KRYZYS 2008 - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w

Transkrypt

„KRYZYS 2008”
ZADANIA WOJEWÓDZKIEGO
INSPEKTORATU OCHRONY ŚRODOWISKA
W SYTUACJI SKAŻEŃ CHEMICZNYCH
Podkarpacki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
w Rzeszowie
Maria Suchy
RZESZÓW, PAŹDZIERNIK 2008
Wprowadzenie
Katastrofa – nagłe i nieoczekiwane wydarzenie niosące ze sobą
negatywne skutki: straty materialne oraz straty w ludziach. Określenie to
odnosi się najczęściej do katastrof antropogenicznych.
Największe katastrofy przemysłowe spowodowane przez wybuchy gazu i
awarie chemiczne na świecie:
awaria chemiczna w Flixborough, w zakładach chemicznych Nypro Ltd,
Flixborough (Wielka Brytania),
katastrofa w zakładach ICMESA, znajdujących się w Meda, na przedmieściu
Seveso (20 km od Mediolanu),
katastrofa w Bhopalu w Indiach, w zakładach Union Carbide, z których uwolnił się
silnie toksyczny izocyjanian metylu,
wybuch w fabryce fajerwerków w Enschede w Holandii,
wybuch w zakładach chemicznych AZF w Tuluzie.
Wprowadzenie
źródło: www.tworzywa.com.pl
Wielkie awarie chemiczne
Flixborough, 1 czerwca 1974, Wielka Brytania
Z pękniętego rurociągu w Zakładach Chemicznych Nypro Ltd. uwolniło się
około 80 t gorącego ciekłego cykloheksanu. Utworzona mieszanina par
cykloheksanu i powietrza spowodowała eksplozję o sile równoważnej
wybuchowi 30 t TNT. W wyniku katastrofy śmierć poniosło 28 pracowników
zakładu, 36 pracowników odniosło obrażenia.
źródło: www.acusafe.com
źródło: www.acusafe.com
Wprowadzenie
źródło: www.katastrofakatastrofa.republika.pl
Seveso, 10 lipca 1976, Włochy
W zakładach ICMESA, znajdujących się w Meda, na przedmieściu Seveso,
przy wyłączonym reaktorze nastąpiła gwałtowna reakcja chemiczna, w wyniku
której doszło do emisji około 2 ton substancji chemicznych,
w tym ok. 2 kg tetrachlorodibenzoparadioksyny (TCDD) - substancji niezwykle
toksycznej.
źródło: www.italy.indymedia.org.
źródło: www.leoncavallo.org.
Wprowadzenie
Awaria w Seveso we Włoszech była bezpośrednim impulsem, który
doprowadził do opracowania i przyjęcia w 1982 roku przez Wspólnotę
Europejską DYREKTYWY 82/501/EWG (SEVESO), zastąpionej w dniu 9 grudnia
1996 r. DYREKTYWĄ RADY 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwa
poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (SEVESO II).
Wprowadzenie
Wielkie awarie chemiczne:
Bhopal, 3 grudnia 1984, Indie
W wyniku awarii w fabryce pestycydów do atmosfery przedostało się około 30
ton par izocyjanku metylu (MIC), śmierć poniosło ok. 2 500 osób, 100 000 było
poważnie rannych. Według źródeł nieoficjalnych śmierć mogło ponieść nawet
15 000 osób.
źródło: www.Bhopal.net
źródło: www.Bhopal.net
źródło: www.ektaonline.org
Wprowadzenie
Enschede, Holandia, 13 maja 2000 r.,
źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/Vuurwerkramp
W magazynach Zakładów SE Fireworks, znajdujących się w gęsto zabudowanym obrębie
miasta Enschede nastąpił pożar oraz wybuch materiałów pirotechnicznych. Liczba ofiar
śmiertelnych tej katastrofy wyniosła 20 osób; około 1000 osób doznało obrażeń, setki
budynków zostało zniszczonych lub uszkodzonych. Stwierdzono szereg zaniedbań w
zakresie bezpieczeństwa, m.in. brak zezwoleń na magazynowanie dodatkowych ilości
wyrobów pirotechnicznych.
źródło: www.tworzywa.com.pl
Wprowadzenie
Tuluza, 21 września 2001, Francja;
Seria wybuchów w zakładach chemicznych AZF. Śmierć poniosło 30 osób, w tym
8 na zewnątrz zakładów, 2500 osób rannych.
źródło: www.terf.org.uk.
źródło: www.terf.org.uk.
źródło: www.tworzywa.com.pl.
Wprowadzenie
Katastrofy kolejowe z udziałem substancji niebezpiecznych
Mississauga, Kanada, 10 listopada 1979 r.
Wykolejenie się pociągu wiozącego materiały niebezpieczne (styren, toluen, propan,
wodorotlenek sodu, chlor). Wskutek wykolejenia nastąpiło rozszczelnienie kilku cystern i
eksplozja. Pożar spowodował emisję niebezpiecznych substancji do powietrza. W rezultacie
ponad 200 tys. osób musiało zostać ewakuowanych z okolicy. Była to największa ewakuacja w
historii kontynentu od czasu II wojny światowej; w zdarzeniu nie ucierpiała ani jedna osoba.
źródło: www.careinbarrie.com
Przyczyną wypadku było przegrzanie się mechanizmów jednej z osi wagonów z początku
składu, co spowodowało jej odpadnięcie i w efekcie katastrofę.
Wprowadzenie
Katastrofy kolejowe z udz. subst. niebezp.
Neyshabur, Khoroasan, Iran, 18 luty 2004 r.
źródło: www.news.bbc.co.uk
Wykolejenie się i eksplozja wagonów przewożących siarkę (17 wagonów), benzynę
(6 wagonów) oraz nawozy (7 wagonów). W wyniku eksplozji zginęło blisko 300 osób, a 460
zostało rannych.
Najbliższa wioska została zanieczyszczona przez emisję niebezpiecznych substancji,
natomiast 3 kolejne wioski zostały zniszczone przez falę uderzeniową.
Przyczyną katastrofy był prawdopodobnie błąd ludzki, w wyniku którego część wagonów
odłączyła się na jednej ze stacji kolejowych, po czym tocząc się przez ok. 20 km, wykoleiła się.
źródło: www.cbc.news.ca
źródło: www.msnbc.msn.com
źródło: www.news.bbc.co.uk
Wprowadzenie
Graniteville, Pd. Carolina, USA, 6 stycznia 2005 r.
źródło: www.en.wikipednia.org
Kolizja pociągu towarowego przewożącego chlor, wodorotlenek sodu oraz krezol, z
pociągiem ustawionym na bocznicy kolejowej w pobliżu fabryki Avondale Mills.
W wyniku zderzenia jeden z wykolejonych wagonów pociągu towarowego rozszczelnił się
emitując ok. 90 ton chloru.
W katastrofie zginęło 9 osób (8 w trakcie zdarzenia, 1 w wyniku inhalacji chloru), 250 osób
zostało bezpośrednio zagrożonych ryzykiem inhalacji chloru, 5400 mieszkańców zostało
ewakuowanych z rejonu zdarzenia na czas dekontaminacji terenu (2 tygodnie).
Przyczyną katastrofy było błędne ustawienie urządzenia przełączającego tory na bocznicę
kolejową.
Wprowadzenie
Brooks, Bullit County, Kentucky, USA, 16 stycznia 2007 r.
Pożar pociągu przewożącego materiały niebezpieczne. Wykoleiło się 13 wagonów, z
których 12 transportowało substancje niebezpieczne (m.in. 1,3 butadien, cykloheksan,
metyloetyloketon, dihydro-2,5-dioxofuran).
W związku ze zdarzeniem ewakuowano okoliczną ludność w promieniu 1 mili, nie było
poszkodowanych. Wystąpiło ryzyko zanieczyszczenia powietrza oraz wód
powierzchniowych w rejonie zdarzenia.
Przyczyną katastrofy był pęknięty sworzeń w 18 wagonie, co spowodowało brak
sterowności na jednym z zakrętów i wypadnięcie wagonu z torów.
źródło: www.nytimes.com
Transport towarów niebezpiecznych
Wybrane zdarzenia kolejowe
16.07.2007r. wykolejenie się pociągu z płynnym fosforem w miejscowości
Ożydów (w rejonie buskim obwodu lwowskiego), 120 km na wschód od granicy z
Polską.
Awaria objęła 15 cystern, z których pięć uległo zapaleniu.
21 osób trafiło do szpitala, 1 była w stanie ciężkim.
Ze strefy zagrożenia ewakuowano ok. 900 osób.
W związku ze zdarzeniem na terenie przygranicznym, WIOŚ w Rzeszowie prowadził
badania stanu środowiska, także w miejscu zdarzenia.
Wprowadzenie – podstawy prawne
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Art. 5.
Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności
swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela
oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz
zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego
rozwoju.
Art. 74.
1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo
ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.
Podstawy prawne nadzoru IOŚ nad substancjami
i preparatami niebezpiecznymi
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska,
ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska,
ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach
chemicznych,
Wprowadzenie – podstawy prawne
Zapisy dyrektywy 96/82/WE zostały implementowane do ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska: TYTUŁ IV Poważne awarie.
Ochrona środowiska przed poważną awarią oznacza zapobieganie
zdarzeniom, mogącym powodować awarię oraz ograniczenie jej skutków
dla ludzi i środowiska.
Uprawnienia Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska
W zakresie zapobiegania do IOŚ należy:
¾ kontrola podmiotów,
¾ prowadzenie szkoleń,
¾ uzgadnianie pozwoleń zintegrowanych,
¾ opiniowanie raportów bezpieczeństwa dla zakładów
dużego ryzyka wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej,
¾ prowadzenie rejestru zakładów,
¾ badanie przyczyn powstawania oraz sposobów likwidacji
skutków poważnych awarii dla środowiska.
Rafineria Nafty „JEDLICZE” S.A.
Rafineria „LOTOS JASŁO” S.A.
źródło: www.lotos.pl
źródło: www.rnjsa.com.pl
Źródło: www.zch.sarzyna.pl/sor/index.html
ZCH „ORGANIKA SARZYNA” S.A.
W razie wystąpienia awarii wojewoda, poprzez komendanta wojewódzkiego Państwowej
Straży Pożarnej i wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska podejmuje działania i
stosuje środki, niezbędne do usunięcia awarii i jej skutków.
W razie wystąpienia awarii wojewódzki inspektor ochrony środowiska może
w drodze decyzji:
¾ zarządzić przeprowadzenie właściwych badań dotyczących
przebiegu i skutków awarii,
¾ wydać zakazy lub ograniczenia w korzystaniu ze środowiska.
Decyzji takiej wojewódzki inspektor
natychmiastowej wykonalności.
ochrony
środowiska
przyczyn,
nadaje
rygor
W skrajnych przypadkach zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub bezpośredniego
zagrożenia pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach, decyzja taka
może być ogłoszona ustnie.
Przykładowa decyzja PWIOŚ
Wybrane zagrożenia środowiska w województwie
Poważne awarie w województwie podkarpackim:
Wyciek surowej ropy naftowej
z cysterny na terenie torów
manewrowych w rejonie Nastawni MD 11 w Medyce (wyciek ok. 55 Mg ropy
naftowej) w dniu 31 października 1999 r.
Skutki nie zostały zlikwidowane i od 2000 r. prowadzony jest monitoring
środowiska gruntowo-wodnego w rejonie wycieku.
Wybuch i pożar na terenie punktu przeładunkowego towarów
niebezpiecznych w Chałupkach Medyckich w dniu 22 czerwca 2002 r.
Do pożaru doszło w trakcie prowadzenia przeładunku surowej ropy naftowej.
Straty w mieniu wyniosły 8 mln zł. Czterech pracowników z poważnymi
oparzeniami przewieziono do szpitala.
Badania WIOŚ nie wykazały zanieczyszczenia środowiska naturalnego.
Wyciek amoniaku
poprzez zawory bezpieczeństwa, z dwóch
przegrzanych cystern, które przy wysokich temperaturach zewnętrznych, od
dłuższego czasu oczekiwały na komunikacji przestawczej - teren PKP
CARGO S.A. w Medyce, 14 lipca 2006 r.
Wyciek amoniaku - Medyka, 14 lipca 2006 r.
Wybuch oparów produktów ropopochodnych, w dniu 2 października
2007 r., na stacji Rzeszów – Staroniwa, podczas usiłowania kradzieży paliwa z
wagonu cysterny GATX Rail Poland sp. z o.o. w Warszawie.
Pożar magazynu firmy CHEMIFARB w Rzeszowie
w dniu 5 lutego
2008 r.
Pożar magazynu firmy CHEMIFARB w Rzeszowie – 5 lutego 2008 r.
Pożar magazynu firmy CHEMIFARB w Rzeszowie – 5 lutego 2008 r.
Transport towarów niebezpiecznych
Transport kolejowy
Centralnym organem nadzoru technicznego nad eksploatacją linii
kolejowych, pojazdów szynowych i bezpieczeństwem ruchu kolejowego jest
Prezes Urzędu Transportu Kolejowego. Jego kompetencje obejmują również
nadzór nad bezpieczeństwem przewozu kolejowego materiałów
niebezpiecznych.
Trwają uzgodnienia projektu porozumienia Głównego Inspektora Ochrony
Środowiska z Prezesem Urzędu Transportu Kolejowego, o współpracy obu
organów w zakresie bezpieczeństwa przewozu kolejowego towarów
niebezpiecznych.
źródło: www.przyrodapolska.pl
źródło: www.polskalokalna.pl
źródło: www.kolejland.rail.pl
„KRYZYS 2008”
Zakres zadań realizowanych przez WIOŚ w Rzeszowie w
ramach ćwiczenia wojewódzkiego „KRYZYS 2008”:
zorganizowanie i wysłanie na miejsce zdarzenia zespołu kontrolnopomiarowego;
sporządzenie i przekazanie drogą elektroniczną informacji doraźnej do
WCZK;
dokonanie identyfikacji substancji niebezpiecznych i dostarczenie
dowódcy akcji ratowniczej karty charakterystyki zidentyfikowanej substancji;
„KRYZYS 2008”
Zakres zadań realizowanych przez WIOŚ w Rzeszowie
w ramach ćwiczenia wojewódzkiego „KRYZYS 2008”:
• zlokalizowanie studzienek kanalizacyjnych i udzielnie pomocy
w zabezpieczeniu ich przed przedostaniem się substancji ropopochodnych;
• wprowadzenie, w drodze decyzji o rygorze natychmiastowej wykonalności,
ograniczenia w korzystaniu z wód rzeki Wisłok;
• sporządzenie dokumentacji zdjęciowej z miejsca zdarzenia, pobranie
próbek wody i gleby do badań, określenie wielkości zanieczyszczonej
powierzchni i zagrożonych obiektów w bezpośrednim sąsiedztwie, ustalenie
możliwości zagrożenia dla powierzchniowych ujęć wody zlokalizowanych
poniżej miejsca zdarzenia.
„KRYZYS 2008”
Zakres zadań realizowanych przez WIOŚ w Rzeszowie
w ramach ćwiczenia wojewódzkiego „KRYZYS 2008”:
wprowadzenie całodobowego dyżuru w Wojewódzkim Inspektoracie
Ochrony Środowiska w Rzeszowie i natychmiastowe przekazywanie wyników
badań laboratoryjnych do WCZK;
sporządzenie „Karty zgłoszenia poważnej awarii” i przesłanie jej drogą
elektroniczną do GIOŚ DPPA w Gdańsku;
prezentacja aparatury i sprzętu WIOŚ, wykorzystywanego podczas
usuwania skutków zdarzenia.
Techniczne możliwości wykorzystania laboratorium
WIOŚ Rzeszów
MOŻLIWOŚCI BADAWCZE
pomiary emisji substancji i energii do środowiska,
badania jakości wód, gleb, powietrza atmosferycznego,
badania mikrobiologiczne gleb, powietrza i wody,
badania składu gazów odlotowych,
pomiary akustyczne w środowisku oraz pomiary natężenia pól
elektromagnetycznych,
WIOŚ Rzeszów
MOŻLIWOŚCI BADAWCZE - SPRZĘT TERENOWY
Detektory i mierniki pojedynczych gazów szkodliwych (metan, chlor,
siarkowodór, amoniak, tlenek węgla i inne),
tlenomierze,
detektory wielogazowe,
miernik biogazów (precyzyjny miernik dwutlenku węgla, metanu i tlenu),
przenośne stacje meteorologiczne,
GPS i oprogramowanie typu GIS,
WIOŚ Rzeszów
MOŻLIWOŚCI BADAWCZE – APARATURA STACJONARNA
chromatografy gazowe, cieczowe i jonowe,
spektroskopy absorpcji i emisji atomowej,
spektroskopy UV, VIS, IR,
aparatura do specyficznych analiz chemicznych,
aparatura do badań biologicznych
WIOŚ Rzeszów
MOŻLIWOŚCI BADAWCZE – SPRZĘT POMOCNICZY
środki łączności ( telefony, radia CB, łączność internetowa
kablowa i Wi-Fi),
komputery przenośne z odpowiednim oprogramowaniem i
łącznością z siecią,
nawigacja GPS,
transport,
urządzenia do poboru próbek,
WIOŚ Rzeszów
DORAŹNE POMIARY I TESTY NA MIEJSCU AWARII
szybkie badania jakościowe : cyjanki, arsen, rtęć, formaldehyd,
zestawy badawcze do analityki siarczków i wielu innych
substancji niebezpiecznych w wodach i gruntach,
wykrywacze rurkowe gazów niebezpiecznych wraz z zestawem
do ich stosowania: zestawy Drägera,
detektory i mierniki gazów niebezpiecznych,
pomiary warunków meteorologicznych,
możliwość uruchomienia specjalistycznych pomiarów
na miejscu awarii,
WIOŚ Rzeszów
Laboratorium posiada
wdrożony system jakości
spełniający wymagania
normy
PN-EN ISO/IEC 17025:200
potwierdzony certyfikatem
PCA
nr AB 447
WIOŚ Rzeszów
Miernik gazów odlotowych z oprzyrządowaniem
WIOŚ Rzeszów
Miernik biogazów
WIOŚ Rzeszów
Ultradźwiękowy miernik przepływu gazów
WIOŚ Rzeszów
Kamera laparoskopowa
WIOŚ Rzeszów
Przenośna stacja METEO
WIOŚ Rzeszów
Detektory gazów niebezpiecznych
WIOŚ Rzeszów
Mobilne laboratorium gazowe – widok z zewnątrz
WIOŚ Rzeszów
Mobilne laboratorium gazowe- instalacje
WIOŚ Rzeszów
Mobilne laboratorium gazowe – instalacje
WIOŚ Rzeszów
Automatyczna stacja pomiarowa - Rzeszów
WIOŚ Rzeszów
Detektory gazów niebezpiecznych
WIOŚ Rzeszów
Zestaw do głębokich pompowań
WIOŚ Rzeszów
Mierniki podstawowych parametrów wód
WIOŚ Rzeszów
Aparatura stacjonarna- chromatograf GC-ECD
WIOŚ Rzeszów
Aparatura stacjonarna – chromatograf IC
WIOŚ Rzeszów
Aparatura stacjonarna – spektroskop ICP- OES
WIOŚ Rzeszów
Aparatura stacjonarna - chromatograf GC -MS
„KRYZYS 2008”
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT
OCHRONY ŚRODOWISKA
W RZESZOWIE
www.wios.rzeszow.pl

KRYZYS 2008 - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w

Transkrypt

Podobne dokumenty

Program Państwowego Monitoringu Środowiska woj