Samodzielność dziecka a błędy rodziców

NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY BRAKU SAMODZIELNOŚCI DZIECKA I WIARY
WE WŁASNE SIŁY:
Nadopiekuńczość dorosłych
Opiekunowie w wielu sytuacjach upatrują zagrożeń dla dziecka. Nie wierzą, że może ono
zrobić coś dobrze bez ich pomocy. Na każdym kroku wyręczają je. Dziecko wyrasta w
przeświadczeniu, że inni zawsze wszystko robią lepiej i szybciej, a ono niczego samodzielnie
zrobić nie potrafi.
Zbyt duże wymagania
Rodzice oczekują od dziecka wyłącznie sukcesów. Ustawiają poprzeczkę wymagań bardzo
wysoko. Nie potrafią zaakceptować sytuacji, w której dziecko nie jest najlepsze. Wciąż
podkreślają jego niedoskonałość i niespełnianie oczekiwań. Takie działania dorosłych
powodują u dziecka utratę wiary we własne możliwości i prowadzą do sytuacji, w których nie
podejmuje ono samodzielnie żadnych działań.
Zbyt małe wymagania
Stawiane zbyt małych wymagań zniechęca dziecko do działania. Przy takim postępowaniu
dorosłych brakuje mu motywacji, by starać się robić coś lepiej lub więcej. Dziecko nie
wykorzystuje swoich możliwości, staje się pasywne i leniwe.
Przyklejanie etykietek
Używanie wobec dziecka określeń w rodzaju „niezdara”, „leń”, „fajtłapa”, zniechęca je do
podejmowania nowych wyzwań. Szybko przyzwyczaja się ono do takich osądów i czasami
stara się na przekór dorosłym robić wszystko, aby na takie określenia zasłużyć. Nie
podejmuje działań, by zmienić swój obraz w oczach dorosłych.
Brak pewności siebie
Są dzieci, które od najmłodszych lat boją się czegoś lub kogoś. W nowych dla nich sytuacjach
jąkają się, czerwienią, nie potrafią wydobyć głosu. Zmuszanie ich do wystąpień publicznych
powoduje pogłębianie lęku i uniemożliwia rozwijanie pewności siebie.
Częsta krytyka
Częste wytykanie błędów i niepowodzeń zmniejsza motywację dziecka do podejmowania
samodzielnych działań. Powoduje jego wycofanie się i przekonanie wyrażone stwierdzeniem
„ja tego nie potrafię zrobić”.
Rywalizacja
Są dzieci, które nie znoszą rywalizacji. To najczęściej te, które nie radzą sobie z przegraną.
Jeśli podejrzewają, że będą musiały rywalizować, wycofują się. Wolą powiedzieć już na
starcie „ja nie potrafię” niż zaryzykować i pogodzić się z porażką na mecie.
Rodzinne wzorce
Jeśli dziecko w domu często słyszy, jak rodzice wciąż powtarzają, że czegoś nie potrafią, że
coś się nie uda, że to nie ma sensu, a tamtego nie warto robić, to można z dużym
prawdopodobieństwem przyjąć, że ono samo przyjmie taką postawę.
Jak rozwijać w dziecku samodzielność
Zdobywanie samodzielności zarówno fizycznej, jak i emocjonalnej to długotrwały proces, na
który rodzice maja ogromny wpływ. Samodzielność stanowi naturalną potrzebę rozwojową
dziecka. Osiąga ją poprzez poznanie reguł, które rządzą światem zewnętrznym, przeżywanie
pozytywnych i negatywnych emocji, poznawanie własnych ograniczeń i możliwości,
nabywanie nowych doświadczeń.
Życie niejednokrotnie przynosi dziecku ból, smutek, gniew, strach, czy wstyd – wtedy cierpią
również rodzice. Chcą być dla niego tarczą, wziąć na siebie cały trud życia. Nie można jednak
dziecka nadmiernie chronić, należy pozwolić mu walczyć, podejmować ryzyko. Uczucie
strachu spełnia w życiu bardzo ważną funkcję – służy unikaniu niebezpiecznych sytuacji.
Złość jest naturalną reakcją dziecka na ograniczenia swobody w realizacji jego potrzeb i
również nie powinna rodziców niepokoić. Niepokoić raczej może sytuacja, gdy dziecko
poddaje się potulnie woli dorosłych. Także płacz jest potrzebny dziecku dla jego rozwoju, jest
sposobem redukowania napięcia wywołanego nieprzyjemnymi przeżyciami.
Celem rodziców powinno być zbudowanie przyjaźni z dzieckiem, od kołyski począwszy. Gdy
im się to uda, oba pokolenia pozostaną w przyjaźni na całe życie, nawet po odejściu dziecka z
domu i założeniu przez nie własnej rodziny.
Zebrała: mgr Sylwia Piotrowicz