Koncepcja struktury prosumenckiej instalacji elektrycznej w

Acta Innovations, ISSN 2300-­‐5599, nr 11, 2014 Sławomir Bielecki Politechnika Warszawska, Instytut Techniki Cieplnej ul. Nowowiejska 21/25, 00-­‐665 Warszawa [email protected] KONCEPCJA STRUKTURY PROSUMENCKIEJ INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ W NOWOCZESNYM BUDYNKU Streszczenie: Artykuł przedstawia koncepcję inteligentnej instalacji elektrycznej o charakterze prosumenckim, przeznaczoną dla nowoczesnych budynków, zwłaszcza użyteczności publicznej. Instalacja ta może być traktowana jako ele-­‐
ment inteligentnych sieci energetycznych. Szczególną rolę w proponowanej strukturze odgrywa instytucja zewnętrzna w postaci outsourcingowanego dostawcy usług energetycznych. Słowa kluczowe: inteligentna instalacja elektryczna, zarządzanie energią, instalacje prosumenckie, BMS Wstęp Współcześnie, w nowoczesnym budynku rola instalacji elektrycznej nie ogranicza się jedynie do niezawodnego i bezpiecznego dostarczania energii elektrycznej do odbiorników. Ważny jest również sposób funkcjonowania instalacji, powinien być zapewniony komfort eksploatacji, a przede wszystkim, spełnienie postulatów racjonal-­‐
nego użytkowania energii. Kwestie związane z racjonalnym użytkowaniem energii w kontekście problematyki zasilania w energię elektryczną zostały omówione w [1]. Wspomniane cele stawiane przed instalacją elektrycz-­‐
ną mogą być realizowane przy wykorzystaniu technik automatyki budynkowej. Problematyka użytkowania energii elektrycznej w aspekcie rewitalizacji budynku pod kątem poprawy efektywności energetycznej poruszo-­‐
na została w [2]. Komponenty instalacji powinny reagować na zmieniające się czynniki zewnętrzne i wewnętrzne obiektu, wpły-­‐
wając na sterowanie odbiorników energii. Zdolność do podejmowania optymalnych działań w reakcji na bodźce stanowi o „inteligencji” instalacji w inteligentnym budynku. Przepisy odnoszące się do tego typu obiektów ze-­‐
stawiono w [3]. Aktualnie, pojęcie inteligentnego budynku poszerza się o aspekt autonomii energetycznej [4]. Na podstawie dyrektywy [5], po 2020 roku, na terenie Unii Europejskiej powinny być oddawane budowle o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię, pokrywaną (przynajmniej częściowo) ze źródeł odnawialnych (OŹE). Do 2020 roku ok. 15% produkowanej w Polsce energii ma pochodzić z OŹE. Aby spełnić to wymaganie, każdy remontowany oraz nowooddawany budynek powinien mieć instalacje, zapewniające w co najmniej 13% zużywanie energii z zasobów odnawialnych [6]. Obecnie, stworzenie budynku samowystarczalnego energetycznie nie stanowi problemu technicznego, proble-­‐
mem są kwestie ekonomiczne. Dzięki obniżającym się kosztom instalacji urządzeń opartych na OŹE i niemalejącym cenom energii, rozwiązania te mogą w najbliższym czasie stać się opłacalne. Jak zwrócono uwa-­‐
gę w [7], praktycznie każda sieć elektroenergetyczna może być przekształcona w strukturę prosumencką (łączącą konsumpcję z produkcją energii). W literaturze prezentowane są głównie koncepcje instalacji prosu-­‐
menckich predestynowane obiektom mieszkalnym, np. w [8]. Efektywny energetycznie inteligentny budynek, wyposażony w system zarządzania energią, stając się prosumentem, może współtworzyć inteligentne sieci energetyczne. Symulacja takiej struktury została zaprezentowana w [9]. Instalacja inteligentna Elementy składające się na nowoczesną inteligentną instalację elektryczną można podzielić na: § obiekty: odbiorniki energii (urządzenia wykonujące pracę), źródła energii (własna mikro-­‐generacja, agregaty, UPSy, systemy magazynowania energii, przyłącze do sieci elektroenergetycznej), § sensory (czujniki) – zbierające informacje o aktualnym stanie instalacji, czynnikach wewnętrznych i ze-­‐
wnętrznych oraz oczekiwaniach użytkowników (łączniki, przyciski, czujniki pomiarowe, detektory), § aktory (wyrobniki) – urządzenia wykonawcze, bezpośrednio sterujące pracą obiektów, § okablowanie, 32 Acta Innovations, ISSN 2300-­‐5599, nr 11, 2014 § elementy ułatwiające nadzór nad instalacją i zabezpieczenia. Jako medium transmisyjne do przesyłania sygnałów sterujących i pomiarowych mogą być wykorzystywane [10]: § dedykowana sieć okablowania strukturalnego (w tym sieć teleinformatyczna), § przewody instalacji zasilającej 230V, § technologie bezprzewodowe. Rdzeniem inteligentnej instalacji jest system zarządzania BMS (Building Management System), spotykane są też określenia: BMCS (Building Management and Control System), BM (Building Management), przy czym pojęcia te odnoszą się do kompletnego systemu kontroli i sterowania. System BMS łączy elementy: BAS (Building Automation System) lub BACS (Building Automation and Control System) oraz TBM (Technical Building Management), zwany też SMS (Security Management System). Funkcje automatyki BACS zapewniają efektywność funkcji sterowania instalacji, urządzeń i wszelkich podsystemów budynku, racjonalnie dostosowując pobór ich mocy do aktualnego zapotrzebowania [3]. BMS może być istot-­‐
nym elementem systemu informacyjnego o zużyciu energii w budynku [11]. Zarządca obiektu może otrzymać dostęp do profesjonalnych i niezależnych badań profilu zużycia energii w budynku z porównaniem do innych, podobnych budynków na świecie. Pozwoli to na identyfikację anormalnego zużycia energii. Kolejnym krokiem wykorzystania systemu zarządzania energią może być zapobieżenie marnotrawieniu energii przez użytkowni-­‐
ków. Należy zwrócić uwagę, że w celu osiągnięcia długotrwałych korzyści przez użytkowników nie wystarczy samo wdrożenie BMS. Niewłaściwie skonfigurowany system zarządzania energią może przyczynić się wręcz do wzrostu zużycia energii [12]. System taki powinien być poddawany regularnym audytom i optymalizacji, stosownie do najnowszych osiągnięć i wiedzy technicznej. Spowodowane jest to nieuniknionymi zmianami w sposobie użytkowania, koniecznością dostosowania się do nowych trendów, potrzeb użytkowników, zmianami najemców itp. Cyklicznie następujące po sobie etapy, jak: audyt, optymalizacja działania (na podstawie wyników audytu), modernizacja oraz prawidłowa eksploatacja instalacji elektrycznych wykorzystujących system BMS są elementami składającymi się na proces racjonalnego użytkowania energii elektrycznej (rys.1). Rys.1. Cykl etapów życia instalacji elektrycznej w energooszczędnym budynku Źródło: opracowanie własne Koncepcja wewnętrznej sieci elektroenergetycznej nowoczesnego budynku 2
Poniżej prezentuje się koncepcję struktury wewnętrznej sieci elektroenergetycznej nowoczesnego budynku . Kompletna struktura powinna mieć zastosowanie zwłaszcza w większych gmachach i budynkach użyteczności publicznej. Całość składa się z podukładów (modułów), tworzących struktury rozproszone oraz scentralizowane. Do struktury scentralizowanej zalicza się nadrzędny układ kontroli energii elektrycznej oraz układ zasilania instalacji z dystrybucyjnej sieci elektroenergetycznej (SEE). Pozostałe podukłady tworzą struktury rozproszone, obejmujące cały budynek. Zadaniem całości jest optymalne i racjonalne użytkowanie energii elektrycznej, pochodzącej z SEE oraz własnych mikroźródeł energii (rys. 2). Zadanie to realizowane jest poprzez algorytmy 2
Opisywana koncepcja powstała w trakcie realizacji projektu „Naukowcy dla gospodarki Mazowsza”, współfinasowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS. 33 Acta Innovations, ISSN 2300-­‐5599, nr 11, 2014 w ramach automatyki sterującej, opartej na idei inteligentnego budynku. W konkretnym obiekcie nie muszą występować wszystkie moduły, kryterium ich zastosowania jest racjonalność (względy ekonomiczne, techniczne i niezawodnościowe). W pełnej konfiguracji budynek pełni rolę aktywnego rynkowo prosumenta energii elektrycznej. Rys. 2. Struktura wewnętrznej sieci elektroenergetycznej nowoczesnego budynku Źródło: opracowanie własne Poniżej opisano poszczególne moduły składające się na strukturę sieci. Agent Jest to struktura instytucjonalna o charakterze usługowym, nadzorująca eksploatację i poprawność pracy wszystkich układów, z możliwością bieżącej ingerencji w nastawy i algorytmy działania nadrzędnego układu kontroli energii elektrycznej, a to w celu ciągłej optymalizacji systemu i zapewnienia racjonalności użytkowania energii w budynku. Zmiany dokonywane mogą być na podstawie informacji dochodzących z rynku energii elek-­‐
trycznej oraz sugestii klienta (użytkowników budynku). Agent ma uprawnienia do sterownia odbiornikami kategorii IV, tj. może wyłączać lub uruchamiać je zdalnie zgodnie z programem sterowania popytem (DSM), elastycznymi taryfami lub we współpracy z operatorem elektroenergetycznej sieci dystrybucyjnej (OSD). Po-­‐
przez dostęp do nadrzędnego układu kontroli, agent ma możliwość zdalnego sterowania pracą wszystkich, przystosowanych do tego komponentów układu (w tym mikroźródłami). Funkcję zewnętrznego agenta może pełnić firma zatrudniająca niewielką ilość odpowiednio wykwalifikowanych specjalistów z zakresu audytingu energetycznego, efektywności energetycznej, racjonalizacji użytkowania ener-­‐
gii, eksploatacji systemów elektroenergetycznych i teleinformatycznych, programistów i analityków rynku energii. Jest to więc nisza biznesowa dla firm z sektora usług o charakterze małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Firma dysponująca większą liczbą klientów (instalacji w budynkach) może agregować swoją pozycję na rynku energii, tworząc wirtualne odbiory, a nawet wirtualne elektrownie, zyskując silniejszą pozycję na lokal-­‐
nym rynku energii (rynku kontraktowym, bilansującym czy usług systemowych). Firma tego typu może 34 Acta Innovations, ISSN 2300-­‐5599, nr 11, 2014 oferować również inne usługi elektroenergetyczne, stając się swoistym brokerem usług energetycznych i po-­‐
średnikiem pomiędzy prosumentem a OSD. Podstawowe zadania: §
nadzór, eksploatacja, serwisowanie instalacji, §
nadzór nad układami sterowania, §
prognozowanie (cen energii, produkcji z mikroźródeł, zachowań użytkowników), §
analizowanie zużycia i produkcji energii elektrycznej, §
cykliczna optymalizacja systemu BMS, §
aktywne uczestnictwo na rynku energii – pozycjonowanie (np. giełda, usługi systemowe), §
tworzenie i sterownie wirtualnymi odbiorami i wirtualnymi elektrowniami, §
współpraca z OSD, §
prowadzenie rozliczeń, §
oferowanie kompleksowych usług z zakresu (racjonalnego) użytkowania energii. Odbiorniki Każdy odbiornik energii w instalacji powinien mieć przyporządkowany zestaw atrybutów związanych ze sposobem zasilania, wrażliwością na parametry niezawodnościowe i jakościowe pracy instalacji elektrycznej, możliwość generacji zakłóceń w zasilaniu i charakter pracy, w tym profil poboru energii. W oparciu o wartości atrybutów, odbiorniki przydziela się do odpowiednich kategorii. Cechami poszczególnych kategorii są dopuszczalne czasy przerw w zasilaniu oraz rodzaj automatyki sterującej odbiornikiem (tab.1). Tabela 1. Kategorie odbiorników Kategoria 0 I II III IV N Dopuszczalna przerwa w zasilaniu Niedopuszczalna < 1 s > 1 s > 1 s > 1 s > 1 s Automatyka sterowania Własna Lokalna Lokalna Lokalna, Centralna Lokalna, Centralna, Agent Brak (tylko ręcznie) Źródło: opracowanie własne Z uwagi na racjonalizację zużycia energii, użytkowanie odbiorników kategorii „N” powinno być eliminowane. Automatyka sterowania odbiornikami może być: lokalna (sygnały z ograniczonej przestrzeni, np. pojedyncze pomieszczenie, piętro), centralna (sygnały z jednostki centralnej, na podstawie informacji z całego obiektu), własna (dedykowana konkretnym urządzeniom). Niektóre odbiorniki mogą być sterowane przez zewnętrznego agenta. Z uwagi na racjonalne użytkowanie energii powinny być ustalone priorytety sygnałów sterujących (w porządku malejącym): ręczne, agent, automatyka centralna, lokalna. Źródła energii Są to generatory energii elektrycznej niewielkiej mocy (mikro-­‐OŹE), wykorzystujące energię odnawialną lub odzyskujące energię z budynku, często traconą jako efekt uboczny procesów, czynności i zachowań wykonywanych podczas eksploatacji obiektu. Przykłady technologii: systemy fotowoltaiczne, kolektory słoneczne, małe wiatraki, układy kogeneracyjne, silniki Stirlinga, układy odzysku energii z części ruchomych elementów wyposażenia lub emitowanego ciepła. Instalacja powinna być połączona z elektroenergetyczną siecią dystrybucyjną i wówczas w skład tego układu będzie wchodzić złącze i ewentualny transformator. W zależności od wymaganej niezawodności zasilania bu-­‐
dynku, można zrealizować zasilanie z jednej lub dwóch wzajemnie uzupełniających się linii, zintegrowanych z automatyką SZR (Samoczynne Załączenie Rezerwy), która w przypadku utraty zasilania z linii podstawowej zapewni samoczynne przełączenie odbiorów na tor rezerwowy. 35 Acta Innovations, ISSN 2300-­‐5599, nr 11, 2014 Układ zasilania awaryjnego Jego zadaniem jest zapewnienie ciągłości zasilania wrażliwych odbiorników (klasy „0”) w przypadku zaniku zasilania z innych źródeł (brak napięcia z sieci elektroenergetycznej) lub niewystarczających zasobów energii z bieżącej produkcji własnej z mikro-­‐OŹE. Źródłem zasilania awaryjnego może być, w zależności od potrzeby lub rachunku ekonomicznego, agregat prądotwórczy, duża jednostka UPS lub tandem UPS-­‐agregat. Układ ten może być sprzężony z układem magazynowania energii produkowanej w własnych mikroźródłach. Wykorzystywany może być w przypadku nadpodaży produkowanej energii we własnych źródłach w stosunku do aktualnego zapotrzebowania (i gdy nieopłacalna jest odsprzedaż do sieci) lub w przypadku, gdy energia elektryczna dostarczana z sieci jest wyraźnie tańsza i opłacalne jest jej pobieranie z systemu przy jednoczesnym uruchomieniu modułów magazynujących. Układ magazynowania energii może być tworzony przez akumulatory w ramach urządzeń UPS lub np. wykorzystywać technologie nadprzewodzących cewek, super-­‐kondensatorów, akumulatorów (Zn-­‐Br, kwasowo-­‐ołowiowych, litowo-­‐jonowych). O wyborze technologii decyduje indywidualnie przeprowadzony rachunek ekonomiczny. Układ adaptacji parametrów jakości energii elektrycznej (jee) Zadaniem układu jest: § dostosowanie parametrów napięcia zasilającego odbiorniki do wymaganych przez nie poziomu, a po-­‐
nadto eliminacja zakłóceń i możliwości ich rozchodzenia się po instalacji budynku (poprawa jakości energii elektrycznej), § rozdział instalacji na obwody prądu przemiennego AC oraz prądu stałego DC. Niektóre z odbiorników (zwłaszcza z elementami elektronicznymi) normalnie zasilane są prądem stałym, więc w przypadku dużej ich liczby, racjonalnym jest utworzenie odrębnej instalacji stałonapięciowej. Eliminuje się w ten sposób niepotrzebne stopnie transformacji oraz urządzenia (konwertery, zasilacze, prostowniki itp.). Urządzenia energoelektroniczne tworzące ten układ mogą dynamicznie poprawiać jakość energii elektrycznej dostarczanej z sieci oraz własnych (niestabilnych) mikroźródeł, ponadto umożliwiać ograniczenie rozpływów mocy biernych (nieaktywnych) poprzez kompensację (redukcja modułu prądu wpływa na stabilizację napięcia). W skład układu adaptacji jee mogą wchodzić urządzenia: filtry wyższych harmonicznych (aktywne i pasywne), przekształtniki z aktywnym kształtowaniem prądu (PFC), prostowniki, falowniki, baterie kondensatorów z czło-­‐
nami sterowanymi tyrystorowo, przekształtnikowe źródła mocy biernej, symetryzatory, kondycjonery, stabilizatory, układy soft-­‐startu itp. Układy łączników Z1, Z2 Układy tworzone przez odpowiednio: § trójstanowy przełącznik, umożliwiający: tylko ładowanie z sieci układu zasobników energii, tylko zasi-­‐
lanie odbiorników z sieci (poprzez układ adaptacji parametrów jee), jednoczesne ładowanie z sieci układu zasobników energii oraz odbiorników poprzez Układ adaptacji parametrów jee, § układy łączników umożliwiające załączenie zasilania instalacji budynku z sieci elektroenergetycznej (poprzez złącze) lub z własnych mikroźródeł (mikro-­‐OŹE). Układy sterowania lokalnego Jest to układ składający się z czujników wielkości fizycznych i przesyłający informacje do układu centralnego oraz poszczególnych sterowników urządzeń, dokonujących sterowań w oparciu o zaprogramowane algorytmy, pozwalające racjonalizować zużycie energii elektrycznej przez odbiorniki. Układ tworzy pierwszą warstwę (lo-­‐
kalną) sterowania automatycznego o charakterze inteligencji rozproszonej. Inteligencja przejawia się zdolnością elementów sterujących odbiorników w instalacji do reakcji na zmieniające się czynniki środowiskowe ze-­‐
wnętrzne i wewnętrzne, w oparciu o zaprogramowane nastawy. Nadrzędny układ kontroli energii elektrycznej w budynku Układ ten obejmuje funkcjonalność systemu zarządzania energią elektryczną budynku. Pełni rolę nadrzędną w stosunku do Układu sterowania lokalnego. Dysponuje aktualnymi i historycznymi informacjami pomiarowymi o stanie budynku z możliwością predykcji zachowań. W oparciu o specjalne algorytmy steruje urządzeniami i odbiornikami w budynku, optymalizując i racjonalizując zużycie energii elektrycznej w budynku w sposób holi-­‐
styczny. Dzięki wyższemu priorytetowi sygnałów sterujących może wpływać na użytkowanie odbiorników (klasy 36 Acta Innovations, ISSN 2300-­‐5599, nr 11, 2014 III i IV), niezależnie od układu sterowania lokalnego. W oparciu o informacje o cenach energii elektrycznej, układ podejmuje decyzje o sposobie zasilania budynku, zwiększając lub obniżając zapotrzebowanie na energię z sieci, regulując łącznikami w ramach układów Z1 i Z2, a także umożliwiając oddawanie energii wyprodukowa-­‐
nej (mikro-­‐OŹE) lub zgromadzonej w budynku (układ magazynowania energii) do sieci elektroenergetycznej. Jeżeli układ magazynowania pełni równocześnie rolę układu zasilania awaryjnego, nadrzędny układ kontroli nadzoruje ładowanie zasobników energią z sieci i/lub własnych źródeł. Sposób wyboru drogi dopływu energii realizuje się w oparciu o zaprogramowany algorytm, uwzględniający kryteria racjonalności (techniczne, nieza-­‐
wodnościowe i ekonomiczne). Nadrzędny układ ma możliwość archiwizacji danych, raportowania i wizualizacji (w tym funkcje „lustra energetycznego”). Tory przepływu energii elektrycznej Układ przewodów i kabli elektrycznych, rozdzielających, odbierających (z własnych źródeł i sieci) oraz dostar-­‐
czających energię elektryczną do odbiorników bądź sieci, składający się z instalacji zasilającej zmiennoprądową AC i dedykowanej instalacji stałoprądowej. Tory transmisji sygnałów Służące do przesyłu informacji pomiarowych, sygnałów stanu i sygnałów sterujących. Możliwe jest zastosowa-­‐
nie różnych technologii, w tym rozwiązań hybrydowych (oddzielna instalacja okablowania strukturalnego, transmisja bezprzewodowa, wykorzystanie sieci elektrycznej – torów przepływu energii). Podsumowanie Instalacja elektryczna nowoczesnego budynku powinna ewoluować w kierunku autonomicznej mikrosieci, mogącej współpracować z systemem elektroenergetycznym w ramach inteligentnej sieci energetycznej (koncepcja budynków włączonych w sieć Smart Grid: B2G – Building to Grid). Możliwe wówczas stanie się utworzenie sieci współpracujących małych źródeł energii. Instalacje wyposażone w system monitoringu i zdalnego odczytu będą mogły być racjonalnie i efektywnie zarządzane. Wymaga to zaplanowania i przeprowadzenia zmian organizacyjnych w zarządzaniu krajowym systemem energetycznym, udoskonalenia infrastruktury oraz wprowadzenia elastycznych taryf. Zaprezentowana została koncepcja struktury sieci elektroenergetycznej budynku ze specyficzną rolą elementu nadzorującego funkcjonalność całego systemu w konkretnych obiektach. Rozwiązanie to stwarza koncepcję nowego modelu biznesowego dla działalności gospodarczej z branży usług energetycznych, predestynowaną dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Praca współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego poprzez reali-­‐
zację projektu Program Rozwoju Dydaktycznego Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Bibliografia [1] S. Bielecki, T. Skoczkowski, Racjonalne użytkowanie energii elektrycznej w kontekście zagadnień dostarcza-­‐
nia energii elektrycznej, Przegląd Elektrotechniczny 12a/2012, s. 121-­‐126 [2] S. Bielecki, Sieć elektroenergetyczna budynku, w: Rewitalizacja budynków użyteczności publicznej według kryteriów zrównoważonego rozwoju. Seria wydawnicza Acta Innovations, CBI Proakademia, Oddział PAN w Łodzi, 2014, s. 221-­‐230 37 Acta Innovations, ISSN 2300-­‐5599, nr 11, 2014 [3] S. Bielecki, J. Lipka, T. Palimąka, T. Skoczkowski, J. Szymczyk, Rozwiązania inteligentnego budynku w rewita-­‐
lizacji budynków użyteczności publicznej. Krok ku poprawie efektywności energetycznej, Elektro.Info 6/2013 (115), s. 66-­‐71 [4] S. Królikowski, B. Walczak, A. Wójcik, A. Aftański, Electrical Energy in the Future. A Vision of 2050, Acta Energetica 3/12 (2012), s. 85-­‐93 [5] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków [6] R. Szczerbowski, Źródła generacji rozproszonej oraz sieci smart grid w budownictwie przemysłowym niskoe-­‐
nergetycznym, INPE 2013, nr 161, s. 48-­‐59 [7] S. Grijalva, M.U.Tariq, Prosumer-­‐Based smart Grid Architecture Enables a Flat, Sustainable Electricity Indus-­‐
try, Innovative Smart Grid Technologies, 2011 IEEE PES, s. 1-­‐6 [8] A.M. Carreiro, C.H.Antunes, H.M.Jorge, Energy Smart House Architecture for a Smart Grid, Sustainable Sys-­‐
tems and Technology, IEEE International Symposium, 16-­‐18 May 2012 [9] P. Caianiello, S.Costantini, G. De Gasperis, M.G. De Lorenzo, Application of Hybrid Agents to Smart Energy Management of a Prosumer Node, International Journal of Artificial Intelligence and Interactive Multimedia, Vol. 2, Nº 4, 2013, s. 60-­‐66 [10] S. Bielecki, T. Palimąka, T. Skoczkowski, J. Szymczyk , Sieci transmisji danych we współczesnych budynkach – technologie, bezpieczeństwo, zasilanie elektryczne oraz metoda oceny instalacji okablowania strukturalnego, Wiadomości Elektrotechniczne 9/2013, s. 17-­‐21 [11] M. Kochański, Systemy zarządzania energią i informowania o jej zużyciu w rewitalizowanych budynkach użyteczności publicznej, w: Rewitalizacja budynków użyteczności publicznej według kryteriów zrównoważone-­‐
go rozwoju. Seria wydawnicza Acta Innovations, CBI Proakademia, Oddział PAN w Łodzi, 2014, s. 231-­‐239 [12] A. Colmenar-­‐Santos, et al., Solutions to Reduce Energy Consumption in the Management of Large Build-­‐
ings, Energy and Buildings, vol.56 No.1, 2013, s.66-­‐77 THE CONCEPTION OF PROSUMER ELECTRICAL SYSTEM IN MODERN BUILDING Abstract: The article presents a conception of prosumer intelligent electrical system for modern buildings, especially for public buildings. This system can be treated as element of smart grids. A special role in proposed structure comes in an external establishment providing electric power services by outsourcing. Key words: Intelligent electrical system, energy management, prosumer installations, BMS 38