Lato 2013
Transkrypt
Lato 2013
ISSN 1644-289X information for tourists & businesspeople with map summer 2/2013 Urząd Miasta Kielce 25-303, Rynek 1, www.um.kielce.pl, www.itv.kielce.eu Biuro Obsługi Interesanta tel. 48 41 36 76 009 (099), (509) Regionalne Centrum Informacji Turystycznej 25-007 Kielce, ul. Sienkiewicza 29 tel. 48 41 348 00 60 www.swietokrzyskie.travel e-mail: [email protected] Wydział Projektów Strukturalnych i Strategii Miasta Urząd Miasta Kielce 25-659, ul. Strycharska 6 tel. 48 41 36 76 553 fax 48 41 36 76 552 Centrum Obsługi Inwestora Urząd Miasta Kielce 25-659, ul. Strycharska 6 tel/fax. 48 41 36 76 557 tel 48 41 36 76 356 e-mail: [email protected] www.um.kielce.pl/business Kielce City Hall 25-303, Rynek 1, www.um.kielce.pl, www.itv.kielce.eu Customer Services phone 48 41 36 76 009 (099), (509) Regional Centre for Tourist Information 25-007 Kielce, ul. Sienkiewicza 29 phone 48 41 348 00 60 www.swietokrzyskie.travel e-mail: [email protected] Department for Structural Projects and City Strategy Kielce City Hall 25-659, ul. Strycharska 6 phone 48 41 36 76 553 fax 48 41 36 76 552 Investor Assistance Centre Kielce City Hall 25-659, ul. Strycharska 6 phone/fax 48 41 36 76 557 phone 48 41 36 76 356 e-mail: [email protected] www.um.kielce.pl/business Urząd Miasta Kielce Szanowni Państwo, Kielce to nowoczesne, dynamicznie rozwijające się miasto, które wykorzystało skok cywilizacyjny, jaki niesie ze sobą członkostwo w Unii Europejskiej. W ciągu ostatnich lat dzięki środkom unijnym, inwestowaniu w placówki kultury, pomoc społeczną, infrastrukturę techniczną i sportową Kielce stały się przyjazne dla swoich mieszkańców, turystów oraz biznesmenów. Dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej prowadzona jest także rozbudowa Targów Kielce - ośrodka najdynamiczniej rozwijającego się w Polsce i Europie. Targi Kielce to od lat miejsce spotkań największych firm na rynku krajowym i zagranicznym, reprezentujących różne dziedziny gospodarki oraz miejsce zawierania wielomilionowych kontraktów. Nasze miasto to ekonomiczne, turystyczne i kulturalne centrum regionu świętokrzyskiego. Znakomita lokalizacja, przychylność władz, dobre warunki do pracy i wypoczynku stanowią poważny atut pozwalający zakładać firmy oraz dynamicznie je rozwijać i cieszyć się sukcesami. Miasto oferuje także ciekawe nieruchomości, interesujący system ulg dla tworzących nowe miejsca pracy, profesjonalną obsługę przedsiębiorców oraz wysoki standard usług okołobiznesowych. Kielce to także miasto sportu i aktywnego wypoczynku. Rozwój sportu w naszym mieście ma szczególne znaczenie. Świadczy o tym nowoczesna infrastruktura sportowa, baza hotelowa oraz aktywny udział kielczan w życiu sportowym miasta. Kielce mają naturalne i niepowtarzalne warunki do uprawiania wielu dyscyplin. Dążąc do nowoczesności, troskliwie pielęgnujemy bogate tradycje historyczne. Ich ślady możemy zobaczyć na każdym niemal kroku. Polecam Państwu zwiedzenie kieleckich muzeów i galerii, skorzystanie z ciekawej oferty placówek kultury. Zapraszam Państwa do Kielc. Wierzę, że czas spędzony w naszym mieście dostarczy wielu wrażeń i będzie bogaty w nowe doświadczenia. Wojciech Lubawski Prezydent Kielc Ladies and Gentlemen, Kielce is a modern, dynamically developing city which has made good use of the opportunity for a civilisational leap offered by Poland’s membership in the European Union. In recent years, thanks to EU funds, and investing in institutions of culture, social welfare, as well as technical and sports infrastructure, Kielce has become friendlier to its inhabitants, tourists and businesspeople. For years, thanks to Poland’s most rapidly developing Trade Fair Centre (Targi Kielce), the city has been a meeting ground for major Polish and foreign companies representing various branches of economy, and the venue where multi-million contracts have been concluded. Our city is the Świętokrzyskie region’s centre of business, tourism and culture. A splendid location, sympathetic authorities, together with good conditions for work and leisure are major trump cards which encourage company establishment, development, and ultimate success. The city has on offer interesting properties, an attractive incentive system for those creating new workplaces, professional services for entrepreneurs, as well as high-standard business-related services. Kielce is also a city of sports and active leisure pursuits. The advancement of sports in our city is especially important. This shows in the modern sports infrastructure, hotel facilities and active participation of the locals in the city’s sports life. Kielce has unique natural conditions in which to practise several disciplines. Aspiring to modernity, we take great care of our rich historical tradition. Its traces may be seen at every step. Let me recommend a visit to Kielce museums and galleries, as well as the interesting offer of our institutions of culture. We look forward to seeing you in Kielce. I believe that the time spent in our city will be an enjoyable and memorable experience. Wojciech Lubawski President of Kielce Kielce W numerze: Kielce przyjazne dla inwestorów 6 Investor-Friendly Kielce 8 Chwali nas Komisja Europejska 10 Praise from the European Commission 11 Politechnika kształci zgodnie z oczekiwaniami rynku 12 Kielce University of Technology Meets the Market’s Educational Demand 13 Wodociągi Kieleckie. Nowatorstwo to nie fanaberia 14 Kielce Water and Sewerage Company: Innovation is no Mere Fancy 15 Przełomowy rok dla kieleckich dróg 16 A Milestone Year for Kielce Roads 17 Arbitraż gospodarczy – sąd dla dżentelmenów 18 Business Arbitration: a Gentlemen’s Court of Law 19 Zapraszamy do Tokarni Welcome to Tokarnia 20 Drogi Polaków do niepodległości. W 150 rocznicę Powstania Styczniowego Poland’s Routes to Independence: the 150th Anniversary of the January 1863 Uprising 21 W hołdzie Staszicowi 22 In Honour of Stanisław Staszic 23 Szanowni Państwo, KH-KIPPER: 15 lat produkcji zabudów-wywrotek KH-KIPPER: a Decade and a Half of Tipper Body 24 Manufacturing Secesyjny dom Towarowy 26 An Art Nouveau Department Store 27 Władze Kielc konsekwentnie realizują plany, dzięki którym miasto rozwija się, staje się coraz bardziej nowoczesne, europejskie. Jednym z nich jest rozwój branży BPO ( Business Process Outsourcing ). Korzystanie z usług BPO pozwala firmom obniżyć koszty. Szeroki zakres usług, a zwłaszcza outsourcingu procesów biznesowych, są – obok nauki, sportu i kultury – istotne dla dalszego rozwoju Kielc. Miasto ze swoją ofertą inwestycyjną, kompetentnymi urzędnikami i zapleczem kadrowym (kształcącym się w tutejszych uczelniach), sytuują się w gronie najatrakcyjniejszych lokalizacji dla sektora BPO. Kielce znalazły się w gronie miast o największym potencjalne inwestycyjnym w tej branży. Maria Malinowska redaktor naczelna Ladies and Gentlemen, The authorities of Kielce are consistently implementing tasks thanks to which the city continues to grow and become increasingly modern, truly European. One of these is development of the BPO (Business Process Outsourcing) sector. The use of BPO services enables companies to lower their operating costs. A wide range of services, in particular business process outsourcing, are – next to science, sports and culture – significant for further development of Kielce. With its investment opportunities, competent civil servants and human resources (locally educated), the city is among the BPO sector’s most attractive locations and indeed one of the cities with highest investment-related potential in the industry. Maria Malinowska Editor-in-Chief Okładka: Parking miejski przy ratuszu Cover: Municipal car park next to the City Hall Fot. Paweł Treger Tłumaczenie: Magdalena Ożarska Wydawca: Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska Redaktor naczelna: Maria Malinowska, tel. 601 466 408 Redaguje zespół Adres redakcji: ul. Kościuszki 11, 25-310 Kielce tel./fax 41 344 18 06 e-mail: [email protected], [email protected] [email protected] www.magazynkielce.pl 4 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 Projekt graficzny i skład: Studio Reklamy 300dpi - Rafał Urbański www.300dpi.com.pl Druk: Drukarnia Duet, Kielce, ul. Górna 11a nakład: 15000 egz. Distributed free of charge at Business Centres in Kielce (Kielce Trade Fairs); major hotels in Kielce (Świętokrzyski, Uroczysko, Łysogóry, Echo, Leśny Dwór, Pod Złotą Różą, Qubus, Kameralny, Kongresowy, Tęczowy Młyn, Ibis); Malinowy Zdrój at Solec Zdrój; Tourist Information Centres; Staropolska Chamber of Industry and Commerce, Świętokrzyskie Regional Development Agency; banks; Cultural Centres (National Museum in Kielce); Świętokrzyskie Voivodeship Office, Jan Kochanowski University, Kielce University of Technology. Copyright by Agencja Wydawnicza Akwarela Plus Justyna Żukowska. All rights reserved Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczanych ogłoszeń. The Publisher takes no responsibility for the content of advertisements. Kielce Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Szanowni Państwo, 2013 rok kończy siedmioletni budżet Unii Europejskiej. W ramach tylko jednego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego otrzymaliśmy na lata 2007-2013 w sumie ponad 769,5 mln euro, czyli prawie 3,2 miliarda złotych. Doliczając do tego pozostałe programy pomocowe, m.in. program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, Program Operacyjny „Rozwój Polski Wschodniej” czy „Infrastruktura i Środowisko”, nasz region miał do dyspozycji prawie 5 miliardów złotych. Przed nami kolejny okres programowania i duże wyzwania związane z przygotowaniem strategicznych dokumentów dotyczących rozwoju regionu i wydatkowania funduszy unijnych. Tym razem, na lata 2014-2020 Świętokrzyskie może mieć do dyspozycji 1 miliard 168 milionów złotych z programu regionalnego, a także dodatkowe fundusze z programu Rozwój Polski Wschodniej. W tej puli jest ponad 2,5 miliarda euro do podziału między pięć województw, w tym dla świętokrzyskiego. Będziemy też mogli korzystać z programów sektorowych, które również będą dysponować znacznymi funduszami na rozwój infrastruktury i wsparcie gospodarki. Generalnie możemy zakładać, że pieniędzy będzie więcej niż dotychczas, ale też stoją przed nami poważne wyzwania rozwojowe, z którymi będziemy musieli się zmierzyć. Adam Jarubas Marszałek Województwa Świętokrzyskiego Ladies and Gentlemen, The year 2013 marks the end of the European Union’s seven-year budget. Under the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship alone, we have received a total of over Eur 769.5 million, i.e. almost PLN 3.2 billion, for the years 2007-2013. If we add to this the remaining aid programmes, including the Human Capital Operational Programme, the Rural Area Advancement Programme, and the Eastern Poland Development or the Infrastructure and Environment Operational Programmes, our region has had almost PLN 5 billion at its disposal. Ahead of us is another programming period and big challenges connected with preparation of strategic documents on the region’s advancement and spending the EU funds. This time, for the years 2014- 2020, Świętokrzyskie can have PLN 1 billion and 168 million from the regional programme, as well as additional funds from the Eastern Poland Development programme. The latter provides for more than Eur 2.5 billion to be shared by five voivodeships, including Świętokrzyskie. We will also be able to use considerable resources dedicated to the development of infrastructure and economic support. In general terms, it may be assumed that we will have more money than before, but there are also serious progress-related challenges which we will have to face. Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego 25-516 Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 www.sejmik.kielce.pl Biuro Obsługi Interesantów tel. 48 41 342 15 30 Departament Polityki Regionalnej Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego ul. Sienkiewicza 63 (wejście główne od ul. Wspólna 4) 25-002 Kielce tel. 48 41 365 81 70 www.rpo-swietokrzyskie.pl Departament Funduszy Strukturalnych Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego ul. Sienkiewicza 63 (wejście główne od ul. Wspólna 4) 25-002 Kielce tel. 48 41 365 81 00 Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship 25-516 Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 www.sejmik.kielce.pl Customer Services Centre phone 48 41 342 15 30 Department for Regional Policy Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship ul. Sienkiewicza 63 25-002 Kielce phone 48 41 365 81 70 www.rpo-swietokrzyskie.pl Department for Structural Funds Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship ul. Sienkiewicza 63 25-002 Kielce phone 48 41 365 81 00 www.rpo-swietokrzyskie.pl Adam Jarubas Marshal of Świętokrzyskie Voivodeship ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 5 Kielce Kielce przyjazne dla inwestorów Fot. Andrzej Młynarczyk W Polsce w blisko 400. centrach sektora BPO (outsourcing procesów biznesowych) zatrudnionych jest około 100 tysięcy osób – to, po górnictwie i branży motoryzacyjnej, największy pracodawca w Polce. Jak wynika z najnowszego raportu Colliers International, Kielce należą do wschodzących gwiazd BPO w Polsce. Oferta przygotowana dla tej branży przez władze miasta sprawi, że w najbliższych latach będzie ono należeć do grona najszybciej rozwijających się miast w Polsce. O perspektywach rozwoju sektora BPO rozmawiano podczas dwudniowej konferencji, która na początku kwietnia odbyła się w stolicy województwa świętokrzyskiego. Do tematu wracamy w rozmowie z WOJCIECHEM LUBAWSKIM, prezydentem miasta. Panie Prezydencie, jak kształtują się szanse na dynamiczny rozwój sektora BPO w Kielcach ? W 2004 roku nawiązaliśmy kontakty z firmami outsourcingowymi namawiając je do inwestycji. Niestety, audyt wykonany wówczas przez te firmy był dla nas jak wyrok: tylko 7 proc. absolwentów naszych uczelni znało język angielski na poziomie umożliwiającym taką pracę. Dzisiaj sytuacja jest już dużo lepsza i znowu zjawiają się u nas firmy zainteresowane taką działalnością. W Krakowie w outsourcingu pracuje ponad 16 tys. absolwentów wyższych uczelni, a średnia płaca przekroczyła w ubiegłym roku 5700 zł. Szeroki zakres usług, a zwłaszcza outsourcingu procesów biznesowych, to – obok nauki, sportu i kultury – jeden z priorytetów dalszego rozwoju dla Kielc. Nasze miasto ze swoją ofertą inwestycyjną, usługami kompetentnych urzędników i zapleczem kadrowym, kształcącym się w tutejszych 11. uczelniach – sytuuje się w gronie najatrakcyjniejszych lokalizacji dla sektora BPO. Na przygotowanie infrastruktury dla potrzeb tego typu inwestycji w ostatnich latach przeznaczyliśmy około czterech miliardów złotych, oczywiście przy wydatnym zaangażowaniu dotacji unijnych. Dziś Kielce oferują około 45 tys. metrów kw. powierzchni biurowej, a w najbliższym czasie liczba ta zostanie podwojona. 6 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 Kielce coraz częściej są obiektem zainteresowania firm BPO poszukujących nowych i atrakcyjnych lokalizacji Czy tylko oferta inwestycyjna pozwoli na przyciągnięcie inwestorów ? Już dwa lata temu podjęliśmy decyzję, że musimy nadal promować miasto wśród inwestorów branży BPO: uczestniczymy w targach branżowych i misjach gospodarczych, budujemy przyjazny klimat dla biznesu, realizujemy projekt „Tworzenie i rozwój sieci współpracy centrów obsługi inwestora”. Na zlecenie Urzędu Miasta firma doradczo-konsultingowa Deloitte przygotowała raport „Analiza oferty inwestycyjnej Kieleckiego Obszaru Metro- politalnego w sektorze nowoczesnych usług outsourcingowych”, będący zestawieniem atutów regionu w odniesieniu do oferty krajowej i dalszych kierunków skutecznych działań w zakresie pozyskiwania inwestorów. Kluczowe znaczenie mają tu takie czynniki, jak właściwe podejście urzędników do inwestorów i ich zaangażowanie w procesy pozyskiwania i utrzymania zainteresowania inwestowaniem w Kielcach. W obecnej sytuacji gospodarczej najintensywniej rozwijają się nowoczesne usługi outsourcingowe. Dla Kielc jest to branża wysokiej szansy Kielce Fot. Paweł Treger Fot. Paweł Treger Dzięki inwestycjom w infrastrukturę Kielce są atrakcyjnym miastem do życia, studiowania i prowadzenia działalności gospodarczej. z uwagi na dostęp do wykształconych kadr, zwłaszcza w tak pożądanych przez pracodawców kierunkach, jak ekonomia, informatyka, finanse. Czy to jedyne atuty Kielc ? Konkurencyjne w Kielcach są również koszty pracy oraz bogata oferta terenów inwestycyjnych i nieruchomości oferowanych potencjalnym inwestorom przez miasto i kieleckie przedsiębiorstwa. W działaniach mających na celu pozyskanie inwestorów, pomocna jest specjalnie przygotowana strona internetowa, na której odbywa się interaktywna komunikacja z inwestorami, połączona z miejskim geoportalem Kielce (www.invest.kielce.pl). Warta podkreślenia jest też zyskująca na atrakcyjności infrastruktura Kielc – zmodernizowane drogi i ulice, nowoczesny tabor autobusów miejskich, przebudowa centrum miasta; nie bez znaczenia jest też oferta Kieleckiego Parku Technologicznego oraz usługi oferowane przez kieleckie Centrum Obsługi Inwestora. Z przeprowadzonych badań i analiz wynika, że Kielce ze względu na swój potencjał inwestycyjny i intelektualny kreują wizerunek miasta skutecznie konkurującego z innymi subregionami i ośrodkami miejskimi. A co w sferze planów i marzeń ? Nie rezygnujemy z innowacyjnych planów mogących z miasta uczynić ośrodek na wskroś nowoczesny, europejski. Dynamicznie działa nie tylko Kielecki Park Technologiczny, Targi Kielce stały się znaczącym punktem na mapie wystawienniczej Europy, prężnie działa też Institute of Design Kielce (część Wzgórza Zamkowego), a wizje rozwoju miasta zamieniają się w realne i realizowane projekty. Najnowszym naszym projektem jest wybudowanie w Obicach Centralnego Portu Lotniczego dla Polski w ramach rządowego programu „Inwestycje Polskie”. Wniosek w tej sprawie został wysłany do ministra skarbu państwa. Za lokalizacją CPL w Obicach prze- mawiają dane z rządowej „Strategii rozwoju transportu 2020”. Wynika z niej, że ruch pasażerski do 2035 roku wzrośnie trzykrotnie, a nie ma możliwości rozbudowy już istniejących portów lotniczych. Myślę, że wbrew wszystkim, którzy krytykują ten pomysł, kolejne marzenie może się ziścić. Ważnymi argumentami, które mogą pomóc w jego realizacji są centralne położenie Kielc, dobre skomunikowanie z Warszawą, Krakowem, Katowicami oraz około 2600 hektarów dostępnych gruntów będących własnością miasta i skarbu państwa (Okęcie ma 800 hektarów). Dziękuję za rozmowę. Paweł Treger Kieleckie Centrum Kultury nabrało nowego blasku Fot. Paweł Treger ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 7 Fot. Andrzej Młynarczyk Kielce Kielce is more and more often in the centre of attention of BPO companies, seeking new and attractive locations. Investor-Friendly Kielce Poland’s nearly 400 business process outsourcing (BPO) sector centres employ ca. 100,000 people, which makes it, after coal mining and the motor industry, Poland’s largest top employment provider. The latest report by Colliers International shows that Kielce is among the BPO rising stars not only in Poland. Our city authorities have created opportunities for this branch, which in the near future will give Kielce enough momentum to join Poland’s fastest developing cities. The prospects for the BPO sector’s development were discussed during a twoday conference held in early April in the capital of Świętokrzyskie Voivodeship. We take up this subject in our interview with WOJCIECH LUBAWSKI, President of Kielce. Mr. President, what are the chances for dynamic development of the BPO sector in Kielce? In 2004, we set up contacts with outsourcing companies, encouraging them to invest. Unfortunately, the audit which was then carried out by these companies was very pessimistic for us: only 7% graduates of our institutions of higher education knew English at a level which would enable them to work in this field. Today, the situation looks much better and companies interested in this kind of operations appear again. In Krakow, outsourcing gives jobs to over 16,000 8 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 university graduates, with last year’s average salaries exceeding 5,700 Zloty. A wide range of services, particularly when it comes to business process outsourcing, are – next to science, sports and culture – among the priorities for further development of Kielce. With its investment-related offer, services of competent officials, and human resources – i.e. graduates of the eleven local institutions of higher education, our city situates itself among the most attractive locations for the BPO sector. We have spent around four billion Zloty on preparation of the infrastructure for the needs of this kind of investment projects in recent years, with the assistance of EU funds. Today, Kielce offers ca. 45,000 sq. m. of office space, and this figure is estimated to double in the nearest future. Are the investment-related opportunities our only trump cards to attract investors? Two years ago, we made the decision to continue the city’s promotion among BPO sector investors: we take part in industrial fairs and business missions; we create a business-friendly ambience; we are implementing the project “Establishment and Kielce Fot. Paweł Treger acquisition is facilitated by a tailormade website, which offers interactive communication with investors, linked to the City of Kielce geoportal (www.invest.kielce.pl). Moreover, worth stressing is Kielce’s infrastructure, growing in attractiveness, i.e. modernised roads and streets, a modern city bus fleet and city centre renewal. Helpful institutions include the Kielce Park of Technology as well as the Kielce Investor Assistance Centre with their services. The conducted studies and analyses have shown that due to Kielce’s investment-related and intellectual potential, the city projects an image of effective competition with other subregional and urban centres. Thanks to EU funds, Rynek (Market Square) has regained its historic appearance. Are there any other plans to be realised? Fot. Paweł Treger Sienkiewicza Street is now among Poland's finest streets. Development of Investor Assistance Centre Network Co-Operation”. Commissioned by the Kielce City Hall, the advisory and consulting company Deloitte prepared a report titled “An Analysis of the InvestmentRelated Opportunities in the Kielce Metropolitan Area for the Sector of Modern Outsourcing Services”, which delineates the region’s competitive edge against the national standards, together with specifying further directions for effective operation in terms of investor acquisition. Of major significance are factors such as positive attitudes of officials towards investors and their involvement in the processes of acquisition and maintenance of interest in capital investment in Kielce. Under the current economic circumstances, modern outsourcing services develop most rapidly. For Kielce, this is a high-opportunity industry: we provide educated personnel, particularly graduates of fields popular with employers, including economics, IT and finance. Are these Kielce’s only strong points? To potential investors, Kielce also offers competitive labour costs and a wide range of industrial estates of the City and Kielce enterprises. Investor We are not giving up on the innovative plans to make Kielce a modern, European city. The Kielce Park of Technology is operating vigorously; Kielce Trade Fairs has become a major site on Europe’s exhibition map; the Institute of Design Kielce (part of Castle Hill) is likewise turning the visions of our City’s growth into reality and projects already underway. Our most recent project is to build a Central Airport for Poland at Obice under the “Poland’s Investment” government programme. A pertinent application was filed with the Minister of State Treasury. The Airport’s location at Obice is supported by the figures from the government’s “Strategy for Transport Development 2020”. The data show that by 2035 passenger traffic will have increased three times, while existing airports have exhausted their expansion potential. I believe, against all the critics of the idea, that this dream of ours can come true. Significant arguments to help us realise this project are Kielce’s central location, its good communications with Warsaw, Krakow and Katowice, plus ca. 2,600 hectares of available land, owned by the City and the State Treasury (as compared to Warsaw’s Okęcie Airport, which has 800 hectares). Thank you. Paweł Treger ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 9 Kielce Chwali nas Komisja Europejska Przedstawiciele Komisji Europejskiej i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego bardzo dobrze ocenili stan realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego. Spotkanie w Kielcach było okazją do podsumowania doświadczeń obecnego okresu programowania i prezentacji dobrych praktyk, a także planowania strategicznego na najbliższe lata. – Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego jest realizowany bardzo dobrze. 80 proc. funduszy z Unii Europejskiej jest już zakontraktowane na projekty, a 60 proc. rozliczone. Wasz region jest powyżej średniej krajowej – mówi Patrick Amblard, dyrektor Wydziału ds. Projektów Polskich w Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej. Przedstawiciel Komisji Europejskiej chwali również nasze postępy w przygotowaniu raportów z wdrażania RPO. – Ich jakość znacznie się poprawiła. Część dotycząca Osi priorytetowej 1 może być wręcz wzorcem dla innych województw. Świadczy to o waszej wiedzy i dużym doświadczeniu – twierdzi Patrick Amblard. 16 programów regionalnych finansowanych z budżetu Komisji Europejskiej służy zmniejszaniu dysproporcji w rozwoju regionów należących do Unii Europejskiej. W puli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego było blisko 770 mln euro. Środki te wydatkowane są zgodnie ze specyficznymi potrzebami województwa. Priorytety to rozwój przedsiębiorczości, innowacje i społeczeństwo informacyjne, system transportowy, środowisko i energetyka, infrastruktura społeczna, kultura, turystyka, sport i rewitalizacja miast. Z funduszy europejskich – choć na co dzień nie zdajemy sobie z tego sprawy – korzystamy wszyscy. Dojeżdżając do pracy świeżo wyremontowaną drogą, zaprowadzając dziecko do przedszkola, korzystając ze specjalistycznego sprzętu w szpitalu, zwiedzając odrestaurowane zabytki. 414 kilometrów przebudowanych dróg, 17 oczyszczalni ścieków, ponad 400 kilometrów sieci wodociągowej, 434 wsparte przedsiębiorstwa, 1921 nowych miejsc pracy – dzięki unijnemu wsparciu udało się zrobić naprawdę dużo. Po dofinansowanie z RPO WŚ sięgnęły głównie samorządy i przedsiębiorstwa. Projekty o największej wartości zostały zrealizowane w powiecie kieleckim, mieście Kielce, a także powiecie buskim, ostrowieckim i staszowskim. Łącznie, od początku funkcjonowania programu na konta beneficjentów trafiło ponad 2 mld zł. Najwięcej posłużyło tworzeniu mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, unowocześnianiu infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym oraz inwestycjom w infrastrukturę ochrony zdrowia. Wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw jest najsprawniej wdrażanym działaniem RPO WŚ 2007-2013, o czym świadczy najwyższa wartość wniosków o dofinansowanie i najwyższa liczba zawartych umów o dofinansowanie. Najwięcej środków zaabsorbowała branża górnicza i wydobywcza, działalność związana z zakwaterowaniem i gastronomią oraz kulturą, Goście z Unii Europejskiej w Niemczówce w Chęcinach rekreacją i rozrywką. Na drugim biegunie – z najmniejszą średnią wartością projektów – znalazła się działalność profesjonalna, naukowa i techniczna oraz informacja i komunikacja. Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego jest już niemal na finiszu. Do końca 2012 roku, Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego, będący Instytucją Zarządzającą RPO WŚ, ogłosił 47 naborów wniosków o dofinansowanie w ramach Programu i nie planuje ogłaszać kolejnych w roku 2013. Ewentualne oszczędności będą mogły zostać przekazane na realizację projektów, które już znajdują się na listach rezerwowych. Spokojny o pozytywne zakończenie okresu programowania 2007-2013 jest Kazimierz Kotowski, członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego. – Dotychczas osiągnięte efekty pozwalają nam być optymistami. Nie ma zagrożenia co do wykorzystania środków, głównie dlatego, że samorząd województwa, samorządy powiatowe i gminne, stowarzyszenia, a także inne podmioty, które o nie występowały, dobrze przygotowały wnioski i plany działań oraz sprawnie je zrealizowały. Te doświadczenia i efekty zarówno na płaszczyźnie gospodarczej, jak i przygotowania administracji do następnej perspektywy finansowej UE będą podstawą budowania założeń do aktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego. Kolejna perspektywa finansowa obejmie lata 2014-2020. …dla rozwoju Województwa Świętokrzyskiego... Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 10 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 Kielce “The Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship is being implemented very well. As much as 80% of the EU funds has already been allocated to projects, and 60% - already settled. On that score, your region is above the national average,” says Patrick Amblard, Director of the Polish Projects Department at the General Directorate for Regional Policy. The representative of the European Commission has also praised our progress in the development of reports on the Regional Operational Programme’s implementation. “Report quality has considerably improved. The section on Priority Axis 1 can actually serve as a model for other voivodeships. It shows your competence and extensive experience,” Patrick Amblard has observed. Sixteen regional programmes financed from the European Commission’s budget help decrease disproportions in development of the regions which are part of the European Union. The funding of the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship amounted to almost 770 million Euro. These funds are spent according to the Voivodeship’s particular needs. Priority is given to development of entrepreneurship, innovation and information society; the transportation system, the environment and power engineering; together with social infrastructure, culture, tourism, sports and urban renewal. While not necessarily realising it, we all use EU funds on a daily basis: when using a recently repaired road to commute to work, taking the child to kindergarten, using specialist hospital equipment, or visiting renovated historical monuments. As many as 414 km of repaired roads, 17 wastewater treament plants, over 400 km of water-pipe networks, 434 supported enterprises and 1921 new workplaces: thanks to EU money, we have managed to achieve a lot. The co-funding from the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship went primarily to self-governments and enterprises. Projects of the highest value were implemented in the District of Kielce, in the City of Kielce, as well as the Districts of Busko, Ostrowiec and Staszów. All in all, since the beginning of the Programme’s operation, beneficiaries have received more than two billion Praise from the European Commission Representatives of the European Commission and the Ministry for Regional Development have rated very highly the implementation status of the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship. A meeting in Kielce provided opportunities to recap on the experience of the current programming period as well as presenting good practices and strategic plans for the nearest future. Zloty. Most of this has been used to establish micro, small and medium enterprises, modernise the communication infrastructure at regional and supra-regional levels, as well as for capital projects in health service infrastructure. Support to the sector of micro, small and medium enterprises is among the most effectively implemented actions of the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship for the Years 2007-2013, as shown by the highest value of co-funding applications and concluded co-funding agreements. The majority of the resources have been absorbed by the mining and extraction industries, as well as the accommodation, catering, culture, recreation and entertainment services sector. At the other side of the spectrum, with the lowest average project value, came professional, scientific and technical activities, alongside information and communications. The Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship is almost finished. By the end of 2012, the Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship, the Regional Programme’s Managing Institution, had announced forty-seven calls for co-funding applications under the Programme. No more calls are to be announced in the year 2013. This will make it possible to transfer potential savings to the implementation of the previously short-listed projects. Deputy Marshal Kazimierz Kotowski in a meeting with EU guests. Kazimierz Kotowski, Member of the Board of Świętokrzyskie Voivodeship, does not worry about the ending of the 2007-2013 programming period. “The results achieved so far have enabled us to feel optimistic. The use of the resources is not threatened mainly because the Voivodeship’s selfgovernment, district and municipality self-governments, associations and other entities, who have applied for the funding, developed adequate applications and action plans, which were then efficiently implemented. These experiences and effects, both on the economic plane and that of administrative readiness for the next EU financial perspective, will provide the basis for the updated Strategy for Świętokrzyskie Voivodeship’s Development.” The next financial perspective will cover the years 2014-2020. …for the development of Świętokrzyskie Voivodeship... Publication co-financed from European Regional Development Fund under Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship for Years 2007-2013 ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 11 Kielce edukacja Politechnika kształci zgodnie z oczekiwaniami rynku Fot. Kamil Dziewit – Nie ustajemy w dążeniach do rozwoju organizacyjnego i unowocześniania bazy dydaktyczno-naukowej, gdyż to fundamenty wyższej jakości kształcenia. Wprawdzie z przedstawionego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego podsumowania rekrutacji na studia w roku akademickim 2012/2013 wynika, że najbardziej obleganymi uczelniami były politechniki, jednak istotne jest, by w tym gronie znajdowała się Politechnika Świętokrzyska. By najzdolniejsza młodzież nie wyjeżdżała na studia do innych ośrodków akademickich. Stanie się tak, jeśli kształcić będziemy dobrze i zgodnie z oczekiwaniami rynku – mówił prof. dr hab. inż. Stanisław Adamczak, rektor Politechniki Świętokrzyskiej podczas inauguracji roku akademickiego. laboratoryjnych, co ma ogromny wpływ na podniesienie jakości kształcenia. Ponadto rozwój techniki badawczej i posiadanie przez uczelnię sprzętu porównywalnego z tym, którym dysponują wiodące jednostki naukowe w kraju i Europie podniesie prestiż uczelni, jedynego ośrodka naukowotechnicznego w regionie. Laboratorium Nano- i Ekoinżynierii na nowym wydziale Politechniki Świętokrzyskiej Inżynierii Środowiska, Geomatyki i Energetyki (budynek Energis) Dzięki stałemu rozwojowi potencjału dydaktycznego i unowocześnianiu kształcenia studenci na Politechnice Świętokrzyskiej mają znakomite warunki do podnoszenia swoich kompetencji, a dzięki temu przemysł zyskuje dobrze przygotowanych do pracy specjalistów. Na początku kwietnia Politechnika Świętokrzyska przystąpiła do realizacji kolejnego projektu współfinansowanego z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego. Projekt przewiduje uzupełnienie bazy dydaktycznej i badawczej czterech laboratoriów na kierunku Inżynieria Środowiska oraz Geodezja i Kartografia: w laboratorium Hydrauliki i Hydrologii powstaną cztery nowe stanowiska laboratoryjne, w Pracowni Analiz Środowiskowych powstanie nowoczesne stanowisko do badania ilości i jakości opadów atmosferycznych. O nowoczesny sprzęt i nowe stanowiska badawcze wzbogacą się również 12 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 laboratoria Geotechniki i Laboratorium Fotogrametrii i Teledetekcji. Zaplanowana modernizacja laboratoriów to efekt wieloletnich doświadczeń i ogromnej wiedzy zawodowej pracowników uczelni. Wyboru urządzeń do modernizacji i rozwoju pracowni badawczych dokonano na podstawie potrzeb pojawiających się w czasie pracy badawczej i dydaktycznej; potrzeb, które wiążą się również z dynamicznym rozwojem nauki i techniki w kraju i na świecie. Zakupiona przez Politechnikę nowoczesna aparatura będzie spełniała wszystkie wymagania dotyczące norm w zakresie bezpieczeństwa, ekologii i ekonomii użytkowania, pozwoli też na podniesienie standardów nauczania poprzez lepszą wizualizację badanych procesów. Dotychczasowe doświadczenia uczelni posiadających nowoczesną aparaturę badawczą wykazują, że studenci znacznie częściej wyrażają chęć aktywnego uczestnictwa w zajęciach Politechnika Świętokrzyska, dzięki ciągłemu rozwojowi i inwestycjom w infrastrukturę naukową, jest coraz wyżej notowana w różnego rodzaju rankingach. W ogłoszonym w marcu rankingu tygodnika „Wprost”, powstającego na podstawie badania wśród największych polskich firm, które w 2011 roku osiągnęły największy przychód – przedstawiciele redakcji „Wprost” wysyłali ankiety do osób reprezentujących zarządy 500. firm, w których prosili o wskazanie pięciu kierunków studiów, których absolwentów firma najczęściej przyjmuje do pracy, oraz w ramach każdego z kierunków po pięć uczelni, których absolwentów najchętniej widzi wśród kandydatów. Na liście 50. polskich uczelni, których absolwenci są najbardziej pożądani przez pracodawców na wysokim, 25. miejscu znalazła się Politechnika Świętokrzyska, wyprzedzając kilka renomowanych uniwersytetów, w tym Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu czy Uniwersytet Śląski. Politechnika Świętokrzyska pojawia się także w dwóch zestawieniach poszczególnych kierunków studiów, najbardziej pożądanych przez pracodawców: to mechanika, budowa maszyn, automatyka i robotyka oraz zarządzanie i inżynieria produkcji. Justyna Żukowska Kielce education Due to continuing development of the teaching potential and bringing the educational process up to date, the students of Kielce University of Technology have splendid conditions for enhancing their competences, thanks to which industry acquires well-prepared, specialised personnel. In early April, the University embarked on implementation of another project, co-financed by the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship. The project concerns upgrading the teaching and research facilities of four laboratories in the field of Environmental Engineering as well as Geodesy and Cartography: the Hydraulics and Hydrology laboratory will receive four new laboratory stations; the Environmental Analysis Workshop will get an atmospheric precipitation testing station. State-of-the-art equipment and new testing stations will also go to the Geotechnology, Photogrametry and Teledetection laboratories. The projected laboratory modernisation is a result of years-long experience and extensive know-how of the University’s employees. The selection of equipment for the modernisation and expansion of the research laboratories was carried Fot. Kamil Dziewit “We continue to make effort to achieve organisational advancement and modernisation of our teaching and research facilities because these are the foundations of high-quality education. Although the Ministry of Science and Higher Education’s report on student recruitment in the academic year 2012-2013 shows that universities of technology are the most popular institutions of higher education, it is of major importance to ensure that Kielce University of Technology is counted among them so that our brightest secondary school leavers do not have to move to other cities for their higher education. This will happen if we provide good quality education and meet market requirements,” said Prof. Stanisław Adamczak, Dr. habil., Eng., the Rector of Kielce University of Technology during the inauguration ceremony of the present academic year. The Nano- and Eco-Engineering Laboratory at Kielce University of Technology’s new Faculty of Environmental Engineering, Geomatics and Power Engineering (Energis Building) Kielce University of Technology Meets the Market’s Educational Demand out upon analysis of the needs which appeared during teaching and research. These needs are closely related to dynamic development of science and technology in Poland and abroad. The state-of-the-art equipment, purchased by Kielce University of Technology, complies with all standard requirements pertaining to safety, environmental protection and user economics; it enables enhancement of teaching standards through improved rendering of the studied processes. Other universities’ previous experience with modern equipment has shown that it increases student motivation to actively participate in laboratory classes, which considerably improves the quality of education. Moreover, the advancement of research technology and the University’s having at its disposal equipment comparable to that of Poland’s and Europe’s leading research centres will certainly raise the prestige of the Kielce University, the region’s only research and technology centre. Thanks to continuing development and investment in the research infrastructure, Kielce University of Technology scores higher and higher on a variety of ranking lists. The March ranking list of “Wprost” weekly was compiled on the basis of a survey of Poland’s largest companies with highest 2011 incomes: the editors sent out questionnaires to representatives of management boards of 500 companies, asking to name five fields of studies upon completion of which the company most often takes in new employees as well as five universities which offer these fields of studies whose graduates are the most welcome as applicants for employment. On the thus compiled list of Poland’s top fifty institutions of higher education, whose graduates are the most popular with prospective employers, Kielce University of Technology came 25th – a high position, ahead of several established institutions, including Adam Mickiewicz University in Poznań or the University of Silesia. Kielce University of Technology also appears in two listings of fields of studies most attractive to employers, such as mechanics, machine building, automatics and robotics, as well as production management and engineering. Justyna Żukowska ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 13 Kielce www.wod-kiel.com.pl Wodociągi Kieleckie. Nowatorstwo to nie fanaberia Czy w wydobywaniu i rozprowadzaniu wody może być coś nowatorskiego? Ależ tak – przekonują Wodociągi Kieleckie. Spółka w swojej działalności wykorzystuje internetowe komunikatory i serwisy społecznościowe, kosmiczną technologię GPS, słońce i biogaz do wytwarzania energii oraz fizykę atomową do badań laboratoryjnych. Stacja termicznej utylizacji osadów ściekowych - technologia XXI wieku, jedyna taka instalacja w regionie. Dla przedsiębiorstwa służącego swoimi usługami praktycznie wszystkim mieszkańcom regionu, a jest ich ok. 230 tysięcy – komunikacja z klientami jest kluczowa. Tutaj nowoczesne technologie są nieodzowne. Internet to już dzisiaj standard w nowoczesnej spółce, ale Wodociągi Kieleckie nie ograniczają się do prowadzenia własnej strony www. Spółka, jako jedna z nielicznych w kraju, posiada również własne profile na portalach społecznościowych: Facebook, NK i Twitter, ma też własny kanał wideo na stronie YouTube. Lada dzień uruchomi jeszcze jeden kanał wymiany informacji, przydatny szczególnie do zgłaszania awarii – własny numer na komunikatorze internetowym GG (dawne Gadu-Gadu) oraz specjalny adres e-mail do zgłaszania awarii sieci. 14 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 Od roku pracę wszystkich 55. pojazdów – od samochodu pogotowia wodociągowego po koparkę – kontroluje satelitarny system łączności GPS. Choć znany wielu kierowcom, w przypadku Wodociągów jego możliwości są znacznie większe. Pojazdy mają nie tylko odbiorniki, ale i nadajniki, zatem ich położenie znają nie tylko kierowcy, ale operator systemu. Na monitorze własnego komputera może on sprawdzić, gdzie dany pojazd się znajduje, czy jedzie czy stoi, a nawet czy łyżka koparki w danym czasie pracuje. Dzięki szczegółowym raportom można też sprawdzić jakość i wydajność pracy pojazdów, korygować ich trasy, lepiej planować, a w konsekwencji oszczędzać paliwo i zużycie sprzętu. Wodociągi chętnie korzystają z alternatywnych źródeł energii. Przed laty, jako pierwsze w regionie przedsiębiorstwo, uruchomiły generatory prądu wytwarzanego w turbinach spalających biogaz na terenie oczyszczalni ścieków w Sitkówce. Od 11. miesięcy wykorzystują słońce do podgrzewania wody użytkowej w kranach w biurowcu i bazie przy ul. Krakowskiej. Spółka zainstalowała na dachu biurowca 20 kolektorów słonecznych, które podgrzewają wodę, oszczędzając środowisko naturalne i pieniądze. Maksymalnie mogą podgrzewać 4 metry sześcienne wody na dobę, co w słoneczne i ciepłe dni zapewnia całkowite zapotrzebowanie na ciepłą wodę użytkową. Gdy słońce jesienią i zimą było za słabe, instalacja była wspomagana piecem olejowym. Warto podkreślić, że cała instalacja została wykonana siłami pracowników Wodociągów Kieleckich, bez potrzeby angażowania specjalistycznych firm. Pracy sieci wodociągowej i oczyszczalni nie można kontrolować bez nowoczesnego laboratorium. Jego wyposażenie, w znacznej części sfinansowane przy pomocy środków unijnych, należy do najnowocześniejszych w regionie. Wodociągowi laboranci mają do dyspozycji m.in. włoski chromatograf gazowy – drogie i bardzo precyzyjne urządzenie, które „wyszukuje” i rozpoznaje nawet bardzo niewielkie ilości substancji chemicznych. Inne urządzenie, spektrometr absorbcji atomowej, przyjechał aż z Australii: pomaga on pracownikom laboratorium wychwytywać np. w ściekach nawet niewielkie ilości metali ciężkich. Nie można myśleć o nowoczesnym przedsiębiorstwie bez współpracy z naukowcami. Wodociągi podpisały umowy o współpracy naukowej z Politechniką Świętokrzyską oraz Uniwersytetem Jana Kochanowskiego. W najbliższym czasie analogiczna umowa zostanie zawarta z Politechniką Rzeszowską. To jednak nie wszystko – kielecka spółka chętnie organizuje staże i praktyki dla studentów: w tym roku planuje przyjąć 118. praktykantów. Pod względem liczby objętych nimi studentów jest liderem w regionie. – Staramy się po prostu łączyć wiedzę naszych doświadczonych pracowników z pomysłami i entuzjazmem młodzieży. To pobudza kreatywność, daje bardzo dobre rezultaty – tłumaczy Henryk Milcarz, prezes Wodociągów Kieleckich. Otwartość na nowe pomysły, wdrażanie nowatorskich rozwiązań i nowoczesnych technologii opłaca się: według portalu www.cena-wody.pl analizującego taryfy 571 spółek wodociągowych w Polsce Wodociągi Kieleckie mają niższą aż o 23 proc. od średniej krajowej cenę za dostarczanie wody i odbiór ścieków dla gospodarstw domowych. – Ktoś powie, że takie nowatorstwo, techniczne nowości ta fanaberia, tylko powiększająca koszty przedsiębiorstwa. To błędne myślenie. Dążenie do nowoczesności w efekcie usprawnia działalność spółki i obniża koszty, a więc wszystkim się opłaca – mówi Henryk Milcarz. Ziemowit Nowak rzecznik prasowy Wodociągów Kieleckich Kielce Kielce Water and Sewerage Company: Innovation is no Mere Fancy Can water acquisition and distribution involve innovation? According to Kielce Water and Sewerage Company (Wodociągi Kieleckie), the answer is “yes”. In its operations, the Company uses internet instant messaging and social networking services, the GPS cosmic technology, sunshine and biogas to generate energy, as well as atomic physics in laboratory research. For a company which offers services to practically the entire region with ca. 230 thousand inhabitants, customer relations are of paramount importance. To that end, the use of modern technologies is a must. Today, the use of the internet is a modern company’s standard, but the Kielce Water and Sewerage Company does not only rely on their website. The Company, one of Poland’s few, also has its profiles in social media, such as Facebook, NK and Twitter, and its own YouTube channel. Soon, more information exchange routes will be made available: a number in the GG internet instant messager (the former Gadu-Gadu) as well as a dedicated e-mail address to report network failures. For a year now, the work of all fiftyfive vehicles, starting from the water emergency service unit to an excavator, has been monitored by means of the GPS satellite communications system. Popular with car drivers, the system offers many more possibilities to the Company. Vehicles are equipped with both receivers and transmitters, thanks to which vehicle location is known not only to drivers but also the system operator. The operator can check, on his/her own computer screen, where a given vehicle is located, whether it is standing or moving, or whether the excavator bucket is in operation at any particular moment. Thanks to detailed reports, the quality and efficiency of vehicle operation can be checked; their routes can be altered and better planned, as a result saving fuel and equipment wear. Kielce Water and Sewerage Company is happy to use alternative energy sources. Years ago, the Company was the first ever in the region to use biogas turbine power generators on the premises of Sitkówka wastewater treatment plant. For eleven months now, sunshine has been used to heat tap water at the Krakowska Street office building and Company headquarters. On the office block roof, twenty solar collectors have been installed to heat water and thus save both natural and financial resources. Their maximum capacity is four cubic meters daily, which meets the building’s entire demand for tap water on warm, sunny days. With not enough sunshine in autumn and winter, the installation was supported with an oil heater. It is worth stressing that the entire installation was provided by the Company’s employees, eliminating the need to employ specialised companies. The operation of a water pipe network and a wastewater treatment plant cannot be monitored without a stateof-the-art laboratory. Its equipment, to a large extent financed by EU funds, is among the region’s most technologically advanced. The Company’s laboratory workers have at their disposal for example an Italian gas chromatograph – an expensive and very accurate device which can locate and recognise even very small amounts of chemical substances. Another device, an atom absorption spectrometer, was imported from as far as Australia: it helps laboratory staff locate even trace quantities of heavy metals in the wastewater. One cannot imagine a modern company without co-operation with scientists. Kielce Water and Sewerage Company has concluded agreements on scientific co-operation with Kielce University of Technology and Jan Kochanowski University. In the near future, a similar agreement will be concluded with Rzeszów University of Technology. This is not all: the Kielce-based company frequently organises student traineeships and practice experiences: this year, as many as 118 trainees are to be admitted, which makes the Company the Kielce Water and Sewerage Company's Central Laboratory has equipment comparable to that of best hospital or police laboratories. region’s leader. “We are simply trying to combine the know-how of our experienced staff with the enthusiasm of the young. This stimulates creativity and gives very good results,” explains Henryk Milcarz, President of Kielce Water and Sewerage Company. Openness to new ideas, implementation of innovative solutions and use of modern technologies pay: according to the website www.cena-wody.pl, which provides analyses of water rates in 571 Polish water companies, the Kielce Company offers rates which are 23% below the national average for household water and wastewater. “Someone could say that this kind of innovation or technical novelties are a mere fancy, which only increases the Company’s operating costs. This is wrong. The continuous upgrading enhances the Company operations efficiency and lowers the costs, thus benefiting everyone,” says Henryk Milcarz. Ziemowit Nowak PR Officer, Kielce Water and Sewerage Company ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 15 Kielce Przełomowy rok dla kieleckich dróg - To będzie przełomowy rok dla inwestycji drogowych w Kielcach: zakończymy trzy wielkie projekty, realizowane w centrum miasta i rozpoczęliśmy przebudowę ulicy Ściegiennego, na którą mieszkańcy czekają od wielu lat - mówi Piotr Wójcik, dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg w Kielcach. Rok 2013 będzie swoistym kamieniem milowym w historii kieleckich inwestycji drogowych. Po kilkunastu miesiącach realizacji zakończą się dwa flagowe projekty miasta, czyli budowa węzłów Żytnia i Żelazna. Kluczowe węzły Ten pierwszy to kompleksowa przebudowa skrzyżowania ulic Żytniej, Żelaznej, Grunwaldzkiej i Armii Krajowej, która zakontraktowana jest na niemal 40 milionów złotych. Nowe dwupoziomowe rozwiązanie przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa ruchu oraz zwiększenia jego płynności. Węzeł Żytnia, którego realizacja współfinansowana jest z funduszy unijnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, sąsiaduje z węzłem Żelazna. Ten projekt to z kolei zupełnie nowe połączenie drogowe, które pozwoli odciążyć od ruchu obszar śródmieścia Kielc. W ramach tej budowy, która zajmuje obszar aż 21 hektarów powstała dwujezdniowa droga łącząca ulicę Żelazną z ulicą Jesionową. W ramach inwestycji wybudowano wiele obiektów inżynierskich, między innymi wiadukty w ciągu ulicy 1 Maja. Na ukończeniu są trzy przejścia podziemne dla pieszych, z których dwa znajdują się przy jednym z największych kieleckich skrzyżowań – rondzie im. G. Herlinga – Grudzińskiego. Docelowo będzie ono rondem turbinowym. Węzeł Żelazna to największa inwestycja drogowa, jaka jest realizowana przez miasto i Miejski Zarząd Dróg. Jej łączna wartość przekracza 200 mln. złotych z czego niemal 100 mln. to roboty budowlane. Projekt, który współfinansowany jest z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej ma kluczowe znaczenie dla podstawowego układu komunikacyjnego miasta Kielce. – Zakończenie tych dwóch ważnych dla 16 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 miasta inwestycji drogowych sprawi, że poprawi się komfort podróży oraz skróci jej czas. Zastosowano także szereg rozwiązań likwidujących kolizję ruchu pojazdów z ruchem pieszych co bezpośrednio wpływa na poprawę ich bezpieczeństwa – tłumaczy Piotr Wójcik, dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg w Kielcach. Nowy wylot na Tarnów W styczniu bieżącego roku prezydent Kielc Wojciech Lubawski wraz z przedstawicielami Centrum Unijnych Projektów Transportowych podpisali umowę na dofinansowanie przebudowy drogi krajowej nr 73 w granicach miasta, czyli ulicy Ściegiennego. Jak podkreśla Piotr Wójcik przygotowania do tej inwestycji trwały aż 10 lat. Dzięki determinacji władz miasta i Miejskiego Zarządu Dróg udało się uzyskać dofinansowanie z funduszy europejskich i w tym roku wreszcie na dobre ruszy budowa, która potrwa dwa lata. Ulica Ściegiennego jest w złym stanie technicznym, jest nieustannie zakorkowana i dochodzi na niej do wielu wypadków. – Z naszych analiz ruchu wynika, że w 2012 roku ulicą Ściegiennego przejechało ponad 13 milionów pojazdów – mówi Piotr Wójcik. Po zakończeniu realizacji inwestycji ulica Ściegiennego będzie drogą dwujezdniową o długości niemal 5 km. Wybudowane zostaną 3 obiekty mostowe, przebudowanych zostanie 7 skrzyżowań z czego dwa zostaną wyposażone w sygnalizację świetlną. – To bez wątpienia jedna z najważniejszych inwestycji drogowych, jakie dotąd realizowaliśmy – podkreśla dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg Wizualizacja ulicy Mickiewicza w Kielcach. Bieżący rok stoi także pod znakiem kontynuacji rewitalizacji zabytkowego Śródmieścia Kielc. Obecnie w plac budowy zmieniły się ulice Czerwonego Krzyża, Mickiewicza, Wesoła oraz Św. Leonarda. Ich charakter oraz estetyka po zakończeniu projektu współgrać będą z sąsiednimi ulicami, które przeszły już kompleksową modernizację. Inną ważną inwestycją, jaką Miejski Zarząd Dróg w Kielcach rozpocznie w tym roku, jest rewitalizacja Placu Józefa Piłsudskiego przy zabytkowym Wojewódzkim Domu Kultury wraz z budową nowego połączenia drogowego od ulicy Krakowskiej do ulicy Wojska Polskiego. Stawiamy na rozwój komunikacji publicznej – Już od kilku lat podejmujemy działania inwestycyjne, których celem jest nadanie priorytetu dla komunikacji zbiorowej wobec transportu indywidualnego – podkreśla Piotr Wójcik. To przede wszystkim budowa bus-pasów. Powstały one na fragmencie ulicy Grunwaldzkiej, w planach jest ich budowa w ciągu ulicy Źródłowej i alei Solidarności, na ulicy Olszewskiego, a także na kolejnym odcinku ul. Grunwaldzkiej i Szajnowicza – Iwanowa. To duża inwestycja, która zakłada także dobudowę drugiej jezdni oraz wiaduktu, z którego korzystałyby jedynie autobusy komunikacji miejskiej oraz rowerzyści. JaS Kielce A Milestone Year for Kielce Roads “This will be a landmark year for road-related capital projects in Kielce: we will have completed three grand projects in the city centre and we started rebuilding the Ściegiennego Street, for which the inhabitants have been waiting for many years,” says Piotr Wójcik, Director of the City Roads Authority in Kielce. The year 2013 will be a real milestone in the history of Kielce’s road-related capital projects. After more than ten months, two of the city’s flagship projects, i.e. the construction of the Żytnia and Żelazna Street interchange, will have been completed. Rendering of Mickiewicza Street Major interchanges One project pertains to complex refurbishment of the Żytnia, Żelazna, Grunwaldzka and Armii Krajowej Street interchange, whose contract value reaches almost 40 million Zloty. The new two-level solution will contribute to enhancing traffic safety and improving traffic flow. The Żytnia Street interchange, whose implementation is co-financed by EU funds under the Regional Operational Programme for Świętokrzyskie Voivodeship for the years 2007-2013, is adjacent to the Żelazna Street interchange. This project, in contrast, involves a completely new road connection which will foster traffic relief in the Kielce city centre. As part of this construction project, with a construction site of 21 hectares, a dual carriageway has been built to connect Żelazna and Jesionowa Streets. Several engineering facilities have also been erected as part of this capital project, including flyovers in 1 Maja Street. Three underground pedestrian crossings are now being completed, two of which are located in the vicinity of one of Kielce’s busiest intersections, Herlinga–Grudzińskiego Roundabout. Ultimately, this will become a turbo roundabout. The Żelazna interchange is the largest roadrelated capital project, implemented by the City and the City Roads Authority. Its total value exceeds 200 million Zloty, out of which almost 100 million Zloty pertains to construction works. The project, co-financed by the Devel- opment of Eastern Poland Operational Programme, is of major significance for the basic communications system in the City of Kielce. “Completion of these two major road-related capital projects will improve the comfort of travelling as well as reducing travelling time. A number of solutions will be used to eliminate collision of vehicle and pedestrian traffic, which will directly improve road safety,” explains Piotr Wójcik, Director of the Kielce City Roads Authority. A new Tarnów road exit In January 2013, President of Kielce, Wojciech Lubawski, and representatives of the Centre for EU Transport Projects concluded a co-financing agreement concerning the refurbishment of the national road No. 73 within city limits, i.e. in Ściegiennego Street. Piotr Wójcik has stressed that preparation for implementation of this capital project took ten years. Thanks to the determination of the city authorities and the City Roads Authority, it has become possible to obtain EU co-funding and this year, finally, the construction works which will take two years will finally begin. Ściegiennego Street is in poor condition; it is frequently congested and is the scene of numerous accidents. “Our analyses show that in the year 2012 Ściegiennego Street was used by more than 13 million vehicles,” says Piotr Wójcik. Upon completion of this capital project, Ściegiennego Street will become a dual carriageway, almost 5 km long. Three bridge facilities will be provided; seven intersections will be remodelled, including two being equipped with traffic lights. “This is certainly one of the major roadrelated capital projects which we have implemented so far,” stresses Director of the Kielce City Roads Authority. This year will also see continuing renewal of the historic city centre of Kielce. Currently, the construction site has comprised Czerwonego Krzyża, Mickiewicza, Wesoła and Św. Leonarda Streets. Their character and appeal, upon project completion, will match the adjacent streets, which have already undergone complex modernisation. Another major capital project which the Kielce City Roads Authority is to begin this year is revitalisation of Józefa Piłsudskiego Square in front of the historic building of the Voivodeship Centre for Culture, together with the construction of a road to connect Krakowska and Wojska Polskiego Streets. Promoting the development of public transport “For a couple of years now, we have been implementing tasks, aimed at prioritising public transport as opposed to private transport,” Piotr Wójcik tells us. This means, primarily, the building of bus lanes. They have already appeared in a section of Grunwaldzka Street; more are planned to be placed in Źródłowa, Solidarności and Olszewskiego Streets, as well as in another section of Grunwaldzka and Szajnowicza–Iwanowa Streets. This is a large capital project, which also provides for addition of another carriageway and a flyover to be used only by city buses and cyclists. JaS ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 17 Kielce Arbitraż gospodarczy – sąd dla dżentelmenów Wszelkie działania w gospodarce powinny przebiegać w sposób sumienny i partnerski. Jeśli jednak dojdzie do sporu – najlepiej spotkać się przy okrągłym stole sądu polubownego. Staropolska Izba, jako organizacja samorządu gospodarczego, ma obowiązek tworzyć warunki dla skutecznej działalności przedsiębiorców. Ponieważ każda aktywność może rodzić konflikty, powołaliśmy sąd arbitrażowy, by środowisko biznesowe dysponowało instrumentem rozstrzygania sporów bez potrzeby sięgania po sądy powszechne. Panuje bowiem opinia, iż postępowanie sądowe w tradycyjnej formie oznacza długi okres zamrożenia stosunków gospodarczych między partnerami, a także zamrożenie pieniędzy. Sąd arbitrażowy sprzyja polubownemu rozstrzyganiu zatargów w warunkach partnerskich – powiedział Ryszard Zbróg, prezydent Staropolskiej Izby PrzemysłowoHandlowej w Kielcach, otwierając konferencję poświęconą polubownemu rozstrzyganiu sporów, wynikłych w trakcie procesów inwestycyjnych. Jej uczestnikami byli przedsiębiorcy - członkowie Świętokrzysko-Podkarpackiego Klastra Budowlanego INNOWATOR oraz prawnicy. W ciągu 1,5 roku działalności Sąd Arbitrażowy przy Staropolskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej zarejestrował 6 sporów – podsumował jego arbiter, mec. Ignacy Grum. – Jak na tak mało spopularyzowaną instytucję to niemało. Wszystkie te sprawy dotyczą rozliczania inwestycji między wykonawcą i podwykonawcą, bądź inwestorem i wykonawcą. Wartość jest zróżnicowana – najwyższa to ponad milion złotych, kilka sięga 500 -700 tysięcy złotych, a jedna dotyczy jedynie kilkunastu tysięcy złotych. Zdaniem mec. Andrzeja Kalwasa, przewodniczącego Rady Arbitrażowej Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej, sąd polubowny to rozsądna alternatywa dla sądu powszechnego. – Na całym świecie, szczególnie w „starych krajach” Unii Europejskiej, do sądu powszechnego ze sporami na tle kontraktów gospodarczych nie chodzi się w ogóle. Korzysta się tylko z arbitrażu, gdyż wszystkie umowy zawierają stosowne klauzule. Mówią one o tym, iż w przypadku sporu będzie on rozpoznawany przez sąd polubowny stacjonarny lub sąd tzw. ad hoc. Bo to sąd dla dżentelmenów – podkreślił mec. Andrzej Kalwas. Przed SIPH stoi zadanie promocji sądu, docieranie do przedsiębiorców Świętokrzysko-Podkarpacki Klaster Budowlany INNOWATOR Tworzy platformę współpracy, która ułatwia transfer wiedzy i nowoczesnych technologii, podnoszenie umiejętności kadr oraz promocję przedsiębiorstw. Dzięki wsparciu unijnemu Klaster oferuje swoim członkom dofinansowanie certyfikacji wyrobów i usług oraz systemów zarządzania jakością, udział w seminariach z zakresu nowoczesnych technologii w budownictwie oraz zarządzania firmą. W znacznej części dofinansowuje badania nad innowacyjnymi technologiami, na które zapotrzebowania złożyli członkowie INNOWATORA. www.klaster-innowator.pl Fundusze Europejskie – dla rozwoju Polski Wschodniej 18 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 Sąd arbitrażowy sprzyja polubownemu rozstrzyganiu sporów gospodarczych w warunkach partnerskich mówi prezydent Ryszard Zbróg z argumentacją, że chcąc mieć wpływ na rozstrzygnięcia sporów z tytułu procesów inwestycyjnych, należy zapisy na sąd polubowny wprowadzać do umów. Z tym faktem należy trafić także do instytucji samorządowych, które często animują inwestycje. – Jesteśmy członkiem Krajowej Izby Gospodarczej, przy której funkcjonuje największy w Europie Środkowej sąd arbitrażowy. Korzystamy z jego doświadczeń, bo dobre praktyki w tej materii – w jaki sposób orzekać, jak wpływać na obniżanie kosztów, jak procedować by rozstrzygnięcie następowało możliwie najszybciej – pozwolą nam zbudować instytucję działającą na wysokim poziomie jakościowym – zapewnił prezydent SIPH. Konferencja „Spory w procesie inwestycyjnym – faza rozliczania inwestycji jako okres generujący konflikty między stronami” została zorganizowana 26 marca 2013 r. Jej celem była popularyzacja światowych i europejskich standardów na rzecz usprawnienia funkcjonowania rynku budowlanego poprzez promocję sądownictwa arbitrażowego. Stanowiła część realizacji projektu „Wsparcie dla tworzenia i rozwoju ŚwiętokrzyskoPodkarpackiego Klastra Budowlanego INNOWATOR”, współfinansowanego ze środków Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej. Kielce Business Arbitration: a Gentlemen’s Court of Law All business dealings ought to be conducted conscientiously and in a partnership-based manner. If a dispute ensues, however, it is best to meet at a round table of the arbitration tribunal. Arbitration Court furthers amicable resolution of business disputes in a partner-to partner model" says the President Ryszard Zbróg “The Staropolska Chamber of Industry and Commerce, as an organization of the economic self-government, is obliged to create conditions for effective operation of entrepreneurs. Because any business dealings can potentially breed conflict, we have established an arbitration tribunal so that the business circles have access to a conflict-solving facility without the need to approach common courts of law. It is generally agreed that traditional court proceedings mean a prolonged period of business relationship and capital freeze. The arbitration tribunal fosters partner-based amicable settlement of disputes,” said Ryszard Zbróg, President of the Staropolska Chamber of Industry and Commerce in Kielce, at the opening of the conference on amicable settlement of disputes resulting from investment processes. The conference was attended by entrepreneurs – members of the INNOWATOR Construction Cluster of Świętokrzyskie and Podkarpackie Regions, as well as lawyers. “Over one and a half years of operation, the Arbitration Tribunal at the Staropolska Chamber of Industry and Commerce has dealt with six disputes,” concluded its arbitrator, Ignacy Grum L.L.M. “Considering that the Tribunal is not a very popular institution yet, this is quite a lot. All these cases pertain to investment-related settle- ments between contractors and subcontractors, or investors and contractors. The sums at issue vary: the highest exceeds one million Zloty; others concern 500,000 – 700,000 Zloty; one pertains to several thousand Zloty.” According to Andrzej Kalwas L.L.M., President of the Arbitration Council of the Arbitration Court at the National Chamber of Business, the arbitration tribunal is a reasonable alternative to the common courts of law. “Worldwide, in particular in the ‘old’ EU states, common courts of law do not on the whole settle disputes resulting from business agreements. In these cases, arbitration is used as all agreements contain appropriate clauses. These clauses stipulate that any dispute shall be settled either in institutional or the so-called ad hoc arbitration proceedings. This is a gentlemen’s court of law,” stressed Andrzej Kalwas L.L.M. The Staropolska Chamber of Industry and Commerce is facing the task of promoting the Tribunal as well as explaining to entrepreneurs that if they wish to amicably settle disputes resulting from investment processes, arbitration clauses must become part of their agreements. In addition, this is a fact that needs to be highlighted to self-government institutions which are frequently the promoters of investment processes. “We are a member of the National Chamber of Business, at which Central Europe’s largest arbitration tribunal operates. We draw on their experience because good practices – in terms of adjudication, cost cutting, or particular proceedings to be used in order to reach a settlement as fast as possible – will enable us to build an institution with high operating standards,” the President of the Staropolska Chamber of Industry and Commerce assured. The conference on “Disputes in Investment Processes: Capital Project Settlement Stage as a Conflict-Generating Period” was held on 26 March 2013. Its objective was to popularise the world’s and Europe’s standards geared at enhancement of construction market operation by means of promotion of arbitration tribunals. It was implemented as part of the project “Support for the Formation and Development of the INNOWATOR Construction Cluster of Świętokrzyskie and Podkarpackie Regions”, co-financed from the Development of Eastern Poland Operational Programme. INNOWATOR Świętokrzyskie and Podkarpackie Construction Cluster provides a co-operation platform which enables know-how and modern technology transfer, personnel competence enhancement and enterprise promotion. Thanks to EU support, the Cluster offers its members co-funding opportunities for product and service certification as well as quality management systems, and participation in seminars on modern construction technologies and company management. To a large extent, the Cluster co-finances research into innovative technologies, according to applications from INNOWATOR members. www.klaster-innowator.pl ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 19 Kielce Zapraszamy do Tokarni W Muzeum Wsi Kieleckiej - Parku Etnograficznym w Tokarni zostały zgromadzone najcenniejsze zabytki architektury drewnianej z terenów Kielecczyzny. To jeden z najpiękniejszych i największych skansenów w Polsce. Wytopki Ołowiu Na 65. hektarach zostało tu zgromadzonych ponad 80 zabytkowych obiektów: zagrody, chałupy, młyny wietrzne i wodne, a także niezwykły dwór z Suchedniowa. Skansen w Tokarni jest rewelacyjnym miejscem do rodzinnego wypoczynku. Warto odwiedzić skansen podczas organizowanych tu imprez plenerowych, gdy swoje umiejętności prezentują przedstawiciele ginących zawodów, zespoły ludowe i obrzędowe. Dla wielu zwiedzających to sentymentalna podróż do przeszłości. Święto chleba www.mwk.com.pl Wytopki Ołowiu: 26.05.2013 Święto chleba: 08.09.2013 VIII Świętokrzyski Jarmark Agroturystyczny: 02.06.2013 Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów: 16.06.2013 Zlot Aut i Motocykli: 24-25.08.2013 VII Hubertus Świętokrzyski: 06.10.2013 VIII Świętokrzyski Jarmark Agroturystyczny Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów Welcome to Tokarnia At the Museum of Kielce Region Countryside – the Heritage Park at Tokarnia, one can see the most valuable monuments of wooden architecture from the Kielce region. This is one of Poland’s most attractive and largest open-air museums. Its area of 65 hectares holds over eighty historical buildings: homesteads, peasant dwellings, wind- and watermills, as well as the remarkable manor house from Suchedniów. The Tokarnia Heritage Park is the perfect site for quality family time. An especially good time to visit the Park is during outdoor events, featuring performances by representatives of disappearing crafts, folk and traditional bands. To many visitors, this is a sentimental journey into the past. (www.mwk.com.pl). Iron Smelting Festival: 26 May 2013 Bread Festival: 8 September 2013 8th Świętokrzyskie Agritourism Fair: 2 June 2013 Our Culinary Heritage – Regional Flavours: 16 June 2013 Car and Motorcycle Rally: 24-25 August 2013 7th Świętokrzyskie Hubertus Hunting Festival: 6 October 2013 20 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 Zlot Aut i Motocykli VII Hubertus Świętokrzyski Kielce Drogi Polaków do niepodległości. W 150. rocznicę Powstania Styczniowego To temat międzynarodowej konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 15-17 kwietnia 2013 r. Organizatorami tego projektu były następujące instytucje: Instytut Historii im. T. Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Muzeum Narodowe w Kielcach, Muzeum Wsi Kieleckiej oraz Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego. Studenci Koła Naukowego GROT z Instytutu Historii UJK 18 stycznia wzięli udział w rekonstrukcji Powstania Styczniowego. Edyta Majcher-Ociesa Mariusz Nowak Fot. Krzysztof Sowiński Pierwszy dzień obrad odbył się w Warszawie, zaś dwa pozostałe w Kielcach (17 kwietnia przygotowano objazd naukowy, który pozwolił uczestnikom konferencji na zwiedzanie miejsc upamiętnionych wydarzeniami powstania styczniowego). Konferencja została otwarta przez prof. Jacka Semaniaka, rektora UJK oraz Roberta Kotowskiego, dyrektora Muzeum Narodowego w Kielcach. W konferencji udział wzięło 35 osób, w tym: 9 gości zagranicznych, 21 uczonych z Polski oraz 5 osób z Komitetu Organizacyjnego. Obecność badaczy z Litwy (Henryk Ilgiewicz), Białorusi (Aleksander Radiuk), Rosji (Aleksander Bogolubow, Irina Nikulina, Walery Skubniewski, Sergiusz Leończyk, Tatiana Monsunowa, Olga Kasztanowa, Swietłana Mulina) pozwoliło na wieloaspektowe i obiektywne ujęcie problematyki dziejów ojczystych w okresie zaborów. Na uwagę zasługuje fakt, iż w zagranicznej grupie prelegentów znajdowali się potomkowie zesłańców, ofiar represji Powstania Styczniowego, pochodzących z ówczesnej Guberni Kieleckiej. Poland’s Routes to Independence: the 150th Anniversary of the January 1863 Uprising This was the subject of an international scholarly conference, held on 15-17 April 2013. The project organisers came from the following institutions: the Tadeusz Manteuffel Institute of History at the Polish Academy of Sciences; the Institute of History at Jan Kochanowski University in Kielce; the National Museum in Kielce; the Museum of Kielce Region Countryside; and the Marshal’s Offices for Świętokrzyskie Voivodeship. On the first day, the sessions were held in Warsaw; on the other two – in Kielce (17 April was the day of a scholarly tour which enabled the conference participants to visit the January Uprising sites). The conference was opened by Prof. Jacek Semaniak, Rector of Jan Kochanowski University, and Dr. Robert Kotowski, Director of the National Museum in Kielce. The conference was attended by thirty-five participants, including nine guests from abroad, twenty-one from Poland, and five organisers. The presence of researchers from Lithuania (Henryk Ilgiewicz), Belarussia (Aleksander Radiuk), and Russia (Aleksander Bogolubow, Irina Nikulina, Walery Skubniewski, Sergiusz Leończyk, Tatiana Monsunowa, Olga Kasztanowa, Swietłana Mulina) enabled a multi-faceted and objective debate on some historical issues from the period of Poland’s partitions. It is worth stressing that the group of foreign speakers included the descendants of exiles and victims of the post-January Uprising oppression, who originated from the then Kielce Guberniya. On 18 April, members of the student GROT Scientific Circle at the Institute of History at Jan Kochanowski University participated in a historical re-enactment of the January Uprising. Edyta Majcher-Ociesa Mariusz Nowak ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 21 Kielce wczoraj W hołdzie Staszicowi Drugi z projektów (...) wskazujący miejsce pomnika w jednym z kręgów po lewej stronie, na środku ogrodu, większością głosów zyskał zatwierdzenie (...). umysłów epoki Kielc z wielu świętokrzyskiej, w roku 1816 czyli pierwszą Archiwum Muzeum Kielc Stanisław Staszic, uczony, jeden z najświetniejszych oświecenia, zasłużył na wdzięczność mieszkańców powodów. Rozpoznał bogactwa surowcowe ziemi rozwijał przemysł w Zagłębiu Staropolskim, założył w naszym mieście Szkołę Akademiczno-Górniczą, polską politechnikę. miejskiej. Wskazywał tedy na miejsce nad nowym stawem. Oto opis miejsca w którym ustawiono pomnik: W środku głównej alei parku, obok placyku dla orkiestry, jest drugi placyk, wybrukowany płytami kamiennymi. Na środku greckiej ławki półkolistej z ozdobami w stylu Ludwika XIV wznosi się pomnik, wykonany z białego kamienia szydłowieckiego, utrwalonego olejno. Na obelisku, na którym stanie bronzowe popiersie widnieją słowa: Stanisławowi Staszicowi/ Miłośnikowi ziemi ojczystej/ Rodacy”. Napis na cokole pomnika był następujący: „r. 1906/ Paść może i naród wielki/ zginąć tylko nikczemny!.../ Staszic”. Zakładano, że popiersie Staszica będzie odlane z brązu według modelu Ludwika Kaufmanna, w zakładzie artystyczno - kamieniarsko - rzeźbiarskim W. Smyczyńskiego w Kielcach. Odstąpiono jednakże od pierwotnych zamierzeń i na pomniku umieszczono żeliwny, cyzelowany i brązowiony biust, przedstawiający postać Staszica w surducie z wielką wstęgą i gwiazdą Orderu Orła Białego. Rok 1906 - odsłonięcie pomnika Dziewięćdziesiąt lat po tym ostatnim wydarzeniu w kieleckim parku odsłonięto jego pomnik. Fundację tę zawdzięczamy prezydentowi miasta Władysławowi Garbińskiemu, który uzyskał od władz rosyjskich zgodę na ustawienie obelisku. Już w 1904 r., jak wynika z korespondencji gubernatora kieleckiego do władz miejskich, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, do którego zwrócono się za pośrednictwem Generalnego Gubernatora Warszawskiego, wydało zgodę na fundację pomnika, pod warunkiem, że jego odsłonięciu nie będą towarzyszyć specjalne obchody i uroczystości o charakterze narodowym. Ustawienie pomnika Staszica w Kielcach poprzedziła akcja zbierania w całym kraju pieniędzy na jego fundację. Nie przyniosła jednak oczekiwanych rezultatów, skoro pomimo apeli za22 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 mieszczanych w prasie zebrano niewiele ponad 500 rubli. Spośród osób, które wpłaciły większe sumy „Gazeta Kielecka” wymieniła Aleksandra Moesa (100 rb.) właściciela dóbr Udorz w powiecie olkuskim – znanego hodowcę koni półkrwi i Hermana Poznańskiego (215 rb.) właściciela folwarków w Czarncy i Nieznanowicach. Władze samorządowe Kielc przeznaczyły na fundusz budowy pomnika 130 rubli, w mieście zebrano 80 rubli a redakcja „Gazety Kieleckiej” ofiarowała 5 rubli. Dwunastego maja 1906 r. w kieleckim parku miejskim przeprowadzono wizję lokalną. Rozważano dwa projekty umieszczenia pomnika (...) jeden obliczony na szerszy zakrój, na przyszłość, miał na względzie, że ogród inną przybierze postać, po odprowadzeniu koryta Silnicy dalej i po rozszerzeniu całej plantacji Obelisk odsłonięto 2 września 1906 roku, a uroczystości przybrały formę zabawy trwającej do wieczora, przy stolikach w parku (...) zasiadły damy, sprzedające confetti, serpentini i żetony pamiątkowe (…). Nie był to koniec perypetii z pomnikiem. Zgromadzone wcześniej fundusze nie pozwoliły na zlecenie artyście rzeźbiarzowi wykonania popiersia odpowiednio dostosowanego do formy obelisku i całości otoczenia. Dopiero w roku 1908 na obelisku pojawiła się nowa rzeźba wykonana w marmurze karraryjskim przez artystów rzeźbiarzy Wacława Smyczyńskiego i Wincentego Skuczyńskiego. Nowe popiersie Stanisława Staszica do dziś wzbudza zaciekawienie spacerowiczów w głównej alei kieleckiego parku miejskiego. dr Jan Główka Muzeum Historii Kielc www.muzeumhistoriikielc.pl Kielce yesterday Ninety years later, a monument to Staszic was unveiled in the Kielce Park. We owe it to the then President of the City, Władysław Garbiński, who obtained the Russian authorities’ permission to place an obelisk on the site. As early as 1904, as follows from the correspondence between the Kielce governor and city authorities, the Ministry of the Interior, where an application was filed via the General Governor of Warsaw, gave their consent to erecting the monument on condition that the unveiling thereof would not be accompanied by any festivities of national character. On 12 May, 1906, a field visit was made to the Kielce City Park. Two possible locations for the monument were discussed, “one larger in scope, future-oriented, making allowances for the Park’s new shape when the Silnica river would be removed further away and the entire city Park – expanded. This proposal concerned a site next to the new lake.” The other proposal “suggested installing the monument in one of the alley circles on the left, in the central part of the Park, and this one won the majority of votes.” The following is a description of the site where the monument was finally erected: “In the middle of the Park’s main alley, next to the band stand, there is a small square, paved with flagstone. In the middle of a Greek-style, crescent-shaped bench, decorated in the Louis XIV style, the monument rises, made in oiled white Szydłowiec stone. The obelisk, which Stanisław Staszic, a scientist and a most distinguished mind of the Enlightenment, did much to deserve the gratitude of the inhabitants of Kielce. He discovered the mineral resources of the Świętokrzyskie land; he promoted the operation of the Old Polish Industrial Region; in 1816, he established the Academic School of Mining, Poland’s first ever university of technology, in our city. Fot. Paweł Treger The erection of the monument to Stanisław Staszic in Kielce was preceded by a nationwide collection to support its foundation. The collection failed, however, to generate the expected proceeds as, notwithstanding a number of calls published in the press, little more than 500 rubles was obtained. Among those who provided larger sums, according to the Kielce Daily, were Aleksander Moes, a landowner of Udorz in the Olkusz district and a well-known halfblood horse breeder (100 rubles); and Herman Poznański, a Czarnca and Nieznanowice landowner (215 rubles). The self-government of Kielce donated 80 rubles to the monument fund, and the Kielce Daily editors – 5 rubles. In Honour of Stanisław Staszic May 3 festivities at the Staszic monument. is to support the bronze bust, bears the inscription: To Stanisław Staszic / The Lover of his Homeland / Compatriots”. The monument’s plinth had the following inscription: “1906 / Even a great nation can collapse / but only a vile one can perish!... / Staszic”. by day-long festivities: in the Park: at small tables, “there sat ladies who sold confetti, paper streamers and memorial tokens”. It was planned that the bust of Staszic would be cast in bronze according to a model by Ludwig Kaufmann, at Wacław Smyczyński’s stonemasonry and sculpture workshop in Kielce. Yet this original plan was abandoned and the monument came to carry a cast-iron, repousséd, bronze-coated statue, which showed Staszic wearing a frock coat with the grand sash and star of the Order of the White Eagle. But this was not the end of the monument’s troubled history. The previously collected funds were not sufficient to commission a sculptor to make a bust which would fit in well with the obelisk and its surroundings. It was not until the year 1908 that the obelisk was given a new, Carrara marble, statue by the sculptors Wacław Smyczyński and Wincenty Skuczyński. This is the bust of Stanisław Staszic which, until today, continues to arouse the curiosity of walkers along the main alley of the City Park. The obelisk was unveiled on 2 September, 1906. It was accompanied Dr. Jan Główka The Kielce History Museum www.muzeumhistoriikielc.pl ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 23 Kielce www.kh-kipper.pl Za nowy model wywrotki z burtą hydrauliczną otwieraną o pełne 180 st. firma otrzymała wyróżnienie Targów Autostrada-Polska 2012 KH-KIPPER: 15 lat produkcji zabudów-wywrotek Powstała w 1997 roku firma KH-KIPPER zajmuje się produkcją zabudów na samochody ciężarowe powyżej 3,5 t DMC, przyczep, naczep, urządzeń hakowych oraz montażem i serwisem systemów hydrauliki siłowej, płyt czołowych i żurawi samochodowych. Większość produkcji odbywa się w zakładzie w Kajetanowie koło Kielc, gdzie znajduje się obecnie siedziba firmy. Od roku 2007 firma posiada drugi zakład produkcyjny w Skarżysko-Kamiennej. Wszystkie produkty są oparte wyłącznie na dokumentacji własnego działu konstrukcyjnego i dzięki temu mogą być dopasowywane do życzeń klienta, wymiarów zabudowywanego podwozia, cech przewożonego materiału oraz podłoża, na którym będzie pojazd użytkowany. Przy projektowaniu i produkcji zawsze uwzględniane są zalecenia producenta podwozia. KH-KIPPER może pochwalić się wprowadzeniem na rynek jako pierwsza polska firma własnej konstrukcji wywrotki trójstronnej z burtą hydrauliczną (2000 r.) oraz zabudowy typu half-pipe (2003 r.). Każda wyprodukowana w KH-KIPPER wywrotka posiada dokumentację z listą części umożliwiającą sprawną produkcję i identyfikację wywrotki w przyszłości. Umożliwia to także stałe udoskonalanie produkcji. Dzięki zastosowaniu do produkcji materiałów i komponentów wysokiej jakości produkty KH-KIPPER cechuje trwałość i niezawodność. W chwili obecnej firma jest wiodącym polskim producentem zabudów-wywrotek typu ciężkiego na podwozia samochodów ciężarowych z mocami produkcyjnymi ponad 1500 sztuk rocznie, a zatrudnienie wynosi ok. 300 osób. Odbiorcami produktów KH-KIPPER są firmy z Rosji, Ukrainy, Francji, Holandii, Skandynawii, krajów bałtyckich oraz spoza Europy. Rozwiązania dla profesjonalistów Ý Professional solutions KH-KIPPER: a Decade and a Half of Tipper Body Manufacturing Established in 1997, the company KH-KIPPER manufactures truck bodies for vehicles of over 3.5 t GVM, trailers, semi-trailers and hook lifts. KH-KIPPER also provides installation and servicing of power hydraulic systems, front panels and loader cranes. Most of the manufacturing process is carried out at the production plant located at Kajetanów near Kielce, the Company’s headquarters. Since 2007, the Company has had another production plant in Skarżysko-Kamienna. All products are based exclusively on the documentation provided by the Company’s own construction department. Thanks to this, they can be custom-built and are easily adjustable to chassis dimensions as well as types of cargo 24 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 and surfaces with which the vehicle shall be used. Both at the design and manufacturing stages, chassis manufacturers’ requirements are invariably respected. KH-KIPPER is proud to be the first Polish company to introduce into the market hydroboard three-way tippers (2000) and half-pipe tippers (2003) of its own construction. Each tipper made by KH-KIPPER comes complete with documentation including a list of parts to enable efficient manufacturing and future tipper identification. This also contributes to sustained production enhancement. Due to high-quality materials and components used in the manufacturing process, KH-KIPPER products are durable and reliable. At the moment, with a workforce of ca. 300 people, the Company is Poland’s leading manufacturer of heavy-duty tipper bodies for truck chassis, its annual production capacity exceeding 1,500 items. The recipients of KH-KIPPER’s products are companies from Russia, Ukraine, France, Holland, Scandinavian and Baltic countries as well as from outside Europe. Kielce Świętokrzyskie Voivodeship Gość Targowy Trade Fair Guest Basic Statistical Data Informacja Turystyczna Tourist Information The Voivodeship is divided into 13 districts (poviats) + city of Kielce (city with poviat rights) and 102 municipalities (gminas) 1,274,800 inhabitants (3.4% of Poland’s population) 11,691 km² (3.7% of Poland’s total area) The region’s unemployment rate is 16.6% 180 km away from Warsaw - the capital of Poland The capital of the region is the city of Kielce, located within the distance of 120-180 km from Poland’s other major cities - Kraków, Katowice and Łódź. Regionalne Centrum Informacji Turystycznej 25-007 Kielce, ul. Sienkiewicza 29 tel. 48 41 348 00 60 www.swietokrzyskie.travel e-mail: [email protected] Punkt Informacji Turystycznej Świętokrzyski Oddział PTTK 25-008 Kielce, ul. Sienkiewicza 29 tel. 48 41 344 77 43, fax 48 41 344 59 14 www.pttkkielce.pl Punkt Informacji Turystycznej Oddział PTTK im. A. Patkowskiego 27-600 Sandomierz, Rynek 12 tel. 48 15 832 23 05, 832 26 82 www.pttk-sandomierz.pl Kielce (the region’s capital) is inhabited by 200,000 people Punkt Informacji Turystycznej - Dworek Mikołaja Reja Świętokrzyskie Voivodeship Office: 28-362 Nagłowice, ul. Kacpra Walewskiego 7 tel. 48 41 381 45 70 www.naglowice.glt.pl 25-516 Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3 phone/fax: +48 41 342 13 33 www.kielce.uw.gov.pl e-mail: [email protected] Municipality of Kielce: Rynek 1, 25-303 Kielce phone +48 41 367 61 06 fax +48 41 344 27 63 www.um.kielce.pl, e-mail [email protected] Marshal’s Offices of Świętokrzyskie Voivodeship: 25-516 Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3 phone+48 41 342 18 78 fax +48 41 344 52 65 www.sejmik.kielce.pl Punkt Informacji Turystycznej 26-006 Nowa Słupia, ul. Świętokrzyska 18 tel. 48 41 317 76 26, 317 70 13 www.nowaslupia.pl Centrum Informacji Turystycznej 26-004 Bieliny, ul. Partyzantów 17 tel. 48 41 302 50 89 www.bieliny.pl ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 25 Kielce Muzeum Narodowe w Kielcach zaprasza na wystawę Secesyjny dom Towarowy Galerie de la Belle Epoque. Secesyjne rzemiosło artystyczne – to tytuł wystawy, która od 28 maja do 20 września 2013 roku będzie prezentowana w zabytkowych wnętrzach Pałacu Biskupów Krakowskich, oddziale głównym Muzeum Narodowego w Kielcach. Fot. Paweł Suchanek Tłem do zaprezentowania na wystawie różnorakich wytworów secesyjnego rzemiosła artystycznego będzie dom towarowy z końca XIX wieku. Ponad 100 lat temu, podobnie, jak dzisiaj w wielkich galeriach handlowych, które nie są, jak by nam się mogło wydawać znakiem naszych czasów, sprzedawano głównie szybko i tanio produkowane przedmioty użytkowe. Na muzealnych sklepowych półkach pojawią się jednak wytwory rękodzieła powstałe w wyniku artystycznych przemyśleń i eksperymentów technologicznych uzdolnionych rzemieślników - artystów. W scenerii secesyjnego sklepu pokaże- my szeroki wachlarz różnorodnych przedmiotów. W Dziale Mody zaprezentujemy damskie suknie, męskie surduty, kapelusze, parasolki, wachlarze, torebki i wyroby pasmanteryjne. W Dziale Wyposażenia Wnętrz obok mebli, pojawią się kilimy, obrusy, zasłony, lampy, zegary, żyrandole, lustra i umywalki. W Dziale Gospodarstwa Domowego znajdą się nie tylko porcelanowe serwisy, karafki, dzbanki, patery, sztućce, cukiernice, puszki na biszkopty i kubełki do chłodzenia szampana, ale również mające wartość bardziej dekoracyjną niż użytkową fantazyjne wazony, żardiniery i figurki. Atrakcją dla dzieci okażą się zapewne niespotykane już dzisiaj zabawki, a dla współczesnych eleganckich pań nie lada gratką będą akcesoria kosmetyczne sprzed stulecia. Szkła czeskie z firmy GebrüderPallme König z pocz. XX w., iryzowane i nitkowane, oprawne w biały niklowany metal. Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach. Wystawie towarzyszyć będą zajęcia edukacyjne skierowane zarówno do grup zorganizowanych, jak i indywidualnych gości. Zaprosimy m.in. na warsztaty malowania witraży, zdobienia talerzy. Plac Zamkowy 1, Kielce Muzeum można zwiedzać codziennie (za wyjątkiem poniedziałków) w godz. 10-18 Szkła z wytwórni Johann LoetzWitwe z czeskiego Klastersky’egoMlyna wykonane ok. 1900 r. z iryzowanego kolorowego szkła. Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach. Glass manufactured by Johann Loetz Witwe’s manufactory in Klastersky Mlyn, Bohemia, ca. 1900, iridescent coloured glass. From the collections of the National Museum in Kielce. 26 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 Wazony ze słynnej francuskiej wytwórni Emille’aGalle’a w Nancy powstałe w latach 1900- 1914. Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach. Vases from the famous French manufactory of Emille Galle in Nancy, ca. 1900-1914. From the collections of the National Museum in Kielce. Kielce A New Exhibition at the National Museum in Kielce An Art Nouveau Department Store Galerie de la Belle Epoque: Art Nouveau Handicraft is the title of an exhibition to be held between 28 May and 20 September 2013 in the historic interiors of the Palace of Krakow Bishops, the headquarters of the National Museum in Kielce. Czech glass manufactured by the company Gebrüder Pallme König, early 20th c., iridescent and threaded, framed with white nickel-plated metal. From the collections of the National Museum in Kielce. Wazon z iryzowanego marmurowego szkła z secesyjnymi ornamentami srebrzonymi galwanicznie z wytwórni Johann LoetzWitwe oraz dwa srebrne naczynia- kubek i podstawa do patery z niemieckich wytwórni z początku XX w. Ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach. cake stands, cutlery, sugar bowls, biscuit tins and champagne coolers, but also – decorative rather than usable – fancy vases, jardinières and figurines. A children’s attraction will certainly be historic toys, and modern belles will enjoy a look at cosmetic accessories from a bygone age. The Exhibition will be accompanied by educational activities for both organised parties and individual visitors. These will include stained-glass painting or plate decorating workshops. Address: National Museum, 1 Plac Zamkowy (Castle Square), Kielce The Museum can be visited daily (apart from Mondays) from 10 a.m. to 6 p.m. Photographs by Paweł Suchanek The backdrop for the presentation of a variety of Art Nouveau handicraft will be a late 19th-century department store. More than a hundred years ago, as is the case with today’s grand shopping centres (which, contrary to popular belief, are not a sign of our times only), inexpensive and fast-produced goods were sold. The Museum’s store shelves will mainly hold handicraft which shows the effects of artistic consideration and technological experiments of talented craftsmen – artists. The scenery of an Art Nouveau department store will allow us to display a wide range of goods. The Fashions section will hold ladies’ dresses, gentlemen’s frock coats, hats, umbrellas, fans, handbags and haberdashery. Home Furnishings will display furniture, rugs, tablecloths, curtains, lamps, clocks, chandeliers, mirrors and wash-hand stands. Household Goods will include not only china dinner services, carafes, pitchers, A vase in iridescent marbled glass, with Art Nouveau galvanised silver ornaments, from Johann Loetz Witwe’s manufactory, and two silver dishes: a mug and a cake-stand base from German manufactories, early 20th c. From the collections of the National Museum in Kielce. ”Kielce yesterday, today, tomorrow” Magazine SUMMER 2013 27 MUZEA MUSEUMS Muzeum Narodowe w Kielcach Pałac Biskupów Krakowskich (National Museum in Kielce - The Krakow Bishops’ Palace) Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego (Novelist Stefan Żeromski’s Museum) 25-013 Kielce, ul. Jana Pawła II tel. 48 41 344 57 92 www.mnki.pl Czynne: pon. - pt. 8 -16 niedziela 8-16 Ceny biletów: normalny 5 zł, ulgowy 3 zł. Dzień wstępu wolnego: niedziela. Ekspozycja stała: Wystawa materiałów biograficznych i literackich z młodzieńczych lat pisarza. Open: Mon-Fri 8-16, Sun. 8-16 Admission: adults PLN 5, students PLN 3. Permanent exhibition: Biographical and literary documents of the novelist’s youth. Galeria Współczesnej Sztuki Sakralnej „Dom Praczki” (“Dom Praczki” Gallery of Contemporary Ecclesiastical Art) 25-010 Kielce, pl. Zamkowy 1 tel. 48 41 344 40 14 kasa biletowa: tel. 48 41 344 23 18 www.mnki.pl e-mail: [email protected] Czynne: wtorek-niedziela 10-18, Ceny biletów: normalny 10 zł, ulgowy 8 zł Dzień wolnego wstępu na stałe ekspozycje: niedziela. Galeria malarstwa polskiego i europejskiej sztuki zdobniczej; Dawne uzbrojenie europejskie i wschodnie; Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego, ogród włoski. 25-009, Kielce ul. Zamkowa 5/7 tel. 48 41 360 00 02 e-mail: [email protected]; www.dompraczki.pl Czynne: wtorek- piątek 11-18, sobota-niedziela 10-17. Ceny biletów: 2 zł. We wtorki wstęp bezpłatny. W zbiorach galerii znajdują się prace wybitnych polskich twórców, takich jak m.in.: Tadeusz Kantor, Władysław Hasior, Jerzy Nowosielski, Marian Czapla, Adam Myjak. Można tu oglądać rzeźby, obrazy, instalacje i fotografie. Open:Tue-Fri 11-18, Sat-Sun 10-17. Admission: PLN 2, Tue - free. Open: Tue-Sun 10-18. Admission: adults PLN 10, students PLN 8 Sun - free entry to permanent exhibitions. Gallery of Polish painting and European decorative art; historic European and Eastern weaponry; Sanctuary of Marshal Józef Piłsudski; Italian-style garden. Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku (Novelist Henryk Sienkiewicz’s Manor House at Oblęgorek) 26-067 Strawczyn tel. 48 41 303 04 26 www.mnki.pl/sienkiewicz wtorek-niedziela 8-16 Ceny biletów: normalny-8 zł; ulgowy-4 zł W niedzielę wstęp bezpłatny Open: Tue-Sun 8-16 Admission: adults PLN 8, students PLN 4, Sun - free. Czynne: maj i czerwiec poniedziałek-niedziela 9-18 lipiec- sierpień wt-niedziela 10-18 Cena biletu kwiecień-październik: 12 zł. normalny, 6 zł. ulgowy; Zabytkowa zagroda Czernikiewiczów w Bodzentynie, ul. 3 Maja 13 stała ekspozycja etnograficzna -wnętrza mieszkalne od 1809 do 1920 r. Pomnik Mauzoleum w Michniowie (26-130 Suchedniów, tel. 48 41 254 51 62) czynne 8-16, zwiedzanie po uprzedniej rezerwacji telefonicznej. Wstęp bezpłatny. Muzeum Misyjne Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej na Świętym Krzyżu (Oblate Fathers’ Mission Museum at Święty Krzyż) 25-303 KIELCE, ul. Św. Leonarda 4 tel. 48 41 340 55 20 www.muzeumhistoriikielc.pl Open: Tue, Thu, Sat, Sun 9-16, Wed, Fri 9-18. Admission: adults PLN 7, students PLN 4, family PLN 11, Wed - free. 25-013 Kielce, ul. Jana Pawła II 6 tel. 48 41 344 92 97, 48 41 344 50 06 www.mwk.com.pl e-mail: [email protected] Park Etnograficzny Muzeum Wsi Kieleckiej Tokarnia 303, 26-060 Chęciny tel. 48 41 315 41 71 The Heritage Park, located in the village of Tokarnia, contains monuments of 18th and 19th century architecture of the Świętokrzyskie Mountains region. Open: May-June Mon-Sun 9-18; July-August Tue-Sun 10-18 Admission: April-October adults PLN 12, students PLN 6 Muzeum Historii Kielc (Kielce History Museum) Czynne: wtorek, czwartek, sobota, niedziela i święta 9-16, środa i piątek 9-18. Ceny biletów: normalny 7 zł, ulgowy 4 zł, rodzinny (do 4 osób) 11 zł. W środę wstęp bezpłatny. Wystawa stała: Z dziejów Kielc Muzeum Wsi Kieleckiej i Park Etnograficzny w Tokarni (Tokarnia Heritage Park) Muzeum Zabawek i Zabawy (Museum of Toys and Games) 25-367 Kielce, pl. Wolności 2 tel.: 48 41 34 440 78 tel./fax: 48 41 344 48 19 www.muzeumzabawek.eu e-mail: [email protected] 26-004 Bieliny, gm. Nowa Słupia tel. 48 41 317 70 21 www.swietykrzyz.pl Otwarte: poniedziałek - sobota 9-17, niedziela 12.30-17 (nieczynne w czasie nabożeństw). Opłata dobrowolna, bilet wstępu do krypty: normalny 2 zł, ulgowy 1 zł. Muzeum czynne wtorek - niedziela w godz. 9-17 Ceny biletów: normalny - 9 zł; ulgowy - 5 zł Rezerwacja dla grup zorganizowanych: tel./fax 48 41 344 40 78, 48 41 344 48 19 Open: Mon-Sat 9-17, Sun 12.30-17 (closed during church services), voluntary donation. Admission to vault: adults PLN 2, students PLN 1. Open: Tue-Sun 9-17. Admission: adults PLN 9, students PLN 5. Group visit reservation: tel.: 48 41 34 440 78; tel./fax: 48 41 344 48 19 Geopark Kielce - Centrum Geoedukacji Dworek Laszczyków (The Laszczyk Family’s Manor House) Muzeum czynne wtorek-niedziela 9-17 Ceny biletów: normalny - 5 zł; ulgowy - 2 zł Sobota - bezplatnie Open: Tue-Sun 9-17 Admission: adults PLN 5, students PLN 2. Sat - free entry to permanent exhibitions. 25-202 Kielce, ul. Daleszycka 21 tel. 41 242 14 96, 41 242 14 98 www.centrum-geoedukacji.pl Czynne: wtorek-piątek 10-17 sobota-niedziela 12-18 ostatnie wejście na godz. przed zamknięciem. Open: Tue-Fri 10-17 Sat-Sun 12-18 Last admission one hour befor closing time. Muzeum Dialogu Kultur Kamienica pod Trzema Herbami Galeria Sztuki Współczesnej WINDA (“Winda” Gallery of Modern Art) 25-303 Kielce, ul. Rynek 3 tel. 48 41 344 60 96 www.mnki.pl 25-334 Kielce, pl. St. Moniuszki 2b tel. 48 41 344 40 32 w. 262 www.galeriawinda.pl czynne pn-środa 7.30 -15.30; czwartek i piątek 11-19 niedziela 10-18, cena biletu 5 zł. ulgowy 3 zł. Czynne: poniedziałek-piątek 10-18, niedziela 12-16 - wstęp wolny Open: Mon-Wed 7.30-15.30, Thu-Fri 11-19, Sun 10-18 Admission: adults PLN 5, students PLN 3 Open: Mon-Fri 10-18, Sun 12-16 Admission: free Kieleckie Centrum Kultury (The Kielce Culture Centre) 25-334 Kielce, pl. St. Moniuszki 2b tel. 48 41 344 40 32 www.kck.com.pl, [email protected] Kielecki Teatr Tańca (Kielce Dance Theatre) Muzeum Narodowe, Świętokrzyska Galeria Sztuki Współczesnej „Zachęta” (National Museum, “Zachęta” Świętokrzyskie Gallery of Modern Art) 25-514 Kielce, ul. Orla 3 tel. 48 41 344 40 14 w. 238 Czynna: poniedziałek-środa 7.30-15; czwartek i piątek 11-19; niedziela 10-18. Cena biletu 6 zł, ulgowy 4 zł. Open: Mon-Wed 7.30-15; Tue-Fri 11-19; Sun 10-18 admission: PLN 6, students PLN 4. ALERIE G ART GALLERIES Galeria Biuro Wystaw Artystycznych (Art Exhibition Gallery) Galeria „Na Piętrze” (“Na Piętrze” Gallery) 25-509 Kielce, ul. Leśna 7 www.bwakielce.wici.info tel. 48 41 344 63 19 Czynna: poniedziałek-piątek 11-18, niedziela 11-15. sobota nieczynne. Ceny biletów: normalny 3 zł, ulgowy 2 zł. Sprzedaż dzieł sztuki codziennie 9-17. Sale of works of arts daily 9-17. Open: Mon-Fri 11-18, Sun 11-15. Admission: adults PLN 3, students PLN 2. Galeria „Piwnice” (“Piwnice” Gallery) 25-509 Kielce, ul. Leśna 7, tel. 48 41 344 49 42 www.bwakielce.wici.info e-mail: [email protected] Czynna: poniedziałek-piątek 11-18, niedziela 11-15. Ceny biletów: normalny 3 zł, ulgowy 2 zł. Open: Mon-Fri 11-18, Sun 11-15. Admission: adults PLN 3, students PLN 2. Galeria Fotografii ZPAF-BWA (ZPAF-BWA Gallery of Photography) Kielce, ul. Planty 7 tel. 48 41 344 76 36 Czynna: wt. śr. czw. 11-17, pon. i pt. 10-16 niedziela 11-15, sobota - nieczynne. Wstęp wolny. Open: Tue, Wed, Thu 11-17, Mon, Fri 10-16 Sun 11-15, Sat - closed.Admission: free Galeria Zielona (“Zielona” Gallery) 28-100 Busko-Zdrój, al. Mickiewicza 7 tel. 48 41 378 71 91 e-mail: [email protected] Galeria czynna: wtorek-sobota 11-17, niedziela 11-15. Ceny biletów: normalny - 3 zt, ulgowy - 2 zł, grupowy - 5 zł. Środa - wstęp wolny. Open: Tue-Sat 11-17, Sun 11-15. Admission: adults PLN 3, students PLN 2, group tickets PLN 5, Wed - admission free TEATR THEATRE Teatr im. Stefana Żeromskiego (The Stefan Żeromski Theatre) 25-507 Kielce, ul. Sienkiewicza 32 Dyrektor Naczelny i Artystyczny Piotr Szczerski tel. 48 41 344 75 00, 48 41 344 47 65 48 41 344 60 48 w. 31- impresariat www.teatr-zeromskiego.com.pl e-mail: [email protected] Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga (The Oscar Kolberg Świętokrzyskie Music Hall) 25-369 Kielce ul. Żeromskiego 12 Dyrektor Jacek Rogala tel. 48 41 368 11 40 kasa biletowa 41 365 54 83 www.filharmonia.kielce.com.pl, e-mail: [email protected] Teatr Lalki i Aktora Kubuś (The “Kubuś” Puppet and Actor Theatre) 25-304 Kielce, ul. Duża 9 tel. 48 41 344 58 36, 48 41 368 02 93 www.teatrkubus.pl e-mail: [email protected] Kasa czynna: wtorek-piątek 8-13 i na godzinę przed spektaklem, tel. 48 41 344 58 36, 48 41 368 02 93 W podziemiach teatru czynna jest Kawiarnia Teatralna JAZZ. Dom Środowisk Twórczych - Pałac Tomasza Zielińskiego (The Artists’ House - Tomasz Zieliński’s Palace) 25-009 Kielce, ul. Zamkowa 5 tel./fax. 48 41 368 20 53, 48 41 368 20 54 www.kielcedst.net e-mail: [email protected] 25-334 Kielce, Plac Moniuszki 2 B, www.ktt.pl e-mail: [email protected]; [email protected] tel./fax 48 41 361 27 46, 48 41 341 51 77 TURYSTYKA TOURISM Jaskinia „Raj” (“Raj” Cave) 26-060 Chęciny, tel./fax 48 41 346 55 18 - Rezerwacja miejsc www.jaskiniaraj.pl Wymagana wcześniejsza rezerwacja. od 9 kwietnia do 21 października cena biletu 17 zł. Maj - czerwiec czynne godz. 9-19; Lipiec- sierpień 9-18 Previous booking required. April 9 - October 21: admission PLN 17 May-June 9-19, July-August 9-18 Ruiny zamku w Chęcinach (Ruins of the Chęciny castle) Czynne: codziennie od 9 do zmierzchu Ceny biletów: normalny 10 zł, ulgowy 6 zł. W cenie biletu zawarta jest obsługa przewodnika oraz wejście na wieżę widokową. Open: daily from 9 am until dusk. Admission: adults PLN 10, students PLN 6. A guide’s services and entry to the tower are included in the ticket price. Kryte pływalnie (Indoor Swimming Pools) Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji 25-018 Kielce ul. Żytnia 1, tel. 48 41 344 92 39, 344 05 04, fax 48 41 344 03 75 www.mosir.kielce.pl Pływalnia “Delfin” 25-029 Kielce, ul. Krakowska 2 tel. 48 41 366 90 10/11/13, fax 48 41 366 90 20 Pływalnia “Orka” 25-344 Kielce, ul. Kujawska 18 tel. 48 41 342 00 50/51/53, fax 48 41 342 00 60 otwarte: poniedziałek - niedziela 7-22 Pływalnia “Mors”, 25-549 Kielce, ul. Toporowskiego 96, tel. 48 41 362 74 71 Open: Mon-Sun 7-22. Kryta pływalnia Uroczysko (“Uroczysko” Indoor Swimming Pool) 25-900 Kielce, ul. Toporowskiego 96 tel. 48 41 362 74 71 W obiekcie znajduje się: basen o wymiarach 25x12,5 m, bufet, natryski Czynne: codziennie 7-22. Open: Daily 7-22 Kielce Pracownia Projektowa KAZA zajmuje się projektowaniem wnętrz i architekturą. Klientom indywidualnym oferujemy pełny pakiet usług projektowych od koncepcji po dobór materiałów i nadzór nad realizacją. Współpracujemy z firmami deweloperskimi realizując kompleksowe inwestycje pod klucz (projekt, materiały, wykonawstwo). Świadczymy usługi w zakresie projektów koncepcyjnych i wizualizacji domów, mieszkań, hoteli. Eliza Wojtasiewicz Ý tel. 502 565 809 Katarzyna Olejarz Ý tel. 515 154 466 [email protected] 30 Magazyn „Kielce wczoraj, dziś, jutro” LATO 2013 www.pracowniakaza.pl WELCOME TO KIELCE Kielce is a city with a nine-century-long history. Located in central Poland, the city covers 109 sq. km and has about 200,000 inhabitants. Kielce is the capital of the Świętokrzyskie region and a centre of administration, commerce, services and culture. It is also a vibrant university town with twelve institutions of higher education and about 11,000 yearly graduates in a variety of fields. Kielce also has thirty-four language schools. Distance from Kielce to Poland’s major cities (km) Distance from Kielce to major border crossings (km) Kraków 114 Slovakia 195 Łódź 140 Czech Republic 196 Katowice 156 Ukraine 250 Warszawa 181 Russia 440 Wrocław 300 Germany 457 Poznań 354