Mapa pojęciowa, mapa myśli, mapa umysłu

strona 1/4
Mapa pojęciowa, mapa myśli, mapa umysłu
(ang. mental map, concept map, mind map)
Iwona Maciejowska
Metoda pomagająca uporządkować posiadaną wiedzę oraz zbudować odpowiednią strukturę znacznie ułatwiającą przyswajanie nowych informacji. Przy pewnej wprawie może być samodzielnie stosowana przez uczniów. Wspaniale nadaje się jako forma rekapitulacji zajęć w trakcie lekcji bieżących,
a przede wszystkim jako forma prowadzenia lekcji powtórzeniowych i przygotowania do klasówki.
Metodę tę można stosować w pracy indywidualnej i grupowej.
Materiały pomocnicze
Małe karteczki (samoprzylepne lub klej biurowy), arkusze papieru formatu A3, pisaki.
Przebieg zajęć
• Podanie tematu i sposobu postępowania (w tym uwag technicznych).
• Praca indywidualna – zapisywanie skojarzeń związanych z tematem: pojęć, symboli, haseł (np. na małych kartkach samoprzylepnych typu post-it).
• Praca w grupach – analiza zapisu na kartkach, zbieranie kartek o podobnej treści w zbiory i podzbiory, nazywanie ich, tworzenie projektu plakatu poprzez wpisywanie pojęć nadrzędnych i podrzędnych,
rysowanie linii i strzałek obrazujących zależności, ilustrowanie skojarzeń w celu lepszego ich zapamiętania (rysunki, równania reakcji, wykresy, symbole, akronimy).
• Prezentacja plakatu – mapy na forum.
Uwagi techniczne
• Wpisz najważniejsze pojęcie (temat lekcji) na środku mapy.
• Połącz strzałkami pojęcia, które Twoim zdaniem wiążą się ze sobą, nad strzałkami zapisz, jaki to jest
rodzaj zależności/powiązania (składa się z ... , tworzy ... , jest przykładem ... , występuje w ... , wchodzi w skład ... itd.).
• Stosuj litery, linie o różnej wielkości, grubości (im dalej od centrum rysunku, tym zwykle mniejsze
i węższe).
• Obrysuj (rysuj ramki wokół) proponowane pojęcia.
Data utworzenia: 2008-11-30
strona 2/4
•
•
•
•
•
Pisz czytelnie, używaj dużych liter.
Używaj więcej niż jednego koloru.
Wykorzystaj całą przestrzeń mapy.
Linie powinny być w porównywalnej długości co słowa.
Ilustruj pojęcia rysunkami, które Ci się z nimi kojarzą.
Rys. 1. Fragment mapy pojęciowej – kwaśne deszcze: powtórzenie działu – kwasy i zasady
(gimnazjum) lub klasyfikacja związków nieorganicznych i reakcje w roztworach wodnych
(profil podstawowy – liceum)
Mapa pojęciowa może służyć także do sprawdzania wiedzy i umiejętności. Nauczyciel powinien przy
tym wykazać się pewną elastycznością (istnieje więcej niż jedno poprawne rozwiązanie).
Data utworzenia: 2008-11-30
strona 3/4
Rys. 2. Fragment mapy pojęciowej z działu „Budowa atomu”
Analiza map sporządzonych przez uczniów pozwala ocenić ich wiedzę i umiejętności. Mapa poniżej pokazuje brak powiązań w umyśle ucznia pomiędzy światem mikro, a światem makro oraz mylenie
pojęć.
Rys.3. Fragment mapy pamięciowej z działu „Budowa atomu” zawierającej błędy
Data utworzenia: 2008-11-30
strona 4/4
Literatura:
1. B
rudnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000.
2. Buzan T., Mapy twoich myśli, RAVI, Łódź 1990.
3. F rancisco S., Nakleh M.B., Nurrenbern S.C. & Matthew L. Miller, Assessing Student Understanding
of General Chemistry with Concept Mapping, J. Chem. Edu., vol. 79, No. 2, 2002, 248–257.
Data utworzenia: 2008-11-30