 1/ „ „ nad czynnikami biologicznymi w środowisku pracy / 1/ W skontrolowanych placówkach na szkodliwe czynniki biologiczne łącznie było narażonych 78 osób, w tym pracowników wykonujących prace w narażeniu na czynniki zaliczane do : 3 grupy zagrożenia - 39 (kobiet-36) oraz do 2 grupy zagrożenia – 39 (kobiet -36) W celu ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki biologiczne pracodawcy stosują wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie lub ograniczające stopień tego narażenia. Przed wyborem środka zapobiegawczego dokonywana jest ocena ryzyka zawodowego na jakie jest lub może być narażony pracownik. W karcie oceny ryzyka zawarte są informacje dotyczące potencjalnego działania szkodliwego czynnika biologicznego. Są one systematycznie aktualizowane w odniesieniu do zmian mających znaczenie dla zdrowia pracowników w miejscu pracy. Podczas kontroli przeprowadzonej w ramach nadzoru nad substancjami chemicznymi i ich mieszaninami nie stwierdzono nieprawidłowości. Pracodawca posiada aktualny spis stosowanych substancji chemicznych i/lub ich mieszanin. Sposób ich przechowywania był zgodny z zasadami zawartymi w kartach charakterystyki. Stosowane substancje chemiczne i/lub ich mieszaniny były oznakowane w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację 34 Pracownicy stosujący substancje chemiczne i/lub ich mieszaniny mają dostęp do informacji zawartych w ich kartach charakterystyki. Pracodawca zapewnia właściwe środki ochrony indywidualnej. Informacja o chorobach zawodowych Mimo postępów wiedzy medycznej, świadomości pracowników i pracodawców warunki pracy stanowią wciąż zróżnicowane zagrożenia zdrowotne, których następstwem są choroby zawodowe. W 2014 r. na terenie powiatu Łódzkiego Wschodniego wydano 2 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej. Pozycja wg wykazu poz.3.1 Rodzaj choroby zawodowej wg wykazu Liczba chorób zawodowych pylica krzemowa Uwagi: -st. oczyszczacza odlewów /1/ -st. formierza –zalewacza /1/ dot. Sp. z o.o Koluszki Foundry & Machinery 2 Sp.z o Pracodawca systematycznie dokonuje analizy przyczyn chorób zawodowych. Działania te polegają m.in. na bieżącej ocenie bezpieczeństwa pracowników. Przeprowadzane są okresowe przeglądy stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, w wyniku których możliwa jest również identyfikacja nowych zagrożeń. Prowadzony jest stały monitoring badań i pomiarów stężeń oraz natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy. W stałej sprawności utrzymywane są urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy takie jak: wentylacja, filtry, osłony itp. Na stanowiskach pracy ,na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia (NDS/NDN ) wprowadzono rotację pracowników i skrócony czas pracy. Przed zastosowaniem środków profilaktycznych uwzględnia się ich właściwości. Ma to na celu sprawdzenie, czy te rozwiązania przyczynią się do oczekiwanego obniżenia poziomu ryzyka zawodowego oraz czy nie będą powodowały wystąpienia nowych zagrożeń. 35 W zakresie Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego (Inwestycyjnego) W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r. zgodnie z MZ – 45 załatwiono ogółem : 155 spraw - w tym wydano decyzji płatniczych 48 W ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko uzgodnienie dot. odstąpienia od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko opiniowanie projektu dokumentu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko Liczba zajętych stanowisk dotyczących projektów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy W ramach ocen oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko opinia co do potrzeby przeprowadzenia ceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby – co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wydanie opinii w sprawie zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wydanie opinii w sprawie uzgodnienia warunków realizacji (w tym1negatywna) przedsięwzięcia przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wydanie opinii przed wydaniem postanowienia przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia w ramach ponownej oceny oddziaływania na środowisko – 10 7 4 25 1 6 2 Uzgadniania dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych 12 Zastosowania rozwiązań innych niż określone w obowiązujących przepisach prawnych, w tym w zakresie warunków technicznych – Spełnienia wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą 13 Uczestniczenia w dopuszczeniu do użytkowania obiektu budowlanego 23 Innych spraw 15 36 Wydane zostały 2 postanowienia dot. uzgodnienia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz 2 opinie dot. uzgodnienia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. W sprawozdaniu MZ-45 została podana liczba decyzji dot. spełnienia wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, wydanych przez Oddział Epidemiologii dla powiatu łódzkiego wschodniego w ilości 13. Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego sprawowała nadzór nad warunkami higieny środowiska. Opiniowała w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz studia uwarunkowań i kierunki zagospodarowania przestrzennego gmin. Uczestniczyła na wniosek organu w postępowaniu w sprawie ocen oddziaływania przedsięwzięć na środowisko w trybie określonym w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz w ocenach oddziaływania na środowisko. Uzgadniała dokumentacje projektowe pod względem spełnienia wymagań higienicznych i zdrowotnych. Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego wydawała opinie sanitarne o lokalach nowo uruchamianych szkół i placówek niepublicznych wymaganych przy ubieganiu się o wpis do ewidencji placówek jak również opinie sanitarne o bezpiecznych i higienicznych warunkach pobytu dzieci w lokalach przeznaczonych na przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego (punkty przedszkolne, zespoły wychowania przedszkolnego) a także dla żłobków i klubów dziecięcych. Wydawała opinie o lokalach nowo uruchamianych aptek ogólnodostępnych, hurtowni farmaceutycznych wymaganych przy ubieganiu się o koncesję na prowadzenie w/wym. działalności. Brała udział w realizacji nadzoru nad warunkami higieny pracy w zakładach, warunkami bezpieczeństwa żywności i żywienia w zakładach produkcyjnych i obiektach wprowadzających do obrotu artykuły spożywcze, jak również warunkami higieniczno – zdrowotnymi w pomieszczeniach, w których udzielane są świadczenia zdrowotne. Pracownicy Sekcji uczestniczyli w dopuszczeniu do użytkowania obiektów nowo wybudowanych lub w których wykonano roboty budowlane związane z rozszerzeniem działalności lub ze zmianą sposobu użytkowania obiektu. Pracownicy Sekcji Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego PSSE w Łodzi zajmowali stanowiska w sprawie uruchomienia następujących placówek. 1. Placówki publiczne - Przedszkole niepubliczne „Kraina Bajki” – Kalonka, ul. Maciejkowa 1, - Niepubliczne Przedszkole „Winners” (do 30 dzieci) zlokalizowane przy ul. Jagiełły 7 w Tuszynie, 37 2. Budynki produkcyjne, magazynowe oraz handlowo – usługowo – biurowe - Hala targowo-wystawiennicza 2A wraz z infrastrukturą PTAK S. A. w miejscowości Rzgów na terenie nieruchomości przy drodze krajowej nr 1 oraz ul. Janusza Kusocińskiego i ul. Henryka Dąbrowskiego, - Budynek produkcyjny wyrobów z pianki poliuretanowej po przebudowie w Bukowcu przy ul. Rokicińskiej 108/110 - Budynek szwalni po rozbudowie w Koluszkach przy ul. Traugutta /dz. nr 381, obręb 6/, - Pawilon handlowo – usługowy w Andrespolu przy ul. Rokicińskiej 132, - Budynek handlowo – usługowy w Kraszewie przy ul. Cyprysowej /dz. nr 85/17/ - Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Wiśniowej Górze przy ul. Tuszyńskiej 113, gm. Andrespol, - Budynek Świetlicy Wiejskiej w Bukowcu, ul. Górna 29, - Sala bankietowa w miejscowości Gospodarz, ul. Cegielniana 3 Sekcja Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego ściśle współpracuje z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska, Urzędami Miasta i Gmin oraz Nadzorem Budowlanym i Farmaceutycznym. Na wniosek Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Łodzi przeprowadzono w ramach Seminarium „Własna firma – krok po kroku” dwa szkolenia skierowane do osób bezrobotnych planujących rozpoczęcie działalności gospodarczej. Pracownicy Sekcji pełnili dyżury w każdy pierwszy i trzeci czwartek miesiąca w Centrum Obsługi Przedsiębiorcy przy Urzędzie Miasta Łodzi. Dyżury miały charakter indywidualnych konsultacji w trakcie których przekazywano informacje dotyczące wymagań formalno – prawnych przy uruchamianiu i prowadzeniu działalności w zakresie wymogów sanitarnych. Załatwiano sprawy w związku z interwencjami społeczeństwa w zakresie obejmującym działalność Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego. 38 W zakresie działalności oświatowo-zdrowotnej i promocji zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Łodzi podejmuje szereg różnorodnych działań na rzecz zdrowia i jakości życia na terenie powiatu łódzkiego – wschodniego. Podstawowe kierunki działań oświatowo - zdrowotnych i promocji zdrowia wynikają z zapisów Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, Komisji Europejskiej, Ministerstwa Zdrowia, sytuacji epidemiologicznej oraz bieżących potrzeb zdrowotnych społeczeństwa. W szczególności dotyczą promowania zdrowego stylu życia oraz realizacji programów polityki zdrowotnej państwa (min. zapobieganie otyłości i chorobom przewlekłym – nowotworom, następstw palenia tytoniu, profilaktyki HIV/AIDS). Ogólne kierunki działań: I Realizacja programów rządowych, strategii ogólnokrajowych, programów edukacyjnych i kampanii społecznych w obszarze profilaktyki chorób i promocji zdrowia. II Nawiązanie współpracy w zakresie realizacji zadań, ze szczególnym uwzględnieniem władz lokalnych, organów rządowych oraz organizacji pozarządowych realizujących zadania w zakresie ochrony zdrowia. III Inicjowanie zadań w obszarze edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia zgodnych z aktualną sytuacją epidemiologiczną oraz potrzebami społeczeństwa. IV Realizacja akcji profilaktycznych, wynikających z bieżącej sytuacji epidemiologicznej. 39 1. W ramach „Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce” prowadzono wojewódzkie powiatowe Programy Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu, w tym koordynacja programów edukacji antytytoniowej realizowanych w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach : „Czyste Powietrze Wokół Nas” (program przedszkolnej edukacji antytytoniowej) „Nie pal przy mnie, proszę” (program edukacji antytytoniowej dla uczniów klas I-III szkół podstawowych) „Znajdź właściwe rozwiązanie” (program profilaktyki palenia tytoniu dla uczniów starszych klas szkoły podstawowej i gimnazjum) „Światowy Dzień Bez Tytoniu” oraz „Rzuć Palenie Razem z Nami” (akcje prozdrowotne kierowane do społeczności lokalnej) 2. Realizacja zadania w zakresie kształtowania postaw i zachowań zdrowotnych dotyczących prawidłowego żywienia i promowania aktywności fizycznej w oparciu o założenia programu edukacyjnego „Trzymaj Formę !” w szkołach podstawowych i gimnazjach. Na poziomie krajowym współrealizatorami programu są: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Ministerstwo Sportu. Program jest jednym z największych w Unii Europejskiej w tym zakresie, opartym na partnerstwie publiczno – prywatnym. 3. „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych” realizowany w ramach Projektu KIK/68 Głównym celem projektu jest ograniczenie używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w wieku prokreacyjnym (15-49 lat). 4. Współpraca w zakresie profilaktyki chorób i promocji zdrowia z władzami rządowymi, samorządowymi, instytucjami publicznymi, organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami działających w tym obszarze. W realizacji działalności współpracowano z : placówkami służby zdrowia dyrektorami przedszkoli, szkół i domów kultury Urzędem Miejskim w Rzgowie Zakładami pracy Starostwem Powiatowym w Łodzi Centrum Handlowym „PTAK” w Rzgowie Lokalnymi mediami 40 5. Realizacja zadań wynikających z założeń „Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV” oraz bieżących potrzeb ludności. 6. Koordynacja i realizacja Wojewódzkiej Strategii Profilaktycznej „Dzień dla Zdrowia” , propagującej poszerzanie wiedzy o zdrowiu oraz poddawania się badaniom profilaktycznym. 7. Realizacja Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Łódzkiego – Wschodniego na lata 2011 – 2015 8. Udzielanie pomocy metodycznej i organizacyjnej placówkom prowadzących działalność prozdrowotną. Najwięcej miejsca zajmowało wdrażanie, monitorowanie i ocena realizacji ogólnopolskich programów edukacyjnych w placówkach oświatowych. Programy cieszą się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony nauczycieli, pedagogów szkolnych jak i uczniów. Dlatego też dzieci i młodzież były najliczniejszą grupą odbiorców działalności. Duże znaczenia dla zaangażowania koordynatorów tj. nauczycieli, pedagogów i psychologów szkolnych w realizację programów mają: dobre oprzyrządowanie tj. wyposażenie w materiały edukacyjne i pomoce dydaktyczne przekazywane szkołom systematyczne szkolenia z udziałem lekarzy lub innych osób fachowych pomoc merytoryczna pracowników Oddziału OZ i PZ podczas przeprowadzania wizytacji. Najciekawsze działania prozdrowotne przeprowadzone w powiecie łódzkim – wschodnim: Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce. a) akcje prozdrowotne dotycząca szkodliwości palenia tytoniu w placówkach służby zdrowia i oświatowych. Prowadzone były następujące działania : rozmowy indywidualne i poradnictwo przekazywanie informacji dotyczących stref wolnych od dymu tytoniowego oraz informowanie o konsekwencjach zdrowotnych używania tytoniu ( czynne i bierne palenie) informowanie o nowelizacji ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r., Nr 10, poz. 55 z późn zm.) 41 rozdawnictwo materiałów oświatowo -zdrowotnych ekspozycja wizualna b) Koordynacja programów edukacji antytytoniowych realizowanych w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach. „Czyste Powietrze Wokół Nas” „Nie pal przy mnie, proszę!” „Znajdź właściwe rozwiązanie” Prowadzone były następujące działania: - akcje prozdrowotne, pogadanki i konkursy plastyczne - ekspozycje wizualne 42 Wszystkie działania prozdrowotne odbyły się w zaplanowanym czasie. Dzięki realizacji Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu uzyskano korzystne zmiany postaw i zachowań związanych z paleniem tytoniu, a także aktywizacji wielu środowisk społecznych, instytucji oraz organizacji. Ogólnopolski Program Edukacyjny „Trzymaj Formę!” Realizacja programu oparta jest na metodzie projektu, dzięki której uczniowie wspólnie z nauczycielami, rodzicami i środowiskiem lokalnym, opracowują własne metody propagowania zasad zdrowego stylu życia, zarówno w szkole jak i w swojej rodzinie. Niezwykle ważnym elementem programu jest możliwość bezpośredniego zaangażowania rodziców w jego realizację. 43 W ramach programu odbyły się : wykłady o zdrowym odżywianiu i problemowe, pogadanki, dyskusje, warsztaty dydaktyczne, inscenizacje, ćwiczenia, zajęcia plastyczne, konkursy plastyczne i wiedzy (szkolne i międzyszkolne), uczniowie przygotowywali prezentacje multimedialne oraz wyświetlali je na forach klasy, układanie jadłospisów, dni zdrowego jedzenia (owoce, warzywa, sałatki) odczytywanie i rozumienie etykiet produktów spożywczych, obliczanie BMI, diagramy klasowe, ocena własnej aktywności fizycznej i zdrowego stylu życia, zajęcia, pokazy, instruktaże ruchowe, ćwiczenia gimnastyczne, wyjazdy na basen, ekspozycje wizualne, wystawy, zawody sportowe, stoisko informacyjno-edukacyjne, zajęcia taneczne, projekcje filmów, imprezy prozdrowotne z udziałem rodziców i opiekunów dzieci i młodzieży, inne: Wiosenny Tydzień Promocji Zdrowia (zdrowe odżywianie). 44 W dniu 18 listopada 2014 r. zorganizowano Olimpiadę Wiedzy o Racjonalnym Żywieniu – etap powiatowy w Powiatowej Stacji Sanitarno -Epidemiologicznej w Łodzi. Olimpiada ta obejmowała uczniów szkół gimnazjalnych z Łodzi i powiatu łódzkiego – wschodniego biorących udział w Ogólnopolskim Programie Edukacyjnym „Trzymaj Formę”. Głównym celem olimpiady jest wykształcenie wśród młodzieży szkolnej dbania o własne zdrowie oraz promowanie aktywności fizycznej. „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”. W ramach projektu KIK/68 (w latach 2012-2016) organizowane są: szkolenia dla kadry medycznej programy edukacyjne w szkołach ponadgimnazjalnych i zakładach pracy kampania społeczna + medialna badania ankietowe pt. „Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży”. Działania edukacyjne w wykorzystaniem platformy – Systemu Elektronicznego Monitorowania i Promocji Zdrowia (SEMPZ). Wojewódzka Kampania Edukacyjna „Dopalaczom mówimy STOP – wybieramy zdrowie”. Adresatami działań są uczniowie szkół gimnazjalnych, ich rodzice, opiekunowie i środowisko szkolne. Celem kampanii jest obniżenie wśród uczniów tendencji do podejmowania ryzykownych zachowań generowanych przez grupę rówieśniczą prowadzących do sięgania po różnego rodzaju substancje psychoaktywne. Kampanię objął swoim patronatem Wojewoda Łódzki. 45 Założenia i cele Kampanii są odpowiedzią i reakcją na rosnące zagrożenie rozprzestrzeniające się wśród młodego pokolenia. Pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Łodzi prowadzili działania edukacyjno – informacyjne wśród młodzieży oraz społeczności lokalnej. 46 Realizacja kampanii społecznych, akcji profilaktycznych wynikających z bieżącej sytuacji epidemiologicznej: 1. Zapobieganie chorobom zakaźnym : Profilaktyka grypy Choroby przenoszone przez kleszcze Salmonella, zatrucia pokarmowe przez bakterie E .coli , czerwonka bakteryjna Ebola, zatrucia grzybami Obchody Europejskiego Tygodnia Na Rzecz Szczepień Zapobieganie meningokokom Zapobieganie wszawicy ( przesłanie droga mailową ulotek -„Wszawica – Czym jest i co ją wywołuje”) Zapobieganie HCV Zatrucia mentolem a) Akcje prozdrowotne dotyczące zapobieganiu chorobom zakaźnym organizowane dla dzieci i młodzieży w powiecie łódzkim wschodnim pod hasłem „Zdrowe i bezpieczne wakacje”. W dniu 17 czerwca 2014 roku pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Łodzi we współpracy z Komendą Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej powiatu łódzkiego-wschodniego w Koluszkach przeprowadzili akcję prozdrowotną w Zespole Szkolno -Przedszkolnym w Bukowcu dotyczącą zapobiegania chorobom zakaźnym. Poruszane były następujące zagadnienia: zapobieganie chorobom zakaźnym higiena osobista, jamy ustnej i otoczenia zdrowy styl życia aktywność fizyczna i zdrowe odżywianie zapobieganie zatruciom pokarmowym 47 W dniu 2 lipca 2014 roku pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Łodzi przeprowadzili akcję prozdrowotną w Przedszkolu w Andrespolu pod hasłem „Zdrowe i bezpieczne wakacje”. Celem akcji było promowanie bezpiecznych form spędzania wolnego czasu oraz informowanie o niebezpiecznych zachowaniach mogących zagrażać zdrowiu i życiu. Poruszane były następujące zagadnienia: zapobieganie chorobom zakaźnym higiena osobista, jamy ustnej i otoczenia zdrowy styl życia oraz aktywność fizyczna i zdrowe odżywianie bezpieczny wypoczynek W placówce pozostawiono, również materiały oświatowo -zdrowotne rodziców kierowane do i personelu dotyczące profilaktyki antytytoniowej i dopalaczy. Dzieci otrzymały opaski odblaskowe ,,Nie pal przy mnie proszę” kolorowanki, długopisy i ciasteczka. W dniu 7 lipca 2014 roku pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Łodzi przeprowadzili akcję prozdrowotną na półkoloniach letnich 48 w Miejskim Ośrodku Kultury w Koluszkach pod hasłem „Zdrowe i bezpieczne wakacje ”. W placówce pozostawiono, również materiały oświatowo-zdrowotne kierowane do dzieci i rodziców dotyczące zdrowego stylu życia. Dzieci otrzymały opaski odblaskowe ,,Nie pal przy mnie proszę” i małe pasty do zębów. Uczestnicy półkolonii pogłębili wiedzę i uświadomili sobie jak ważny jest codzienny ruch, prawidłowe odżywianie oraz różne formy aktywnego wypoczynku. Uzyskali, również wiedzę na temat kształtowania nawyków prozdrowotnych oraz o szkodliwości palenia tytoniu. Dzieci zostały uwrażliwione na szkodliwe oddziaływanie dymu tytoniowego związanego z biernym paleniem, dowiedziały się również jak radzić sobie w sytuacjach gdy inni ludzie przy nich palą. Rodzicom przekazano materiały oświatowo -zdrowotne dotyczące zdrowego stylu życia oraz informujące o zagrożeniach wynikających z sięgania przez dzieci po substancje o działaniu psychoaktywnym – alkohol, tytoń, narkotyki, „dopalacze”. Dyrektorzy placówek, wypoczynku letniego w powiecie łódzkim - wschodnim bardzo chętnie współpracowali w realizacji działań profilaktycznych, dotyczących kształtowania zdrowego stylu życia wolnego od używek i ryzykownych zachowań. b) Informacje na temat grypy zostały przekazane do wszystkich placówek oświatowych i placówek służby zdrowia na terenie Łodzi i powiatu łódzkiego-wschodniego: Na stronie internetowej stacji została umieszczona informacja dotycząca zapobiegania grypie (ulotka). Zorganizowano Epidemiologiczne ekspozycję wizualną w Powiatowej Stacji Sanitarno – w Łodzi dla mieszkańców Łodzi i powiatu łódzkiego wschodniego. 49 Zagadnienia związane z profilaktyką grypy były również przekazywane podczas prowadzenia akcji prozdrowotnych zorganizowanych dla dzieci przebywających na półkoloniach letnich i zimowych. c) Zapobieganie Salmonelli, zatruciom pokarmowym przez bakterie E.coli , zatruciom grzybami, wściekliźnie. W miesiącach czerwiec – sierpień 2014r. prowadzono działania prozdrowotne w placówkach wypoczynku letniego w zakresie zapobiegania występowaniu zatruć pokarmowych, higieny osobistej, higieny otoczenia i odpowiedniego przechowywania żywności. Przekazano materiały oświatowo -zdrowotne : Ulotki – „5 Kroków do bezpiecznej żywności” Ulotki – „Zasady bezpiecznego spożywania surowych warzyw i owoców” Ulotki – „ Podstawowe zasady grzybobrania” d) Ekspozycja grzybów zorganizowana w Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Łodzi ul. Przybyszewskiego 10. 50 e) Pracownicy OOZ I PZ PSSE w Łodzi, przekazali informację Łódzkiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii w sprawie jesiennej akcji szczepienia lisów przeciwko wściekliźnie do wszystkich placówek oświatowych w Łodzi i powiecie łódzkim – wschodnim f) W ramach Obchodów Europejskiego Tygodnia Na Rzecz Szczepień oraz kampanii medialnej pod hasłem: „Zaszczep w sobie chęć szczepienia” pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia zorganizowali akcje prozdrowotne w ramach których przeprowadzili następujące działania: -zorganizowanie punktów konsultacyjnych - umieszczenie baneru informacyjnego na budynku PSSE w Łodzi - rozmowy indywidualne ze społecznością lokalną -rozmowy z interesantami w PSSE w Łodzi - rozdawnictwo materiałów oświatowo -zdrowotnych - dwie ekspozycje wizualne W placówkach służby zdrowia pozostawiono zawieszki informacyjne o zakażeniu drogą pokarmową, objawach, profilaktyce i leczeniu czerwonki bakteryjnej oraz materiały oświatowo -zdrowotne dotyczące higieny osobistej i szczepień ochronnych. 2. Profilaktyka chorób nowotworowych Zorganizowanie dwóch akcji prozdrowotnych w PSSE w Łodzi dla pracowników oraz petentów. W ramach akcji prowadzono następujące działania: promowanie badań profilaktycznych dotyczących raka piersi, raka jelita grubego,raka jajnika i szyjki macicy, rak skóry, rak prostaty oraz rak płuc oraz błony śluzowej trzonu macicy pomiar ciśnienia tętniczego pomiar masy ciała i wyliczanie współczynnika BMI 51 rozdawnictwo materiałów oświatowo -zdrowotnych rozmowy indywidualne (poradnictwo) Informacje na temat chorób nowotworowych przekazywano również do placówek oświatowych i służby zdrowia w powiecie łódzkim wschodnim. Każda osoba otrzymała również informację na temat oferowanych bezpłatnych badań profilaktycznych oraz materiały oświatowo- zdrowotne : broszurę „Europejski kodeks walki z rakiem” ulotki : "Zdrowie dzieci a bierne palenie tytoniu", "Dym tytoniowy szkodzi niepalącym", rak piersi", "Nowotwory" ,"Dbaj o swoje płuca", "Oglądaj swoją skórę", zawieszki- Samobadanie piersi. 52 Realizacja zadań wynikających z założeń „Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV” a) W ramach realizacji Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV w 2014 r. przeprowadzona była kampania pt. „Jeden test dwa życia” - Zrób test na HIV. Dla siebie i swojego dziecka. Celem kampanii było podniesienie poziomu wiedzy o HIV/AIDS oraz promocja wykonywania testów w kierunku HIV. W ramach kampanii odbyło się rozdawnictwo materiałów oraz poradnictwo w placówkach na terenie powiatu łódzkiego. b) Prowadzone były również konkursy plastyczne i konkursy wiedzy: - W dniu 4 grudnia 2014 r. w ramach Światowego Dnia AIDS odbył się szkolny konkurs wiedzy o HIV/AIDS w Gimnazjum w Wiśniowej Górze. Był to konkurs międzyklasowy podczas którego dzieci wykonywały następujące działania: rozwiązywanie testu prezentacja przygotowanych pakietów materiałów informacji pisanie listu do kolegi konkurs na najciekawsze hasło 53 Poziom konkursu był bardzo wysoki, młodzież posiada dużą wiedzę. Koordynacja i realizacja Wojewódzkiej Strategii Profilaktycznej „Dzień dla Zdrowia” , propagującej poszerzanie wiedzy o zdrowiu oraz poddawania się badaniom profilaktycznym. Akcja prozdrowotna podczas Dożynek Gminnych w Hucie Wiskickiej W dniu 7 września 2014 r pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Łodzi przeprowadzili akcję prozdrowotną dla społeczności lokalnej podczas trwania Dożynek Gminnych Rzgów - w Hucie Wiskickiej. 54 Prowadzone były następujące działania: ekspozycja wizualna rozdawnictwo materiałów oświatowo – zdrowotnych dotyczących profilaktyki nowotworowej, antytytoniowej oraz zdrowego odżywiania i aktywności fizycznej. poradnictwo indywidualne zorganizowano punkt konsultacyjny Podczas trwania Dożynek zachęcano wszystkich uczestników do prowadzenia zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej oraz zaprzestania palenia tytoniu. Rozdawano również drobne gadżety z napisem „Palenie NIE”. Akcja ta skierowana była do społeczności lokalnej. Realizacja Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Łódzkiego – Wschodniego na lata 2011 – 2015. Powiatowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Łódzkiego – Wschodniego realizowany jest w oparciu o wytyczne zawarte w celach głównych i celach 55 szczegółowych, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego (Dz. U.Nr 24, poz.128). Program ten ma się przyczynić do zwiększenia świadomości i tolerancji społeczeństwa wobec problemu zdrowia psychicznego oraz osób chorych psychicznie, a także do przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu takich osób. W ramach realizacji Powiatowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Powiatu Łódzkiego - Wschodniego na lata 2011 – 2015, pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia PSSE w Łodzi zorganizowali akcje prozdrowotną w Przedszkolu nr 1 w Koluszkach ul. Budowlanych 4a. W formie zabawowej przedstawiono dzieciom jak dbać o zdrowie psychiczne. Poruszane były następujące zagadnienia: aktywny wypoczynek na świeżym powietrzu, przestrzeganie odpowiedniej ilości snu, sposoby radzenia sobie ze stresem. Na zakończenie spotkania wszystkie dzieci otrzymały drobne upominki Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia prowadzoną tak przez placówki oświatowo – wychowawcze jak i służby zdrowia ocenia się bardzo dobrze. Władze lokalne są otwarte i chętne do współpracy w zakresie promocji zdrowia. 56